________________
નવયુગને જૈન
માનશે. એ દરેક વસ્તુને એનું યથાયોગ્ય સ્થાન આપશે. કોઈ વાત નહિ બેસે તો તે ચર્ચા કરશે. દાખલા તરીકે એને લાગશે કે માર્ગોનુસારીના છઠ્ઠા ગુણમાં કહ્યું છે કે તે (જૈન) કોઈનો અવર્ણવાદ ન બોલે, રાજાદિકને ખાસ કરીને.” છતાં એને એમ લાગશે કે પિતાનામાં તાકાત, આવડત અને અભ્યાસ હોય તે રાજાને એના યથાસ્વરૂપમાં બતાવવા જોઈએ. તે આને એ પોતાની ફરજ સમજશે, એ પોતાને રાષ્ટ્રધર્મ સમજશે અને રાષ્ટ્રધર્મ-સમષ્ટિહિતને ધર્મ સાથે કદી વિરોધ હોઈ શકે નહિ. તેથી એ પ્રસંગ જોઈ આખી રાજાની સંસ્થાને તોડી પાડવા પ્રયત્ન કરશે અને છતાં તેમ કરતાં એ જૈનધર્મના નિયમને તોડે છે એમ તે માનશે નહિ. એ જ ગુણ પૈકી ૨૨મા અદેશ અને અકાળ અને તજવાની બાબત બતાવેલી હોવાથી તેને મગજનું સમાધાન થઈ જશે.
તેવી જ રીતે બહાર નીકળવાની અનેક દરવાજાવાળા ઘરને કદાચ એ તછ નહિ દે, તો પણ એ સમજશે કે અમુક સમય એવો હતો કે ઘરને વિશેષ બારીબારણાં રાખવાં એ જાનમાલને અગવડમાં મૂકવા જેવું ધારવામાં આવ્યું હોય; અત્યારના આરોગ્યના નિયમ પ્રમાણે બારીબારણું વધારે રાખવામાં આવે છે તેથી જૈન મટી જવાશે એવું તેને કદી લાગશે નહિ અને તેમ તે માનશે નહિ. મુસલમાની રાજ્ય વખતની અવ્યવસ્થાના નિયમે આ કાળમાં આવી બાબતમાં લાગુ ન પડે એમ તે માનશે.
એનામાં એટલે વિવેક આવશે ને તે માનશે કે ઈદ્રિયદમન, અતિથિપૂજન, ગુણપક્ષપાતીત્વ આદિ નિયમ સર્વ કાળમાં લાગે તેવા છે જ્યારે અમુક નિયમો અમુક યુગને માટે જ લાગે તેવા હેય છે. યુગે યુગે સંહિતા બદલાય છે. જૈન દષ્ટિએ યુગે યુગે સમાચારી બરાબર બદલી છે એમ તે ઈતિહાસથી જોઈ શકશે
