________________
પ્રકરણ ૩ જુ
એને પણ કલ્યાણક માનવું જોઈએ એ ખરતરને મત છે અને તપગચ્છાદિ બીજા ગચ્છે પાંચ કલ્યાણક માને છે. આમાં કાંઈ વિચાર કરવા જેવો પણ તફાવત નથી, એમાં કોઈ મુદ્દો નથી. પાંચ માનનારા પાંચ માને અને કોઈને વધારે માનવા હોય તો ભગવાનને નિશાળે મોકલ્યા એ તિથિને ઉજવે, ભગવાને ચંડકૌશિકને ઉપદેશ આપ્યો તે દિવસ ઉજવે, સંગમદેવ ભયંકર ઉપદ્ર કરી છ માસની આખરે પાછો સ્વર્ગમાં ગયો તે દિવસ ઉજવે, ગૌતમાદિ ગણધરની સ્થાપના કરી તે દિવસ ઉજવે – આવા તો અનેક પ્રસંગ છે તે ઉજવવા હોય તો વાંધો નથી; ભગવાનના જીવનને જેટલી દિશાએથી બહલાવી શકાય તેટલું તે અભિનંદવા યોગ્ય છે. એને કલ્યાણક કહે, પુણ્યતિથિ કહો કે ગમે તે નામ આપો. આમાં ઝઘડો શો? અર્થ છે? મુદ્દો શો ?
હાર્ટિઝમ એક ઈસાઈ ધર્મની દીક્ષાની ક્રિયા. છ સાત વર્ષનાં બાળકોને તે કરવામાં આવે છે. બ્રાહ્મણે ઉપનયન સંસ્કાર કરે છે તેની સાથે આ ક્રિયાને સરખાવી શકાય. એ ક્રિયા કરતી વખત બે આંગળી ઊંચી કરવી કે ત્રણ આંગળી ઊંચી કરવી તેના ઝઘડામાં લોહીની નદી યુરોપમાં ચાલી હતી. આપણને એ તકરાર મુદ્દા વગરની લાગે છે અને એવા નજીવા કારણ માટે લડનારને મૂર્ખ કહીએ છીએ. આ મૂર્ખાઈને શરમાવે તેવા ઝઘડા જૈન કેમે કર્યા છે અને તેમાં બન્ને પક્ષેએ યાહેમ ઝુકાવ્યું છે. આવો પ્રશ્ન નવયુગ પૂછશે અને તમને બે આંગળી ત્રણ આંગળીના ઉપર વર્ણવેલા ઝઘડાની ટીકા કરવાનો અધિકાર નથી તેને ઉત્તર અપાય તેવો એક પણ મુદ્દો પ્રાચીનોએ રજૂ કરેલો જાણવામાં નથી.
એટલી વિશાળતા કેમ ન રહી કે છ તે શું પણ ભલે કોઈ છત્રીશ કલ્યાણક માને, પણ પાંચ કલ્યાણક માનવામાં તે આપણે
