Jain Shasan 1991 1992 Book 04 Ank 01 to 48

Book Title: Jain Shasan 1991 1992 Book 04 Ank 01 to 48
Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

View full book textPrevious | Next

Page 604
________________

જથg]ળી
स्वभावो ब्रह्मचारित्वं दया सर्वेषु जन्तुषु ।
अनुग्रहश्च दानं च, शीलमेतद्विदुर्बुधा : ॥ જે જીવ આત્મ સ્વભાવમાં રમે તે બ્રહ્મચારી હોય, જીવ માત્ર પ્રત્યે દયાવાળે ? હાય, બધાનું ભલું જ કરવાની ભાવનાવાળો હોય તેથી તે દાનગુણ તેનામાં સ્વાભાવિક છે હોય” પંડિતેઓ આને જ શીલ કહ્યું છે.
શાસ્ત્રકારે ફરમાવે છે કે- “આત્મ સ્વભાવમાં જ રમણતા કરવી તે જ ઊંચામાં છે ઊંચી કોટિનું શીલ છે.” કારણ દરેક વસ્તુ પોતાના સ્વભાવમાં હોય તે જ સારા લાગે છે શોભે. પણ વસ્તુ પોતાના સ્વભાવ મૂકી, બીજામાં ભળે તે તે સારી ન જ લાગે. જેમ કે બીજાના અલંકાર ધારણ કર્યા હોય તે કેટલી ચિંતા હોય ? જેમ સાકર મીઠી જ છે હોય, મીઠું ખારું જ હોય અફીણ કડવું હોય, પાણી શીતલ હોય, અગ્નિ ઉષ્ણ જ 8 હોય. તેમ આત્મા પોતાના સ્વભાવમાં રહે તે જ શીલ સંપન ગણાય. આત્માને સાચે છે છે સ્વભાવ શ્રી સિદ્ધ પરમાત્મા જેવો જ છે. આત્મા તે શાશ્વત છે. આત્માને જમવાનું મરવાનું છે નહિ.
પણ કમને પરવશ બનેલા આત્માએ પિતાને આ સારો સ્વભાવ ગુમાવ્યા છે. તે પેદા કરવા પ્રયત્ન કરે તે જરૂર મૂળ સ્વભાવ પ્રગટ થાય તે સ્વભાવ પેદા કરવા દુનિ. યાના પદાર્થોને મોહ ઉતારવો પડે. તે મહ ઉતરે એટલે આત્મા સ્વભાવ દશાની સંમુખ છે. થાય અને વિભાવદશાથી વિમુખ થાય. સ્વભાવની સંમુખતા અને વિભાવની વિમુખતા છે આવે એટલે આત્મામાં સારો વિવેક જન્મ. વિવેક જન્મે એટલે જગતના સઘળાય જ છે છે ઉપર દયા ભાવ પેદા થાય. પછી જ સાચી રીતે પરોપકાર થાય અને તે જ દાન ધર્મ ? પણ વાસ્તવિક આવે. બાકી દુનિયાના પદાર્થોને મેહ ન ઉઠે તે આત્મા જેમ અનાચાર છે અને અધમં કરીને સંસારમાં રખડે છે તેમ સદાચાર અને ધર્મ કરીને પણ સંસારમાં છે રખડે. કેમ કે જગતના સુખ માત્રની ઈચ્છા. તેજ વિભાવ દશાનો આવિર્ભાવ છે. અને છે આત્મિક સુખની ઇચ્છા તે સ્વભાવ દશાને અવિર્ભાવ છે.
માટે આત્મન્ ! તારે કઈ તરફ જવું છે તે તું નકકી કરી લે.
વિભાવ દશામાં જ આનદ માનીશ તે સંસારનું સર્જન થશે. સ્વભાવ દશાની છે આ સંમુખ જઈશ તે મોક્ષ મહેલાત મલશે. માટે વિચારીને પગલું ભર !
–પ્રજ્ઞાંગ


Page Navigation
1 ... 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022