________________
૧૦
નવયુગના જૈન
મળવામાં કાઇ પણ પ્રકારના દોષ થતા તેની નજરમાં નહિ આવે. આવા પ્રચંડ ફેરફાર—સુધારા સામે જ્ઞાતિ ઉગ્ર રૂપ બતાવશે, પણ તે માત્ર નામનું જ રહેશે. જ્ઞાતિએ ભાંગવાની અણી ઉપર જ છે, એના બારીક અભ્યાસ કરવામાં આવે તે એને ભાંગી ગયેલી જોઈ પણ શકાય છે, પરંતુ લગ્નના પ્રશ્નથી એના ઉપર છેલ્લે કડાકા પડશે એવા આ વર્ગના મત છે.
લગ્નના પ્રશ્નને અને
જ્ઞાતિના અસ્તિત્વના પ્રશ્નને ગૂંચવી નાખવા જેવા નથી. જ્ઞાતિ ા લગ્નના પ્રશ્ન વગર પણ મરણપથારીએ પડેલી છે. એને જ્ઞાતિજનેાના હિત સાથે બહુધા સંબંધ જ નથી. એણે જ્ઞાતિના પુત્રપુત્રીઓને ભણાવવા વિચાર કર્યો નથી અને લગ્નને પ્રશ્ન એ મગજને ઠેકાણે રાખી ગાઠવી શકે એવી એની સ્થિતિ નથી. જ્ઞાતિસમૂહમાં એવું એક પણ તત્ત્વ નવયુગના દૃષ્ટિબિંદુથી શેાધ્યું જડી શકે તેમ પણ નથી કે જેની' ખાતર જ્ઞાતિના જીવનને લખાવવા પ્રયત્ન કરવાની પણ જરૂર રહી શકે, એ જીવનકાળ એ ઉલ્લંઘી ગઈ છે, નવયુગમાં એ ઇતિહાસ વૈપરિત્ય જ ગણાશે અને લગ્નને પ્રશ્ન એના મૃત્યુઘંટ બનશે.
દીકરાના જેવું શિક્ષણ આપી નવયુગના સંસ્કારથી વાહિત કરેલી સુધડતા, સ્વચ્છતા સેવાભાવનાના વાતાવરણમાં ઉછરેલી કન્યાને ગમે તેવા મૂખતે આપવી અને તે જ વખતે યાગ્ય પતિ એને સહધર્મો સમાનવયસ્ક સંસ્કારી મળતા હોય તેને ન આપવી એ કયા નિયમી નવયુગ માન્ય રાખે તેની નથી અને આ ષ્ટિ હજી સુધી પ્રાચીને તેમની લાંબો નજર પહેાંચાડવાની શક્તિ છે એવા મત નવયુગને થશે,
કલ્પના પણ એસતી જોઈ શક્યા નથી એ અશક્તિને જ નિર્દેશ કરે
