________________
કળશ-૧૭૮
૩૭૧
તો એક એક અક્ષરમાં જે ન્યાય છે એમાં કાંઈ ફરે નહિ. આવી ચીજ છે પણ એનો અભ્યાસ નહિ. બહારમાં રોકાઈને જાણે કલ્યાણ થઈ જશે એમ માને છે).
પ્રશ્ન :- બહારમાં કલ્યાણ પડ્યું છે ક્યાં ?
સમાધાન – એમ કે, આ બધું આ દયા પાળીએ, વ્રત કરીએ, અપવાસ કરીએ, ભગવાનની ભક્તિ કરીએ, મોટી સિદ્ધ યંત્રની ને સિદ્ધ ચક્રની પૂજા કરીએ, ઉપધાન કરીએ... આ દોઢ મહિનાના નથી કરતાં ? એ તો બધી રાગની ક્રિયા, બાપુ ! ભાઈ ! તને ખબર નથી. એ પરલક્ષી ભાવ છે, એ સ્વલક્ષી ભાવ નથી.
મુમુક્ષુ :- શાસ્ત્રમાં આવે કે, જ્ઞાન મેળવવા પહેલાં ઉપધાન કરવું.
ઉત્તર :- એનો અર્થ શું? એ તો રાગની મંદતા થાય એટલે એટલું ઉપધાન કહેવામાં આવે, પણ ઈ કયાં વસ્તુ છે ? ઉપધાન તો ભગવાન આનંદનો નાથ પ્રભુ ! એના સમીપમાં ઠરવું એ ઉપધાન છે. અરે..! આવી વાતું !
ભગવાન આત્મા ! મંગળસ્વરૂપ છે. મંગ નામ પાપ અને ગળ નામ ગાળે. એ પાપને ગાળે એવું એનું સ્વરૂપ છે. આહા..હા..! મંગ એટલે પાપ અને ગળ એટલે ગાળે. સમજાણું કાંઈ ? આ..હા...! મંગ એટલે પવિત્રતા થાય છે. મંગ એટલે પાપ થાય છે. મંગ એટલે પાપ અને ગલ એટલે ગાળે. અને મં ગ ળ.... મંગ નામ પવિત્રતા અને લ નામ લાતી – પ્રાપ્તિ. ભાઈ ! આ મંગળનો અર્થ થયો. મંગ નામ પવિત્રતા અને લ નામ લાતી. મંગલ – પવિત્રતાની પ્રાપ્તિ કરે તે ભાવને મંગલિક કહીએ. અથવા મંગ-ગલ. રાગ અને પરનું સ્વામિપણું એવો જે અહંકાર એ મમ, એને ગલ (અર્થાતુ) એને ગાળે. એને મંગલિક કહીએ. આહા...હા...!
મુમુક્ષુ :– ભગવાનના દર્શન તે માંગલિક.
ઉત્તર :- હા, ભગવાનના દર્શન તે તો શુભભાવ છે. આ અંદર ભગવાનના દર્શન કરે એનું નામ મંગલિક અને પવિત્રતા છે. આવી વાતું છે, ભાઈ ! આહાહા..!
અહીં તો કહેવું છે, મૂળ ઉપર વજન છે. ઘણા આનો અર્થ એવો કરે છે કે, રખડવાનું મૂળ કારણ કર્મ, પરદ્રવ્ય છે. છે ને પાઠ ? “તમૂનાં વમવિસન્તતિ’ પણ એનો અર્થ અહીંયાં એવો કર્યો છે ને બીજું પદ ? “નૂનાં વમવન્તતિ’ કર્મનો પ્રવાહ એ રખડવાનું મૂળ કારણ છે. એમ એનો અર્થ કરે છે. પરંતુ) એમ નથી. ગ્રંથકાર કહે છે તેમ અર્થ છે, જુઓ !
પદ્રવ્યનું સ્વામિત્વપણું છે મૂળ કારણ જેનું... આ.હા..હા..! બીજી રીતે કહીએ તો ચૈતન્ય શુદ્ધ આનંદનો નાથ ! એનું સ્વામિપણું છૂટી જઈ અને રાગ અને કર્મનું સ્વામિપણું – ધણીપતુ અભિપ્રાયમાં થવું એ નવા કર્મની સંતતિ, બંધનું કારણ છે. આહા...હા...! આવો માર્ગ છે, ભાઈ ! આ વાદવિવાદે પાર પડે એવું નથી. વસ્તુની સ્થિતિ આવી છે.
મૂળ કારણમાં જ આ આખી તકરાર છે. બંધનમાં મૂળ કારણમાં તકરાર અને મોક્ષમાર્ગના
