________________
પ્રકરણ ૬ ઠું.
ચરણકરણનુયોગ નવયુગને એમ લાગશે કે છેલ્લા થોડા સૈકાઓથી અત્યાર સુધી ધર્મ શબ્દની વ્યાખ્યા ખૂબ સંકેચાઈ ગઈ છે. એને એમ લાગશે કે જે ધર્મ નય–દષ્ટિબિન્દુએના સિદ્ધાનત રજૂ કરી શકે, જેણે ન્યાયને એના અપૂર્વ સ્વરૂપમાં બતાવ્યું, જેનો પ્રમાણુવાદ અકાદ્ય ગણાય, જેણે જ્ઞાનને અદ્ભુત પદ આપ્યું, જેણે ઊંચામાં ઊંચી દશામાં પણ જ્ઞાનને આત્મા બતાવ્યો, જેણે કર્મ નિગાદ નિક્ષેપને અતિ ઉચ્ચ રીતે વર્ણવ્યાં, જેણે વિશ્વવ્યવસ્થાને અનાદિ હોવા છતાં પરિય સ્વરૂપ આપ્યું, જેણે આત્માની અનંત શક્તિ બતાવી, જેણે બુદ્ધિગ્રાહ્ય વિકાસમાગ સમજાવ્યું અને જેણે જગવંદ્ય યતિમાર્ગ અને શ્રાદ્ધમાર્ગની પ્રરૂપણા કરી, જેના ભગવાનના સમવસરણમાં આસ્તિક-નાસ્તિક, ભક્ત-વિધી, સેવક–સેવ્ય, ચક્રવર્તી અને ભિક્ષુક, બ્રાહ્મણ અને વૈશ્ય, ક્ષત્રિય અને શુદ્ધ પાષાણ, જેને આખો માર્ગ અકકલથી સમજાય તેવ, વિવેકથી ગળે ઉતરે તે, બાહ્યશુદ્ધિ અને અંતરશુદ્ધિને સરખું સ્થાન આપનાર–તેની છેલ્લાં થોડા સૈકાઓમાં શી સ્થિતિ કરવામાં આવી છે? એ ધર્મને મૂળ
