________________
પ્રકરણ ૧૦ મું
૧૧
ભવભીરૂ, સંસારથી દૂર ગયેલ ઉત્કૃષ્ટ માનવી (Superman) સમજે. એના અંતરંગ અને બાહ્યમાર્ગો, અનુષ્ઠાને અને વિધિનિષેધે એવાં સુંદર યોજ્યાં છે કે એમાં કોઈ વધારે કરવા જેવું તત્ત્વ બાકી રહેતું હોય તેમ લાગે તેમ નથી. લગભગ સર્વ સગુણોનું સ્થાન યુતિ હોવા છતાં એ સંસારથી ત્યારે આત્મારામને સાધના અને દુનિયાની જંજાળથી મુક્ત મહાત્મા એના વિશિષ્ટ અર્થમાં છે એમાં કોઈને લવલેશ શંકા થાય તેવું નથી.
આ અતિ વિશિષ્ટ આદર્શ મુનિ–યતિ–સાધુને નમસ્કાર કરીને આપણે હવે એની વર્તમાન સ્થિતિ તપાસીએ.
સાધુધર્મનું ઉચ્ચ સ્થાન કાયમ રહે તે માટે અહીં એક આડકતરી વાત પ્રથમ કરી દેવાથી આ વિષય સ્પષ્ટ થવા સંભવ છે. ઉચ્ચ આદર્શને કાયમ રાખી નવયુગ એમાં ઊંડા ઉતરી વિચારશે ત્યારે એને એમાં ઘણી મુશીબત જણાશે. નવયુગનું મુખ્ય એય સેવાનું છે. એને જનતાની સેવા અનેક આકારમાં કરવી છે. એ સેવા ખાતર ભારેમાં ભારે સ્વાર્પણ કરવા તૈયાર રહેશે. આ સેવાભાવના ખ્યાલ સાથે એક બીજી પણ ગૂંચવણ ઉત્પન્ન થશે. સાધુધર્મ અતિ ઉચ્ચ કક્ષાને હોઈ આદર્શ સ્થાને રહેવા છતાં તે સ્વીકારવાનો માર્ગ બહુ ઓછા લઈ શકશે. સાધુમાર્ગની કઠીનતાને અંગે એને મુસાફરી કરવાની અગવડ, સેવાસ્થાને તરત પહોંચવાના નવયુગના મોટર, રેલવે, વાયુયાન આદિ સગવડે લેવાની હકીકત છેડી દેવાનું નહિ પાલવે ખાનપાનના આકરા નિયમે તેને ગભરાવશે અને અમુક ક્રિયાઓ અમુક વખતે કરવી જ જોઈએ એ બંધન એને રૂચિકર નહિ લાગે. આ અને આવાં અનેક કારણને લઈને એ સાધુ અને ગૃહસ્થ વચ્ચે એક નવી સંરથા ઊભી કરશે.
