Book Title: Yogadrushti Ek Parishilan
Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001162/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ @DiTisthaBriNILI 8rjakalavI8 thizabdaguptAjUthI. 809138 thI anekantiI paEzanA jaina rIlijIyasa TrasTa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmahopAdhyAya zrImadda yazovijayajI mahArAjA viracita yogadaSTinI sajhAyanA AdhAre yogadaSTi-eka parizIlana parizIlana ka pU. paramazAsanaprabhAvaka pUjyapAda sva.A.bha. zrI.vi. rAmacandra sU.ma.sA. nA paTTAlaMkAra pU.sva. A.bha. zrI.vi. mukticandra sU.ma.sA. nA ziSyaratnA pU.A.bha.zrI.vi. amaragupta sUma.sA. nA ziSyaratna pU.A.bha.zrI.vi. candragupta sU.ma. no prakAzaka zrI anekAnta prakAzana jena rIlIjIyasa TrasTa * Arthika sahakAra - sva. sAMkalacandajI chogamalajI parivAra guDAbAlotAna - rAjasthAna Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana AvRtti : dvitIya nakala : 1000 vi.saM. 2059 prakAzana : zrI anekAMta prakAzana zrAvaNa vada - 3 jena rIlIjIyasa TrasTa 0 prApti sthAna mukuMdabhAI Ara. zAha jatInabhAI hemacaMda zAha 5, navaratna leTsa, chAparIyA zerI, navA vikAsa gRha mArga, mahIdharapurA, pAlaDI, amadAvAda-7. surata-395003 zA. sUryakAMta caturalAla mu.po. murabADa (ji. ThANe) vijayakara kAMtilAla jhaverI premavardhaka phleTsa, navA vikAsa gRha mArga, pAlaDI, amadAvAda-7 * phoTo kaMpojhiMga - kumAra 203 kenTa gArDana, jAmalI galI, borIvalI (vesTa), muMbaI-92. phona : 3107 8540 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTi-eka parizIlana prathama mitrAdRSTinI sajjhAya anaMtopakArI devAdhideva zrI vItarAgaparamAtmAnA paramatAraka zAsananA paramArthane pAmelA samartha zAstrakAraparamarSi sUripuraMdara zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe racelA 1444 graMthamAMnA 'yogadiSTa samuccaya' nAmanA graMthane anulakSIne mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjAe yogadaSTi-sajjhAyanI racanA karI che. atyaMta gaMbhIra arthane khUba ja spaSTapaNe A ATha sajjhAyamAM varNavyo che. pUjyapAda zAstrakAra paramarSie AvI suMdara sajjhAyanI racanA karI yoganA atyaMta gahana padArthane khUba spaSTapaNe samajAvyo che-e aMge ahIM thoDo vicAra karI levo che. AtmAnA vikAsanA prAraMbhathI aMta sudhInA ApaNA pravAsanuM khUba ja sarasa rIte A sajjhAyamAM varNana che. A sajhAyanA niraMtara parizIlanathI mumukSu AtmAone eka suMdara AlaMbananI prApti thAya che. zivasukhakAraNa upadizI, yoga taNI aDadiThThI re, te guNa ghuNI jina vIrano, karazuM dharmanI puTTI re, vIra jiNesara dezanA / / 1 / / ATha sajjhAyamAMnI prathama sajjhAyanI A pahelI gAthA che. yogadaSTinuM ahIM sAmAnyathI varNana karAyuM che. 'yogaSTi' A zabda uparathI ja Ama to tenuM svarUpa samajAya che. daSTi e jJAnasvarUpa che. jJAnathI atirikta koI STi nathI. jJAnanA viSaya anaMtAnaMta che. emAMnA yogasaMbaMdhI jJAnane yogaSTa kahevAya che. jIvano guNa jJAna che. mithyAtvAdi doSanA kAraNe jJAnane ajJAna kahevAya che. e ajJAna svarUpa jJAna paNa daSTi nathI. mithyAtvanI maMdatAdirUpa sthiti prApta thayA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitrAdaSTinI sajhAya vinA yogadaSTino saMbhava nathI. eTaluM ja nahi, yoganI jijJAsAno paNa saMbhava nathI. mokSanI sAthe joDI ApanAra samagra sAdhvAcAra yoga che. tenuM darzana-jJAna ja yogadaSTi che. sAmAnyathI; jJAna ane darzanamAM thoDo pharaka che. jAte joIne jANavuM te darzana che ane joyA vinA jANavuMte jJAna che. darzanamAM je daDhatA, spaSTatA ane zraddhA che-evI daDhatA, spaSTatA ke zraddhA jJAnamAM nathI hotI. graMthakArazrIe ahIM yoganI daSTinuM varNana karatAM tene zivasukhanI kAraNa tarIke varNavI che. anAdithI cAlatA ApaNA jIvanamAM ApaNane yoganuM jJAna to anaMtIvAra maLyuM hatuM. paraMtu e zivasukhanuM kAraNa banyuM nahi. AthI paNa ApaNe samajI zakIe chIe ke yoganA jJAnamAM ane darzanasvarUpa daSTimAM ghaNuM aMtara che. jJAna zivasukhanuM kAraNa bane to te daSTirUpa banI jAya ane jo e jJAna nava nava pUrvanuM hoya to paNa jo mokSanuM kAraNa na bane to daSTirUpa na bane-e samajAvavA mATe prayojAyela "zivasukhakAraNa' A pada AMkha sAme rAkhavuM joIe. zivasukhanA kAraNa tarIke varNavelI-upadezelI yoganI daSTi ATha che. A ATha daSTino upadeza ApaNane ApaNA AsannopakArI zrI vIravibhue Apyo che. paramAtmAnA anaMtAnaMta guNamAnA e eka ja guNanI stavanA dvArA graMthakArazrI jaNAve che ke- huM dharmanI puSTi karIza.' ahIM khUba ja sthiratApUrvaka vicArIe to samajAze ke zivasukhanI kAraNa ATha daSTio che-eno artha e nathI ke AThamAMnI koI paNa daSTinI prAptithI jIvane zivasukha maLI jAya che; paraMtu eno artha e che ke ATha daSTinA kramika AvirbhAvathI te te guNasthAnakanA sparza dvArA jIvane mokSanI prApti thAya che. arthAt ATha daSTimAM AThamI daSTi sAkSA mokSanI sAdhikA che ane bAkInI sAta paraMparAe tenI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana sAdhikA che, AthI daSTimAM varNaveluM zivasukhakAraNatva sAkSAtparaMparAsAdhAraNa che-e na samajAya evuM nathI. zrI mahAvIraparamAtmAe ApaNane yoganI ATha daSTino je upadeza Apyo che-e paramAtmAno guNa sarvazreSTha che. anaMtAnaMta guNomAM jo A guNanuM astitva na hota to ApaNA mATe paramAtmA ke paramAtmAnA upAsako koI paNa rIte tAraka na banata. paramAtmAnI asIma kRpA; ekamAtra e guNamAM samAyelI che. mumukSu AtmAone mana e guNanuM je mahattva che-te ApaNe samajI zakIe chIe. paramAtmAnA e guNanI stavanA dvArA dharmane puSTa banAvavAnI vAta kharekhara ja mArmika che. paramAtmAnI upAsanA, teozrInA upadezane jhIlavAmAM ane AtmasAt banAvavAmAM che A pahelI gAthAno sArabhAga che. ahIM e paNa yAda rAkhavuM joIe ke-jema yoganI daSTi mokSanuM kAraNa che, tema kriyA paNa mokSanuM kAraNa che. kAraNa ke jJAna ane kriyAthI ja mokSanI prApti thAya che. mAtra jJAnathI ke mAtra kriyAthI mokSanI prApti thatI nathI. tethI zivasukhanA kAraNa tarIke mAtra yoganI daSTionuM varNana joke barAbara na lAge, paraMtu jJAna ane kriyAthI mokSanI prApti thAya chee jaNAvanArAM zAstravAkyo mAtra bAhmakriyAne mokSanuM kAraNa mAnatAM nathI. kAraNa ke bAhyakriyA hovA chatAM tevA prakAranI kriyAno pariNAma nahi hovAthI mokSanI prApti thatI nathI ane bAhmakriyAnA abhAvamAM paNa tevA prakAranI kriyAnI pariNatithI zrI pRthvIcaMdra-guNasAgara, zrI bharata mahArAjA, zrI IlAtiputra vagere puNyAtmAone mokSanI prApti thaI che. vastutaH bAhyakyiA e kriyA nathI, paraMtu kriyAnI pariNati e kyiA che. AvI kriyA ane jJAnathI mokSanI prApti thAya che. agni bALe Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitrAdaSTinI sakjhAya che, viSa mAre che ane pANI DubADe che-A adhyavasAya ja agni, viSa ane pANIno upayoga karavA chatAM tenAthI nivRtta banAve che. tema jJAna-kriyAthI mokSa maLe che-e adhyavasAya ja bAhmakriyAnA abhAvamAM paNa kliAmAM pravartaka che. Azravane Azrava mAnyA pachI ane saMvarane saMvara jANyA pachI Azravano tyAga ane saMvarano svIkAra na hoya to mAnavuM rahyuM ke sAdhanamAM kyAMya paNa khAmI che. anaMtajJAnIoe varNavelA saMvarane Azrava banAvanArA ghaNA hoya che. paraMtu upara jaNAvyA mujabanA adhyavasAyanA baLe Azravane saMvara banAvanArA AtmAo bahu virala hoya che. evuM sAmarthya sAdhaka pAse hovuM ja joIe. vistIrNa ane khUba ja vikaTa evA sAdhanAmArgamAM AvuM baLa nahi hoya to sAdhanA aTakI paDaze! khaMDita thaze! AthI spaSTapaNe samajI zakAze ke kviAnI sAthe kriyAno adhyavasAya meLavavAnI AvazyakatA che; kriyAnA abhAvamAM paNa e jJAnasvarUpa adhyavasAya ja mokSasAdhaka che-e bhUlavuM nA joIe. pariNAmazUnya athavA pariNAmane anukULa na hoya-evI koI paNa lokottara kriyAmAM mokSasAdhakatA nathI. A sajhAyanI pahelI gAthAmAM ATha daSTione zivasukhakAraNa tarIke varNavI che. keTalAka darzanakAro mokSamAM jJAnAdino ane sukhAdino abhAva mAne che. keTalAka darzanakAro mokSane bujhAI gayelA dIvA jevo mAne che. enI apekSAe jainadarzananI mAnyatA taddana bhinna che. e samajAvavA mATe mokSanuM svarUpa ahIM zivasukharUpe varNavyuM che. anaMtasukhanA dhAma svarUpa ane sarvathA upadrava vinAno mokSa ApaNe mAnIe chIe. e mokSanuM kAraNa yoganI ATha daSTio che. yoga eka jAtano mokSasAdhaka prayatna che. te darzanapUrvakano ja hovo joIe. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana anyathA e prayatna nakAmo jAya che. kevalayoga(dravyayoga) ane ekaluM darzana(pariNAmazUnya jJAna) e mokSasAdhaka nathI. ekalo yoga ghaNAne maLyo che ane kartavyanA adhyavasAya vinAnuM jJAna ghaNAne maLyuM che, paraMtu ethI nisvAra thato nathI. 1 ahIM yogadaSTi A padathI anya sAmAnya daSTionuM grahaNa thatuM nathI. te sAmAnya daSTionuM svarUpa jaNAvavA bIjI gAthA che saghana adhana dina rAyaNImAM, bALa vikala ne anerA re, artha jue jima jujuA, tima ovanajaranA pherA re, vIra jiNesara dezanA nArA A bIjI gAthAno Azaya e che ke vAdaLavALo divasa, vAdaLa vinAno divasa, vAdaLavALI rAta ane vAdaLa vinAnI rAta hoya tyAre eka ja vyaktine paNa eka ja dazya aspaSTa, spaSTa, aspaSTatama ane aspaSTatara dekhAya che. emAM jonAra bAla hoya athavA vRddha hoya, cakSu vagere IndriyanI khAmIvALo hoya athavA tevA prakAranI khAmI vinAno hoya to e dazyanA darzanamAM thoDo pharaka paDe che. tema yoganA darzanamAM paNa mithyAtvAdi karmanA judA judA kSayopazamavizeSanA kAraNe bheda paDe che. jonArAnA bhedathI, jovAnA sAdhananA bhedathI ane jovAnI rIta vagerenA bhedathI jema artha judo judo dekhAya che-tema jIvane prApta thayela layopazamavizeSathI sAmAnya daSTimAM pharaka paDe che. jIvano potAno anaMtajJAnaguNa AtmAnA pradeza pradeza vyApIne rahelo hovA chatAM mithyAtvAdinA kAraNe anAdikALathI baMdhAyela karmathI AvarAyela che. anaMtajJAnI evA paNa jIvanI chavastha avasthAmAM AvaraNabhUta karmanA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitrAdaSTinI sajhAya layopazamathI ja jJAnano AvirbhAva thAya che. A kSayopazamanI maMdatA vagerenA kAraNe jonArane dayanA darzanamAM pharaka paDe che. AthI samajI zakAze ke eka ja jAtanuM dazya hovA chatAM daSTisAmAnyanA bhedathI tenA darzanamAM bheda paDe che. rA. A rIte kSayopazamavizeSanA kAraNe daSTisAmAnyano bheda che AthI ja dazyanI jovAnI judI judI rItanA kAraNe darzanomAM bheda chee vastu trIjI gAthAthI varNavI chedarzana je huA juA, te najarane phere re, bheda sthirAdika daSTimAM, samakitadaSTine here re, vIra jisesara dezanA 3 devAdhideva zrI arihaMta paramAtmAnI vacanAtizaya ane jJAnAtizayathI yukta evI paramatAraka dezanAnA zravaNa dvArA potapotAnI padArthane grahaNa karavAnI daSTivizeSathI te te darzanakAroe te te darzano pragaTAvyAM che. lokottaradezanAnA zravaNathI paNa laukika darzano je judAM judAM dekhAya che, emAM te te darzananA praNetAonI sAmAnya najaranajarano pharaka kAraNa che. Avo bheda prathamanI cAra daSTimAM ja hoya che. mitro, tArA, balA ane dIprA-A prathama cAra daSTi pachInI je sthirA, kAntA, prabhA ane parA A cAra daSTi che; temAM vedasaMvedyapadanI prApti thayelI hovAthI samakitadaSTi AtmAne e pharaka Azcarya upajAve che. kAraNa ke sarvAgINa tattvanA jJAtAone; vastunA ekAda aMzane grahaNa karI anya aMzamAM karAto vivAda nirarthaka jaNAya che. naya, nikSepA ane pramANathI sunizcita arthane grahaNa karanArA vevasaMvedyapadanA svAmI koI paNa rIte Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana AMzika vivAdane pramANabhUta nathI mAnatA. hAthInA paga vagere eka avayavane grahaNa karI, te dvArA hAthInuM varNana karanArA cha aMdha puruSo paraspara je pharaka jaNAve che-e pharaka hAthIne pratyakSapaNe jonArane mana AzcaryanuM kAraNa bane-e sahaja che. 3 AvI sthitimAM sthirAdika chellI cAra daSTine pAmelA puNyAtmAo je rIte varte che-tenuM varNana cothI gAthAthI karyuM che darzana sakalanA naya grahe, Apa rahe nija bhAve re, hitakArI janane saMjIvanI, cAro teha carAve re, vIra jisesara dezanA 4. sthirAdi cAra daSTivALA jIvone vedasaMvedyapada prApta thayeluM hovAthI sakaladarzananA siddhAMtane jANyA pachI te jIvo potAnA bhAvamAM sthira rahe che. vedyasaMvedyapadanuM varNana cothI daSTinI sajhAyamAM karavAnuM che-eTale e vakhate tenuM svarUpa spaSTa thaze. sAcuM samajAyA pachI game tevA vivAdAspada viSayane jANyA pachI paNa potAnI sthiratA sthirAdi daSTimAM naSTa thatI nathI. A rIte pote potAnA svabhAvamAM sthira rahelA te AtmAo; te te darzananI rucivALA te te jIvone lokottaramArganI ruci thAya-e mATe te te jIvone hitakara evI pravRtti karatA hoya che. teonI te pravRtti cArisaMjIvanI'nA dAMtane anurUpa hovAthI ucita ja che. daSTAMtanuM tAtparya e che ke-koI eka strIe potAnA patine potAne AdhIna banAvavA koI eka parivrAjikAnI sahAyathI baLada banAvela. pAchaLathI tene ghaNo pastAvo thayo. e baLada pharI mANasa bane e mATe upAyanI zodhamAM kAyama tatpara rahetI te strI dararoja Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitrAdaSTinI sakjhAya baLadane cAro carAvavA vanamAM laI jAya che, tyAM ekavAra koI vidyAdhara-yugalanI vAtacItamAMthI pote jyAM vRkSa nIce besI hatI tyAM rahelI saMjIvanI khavarAvavAthI baLada mANasa banaze-evuM teNIne jANavA maLyuM. e mujaba saMjIvanI carAvavAnI bhAvanAthI saMjIvanInuM jJAna na hovAnA kAraNe teNI dararoja e vRkSanI AsapAsano cAro carAvavAnI pravRtti kare che. yogAnuyoga ekvAra cArAnI sAthe ajJAta evI saMjIvanI paNa baLadanA cArAmAM AvI ane e cArAne caravAthI baLada mANasarUpa thayo. A rIte mAtra saMjIvanI carAvavAnI apekSAe cAro carAvavAnI pravRtti yogya na hovA chatAM upara jaNAvyA mujaba saMyogavizeSamAM cAro carAvavAnI pravRtti jevI rIte ahIM hitakAriNI che-evI rIte sthirAdi cAra daSTimAM vartanArA jIvonI, te te darzananI rucivALA jIvone ucita evI pravRtti paNa hitakAriNI che. A cothI gAthAno paramArtha che. jo huM chuM kyuM zaMkA e thAya che ke sthirAdi cAra daSTiomAM vedyasaMvedyapada prApta thayA pachI ghaNI vAra sAdhakanI sAdhanAmAM avarodha jovA maLe che, jethI temanuM mokSamArge thatuM prayANa aTakI paDe che-AvuM kema bane che. e zaMkAnuM samAdhAna karatAM pAMcamI gAthAmAM pUjyapAda upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che ke daSTi pirAdika cAramAM, mugatiprayANa na bhAMje re, rayaNIzayana jima zrama hare, suranarasukha tima chAje re, vIra jiNesara dezanA paNa chellI cAra dRSTimAM tevA prakAranA puNyAnubaMdhI puNyanA kAraNe te Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana te sAdhakone koIvAra devake manuSyabhavamAM javAnuM bane che ane tethI te te bhavane anurUpa sukhanA anubhavamAM mokSamArge prayANa aTakI gayuM cheevuM lAge che kharuM, paraMtu vAstavika rIte vicArIe to muktimArgamAM AraMbheluM te te sAdhakanuM prayANa aTakI paDatuM nathI. koI eka musAphara ISTa sthAnake pahoMcavAnA IrAde samagra divasa calAya eTaluM cAla-cAla karI rAtre eka surakSita sthAne zayana karI visAmo le che ane savAre UThI vizeSarUrtithI ISTa sthAna tarapha prayANa kare che. ahIM ISTa sthAne pahoMcavAnA IrAde musAphare AdareluM prayANa Ama joIe to rAtre aTakI paDeluM dekhAya che, paraMtu jevI rIte bIjA divasanA prayANa mATenuM te rAtrizayana che, tevI rIte sthirAdi cAra daSTimAM deva ke narabhavamAMnA sukhanA anubhava vakhate paNa sAdhakanuM mArgagamana aTakeluM hotuM nathI. paraMtu puNyAnubaMdhI puNyanA e anubhavamAM paNa tevA prakAranA karmanI nirjarA thatI rahe che. yogamArganI A acinya prabhAva che. A badhI vAtone vicArI ApaNI sAdhanA aMge khUba ja sthiratApUrvaka vicAravAnI jarUra che. sAdhanAno virAma utkaTa sAdhanAnA prAraMbha mATeno che ke kharekhara ja sAdhanA aTakI paDI che ? sAdhake satata Ano khyAla rAkhavo joIe. phaLano vilaMba sAdhaka mATe haju nabhAvI levAya paraMtu sAdhanA baMdha thaI jAya te kaI rIte nabhAvAya ? Aje A taraphanuM dhyAna khUba ja ochuM thayuM che. lagabhaga nathI-ema kahIe toya kazuM khoTuM nathI. A lakSaNa sAdhanAnA AraMbhanuM nathI-A vastu dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che. ApaNA huM ja chuM sAmAnyapaNe yoganI daSTi varNavatAM prAsaMgika vastu jaNAvI, have chaThThI gAthAthI prathamadaSTinuM varNana karAya che Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitrAdaSTinI sajhAya eha prasaMgathI meM kahyuM, prathamadaSTi have kahIe re, jihAM mitrA tihAM bodha je, tRNa agnizyo lahIe re, vIra jinesara dezanA dA A gAthAmAM pUjyapAda upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che kepahelI pAMca gAthAmAM je vAto kahI che te prasaMgathI ja bhUmikArUpe kahI che. have daSTinuM nirUpaNa zarU karAya che. mitrAdaSTi prApta thaye chate jIvane je bodha thAya che, te tRNanA-ghAsanA agni jevo hoya che. tRNano agni khUba ja maMda prakAza Ape che ane thoDIvAramAM bujhAI jAya che. paraMtu kAjaLagherI rAtrimAM mahAaTImAM bhUlA paDelA musApharane e prakAza paNa lakSya cIMdhanAro bane che. jyAM gADha aMdhakAranA kAraNe kyAM javuM ane zuM karavuM-e sUjhatuM na hatuM, tyAM Avo prakAza surakSita sthAnane cIMdhe che. zrAnta, udvigna, bhayagrasta ane ISTa sthAnane pAmavAnI utAvaLa hoyaevA musApharane e tRNano agni; potAne ISTa sthAne pahoMcADanArA mArgane darzAvaze-evI pratIti karAvI jAya che. tethI e musAphara zramAdine avagaNI e dizA tarapha prayANa zarU kare che. basa! AvuM ja mitrAdaSTimAM sAdhakane banatuM hoya che. anAdikALathI ajJAnarUpI ghora aMdhakAranA kAraNe viSayakaSAyane paravaza banI saMsAramAM jyAM-tyAM athaDAvA-TIcAvAnA kAraNe jyAre AtmA zAnta, udvigna ane bhayathI trasta banI ISTa-surakSitasthAnane pAmavA mATe utAvaLo bane che, tyAre te sAdhakane mitrAdaSTino tRNanA agni jevo paNa tAraka bodha eka AzvAsananuM dhAma bane che. aMdhakAranI tIvratama avasthAmAM e prakAza jato rahyA pachI paNa sAdhakanI najara e dizAmAM ja maMDAyelI rahe che. game tyAre paNa e prakAza pharI pAcho jovA maLaze evI AzAthI sthira Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 11 najare sAdhaka e tarapha joyA kare che. sadgurudevazrInA suMdara samAgamathI prApta thayelA sAmAnya paNa bodhathI prathamadaSTimAM mArganuM digdarzana thAya che. dA. AvuM chuM ! anaMtakALathI jyAM athaDAvAnuM ane TIcAvAnuM banyuM hatuM, enI apekSAe taddana salAmata evA mArganuM darzana thayA pachInI sAdhakanI avasthAnuM varNana sAtamI gAthAmAM karAyuM che vrata paNa yama IhAM saMpaje, kheda nahi zubha kAje re, dveSa nahi vaLI avarazuM, eha guNa aMga virAje re, vIra jiNesara dezanA nA prathama mitrAdaSTimAM sAdhakane pAMca yama svarUpa vratanI prApti thAya che. zubhakAryamAM kheda thato nathI. bIjA-azubha pratye dveSa pedA thato nathI. A guNothI mitrAdaSTivALA sAdhakanuM svarUpa zobhatuM hoya cheAvI zrI vIrajinezvaranI dezanA che-A sAtamI gAthAno saLaMga artha che. tRNanA agni samAna bodhamAM paNa jIvane hiMsA, asatya, caurya, abrahma ane parigrahanuM pApa samajAtuM hovAthI zakti anusAra te pApathI virAma pAme che, jethI A daSTivALA sAdhakane ahiMsA, satya, mateya, brahamacarya ane parigraha svarUpa vratanI sAmAnyathI prApti thatI hovAthI pAMca yamanI prApti thAya che. mahAvrato ke aNuvratonI apekSAe khUba ja alpa pramANamAM mitrAdidaSTimAM ahiMsAdi pAMca yamanI prApti thatI hovA chatAM bhaviSyamAM saMpUrNa mahAvrato ke aNuvratonI prApti thAya-evA saMyogone te ahIM prApta karI le che. sAmAnya paNa bodhanA kAraNe potAnI anAdikALanI sthitinuM kAraNa samajAvAthI pApapravRttino Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitrAdaSTinI sajjhAya AMzika tyAga ahIM prApta thAya che. sAmAnya bodhanI sAthe nivRttisvarUpa sAmAnya yamanA sathavAre sAdhakane anAdikALathI cAlyo Avato zubha pravRttino kheda dUra thAya che. saMyogavaza jyAre paNa zubha pravRttino prasaMga Ave tyAre joIe evI rucino abhAva hovAthI anAdikALathI A kheda cAlu hato. A dRSTinA sAmarthyathI te kheda dUra thAya che. yogamArganI prApti, sthiti ane pUrNatAnA avarodhaka je ATha doSo che temAM A kheda doSa agresara che. artha ane kAmanI te te jAtanI koI vizeSa pravRttimAM athavA adhyayana ke ramata-gamatanI te te pravRttimAM jene kheda hoya che, tene te te pravRttimAM pravartAvavAnuM keTaluM agharuM che-e ApaNe sArI rIte jANIe chIe. mANasane te te pravRtti karatI vakhate aNaAvaData hoya, sAmarthya na hoya athavA pramAda vagere naDato hoya to tene dUra karavAnuM eTaluM agharuM nathI. paraMtu jene teno kheda ja hoya to evAone temAM pravartAvavAnuM khUba ja agharuM che. yogamArgane anukULa evI zubha pravRtti aMge ApaNI AvI ja dazA che ne ? A kheda khUba ja kharAba che. sAdhakane koI paNa saMyogomAM A doSa pAlave ja nahi. zubha pravRttithI dUra ne dUra rAkhanAro A doSa che. A doSa prathamadaSTithI dUra thAya che. emAM mukhya kAraNa sahaja rIte thayelI karmanI laghutAnA kAraNe utpanna thayelI ruci che. peTamAM jAmelA maLanA kAraNe thayelI khAvAnI aruci jema te maLanA vigamathI dUra thAya che tema yoganI aruci, sahaja rIte thayelI karmanI laghutAnA kAraNe dUra thAya che ane tethI kheda dUra thAya che. A rIte kheda dUra thayA bAda jyAre jyAre zubha pravRtti kare che tyAre koI vAra temAM avarodha karanArA paNa maLe. AvA vakhate prathamadaSTivALA AtmAne tenI pratye dveSa thato nathI. zubha pravRttimAM kheda na hoya paNa enI sAthe tenAthI Itara pravRtti pratye jo dveSa hoya to zubha 12 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana pravRttimAM AnaMda nahi Ave. kAraNa ke e dveSa zubha pravRtti vakhate paNa manamAM saMkleza pedA kare che. ApaNe karavuM hoya eka ane bIjA karavAnuM kahe bIjuM, tyAre jo dveSa thaI jAya to satata e vicAra AvyA kare ke ApaNane A loko sAruM kAma paNa karavA detA nathI. jyAre joIe tyAre teonuM ja kAma karavAnuM.'-A vicAramAM ne vicAramAM zubha pravRttimAM AnaMda raheto nathI ane taditara pravRttimAM dveSa hovAthI temAM paNa bhalIvAra hoto nathI. AvA vakhate anukULatA mujaba Itara pravRtti karI laIe ane pachI zubha pravRtti karIe to parama AnaMdanuM kAraNa banI jAya. ahIM kahevAno Azaya eTalo ja che ke Itara pravRtti dveSanA kAraNe TALavAnI jarUra nathI ane khUba ja rasapUrvaka te karavAnI paNa jarUra nathI. ahIM e yAda rAkhavuM joIe ke prathama daSTinI A avasthAvizeSa che. AvI uttama avasthAthI zobhatA prathama daSTivALA laghuzma AtmAo hoya che. zA. prathama daSTimAM, te yoganI daSTi hovA chatAM ahIM tAtvika yoganI prApti nathI. paraMtu yoganA kAraNabhUta yoganI ja ahIM prAmi che. tAttvikyoga niyame karIne chaThThI guNaThANethI hoya che. tethI ahIM yoganA bIjanI ja prApti thAya che-A vastune spaSTa karatAM graMthakArazrIe AThamI gAthA pharamAvI che yoganAM bIja IhAM lahe, jinavara zuddha praNAmo re, bhAvAcAraja sevanA, bhava-udvega sukAmo re, vIra jisesara dezanA upara jaNAvyA mujaba prathama daSTimAM yoganI tAttvika prApti na Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mitrAdaSTinI sajhAya thavA chatAM yoganAM bIjanI prApti thAya che, jenuM pariNAme "yogI phaLa che. zrI jinezvaradevane zuddha arthAd Ihaloka ke paralokAdinI AzaMsArahitapaNe praNAma karavo, bhAva-guNasaMpanna AcAryabhagavaMtanI sevA karavI ane bhavanA udveganuM bhAjana banavuM-e svarUpa yoganAM bIja ahIM prathama daSTimAM prApta thAya che-ema zrI vIraparamAtmAe pharamAvyuM che. sadgurubhagavaMtanA paramapavitra samAgamathI mitrAdaSTinA sAdhakane samajAya che ke deva to rAga, dveSa ane mohathI sarvathA rahita ja hoya. rAgI, dveSI ke ajJAnI game teTalo upakAra karatA hoya topaNa teo deva nathI. zrI tIrthaMkaraparamAtmAnI sAcI oLakha sAmAnyathI ja hovAthI zrI tIrthaMkara paramAtmA ja eka deva che, bAkInA badhA deva nathIAvuM jJAna ahIM hotuM nathI. viziSTa kSayopazama ahIM na hovA chatAM rAga, dveSa ane mothI sarvathA rahita ja deva hoya che ane teozrIne praNAma paNa rAgAdi traNanA sarvathA kSaya mATe karavAno che-AvA jJAnanA prabhAve zrI jinavarane(pachI je hoya tene) zuddha bhAve praNAma karavAnuM sadbhAgya ahIM prApta thAya che. devanI jema ja guNasaMpanna bhAvAcAryabhagavaMtanI sevA karavAno zubha avasara paNa ahIM prApta thAya che. yogIjananA puNyaparicayathI te samaje che ke paramArthatattvanI zraddhAthI saMpanna ane sanmArgasvarUpa mokSamArganA prarUpaka ja ekamAtra AcAryabhagavaMta che. ekamAtra sAdhakanA hitane anulakSIne jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra-A pAMcano nirIkSaNe upadeza ApanArA pUjyapAda bhAvAcAryabhagavaMtanI paramatAraka sevAmAM ja AtmakalyANane jonArA mitrAdaSTivALA jIvone teozrInA paramatAraka vacanazravaNAdithI bhavano udvega thAya che. puNyanA yoge game teTalo Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTi-eka parizIlana sukhamaya jaNAto paNa A saMsAra asAra che-e jANyA pachI tenI pratye udvega na thAya-e bane nahi. // 8 // jaya mAM ra 15 A rIte mitrAdaSTimAM upara jaNAvelAM traNa yogabIjathI atirikta je yogabIjanI prApti thAya che-te yoganAM bIjo navamI gAthAthI varNavyAM che dravya abhigraha pALavA, auSadhapramukhane dAne re, Adara Agama AsarI, likhanAdika bahumAne re, vIra jijJesara dezanA IIII dravyathI abhigraha-niyama pALavA, auSadha, vastra, pAtra athavA vasati pramukhanuM yathocitapaNe gurubhagavaMtAdine dAna karavuM; AgamamAM Adara rAkhavo ane AgamanuM lekhana vagere kArya karavuM-A pramANenA yoganAM bIjo ahIM prathamadaSTimAM prApta thAya che. mitrAdaSTimAM sAmAnya bodha hovA chatAM tevA prakAranA viratinA pariNAmano abhAva hovAthI ahIM AhArAdisaMbaMdhI abhigraha arthAta tyAgasaMbaMdhI niyamo dravyathI pALavAnuM bane che. kAlAMtare A abhigraho bhAvAbhigrahanuM kAraNa bane che. jJAnanuM phaLa virati che. jema jema samajaNa vadhatI jAya tema tema jIvane anAdikAlIna bhavabhramaNano khyAla Avato jAya che. e khyAla ApanArA AcAryabhagavaMtAdi paramatAraka gurudevanuM jJAna ane tyAgamaya jIvana-A beno paramasaMvAda niyamita rIte jovAthI sAdhakane paNa potAnI zakti anusAra tyAganI bhAvanA jAge che. tethI e ahIM potAnI samajaNa mujaba yogI gurudevazrInA mArgadarzana pramANe abhigrahanuM dravyathI pAlana kare che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mitrAdaSTinI sajhAya samajadAra AtmA heyanI nivRtti ane upAdeyanI pravRtti karavAnI bhAvanAvALo paNa na hoya-e banavAjoga nathI. potAnA jIvananI apekSAe samagra tyAgamaya jIvana jIvanArA yogIjano pratye mitrAdaSTivALA AtmAne ahobhAva jAge che-e kAraNe yogIjanone, bhaktipUrvaka auSadha, vastra, pAtra, AhAra ane vasati vagerenuM dAna A daSTimAM thAya che. tema ja dInAdi uparanI karuNAnA kAraNe temane paNa potAnI anukULatA mujaba ahIM auSadhAdinuM dAna apAya che. mitrAdaSTivALA jIvane tRNanA agni jevo je bodha maLyo che, enI apekSAe potAnA gurvAdiyogIjanono bodha khUba ja utkaTakoTino che-enI sAdhakane pratIti thAya che. AgamathI grAhya atIndriya padArthonA agAdhajJAnanA pravAhanA mULa srota tarIke Agamane jANavAthI A daSTimAM sAdhakane Agamane AzrayIne Adara janme che. tethI te AgamanA lekhana vagere kArya dvArA AgamanuM bahumAna kare che. yogIjananA satata saMparkathI yogIjanonuM Agama pratyenuM bahumAna, tenAthI teozrIne prApta thayela agAdha jJAna vagerenI jIvane pratIti thayA pachI; tene paNa evA jJAnanA pravAhamAM magna thavAnI IcchA thAya che-tenI pUrNatA mATe A daSTivALA jIvo potAne samajAya ke na samajAya; topaNa AgamanAM lekhana vagere kAryamAM pravarte che. chellA navamI gAthAmAM je likhanAdika..' A pada , temAM 'Adi padathI je arthanuM grahaNa thAya che te artha dazamI gAthAthI varNavAya che Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 17 lekhana pUjana ApavuM, mutavAcana udmAho re, bhAvavistAra sajajhAyathI, ciMtana bhAvana cAho re, - vIra jiNesara dezanA 1nA mitrAdaSTivALA jIvane Agama pratye je bahumAna che te Agamana lekhana, pUjana vagere dvArA jaNAya che. yogIjano jyAre AgamanAM lekhanAdimAM pravRtta hoya che tyAre A daSTi pAmelAne ema thAya ke, huM paNa A AgamanuM lekhanakArya karuM -e mATe joke potAnA akSara sArA joIe, zuddha lakhatAM AvaDavuM joIe ane samayAdinI anukULatA joIe. evI koI jAtanI anukULatA na hoya to AgamanA lekhanakAryamAM gItArtha gurujananI sUcanA mujaba jarUra paDye kAgaLa vagerenA pradAna dvArA sahAyaka banI AgamanA lekhananI IcchAne te saphaLa kare che. vidhipUrvaka AgamanI pUjA karI vAcanAdi mATe yogIjanane Agama ApI teozrInI pAsethI mRtanI vAcanAne khUba ja ekAgracitte grahaNa kare che. grahaNa karelI vAcanAnA svAdhyAyathI pUjya gurnAdike jaNAvelA e bhAvone vistArathI jANavAnI tema ja tenuM ciMtana ane manana karavAnI cAhanA A daSTivALA jIvane hoya che. 1nA A sivAyanA zeSa yogabIjane jaNAvavA graMthakArazrIe agiyAramI gAthA pharamAvI chebIjayA bhalI sAMbhaLI, romAMcita hue deha re, eha avaMcakayogathI, lahIe dharamasaha re, vIra jiNesara dezanA 11nA A daSTimAMnA sAdhakanI yogyatAne varNavatAM pUjyapAda Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 mitrAdaSTinI sakjhAya mahAmahopAdhyAyajI mahArAjAe pharamAvyuM che ke upara jaNAvelAM yoganAM bIjanI kathA-vAtacIta sAMbhaLI zarIra romAMcita thAya che. Avo romAMca jyAre ApaNane anubhavavA maLaze, tyAre kharekhara ja A mitrAdaSTinI chAyAmAM ApaNe hoIzuM. upara jaNAvelAM yoganA bIjane lAvI ApanAruM yoganuM bIja ja A che. ApaNane Avo romAMca dharma sivAya anyatra sArI rIte anubhavavA maLe che ja. arthakAmanI ke ramatagamatanI ApaNane jemAM ruci che evI vAto sAMbhaLatAM ApaNe kaMI keTalIya vAra AnaMda anubhavyo che. game tevA prakhara tApamAM krikeTanI ramata jonArA ke tenI kaoNmenTrI sAMbhaLanArA aprazasta romAMcanuM adbhuta daSTAMta che. anivAryapaNe bIjI koI paNa pravRtti karavI paDe tyAre paNa tenI AMkha ane tenA kAna to e tarapha ja hoya ne ? chApuM AvatAMnI sAthe sauthI pahelAM vAcavAnuM e ja game ne ? koI vAra joI na zakIe ke sAMbhaLI na zakIe to eno raMja paNa keTalo rahe ? basa AvI ja hAlata A prathama daSTimAM rahelA sAdhakanI che. yogabIjanI kathA sAMbhaLatAM enuM zarIra romAMcita thAya che. yogIjanonI darekedareka zubha pravattine joIne te te zubha pravRtti pote kevI rIte karI zake-evo vicAra ene satata AvyA kare che. pote jene azakya ke asaMbhavita mAne cheevI paNa sahajatAthI karAyela yogIjanonI te te zubha pravRttine joIne A daSTimAM yogIjano pratyeno ahobhAva vadhato hoya che. Avo dharma pratyeno sneha avaMcakyoganA prabhAve A prathama daSTinA sAdhakane prApta thAya che. 11 e avaMcakyoganuM svarUpa bAramI gAthAthI varNavAya che Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana saddaguruyogavaMdanakiyA, tehathI phala hoe je ho re, yogakiyAkalabhedathI, vividha avaMcaka eho re, vIra jiNesara dezanA 12aa. Azaya e che ke mitrAdaSTimAM sAdhakane dharmasneha je avaMcaka yogathI prApta thAya che te avaMcakyoga traNa prakArano che. avaMcaka-eTale nahi ThaganAra. sAdhakane sadgurubhagavaMtanA yogane badale evA koI kuguruno yoga thaI jAya to tene vAstavika yoganI prAmi thaI zaktI nathI. yoganI IcchA hovA chatAM tevA koI karmanA udayathI A rIte sadguruno yoga na thavo-e yogAvaMcakyoganA abhAvanuM kArya che. yogamAM(gurnAdikanA yogamAM) vaMcanA na thavI-e yogAvaMcaka nAmano prathama avaMcakyoga che. mAMDa mAMDa yoganI jijJAsA, zuzruSA vagere pedA thaI hoya ane emAM sadgurudevazrInA badale guruno yoga thaI jAya to zuM thAya-e kalpI zakAya che. karmanI vizeSa laghutA vinA A yogAcaka yoganI prApti thatI nathI. anAryo karatAM Aryo, Aryo karatAM jaino, jainomAM paNa mArgAnusArI AgamanA pakSapAtI bhavabhIru evA AtmAo khUba ja ochA maLe che. AvI sthitimAM sadgurubhagavaMtano samAgama eka camatkAra ja mAnavo paDe. yoganI jijJAsAdinI sAthe evo samAgama thayA bAda teozrIne vaMdana karavuM, teozrInI paricaryA karavI, teozrIno paricaya karavo. vagere kriyA karavAnuM sadbhAgya bahu ja ochA jIvone maLatuM hoya che. saruno yoga thavA mAtrathI vistAra thato nathI. saruno yoga maLyA bAda sadguru, sadguru lAge, teozrInI pratye bahumAna thaI jAya ane tethI teozrIne vaMdanAdi karavA svarUpa kriyAnI prApti thAya-e kriyAvaMcakyoganuM kArya che. sadgarvAdikano yoga prApta thayA pachI paNa yoga pratyenI udAsInatA athavA aruci vagerenA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 mitrAdaSTinI sakjhAya kAraNe teozrIne vaMdanAdi karavAthI ghaNAkharA jIvo vaMcita banatA hoya che. AvA vakhate jeone A rIte vaMdanAdi karavAnuM sadbhAgya maLe chee te te sAdhakono dmiAvaMcakyoga che. diyAvaMcakyogathI prApta thayelI vaMdanAdi kriyAne zrI vItarAgaparamAtmAnI AjJA mujaba parizuddha banAvI sakala karmanA kSaya svarUpa phaLa jeone prApta thAya che, te temano phalAvaMcakyoga che. svArthaparAyaNa banI potAnI IcchAne saphaLa banAvavAnA IrAde ghaNA jIvo sadgurubhagavaMtane vaMdanAdi karatA hoya che, te temanI phalAvaMcakyoganA abhAvanI avasthA che. sAkSAt ke paraMparAthI koI paNa sAdhananI mahattA tenA dvArA thatI phaLanI siddhimAM samAya che. sAdhanane sevyA pachI paNa sAdhyanI siddhi na thAya to te sAdhana, sAdhana nathI-e mAnavuM paDe. 12 AvA prakAranA avaMcakyoganI prAptinA kAraNe mitrAdaSTivALA jIvane dharma pratye sneha prApta thAya che. enA yoge te je rIte dharmane Icche che, tenuM varNana teramI gAthAthI karyuM che. cAhe cakora te caMdrane, madhukara mAlatI bhogI re, tima bhAvi sahaja guNe hoye, uttama nimittasaMcogI re, vIra jisesara dezanA 13mA cakora pakSI jeTalI utkaTatAthI caMdrane cAhe che ane bhamaro mAlatIpuSpamAM je rIte Asakta hoya che, tevI ja IcchA A daSTimAM dharma pratyenI hoya che. tethI A daSTivALA bhavyAtmAne sahajapaNe ja dharmanI ruci hovAthI uttamanimittanA saMyogo prApta thayA ja kare che. A gAthAmAM cakora ane madhukara-e benAM udAharaNa ApyAM che. cakora Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana - 21 pakSIne caMdranI sAthe prIti prasiddha che tema ja bhamarAo mAlatIpuSpamAM Asakta hoya che, e paNa prasiddha che. AvI ja rIte A prathama daSTimAM sAdhaka laghurmI AtmAne paNa dharma pratyeno sneha sahajapaNe hoya che. e utkaTa IcchA svarUpa guNanA kAraNe tene yoganI prAptinA uttama nimittanA saMyogo svAbhAvika ja maLyA kare che. 13 A pramANe je avaMcakyoganA prabhAve A daSTimAM sahajapaNe dharmano sneha prApta thAya che, te avaMcakyoganI prApti kyAre thAya che-e jaNAvavA sAthe; chaThThA guNaThANe sAdhubhagavaMtone paNa yoganAM bIjo upalabdha hovAthI A daSTivALAnAM tema ja sAdhubhagavaMtonAM e bIjamAM je pharaka che, te caudamI gAthAmAM jaNAvyo che eha avaMcaka yoga te, pragaTe caramAvatte re, sAdhune siddhadazA samuM, bIjanuM citta pravarte re, vIra jiNesara dezanA 14 dharmanA snehanI prAptimAM kAraNabhUta avaMcakyoganI prApti jIvane caramAvartamAM ja thAya che. anaMtI utsarpiNIo ane anaMtI avasarpiNIono eka pulaparAvarta kALa thAya che. A saMsAramAM ApaNuM astitva anAdikAlIna che. vItelA anaMtAnaMta kALamAM Aja sudhI anaMtA pudagalaparAvarto ApaNe vitAvyA che. hajI paNa A saMsAramAM evA anaMtAnaMta jIvo che ke jeo anaMtA pulaparAvarto vitAvavAnA che. e jIvonI apekSAe evA bahu ochA jIvo che ke jeo eka pulaparAvartakALathI adhika kALa A saMsAramAM rahevAnA nathI, te jIvone caramAvartavatta kahevAya che. avaMcakyoganI prApti Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitrAdaSTinI sajhAya AvA ja jIvone thAya che. caramAvartavartI evA badhA ja jIvone avaMcakyoga prApta thAya ja che, evuM kahevAya nahi. paraMtu avaMcakyogane pAmelA jIvo cokkasa caramAvartavartI hoya che. acaramAvartavartI eTale ke eka pulaparAvartakALathI adhika kALa jeone saMsAramAM rahevAnuM che-evA jIvone koI paNa saMyogomAM avaMcakyoganI prApti thatI nathI. mitrAdaSTivALA bhavyAtmAone avaMcakyoganA prabhAve je yoganAM bIjo prApta thAya che-evAM bIjo sAdhubhagavaMtomAM paNa upalabdha che paraMtu te bIjo, siddhAvasthApanna arthAt potAnuM kArya karI cUkelAM jevAM hoya che. vastra jemAMthI utpanna thavAnuM che te tanduo ane jenAthI vastra thayuM che te vastrasaMbaddha(pariNata) taMtuomAM je pharaka che evo ja pharaka mitrAdaSTimAMnAM yogabIjomAM ane sAdhubhagavaMtonAM yogabIjomAM che. ahIM e yAda rAkhavuM joIe ke yogadaSTimAM pUrve jaNAvyA mujaba adhyavasAya ja pradhAna che. bAhya dekhAtI ekalI kriyAnI ahIM koI ja vicAraNA karAI nathI. mATe ja upara jaNAvelAM yoganAM bIjo paNa te te bIjanA AtmAnA adhyavasAya svarUpa ja vivakSita che. mAtra dekhAvanAM lekhanAdi bIjo e yoganAM bIja nathI. adhyavasAyapUrvakanI kriyA ke adhyavasAyane anukULa kriyAnI upekSaNIyatAnI A vAta nathI. paraMtu A baMne kyiAthI taddana judI dekhAvanI kriyAnI A vAta che. A vastune khyAlamAM rAkhavAthI samajAze ke ahIM caudamI gAthAmAM vaparAyeluM 'bIjanuM citta pravarte re' A pada upara jaNAvelA arthane jaNAvanAruM che. adhyavasAya citta pariNAma ane bhAva A badhA zabdo eka apekSAe samAna arthane jaNAvanArA che. 14. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 23 mitrAdaSTi yoganI prathama daSTi che. AtmAnI paramapada taraphanI gatino ahIM prAraMbha che. AtmAnA vikAsanI apekSAe cauda guNasthAnakanI avasthA ane A ATha dRSTinI avasthAmAM kathaMcit sAmya che tethI prathama daSTi je guNasthAnake jIvane prApta thAya che arthAt je guNasthAnaka A prathama daSTimAM hoya che te paMdaramI gAthAthI varNavI A sajajhAya pUrNa karAya chekaraNa apUrvanA nikaTathI, je paheluM guNaThANuM re, mukhyapaNe te IhAM hoe, sujasa vilAsanuM TANuM re, vIra jiNesara dezanA 15 pahelA guNasthAnakanI apUrvakaraNanA najIkanI je avasthA chete avasthAvALuM paheluM guNaThANuM mukhyapaNe A mitrAdaSTimAM hoya che. mitrAdaSTimAMnuM A prathama guNaThANuM jyAM suMdara yaza che evA mokSamAM vilasavAno eka suMdara avasara che. ahIM sujase A padathI sakjhAyanA racayitAnuM nAma paNa sUcita thAya che. prathama apUrvakaraNanI najIkanI pahelA guNaThANAnI avasthA eTale ke zuddhayathApravRttikaraNanI uttarAvasthA ane prathama daSTinI avasthA baMnne lagabhaga eka che. Ayurmane choDIne anya sAta karmanI sthiti jyAre eka koDAkoDI sAgaropamathI paNa kAMIka ochI hoya che, tyAre jIva graMthideze Ave che. e jIvane yathApravRttikaraNa hoya che. A yathApravRttikaraNa jIvane anaMtIvAra prApta thatuM hoya che ane prApta thayA pachI anaMtIvAra jatuM paNa rahe che. nadInA pASANa athaDAtA TIcAtA jema gola banI jAya che tema akAmanirjarAthI paNa prApta thayelI karmalaghutAnA kAraNe graMthideze AvavAnuM banI jAya che. e mATe jIvane Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 mitrAdaSTinI sajhAya koI khAsa prayatnavizeSa karavo paDato nathI. graMthideze AvyA pachI graMthi (rAga-dveSanI tIvra AtmapariNati)ne oLakhAvanAruM zuddhayathApravRttikaraNa che ane graMthine oLakhyA pachI tene bhedanAra apUrvakaraNa che. loDhuM loDhAne jema kApe che, tema ahIM pariNAmathI pariNAma bhedAya che. tIvra evI rAgAdinI pariNatine bhedanArA apUrvakaraNAtmaka AtmAnA tIvratama zubha pariNAmanI pUrve graMthine oLakhavAnuM atyaMta Avazyaka hoya che. mitrAdaSTimAM sAdhaka AtmAne yogIjananA saMparkathI sAmAnya paNa bodha, graMthine oLakhAvavAnuM eka apUrva sAdhana bane che. zatru zatru tarIke oLakhAI jAya to zatrunuM umUlana karavAnuM kAma khUba saraLa bane che. dararojano paricita paNa ekavAra oLakhAI jAya to eka ja jhATake taka joIne tene dUra karavAnuM kAma saraLa rIte pAra paDe che. sadgurudevazrInA satata samAgamathI mitrAdaSTimAM graMthi oLakhAya che, je zuddhayathApravRttikaraNanI avasthA che. anAdikALathI cAragatimaya A saMsAramAM ApaNe bhaTakI rahyA chIe. enuM mULa kAraNa, saMsAranA viSayajanya sukha pratyenA rAganI tIvra pariNati ane duHkha pratyenA dveSanI tIvra pariNati che-e A daSTimAM samajAya che. AtmAnA vikAsanI ahIMthI zarUAta thAya che. anAdikALathI jIvanuM astitva pahelA guNaThANe hovA chatAM A daSTimAM e guNaThANuM guNasaMpanna bane che. tethI tAtvika prathama guNasthAnakanI prApti A mitrAdaSTimAM thAya che, je upara jaNAvyA mujaba suyazavilAsano apUrva avasara che. uparA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana R bIjI tArAdaSTinI sajhAya che mitrA nAmanI prathama daSTinuM varNana karI tArA nAmanI bIjI daSTinuM varNana karatAM pU. upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che kedarzana tArAdaTimAM manamohana mere, gomaya agnisamAna mana, zauca saMtoSane tapa bhaluM mana0 sajajhAya IzvaradhyAna manavALA Azaya e che ke tArAdaSTimAM mitrAdaSTinI apekSAe bodha thoDo nirmaLa hoya che. tRNanA agni jevo bodha mitrAdaSTimAM hoya che ane tArAdaSTimAM e bodha gomaya-chANanA agni jevo hoya che. tRNanA agninI apekSAe chANano agni thoDo sthira hoya che ane keme karIne e vadhe che. AvI ja vizeSatA; bIjI tArAdaSTinA bodhamAM che. pUrve jaNAvyA mujaba mitrAdaSTimAM jIvane je bodha maLe che, te * khUba ja alpa pramANamAM che. enA prakAzamAM Ama joIe to samajaNa ghaNI che. kAraNa ke anAdikALanA mithyAtvanI maMdatAmAM mitrAdaSTivALA mumukSune alpa paNa bodhanI prApti thAya che. Aja sudhInI pragADha ajJAnasvarUpa aMdhakAramaya avasthAnA kAraNe jIvanI je viSama sthiti hatI te ahIM alpa evA paNa bodhanA prabhAve dUra thAya che. roganA nidAna vinAnI cikitsA karanArAne ane sarvathA aMdhakAramaya madhyarAtrimAM aTavIno pravAsa karanArAne; roganuM nidAna thavAthI ane ekAda tejanA kiraNanA darzanathI je AnaMda thAya che-e ApaNe samajI zakIe chIe. mitrAdaSTimAM sAdhakanI paNa AvI ja AnaMdaprada sthiti hoya che. A duHkhamaya saMsAramAM anAdikALathI paribhramaNa karanArAne potAnA paribhramaNanA nidAna-kAraNano vAstavika khyAla A bodhanA prabhAve thAya che. AthI evo vAstavika khyAla ApanArA yogI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArAdaSTinI sakjhAya gurudeva pratye sAdhakanuM bahumAna vadhe che ane e bahumAnanA prabhAve e bhavyAtmA yogIjanano paricaya khUba ja kare che. te paricayanA kAraNe mitrAdaSTimAM maLelo alpa bodha thoDo vadhavAthI tArAdaSTimAM jIvanuM gamana thAya che. yogIjananA suMdara sahavAsathI tArAdaSTimAM bodhanI thoDI sthiratA maLe che, jethI pUrvadaSTimAMnA yoganA prathama aMga yamanI jema yoganA bIjA aMgarUpe niyamanI prApti thAya che. zauca, saMtoSa, tapa, sajhAya ane IzvaradhyAna : A pAMca niyama che. yogamArganI sAdhanAmAM pravartanArA AtmAonI e eka vizeSatA che ke teone yogIjanano samAgama khUba ja priya hoya che. niraMtara yogIjananA sAMnidhyane IcchanArA e sAdhaka AtmAone jyAre jyAre yogIjanono sahavAsa maLe che tyAre tyAre teo yogIjananAM darzanAdi dvArA potAnA AtmAne pavitra karatAM khUba ja AnaMda pAme che. Aje kahevAtA dharmIvargamAM A viSayamAM taddana viparIta sthiti che. mokSamArganI ja nahi, duniyAnI koI paNa kalAnI sAdhanAmAM paNa tenA niSNAtonuM je mahattva che eno vicAra karIe to yogIjanonuM darzana vagere lokottara mArganA anuyAyIone keTaluM priya hovuM joIe eno khyAla Avaze. mitrAdaSTimAMnA nirmaLa alpa evA paNa bodhanA prabhAve yogIjano pAse niraMtara yogamArganA zravaNathI tArAdaSTimAM bodha thoDo nirmalatara bane che. pAMca yamanI sAdhanAthI mukhyapaNe bAhya AcAra zuddha bane che. AMtarika jIvanane zuddha banAvavA upara jaNAvelA zauca vagere pAMca niyamanI prApti khUba ja Avazyaka hoya che. pAMca niyama vinAnA pAMca yamonuM Asevana vastutaH bAhya dekhAvarUpa ja banI rahe che. A vastune samajI zakanArA jIvo bIjI daSTine pAme che. manavacana-kAyAnI pavitratAne zauca kahevAya che. emAM paNa mukhyapaNe * Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTi-eka parizIlana mananI pavitratA e zauca che. koI paNa kAraNasara vacana ke kAyAnI saMklezavALI pravRttino tyAga karanArA paNa manane saMklezarahita banAvavA samartha banatA ja hoya che evuM nathI hotuM. ApaNe lokomAM kharAba na dekhAIe-evI bhAvanAthI vacana ke kAyAnI duSTa pravRtti TALI zakAya che, paraMtu e mATe mananI duSTa pravRtti TALavAnuM Avazyaka hotuM nathI. AvI sthitine yoganA jANakAro zauca-avasthArUpe varNavatA nathI. anAdikALanA saMsAraparibhramaNanA kAraNa tarIke mana-vacana-kAyAnI azubhapravRttine jANIne e paribhramaNathI mukta banavA mana-vacanakAyAnI azubha pravRttino tyAga karavo-e zauca che. pravRttine sudhAravAnI jeTalI ciMtA ApaNe sevIe chIe eTalI ciMtA pariNAma sudhAravA mATe thAya to zaucasvarUpa prathama niyamanI prApti azakya nathI. sArA thavuM ane sArA dekhAvuM e beno bheda bIjI daSTimAM sadgurunA samAgame barAbara samajAya che. ethI A tArAdaSTimAM zauca prApta thAya che. Aja sudhI vAstavika zaucanI prApti na thavAnuM athavA to prAma zaucano nAza thavAnuM koI kAraNa hoya to te mukhyapaNe sukhano lobha che. e lobhanA kAraNe Aja sudhI jIve ghaNAM pApa karyAM che. A lobha badhAM ja pApanuM mULa che... vagere jANyA pachI bIjI daSTimAM sAdhakane zaucanA kAraNa tarIke saMtoSanI prApti thAya che. game tevI sthitimAM maLelI vastuthI atirikta vastuno lobha na karavA svarUpa 'saMtoSa' bIjo niyama che. vastunI IcchA ane vastuno lobha e bemAM je phraka che te barAbara samajI levo joIe. vastunI AvazyakatA mujaba tenI IcchA karavI ane game tevAM pApa karIne paNa vastu meLavavAno vicAra karavo e baMne eka nathI. karmanA udayathI AvI paDelI game tevI 27 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 tArAdaSTinI sakjhAya viSamasthitimAM vastu vinA koI paNa jAtanA duHkha vagara jIvatAM "saMtoSa" zikhavADe che. eka vakhata saMsAranA sukha uparathI najara khasI jAya to jIvanamAM saMtoSa AvI jAya. bIjI daSTimAM sadgurudevazrInA puNya parIcaye mumukSu AtmAne saMsAranA sukhanI bhayaMkaratAno sAro evo khyAla Ave che. jema bane tema enI AsaktithI vahelAmAM vahelI take chUTavAnuM ene mana thAya che. ane tethI game tevA kaparA saMyogomAM paNa saMtoSapradhAna jIvana jIvavAnuM tenA mATe agharuM banatuM nathI. lobhanA-tRSNAnA abhAva svarUpa A saMtoSanuM darzana bIjI daSTimAM thAya che. vartamAnamAM kahevAtI chaThThI-sAtamI daSTivALAmAM paNa saMtoSanuM darzana durlabha che. sukhanI lAlaca bahu kharAba che. mAnI lIdhelA sukha khAtara rAta-divasa ApaNe sau Aje je rItie jIvI rahyA chIe te bIjI daSTinuM lakSaNa nathI. potAnA mAnasanmAna ke pratiSThAdi mATe karAtI pravRttine paNa zAsanaprabhAvanA'nuM nimitta varNavavAnuM kArya ekamAtra lobhanA kAraNe thAya che. bIjI daSTimAM A lobhano abhAva thAya che, jethI saMlezanI hAni thavAthI zaucanI prApti thAya che, te TakI rahe che ane vadhe che. pAMca prakAranA niyamamAM trIjo niyama tapa che. bAhya ane atyaMtara bhedathI tapa be prakAranA che. ahIM sAmAnyapaNe "tapa" padathI bAhyatA vivakSita che. zaucanA kAraNa svarUpa saMtoSanI prApti mATe tapa khUba ja Avazyaka che. karmayoge AvI paDelI viSamasthitimAM saMtoSapUrvaka jIvavA mATe jIvanamAM du:kha vecyA vinA cAle evuM nathI. parAdhInapaNe anAdikALathI ApaNe sau duHkha veThatA AvyA chIe. paraMtu saMtoSa svarUpa niyamanI prApti mATe duHkha sahana karavAno abhyAsa lagabhaga nathI. jIvananI jarUriyAta ghaTADyA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 29 vinA saMtoSa nahi Ave. jarUriyAta ghaTADavA tapajevuM koI uttama sAdhana nathI. sAmagrInA abhAvamAM ApaNe tyAgI ja chIe. paraMtu chatI sAmagrIe zrI vItarAga paramAtmAnI AjJA mujaba tyAga karavo e tapa che. sadgurubhagavaMto pAse yogamArganA zravaNathI bIjI daSTimAM sAdhakane tapanI AvazyaktA barAbara samajAya che. tapathI duHkha veThavAno abhyAsa paDe che. dharma karanArAone duHkha veThavAno vicAra na Ave ane dharma karatI vakhate mAtra anukULatAno ja vicAra Ave to teo A tapa nAmano niyama prApta zI rIte karI zake ? je vastu bIjI daSTimAM samajAya che te vastu Aje moTA bhAganA dharmIvargane samajAvavAnuM paNa lagabhaga azakya che. anaMtajJAnIoe jAte sevelA A trIjA niyamanI AvazyakatA samajAya to Aje dharmI gaNAtA vargamAM dharmanI chAyA vartavA mAMDe. divase divase dharmanI pravRtti vadhatI hovA chatAM temAM upara jaNAvyA mujabanI bIjI daSTinI vRttivicAraNA che ke nahi-e kahI zakAya evuM nathI. - A rIte traNa prakAranA niyamanI prApti pachI A daSTimAM svAdhyAyasvarUpa cothA niyamanI prApti thAya che. anyadarzanakAroe praNava()pUrvakanA maMtronA japane svAdhyAya tarIke varNavyo che. zratanA adhyayana svarUpe svAdhyAya ApaNe tyAM prasiddha che. vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmasthA: A pAMca bheda svAdhyAyanA che. gurnAdi pAse pATha levo e vAcanA che. te vakhate sUtra ke arthanA viSayamAM paDelI zaMkAne dUra karavA gurnAdine pUchavuM- te pRcchanA che. sUtrArthanuM vismaraNa na thAya e mATe sUtra ane arthano vAraMvAra abhyAsa karavo-tene parAvartana kahevAya che. sUtra ke arthane anulakSIne karAtA viziSTa ciMtanane apekSA kahevAya che ane yogya jIvonI AgaLa Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. tArAdaSTinI sajhAya dharmanA svarUpAdinuM varNana karavuM tene dharmakathA kahevAya che. AvA prakAranA niraMtara svAdhyAyathI mumukSu AtmA potAnA ajJAnane dUra karavA samartha bane che. samagra doSanuM mULa ajJAna che -e ekavAra samajAI gayA pachI jIvano samagra prayatna ekamAtra ajJAnane dUra karavA mATe hoya che. ajJAnanA kAraNe prApta thayeluM duHkha jeTaluM kharAba che enI apekSAe ajJAna khUba ja bhayaMkara che. Aje ApaNe sau duHkha dUra karavA jeTalo prayatna karIe chIe eTalo prayatna ajJAnane dUra karavA karatA nathI, enuM ekamAtra kAraNa ajJAnanI bhayaMkaratAnuM ajJAna che. sadbhAgye A bIjI tArA daSTimAM gurnAdinA parIcaye mumukSune ajJAnanI bhayaMkaratA barAbara samajAya che. e ajJAnane dUra karavA svAdhyAyajevuM eka paNa sAdhana nathI. A daSTimAM sAdhakane niraMtara svAdhyAya karavAthI pramANamAM khUba ja suMdara rIte jJAnanI prApti thAya che. tenA prabhAve sAmAnyathI duniyAnAM kSaNika phaLonI asthiratA ane anAvazyakatAno paricaya thAya che, jethI tenI koI ja apekSA rahetI nathI. AvI avasthAmAM AvI sthitinI prApti karAvanAra deva pratye zraddhAtizaya sahaja rIte pragaTe che. tevA prakAranI zraddhAnA kAraNe tArAdaSTimAM sAdhakane Izvara-deva pratye samarpaNabhAva svarUpa IzvarapraNidhAna nAmanA pAMcamA niyamanI prApti thAya che. sakala anuSThAnanA koI paNa jAtanA phaLa aMge apekSA rAkhyA vinA mAtra IzvarapratipAdita hovAnA kAraNe te te anuSThAna karavAM-tene ahIM IzvarapraNidhAna kahevAya che. A praNidhAnanA kAraNe samAdhi prApta thAya che. samAdhimAM vighna karanAra kalezAdi aMtarAyone dUra karI Izvara samAdhinuM ubodhana kare che. zaktisaMpanna AtmAonuM mAtra smaraNa paNa A rIte ApaNA anugraha mATe thAya che, e ApaNe Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 31 anubhavIe chIe. yogamArgamAM paNa AvI ja rIte IzvarapraNidhAna samAdhinuM kAraNa bane che. koI paNa jAtanA phaLanI apekSA rAkhyA vinA mAtra IzvaranA vacananA kAraNe karAtAM te te anuSThAnomAM Izvara pratyeno samarpaNabhAva khUba ja spaSTapaNe pratIta thAya che. A samarpaNabhAva ja sAdhakane samAdhi sudhI pahoMcADe che. koI paNa kSetramAM te te kSetranI sarvotkRSTa avasthAne prApta karavA mATe te te kSetranA sarvocca sthAne rahelAonI pratyeno samarpaNabhAva-e eka adbhuta sAdhana che. vastunuM mUlya samajAya ane enI pratye apAra zraddhA jAge to ja Avo samarpaNabhAva Ave. bIjI daSTimAM yogIne Avo samarpaNabhAva IcchAyoga ane pravRttiyoga svarUpe prApta thato hoya che. kAraNa ke mitrAdaSTimAM jema pAMca yama, IcchAyoga ane pravRttiyoga svarUpe prApta thAya che, tema bIjI daSTimAM pAMca niyama paNa tevA ja prApta thAya che. sAmAnyathI zauca, saMtoSa vagere pAMca niyamavALA yogIjanonI kathAmAM prIti thavI-te IcchAyogano niyama che ane zakti mujaba zauca vagere niyamanuM samatApUrvaka pAlana karavuM tene pravRttiyogano niyama kahevAya che. A rIte be prakAranA pAMca niyamanI prApti bIjI daSTimAM thAya che-e jaNAvatAM pU. upAdhyAyajI ma. bIjI gAthAmAM pharamAve che keniyama paMca IhAM saMpaje manamohana mere, nahi kiriyAga manavA jijJAsA guNatattvanI mana0, paNa nahi nijahaTha Tega mana rA Azaya e che ke A bIjI daSTimAM upara jaNAvyA mujabanA pAMca niyama prApta thAya che. prathama daSTimAM kheda nAmano doSa jato rahyo hovAthI A daSTimAM kriyAno uga nathI hoto. sAmAnya rIte kheda kAma karatA pUrve hoya che ane uga kAma karatI vakhate thAya che. udvega hoya nal Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 tArAdaSTinI sajhAya tyAre tenA kAraNa tarIke kheda to hoya ja. khedanI hAjarImAM joke kAryano saMbhava nathI. paraMtu koInA dabANAdi koI paNa kAraNe khedanI hAjarImAM paNa kriyAno saMbhava che. bIjI daSTimAM to khedanA abhAve uga hoto nathI. pahelI daSTimAM koIvAra kriyAmAM uga thaI jAya paraMtu bIjI daSTimAM evo saMbhava nathI. yogamArganI prItinA kAraNe sAdhaka AtmAo jyAre potAnI IcchAthI yogamArganI kriyAno prAraMbha kare che tyAre koI koI vAra bhUtakALanA tevA saMskAronA kAraNe te te kriyAmAM temane uga thAya che. bIjI daSTimAM Avo uga khedanA abhAve thato nathI. paralokane uddezIne hitakAriNI evI zubhadiyAno AraMbha karyA pachI sAmAnya rIte thoDIghaNI pratikULatAo to anubhavavI paDe. AvA vakhate jo uga thaI jAya to kyiAnI siddhi sudhI pahocAya nahi-A vastuno pUrNa khyAla bIjI daSTinA yogIne hoya che. tethI te AtmAo koI paNa rIte udvigna banyA vinA satatapaNe kriyAnI siddhi aMge upayogavaMta hoya che. te mujaba teo AtmAnA zuddha svarUpanI prApti kaI rIte thAya evI jijJAsAne prApta kare che. prathama daSTimAM adveSa nAmanA guNanI prApti thAya che ane enA prabhAve bIjI daSTimAM jijJAsA nAmano guNa prApta thAya che. sAmAnya rIte joIe to koI paNa kAryamAM uga thAya to tenI pratye dveSa Ave che ane te dveSanA kAraNe pachI koI paNa jAtanI jijJAsA tenA viSayamAM rahetI nathI. bIjI daSTimAM kSiAnI pratye uga nahi hovAthI tenI pratye dveSa nathI Avato ane tethI te kriyAnA viSayamAM jijJAsA prApta thAya che. potAnI te te kviAnI sAthe potAnA paramatAraka gurudevAdinI te te kSiAnI tulanA karavAthI sAdhakane potAnI kviAnI apUrNatAno khyAla Ave che ane tethI potAnI kriyA pUrNa kaI rIte bane evI jijJAsAno AvirbhAva Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana thAya che. sadgurudevazrInA niraMtara paricayamAM potAnI nyUnatAne saMdeva jovAthI sAdhakane ema ja thAya che ke A zI rIte bane ? AvI jijJAsA ja sAdhakane koI paNa jAtanA haThAgrahathI dUra rAkhe che. potAnI apUrNatAne paNa pUrNatAsvarUpe jonArAne game tevA samartha puruSo paNa vAstaviktAnuM bhAna karAve to teo potAnA haThAgrahane mUkatA nathI. paraMtu upara jaNAvyA mujaba tattvajijJAsA bIjI daSTimAM prApta thavAthI sAdhakane jyAre jyAre paNa samartha puruSono samAgama thAya che tyAre te koI paNa jAtano haThAgraha rAkhyA vinA potAnI apUrNatAne dUra karavAnA te te upAyo te te samartha puruSo pAsethI meLavI le che. jijJAsA e jJAnanuM khUba ja mahattvapUrNa sAdhana che. haThAgraha jJAnamAM pratibaMdhaka che. jijJAsA, e pratibaMdhane dUra kare che-A vastune samajAvavA paNa nahi nijahaTha Tega" A pada . kiyA pratye uga na hoya; guNasvarUpa tavanI jijJAsA hoya ane koI paNa jAtano haThAgraha na hoya to samajaNa game tyAMthI maLI raheze. dharmI gaNAtA vargamAM Aje A traNe guNo bahu ochA jovA maLe che. lokottara dharmanA ArAdhakomAM A guNo khUba ja spaSTapaNe dekhAvA joIe, enA badale Aje taddana viparIta sthiti che. haThAgraha AvyA pachI jijJAsA ane anuga nAza pAme che. sAco anuga sAcI jijJAsAne laI Ave che ane sAcI jijJAsA jIvane haThAgrahathI dUra rAkhe che. haThAgrahapUrvakanI jijJAsA e eka jAtano daMbha che. potAnA haThAgrahane AcchAdita karavA mATe ja eno upayoga karAya che. enAthI jIvanuM kalyANa thatuM nathI. Agrahavinimukta avasthA pAmyA vinA sAcI jijJAsA AvatI nathI ane evI jijJAsA na hoya to yogamArganuM jJAna prApta thatuM nathI-A vAtane khUba ja spaSTapaNe bIjI gAthAnA paNa nahi nijahaTha Tega WWW.jainelibrary.org Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 * tArAdaSTinI sakjhAya A padathI jaNAvI che. bIjI daSTimAM A haThAgrahanA abhAvamAM potAnI jijJAsAne zAMta karavAnuM je rIte sAdhakane zakya bane che te jaNAvatAM graMthakArazrI trIjI gAthAmAM pharamAve che keeha daSTi hoya varatatA gAmanavamA yogakathA bahu premAAmanA anucita teha na Acare manavA vALyo vaLe jima hema ImanamAyA. Azaya e che ke-A daSTimAM pUrve jaNAvyA mujaba potAno haThAgraha nahi hovAthI sAdhaka AtmA jyAre jyAre gurnAdikanI pAse yogathAnuM zravaNa kare che tyAre tyAre tene yogaththA pratye khUba ja prema upaje che. pUrva pUrva jijJAsA te te vastunA jJAnathI jema jema zAMta thatI jAya che, tema tema uttarottara vizeSa jijJAsA utpanna thatI jAya che ane tethI yoganI sthA pratyeno prema vadhato jAya che. A vastuno anubhava sAmAnyathI saune che. artha ane kAmanI jema jema prApti thatI jAya che tema tema uttarottara tenI IcchA vadhatI jAya che ane tethI te aMgenI vAtacItamAM je rasa paDe che evo ja rasa sAdhakane A dRSTimAM yogakyA pratye anubhavavA maLe che. tethI rAta-divasa yogathAnuM zravaNa karavAno yoga maLI rahe e mATe te satata upayogavALo banI rahe che. potAnI koI paNa jAtanI pravRttine laIne potAne yogIjano ayogya mAnI yogathAnA zravaNathI dUra na rAkhe evA sadAzayathI A daSTivaMta mumukSu koI paNa jAtanuM anucita AcaraNa karatA nathI. artha ane kAmanA arthI banyA pachI te te jIvone; bhUtakALanI badhI Tevo choDI detA ApaNe joIe chIe. game tevA moDA UThanArA vahelA UThatA thaI jAya che ane game tyAM rakhaDIne vAtacIta karanArAone vAtacIta karavA WWW.jainelibrary.org Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana samaya maLato nathI. AvI ja sthiti bIjI daSTimAM che. A diSTa pAmatAM pUrvenI anucita pravRttiomAMnI eka paNa pravRtti A dRSTimAM hotI nathI. emAM mukhya kAraNa sAdhakanuM yoganuM arthIpaNuM che. A rIte anucita pravRttino abhAva hovAthI jyAre jyAre yogIjano sAdhakane yogakathAnuM zravaNa karAve che tyAre tyAre yogIjanone sAdhakane sanmArge vALavAnuM khUba ja sarasa rIte saraLa bane che. A vAtane graMthakArazrIe 'vALyo vaLe jima hema' A padothI sarasa rIte varNavI che. loDhA vagerenI apekSAe sonAne vALavAnuM ane ApaNI dhAraNA mujaba tene ghATa ApavAnuM jeTaluM saheluM che, eTalI ja sahajatAthI A dRSTimAM sAdhakane yogamArge vALavAnuM yogIjano mATe zakya bane che. A dRSTinA prabhAve yogIjanono puruSArtha saphaLa bane che. e saphaLatAmAM ja kharekhara to sAdhakanI siddhi che. yogIjanonA saMparkamAM AvyA pachI yogakathAnA niraMtara zravaNathI sAdhakane yogIjanonI vizeSatA khUba ja spaSTapaNe pratIta thatI hoya che ane tethI yogIjano pratye vinaya, bahumAna vagere A dRSTimAM adhika kare che-A vastu graMthakArazrIe cothI gAthAmAM jaNAvI che. vinaya adhika guNIno kare ||mananA dekhe nija guNahANa ||manA trAsa dhare bhavabhaya thakI ||mananA bhava mAne du:khakhANa minAjA 35 Azaya e che ke A dRSTimAM yogakathAnA zravaNathI jema jema guNIjanono parIcaya thato jAya che tema tema te guNIjanono vinaya kare che. potAnI apekSAe adhika guNasaMpanna evA AtmAone joIne potAmAM evA guNono abhAva dekhe che. yogIpuruSonA niraMtara Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tArAdaSTinI sajhAya sahavAsathI guNa ane doSanuM jJAna thavAthI guNIjano ane guNarahita janomAM je pharaka che-te spaSTapaNe A daSTimAM jovA maLe che. te jovAthI guNIjano pratye bahumAna pedA thAya che. jethI evA guNIjano pratye vinaya AcaravAnuM sahaja rIte bane che. guNasaMpanna AtmAonuM darzana thatAMnI sAthe UbhA thavuM; temane levA sAme javuM, AvyathI besavA mATe temane Asana ApavuM, yathAzakti temanuM kArya karI ApavuM... vagere aneka prakAranA vinaya karavAthI guNasaMpanna AtmAo pratye divase divase bahumAna vadhe che. AMtarika prItisvarUpa e bahumAnathI guNIjano prasannatApUrvaka puSkaLa pramANamAM zrutajJAnanuM pradAna kare che. enAthI ApaNane ApaNA doSonuM vAstavika bhAna thAya che ane ApaNe ApaNA guNanI hAnine jotA thaIe chIe. sAthe sAthe AvA vakhate ApaNane ApaNI A guNanI hAni je kAraNe thaI che tenuM paNa jJAna thavA mAMDe che. anAdikALathI guNanI prApti jIvane nA thaI hoya athavA to guNanI prApti thayA pachI te pharI pAchI naSTa thaI hoya to tenuM ekamAtra kAraNa A saMsAranA sukhanI Asakti che. bhUtakALamAM duHkha veThavAno abhyAsa hovA chatAM ane sahanazIlatA hovA chatAM sukhanI prApti thayA pachI e abhyAsa ane sahanazIlatA jIvanamAMthI ekAeka adazya thaI jAya che. sAdhakane sAdhanAnA dvArethI ja pAcho vALanArI ane sAdhanAnA sarvocca sthAnethI pADanArI paNa A saMsArasukhanI Asakti che-e samajAI jAya to yoganI sAdhanAno mArga saraLa banI jAya. sAdhaka AtmAne A bIjI daSTimAM guNanI hAninA kAraNa svarUpe bhava-saMsAranI bhayaMkaratA samajAya che. tethI tene bhavano bhaya pedA thAya che ane bhavanA bhayanA kAraNe potAnI vikala mational Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 37 yogapravRttimAM tene trAsa thAya che. arthAt te te yoganI jematema karAtI pravRttithI potAnI jAtane te virAdhaka mAne che. A vAta trAsa dhare bhavabhaya thakI' A padathI graMthakAzrIe jaNAvI che. yogadaSTisamuccayamAM A ja vAtane jaNAvatAM pharamAvyuM che ke bIjI daSTimAM bhavano atyaMta bhaya hoto nathI. kAraNa ke te AtmAo anucita pravRttine AcaratA nathI. tethI saMsAramAM bhaTakavAno bhaya TaLI jAya che. baMne vAtano sAra eka ja che. ahIM kAraNasvarUpa bhavanA bhayanuM nirUpaNa che ane tyAM kAryasvarUpa bhavanA bhayanuM nirUpaNa che. A rIte bIjI daSTimAM bhavano bhaya pedA thavAthI puNyanA yoge game tevA paNa sukhamaya jaNAtA saMsArane mumukSu duHkhanI khANa mAne che. pApanA yoge AvatuM duHkha to duHkha che ja. paraMtu badhAya pApanA mULamAM paDeluM saMsAranuM sukha paNa duHkha che. A vAta A daSTimAM samajAya che. anaMtajJAnIoe varNavelA saMsAranA svarUpane vAstavika rIte samajavAnuM A daSTimAM bane che. saMsAra duHkhanI khANa che-e bolavuM ane mAnavuM e bemAM ghaNo pharaka che. anaMtajJAnIonI vAta upara vizvAsa besavo-e saheluM nathI. e mATe karmanI laghutA apekSita che. AvI laghurmitA bIjI daSTimAM prApta thatI hoya che. AvA vakhate jyAre yogIjano anaMtajJAnIonI vAta samajAve tyAre koI vAra potAnI alpa samajaNazakti vagere koI paNa kAraNe e vAta nA paNa samajAya topaNa anaMtajJAnIonA vacana uparano vizvAsa koI paNa rIte naSTa thato nathI. A vastu samajAvatAM graMthakAzrI pharamAve che kezAstra ghaNAM mati thoDalI mano ziSTa kahe te pramANa pAmanA suyaza lahe e bhAvathI manamA na kare jUTha DaphAga manavApA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 tArAdaSTinI sajhAya - Azaya e che ke anaMtajJAnI bhagavaMtoe upadezelA paramatAraka yogamArganuM pratipAdana karanArAM zAstravacanono vistAra khUba ja vizALa che. e samajavA jeTalI buddhi mArI pAse nathI. AvA vakhate e paramatAraka vacanonA paramArthane samajAvanArA ziSTa puruSo je pramANe kahe che te pramANa mAnIne te mujaba karavAmAM ja mAruM hita che.... Avo bhAva A tArAdaSTimAM sAdhakane prApta thAya che. A samagralokamAM rahelA samagrabhAvone sAkSAt jenArA anaMtajJAnIbhagavaMtonA paramapavitra vacana upara vizvAsa na rAkhIe to A yogamArganuM jJAna koI paNa rIte thavAnuM nathI. duniyAnA koI paNa kSetranA te te viSayanA jANakAronAM vacano upara vizvAsa rAkhyA vinA koI te te viSayanA jANakAra banyA nathI tema A lokottara mArgamAM paNa anaMtajJAnI bhagavaMtonAM vacana upara vizvAsa rAkhyA vinA koI paNa yogamArgano jJAtA kaI rIte bane ? vartamAnamAM dhamavargamAM Avo vizvAsa khUba ja alpa pramANamAM jovA maLe, enuM sAcuM kAraNa jijJAsAno abhAva che ane enA mULamAM mokSanI IcchAno abhAva che. bIjI daSTimAM AvuM banatuM nathI. A daSTimAM AtmAne vAstavika jijJAsA prApta thatI hovAthI tene anaMtajJAnI bhagavaMtonAM vacano upara vizvAsa rAkhavAnuM saraLa bane che. potAnI samajaNazakti upara vizvAsa na rAkhatAM te ziSTa puruSonAM vacana upara vizvAsa rAkhe che. AtmAne jJAnI banAvavAnuM e eka ja adbhuta sAdhana che. bIjI daSTimAM AtmAnA e zubha adhyavasAya svarUpa sAdhanathI AtmA suMdara koTinA yazane prApta kare che. paraMtu khoTI DaMphAsa vagere mArato nathI. A pramANe jaNAvIne graMthakAzrIe e adbhuta bhAvanuM ja varNana karyuM che. ApaNA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 39 cha trIjI balAdaSTinI sajjhAya che balA nAmanI trIjI daSTinuM varNana karatAM pUjyapAda upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che ke - trIjI daSTi balA kahIjI, kASTha-agnisama bodha, kSepa nahi Asana sarSajI, zravaNasamIhA zodha re jinajI ! dhana dhana tuja upadeza / / 1 / Azaya e che ke balA nAmanI trIjI daSTimAM kASThanA agni samAna bodhanI prApti thAya che. prathama be daSTinI apekSAe ahIM bodhanuM pramANa adhika che. bodhanI sthiratA thoDI vadhAre che ane bodhane sAcavavAnuM paNa ahIM pramANamAM saraLa bane che. bIjI dRSTinA aMte prApta thayelI yogyatAnA prabhAve mukhyapaNe bodha badhI rIte vadhe che. pU. gurudevazrInI pAse avasare avasare yogakathAnA puNyazravaNathI prAma thayelI bodhanI sthiratAnA kAraNe sAdhakane yogamArganI sAdhanAmAM kSepa nAmano doSa naDato nathI. sAmAnyathI kSepano artha vilaMba che. sAdhanA - pratye kheda ke udvega na hoya topaNa anAdikALanA saMskAranA kAraNe maMda utsAhane laIne kArya karavAmAM vilaMba thato hoya che. evo vilaMba ahIM trIjI daSTimAM jovA maLato nathI. ApaNe je kArya karavAnuM zarU karyuM hoya enAthI atirikta kAryamAM cittanI asthiratAnA kAraNe vAraMvAra citta jAya to tethI paNa ApaNA kAryamAM vilaMba thato hoya che. tevo vilaMba A dRSTimAM hoto nathI. tethI ja AsanamAM paNa sthiratA hoya che. arthAt je koI kArya karavAnuM dhAryuM hoya te khUba ja dhIrajathI ahIM thAya che. sAdhakane AsananI sthiratA hovI ja joIe. game te kAraNe dhArelA kAryamAM vilaMba thAya topaNa dhIraja gumAvavI nahi-e na Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 balAdaSTinI sakjhAya A trIjI daSTinI vizeSatA che. AvI AsananI sthiratA sAdhakane kAryathI vimukha nahi banAve. jethI sAdhanAnI siddhi sudhI pahoMcavAnuM kArya saraLa bane che. yoganA yama, niyama vagere ATha aMgamAMnuM trIjuM aMga Asana che. ahIM trIjI daSTimAM tenI prApti thavAthI, zravaNasamIhA arthAt zuzruSA zuddha bane che. buddhinA ATha guNamAMnA A guNanI prApti thavAthI A dRSTimAM sAdhakane yogakathAnuM zravaNa karavAmAM anukULatA maLe che. bIjI daSTimAM jijJAsA ane A daSTimAM zuzruSA prApta thavAthI zravaNanI prAptimAM je AnaMda maLavAno che-te anirvacanIya che. aprazastamArge te te saMgItAdinI jijJAsA ane zukrUSAne laIne tenA zravaNamAM je nirAbAdhapaNe pravRtti thAya che, evI yogakyAzravaNanI pravRttimAM paNa sAdhakane koI bAdha Avato nathI. A ja vAtane spaSTa karatAM bIjI gAthAmAM pU upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che ke taruNa sukhI strIparivayajI, jema cAhe suragIta, sAMbhaLavA tema tattvane, e daSTi suvinIta re jinajI ! dhana merA Azaya spaSTa che ke yuvAna, sukhI ane rIyukta zrotA divyasaMgItane sAMbhaLavA jema Icche che tema A daSTimAM rahelo suvinIta sAdhaka yogatattvane sAMbhaLavA Icche che. AvI IcchAne ja ahIM zuddha zravaNasamI tarIke varNavI che. anAdikALanI zabdAdi-viSayanI AsaktinA kAraNe divyasaMgItAdinA zravaNAdinI IcchAno ApaNe sArI rIte anubhava kyo che. yogaththAnA zravaNanI IcchA A trIjI daSTimAM anubhavAya che. trIjI daSTinI prApti thatAM pUrve AvI tattvazravaNecchA hotI nathI. AvA prakAranI zuzruSA vinaya vagara phaLatI www.sg Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 41 nathI. game tevI ukTa zuzruSA hoya topaNa yogIjanono vinaya na karIe to yogIjano yogaththAnuM zravaNa nahi karAve. tethI upara jaNAvelI zuddha zukrUSAne prApta karanAra sAdhaka suvinIta ja hoya e samajI zakAya che. suMdara koTino vinaya ane utkaTa koTinI zuzraSAnA yoge A daSTimAM je bodha maLe che tenuM varNana karatAM graMthakArazrI pharamAve che kesarI e bodhapravAhanI, e viNa zrata thalakUpa, zravaNasIhA te misIjI, zayita suNe jima bhUpa re jinajI ! dhana rA Azaya e che ke upara jaNAvyA mujabanI utkaTazuzruSA bodhanA pravAhanI sera che. pAtALakUvA vageremAM je pANInI sera-saravANI hoya che, tenI jema A daSTimAM bodhanA pravAhanI saravANI svarUpa zuzruSA hoya che. tevA kUvA vageremAMthI game teTaluM pANI vaparAya topaNa e saravANInA prabhAve pANIno pravAha satata maLato ja rahe che tema A daSTimAM bodhano pravAha satata vaheto rahe che. pANIno pravAha baMdha thAya to te te kUvA vageremAM pANInI saravANI rahetI nathI tema ApaNA bodhano pravAha baMdha thAya to mAnavuM paDe ke ApaNI zuzruSA naSTa thaI che. sAdhane A daSTinI prApti pUrve ja bodhanI AvazyaktA cokkasapaNe samajAI che; eTale enI daSTi bodhanA pravAha upara ja sthira thAya che ane enI saravANIrUpe zuzraSAne jALavI rAkhavAnuM khUba ja Avazyaka bane che. kAraNa ke AvI zuzruSAnA abhAvamAM sAMbhaLavAnI pravRtti sthaLaphUpa eTale ke bhUmi upara khodelA khADA jevI che. e khADo game teTalo UMDo hoya topaNa emAMthI pANIno pravAha maLato nathI. tema tevI zuzruSA vinAnI zravaNapravRtti game teTalI sArI jaNAtI hoya Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balAdaSTinI sajhAya topaNa tethI bodhano pravAha vaheto nathI. vartamAnamAM vyAkhyAnAdinA zravaNanI pravRtti moTA bhAge tevA prakAranI zuzruSApUrvakanI nathI. niyamita rIte vyAkhyAnAdinA zravaNanI pravRtti karanArAmAM Aje je ajJAna vartAya che enuM kAraNa tevA prakAranI zuzruSAno abhAva che. sarvathA zuzruSAno abhAva na paNa hoya to paNa sAmAnya koTinI e zuzruSA potAnA kAryane(bodhapravAhane) karavAmAM samartha na hovAthI tene zuzruSA na kahevAya-e vAta "zravaNasamIhA...' A padathI spaSTa karI che. pahelAnA kALamAM rAjAo jyAre sUtA tyAre hajAma temane kathA saMbhaLAve ane kathA sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM rAjA jyAre sUI jAya tyAre hajAma jato rahe. kathA sAMbhaLavAnI IcchA rAjAne hovA chatAM te kathAzravaNathI rAjAne jema sthAno bodha thato nathI, tema sAdhakane paNa jyAre zravaNathI bodha thato nathI tyAre tene tevI zuzruSA manAtI nathI. rAjAo jema UMghavA mATe kathA sAMbhaLatA tema vartamAnamAM moTA bhAganA zrotAo paNa mAtra sAMbhaLavA mATe vyAkhyAnAdi sAMbhaLatA hoya che. zuddha zuzruSA vinA mAtra zravaNanI pravRttithI bodhanA pravAhanI prApti thatI nathI, eTaluM ja jaNAvavAnuM ahIM tAtparya che. A zuddha zuzruSA kharekhara ja trIjI daSTinI eka adbhuta siddhi che. A zukrUSAnA puNyaprabhAve sAdhakanI je uttama avasthA thAya che tenuM varNana karatAM ane A zuzruSA vinA upasthita thayelA zrotAne saMbhaLAvavAnI nirarthakatA varNavatAM graMthakAzrI pharamAve che ke mana rIjhe tana usejI, rIjhe bUjhe ekatAna te IcchA viNa guNakathAjI, baherA AgaLa gAna re jinAjI ! dhana4 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogaSTi-eka parizIlana utkaTa koTinI zuzrUSApUrvaka jyAre jyAre sAdhaka sadgurudevazrI pAse yogasthAnuM zravaNa kare che tyAre tyAre tenuM mana rIjhe che ane zarIra ullAsa pAme che. AthI zravaNanI pravRtti uttarottara sarasa bane che. tethI pAchuM mana AnaMda pAme che ane zarIra romAMcita bane che. A rIte uttarottara bodha vadhato jAya che. tenI sAthe mana ane zarIrano AnaMda paNa vadhato jAya che, je bodhanI sAthe ekarUpa bane che. arthAr jJAna ane AnaMdamAM bheda nathI vartAto. A badhAnA mULamAM utkaTa koTinI zuzrUSA che. evI sAMbhaLavAnI IcchA na hoya to evA zrotAone yogakathAnuM je zravaNa karAvavuM te baherA AgaLa gIta gAvA jevuM che. gIta che ane gAnAra che eTale gAvAnuM-evuM nathI. paraMtu zrotAne sAcI sAMbhaLavAnI IcchA hoya to ja saMbhaLAvavuM joIe. sAMbhaLavAnI IcchA na hoya athavA to sAMbhaLI zakavAnI lAyakAta na hoya to yogakathA karavAno koI ja artha nathI. dharmopadezakoe zrotAonI zuzrUSAno khyAla karIne ja dharmopadeza Apavo joIe. anyathA yogyatAthI rahita evA zrotAone dharma saMbhaLAvavAthI vastuta: dharmanuM mUlya ghaTe che. A dRSTimAM ja yogakathAzravaNanI vAstavika yogyatA prApta thAya che. evI yogyatAthI saMpanna sAdhaka AtmA yogamArganA jJAtA evA sadguru bhagavaMtanI pAse niraMtara dharmazravaNanI prApti thayA kare e mATe khUba ja prayatnazIla rahe che. tethI zakya prayatne te anAcArathI dUra rahe che, jenA yoge sadgurudevazrIno saMparka satata rahevAthI svayogya dharmanI pravRttimAM sAdhakane vighna nathI AvatuM... ItyAdi Azayane spaSTa karatAM graMthakArazrI pharamAve che kevizvana IhAM prAye nahi, dharma - hetumAM anAcAraparihArathIjI suyaza mahodaya hoya re jinajI ! dhana0 III koya; 43 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balAdaSTinI sajjhAya Azaya spaSTa che ke A dRSTimAM tevA prakArano koI nikAcita karmano udya na hoya to anAcArano tyAga karavAthI sAdhakane dharmanA hetubhUta yogakathAzravaNAdimAM koI vighna AvatuM nathI. bhUtakALamAM koIne dharmamAM aMtarAya vagere karavAnA kAraNe baMdhAyelA karmanA udaye jIvane dharma karavAnuM mana hovA chatAM aneka vighno AvatAM hoya che. paraMtu A dRSTimAM moTAbhAge evuM banatuM nathI. kadAca koIne evuM bane paNa kharuM, na ja bane evuM nahi. e vastune ahIM dhyAnamAM rAkhI 'prAye' A pramANe lakhyuM che. A rIte dharmanA te te hetunI, vinA vighne sAdhakane prApti thavAthI suMdara koTino yaza che jemAM evA mahodayanI arthAt kalyANanA kAraNanI prApti thAya che. 44 IT Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana cothI dIprAdRSTinI sajjhAya yogadRSTi cothI kahIjI, dIprA tihAM na utthAna; prANAyAma te bhAvathIjI, dIpaprabhAsama jJAna manamohana jinajI ! mIThI tAharI vANa // 1 // yoganI pUrvabhUmikAmAMnI cAra daSTiomAM A dIprAdaSTi chellI che. yoganI yogyatA mATe A dRSTinuM ghaNuM mahattva che. yogamArganI prApti pUrvenI yogyatAnI paripUrNatA svarUpa A dRSTimAM utthAna nAmanA doSano abhAva thAya che. yoganAM ATha aMgamAMnA cothA aMgarUpe prANAyAmanI bhAvathI prApti thAya che. arthAt bhAvaprANAyAmanI prApti thAya che ane A daSTinuM svarUpa dIpaprabhAtulya jJAnamaya che. yogamArganI sAdhanAmAM kheda, udvega, kSepa ane utthAna vagere doSo pratibaMdhaka che. A pUrvenI traNa daSTimAM krame karIne kheda, udvega ane kSepa doSa dUra karyA bAda A dRSTimAM utthAna nAmano doSa dUra thAya che. gayelA doSo pAchA Ave tyAre utthAna doSano AvirbhAva thAya che. sAdhake e vastuno khyAla rAkhavo joIe ke je doSone ApaNe dUra karyA che e doSo pAchA na Ave. vartamAnasiddhine dUra karanAra A utthAnadoSa che. sthirA vagere dRSTinI apekSAe mitrAdidaSTimAM gaNanApAtra siddhi nahi hovA chatAM vItelA kALano vicAra karIe to samajAze ke mitrAdi dRSTimAM jIve khUba ja suMdara siddhi prApta karI che. AvI siddhine gumAvavAnuM koI paNa sAdhakane pAlave nahi. utthAnadoSanA kAraNe ApaNe e siddhine hArI jaIe chIe. yogamArganI sAdhanAmAM khUba ja apramatta rahevuM jarUrI che. vartamAnamAM dharmI gaNAtA vargamAM moTA bhAge A doSanuM darzana thAya che. ullAsathI AraMbhelI sAdhanAmAM paNa 45 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 dIprAdaSTinI sajhAya utsAhano abhAva jaNAya to te A utthAnadoSanuM kArya che. - vartamAnamAM moTAbhAganA sAdhakonI e phariyAda che ke sAdhanAmAM AraMbha vakhate je ullAsa hato tevo ullAsa nathI Avato. A phariyAdanuM vAstavika kAraNa A utthAna nAmano doSa che. je je vastuno tyAga karI ApaNe sAdhanAnA paramatAraka mArge prayANa AraMvyuM hatuM te badhI ja vastuo pAchI upAdeya lAgavAthI ApaNo ullAsa osarI jato hoya che. utthAna nAmanA doSanA abhAvamAM dina-pratidina e ullAsa vadhavA mADe che. tethI AraMbhelI kliAmAM sthiratA prApta thAya che. eka kriyA cAlu hoya tyAre vacce vacce bIjI kliAo karavAnuM kAraNa paNa A utthAnadoSa che. te doSathI kriyAmAM asthiratA janme che, jethI sAdhakane siddhimAM aMtarAya thAya che. yogamArganI sAdhanAmAM 'cittanI sthiratA" khUba ja Avazyaka hoya che. e mATe utthAnadoSane dUra karyA vinA cAle evuM nathI. cittanI caMcaLa avasthAnuM kAraNa utthAna nAmano doSa che. cothI daSTimAM yoganAM ATha aMgamAMnA cothA aMga tarIke varNavelA prANAyAmanI prApti thAya che. sAmAnya rIte zarIranI aMdara rahelA vividha vAyunA recana, pUraNa ane kuMbhanane prANAyAma kahevAya che. yogadarzanaprasiddha A prANAyAma; sAmAnya rIte zarIranI sthiratA dvArA mananI ekAgratAmAM upayogI bane che. manano nigraha A prANAyAmathI ja thAya che-evuM nathI. A prANAyAma vagara paNa manano nigraha svAdhyAyAdi dvArA siddha thAya che. AthI ja yoganI sAdhanAmAM A prANAyAmanuM dravyaprANAyAma tarIke varNana karyuM che. A dravyaprANAyAmanI prAmi dareka sAdhakane thAya che-evuM nathI banatuM, paraMtu AgaLanI gAthAmAM varNavelA bhAvaprANAyAmanI prApti khUba ja sarasa rIte A cothI daSTimAM thAya che. ahIM bhAvaprANAyAmanI prApti thavAmAM mukhya kAraNa A daSTino Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 47 dIpaprabhAtulya bodha che. A pUrvenI traNa daSTinA bodhanI apekSAe A daSTino bodha pramANamAM khUba ja nirmaLa che ane sthira paNa che. tRNa, chANA ke kASThanA agninI apekSAe dIpanI prabhA sthira ane nirmaLa hoya che-e ApaNe sArI rIte samajI zakIe chIe. eno vicAra karavAthI A daSTimAM prApta thayelA bodhanI vizeSatA ApaNane sArI rIte jaNAyA vinA nahi rahe. atyAra sudhI je rIte ApaNe ajJAnanA kAraNe saMsAramAM paribhramaNa kyuM che, eno spaSTapaNe khyAla A daSTimAM Ave che. yogamArganI sAdhanAmAM sAdhakane evo khyAla jo na Ave to sAdhanA dizAvihIna banI jatI hoya che. cikitsAmAM rogInA roganA nidAnanuM jeTaluM mahattva che, eTaluM ja mahattva yoganI sAdhanAmAM bhavabhramaNanA nidAnanuM che. nidAna vinAnI cikitsAnA pariNAmano jene khyAla che tene bhavabhramaNanA nidAnanuM mahattva samajAyA vinA nahi rahe. atyAre moTe bhAge sAdhavarganI sAdhanA nidAnavihIna cikitsA jevI che. emAM cothI daSTino abhAva mukhya kAraNa che. pUrve jaNAvyA mujaba yoganI daSTio jJAnasvarUpa che. A daSTimAM dIpaprabhAsamAna bodha-jJAna che. A bodhanA prabhAve A daSTimAM bhavabhramaNanA kAraNarUpe anAtma(zarIrAdi) bhAvonI ramaNatA jaNAya che. tethI bhAvaprANAyAmanI sAdhanAno ahIM AraMbha thAya che. bhAvaprANAyAmanuM svarUpa varNavatAM pUrve graMthakAra paramarSie zrI vItarAgaparamAtmAnI paramatAraka vANInI madhuratA varNavI che. bhavanI bhayaMkaratAno sAmAnya paNa khyAla Ave to bhavathI mukata banAvanArI zrI jinezvaradevonI vANInI madhuratA samajI zakAze. al Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 dIprAdaSTinI sakjhAya bAhAbhAvarecaka IhAMjI, pUraka aMtara bhAva; kuMbhaka thiratA guNe karIcha, prANAyAma svabhAva, manamohanArA - trIjI daSTinA aMte sAdhakane prApta thayelI zuddha zukrUSAnA kAraNe yogamArganI sAdhanAmAM upayogI evo je bodha maLe che, e bodhanA prabhAve bAhyabhAva-anAtmabhAvane bhavabhramaNanuM kAraNa jANyA pachI bhAvaprANAyAmamAM sauthI pahelAM bAhyabhAvanuM recana(dUra karavAnuM) zarU thAya che. AtmAnA zuddha svarUpane prApta karavA mATe je karavuM paDe, tene choDIne bIjI koI paNa jAtanI vicAraNA ke pravRttine bAhyabhAva kahevAya che. Aja sudhI ApaNane ApaNA zuddha svarUpanI prAni thaI nathI emAM bAhyabhAvanI ramaNatA mukhya kAraNa che. bAhyabhAvathI vimukha thayA vinA AtmAnA zuddha svarUpano AvirbhAva zakya nathI. A cothI daSTimAM sAmAnyathI bAhyabhAvanI vimukhatAno prAraMbha thAya che. tene bAhyabhAvanuM recana kahevAya che. A rIte mana jyAre bAhyabhAvathI dUra thAya che, tyAre e mana AtmAnA zuddhasvarUpa vagerenI vicAraNAmAM pravRtta bane che. ene aMtarabhAvapUraNa kahevAya che. A aMtarabhAvanI pUraNatA ja AtmAne bAhyabhAvathI dUra rAkhe che. jIva AtmabhAvamAM magna banavAno prayatna na kare to jIvane bAhyabhAvanI vimukhatA koI paNa rIte zakya banatI nathI. tethI sAdhake e khyAlamAM rAkhavuM joIe ke AtmabhAvanuM pUraNa koI paNa saMyogomAM ryA vinA cAle evuM nathI. prayatnapUrvaka manane atyaMtarabhAvamAM joDavAmAM Ave to AtmAnA aMzata: paNa pragaTa thayelA guNamAM sthiratA prApta thAya che. AtmAnA anaMtAnaMta guNomAM sthiratA ramaNatA prApta karavAnuM sadbhAgya jyAre maLaze tyAre to AnaMdanI avadhi nahi hoya. paraMtu tyAM sudhI AtmAnA AMzikaguNamAM paNa sthiratA karavAnuM sadabhAgya A Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana aMtarabhAvanA pUraNathI maLe che, jene bhAvaprANAyAmanA aMga-svarUpa kuMbhakarUpe varNavAya che. A rIte recaka, pUraka ane kuMbhaka avasthApanna bhAvaprANAyAmanA sAmarthyathI jIvane atyaMta guNa jJAnAdimAM sthiratA maLe che. AthI sthira evA jJAnanA kAraNe jIvane dharmanI je rIte anivAryatA samajAya che tenuM varNana karatAM trIjI gAthAmAM khUba ja mArmika vAta jaNAvAI chedharma arthe IhAM prANane, choDe paNa nahi dharma, prANa arthe saMkaTa paDe che, juo e daSTino marma, manamohana rUpA - Azaya e che ke-jJAnanI sthiratA vinA sAcuM kahIe to vastunA paramArthane samajavAnuM zakya nathI. prANAyAmanA kAraNe prApta thayelI jJAnanI sthiratAthI sAdhakane A cothI daSTimAM dharmanuM mUlya samajAya che. tethI dharmanI sAdhanA mATe jarUra paDye prANano bhoga ApavAnI ahIM taiyArI thaI jAya che. e manathI mAne che ke dharma mATe jarUra paDe to prANano tyAga karavo paDe to karavo, paraMtu game tevA saMkaTamAM paNa prANanI rakSA mATe dharmano tyAga karavo nahi. cothI daSTino A marma(rahasya) vicAravAyogya che. AvI kamika vikAsanI avasthAne sparyA vinA jeo AgaLa cAlavA mAMDyA che, teo yoganI siddhi sudhI pahoce-temAM tathya nathI. tevA prakAranI koI bhavitavyatAvizeSanA kAraNe bAkI rahelA pUrva guNo pachI maLI jAya ane tene yoganI siddhi thAya-e judI vAta che. bAkI to e siddhi azakya che. prANa karatAM paNa dharma adhika che-AvI tAtvika mAnyatA A daSTino sAra che. prathama guNasthAnake prApta thanArI cAra daSTiomAM A daSTi chellI che. prathama guNasthAnakanI prasiddhi svarUpa ja A sAra che-ema kahIe Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 dIprAdaSTinI sajhAya to emAM kazuM ja khoTuM nathI. prANa karatAM paNa dharmanI adhikatA na samajAya to AgaLanI dRSTie to koI paNa rIte prApta na ja thAya-e ApaNe samajI zakIe chIe. AgaLanI daSTiomAM to maraNAMta karo veThavAnI saMpUrNa yogyatA prApta karavAnI che. AvA vakhate dharmanI apekSAe jo potAnA jIvanane ja adhika gaNAya to sAdhakanuM zuM thAyae vicArIe to khabara paDe ke A daSTino sAra kyo che ! dharmanA vAstavika mUlyane samajyA vinA karAtI ApaNI dhArmika kriyAo sArahIna banatI jAya che. AvI nissAra pravRttio paramapade koI paNa rIte nahIM ja pahoMcADe-e vAta A daSTimAM barAbara yAda rahe che. AthI ja cothI daSTimAM jJAnanuM mUlya khUba ja spaSTapaNe samajAya che. e jJAnanA akhaMDa pravAhanuM ananya sAdhana tattvazravaNa che ane tattva-zravaNanA acinya prabhAvathI prathama daSTimAM prApta thayelAM yogabIjono ahIM praroha thAya che. A vAta cothI gAthA dvArA spaSTa rIte jaNAvI chetattvazravaNa madhurodakeru, IhAM hoye bIjapraroha, khAra udaka sama bhava tyajI, gurubhagati adroha, manamohanarAjA trIjI daSTimAM yoganA guNa tarIke prApta thayelI zuzruSAnA phaLa svarUpe ahIM 'tattvazravaNa" nAmano guNa prApta thAya che. khArA pANIno abhAva hoya ane mIThA pANIno saMparka thAya to jevI rIte bIjano praroha thAya che tevI rIte A cothI daSTimAM prApta thayela tattvazravaNa nAmanA guNasvarUpa madhura pANInA saMparkathI ahIM yoganAM bIjono praroha-prAdurbhAva (UgavuM te) thAya che. tattvazravaNasvarUpa madhurapANInA saMparka pUrve samagra bhava-saMsArasvarUpa khArA pANIno tyAga A daSTimAM Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana pa1 thAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke atyAra sudhI ApaNe saMsAramAM paribhramaNa karI rahyA chIe tenuM kAraNa atattvazravaNa che. saMsAranI asAratAdinuM bhAna na thavA de-evuM atattvazravaNa che. puNyanA yoge prApta thanArI sukhamaya avasthA paNa AtmAnuM tattva nathI. AtmAne choDIne anya koI paNa padArthanA jJAna mATe karAtA zravaNane atattvazravaNa kahevAya che. sakala saMsAranA yoganuM e mukhya kAraNa che. atattvanI jijJAsA atattvanA rAgamAMthI janme che ane tethI atattvano rAga uttarottara prabaLa bane che. prabaLa banelo A rAga atattvanI jijJAsAne utkaTa banAve che. AvI sthitimAM tattvanI jijJAsAno avakAza ja raheto nathI ane tethI tattvazuzruSA ke tattvazravaNanI sAdhakane prApti thatI nathI. AthI ja A daSTimAM atazravaNasvarUpa sakala saMsAranA yogano tyAga karavAnuM Avazyaka bane che. tene graMthakAraparamarSie khArA pANInI upamA ApI che. e khArA pANIno tyAga thavAthI tattvazravaNa svarUpa madhura pANIno saMparka sulabha bane che, jethI yoganAM bIjono praroha thAya che. tattvazravaNanA upara jaNAvelA acijya sAmarthyano anubhava kya pachI sAdhakane tattvazravaNa karAvanAra bhavanistAraka pU. gurubhagavaMta pratye svAbhAvika ja bahumAnAtizaya pragaTe che. tattvazravaNa vakhate pU. gurubhagavaMtanA agAdha jJAnano aMzata: paNa anubhava thayA pachI sAdhakane teozrInI pratye bahumAna vadhe e samajI zakAya che. AthI A daSTimAM gurubhaktino droha(mAyApUrvakano tyAga) sAdhaka karato nathI. game te kAraNa hoya paraMtu vartamAnamAM dharmI gaNAtA vargamAM gurubhakti aMge ThIka ThIka audAsInya pravartatuM jAya che. lAjezarame paNa bhakti kyAM vinA cAlaze nahi-evuM jaNAya eTale moTA bhAge ajJAtatAno ApaNe Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 dIprAdaSTinI sajhAya dekhAva karavAnI zarUAta karatA hoIe chIe. ene ja zAstrIya paribhASAmAM gurubhaktino droha kahevAya che. Avo droha A cothI daSTimAM hoto nathI. bhavanistAraka pU. gurubhagavaMtanI bhakti, zakti na hoya to koI vAra na paNa thAya. paraMtu teozrInI koI paNa prakAranI bhaktinA prasaMge AMkha ADA kAna karavAnI vRtti kaI rIte thAya ? teozrIe karelA anugrahanuM mUlya samajavA mATe ApaNe ApaNA bhUtakALano vicAra karavo joIe. kyAM e vakhatanuM ApaNuM ajJAnamUlaka dayApAtra jIvana ane kyAM AjanuM jJAnamUlaka AdarapAtra jIvana-A beno vicAra karavAthI samajAze ke ApaNane tattvazravaNa karAvavA dvArA pU. gurudeve ApaNI upara kevo anugraha karyo che ! adbhuta koTinA puNyodaye cothI daSTimAM e barAbara samajAya che. tethI sAdhaka pU. gurudevazrInI bhaktino droha to nathI ja karato. , madhura udaka-pANInA saMparka jevA tattvazravaNanI prAptithI A daSTimAM pUrvadaSTionI apekSAe bodha pramANamAM sAro hovA chatAM arthanI daSTie temAM sUkSmatA nathI... vagere jaNAvatAM graMthakArazrI pharamAve che ke sUkSmabodha topaNa IhAMjI, samakita viNa nahi hoya, vevasaMvedyapade kahyo che, te na aveve joya, jamanApA Azaya e che ke A cothI daSTimAM jIvane tattvazravaNanI niraMtara pravRttinA kAraNe gaNanApAtra jJAna prApta thatuM hovA chatAM sUkSmabodhanI prApti thatI nathI. kAraNa ke ahIM jIvane samyagdarzana hotuM nathI. vedyasaMvedyapadamAM ja sUkSmabodhanI prApti thAya che. cothI daSTi sudhI avedyasaMvedyapada ja hoya che. cothI daSTi pachI ja vedyasaMvedyapada prApta thatuM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana hoya che. tethI vedyasaMvedyapadamAM ja thanAra sUkSmabodha avedyasaMvedyapadanI vidyamAnatAmAM na ja hoya te samajI zakAya che. A rIte cothI dRSTimAM vedyasaMvedyapadanI prApti na hovAthI sUkSmabodha hoto nathI. e jANyA pachI sAdhakane A dRSTimAM vedyasaMvedyapadanI prApti mATeno abhilASa jAge che. tenI prApti mATe kaI jAtano puruSArtha karavo joIe-e jaNAvatAM pUrve A DhALanI chaThThI gAthAmAM vedyasaMvedyapadanuM svarUpa samajAvAya che vedya baMdhazivahetu che jI, saMvedana tasa nANa, nayanikSepe atibhaluMjI, vedyasaMvedyapramANa, mananA vedyanuM saMvedana je padamAM thAya che te pada eTale AtmAnI avasthAvizeSa svarUpa sthAna tene vedyasaMvedyapada kahevAya che. sAmAnya rIte jANavA yogya padArthamAtrane vedya kahevAya che. paraMtu vedya tarIke badhA vedya padArtho lIdhA nathI. atyAra sudhI ghaNA vedyapadArthanuM jJAna thavA chatAM vedyasaMvedyapadanI prApti nA thaI. karmabaMdha ane mokSanA je kAraNa che te vizeSa vedya padArthanI ja ahIM vivakSA karI che. saMsAramAM sukhadu:kha, anukULa-pratikULa ane tenAM kAraNa Adine jANavA mATe ApaNe ochI mahenata karI nathI. anAdikALanA tevA ja saMskArone laIne enuM jJAna khUba ja sahelAIthI prApta thatuM hatuM. upadeza vagara paNa ApaNe e badhuM spaSTa rIte sahelAIthI samajI letA hatA. paraMtu gurvAdikanA upadezathI paNa ApaNe ziva ane baMdhanA kAraNa vagerene samajI zakatA na hatA. eTaluM ja nahi, e dizAmAM evo koI prayatna paNa ApaNe karyo nathI-ema kahevAmAM kazuM khoTuM nathI. sAdhaka tarIke gaNAtA varganI vartamAnasthitino vicAra karIe to samajAze ke kharekhara ja A vedya 53 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 dIprAdaSTinI sajhAya saMvedyapadanI prApti saraLatAthI thAya evI nathI. samartha jJAnInI nizrA paNa ApaNA mATe apekSita jJAnanuM kAraNa na bane to mAnavuM rahyuM ke ApaNI durdazAnI koI sImA ja nathI. vedya evA ziva ane baMdhanA hetuonuM je jJAna che tene vedyasaMvedyapada tarIke varNavIne te jJAna paNa sAmAnya kakSAnuM na hovuM joIe e jaNAvavA chaThThI gAthAmAM pharamAvyuM che ke naya ane nikSepAthI e jJAna atizaya suMdara hovuM joIe. evA jJAnane ja vedyasaMvedyapada kahevAya che. dareka padathI jaNAto artha; sAmAnya rIte cAra prakAre jaNAto hoya che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva A cAra prakAre prAya: dareka pado arthane samajAvatAM hoya che. e cAra prakAra cAra nikSepo svarUpa che. A ghaTa' bole che, A citramAM ghaTane juo, ahIM ghaTa thAya che ane pANI pIvAnI IcchAthI koI kahe che) ghaTane lAva-A cAreya vAkyamAM ghaTa nAmano prayoga che. paraMtu dareka vAkyamAM ghaTa nAmano artha eka nathI. anukrame ghaTa-nAma, ghaTa-sthApanA, ghaTa-dravya ane ghaTabhAvane samajAvavA ahIM ghaTa nAmano prayoga karavAmAM Avyo che. arthabodhaka te te zabdane te tenAmasvarUpa artha kahevAya che. arthaparicAyaka sthApanAne sthApanAsvarUpa artha kahevAya che. je kAraNa, kAryasvarUpa arthamAM pariName che te kAraNane dravyasvarUpa artha kahevAya che ane je artha potAnA kAryane kare che tene bhAvasvarUpa artha kahevAya che. ghaTa' A pramANenA zabdane nAmaghaTa kahevAya che. citra vageremAM dorela ghaTanI AkRti vagerene sthApanAghaTa kahevAya che. mATI vagerene athavA khAlI ghaTane dravyaghaTa kahevAya che ane pANIthI bharelA ghaTane bhAvaghaTa kahevAya che. cAra nikSepAnuM A sAmAnya svarUpa che. jijJAsuoe enuM vistRta svarUpa pUjya gurubhagavaMta pAsethI samajI levuM joIe. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 55 vaktAnA tAtparya anusAra vastunA te te svarUpane samajavA mATenA sAdhanane 'naya' kahevAya che. vastunA anaMtadharmonA svarUpamAMthI AMzika svarUpa samajAvavAnuM kArya naya'nuM che. sAmAnya rIte vaktAnA tAtparya vagerenuM anusaMdhAna karIne je artha pratIta thAya che te nayathI jaNAto artha che. eTale Ama joIe to jeTalA vaktAnA abhiprAya che, teTalA naya che. paraMtu e badhAno sAta nayamAM samAveza karI zakAya che. naigama, saMgraha, vyavahAra, jusUtra, zabda, samabhirUDha ane evabhUta A sAta naya che. te te padArthanA jJAna mATe jeTalA mArga che te badhA ja mArge jaNAtA vastusvarUpane naigamana svIkAre che. saMgrahanaya, vastuonI samAnAkRti ke jAti vagerenI samAnatAnA kAraNe aneka vastuone paNa eka ja vastu mAne che. vyavahAramAM prasiddha ja vastusvarUpano svIkAra karanAra vyavahAranaya che. mAtra vartamAnakAlIna ane potAnA ja mATe upayogI evI ja vastune vastu tarIke mAnavAnuM kArya RjusUtranaya kare che. A cAra arthanaya' che. artha karatAM paNa tene jaNAvanAra zabda ja mukhyArtha che-ema zabdanaya pharamAve che. paryAyavAcaka(samAnArthI zabdo hoya to paNa te te zabdanA arthanI bhinnatAne jaNAvanAra samabhirUDhanaya che ane zabdanI vyutpattinA arthathI saMgata ja arthane vastu tarIke jaNAvavA mATe evabhUtanaya che. koI paNa apekSAe ghaDo hoya to ghaDAne ghaDo mAnavAnuM naigamana jaNAve che. nAma, sthApanA, dravya, bhAva athavA upayogI ke nirupayogI vagere apekSAne AMkha sAme rAkhI jagatanA badhA ja ghaDAne ghaDA tarIke naigamanaya jaNAve che. badhA ja ghaDAne, temAM rahelI ghaTatva jAti vagerenI apekSAe eka ghaDo mAnavAnuM saMgrahanaya jaNAve che. anekAneka padArthomAM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 dIprAdaSTinI sajhAya rahelI jAti vagerenA kAraNe anekAneka padArthone saMgrahanaya eka mAne che. vyavahAramAM upayogI evA ja ghaDAne ghaDo mAnavAnuM vyavahAranaya jaNAve che. mAtra potAnA ja kAmamAM Ave evA vartamAnakALanA ghaDAne ghaDo kahevAya ema RjusUvanaya jaNAve che. ghaTa arthane jaNAvanAra ghaTazabda ja ghaTa che ema zabdanaya jaNAve che. Azaya e che ke artha ane tene jaNAvanAra nAma A baMne kathaMciTTha abhinna che. tethI artha, zabdasvarUpa che ema zabdanaya jaNAve che. ghaTa, kaLaza, kuMbha, Adi samAnArthaka nAmanA bhedathI artha paNa bhinna che-ema samabhirUDhanaya jaNAve che. pANIthI bharelo ghaDo ja ghaDo cheema evabhUtanayanuM kahevuM che. A rIte khUba ja saMkSepathI ahIM nayanuM svarUpa varNavyuM che. jijJAsue tenA jANakAro pAsethI vistArathI svarUpa samajI levuM joIe. A rIte naya ane nikSepathI upara jaNAvelA vedyanuM jJAna jyAM thAya che te vedyasaMvedyapada atizaya kalyANakArI che ane pramANasvarUpa che. A chaThThI gAthAno paramArtha che. te pada graMthivibhedathI, chehalI pA5pravRtti, talohapadadhRtisamI, tihAM hoya aMte nivRtti, manavALA - chaThThI gAthAmAM varNavelA vedyasaMvedyapadanI prAmi vagere kaI rIte thAya che te A sAtamI gAthAthI jaNAvAya che. vedhasaMvedyapada graMthibhedathI prApta thAya che. anAdikALathI jIvane saMsAranA sukha ke duHkha pratye je tIvra rAga ane dveSa che, te tIvrarAga-dveSanA pariNAmane anaMtajJAnIo graMthi tarIke oLakhAve che. A duHkhamaya saMsAramAM duHkhanA saheja paNa arthI nahi hovA chatAM anAdikALathI ApaNe bhramaNa karI rahyA chIe. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTi-eka parizIlana emAM ekamAtra kAraNa e graMthisvarUpa pariNAma che. pahelI cAra dRSTiomAM zuddha yathApravRttikaraNanA prabhAve graMthine graMthi tarIke oLakhavAnuM sahajapaNe thaI jAya che. cothI dRSTinA aMte jIvane A graMthi pratye bhAre napharata pedA thAya che. tethI graMthine bhedI nAkhavAnA tevA utkaTa pariNAma svarUpa apUrvakaraNathI ahIM graMthino bheda thAya che. anAdikALathI jIvane saMsAranA sukha-du:kha pratye rAga-dveSa hatA tenA badale have jIvane mokSa pratye tIvra rAga thAya che ane saMsAranA sukha pratye tIvra dveSa thAya che. rAga-dveSanA tIvrapariNAma svarUpa graMthinA bhedAvAthI vedyasaMvedyapadanI prApti thAya che. tethI bhUtakALamAM upArjelA koI karmanA udaye koI vAra pApanI pravRtti thAya to te jIvanI te pApanI pravRtti chellI hoya che. te paNa tapelA loDhA upara paga mUkavA samAna vRtti hoya che. ahIM dhRtino artha vRtti che. sthiratApUrvakanA vartanane dhRti kahevAya che. asthira vRttine, enuM koI phaLa na hovAthI vartana kahetA nathI. sthira vRtti ja kharekhara vRtti che. AthI spaSTa che ke vRtti ane dhRti eka apekSAe judI nathI. anya graMthomAM 'tamalohapadasamavRtti' Avo pATha che-te A rIte saMgata che. tapelA loDhA upara Ama joIe to koI ja paga na mUke. koI vAra viSama saMyogomAM paga mUkavo ja paDe to te kaI rIte paga mUke-e ApaNe samajI zakIe chIe. AvI ja sthiti graMthi bhedAyA pachI jIvanI che. Ama joIe to graMthino bheda thayA pachI pApAkaraNaniyamanA kAraNe jIva pApa kare nahi. bhUtakALanA tevA prakAranA koI karmanA udaye pApa karavuM paDe to tevI pravRtti paNa tapelA loDhA upara paga mUkavAnI pravRtti jevI che ane aMte tenI paNa nivRtti thAya che. arthAt sarvathA pApanI pravRtti baMdha thAya che. ekavAra paNa jene pApanA svarUpano ane pApanA vipAkano khyAla 57 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIprAdaSTinI sajhAya Avyo che, e AtmA jIvanamAM pApa karavAno kyAre paNa vicAra na kare-e samajI zakAya evuM che. saMsAranA sukhanI Asakti ja eTalI kharAba che ke pApanA vipAka anubhavyA pachI pharI pAchI evI ja pApanI pravRtti karAvyA kare che. graMthi bhedAyA pachI jIvane saMsAranA sukhanI tevI Asakti hotI nathI, jethI jIvane bIjI vAra pApanI pravRtti karavAnI jarUra paDe. tapelA loDhA upara paga mUkavAno ekvAra prasaMga AvyA pachI bIjI vAra evo prasaMga zI rIte AvavA de? graMthino bheda thayA pachI jIvanI yogyatA ja evI pragaTa thAya che ke sahajapaNe ja tene pApa karavAnuM mana thatuM nathI. tethI mithyAtvanI utkRSTa-sittera koTAkoTI sAgaropama pramANa sthitino baMdha ja thato nathI. aMtarmuhUrta mATe paNa sparzelA A pariNAmanI vizeSatA samajAya to vedyasaMvedyapadamAM prApta thanArI AvI siddhinI mahattA samajAze. A badho prabhAva cothI daSTinA aMte prApta thanAra jJAnano che. aprazasta mArgamAM ekavAra vastunuM svarUpa samajAyA pachI te viSayanA rAga-dveSanI pariNati toDatAM vAra lAgatI nathI. jenA vinA cAlaze nahi evuM lAgatuM hatuM tenA badale tenuM darzana paNa nA joIe ane jenuM darzana paNa nA joIe evuM lAgatuM hatuM tenA badale have tenA vinA nahi cAle ema lAgyA kare che. AvI sthiti, aMze paNa ApaNane anubhavavA maLI che. teno vicAra karIe to samajAze ke cothI daSTinA aMte prApta thanArA sUkSma bodhanA aciMtya sAmarthyathI saMsAranI vAstavika duHkhamayatA barAbara samajAya che. anAdikALathI saMsAranA sukha vagara na cAle ane du:kha to koI saMyogomAM nA joIe-evI je pariNati hatI tenA sthAne sukha to joIe nahi ane duHkha Ave to bhale AvatuM evI pariNati graMthibhedanA kAraNe prApta thAya che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTi-eka parizIlana A rIte vedyasaMvedyapadanuM svarUpa samajAvyA bAda avedyasaMvedyapadanuM svarUpa samajAvatAM graMthakAra paramarSi pharamAve che ke 59 eha thakI viparIta chejI, pada te avedhasaMvedya, bhavAbhinaMdI jIvanejI, te hoya vajra abhedya, manavALA vedyasaMvedyapadanA svarUpathI taddana viparIta svarUpa avedyasaMvedyapadanuM che. ahIM sUkSmabodhanA abhAve graMthi bhedAtI nathI, pApAkaraNaniyama hoto nathI ane saMsAranA sukhaduHkhanA viSayamAM tIvra rAgadveSanI pariNatino abhAva hoto nathI. saMsAranA dAruNa vipAkono anubhava karyA pachI paNa saMsAranI dAruNatA ahIM samajAtI nathI. bhavAbhinaMdI jIvone A avedyasaMvedyapada hoya che ane te vajrajevA kaThora pariNAmavALuM-abhedya hoya che. AThamI gAthAno A akSarArtha che. vedyasaMvedyapadanI apekSAe avedyasaMvedyapadanuM svarUpa taddana vilakSaNa che. mokSa ke mokSanA sAdhananI kalyANakAritAno koI paNa jAtano pUrve anubhava nahi hovA chatAM vedyasaMvedyapadamAM te kalyANakAritA khUba ja dRDhapaNe samajAya che. paraMtu anAdikALathI saMsAranI du:khamayatAno sArI rIte anubhava karavA chatAM avedyasaMvedyapadamAM tenI zraddhA thatI nathI. A vicitratAnuM vAstavika kAraNa saMsAranA sukhanI tIvra Asakti che. anubhavane paNa nirarthaka banAvavAnuM kArya A Asakti kare che ane Asaktino abhAva; anubhava nahi hovA chatAM aparicitamAM paNa zraddhA prApta karAve che. AvI Asakti bhavAbhinaMdI jIvonuM lakSaNa che. saMsAramAM ja AnaMda pAmavAnA svabhAvavALA jIvone bhavAbhinaMdI kahevAya che. AvA jIvonuM avedyasaMvedyapada khUba ja kaThora hoya che. vajrajevuM bhedI na zakAya evuM Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 dIprAdaSTinI sajjhAya abhedya hoya che. IIaa lobhI kRpaNa dayAmaNojI, mAyI macchara ThANa, bhavAbhinaMdI bhayabhauMjI, alaAraMbha ayANa, managAlA avedyasaMvedyapadavALA bhavAbhinaMdI jIvonuM svarUpa varNavatAM navamI gAthAmAM jaNAvyuM che ke-lobhI, kRpaNa vagere jIvo bhavAbhinaMdI hoya che. lobha, kRpaNatA, dInatA, mAyA, mAtsarya, bhaya, niSphala AraMbha ane mUrkhatA A ATha doSo bhavAbhinaMdI jIvanA che. mAMgavAnA svabhAvavALA jIvone ahIM lobhI jaNAvyA che. koInI paNa pAse koI paNa anukULa vastu joI eTale turata ja tenI pAse tenI yAcanA karavI e lobha che. anya graMthamAM lAbhamAM ratine lobha tarIke varNavI che. potAne koI paNa gamatI vastu maLe eTale rati thAya-e lobhanuM lakSaNa che. saMsAramAM anAdikALanA viSayasaMparkathI viSayanI IcchA thAya e samajI zakAya che. paraMtu e koI nA Ape to te mAMgyA vinA na rahevuM-e lobha che, je mumukSu AtmAo mATe yogya nathI. A saMsAramAM ApaNI IcchAono koI pAra nathI. evI IcchAone jema bane tema dUra karyA vinA cAle evuM nathI. ene dUra karavA viSayonI apekSA jeTalI ochI rahe eTaluM sAruM che. paraMtu AvI sthiti lobhanA kAraNe jIvane prApta thatI nathI. duniyAnI najare paNa AvA lobhI mANasa sArA gaNAtA nathI. lokottaramArgamAM paNa AvA loko dharmanI ArAdhanA mATe yogya nathI gaNAtA. anAdikALanI viSayanI pariNati ghaTADavA mATe lokottaradharmanI ArAdhanA che. upara jaNAvyA mujaba jIvane lobha vidyamAna hoya to te ArAdhanA karavA zaktimAna na bane. dareka prakAranA anarthanuM mULa lobha che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana sAdhanAnI parAkASThAe pahoMcavA AvelA sAdhakane A lobha sAdhanAmArgathI dUra rAkhe che. kRpaNatAsvarUpa doSanuM varNana yogadaSTisamuccayanI TIkAmAM zuddhatArUpe karyuM che. tuccha svabhAva svarUpa kSudratA che. koInI paNa game te jAtanI bhUlane jatI na karavAnI vRtti chavanI tucchatAne jaNAve che. vartamAnamAM game te kAraNe AvI tucchatA sArA gaNAtA sAdhakomAM vizeSapaNe jovA maLatI hoya che. chaThThA-sAtamA guNasthAnake jemanI gaNatarI thatI hoya evA AtmAomAM paNa jyAre AvI kRpaNatA dekhAya tyAre kharekhara ja sAdhanAmArganI prApti mATe keTalo puruSArtha joIe te samajAya che. ucca kuLomAM jema svabhAvathI ja tucchatA hotI nathI, tema lokottaramArganA ArAdhakomAM paNa svabhAvathI ja tucchatA hotI nathI. bhavAbhinaMdI jIvomAM ja evI tucchatAsvarUpa kRpaNatA hoya che. AvI tucchatAnA kAraNe ja yogamArganI sAdhanAnA arthIone paNa kriyAnuM ajIrNa thatuM hoya che. bIjAnA doSonI upekSA karatAM AvaDe to tucchatAsvarUpa kRpaNatA dUra thAya che. bhavAbhinaMdI jIvono trIjo doSa dInatA che. A doSathI bharelA bhavAbhinaMdI jIvo kAyama mATe akalyANane jonArA hoya che. potAnI jAta upara duniyAnuM badhuM duHkha AvI paDyuM na hoya-e rIte sarvatra dInatApUrvaka teo jIvatA hoya che. duHkha veThavAnI saheja paNa bhAvanA na hoya eTale AvI dInatA AvI ja jAya. pote ja karelA pApanA udayathI AvelA duHkhane saheja paNa sahana karavAnI manodazAno abhAva-A eka moTuM apalakSaNa che. AthI sarvatra dInatApUrvaka jIvavuM paDe che. AveluM duHkha Aje nahi to kAle game tyAre jatuM ja rahevAnuM che. duHkha cirasthAyI nathI-evuM samajIne samatApUrvaka duHkha veThavA mAMDIe to dInatA na Ave. du:kha veThyA vinA WWW.jainelibrary.org Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIprAdaSTinI sakjhAya koInI paNa mukti nathI-e samajavA jeTalI paNa buddhi A dInatAnA kAraNe jIvamAM hotI nathI. yogamArganI sAdhanAnA athaoe game te rIte dInatAno tyAga karavA sAtviktA keLavI levI joIe. zaThatAne mAyA kahevAya che. bhavAbhinaMdI jIvo zaTha eTale luccA hoya che. potAnuM ISTa sAdhavA mATe game te vyaktine game te samajAvI potAnuM dhAryuM karAvI levAnI vRtti-e eka jAtanI mAyA-zaThatA che. mokSamArganI sAdhanAmAM tatpara thayelA jIvo kharekhara ja saraLadayavALA hoya che. evI saraLatA bhavAbhinaMdI jIvomAM hotI nathI. mAyAvI mANasono koI vizvAsa karatuM nathI. yogamArganI sAdhanA mATe sauthI mukhya guNa tarIke guru pratyeno samarpaNabhAva che. e guNanI prAptimAM avarodha Ubho karanArI mAyA che. bhava pratye jene bahumAna hoya evA jIvo mAyAnuM sevana kare-e banavAjoga che. paraMtu ratnatrayInI sAdhanA mATe saMsArano tyAga karI gurusamarpaNabhAva rAkhavAnI pratijJA karanArA mumukSu AtmAo kaI rIte mAyA sevI zake ? samarthajJAnIonA jJAnane paNa dUra karI avidyAne janma ApanArI A mAyA che. mAyAnA kAraNe kuTilatAmAM nipuNa banI bagalAnI jema bAhyAcaraNane zuddha rIte pALI samasta jagatane ThaganArA kharekhara to potAnI jAtane Thage che. upara jaNAvyA mujaba moTAbhAge pote sArA dekhAvAnI manovRttinA kAraNe mAyAne sevavI paDe che. evI manodazA na hoya to jIvane mAyAno khapa ja na paDe. ApaNe pote game tevA doSavALA hoIe topaNa bIjAnI najare duSTa na dekhAIe-AvI vRtti daDha bane to jIvane duniyAmAM mArA karatAM koI sAro na dekhAvo joIe evI IcchA jAge che paraMtu e IcchA mAtrathI koI sArA dekhAya nahi-evuM banatuM Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana nathI. eTale bIjAnI sArI avasthA joI zake eTalI paNa sArI avasthA jIvamAM rahetI nathI. A avasthAne anaMtajJAnIoe mAtsarya tarIke varNavI che. paranA kalyANamAM(zubhamAM) sarvadA duHkhI thavA svarUpa A mAtsarya bhavAbhinaMdI jIvonuM lakSaNa che. mumukSu AtmAo to bIjAnA kalyANane joIne AnaMda pAmatA hoya che. bIjAnA kalyANamAM temane IrSyA thatI nathI. AvA vakhate temane duHkha, mAtra potAnA akalyANanuM hoya che. siddhinA arthIone potAne siddhi na maLe to duHkha thAya paraMtu bIjAne siddhi maLavAthI duHkha na thAya-e samajI zakAya che. bhavAbhinaMdI jIvonI karuNatA ja e che ke e loko parasukhe duHkhI che; dekhAva mAtra svaduHkhe duHkhI thavAno karatA hoya che. A khUba ja vicitra avasthA che. potAne guNanI prAmi na thavAthI duHkha thAya to jIva guNa meLavavA mATe prayatna kare ane bIjAne guNa maLavAthI duHkha thAya to jIva bIjAnA guNano nAza thAya e mATe prayatnazIla bane che, jethI bhavAMtaramAM paNa guNanI prApti na thAya evI avasthAne jIva prApta kare che. A rIte mAtsarya samagra guNonI yogyatAno nAza karanAruM bane che. bhavAbhinaMdI jIvo upara jaNAvyA mujaba mAtsarya vagere doSothI yukta hovAthI potAnA e doSanA kAraNe ja teo haMmezAM bhayavALA hoya che. viSayakaSAyanI tIvra pariNatinA kAraNe saMdeva teo "mane maLelAM sukhanAM sAdhano jaze to nahi ne ? ane du:khanAM nimitto Avaze to nahi ne ?' AvA vicAramAMne vicAramAM bhayabhIta hoya che. sukha jatuM karavAnI ane duHkha veThI levAnI saheja paNa vRtti na hovAthI jIvane bhaya pedA thAya che. sukhanI apekSA na hoya ane duHkha Ave to bhogavI levAnI vRtti hoya to bhaya utpanna thato nathI. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 dIprAdaSTinI sakjhAya A bhayasaMjJA anAdikALanI che. viziSTa jJAna na hovAthI ekendriyAdi avasthAmAM e suSupta hoya che. saMjJIpaMcendriyapaNAmAM viziSTa jJAna hovAthI bhayasaMjJA spaSTapaNe anubhavAya che. sarubhagavaMtonA puNya parIcaye saMsAranI nirguNatAdinuM bhAna thavAthI anAdikALanI e bhayasaMjJA dhIre dhIre dUra thAya che. bhavAbhinaMdI jIvone mAtra, e bhayasaMjJA khUba ja tIvra hoya che. AvI bhayabhIta avasthAnA kAraNe bhavAbhinaMdI jIvonI pravRtti eka ja jAtanI hoya che. sadAne mATe potAne puNyathI maLelAM sukhano viyoga thAya nahi ane duHkha koI paNa divasa Ave nahi-e mATe ja teono prayatna hoya che. Avo utkaTa koTino prayatna karavA chatAM sukha jatuM rahe che ane duHkha AvyA vinA rahetuM nathI, Avo anubhava lagabhaga dararoja thato hovA chatAM teo potAnI pravRttino tyAga karI zaktA nathI. balka nakAmI(niSphaLa) pravRtti dina-pratidina vadhAryo ja jatA hoya che. Ane ja anaMtajJAnIoe bhavAbhinaMdI jIvonA lakSaNa tarIke niSphaLa AraMbha rUpe varNavI che. A rIte niSphaLa pravRttinA kAraNe manavacanakAyAnI suMdara zakti veDaphAI jAya che. paramatAraka gurubhagavaMtonI dharmadezanA sAMbhaLyA pachI paNa niSphaLa pravRttimAM phera paDato nathI. emAM mukhya kAraNa atatvamAM tattvano abhiniveza(kadAgraha) che. A abhinivezanA kAraNe ja bhavAbhinaMdI jIvonI niSphaLa pravRtti jIvatI hoya che. samartha jJAnIo paNa abhinivezI jIvone samajAvI zakatA nathI. bhavAbhinaMdI jIvo A rIte niSphaLa pravRttimAM ja lIna hovAthI teo koI paNa guNane prApta karI zakatA nathI. sarva guNomAM zreSTha guNa jJAna che. enA abhAve A jIvo ajJa eTale ke mUrkha hoya che. koI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 65 paNa sArI gaNAtI pravRttimAM mUrkha jIvone adhikAra nathI hoto. sArI pravRtti mATenI yogyatA prApta karavA mUrkhatAno tyAga karavo joIeATaluM paNa jJAna bhavAbhinaMdI jIvone hotuM nathI. mUrkha loko saMsAramAM paNa khUba ja viTaMbaNA pAmatA hoya che. artha ane kAmamAM jema mUrkhatAnA kAraNe hAni pahoce che tema dharmanI sAdhanAmAM paNa mUrkhatA e eka khUba ja prabaLa vidhyuM che. je mArge ApaNane IdanI prApti thavAnI che te mArga ja ApaNe jANI na zakIe-enA karatAM bIjI kaI viTaMbaNA che ? mArgadarzakonI mArgadarzitAne paNa akiMciGra banAvanArI A mUrkhatA bhavAbhinaMdI jIvonuM moTuM apalakSaNa che. upara jaNAvyA mujabanA bhavAbhinaMdI jIvone avedyasaMvedya pada hoya che-tene jItavAnA eTale ke dUra karavAnA upAyanuM nirUpaNa karatAM graMthakAra paramarSi pharamAve che keevA avaguNavaMtanuM che, 5da che avera kaThora, sAdhusaMga Agama taNojI, te chate dharI jora, manAvavA Azaya e che ke upara jaNAvelA kSudratAdi doSavALA bhavAbhinaMdI jIvo avaguNanI khANa che. evA avaguNI jIvone kaThora evuM avedyavedyapada hoya che; te AgamanA suMdara saMga-saMbaMdhathI prayatnapUrvaka jItI zakAya che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke Agamano sAdhusaMgasatsaMga avedyasaMvedyapadane dUra kare che ema jaNAvyuM che. yogadaSTisamuccayamAM sa mayona-satsaMga ane AgamanA yogathI avedyasaMvedyapada jeya che ane emAM paNa sAdhusaMga-satsaMga ja mukhya che, ema jaNAvyuM che. yogadaSTisamuccayamAM varNavyA mujabano artha ahIM paNa pratIta thAya che. Agamano satsaMga, mAtra AgamanA vAMcanathI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIprAdaSTinI sajhAya thato nathI. pU. gItArtha gurubhagavaMtonI pAse ja enA zravaNathI Agamano satsaMga thAya che. pU. gItArtha gurubhagavaMtonI pAse mAtra AgamanA jJAna mATe javAnuM che. AgamanuM jJAna; AgamanA vAMcanathI nahi paraMtu pU. gurubhagavaMtanI pAse vinayAdipUrvaka sAMbhaLIne meLavavuM joIe ane pU. gurubhagavaMtano saMga e ja ekamAtra prayojanathI karavo joIe. bIjA koI paNa IrAde karAyela e saMga satsaMga nathI. tethI AgamanA sAdhusaMgathI eTale ke pU. gItArtha gurubhagavaMtonI pAse vinayAdipUrvaka AgamanA zravaNathI, avedhasaMvedyapada jitAya che. arthAt upara jaNAvyA mujabanA pU. sAdhubhagavaMtonA saMgathI ane AgamanA yogathI avedyasaMvedyapada jitAya che-e spaSTa che. mithyAtvamUlaka avedyasaMvedyapadane jItavA mATe sUcavelA e be upAyomAM satsaMga-sAdhusaMganI pradhAnatA che. yogamArgamAM ja nahi, duniyAnI koI paNa siddhimAM pradhAnatA sAdhusaMganI che. yogamArgamAM e sAdhusaMganI pradhAnatA nahi samajanArA kharI rIte to yogamArganA adhikArI nathI. pU. gurubhagavaMtanI sApekSatA ja jIvane parapadArthamAM nirapekSa banAve che. A rIte prApta thayelI nirapekSatA avedyasaMvedyapadane dUra kare che. A dazamI gAthAno paramArtha che. avedyasaMvedyapadane jItavAthI pragaTa thanAra cihna-lakSaNane jaNAvavA agiyAramI gAthAmAM pharamAvyuM che kete chatye saheje TagejI, viSama kutarka pracAra, dUra nikaTa hAthI haNejI, jima e baTharavicAra, mananA 11 - avedhasaMvedyapada jitAyA pachI svAbhAvika ja viSama evA kutarkanA pracAranI nivRtti thAya che. pramANaprasiddha vAtane samajavAne Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana badale temAM doSa jaNAvavA mATe je vicArAya che tene sAmAnyathI kutarka kahevAya che. zAstramAM kutarkane bodharoga, zamApAya, zraddhAbhaMga, bhAvaripu vagere svarUpe varNavyo che. kutarkanA kAraNe jJAnanI prApti thatI nathI, pUrvanuM jJAna paNa nAza pAme che. tethI tene bodharoga kahevAya che. sAmAnya rIte harSa ke viSAdanA sthAnamAM rati ke aratinA abhAvane zama kahevAya che. te mAnasika svasthatAnuM khUba ja mahattvanuM kAraNa che. kutarka karanArAne koI paNa rIte mAnasika svasthatA maLatI nathI. asahno abhiniveza hovAthI kutarka karanArAne manamAM sadAne mATe asvasthatA hoya che, je zamanA apAya(abhAva)ne jaNAve che. kutarka karanArAne AgamanA arthanuM jJAna prApta thatuM nathI. tethI jJAnathI prApta thanArI zraddhAno kutarkanA kAraNe bhaMga thAya che. A rIte paramArtha-mokSane upayogI koIpaNa sAdhananI prAptinA abhAve kutarkane bhAvaza3 varNavyo che. graMthakAzrIe kutarkano paricaya karAvavA mATe "dUra nikaTa.." padathI eka daSTAMta sUcavyuM che. Azaya e che ke koI eka nagaramAM nyAyadarzana bhaNanAra vidyArthI kyAMthI Avato hato tyAre gAMDA thayelA hAthI upara beselA mahAvate tene kahyuM ke "bhAI jaladIthI khasI jA, A hAthI mAre che. A sAMbhaLIne pelA vidyArthIe kahyuM ke-he mUrakha ! A pramANe asaMbaddha zuM bole che ? hAthI prAsane mAre che ke aprAmane mAre che ? jo prAmane mAre to tane sauthI pahelAM mAre ane je aprAmane mAre to game teTalA dUra hoIe topaNa badhAne mAre !'-A pramANe te bolato hato eTalI vAramAM to hAthIe tene pakaDyo ane mahAvate jema-tema karIne choDAvyo. bhAvArtha spaSTa che ke mahAvatanI sIdhIsAdI vAtamAM paNa kutarkanA kAraNe naiyAyika chAtranI jevI durdazA thaI evI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 dIprAdaSTinI sajhAya durdazA kutarka karanArAnI thAya che. mahAvatanI vAta spaSTa hatI ke hAthI potAnA mArgamAM AvelAne mAre che. e samajavAne badale enI vAtamAM dUSaNa batAvavAnI mUrkhatA karavAnI kharekhara ja jarUra na hatI. paraMtu kutarkanA panAre paDyA pachI evI saraLatA AvavI sahelI nathI. dUranAne hAthI haNe che ke najIkanAne ?' Avo vicAra baThara-mUrNa kare che, te kutarka che. AvA prakAranA kutarkano pracAra avedyasaMvedyapada jItavAthI dUra thAya che. A agiyAramI gAthAnuM tAtparya che. kutarkathI kadAgrahI banelA mUrkha loko kevA hoya che, te bAramI gAthAmAM jaNAvyuM chehuM pAmyo saMzaya nahIMcha, mUrakha kare e vicAra, ALasuA guru-ziSyano che, te to vacana prakAra, managI12A Azaya e che ke kutarkanA kAraNe kadAgrahI banelA ajJAnI hovA chatAM teo potAnI jAtane paMDita mAnatA hoya che. huM badhuM ja jANuM chuM, mane koI paNa jAtano saMzaya nathI Avo vicAra teo karatA hoya che. jJAnano chAMTo paNa na hovA chatAM abhimAnano pAra hoto nathI. A abhimAnane laIne teo koIne paNa pUchatA nathI. ALasu ziSya ane ALasu gurunAM vacano jJAnanuM kAraNa banatAM nathI. tenAthI mAtra upara uparathI jJAnano AbhAsa Ubho thAya che. tevI ja rIte kutarkanA kAraNe tattvajJAnanI vAto cAlyA kare che, paraMtu tattvajJAna prApta thatuM nathI. tattvajJAnanI prApti mATe vAstavika upAya jaNAvatAM graMthakAra paramarSie teramI gAthAmAM pharamAvyuM che kedhI je te pati AvavuM che, Apamate anumAna, Agamane anumAnathIjI, sAcuM kahe sujJAna, mananA 13nA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana upara jaNAvyA mujaba kutarkane AdhIna banelAnI eka ja pravRtti hoya che. potAnI buddhimAM je pratIta thatuM hoya tene potAnI buddhithI siddha karavA anumAna kya karatA hoya che. paraMtu AvI pravRttithI koI paNa divasa sAcuM jJAna prApta thatuM nathI. sAcuM suMdarajJAna to AgamamUlaka anumAnathI prApta thAya che. cAlu vyavahAramAM paNa te te viSayanA jJAtA thavA mATe te te viSayanA zAstra pratye ane te te viSayanA jJAtAo pratye zraddhA rAkhavI paDe che. e zraddhAthI ja te te viSayamAM anumAna karI te te zAstranA padArthonuM jJAna jIvane prApta thAya che. lokottaramArgamAM paNa evuM ja bane che. atIndriya padArthonuM sAcuM jJAna AgamamUlaka anumAnathI ja prApta thatuM hoya che. je anumAnanA kAraNe Agamano virodha Ave to e anumAna anumAna nathI, e mAnavuM rahyuM. kutakaprerita anumAnathI; zAstranI sAthe ane lokaprasiddha arthanI sAthe virodha Ave che. AthI mumukSu AtmAoe to koI paNa saMyogomAM A kutarkano tyAga karavo joIe-e A gAthAno paramArtha che. kutarkano tyAga karavAthI jIvane upara jaNAvyA mujaba Agamano bodha sArI rIte prApta thAya che. anumAnathI e bodha nirmaLa bane che ane vihita anuSThAnonA abhyAsathI bodha pariName che. Agama, anumAna ane yogAbhyAsano rasa-A raNanA kAraNe uttama tatva prApta thAya che. uttama tattvanI prAptinA kAraNe saMmoha avasthA dUra thAya che. A asaMmoha avasthAnuM varNana karatAM graMthakArazrI caudamI gAthAmAM pharamAve che kenahIM sarvajJa jajuA, tehanA je vaLI dAsa, bhagati devanI paNa kahI, citra acitra prakAza, mananA 14 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 ' dIprAdaSTinI sajhAya Azaya e che ke-pApasvarUpa saMmohanI nivRtti thayA pachI haju sudhI vedyasaMvedyapadanI prApti thaI na hovA chatAM Agama, anumAna ane yogAbhyAsanA rasathI A cothI daSTimAM eTaluM to samajAya che ke-A lokamAM sarvajJa badhA eka svarUpavALA che. jo teo sarvajJa che to sarvazarUpe teo eka ja che. sarvajJatAnA kAraNe teomAM paraspara bhinnatA nathI. sAmAnya rIte sarvajJa temane kahevAya che ke jeo badhuM ja jANe che. jo badhuM jANatA nathI to teone sarvajJa kahevAya nahi. jo badhA ja sarvajJo badhuM jANatA hoya to te rUpe temane judA mAnavAnuM ucita nathI. sarvazarUpe sarvajJane judA mAnavAmAM moha kAraNa che. Avo moha A cothI daSTimAM nathI hoto. sUkSmabodha nahi hovAthI koI vyaktivizeSa ja sarvajJa che ane bIjA sarvajJa nathI'-Avo spaSTanirmaLa bodha A daSTimAM nathI. paraMtu sAthe sAthe sarvajJamAM sarvajJarUpe bheda mAnavAnuM paNa A daSTimAM banatuM nathI. badhuM na jANe tene sarvajJa na kahevAya ane badhuM jANe tene ja sarvajJa kahevAya. AvI daDha mAnyatA A cothI daSTimAM hoya che. cothI daSTimAM upara jaNAvyA mujaba sarvarUpe sarvajJo eka ja che-e je rIte samajAya che te jaNAvavA tehanA je vaLI dAsa'vagere pado che. zAstramAM sarvajJabhagavaMtonA dAsarUpe bIjA devonI paNa bhakti-upAsanA karavAnuM kahyuM che. zrI sarvajJonI bhakti ane zrI sarvajJa bhagavaMtonA dAsa svarUpa lokapAlAdi devanI bhakti-A pramANe bhakti be prakAre varNavI che. emAM zrI sarvajJabhagavaMtanI bhakti acitra eTale ke eka svarUpavALI che ane bIjI, zrI sarvajJabhagavaMtanA dAsa svarUpa devonI bhakti to citra eTale judI judI bhinna prakAranI varNavI che. AvI rIte zrI sarvajJadevonI bhaktine acitrarUpe varNavI hovAthI zrI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana (99 sarvajJabhagavaMto paNa eka svarUpavALA che-e cokkasa thAya che. zrI sarvajJabhagavaMto temanA dAsasvarUpa devonI jema bhinna bhinna hoya to teozrInI bhakti paNa citra prakAranI ja varNavI hota. acitra prakAranI varNavI na hota. citra ke acitrabhaktinA svarUpAdine varNavatAM graMthakAra paramarSi paMdaramI gAthAmAM pharamAve che kedeva saMsArI aneka che, tehanI bhakti vicitra, eka rAga para veSathIjI, eka mugatinI acitra, manavALA A saMsAramAM deva aneka che. te saMsArI hovAthI temanI bhakti vicitra-judA judA prakAranI che. kAraNa ke je devanI pratye ApaNane rAga thAya che tenI bhakti rAgathI thAya che ane je deva ApaNane aniSTa lAge che tenI bhakti dveSathI karAya che. paraMtu je devo saMsArathI pAra pAmyA che, evA devonI bhakti mAtra mokSopAyanA AzayathI viSayakaSAyanI upazAMta avasthAnI mukhyatAe thAya che. tethI te eka ja prakAranI che. A pramANe zAstramAMnA varNanathI e spaSTa thAya che ke-sarvajJabhagavaMtonuM svarUpa eka ja che. saMsArI devonI jema ja sarvajJabhagavaMto judA judA svabhAvavALA hota to temanI paNa bhakti judI judI rIte citra prakAranI varNavI hota. acitra-eka ja prakAranI bhaktinA varNanathI e samajI zakAya che ke sarvajJabhagavaMto eka ja svarUpavALA che. A rIte sarvajJabhagavaMtonI athavA to saMsArI devonI ekarUpe ke anekarUpe karAtI bhaktithI jIvone judA judA prakAranA phaLanI prApti thatI hoya che. emAM mukhyapaNe jIvanI potAnI mananI vizuddha athavA to malina rAgAdiyukta bhAvanA kAraNa hoya che. anyathA bhaktinI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 dIprAdaSTinI sajhAya che. emAM e a laga ane asaMmohe lakSaNatAno vica samAna avasthAmAM paNa bhinna phaLanI prApti zakya nahi bane. AzayavizeSathI jema phaLanI bhinnatA dekhAya che tema buddhi vagerenA bhedathI paNa judA judA phaLanI prApti thAya che. e vastune spaSTa karatAM graMthakArazrI pharamAve che keIndriyAgata buddhi chejI, jJAna che Agamaheta, asaMmoha zubhakRti guNejI, teNe phaLabheda saMketa, ImanA16ll Azaya e che ke zrI vItarAgaparamAtmAe upadezelAM eka ja jAtanAM anuSThAno paNa te te jIvone judA judA phaLane ApanArAM bane che. emAM e anuSThAnonI pUrve thanAra bodhanI vilakSaNatA kAraNa che. sAmAnya rIte buddhi, jJAna ane asaMmoha-A traNa bhedathI bodha traNa prakArano che. Ama to vyakti paratve bodhanI vilakSaNatAno vicAra karIe to asaMkhya prakArano bodha che. A soLamI gAthAmAM bodhanA traNa prakAranuM varNana khUba ja saMkSepathI paNa sarasa che. cakSu vagere IndriyamAtrathI pratIta thanArA arthane AzrayIne thanAro bodha buddhisvarUpa che. AgamagraMthonA kAraNe utpanna thanArA bodhane jJAnasvarUpa bodha kahevAya che ane je bodhanA prabhAve zubhakRti eTale ke zubha-anuSThAnanA pariNAma svarUpa guNa pragaTe che, te bodhane asaMmohasvarUpa bodha kahevAya che. buddhi, jJAna ane asaMmoha-A traNanA kAraNe te te anuSThAno judAM judAM phaLane ApanArAM bane che. ratnanuM darzana thavuM, ratnane ratna tarIke oLakhavuM ane tyAra pachI tene prApta karavuM-A traNamAM je pharaka che evo ja pharaka sAmAnyathI traNa prakAranA bodhamAM che. ratnanA darzana karanArAono A jagatamAM pAra nathI. evI rIte dharmanA darzana karanArAono paNa A jagatamAM pAra Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana nathI. dharmanA nAmamAtrathI ja dharma mAnI lenAro varga khUba ja vizALa che. mAtra AMkhathI ratnane jovAthI ratna mAnI levAmAM thatA aniSTano jene khyAla che ane dharmanA nAmamAtrathI ja dharma mAnI levAmAM thatA aniSTano khyAla hovo joIe. vastunA sAcA svarUpanA parIcaya vinAnuM darzana kharekhara ja kalyANakArI nathI banatuM. buddhisvarUpa bodhane AdhIna banI anuSThAna karanArAne dharmanA vAstavika phaLanI prApti thatI nathI. gatAnagatikarUpe karAtuM anuSThAna buddhisvarUpa bodhanuM phaLa che. loko kare che mATe karavuM e buddhisvarUpa bodhanuM lakSaNa che. buddhisvarUpa bodhanA kAraNe koI paNa anuSThAnanuM svarUpa, enI pAchaLano Azaya ane e aMgeno vidhi-vagereno jIvane khyAla hoto nathI. nAnA bALakonI jema vastu che mATe levI; vastu levA jevI che ke nahi.. vagereno koI ja vicAra A buddhipUrvakanA anuSThAnamAM hoto nathI. sarvathA viveka vinAnI avasthA ahIM che. upara jaNAvelo bodha jyAre AgamanA parIcayathI thAya che, tyAre te jJAnarUpe pariNAma pAme che. ratnane joyA pachI, tenA jJAtAonA suparicaya ane tevA prakAranA sAmarthyavizeSe ratnane ratna tarIke jANI zakAya che tema dharmanA sAcA svarUpano ahIM spaSTapaNe bodha thAya che. bhUtakALanAM tevA prakAranAM azubha karmanA udaye ahIM dharmanA anuSThAnano vAstavika pariNAma prApta thato na hovA chatAM dharmanA svarUpanA jJAnamAM ane tenAthI prApta thanArA heya-upAdeyAdinA vivemAM koI ja vivAda nathI. ratnane ratna tarIke barAbara jANanArA badhAne ja ratnanI prApti thatI nathI. eno artha e nathI ke teo ratnane jANatA ja nathI. zaktinA abhAve ane jJAnanA abhAve pravRttino abhAva hovA chatAM e pravRttinA abhAvamAM ghaNo pharaka che. Avo ja pharaka buddhi ane Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 dIprAdaSTinI sakjhAya AgamapUrvakanA bodhamAM paNa che. pU. gurudevazrInA satparicayathI AgamanuM parizIlana karavAthI Avo viziSTa bodha prApta thAya che, jene anaMtajJAnIoe jJAna tarIke varNavyo che. vartamAnamAM dhama gaNAto varga moTAbhAge buddhisvarUpa ja bodha dharAve che. AgamapUrvakano bodha lagabhaga adazya thato jAya che. yogadaSTisamuccaya graMthanI TIkAmAM buddhi ane jJAnano pharaka samajAvatAM pharamAvyuM che ke loko tIrthayAtrAe jaI rahyA che-e jAIne tIrthe javAnI bhAvanA thavI e buddhi che ane tevA vakhate tIrtha zuM che ? tIrthe zA mATe javAnuM? tIrthayAtrAe javAno vidhi zuM che ?... vagereno vicAra karI tIrthayAtrAe javAnI bhAvanA thavI e AgamapUrvakano bodha-jJAna che. AthI samajAze ke vartamAnanI paristhiti keTalI vicitra che je ApaNI vartamAnanI dhArmika pravRttione jJAnathI zuddha banAvavAnI khUba ja jarUra che. anyathA buddhipUrvakanI e pravRttio koI paNa rIte phaLaprada nahi bane. sadanuSThAnathI yukta evA bodhane anaMtajJAnIoe asaMmoha rUpe varNavyo che. jene bodharAja tarIke paNa varNavAya che. je anuSThAnanA kAraNe bodha asaMmohasvarUpa bane che e sadanuSThAnanuM svarUpa sattaramI gAthAmAM varNavyuM cheAdara kiyA-rati ghaNIjI, vighana Tane mile lacchI, jijJAsA budhasevanAjI, zubhakRti ciTha pratyaccha, manavALA Adara, kriyAmAM rati, kyiA karavAmAM vighnano abhAva, lakSmIsaMpattinI prApti, jijJAsA, budhajanonI sevA-A cha lakSaNa zubhakRti sadanuSThAnanAM che-sattaramI gAthAno A akSarArtha che. anuSThAna karatI vakhate je prayatnAtizaya dekhAya tene Adara Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 75 kahevAya che. sadanuSThAnanuM A prathama lakSaNa che. ApaNI zakti karatAM paNa vadhAre karavAnuM mana thAya tyAre samajavuM ke ApaNane anuSThAna pratye Adara che. AdaranuM A svarUpa khUba ja pratIta che. ApaNane je je prazasta ke aprazasta kriyA pratye Adara che, te te kSiAo ApaNe khUba ja utkaTa prayatnapUrvaka karatA hoIe chIe. nAnA bALakomAM to A vastu vizeSapaNe jovA maLe che. moTAo je pravRtti karatA hoya che te pravRtti karavAnuM temane mana thAya che tyAre potAnA gajA uparAMta e pravRtti teo karatA hoya che. potAnI zaktino vicAra teo karatA nathI hotA. mumukSu AtmAone sadanuSThAna pratye Avo Adara hovo ja joIe. jenI utkaTa IcchA hoya temAM te IcchAnA yoge utkaTa prayatna thAya e samajI zakAya che. AvA vakhate potAnI zaktino ja vicAra kare to yogamArgamAM AgaLa vadhavAnuM kyAre paNa nahi bane. zaktine chupAvavuM, zaktinA pramANamAM kArya na karavuM ane zakti uparAMta karIe to AgaLa jatAM pravRtti sAva ja baMdha thaI jazeevI vicAraNA karavI... vagere Adarane sUcavanAra nathI. yogamArganI sAdhanAmAM anAdara jevuM eka paNa pApa nathI. avidhi, anupayoga, kAlAdinuM aniyamana ane bhAvavihInatA vagere doSo A anAdarabhAvamAMthI ja uddabhavatA hoya che. sadbhAgya prApta thayelA anuSThAnane asadanuSThAna banAvavAnuM kAma paNa A anAdara kare che. sadanuSThAnanuM bIjuM lakSaNa che kliAmAM rati, je karaNamAM prItiabhidhvaMga(Asakti) svarUpa che. AdarapUrvaka zarU karelA anuSThAnanI pravRtti vakhate game tevI pratikULatA Ave topaNa anuSThAnamAM rati thavI e anuSThAnanI sadanuSThAnatA sUcave che. zrI vItarAgaparamAtmAe upadezelAM paramatAraka anuSThAna teozrInI paramatAraka AjJA mujaba Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIprAdaSTinI sajhAya karIe to pratikULatA to Ave paraMtu tyAre sadanuSThAnanA yogIone arati thatI nathI. balka siddhinI samIpa ke samIpatarAdi avasthAne prApta karavAthI rati thatI hoya che. kriyA pratye Adara hovAthI kriyA karatI vakhate rati jALavavAnuM zakya bane che. kheda ke udvegane A ratithI sArI rIte dUra karI zakAya che. AthI kriyAo khUba ja suMdara rIte apramattapaNe thAya che. AvI vizuddha kriyAo nirjarAvizeSanuM kAraNa bane che. AvI rIte vizuddha kriyAnA kAraNe phaliSTa karmanI nirjarA thavAthI ane suMdaravipAkavALA puNyanI prApti thavAthI, bhUtakALamAM jema kriyAmAM vipno AvatAM hatAM ane koI anukULatA maLatI na hatI, tevuM have banatuM nathI. sAdhakane svAbhAvika ja vipnano abhAva thAya che ane saMpattino Agama-yoga thAya che. sadanuSThAnanAM A paNa be lakSaNa che. je anuSThAna karavAno ApaNe nirNaya karIe te anuSThAna karatI vakhate koI paNa vipna na Ave ane tene anukULa evI sAdhanasAmagrI maLyA kare e ApaNA sadanuSThAnane jaNAve che. pApanI pravRtti karatI vakhate AvuM ghaNIvAra ApaNane jovA maLe che. pApa karatI vakhate koI vighna na Ave ane ene anukULa sAmagrI maLe. AvuM ja sAdhakane sAdhanAmArge banatuM hoya che. sadanuSThAnanA svAmIne anuSThAna karatI vakhate koI paNa vighna AvatuM nathI, eno artha e che ke e vipna sAdhanAmAM vinarUpa banatuM nathI. e ja rIte saMpattino Agama thAya che, eno artha e che ke koI paNa sAdhana-sAmagrInI nyUnatA vartAtI nathI. game tevA kaparA saMyogomAM sAdhanano pratibaMdha thato nathI-e ja vidananA abhAvavALI ane saMpattinA AgamavALI avasthA che. sAdhakanI sAdhaktA vastutaH sAdhananI apekSAmAM nathI. vidyamAnane sAdhana banAvavAnuM sAmarthya jenAmAM hoya evA sAdhakone siddhi sahaja bhAve maLatI hoya che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 39 sAdhananI apekSAnA kAraNe siddhimAM vilaMba thAya che, koI vAra sAdhana na maLe to siddhi vinA paNa rahevuM paDe. sAdhakanI sAdhakatA sAdhananA sarjanamAM samAya che. Azravane saMvara banAvatAM na AvaDe to sAdhanAmArgamAM TakavAnuM saheluM nathI. aviSma ane saMpadAgamanA kAraNe mumukSujanone uttarottara yoganI vRddhi thAya che. sAthenA sAdhako je rIte sAdhanA karI rahyA che e rIte sAdhanA parizuddhapaNe pote karI zakato nathI-evuM jyAre jyAre sAdhakane jaNAya tyAre tyAre A kaI rIte bane ? zuM karuM to AvI sAdhanA karavA huM samartha banuM? AvA prakAranI tene jijJAsA thAya che. AvI jijJAsA sadanuSThAnanuM pAMcamuM lakSaNa che. koInI paNa parizuddha kriyA joIne evI jijJAsA na thAya ane jenI jevI zakti; zakti mujaba badhuM thAya? Avo vicAra Ave to e vakhatanuM ApaNuM anuSThAna sadanuSThAnarUpe nathI hotuM. jijJAsA ApaNA anuSThAnane parizuddha banAve che ane yoganI sAdhanAmAM jIvane uttarottara vizuddhinuM pradAna kare A rIte potAnI yoganI sAdhanAmAM je je khAmI dekhAya tene dUra karavA mATe e anuSThAno vAraMvAra upayogapUrvaka karavAM-tene zAstrakAra paramarSio tannisevA svarUpa sadanuSThAnanuM chaThuM lakSaNa kahe che. ahIM 'tannisevA'nA sthAne tajjJasevA' Avo paNa pATha che. Ano artha e che ke vizuddha koTinI suMdara ArAdhanAnA samartha jANakAronI sevA karavI. tannisevA ke tajajJasevA anuSThAnane parizuddha banAvavA mATe khUba ja jarUrI che. viziSTa koTinI laghukarmitAne prApta vinA upara jaNAvelAM lakSaNothI jaNAtuM sadanuSThAna jIvane prApta thatuM nathI. asaMmohasvarUpa bodhapUrvakanA A anuSThAnano vicAra karIe to vartamAnamAM ApaNe Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 dIprAdaSTinI sajhAya yogamArgamAM kyAM chIe-teno khyAla AvI zakaze. siddhi sudhI pahoMcavA mATe keTaluM aMtara kApavAnuM che eno cokkasa khyAla Ave to ApaNane ApaNI sAdhanAne vegavaMtI banAvavAnuM zakya bane. 1LA. A rIte buddhi, jJAna ane asaMmoha svarUpa trividha bodhanuM varNana karIne te te bodhapUrvakanAM anuSThAnonAM phaLanuM varNana karatAM aDhAramI gAthAmAM graMthakArazrI pharamAve che kebuddhikiyA bhavaphaLa dIe, jJAna-kiyA zivaaMga, asaMmohakiriAdIejI, zIdhya mugatiphaLa caMga, mananA18 Azaya spaSTa che ke-(IndriyAnusArI bodhasvarU5) buddhipUrvakanAM anuSThAno mokSanI sAdhanA mATe koI paNa rIte upayogI banatAM nathI. enuM phaLa mAtra bhavabhramaNa che. kAraNa ke A anuSThAno zAstrapUrvakanA nathI. zAstranirapekSa anuSThAna koI paNa rIte mokSanuM aMga banatuM nathI. AgamanA kAraNe utpanna thanAra jJAnasvarUpa bodhapUrvakanuM anuSThAna mokSanA sAdhanane ApanAruM bane che. kAraNa ke ahIM mRtano samAveza hovAthI anuSThAna sAnubaMdha hoya che. uttarottara vizuddha anuSThAnanI prApti karAvavA dvArA A anuSThAna mokSanuM kAraNa bane che. asaMmoha anuSThAna to ekAMte parizuddha hovAthI sArI rIte paratattva-AtmatattvanA jANakArone vinA vilaMbe mokSaphaLane ApanAruM bane che. sArI rIte paratattvanA jANakArone bhavAtItArthayAthI kahevAya che. evA AtmAo ja asaMmohadiyAne karanArA hoya che ane teone ja vinA vilaMbe mokSarUpa phaLanI prApti thAya che. bhavAtItArthayAyIonuM svarUpa ogaNIsamI gAthAmAM varNavAya che Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 79 pudgalaracanA kAramIjI, tihAM jasa citta na lIna, eka mArga te ziva taNo, bheda lahe jagadIna, manavALA Azaya e che ke je jIvo bhavAtItArthayAyI eTale ke samyakSaratattvavedI che teo A jagatanA zubhAzubha padArthone pulanI racanArUpe sArI rIte jANe che. e pudgalanI racanA tenA rAgadveSanI AdhInatAnA kAraNe atyaMta dAruNa vipAkane ApanArI bane che, tethI te kAramI che. AvI pudgalanI racanA svarUpa sAmAnyajanone ucita evA prAkRtabhAvomAM jemanuM mana lIna banatuM nathI te bhavAtItArthAyI che. bAhyabhAvomAM citta utsAha vinAnuM hovAthI temanuM citta vizuddha hoya che. viSayakaSAyanI upazama avasthA svarUpa temano mokSamArga eka ja che. arthA AvA puNyAtmAo mATe upazamabhAvamAM lIna evuM citta ja mokSaprAptinuM mukhya kAraNa che. te te guNasthAnake teo vidyamAna hovAthI bAhya daSTie temano mokSamArga judo judo che, ema lAgyA kare. paraMtu te te jIvo samudramAM te te sthAne hovAthI temano tIre pahoMcavAno mArga judo judo dekhAto hovA chatAM te jema eka ja che tema bhavAtItArthayAyIono mokSamArga paNa eka che. A jagatamAM eka ja svarUpanA mokSamArgamAM je loko bhedanuM darzana kare che te kharekhara ja dIna che-ajJAna che. 19aaaa jo A rIte mokSamArga eka ja hoya to tenA upadezaka evA sarvajJabhagavaMtonI dezanA judI judI kema ? A zaMkAnuM samAdhAna karatAM pharamAve che kezikhya bhaNI jinadezanAja, kahe janapariNati bhinna, kahe muninI nayadezanA, paramArathathI abhinna, mana mAravA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIprAdaSTinI sakjhAya Azaya e che ke mumukSujanonI pratye zrI vItarAgaparamAtmAnI dezanA ekarUpa ja hoya che. paraMtu mumukSujanonI jJAnAdisvarUpa pariNati bhinna hovAthI temane te judI judI jaNAya che. AvI ja rIte zrI vItarAgaparamAtmAnI paramatAraka dezanAnA anusAra te te mumukSuone je je dezanAthI lAbha thavAno saMbhava che tevI te te nayapradhAna dezanA muni bhagavaMta Ape che. paraMtu paramArtharUpe to te te dezanA paNa ekasvarUpa ja che. vastunA anaMtadharmAtmaka samagra svarUpane AMkha sAme rAkhIne pravartatI zrI sarvAbhagavaMtonI dezanA pramANadezanA che. tevA prakAranI pramANadezanA paNa zrotAonA kSayopazamanI taratamatAe te te zrotAne judI judI jaNAya che. pUjyapAda munibhagavaMto paNa zrI vItarAga paramAtmAnA paramatAraka vacanane anusarI zrotAonI yogyatA joIne dezanA ApatA hovAthI vastunA eka aMzane AMkha sAme rAkhIne pravartatI temanI nayadezanA che. zrotAonI apekSAe te judI hovA chatAM mokSanA AzayanA kAraNe ane syAdvAdamUlatvanA kAraNe te te dezanA vastutaH eka ja che. jenuM kAraNa ane phaLa baMne eka ja che te vastunA svarUpamAM bheda mAnavAnuM koI kAraNa nathI. e A gAthAno paramArtha che. 20 - A rIte zrI sarvajJabhagavaMto eka che. teozrIe upadezelo paramatAraka mokSamArga eka che. judI judI jaNAtI teozrInI paramatAraka dezanA eka che ane bhavAtItArthasvarUpa mokSatattva paNa eka che-e jaNAvyA pachI; mAtra zabdabhedanA kAraNe te te vastu judI che, evuM mAnavuM ucita nathI te jaNAve chezabdabheda jhaghaDo kisyo, paramAratha je eka, kaho gaMgA kaho suranadIjI, vastu phare nahIM cheka, mananArA FOT Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana Azaya spaSTa che ke vastutattva jo ekasvarUpa ja che, to mAtra zabdabheda eTale ke nAmanA bhedane AzrayIne vivAda zAno? kAraNa ke gaMgAnadIne gaMgA kahIe ke suranadI kahIe eTalAmAtrathI gaMgAnadInuM svarUpa sarvathA pharatuM nathI. ra1 ahIM yAda rAkhavuM joIe ke cothI daSTimAM upara jaNAvyA mujaba dIpaprabhAsamAna bodha hovA chatAM vedyasaMvedyapadanI prAmi nathI. ethI A daSTimAM sAmAnya rIte vastunuM vizada jJAna nahi hovA chatAM je jJAna che te yogamArganA darzana mATe khUba ja upayogI che. AgaLanI cAra daSTimAM to vedyasaMvedyapadanI prApti hovAthI bodha khUba ja spaSTa che, tethI deva, guru ane dharmanA sAcA svarUpano samagrapaNe khyAla tyAM hoya ja. evo khyAla A cothI daSTimAM to na ja Ave e samajI zakAya che. Ano artha e nathI ke A cothI daSTimAM game tene deva, guru ke dharma mAnI levAmAM Ave che. deva to sarvajJabhagavato ja hoya. guru to nigraMtha ane dharmanA sAcA upadezako ja hoya ane dharma to A saMsArasamudrathI pAra utAranAra ja hoya. AvuM yathArthajJAna A daSTimAM spaSTapaNe hoya che. tethI kudeva kuguru ke kudharmane, deva guru ke dharma mAnavAnI koI vAta ja A daSTimAM nathI. pharaka mAtra eTalo paDe che ke A cothI daSTimAM vyaktivizeSamAM sudevavAdinuM jJAna thatuM nathI. devAdinA svarUpamAM koI vivAda nathI. paraMtu evuM svarUpa kyAM che-e cokkasa jaNAtuM nathI. tethI mAtra buddha, kapilAdinA nAmabhedathI tyAM sarvajJatvAdino abhAva che, e kahI zakAya nahi. AthI ja A daSTimAM koI eka ja deva, guru ke dharmane AzrayIne rahevAnuM banatuM nathI. chatAM sarvajJAdinA svarUpane jANatA hovAthI A daSTimAM, buddhAdi jo sarvajJa che to mAtra nAmabhedathI (buddha, kapilAdi nAmanA kAraNe) temane judA mAnavAnuM koI ja kAraNa nathI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIprAdaSTinI sajhAya AvI mAnyatA hoya che. AvI Agraha vinAnI mAnyatAmAM mukhyapaNe kutarkanI nivRtti kAraNa che. kutarka vinAnI avasthA mumukSujanoe koI paNa rIte prApta karavI ja rahI. kAraNa ke AgrahI valaNa mumukSuo mATe koI paNa rIte sAruM nathI-A vastune spaSTa karatAM graMthakAzrI kramAve che ke dharmalamAdika paNa miTecha, pragaTe dharmasaMnyAsa, to jhaghaDA-jhoMTA-taNojI, munine kavaNa abhyAsa, minArA gAthAno zabdArtha e che ke kSayopazamabhAvanA kSamA, saMtoSa vagere dharmo paNa chUTe to dharmasaMnyAsa nAmano yoga sAmarthyayogamAM pragaTe che. to AvI sthitimAM munine jhaghaDA-TaMTAno abhyAsa kyAMthI hoya ? Azaya e che ke cAritramohanIyanA kSayopazamathI prApta thanArA kSamA, saMtoSa, mRdutA vagere sAdhudharmanI utkaTa leTinA prayatnathI prApti karavA chatAM sAmarthyayogamAM (kSapakazreNI daramyAna) teno svAbhAvika ja tyAga thAya che, jene zAstrIya paribhASAmAM dharmasaMnyAsayoga kahevAya che. saMpUrNa zuddhasvarUpane prApta karavA apUrNa evA te dharmone pharI koIvAra levA na paDe evI rIte choDavAnuM jemAM bane che, te yogane dharmasaMnyAsayoga kahevAya che. mithyAtvAdinA udayanI avasthAmAM dekhAtA guNo audayikabhAvanA kahevAya che. te te guNonA AcchAdaka karmanA rasAdinI maMdatAnA kAraNe pragaTa thanArA guNone sAyopathamika (kSayopazamabhAvanA) guNo kahevAya che ane sarvathA karmanA viyogathI pragaTa thanArA guNone sAyikabhAvanA guNo kahevAya che. audayikabhAvanA guNo to guNAbhAsa svarUpa hovAthI tenAthI koI ja ISTa siddha thatuM nathI. kSayopazamabhAvanA guNo kSAyikabhAvanA guNonuM kAraNa bane che. jyAre kSAyikabhAvanA guNo Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana to AtmAnA zuddha svarUpano ja AvirbhAva che. jIvano moTA bhAgano samaya audayikabhAvamAM vItyo che. sAyikabhAvanI prApti pUrvenI sAdhanAno kALa kSayopazamabhAvano kALa che ane kSAyikabhAvano kALa to AtmAnA zuddhasvarUpanI prAptino kALa che. mokSanA sAdhanAkALa daramyAna je layopazamabhAvanI rakSA karI prANanA bhoge paNa samAdi dharmone sAcavI rAkhyA te dhamane paNa dharmasaMnyAsayogamAM choDavA paDatA hoya to mumukSu AtmAoe A saMsAramAM kyAM Agraha rAkhavo ? arthAt koI paNa sthAne Agraha rAkhavA jevo nathI. prayatnAtizayathI prApta karelA paNa guNo aMte tyajavAnA che to sarvajJAdinA svarUpanuM aikya hovA chatAM temanA nAmamAtranI bhinnatAe temAM 'A sarvajJa barAbara ane A sarvajJa barAbara nahi' AvA vivAdano abhyAsa muni(mumukSujanamAtra) ne kyAMthI hoya arthAt na ja hoya. tethI A daSTimAM kutarkarahita mumukSuo mahApuruSoe sevelA mArganuM ja anuvartana karatA hoya che. koI paNa rIte e mArganuM atikramaNa na thAya e rIte vanArA mumukSujano bIjAne thoDI paNa pIDA na thAya ane temanI upara thoDo paNa upakAra karI zakAya e rIte prayatnazIla banI rahe che. guru-bhagavaMto, devatA, brAhmaNo, sAdhujano, tapasvI vagere mahAtmAonI pUjA vageremAM satata prayatnazIla evA A mumukSuo; potAnA karmathI paravaza hovAthI pApanI pravRtti karatA evA jIvomAM paNa anukaMpAvALA hoya che. paraMtu mAtsarya karatA nathI. A, cothI daSTimAM prApta thanArI eka adbhuta siddhi che. potAne dharmaprAptimAM avarodha karanArA mukhya mukhya doSone dUra karyA vinA AvI sthiti prAma thatI nathI. A daSTinuM vivecana karatI vakhate vivecakoe khyAlamAM rAkhavuM joIe ke asadabhiniveza ane tAttvika abhiniveza: A bemAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 dIprAdaSTinI sajhAya meru-sarSapa jeTaluM aMtara che. AgaLanI sthirA vagere daSTimAM koIvAra . tattvanA viSayamAM kalahAdi dekhAya to te daSTimAM e doSano saMbhava ja nathI, e doSAbhAsa che. jo AvA vakhate sthirAdi daSTino ja AbhAsa hoya to te doSa vAstavika che, ema mAnavAmAM koI ja doSa nathI. pUrva pUrva daSTimAM je je doSano abhAva hoya che ane je guNonuM astitva hoya che te te doSano abhAva ke te guNo uttaradaSTimAM to hoya ja, e samajI zakAya che. tAttvika pakSapAta jevA guNane paNa asadabhiniveza mAnI doSarUpe varNavavAnuM sAhasa kharekhara ja kadAgraha che. rerA cothI daSTinA varNanano upasaMhAra karatAM tenA phaLanuM varNana kare abhiniveza saghaLo tyajIjI, cAra lahI jeNe daSTi, te leze have pAMcamIjI, suyaza amRtadhanavRSTi, manavA23 upara jaNAvyA mujaba lokottaradharmanI prAptimAM mukhya avarodhaka evA kutarkanI A daSTimAM nivRtti thAya che. tethI sarva prakAranA asadabhinivezano tyAga karI jeNe cAra daSTi (cothI daSTi) prApta karI che, tene pAMcamI daSTi prApta thaze. e daSTimAM vevasaMvedyapadanI prApti thatI hovAthI samatvAdi lokottaraguNanI prAptinI zarUAta thAya che. tethI te daSTi suMdara koTinA yazasvarUpa amRtanI prApti mATe meghanI varSA jevI che. e megha varase eTale amRtatulya suMdara koTinA yazanI sAdhakane prApti thAya che-e A gAthAno paramArtha che. AvA prakAranA paramArthane samajAvanArI; manane mugdha banAvanArA he jinezvara deva! ApanI vANI kharekhara ja madhura che. QO Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana @ pAMcamI sthirAdaSTinI sajhAya che ATha dRSTinI sakjhAyanI pAMcamI DhALathI sthirAdaSTinuM varNana karAya che. mitrAdi cAra daSTinuM varNana karIne pAMcamI daSTinuM varNana zarU karatAM A pAMcamI daSTine mahodayarUpe varNavI che. mitrAdi cAra daSTi ane A sthirAdaSTi, A benA svarUpano vicAra karIe to; je kArya cAra cAra daSTiomAM thayuM na hatuM e kArya pAMcamI daSTimAM thAya che-e samajAyA vinA nahi rahe. mokSe javAnI IcchA thayA pachI tene prApta karavAnA mArgasaMbaMdhI utkaTa koTinI jijJAsA, mArgazravaNa ane mArganA gaNanApAtra jJAnanI prApti thavA chatAM mokSa meLavavA mATenA jarUrI sAdhananI prApti mitrAdi cAra daSTiomAM thaI na hatI. mokSanA svarUpAdinA jJAnanA kAraNe tene meLavavAnI IcchA vadhatI jAya ane tenA sAdhananI prApti na thAya eTale svAbhAvika ja sAdhakane duHkha thAya-e samajI na zakAya evI vAta nathI. mitrAdi cAra daSTimAM AvI duHkhaprada viSama sthitino satata anubhava karyA pachI A sthirA nAmanI pAMcamI daSTimAM mokSa meLavavA mATenA sAdhanabhUta samyagdarzanAdinI prAmi thavAthI sAdhakane potAnA mahoyanI pratIti thAya che. AvA mahodayanI prAptimAM kAraNa svarUpa A pAMcamI daSTinuM svarUpa varNavatAM pU. upAdhyAyajI mahArAjA pharamAve che kedaSTi sthirAmAM darzana nitye, ratanaprabhAsama jANo re, bhrAMti nahi vaLI bodha te sUma, pratyAhAra vakhANo re, 15 e guNa vIra taNo na visAruM, saMbhAruM dinarAta re, pazu TALI surarUpa kare je, samakitane avadAta re, Ie guNagArA sthirA nAmanI pAMcamI daSTimAM ratnanI prabhA jevuM darzana nitya Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthirAdaSTinI sajhAya che. cothI dIprAdaSTimAM dIpakanI prabhA jevo bodha hato. dIpakanI prabhA tela, diveTa vagerethI utpanna thayelI che. te khalAsa thAya eTale dIpakanI prabhA naSTa thatI hoya che. pavananI jhApaTathI te bujhAI jAya che ane dIpakanI jyota sadA sthira rahetI nathI. ethI dIpakanI prabhAmAM dazyanuM darzana aspaSTa ane asthira hoya che. paraMtu ratnanI prabhAmAM A koI ja savAla nathI. ratnanI prabhA svAbhAvika che. ratnanA astitva sudhI enuM astitva hoya che. game tevA pavananA jorathI te prabhA naSTa thatI nathI ke caMcaLa banatI nathI. tethI temAM dazyanuM darzana spaSTa ane susthira hoya che. A daSTimAM darzana nitya hovA chatAM koI vAra ratnane dhULano upadrava thavAthI jema prabhA malina bane che, tema aticAranA kAraNe darzanane upadrava thato hoya che. saMsAranA sukhanA rAgAdinA kAraNe A daSTimAM koI vAra to ema ja lAge ke ratnaprabhAjevuM darzana naSTa thayuM che. utkaTa koTino rAga ke dveSa sAdhakanA jJAna upara khUba ja ghana AvaraNa lAve che. viSayakaSAyano anAdikALano gADha paricaya sAdhakanI samajaNano nAza karI nAMkhe che. samyagdarzananI prApti pachI paNa aviratine dUra karavAmAM na Ave ke tene AdhIna thaIne pravRtti karavAmAM Ave to samyagdarzanane TakAvavAnuM zakya nahi bane. zrI vItarAgaparamAtmAnA vacana upara zraddhA jamyA pachI e mujaba vartavAnuM aviratinA kAraNe zakya banatuM nathI. avirati gADha hoya tyAre jJAnanuM astitva ja jANe na hoyaevuM vartAya che. kahevAno Azaya e che ke sthirAdaSTimAM ratnaprabhAjevuM darzana TakAvavA mATe aviratithI khUba ja dUra rahevuM joIe. zabdAdi viSayonuM AkarSaNa anAdinuM che. Aja sudhInA ApaNA saMsAra-paribhramaNanuM mukhya kAraNa paNa e ja che. pAMcamI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana daSTimAM samyagdarzana pAmyA pachI paNa aviratinA kAraNe bhAre viSama sthiti banatI hoya che. eka bAju samyagdarzanane TakAvavAnuM ane bIjI bAju aviratine dUra karavAnuM kArya agharuM che. mAMDa mAMDa zarU thayelI sAdhanAmAM avirati vikSepa pADyA ja kare ane samyagdarzanAdinA prabhAve mokSamArga tarapha sAdhanAne vadhAravA mana satata jhakhyA kare-A sthitimAM sAdhakanI avasthA evI vicitra thatI hoya che ke, eno jene anubhava hoya teo ja enuM varNana karI zake. A daSTimAM darzana ratnaprabhAjevuM hovAthI jJAna khUba ja nirmaLa hoya che. vedyasaMvedyapadanI prAptinA kAraNe mokSasAdhaka ane bAdhakanuM jJAna bhramAtmaka hotuM nathI. raMgamAM rajatanuM jJAna thAya to te jJAnane bhramAtmajJAna kahevAya che. AvuM bhramAtmajJAna A daSTimAM hotuM nathI. "A sthANu (vRkSanuM thaDa) che ke puruSa AvA prakAranuM saMzayAtmaka jJAna paNa hotuM nathI. tema ja raste jatI vakhate rastAmAM rahela ghAsa vagereno sparza thavA chatAM spaSTa jJAna thatuM nathI, paraMtu je aspaSTa jJAna thAya che tenA jevuM anadhyavasAyAtmaka jJAna paNa A daSTimAM thatuM nathI. A rIte saMsAranA ane mokSanA svarUpAdinuM nirmaLa jJAna thavAthI A daSTimAM saMsAranA kAraNabhUta viSayakaSAyanI pariNatine khUba spaSTapaNe samajavAnuM bane che. AthI ja yamaniyamAdi yoganAM ATha aMgomAMthI pAMcamA aMga tarIke pratyAhAra'nI prApti thAya che. pratyAhAranuM svarUpa cothI gAthAmAM jaNAvAze. vItarAgaparamAtmA zrI vIraprabhue prApta karelA ane bhavya jIvonA upakAra mATe sArI rIte prarUpelA A pAMcamI daSTinA pratyAhArAdi guNane koI paNa rIte visaravo na joIe. divasa ane rAta yAda rAkhavo joIe. A guNanA prabhAve pAMcamI daSTimAM samyagdarzananI prApti thaI che Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 sthirAdaSTinI sakjhAya ane te kAraNe anAdikALanI ajJAnabahula pazujevI avasthAne dUra karI ApaNe jJAnapUrNadaivI avasthA prApta karI che. graMthakAra paramarSie potAnA mananI ja vAta rUpe A vAtane bIjI gAthAmAM varNavI che. ajJAnanuM duHkha jeNe anubhavyuM che tene A vAta samajatAM vAra nahi lAge. samyagdarzananI kiMmata paNa tene ja samajAze. jJAnAdi anaMtaguNanA ApaNe svAmI hovA chatAM anAdikALathI AhArAdisaMjJAne AdhIna banI ApaNe pazuprAyaH jIvana jIvyA. khUbI to e hatI ke AvI sthitino ApaNane saheja paNa khyAla na Avyo. zrI vItarAga paramAtmAe ApaNane eno paricaya karAvI je upakAra karyo che-e vacanAtIta che. pAMcamI daSTinI A eka viziSTa siddhi che. ajJAna TaLe to badhA ja doSo TaLe. dardI bhAnamAM hoya to cikitsA karavAnI je majA Ave e majA dardI bebhAna hoya tyAre na ja Ave. saMyogavaza dadIne bebhAna kyA pachI paNa dardI bhAnamAM Avyo ke nahi tenI ciMtA cAlu ja hoya. AvuM ja yogamArgamAM hoya che. sAdhakane potAnA doSa jaNAya nahi to tenI cikitsA zakya na bane. samyagdarzananI prAptinA kAraNe sAdhakane potAnA doSono khUba ja spaSTa khyAla Ave che. Aja sudhInI potAnI e duSTa pravRttino ane bhAre ajJAnatAno jema jema e vicAra kare che, tema tema pote ja potAnI jAte lajjAne pAme che. vartamAnanI samajaNa ane A pUrvenuM e ajJAna : e benI vacce moTI khAI jeTaluM aMtara spaSTa rIte jaNAya che. A vastune spaSTa karatAM pU. zrI upAdhyAyajI mahArAja pharamAve che ke bAladhUlivara lIlAsarakhI, bhavaTA IhAM bhAse re, riddhisiddhi savi ghaTamAM pese, aSTamahAsiddhi pAse re, e guNagAvA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 89 Azaya e che ke mithyAtvAdine paravaza banI anAdikALathI ApaNe je je duSTa pravRttio karI che enuM varNana thAya evuM nathI. vedyasaMvedyapadanI prAptithI A sthirAdaSTimAM je nirmaLa sUkSma bodha prApta thAya che-te bodhanA sAmarthyathI jIvane bhUtakALanI e badhI ja pravRtticeSTAo AMkha sAme Ave che. anaMtajJAnIo jene duHkharUpe ke sukharUpe varNave che; ene sukharUpe ke duHkharUpe mAnIne emAM pravRtti ke nivRtti karelI. keTalI mUrkhatAbharI A ceSTA hatI ? potAnI A mUrkhatAbharelI te te ceSTAo kharekhara ja A daSTimAM bAlyakALanI dhULanA ghara banAvavAnI krIDA jevI taddana ajJAnapUrNa lAgyA kare che. bAlyakALamAM chokarAo retImAM ke mATImAM ghara banAvavAnI pravRtti kare che. te vakhate jAte ja te ghara bhAMgI nAMkhe che ane potAnA zarIra upara retI vagere nAMkhIne ghare AvatA hoya che. paraMtu e vakhate gamatI ane rasapUrvaka karAtI paNa te kriIDAo yauvanAdi avasthAmAM tuccha, arthahIna ane mUrkhatApUrNa jaNAya che. tema ahIM paNa pAMcamI daSTimAM A pUrvenI badhI ja bhavaceSTAo tuccha, arthahIna ane ajJAnabahula jaNAya che. e divaso yAda AvatAMnI sAthe jIvane ema ja thAya ke ApaNe AvuM kema karatA hatA? A to kaI jAtanuM ajJAna ? mUrkhatAnI paNa hada hoya ne ?.. AvI vicAraNAthI A daSTimAM sAdhakane Aja sudhInI saghaLIya bhavaceSTAo arthahIna lAgatAM vartamAnamAM paNa e ceSTAo evI ja bhAse che. avirati vagerenA jore thatI e ceSTAomAM koI guNa ja jaNAto nathI. AvI sthitimAM bAhya-aizvaryasvarUpa Rddhi ane ene prApta karavA mATenA sAmarthya svarUpa siddhi, e Rddhi ke siddhi rUpe vartAtI nathI. paraMtu AvI sthitine pedA karanAra-AtmAnA jJAnAdi guNo ane tenA sAdhanabhUta kSayopazamAdi bhAvo ja Rddhi ane siddhi Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 sthirAdaSTinI sajhAya svarUpa vartAya che. AthI ja A daSTimAM sAdhakanA AtmAmAM Rddhi ane siddhino praveza thAya che. vastutaH sAdhakanA AtmAmAM AvI Rddhi-siddhi sahaja che. paraMtu A pUrve tenuM jJAna na hatuM, A daSTimAM te spaSTa jaNAya che. eTale Rddhi-siddhino praveza ahIM jJAnarUpe ja che. A daSTimAM prApta thayelA abhuta jJAnanA prabhAve jIvane aSTamahAsiddhinuM sAmIpya prApta thAya che. samyajJAnamAM e sAmarthya che ke viziSTa nirjarAnI jema viziSTa puNyabaMdha paNa karAve che. viziSTa puNyanA udayathI aSTamahAsiddhi prApta karavAnI koI tamannA hotI nathI. paramArthathI to AtmAnA zuddha svarUpe pragaTa thayelA anaMtajJAnAdi ATha guNonI siddhi ja aSTamahAsiddhirUpe pratIta thatI hoya che ane evI siddhine prApta karavAnI yogyatA khUba ja utkaTa rIte ahIM prApta thatI hoya che. sAmAnya rIte koI paNa vastune paramANujevI-aNusvarUpe karavAnI zaktine mA kahevAya che. koI paNa vastune vAyu jevI laghu-halakI karavAnI zaktine vimA kahevAya che. potAnA zarIrAdine moTuM athavA guru-bhAre-vajanadAra karavAnI zaktine mahimA kahevAya che. potAnI AMgaLInA agrabhAgathI caMdramAdine sparza karavAnI zaktine pra ikahevAya che. potAnI IcchA mujaba bhUmi upara cAlavAnI jema pANI upara cAlavA vagere svarUpa-IcchAnA vyAghAtanA abhAvane prASyi kahevAya che. pAMca mahAbhUto athavA bhautika viSayone svAdhIna banAvavAnI zaktine vazitva kahevAya che. dhAre to te te viSayone utpanna karavA vagerenI zaktine zitva kahevAya che ane potAnA saMkalpa mujaba te te padArthane avasthita karavAnI zaktine yatrAmAvasAyitA kahevAya che. A aSTamahAsiddhio puNyavizeSathI WWW.jainelibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 91 prApta karI zakAya che. evA prakAranA puNyane prApta karavAnI yogyatA ahIM hoya che. AtmAnA zuddhasvarUpanuM jJAna thayA pachI A siddhionuM koI ja AkarSaNa sthirA daSTimAM rahetuM nathI. emAM ahIM prApta thayelo sUkSmabodha to kAraNa che ja, paNa sAthe sAthe yoganAM ATha aMgamAMthI pAMcamA 'pratyAhAra nAmanA yogAMgane paNa kAraNa mAnyA vinA cAle evuM nathI. sUkSmabodhanI sUkSmatA, IndriyonA pratyAhArane AdhIna che. IndriyonA pratyAhAranuM svarUpa varNavatAM pU. upAdhyAyajI ma. pharamAve che ke viSayavikAre na Indriya joDe, te IhAM pratyAhAro re, kevaLa jyoti te tattvaprakAze, zeSa upAya asAro re, e guNanA viSayanA vikAranI sAthe Indriyone joDavI nahi, tene Indriyono pratyAhAra kahevAya che. Azaya e che ke-sAmAnya rIte A daSTi prApta thatAM pUrve ajJAnAdinA kAraNe viSayajanya sukhane sukha mAnavAthI tAdaza sukhanA sAdhanabhUta viSayomAM ja mana Asakta hatuM. e manane anusarIne Indriyo paNa viSaya tarapha ja kheMcAtI hatI. prANAyAmanA kAraNe mana viSayothI vimukha banavAthI Indriyo paNa viSayo tarapha khecAtI nathI. viSaya ane IndriyAdinuM astitva hovAthI viSayagrahaNamAM Indriyo pravartatI hovA chatAM viSayomAM e Asakta banatI nathI. IndriyonuM viSayomAM AkarSaNa kharekhara to mananI tevA prakAranI viSayAsaktinA kAraNe hoya che. sthirAdaSTimAM prApta thayelA samyagdarzanAdinA kAraNe mana sthira bane che ane tethI Indriyo paNa pramANamAM khUba ja sthira bane che. viSayonA sArA-narasApaNAne grahaNa karavAnuM kAma mana kare che. viSayamAM vastuta: evo koI ja dharma nathI. jenA vinA atyAra sudhI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 sthirAdaSTinI sajhAya cAlatuM na hatuM tenuM smaraNa paNa na joIe evuM kyAreka banatuM hoya che ane jenuM smaraNa paNa aniSTaprada hatuM tenA vinA have jIvavAnuM ja zakya nathI-evuM paNa kyAreka banatuM hoya che. AthI samajI zakAze ke vastutaH sArA-narasApaNuM e viSayagata dharma nathI, e to ApaNA manano AvirbhAva che. ApaNI ruci vagerenA kAraNe koI vastu ApaNane sArI athavA to narasI jaNAtI hoya che. A daSTimAM AvI viSayavikArane grahaNa karavAnI pravRtti Indriyo karatI nathI. kahevAno Azaya eTalo ja che ke ahIM mana vikRta na hovAthI, Indriyo viSayano saMparka karatI hovA chatAM viSayavikArane grahaNa karatI nathI. Ane ja Indriyono pratyAhAra kahevAya che. atyAra sudhI Indriyo viSayamAM tanmaya banI tadAkAra banatI hatI. ahIM citta viSayamAM Asakta na hovAthI te Indriyone viSayamAM pravartAvatuM nathI. mana nirvikAra-avasthApanna hovAthI Indriyo paNa evI ja nirvikAra-avasthAne dhAraNa kare che. atyAra sudhI Indriyo manane viSayomAM kheMcI jatI hatI. have mana ja Indriyone viSayothI dUra rAkhe che ane tethI mananI viSayazUnya avasthAnI jema IndriyonI paNa viSayazUnya avasthA pratIta thAya che. AmAM mukhya kAraNa sUkSmabodha che. viSayonI bhayaMkaratA vAstavika rIte samajAyA pachI ene AdhIna banavAnuM koI paNa rIte zakya banatuM nathI. viSayone sukhaprAptinAM sAdhana mAnI AtmAe je duHkhano anubhava ryo che-eno A daSTimAM khUba ja spaSTa khyAla Ave che. AthI ja atyAra sudhI sukhanAM sAdhana ke du:kha dUra karavAnAM sAdhana tarIke pratibhAsita sarva upAyo asAra jaNAya che. mAtra AtmAnA paramatattvarUpe kevalajyoti svarUpa jJAnano ja ahIM sArabhUta prakAza varte che. jJAnathI atirikta koI ja tattva nathI-evI pratIti saMdeva thayA kare Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 93 che. sUkSmabodha ane Indriyono pratyAhAra : A beno sumeLa-e A daSTinI khUba ja spaSTa vizeSatA che. saMsAranI asAratA samajavAmAM koI ja khAmI na hoya ane e samajaNa ja Indriyone viSayothI dUra rAkhatI hoya to Atmatattva vinA bIjA badhA ja upAyo asAra lAge e sahaja che. sthirAdaSTinA abhAvamAM atyAra sudhI evuM jJAna na hovAthI koI vAra puNyathI maLatAM sukha ane tenAM sAdhanamAM koI koI vAra upAdeyatA jaNAtI hatI. paraMtu A daSTimAM evI upAdeyatA vartAtI nathI-A vAtane spaSTa karatAM pAMcamI gAthAmAM graMthakAra paramarSi pharamAve che kezItaLa caMdanathI paNa upanyo, agni dahe jima vanane re, dharmajanita paNa bhoga IhAM tima, lAge aniTa te manane re, e guNanApA A gAthAno artha khUba ja spaSTa che. 'sthirAdaSTi' prApta thavA pUrve pUrve jaNAvyA mujaba puNyanA udaye prApta thanArAM sukhAdinI pratye jIvane khUba ja AkarSaNa hatuM. enI prApti mATe game tevA pApa karavAM paDe to te karavAnI jIvanI tatparatA paNa hatI. tyAra bAda yogadaSTi tarapha jIvanuM prasthAna thavAthI krame karIne sukhAdi pratyenuM AkarSaNa thoDuM ochuM thavAthI sukhAdinI prApti mATe pApa karavAnI vRtti dUra thavA lAgI. have A sthirAdaSTinI prApti thavAthI to sukhAdinI prApti mATe kAMIka karavAnI vRtti ja dUra thavA lAge che, arthAt sukhAdi mATe kAMI paNa karavAnuM mana ja thatuM nathI. sukhanI bhayaMkaratA pratIta thavAthI sAdhaka potAnA manane sukhAdithI dUra rAkhe che. je puNya; pApa karAvIne sukhAdine ApatuM hatuM-evA puNyane to sAruM mAnavAno ahIM koI ja Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 sthirAdaSTinI sajhAya saMbhava nathI. paraMtu puNyAnubaMdhI puNyathI prApta thanArA bhogo paNa ahIM aniSTa lAge che, sArA lAgatA nathI-A ja vAtane spaSTa karatAM pU. upAdhyAyajI ma.sA. pharamAve che ke-zItaLa evA caMdananA kASThathI paNa utpanna thayelo agni vanane bALavAnuM ja kAma kare che. AvI ja rIte puNyanA udayathI paNa prApta thanArA pAMca IndriyonA viSaya svarUpa bhogo paNa saMsAraparibhramaNanuM ja kAraNa bane che. koI vAra maNi-maMtrAdinA aciMtya sAmarthyathI vahi bALavAnuM kAma karato nathI. paraMtu tethI vahinA dAhaka svabhAvanI hAni thatI nathI. tame koI vAra sAdhakanI tevA prakAranI viziSTa pariNatine laIne pAMca IndriyonA viSayonA bhogathI paNa saMsAramAM paribhramaNa na vadhe to tethI bhogonI bhayaMkaratAnI hAni thatI nathI. pratibaMdhakanI upasthitimAM kAraNasAmagrIthI kArya thatuM nathI-eno artha e nathI ke-kAraNasAmagrI kAraNa ja nathI. bhogonI aniSTakArakatA A daSTimAM A rIte spaSTa samajAya che. zuddhadharmathI kheMcAyelA bhogo bhayaMkara nathI banatA emAM vastutaH zuddhadharma kAraNa che, paramArthathI bhogo to bhayaMkara ja che-AvI parama zraddhAnA sAmarthyathI A daSTimAM jIvane khUba ja sthiratA prApta thatI hoya che. bhUtakALanA karmanA udaye bhoganI IcchA thavA chatAM tene dUra karavA mATe bhoganI pravRtti ahIM upAdeya lAgatI nathI. te samaje che ke eka khabhA uparano bhAra bIjA khabhA upara mUkavAthI kSaNavAra jema haLavAza anubhavAya che, tema bhoganI pravRttithI bhoganI IcchAno abhAva anubhavAya che. kharI rIte to bhoganI IcchAno aMta lAvavA bhoganI asAratAdinuM paribhAvana karavuM joIe. bhoganI pravRttithI thanAra bhoganI IcchAno virAma kSaNika che, e paNa vAstavika nathI-A vAta A daSTimAM sarasa rIte samajAya che. A samajaNathI sthirAdaSTimAM jIvane paulika sukhanuM AkarSaNa rahetuM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 95 nathI. anaMtajJAnAdi guNo pratye AkarSaNa vadhatuM jAya che. tethI mokSasukha sivAya tema ja tenA sAdhanabhUta jJAnAdi sivAya koI paNa sthAne AnaMda anubhavAto nathI. avirati AdinA kAraNe jJAnAdimAM sarvAze ramaNatA thatI nahi hovA chatAM aMzata: paNa evI ramaNatA jyAre prApta thAya che.tyAre kSaNavAra mATe avinAzIpaNAno (mokSano) anubhava ahIM thAya che-A vAtane spaSTa karatAM graMthakArazrIe varNavyuM che ke aMze hoya IhAM avinAzI, pugalajALa tamAsI re, cidAnaMdaghana suyazavilAsI, kema hoya jagano AzI re, e guNamAdA Azaya spaSTa che ke-upara jaNAvyA mujaba sthirAdaSTimAM vedyasaMvedyapadanI prApti thavAthI mokSa ane tenAM sAdhananA svarUpano paramArthathI bodha thavAthI sAdhakanuM mana satata mokSa ane tenA sAdhanabhUta jJAnAdimAM ja magna hoya che. kAyAnI pravRtti saMsAramAM hovA chatAM aMzataH avinAzIpaNAno anubhava hovAthI sAdhakane A daSTimAM avinAzIpaNuM prApta thAya che. kSaNavAra mATe paNa anubhavelA e avinAzIpaNAnA kAraNe pugalajanya koI paNa vikAra eka jAtano tamAzo jaNAya che. paudgalika viSayomAM koI paNa jAtanA sukhano anubhava karAvavAnuM sAmarthya na hovAthI ahIM pUrvenI jema vaiSayika sukhanA viSayamAM mana Asakta banatuM nathI. bhUtakALanI tevA prakAranI aviratinA udaye kAyAnI pravRtti vicitra jaNAtI hovA chatAM mane temAM hotuM nathI. viSayonI vacce rAta ane divasa rahevA chatAM viSayothI nirlepa rahevAnI zarUAta ahIMthI thAya che. AvI avasthA vastutaH samyajJAnane AbhArI che. jJAnanA AnaMdano anubhava karyA pachI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthirAdaSTinI sajhAya zabdAdi viSayomAM AnaMda na Ave. AvI sthiti jeNe prApta karI che evA yogIo ja tenuM varNana karI zake che. jemAM sarvAtizAyI AnaMda mAnatA hoIe tene choDIne anyatra AnaMdane anubhavI zakatA nathI... e vAta ApaNane saune thoDAghaNA aMze pratIta che. teno vicAra karIe to A daSTimAM vartatA AtmAonI sthiti ApaNe samajI zakIzuM. saMsAramAM beThA hovAnA kAraNe rAtadivasa viSayAdinI ja pravRtti cAlu hovA chatAM mana mAtra prApta thayelA jJAnamAM ja ramatuM hoya tyAre sahajapaNe sAdhaka A daSTimAM jJAnasvarUpa AnaMdAtmaka suMdara koTinA yazano vilAsI bane che. AtmA ke AtmAnA guNomAM ja jene vilAsa karavAnuM sadbhAgya prApta thAya che te puNyAtmAone A jagatamAM koI paNa vastunI IcchA rahetI nathI. AtmA ke AtmaguNothI taddana vilakSaNa-bhinna evA A jagatanA sarva padArtho koI paNa rIte AtmakalyANakara nathI-evuM samajAyA pachI kharekhara ja A jagatanA koI paNa padArthanI AzA-IcchA rahetI nathI. sthirAdaSTimAM prApta thatI A eka anupama siddhi che. anAdi kALathI viSayasukhanA vikAsanA kAraNe jIvane AtmAdino vicAra ja Avato na hato. vedasaMvedyapadanI prApti vagerenA kAraNe have jIvane AtmaguNAdino vicAra ja nahi, temAM AnaMda paNa Ave che. rasathI karelI pravRttimAM rasa raheto nathI ane nIrasa lAgatI pravRttimAM have rasano pAra nathI. A eka apUrva ane abhuta siddhi che. pAMcamI daSTimAM ane cothA guNasthAnake jo AvI pariNati hoya to chaThThIsAtamA guNasthAnakanI pariNati kevI haze-tenI kalpanA karIe to samajAze ke mokSaprAptinI sAdhanA keTalI kaThora che ! puNyathI prApta thanArAM sukho ke tenAM sAdhano pratyeno rAga dUra na thAya to koI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 97 paNa rIte mokSamArga tarapha prayANa zakya nathI. yoganI sAdhanAnA kALa daramyAna sAdhanA karanAre eno khyAla rAkhavo joIe ke mokSanI IcchA nAza na pAme. mokSanI IcchA utkaTa haze to A lomAM evI koI vastu nathI ke jenI ApaNane IcchA thAya ane mokSanI IcchA nAza pAmatI jaze to A lokamAM darekanI IcchA thayA ja karaze. A sakjhAyanI chellI gAthAmAMnuM cidAnaMdaghana...' A pada niraMtara mananIya che. samagra jagatanI AzAthI rahita banavAno ekamAtra upAya emAM darzAvyo che. bAhyapravRttinA prAdhAnyavALA AjanA samayamAM e upAyanuM sevana mumukSu AtmAo mATe khUba ja Avazyaka che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 kAntAdaSTinI sajhAya ( chaThThI kAntAdRSTinI sajhAya che yogAcAryoe yoganI prApti vakhate yogIne prApta thayelA guNonuM varNana karyuM che. e guNo sthirAdaSTinA aMte ane chaThThI daSTi prApta thatAM pUrve saMgata thaI zake che-e jaNAvavA mATe pU. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjAe kAMtA nAmanI chaThThI daSTinA varNana prAraMbhe jaNAvyuM che ke acapala rogarahita niSphara nahi, alpa hoya doya nIti; gaMdha te sAro kAMti prasannatA, susvara pramukha pravRtti, dhana dhana zAsana zI jinavarataNuM 15 pAMcamI sthirAdaSTimAM pUrve jaNAvyA mujaba samyagdarzananI prApti thavAthI bodha pramANamAM ghaNo sUkSma hoya che. e bodhanA sAmarthyathI jIvAdi padArthonA viSayamAM zraddhA paNa khUba ja daDha-sudaDha banatI hoya che. A jJAna ane zraddhAnA prabhAve sAdhakane mokSanI IcchA utkaTa bane che. A IcchAnI virodhinI tarIke pAMca IndriyonA viSayonI IcchAne jANIne yogIo pAMca IndriyonA viSayothI dUra rahe che. Indriyo ane tenA rUpa, rasa, gaMdha, sparza ke zabdAdi viSayonuM astitva hovA chatAM Indriyo svabhAvathI ja e tarapha AkRSTa banatI nathI. AvA guNane acapaLatA eTale ke alaulya kahevAya che. kaSAya che tyAM sudhI sarvathA IcchAno abhAva na thAya. paraMtu e IcchA evI to na hovI joIe ke je lolupatAmAM pariName. IcchA ane lolupatAmAno bheda ApaNe sArI rIte samajI zakIe chIe. viSayonI AvazyaktA ane viSayonI anivAryatA A bemAM ghaNo pharaka che. sthirAdaSTinA aMte lolupatA nathI hotI. viSayonI bhayaMkaratA jANyA pachI ane mAnyA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana pachI viSayo pratye Indriyo udAsIna bane che. viSaya pAchaLa doDavAnI vRtti IndriyonI capaLatA che. AvI capaLatA yogaprApti vakhate hotI nathI. yogaprakarSanI prApti mATe IndriyonI acapaLatA khUba ja upayogI bane che. anAdikALathI viSayo pratye AkarSaNa dharAvatI Indriyone viSayothI dUra rAkhavAnuM yogIone sahaja rIte banatuM hoya che. viSayajanya sukhonI bhayaMkaratAnI pratIti thAya to viSaya pratyenuM AkarSaNa ghaTe. pAMcamI daSTimAM prApta thayela vedyasaMvedyapadathI e pramANe viSaya pratyenuM AkarSaNa ghaTe che. tethI game tevA viSayonA prasaMge paNa Indriyo capaLa banatI nathI. A rIte viSayo ane Indriyo upara niyaMtraNa hovAthI svabhAvathI ja yogInuM zarIra yogarahita hoya che. viSayonuM mAvAtIta sevana sAmAnya rIte rogAdinuM kAraNa bane che. IndriyonI capaLatA na hovAthI AvAM rogAdina nimitta maLatAM nathI. bhUtakALanA nikAcita karmanA udaye game te nimittane pAmIne rogano udaya thAya to yogIne yoganA prabhAve roga roga lAgato nathI. roga rogarUpe na jaNAya to roganuM astitva yogamAM bAdhaka banatuM nathI. sAcuM Arogya paNa e ja che. bAkI to bhUtakALanA koI puNyanA udayathI zarIra nirogI maLe topaNa tevA prakAranA kSayopazamanA abhAve jIvane yoganI prApti thatI nathI. AvA vakhate puNyodayathI prApta thayelI sAmagrI ja jIvane yoganI prAptimAM bAdhaka banatI hoya che. rogarahita avasthA guNa che enI nA nahi. paraMtu te avasthA yogasacarita hovI joIe. yogasahacaritaavasthApanna rogano abhAva vastutaH rogane roga nahi mAnavA svarUpa che. roga na hoya to sAruM ja che. paraMtu e koInA hAthanI vAta nathI. pUrve bAMdhelAM nikAcita koTinAM azAtArmanA udaye roga to koIne paNa Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 kAntAdRSTinI sajhAya Ave. paraMtu evA rogane roga tarIke mAnyA vinA yogamArgamAM sthira rahevuM e yogIonuM kartavya che. yoganA acinya sAmarthyathI yogIo mATe e khUba ja saraLa bane che. zarIranI mamatA na Utare to "aroga" guNa prApta karI zakAze nahi. zarIra che tyAM sudhI roga to che ja. e rogane gaNatarImAM lIdhA vinA yogamArganI sAdhanAne akhaMDita rAkhavI e "aroga" guNa che. upara jaNAvyA mujaba zarIra pratye paNa mamatvane nahi karanArA yogIpuruSo nipura nathI hotA. svabhAvathI ja sarva jIvo pratye maitrIne sevanArA yogIo niraMtara bIjAnA hitane AMkha sAme rAkhI potAnAM sukhAdinA arthe koInuM paNa ahita na thAya enuM dhyAna rAkhatA hoya che. zarIrasaMbaMdhI du:kha sahana na thAya eTale asahiSNutA jajo. asahiSNutA Ave eTale jIvamAtra potAnA ja sukhano vicAra karato thaI jAya ane emAMthI ja pachI niSpharatA janmatI hoya che. yogIo AvA niSphara hotA nathI. sarva jIvonI karmaparavazatAne jANyA pachI saunI pratye haiyAmAM mRdubhAva Ave e samajI zakAya che. viSayAdinuM AkarSaNa ochuM thavAthI AhArapAnAdinA saMyamanA kAraNe yogIone vaDInIti(spaMDila javuM) ane laghunIti (mAtaruM karavA javuM) A be nIti alpa pramANamAM hoya che. e banne nItionuM pramANAdhikya jIvanI rogAvasthAdinA kAraNe hoya che. yogIonI evI avasthA na hovAthI svAbhAvika ja e banne nItio alpa pramANamAM hoya che. AvI alpatA na hoya to yoganI sAdhanAmAM satata vikSepa paDavAthI sAdhanAmAM sAtatya jaLavAya nahi. zrI jinakalpikAdi mahAmunio cha mahinA sudhI sarvathA banne nItio vinA sAdhanA karavAnuM je sAmarthya dharAve che, e sAmarthyano ja ahIM pAMcamI daSTinA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 101 aMte eka aMza che. A baMnne nItionI adhikatAnA kAraNe je viTaMbaNA prApta thatI hoya che teno anubhava moTA bhAganA jIvone che ja. mAtra 48 miniTa jeTalI AvazyakAdi kriyAmAM paNa anekavAra mAtaruM vagere javuM paDe-e yogInuM lakSaNa nathI. sthiratApUrvaka yogamArganI sAdhanAnA arthIoe banne nItionI alpatA mATe durlakSya sevyA vinA AhArAdimAM saMyamapUrvaka vartavuM joIe. A rIte keLavAyela AhArAdinA kAraNe zarIramAM koI ajIrNa vagere rogo prAyaH uddabhavatA na hovAthI yogIonA zarIrano gaMdha suMdara prApta thAya che. zarIranI kAMti sarasa hoya che. mukha upara prasannatA alaukika hoya che ane vacanamAM mAdhurya hoya che. sAmAnya rIte ahIM samajI levuM joIe ke yoga kSayopazamAdibhAva svarUpa che ane upara jaNAvela sugaMdhAdi guNo puNyodaye prApta thAya che. Ama joIe to yoganI sAdhanAne ane A guNone saMbaMdha na hovo joIe. paraMtu koI vAra yoganI sAdhanA karatAM karatAM viziSTa puNyayoge upara jaNAvelA guNo prApta thaI jAya che. darekedareka yogIomAM A guNo hovA ja joIe evo Agraha nathI. anyatra varNavelA A guNo yoganI sAdhanAmAM upayogI bane che. pAMcamI daSTinA aMte thanArI A guNonI pravRtti che. jyAM AvA guNonI pravRtti che, te paramatAraka zrI jinazAsana kharekhara ja dhanyavAdAI che. AvA ja guNAMtaronuM varNana karatAM A sajhAyanI bIjI gAthAmAM pharamAvyuM che ke dhIra prabhAvI re Agale yogathI, mitrAdika-yuta citta; lAbha ITano re dhanDa-aspRSyatA, janapriyatA hoya nitya, dhanavA2A. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 kAntAdRSTinI sajhAya acapala roga-A gAthAmAM yogaonI yoga pravRttinI prAraMbhAvasthAnAM lakSaNo jaNAvyAM che. A sakjhAyanI bIjI gAthAmAM yoganI sthiratA mATe Avazyaka evAM lakSaNo varNavyAM che. pAMcamI daSTi prApta thatAM pUrve yogIjanone je dhIratA ane sAmarthya prApta thayeluM tenI apekSAe chaThThI daSTi prApta thatAM pUrve yogIjanone dhIratA ane sAmarthya adhika pramANamAM maLe che. viSayonI Asakti na hoya ane rogAdijanya duHkho, du:kho na lAge to yoganI sAdhanAmAM koI ja vighna nathI. AvI avasthAmAM koIvAra bhUtakALanA azubha-karmanA udaye koI vighna Ave to paNa yogIjano dhIratA gumAvatA nathI ane potAnA yogasAmarthyathI te vinone dUra karI yogamAM sthira rahe che. AvI dhIratA ane prabhAvavattAnA kAraNe yogIonuM citta maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyazmabhAvanAthI bhAvita hoya che. sarva jIvonA hitanI ciMtAne maitrI kahevAya che. guNIjanonA guNone joIne AnaMda pAmavo-tene pramodabhAvanA kahevAya che. duHkhIonA duHkhane dUra karavAnI bhAvanAne karuNA kahevAya che ane ayogya jIvonI upekSAne mAdhyamyabhAvanA kahevAya che. dhIratA vinAnA ane sAmarthya vinAnA jIvonuM citta maicAdithI vAsita banatuM nathI. duHkha veThyA vinA ane sukhane jatuM karyA vinA maitrI vagere bhAvanAthI bhAvita banavAnuM zakya nathI. ApaNe ApaNA ja sukhano-hitano vicAra karIe to maitrIbhAvanA kaI rIte Ave ? bIjAnA sukhano jyAM vicAra ja na hoya tyAM pramodabhAvanA ane karuNAno avasara kaI rIte saMbhave ? ane mAtra svArthavRttinI ja pradhAnatA hoya tyAre ayogyanI upekSA kaI rIte zakya bane ? AthI samajI zakAya che ke sthiratApanna yogInuM citta pAMcamI daSTinI prAmi pUrvenI avasthA karatAM adhika dhIra, prabhAvavaMtuM ane maicAdithI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 103 vAsita hoya che. AnuM mukhya kAraNa e che ke e citta viSayomAM lIna nathI. anyatra A cittanuM varNana karatI vakhate viSayeSyavetA.' A pramANe paNa jaNAvyuM che. viSayamAM citta lIna bane to yogamArga pratyenI dhIratA ane prabhAvavattA sarvathA nAza pAme ane tethI saklinTa baneluM citta maithyAdibhAvothI vAsita na bane e samajI zakAya che. AvI rIte prApta thayelI yoganI sthiratAmAM yogIone yoganI sAdhanAmAM prAyaH vipna to naDatAM nathI, yoganA sAdhanabhUta ISTavastuono lAbha paNa khUba ja saraLatAthI thAya che-A vAta lAbha ITano re baMdha-adhUgatA" A padathI jaNAvI che. A saMsAramAM yogIjanone yoga ane yoganAM sAdhanathI atirikta koI ja ISTa nathI. vahelAmAM vahelI take A saMsArathI mukta banavAnI IcchAvALA puNyAtmAone viSayAdinI bhayaMkaratA sArI rIte samajAyelI hovAthI viSayone ISTa mAnavAnI ahIM koI vAta ja nathI. pAMca daSTionA apratima sAmarthyathI ane mithyAtvanA nirmaLa kSayopazamathI yoganA sAdhanabhUta ISTanI prAptimAM prAyaH koI ja avarodha nathI. harSa-viSAda, rati-arati; sukha-duHkha, lAbha-alAbha, zIta-uSNa ke mAna-apamAnAdi svarUpa kaMdonA prasaMge paNa yogIo evA DhaMDhothI parAbhava pAmatA nathI. pApanA yoge AvelAM sarva duHkhone sahI levAnI pUrNa taiyArI hovAthI ane A lokamAM puNyanA yoge prApta thanArA koI viSayamAM Asakti nahi hovAthI sAdhakanI sAdhanAno viccheda thato nathI. AthI ja AvA yogIo sarvajanone priya thaI paDe che. koI vAra bhUtakALanA koI pApanA yoge AvA paNa yogIo te te janone priya na bane-e banavAjoga che. paraMtu emAM lokonuM ajJAna kAraNa hoya che; janapriya banavAnI yogyatAno abhAva yogImAM hoya che-evuM nathI hotuM. AthI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 kAntAdaSTinI sakjhAya spaSTa che ke janapriya banavAnI yogyatA svarUpa janapriyatna yogIomAM sadA hoya che. A rIte bIjI gAthAmAM sthirayoganAM cihno jaNAvIne trIjI gAthAthI niSpanna(siddha)yogInAM cihno jaNAvAya chenAza doSano re tRpati parama lahe, samatA ucita-saMyoga, nAza vayarano re buddhi RtaMbharA, e niSpannAha yoga, dhana pAyA Azaya e che ke pAMcamI daSTimAM samyagdarzananI prApti thavAthI yogIone mokSa ane tenA sAdhanabhUta cAritramAM ja AnaMda hoya che, saMsAramAM AnaMda nathI hoto, jethI bhavAbhinaMdInA kSudratA vagere ATha doSono ane tIvra rAgAdi doSono ahIM nAza thAya che. anAdikALanA e doSono nAza thavAthI yogIne paramatRmino anubhava thAya che. varSo jUno roga jAya eTale rogIne jema parama-AnaMda thAya tema yogIne e doSonA kSayathI parama AnaMdano anubhava thAya e samajI zakAya che. sAdhanAnI dRSTie paripUrNatAnA Are AvelA yogIonA AnaMdanI koI avadhi nathI. A rIte anAdikALanA doSo nAza pAme ane saMsAranI koI vastu upAdeya na jaNAya eTale yogIo samatAnA svAmI bane che. sAcA arthamAM tattvavettAo samatAmAM lIna bane che. sakalavastunA te te svarUpane jANyA pachI te te vastumAM rAga ke dveSanI kAraNatA nathI-enI pratIti thavAthI ja sAcI samatA prApta thatI hoya che. vastu maLavAnI nathI ema mAnIne udAsInatA Ave eTale samatA AvI gaI-AvuM mAnanAro varga Aje nAno nathI. ajJAnamUlaka samatA kharekhara ja samatAbhAsa svarUpa che. viSayanI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 105 vidyamAnatAmAM paNa rAga-dveSa vinAnI avasthA ane viSayanA abhAvamAM paNa rAgadveSa-sahita avasthA : A baMnnemAM ghaNuM aMtara che. AvuM ja aMtara samatA ane samatAnA AbhAsamAM che. yogIjanonI samatA doSano kSaya ane paramatRmi-A bemAMthI udbhavelI che. sukhamAM ke duHkhamAM, bhavamAM ke mokSamAM ane jIvana ke maraNa vageremAM je audAsInya Ave che te audAsInyanuM bIja A samatA che. AvI samatA AvyA pachI yogIjano sarvathA vyavahArazUnya banatA nathI. paraMtu sarvatra aucityanuM sevana karatA hoya che. ApaNI IcchA mujaba na thAya eTale saMsAramAM koI ja sAra jaNAto nathI. ethI taddana niSkriya thaIne, 'ApaNane zI paMcAta ?'.... vagere kahIne ApaNe udAsIna banI jatA hoIe chIe. evI udAsInatA yogIjanomAM hotI nathI-A vAtane jaNAvanAruM "ucita-saMyoga" A pada . pravRtti sarvatra dekhAya ane nirlepatA koI sthAne na haNAya Ane aucityasevana kahevAya che. niSpannayogIonI A eka moTI vizeSatA che. zakti mujaba jIvanamAM aucityanuM sevana na hoya to yoganI siddhi to dUra raho paraMtu yoganI yogyatA paNa prApta thAya nahi-A vAta bhUlavI na joIe. A rIte upara jaNAvelA anekAneka guNonI prAptinA kAraNe ane doSonI hAninA kAraNe yogIone yogasiddhinA prabhAve vividha siddhio prApta thatI hoya che. yogIonA sAnnidhyamAM janmajAtavairavALA prANIonA paNa vairano sAmAnyathI nAza thAya che. yogIo pote to vaira vinAnA hoya ja che, paraMtu temanA paricayamAM AvanArA paNa vairarahita bane che. game tevA hiMsA, asatya, caurya ke anAcArAdi pApa karavAnA svabhAvavALA jIvo paNa yogIonA sAnnidhyamAM tevA prakAranAM pApa karavA mATe samartha banatA nathI. A yogasiddhino prabhAva ahIM Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 kAntAdRSTinI sajhAya nAza vayarano re' A padathI varNavyo che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke AvI siddhino yogIone potAnA mATe koI ja upayoga hoto nathI. AvA prakAranI siddhi koI vAra tevA prakAranA puNyanA abhAve na maLe to paNa yoganuM kArya asiddha banatuM nathI. je yoganA prabhAve anyanA vairano nAza thAya che, tevA yogane siddha karyA pachI paNa yogIone saMsAranI aMtima kSaNa sudhI potAnI pratye AcarAtA vairane sahana karavAno prasaMga Avato hoya che. yoganI siddhino prabhAva ane e prabhAvano prabhAva-A bemAM ghaNo pharaka che. yogIone evA prabhAvanA prabhAvanI koI AvazyakatA hotI nathI. yogya jIvone cokkasa ja enAthI lAbha thAya che-emAM koI ja sadeha nathI. puNyano udaya ane kSAyikabhAva : A bemAM je pharaka che te yogIo barAbara jANe che. sAdhakavarge paNa e pharakane hRdayastha banAvI levo joIe. puNyanA udayanA prAdhAnyane AMkha sAme rAkhanArA siddhie kyAre paNa nahi pahoMce. sAdhanAnA prAraMbhathI ja kSAyikabhAva pAmavAno uddeza sthira rAkhavo joIe. siddhayogInI upara jaNAvelI che te avasthAonA aMte yogIone Agama(zrutajJAna), anumAna ane dhyAnanA prarSathI RtaMbharA nAmanI prajJA-buddhi prApta thAya che. jainadarzana-prasiddha prAtijJAnanI avasthAno jene khyAla che teo A RtaMbharA prajJAnuM svarUpa barAbara samajI zakaze. zruta-zAstrajJAnanI parAkASThA svarUpa A prajJA che. lokalokottara padArthanuM vAstavika svarUpa samajAvavAnI zAstramaryAdA ahIM pUrNa thAya che. atIndriya padArthonA pratyakSanI prajAno ahIM AvirbhAva zarU thAya che. samagra carAcara vizvanA dravya-guNa-paryAyanI traNeya kALanI avasthAnA paramadarzananI pUrNa sAmagrIno ahIM yoga che. sAMkhyadarzana Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 107 prasiddha A RtaMbharAprajJAnuM svarUpa jijJAsuoe sAMkhyadarzanathI samajavuM joIe. "nAza doSano re..." A gAthAthI niSpannayogInAM cihnonuM varNana karAyuM che. vAstavika rIte niSpannayoganI avasthA paththaNIgata yogIne prApta thatI hoya che. paraMtu kAraNasvarUpa A avasthA cothA guNasthAnakanI prAptithI pAMcamI daSTimAM prApta thAya che. e apekSAe yoganI prApti, sthiti ane siddhinI apekSAe varNavelAM te te yoganAM cihno graMthakAra paramarSie pAMcamI daSTithI gaNyAM che. A ja vAtane spaSTa karatAM pharamAvyuM che keciTha yoganAM re je paragraMthamAM, yogAcAraya diTha, paMcamadaSTi thakI savi joDIe, ehavA neha(teha) gariTha, dhanavAjhA Azaya spaSTa che ke upara jaNAvelAM tema ja sAMkhyadarzanAdi graMthamAM varNavelAM apAyazaktinuM mAlinya ane pApAkaraNatA vagere je yoganAM cihno yogAcAryoe joyAM che-varNavyAM che, te badhAno prAraMbha ahIM pAMcamI daSTithI gaNavo. pAMcamI daSTimAM sAmAnyathI yoganI prAptinI zarUAta thaI hovAthI uttaraguNasthAnakAdinI apekSAe te te cihno zreSTha na hovA chatAM ahIM pAMcamI daSTimAM vedyasaMvedyapadanI prApti thavAthI tevA prakAranA sUkSmabodhanA kAraNe te te cihno ahIM Avirbhata thavA mAMDe che. ahIM cothI lITImAM 'neha nA sthAne 'teha' Avo pATha upalabdha che. e mujaba artha karavo hoya to-anyagraMthomAM je yoganAM ciho batAvyAM che te pAMcamI daSTi pachI joDI zakAya evAM gariSa-zreSTha pAMcamI daSTinA aMte ane chaThThI daSTinI pUrve prApta thanArI Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 kAntAdaSTinI sakjhAya avasthAnuM varNana karIne have chaThThI daSTinuM varNana karAya chechaThThI diThI re have kAntA kahuM, tihAM tArAbha-prakAza; tattva-mImAMsA re daDha hoye dhAraNA, nahi anyazratano saMvAsa, dhana pApA kAntA nAmanI chaThThI daSTimAM tArAnI kAnti jevo bodha hoya che; aSTAphamAMthI yoganA chaThThA aMga tarIke dhAraNA" nAmanA aMganI prApti thAya che. aSAdi guNomAMthI mImAMsAnuM astitva A daSTimAM che ane anyamud nAmano doSa A daSTimAM na hovAthI ahIM anya mithyAdaSTinA zratanI vAsanA hotI nathI-A pAMcamI gAthAno sAmAnyartha che. pAMcamI sthirAdaSTimAM ratnanI prabhA samAna bodha hato. tenI apekSAe chaThThI daSTimAM bodha vizeSa che-e samajAvatAM ahIM bodhanuM varNana tArAnI upamA vaDe karAyuM che. hajAro mAIlo dUra rahetA tArAnI kAMtimAM ane ratnanI kAMtimAM ghaNuM aMtara che-e samajI zakanArA sAdhakone pAMcamI ane chaThThI daSTimAMnA bodha vaccenuM aMtara samajAvavAnI AvazyakatA nathI. cothA guNasthAnakanI prApti pachI jIvane ekamAtra mokSanI ja IcchA hoya che. enA sAdhana tarIke samyagdarzananI prApti thayA pachI jIvane cAritranI prApti mATe prayatna karavAno rahe che. pAMcamI daSTimAM prApta thayelA sUkSmabodhano apramattapaNe upayoga karI chaThThI daSTimAM jIva sAdhudharmanI paribhAvanAno prAraMbha kare che. munijIvananI sAdhanAno maMgala prAraMbha A kAMtAdRSTimAM jovA maLe che. bhavanistAraka pUjyapAda gurubhagavaMtonA satata sAnnidhyathI sUkSmabodhamAM gaNanApAtra vRddhi karavAnuM ahIM sadbhAgya maLe che. AthI ja A daSTimAM tArAnI kAnti jevo bodha prApta thAya che. e bodhanA prabhAve savicAraNA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 109 svarUpa mImAMsAno ahIM udaya thAya che. jema jema jJAna vadhe tema tema A saMsArano uccheda kaI rIte thAya enI ciMtA svarUpa savicAraNA paNa vadhavA mAMDe che ane aMte A ciMtA samyajJAnanI prApti dvArA sarvaviratinuM kAraNa bane che. jJAnI gaNAtA paNa tattvamImAMsA na kare to jJAnanA phaLane pAmavAnuM temanA mATe zakya nahi bane. dharmI gaNAtA vargamAM Aje tattvamImAMsA lagabhaga nAza pAmI che. samaju mANaso sadasahno vicAra na kare to tatva kaI rIte pAme ? jJAnanI sAthe vicAraNAno tAla maLe to tattvaprApti sulabha che. mImAMsAnA prabhAve A daSTimAM saMsAranI bhayaMkaratA e rIte samajAya che ke jethI saMsAranA tyAga mATe sAdhaka utkaTa koTino prayatna karavAno prAraMbha kare che tema ja mokSanI anaMtasukhamayatA e rIte samajAya che ke jethI sAdhaka mokSanI khUba ja tIvraspRhAvALo bane che. aprazasta-pApamArgamAM AvI mImAMsAthI je rIte pApa karavA mATe ApaNAmAM tatparatA Ave che ene ApaNe saue thoDAghaNA pramANamAM sArI rIte anubhavI che. yogamArganI mImAMsAno sAmAnya paNa anubhava karavAnuM bane to ApaNA sadbhAgyano udaya thaze. jJAnane saphaLa banAvanArI ja mImAMsA che. vastu potAnuM kArya na karI zake to vastune vastu mAnavAno koI artha nathI. A mImAMsA nAmanA guNanI prAptithI yoganA chaThThA aMga svarUpa daDha dhAraNAnI ahIM prApti thAya che. sAmAnya rIte zarIranA nAkanA agrabhAgAdi svarUpa dezamAM viSayAMtarane dUra karI cittane sthira karavuM tene dhAraNA kahevAya che, je mana-vacana-kAyAnI ekAgratAvizeSa svarUpa che. A daSTimAM yogIonuM citta maicAdibhAvanAthI vAsita hoya che. yogIe zauca-saMtoSAdi niyamone sArI rIte abhyasta banAvyA che, Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 kAntAdaSTinI sajhAya AsananI sthiratAne prApta karI lIdhI che, prANavikSepano parihAra karyo che, IndriyonA pratyAhAra dvArA kAyAne jugAmI-saraLa banAvI che ane zItoSNAdi vaMdvono parAbhava karyo che. tethI ahIM dhAraNA khUba ja daDha hoya che. jJAnanA viSayanI abhiruci tIvra thAya to dhAraNA daDha bane che. viSayamAM evI abhiruci ja na hoya to mananI ekAgratA svarUpa dhAraNA udbhave nahi. sUkSmabodhAdinA kAraNe kAntAdaSTimAM tattvaruci ghaNI hoya che. ethI citta tattvamAM khUba ja sthiratA pAme che. AthI ja cittamAM anya-mithyAtvIonA mRtano saMvAsa hoto nathI. samyagdarzanAdinI prApti hovAthI ahIM nisargathI ja atattvasvarUpa anyathutadharmamAM yogIonuM citta lIna banatuM nathI. rAta ane divasa tattvAtattvano vicAra karavA chatAM tattvAtattvanA vivekanA kAraNe atattva upAdeya lAgatuM nathI. AvI avasthAne ja yoganI paribhASAmAM anyamud nAmanA doSano abhAva kahevAya che. yogagraMthomAM "anyamud nAmanA doSanA svarUpanuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke-ApaNe je kArya karavAnuM nizcita karyuM hoya tenAthI bhinna je anuSThAna(vihita ke avihita) hoya temAM prIti utpanna thavI-tene anyamuddoSa kahevAya che. e graMthamAM e vAtane samajAvatAM daSTAMtapUrvaka jaNAvyuM che ke-sAmAnya rIte caityavaMdana ke svAdhyAyAdi kartavyonA avasare zrutanA anurAgathI caityavaMdananA avasare paNa caityavaMdanano Adara na karavo e anyamuddoSanuM kArya che. A doSanA kAraNe ISTa artha svarUpa yoganI siddhi upara aphArAnI varSA thavA jevuM bane che. kahevAno Azaya e che ke yoganI sAdhanAmAM tatpara banavAnI IcchAvALAe zrI arihaMta paramAtmAnI AjJA upara khUba ja AdaravALA banavuM joIe. teozrInI paramatAraka AjJAnA pAlanamAM ja dharma che ane yoganI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 111 siddhi che. te te kAlAdimAM vihita te te anuSThAno, zrI vItarAga paramAtmAnI paramatAraka AjJAnusAre te te kALamAM ja karavAthI kalyANa karanArAM che. vidhi ke kAlAdinI upekSApUrvakanAM te anuSThAno vastutaH Adara vinAnAM hovAthI pApanuM kAraNa bane che. sadbhAgye chaThThI daSTimAM sAdhudharmanI paribhAvanAnA avasare A anyamuddoSa hoto nathI. vihita paNa anuSThAno kAlAdinI nirapekSatAnA kAraNe upara jaNAvyA mujaba anyamuddoSathI duSTa banatAM hoya to avihita anuSThAnanA viSayamAM to kAMI ja kahevAnuM rahetuM nathI. vartamAnamAM A doSa moTA bhAge khUba ja premathI sevAya che. darekedareka anuSThAnomAM AjJA karatAM ApaNI anukULatAne ja mahattva ApavAnuM ApaNA svabhAvamAM vaNAyuM che. IcchA mujaba vartavAmAM dharma nathI-e samajAvavAnuM Aje upadezako paNa moTe bhAge TALI rahyA che. AjJAnuM prAdhAnya samajAyA vinA koI paNa rIte sAcI kriyAo karavAnuM sAmarthya maLavAnuM nathI. bhAvazUnyakyiA, bhAvayukta kriyA bhAvabhinna kriyA ane bhAvathI abhinna yiA : AvI koI paNa jAtanI vicAraNA karyA vinA mAtra anuSThAna karavAthI kaI rIte nistAra thazee vicAravAnI khUba ja AvazyaktA che. koI vicAre ke na vicAre mumukSue to e vicAravuM ja paDaze. anyamuddoSano vistAra dinapratidina vadhato jAya che ane tethI upara jaNAvyA mujaba ApaNA ISTa upara aMgArAnI varSA thaI rahI che, enuM bhAna ApaNane to hovuM ja joIe. svecchAe; dharma karavAnuM svIkAryA pachI IcchAne ja dharma mAnavAnuM keTaluM vicitra che ? saMpUrNa zIrSAsana thaI gayuM che. chaThThI daSTimAM Avo anyamuddoSa hoto nathI-e chaThThA guNasthAnake birAjamAna pU. sAdhu-sAdhvIjIoe niraMtara yAda rAkhavuM joIe. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 kAntAdaSTinI sajhAya pAMcamI gAthAmAM kAMtAdaSTinA bodha vagerenuM svarUpa varNavIne have chaThThI gAthAthI A daSTimAM yogIne je avAMtara viziSTa siddhi maLe che enuM varNana karatAM graMthakArazrIe jaNAvyuM che kemana mahilAnuM re vAhalA upare, bIjA kAma karata; tema zratadharmere ehamAM mana dhare, zAnAkSeparvata, dhanavAdI Azaya spaSTa che ke pAMcamI sthirAdaSTimAM prANa samyagdarzana ane samyajJAnanA prabhAve yogIne have e be sivAya prApta thayelA saMsAranA koI paNa viSayamAM AnaMda Avato nathI. enuM citta mokSa ane mokSanAM maLelAM ke nahi maLelAM sAdhanamAM ja lIna bane che. tevA prakAranA pUrvabaddhakarmanA vipAke saMsAramAM aneka prakAranAM kArya karatI vakhate paNa enuM citta temAM lAgatuM nathI. paraMtu e vakhate paNa mRtadharmanI pravRttino abhAva hovA chatAM temAM ja tenuM citta lAgeluM che. A vAta A gAthAmAM suprasiddha daSTAMtathI jaNAvAI che. saMsAramAM rahelI satI strIonuM mana game te kAma karatI vakhate paNa jevI rIte potAnA priyatama upara lAgeluM hoya che tema avirati AdinI tIvratAnA kAraNe saMsAramAM rahelA yogIonuM paNa mana; saMsArasaMbaMdhI te te kArya karatI vakhate paNa mRtadharmamAM ja lIna hoya che. A kAntAdRSTimAM yogIo sadA mATe zrutadharmamAM ja manane jakaDI rAkhe evA cittAkSepakajJAnavALA eTale ke jJAnamAM ja AkRSTa thanArA cittavALA hoya che. mokSanI sAdhanasAmagrImAMthI darzana ke jJAna maLeluM hovA chatAM ahIM cAritranI prApti thayelI na hovAthI-enuM duHkha yogIone ghaNuM hoya che. sarvaviratine meLavI levA mATe atyaMta utkaMThita thayeluM citta satata jJAnamagna banI jJAnane satata kheMcI rAkhe che. maLelAM sAdhanano pUrNapaNe upayoga karI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 113 aprANa sAdhanane prApta karavAnuM kArya A kAntAdRSTimAM sarasa rIte thAya che. sAdhana sAdhanAMtarane lAvI na Ape to maLelAM sAdhana siddhinA kAraNa na bane-e ja yAda na rAkhIe to maLelAM sAdhana sAdhana nahi rahe. kAntAdRSTinI e vizeSatA che ke samyagdarzana ane samyajJAnane prApta karI AtmA sammacAritrasvarUpa sAdhanane prApta karavA mATe pUrNa prayatnazIla hoya che. ghaNAkharA sAdhako sAdhanAmArgathI vicalita banyA hoya to tenuM mukhya kAraNa e che ke-teo prApta thayelAM sAdhanano upayoga karI na zakyA athavA to tema karavAnuM teoe Avazyaka na mAnyuM. Avo pramAda kAntAdaSTimAM thato nathI. je samyagdarzananI prApti pachI aMtarmuhUrtamAM mokSa maLI zake che-tenI prApti thayA pachI paNa jo addhapudgalaparAvartakALa saMsAramAM rahevuM paDatuM hoya to tenI pAchaLa AvA ja pramAdAdinuM paribaLa kAma kare che-ema mAnavuM rahyuM. sAdhananA upayogamAM apramattatA e eka sAdhakanI adabhuta siddhi che. A siddhi ja vastutaH sAdhakane siddha banAvatI hoya che. vartamAnamAM koNa jANe kyAMthI A siddhi sAdhakavargamAMthI lupta banatI jAya che e samajAtuM nathI. maLelAM sAdhanano pUrNapaNe ja nahi, hada uparAMta upayoga karavAnuM A chaThThI daSTimAM bane che. chaThThI daSTimAM upara jaNAvyA mujaba AkSepaka jJAna hovA chatAM aviratinA kAraNe viSayAdimAM pravRtti hovAthI siddhimAM vighna naDaze ane tethI saMsAranuM kAraNa to rahevAnuM ja-AvI zaMkAnuM nivAraNa karatAM sAtamI gAthAmAM pharamAvyuM che keehave zAne re vighana-nivAraNe, bhoga nahi bhavaheta; navi guNa doSa na viSayasvarUpathI, mana guNa-avaguNa-kheta, dhanavALA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 kAntAdaSTinI sajhAya kAntAdaSTimAM cittAkSepaka jJAna hovAthI siddhi-sAdhanamAM AvatA vidananuM nivAraNa khUba ja saraLatAthI thAya che. siddhi-sAdhanamAM je koI vighna banaze te vina vastutaH bhavano hetu ja haze-e vAta ahIM chaThThI daSTimAM samajAvavAnI AvazyakatA nathI. kAntAdaSTimAM e samajavA mATe pUratA pramANamAM jJAna che ane eno upayoga karI levAnI dakSatA paNa pUratI che. A AzayathI ja vidananA abhAvanuM kAraNa pharamAvatAM graMthakArazrIe "bhoga nahi bhavaheta'-A pada prayojela che. eno Azaya khUba ja spaSTa che ke cittAkSepakajJAnamAM AtmA lIna hovAthI bhUtakALamAM upArjela tevA prakAranA karmanA udayathI thanArI viSayAdinI pravRtti saMsAranuM kAraNa banatI nathI. mAtra kAyika viSayapravRtti saMsAranuM kAraNa banatI nathI; tenI sAthe mana lIna bane to te pravRtti saMsAranuM kAraNa bane che. kAntAdaSTimAM pUrve jaNAvyA mujaba yogInuM citta mRtadharmamAM lIna hovAthI tenI viSaya saMbaMdhI pravRtti bhavanuM kAraNa banatI nathI. mAtra viSayanI pravRtti AtmAnA guNonI bAdhaka nathI, tema ja mAtra viSayanI nivRtti AtmAnA guNonI sAdhikA paNa nathI. viSayanI svarUpataH pravRtti ke nivRttimAM doSa ke guNane utpanna karavAnuM sAmarthya nathI. evI pravRtti ke nivRttinI sAthe mananA azubha ke zubha adhyavasAya bhaLe to ja te pravRtti ke nivRtti AtmaguNanI ghAtaka ke sAdhaka bane che. anyathA lAbhAMtarAya ane bhogotarAyAdi karmanA tIvra kSayopazame ke udaye AtmAnA guNono ghAta ke AvirbhAva mAnavo paDaze. karmakSaya ke karmabaMdhanI pratye mananA pariNAmanuM mahattva khUba ja zAMtacitte vicAravuM joIe. yogamArgano prAraMbha, yogamArganI pravRtti ane yogamArganI samAmi-A badhAno AdhAra mAtra pariNAma che. pariNAmaprayojakapravRttinI prayojaktA paNa te pravRtti che-mATe nathI, paraMtu te Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 115 pariNAmapUrvakanI che mATe che. A vastune niraMtara yAda rAkhI sAdhanAmArge prayANa karavuM joIe. AthI samajI zakAze ke mana vagaranI mAtra viSayanI pravRtti ke nivRtti doSa ke guNanuM kAraNa nathI. paraMtu viSayamAM Asakta ke anAsakta mana ja kharekhara avaguNa ke guNanuM kAraNa che. tethI ja kAntAdRSTimAM yogI aviratiyukta hovA chatAM saMsAranI game tevI anukULatAmAM ke pratikULatAmAM rati ke arati pAmyA vinA yogamArge niraMtara prayANa kare che. e prasthAnamAM koI ja vighna naDatuM nathI-A vAta AThamI gAthAthI daSTAMtapUrvaka jaNAvAI chemAyApANI re jANI tehane, laMbI jAya aDola, sAcuM jANI re te bIto rahe, na caLe DAmADoLa, dhanagATA - grISmaRtunA madhyAhe vRkSanI chAyAmAM jaNAtA pANIne jeo pANIno AbhAsa samaje che ane e pANI sAcuM pANI nathI ema mAne che; teo e pANInA AbhAsamAMthI, koI paNa jAtanI manamAM zaMkA lAvyA vinA bindhAstapaNe nIkaLIne AgaLa jatA rahe che. jyAre e pANInA AbhAsane jeo vAstavika pANI mAne che teo jyAM che tyAM ja pANInA DarathI UbhA rahe che ane javuM na javuM-evI caMcaLa avasthAnA kAraNe tyAMthI khasatA nathI, basa ! A rIte ja saMsAramAM puNyayoge prApta thanArAM sukho kharekhara ja sukhAbhAsasvarUpa hovA chatAM ene sAcAM sukha mAnanArA jIvo enI lAlacamAMne lAlacamAM saMsAramAMthI khasatA ja nathI. paraMtu jeo evAM sukhone sukhAbhAsa mAne che teo koI paNa rIte enI lAlacamAM phasAtA nathI ane enI tarapha joyA paNa vinA saMsAramAMthI prayANa karI jAya che-A vastune ja spaSTa karatAM jaNAve che ke WWW.jainelibrary.org Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 kAntAdaSTinI sajhAya bhogatattvane re e bhaya navi TaLe, jUThA jANe re bhoga; te e dari re bhavasAyara tare, lahe vaLI suyazasaMyoga, dhanavAlA Azaya e che ke je loko saMsAranAM karmajanya sukhone vAstavika sukha mAne che teo tenI lAlacanA kAraNe mokSamArga tarapha prayANa nahi karatAM saMsAramAM ja UbhA rahI jAya che. paraMtu je yogIoe saMsAranAM sukhone apAramArthika mAnyAM che, teo tevAM sukhonI vaccethI koI paNa jAtanI dvidhA vinA mokSamArga tarapha aviratapaNe prayANa karatA ja rahe che. AthI spaSTa che ke pAMceya IndriyonA viSayopabhogane apAramArthika mAnavAnA badale pAramArthika mAnanArAne saMsArano bhaya TaLato nathI. viSayabhogane tAtvika mAnavAthI te pravRttithI teo dUra thaI zaktA na hovAthI saMsAramAMthI saheja paNa khasatA nathI. chaThThI kAntAdaSTimAM yogIo viSayopabhogane mithyA-apAramArthika mAnatA hovAthI bhogonA DhagalAmAMthI paNa teo koI paNa jAtanA vidana vinA mokSamArga tarapha khUba ja daDhatAthI cAlavA mAMDe che. bhUtakALanA tevA prakAranA karmathI kheMcAyelI bhoganI pravRtti paNa pAramArthika dharmapravRttino pratibaMdha karavA samartha banatI nathI. dIpakano nAza karanAra vAyu dAvAnaLano nAza karavA jema samartha nathI, tema prabaLa evI dharmazaktino nAza karavAnuM sAmarthya karmAkuTa bhogazaktimAM hotuM nathI. dhAraNA ane mImAMsA vagerenA acityasAmarthyathI kAntAdaSTimAM dharmazakti khUba ja prabaLa hoya che. enI apekSAe karmathI AkRSTa bhogazakti khUba ja nirbaLa hoya che. AthI sarvathA nirbaLa evI bhogapravRtti koI paNa rIte ahIM dharmapravRttino bAdha karatI nathI. prabaLa dharmazaktinA kAraNe ahIM cAritramohanIya karmano kSaya thato jAya che. e vakhate tevA prakAranI bhogapravRtti paNa Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 117 tAdaza karmakSayamAM sahAyabhUta ja bane che. dharmapravRttimAM e vyAghAta nathI pahoMcADatI. sAmAnya rIte sthirAdaSTimAM paNa bhAgane tattva nahi mAnavA mATe jJAna pUratuM hatuM. paraMtu tyAM pramAdanuM jora vadhAre hatuM. jyAre ahIM kAntAdaSTimAM evuM pramAdanuM jora hotuM nathI. kAraNa ke dhAraNAnA kAraNe prApta thayelA jJAnotkarSathI pramAda khUba ja nirbaLa bane che. AthI ja AvI avasthAmAM gRhasthone A daSTimAM upacArathI sAdhutAnI prApti thAya che. paraMtu cAritramohanIyakarmano udaya hovAthI saMyamasthAnanI (adhyavasAyanI) prApti na thavA chatAM saheja paNa saMyamano virodhI pariNAma hoto nathI-evuM anyatra varNaveluM che. e AzayathI ja chellI gAthAnA uttarArdhamAM graMthakArazrIe pharamAvyuM che ke AvI avasthAnA kAraNe A daSTimAM sAdhaka bhavasAgarathI tare che ane uttama koTino yaza jyAM che evA mokSa-saMyogane prApta kare che. upara jaNAvyA mujaba chaThThI daSTinuM mahattva sAdhudharmanI paribhAvanAnA kAraNe che-e samajI zakAya che. sAdhudharmanI paribhAvanA saMsArayAtrAnI aMtima avasthAnI pUrvataiyArI svarUpa che. anAdikALanA ApaNA bhavabhramaNano jANe aMta AvI rahyo che evuM ahIM lAgavA mAMDe che. bhavabhramaNanA uccheda mATe AraMbhAyelI sAdhanAno poNo bhAga pUro thayo che mAtra pA bhAganI sAdhanA avaziSTa rahI cheevuM jaNAya eTale utsAha, AnaMda ane prayatnanI koI avadhi ahIM na rahe-e sahaja che. ane sAdhudharmanI paribhAvanAthI bhAvita banI evA utsAhAdinA ApaNe sau bhAjana banI rahIe-e ja eka abhyarthanA.... vAlA. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 prabhASTinI sakjhAya haka sAtamI - prabhASTinI sajhAya che chaThThI kAntAdaSTinuM varNana karIne have sAtamI prabhASTinA varNanano prAraMbha kare che apribhAsama bodha prabhAmAM, dhyAnapriyA e diThI; tattvataNI pratipatti IhAM vaLI, roga nahi sukhapurUThI re, bhavikA ! vIravacana citta dharIe prabhA nAmanI sAtamI daSTimAM bodha sUryanI prabhA jevo hoya che. dhyAna A daSTimAM priya hoya che. tattvanI pratipatti ahIM prApta thAya che ane roganA abhAvanA kAraNe ahIM sukha puSTa bane che-A pramANe zrI viraparamAtmAnAM je vacana che te bhavyajIvoe cittamAM dharavAM joIe. chaThThI kAntAdRSTimAM sAdhudharmanI paribhAvanAnA kAraNe mumukSu AtmAnA bodhano sArA pramANamAM vikAsa thAya che. sarvaviratidharmanA avasare sAtamI daSTimAM e bodha sUryanI prabhA jevo atyaMta spaSTa hoya che. tArAnI prabhA ane sUryanI prabhA-A beno bheda khUba ja spaSTapaNe samajI zakAya che. yoganAM ATha aMgamAMthI sAtamA "dhyAna" aMganI ahIM prApti thAya che. dhAraNAnA viSayamAM jJAnanI je ekatAnatA che tene dhyAna kahevAya che. sAmAnyapaNe eka ja viSayamAM pariNAmanI sthiratAne dhyAna kahevAya che. dhAraNA ane dhyAna-e beno bheda sthUladaSTie samajavo hoya to mULabhUta viSayamAM cittanI ekAgratA e dhAraNA che ane enA vyApyabhUta avAMtara eka viSayamAM cittanI ekAgratA e dhyAna che-ema kahI zakAya. dhAraNA vakhate mULaviSayanI AsapAsa ja citta pharatuM rahe che. jyAre dhyAna vakhate te viSayanA eka dezamAM ja citta Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 119 sthira bane che... ItyAdi vastu yoganA jJAtAo pAsethI sArI rIte samajI levI joIe. sarvaviratinA pAvana avasare yogIone dhyAna vinA cAle nahi. cittanI sthiratA mATe munibhagavaMtoe dhyAna priya banAvavuM ja rahyuM. sAtamI daSTimAM e sthiti svAbhAvika che. prakhara tejasvI bodhaprakarSathI A daSTimAM dhyAna niraMtara hoya che. sAdhakane bAhyabhAvathI vimukha banAvIne AtyaMtara zubha dhAraNAmAM sthira karavAnuM kArya ekamAtra dhyAnanuM che. paraMtu takalIpha eka ja che ke e dhyAnane prApta karavA mATe ke TakAvavA mATe puSkaLa jJAna joIe. sAtamI daSTinA svAmI gaNAtA mumukSue e mATe khUba ja cIvaTathI prayatna karI levo joIe. e taraphanI aruci, anAdara ke pramAdAdi kharekhara ja mumukSupaNAnAM lakSaNa nathI. jJAnanA kAraNe je sthiratA prApta thAya che, te sthiratA khUba ja daDha hoya che, te dhyAnanuM prabaLa kAraNa che. AvA viziSTa dhyAnanA prabhAve yoganA ATha guNomAMthI sAtamA 'tattapratipatti svarUpa guNanI prApti thAya che. A Ama ja che AvA prakAranA daDha nirNayane tattvapratipatti kahevAya che. tattvamImAMsAnA kAraNe jJAnanA viSayano daDha nirNaya thavAthI te te viSayamAM pravRtti ke nivRttinuM kAraNa e jJAna banatuM hoya che. jJAna, zraddhA ane pravRtti A traNano saMvAda e ja vastutaH tattvapratipatti che. e traNano samudAya A daSTimAM pahelI vAra dekhAya che. anadikALathI jJAnAdi traNano samAgama thato na hato te ahIM thAya che. eTale mumukSune sahaja rIte ja te traNanA viSayamAM AdarAtizaya pragaTe che. e AdaranA kAraNe mumukSu AtmA zrI vItarAgaparamAtmAnI AjJA mujaba akhaMDitapaNe anuSThAna karavA samartha bane che. tethI te te anuSThAnamAM koI paNa jAtanI khalanA-kSati rahetI nathI. evA prakAranI spalanA svarUpa mational Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 prabhAdaSTinI sakjhAya doSane te te anuSThAnano roga kahevAya che. yoganI paribhASAmAM prasiddha te rogasvarUpa anuSThAnanI pIDA A sAtamI daSTimAM hotI nathI. . devAdhideve upadezelAM te te anuSThAnone aticAyukta athavA to khaMDita banAvavAnuM kArya roga nAmanA doSanuM che. A doSanI vidyamAnatAmAM anuSThAnasAmAnyano nAza thato nathI. paraMtu niraticAra anuSThAnano nAza thavAthI tevA prakAranA sAticAra anuSThAnanuM astitva hoya topaNa ISTanI siddhi thatI nathI. eTale evuM rogayukta anuSThAna karavAnuM kharekhara to na karavA jevuM ja che. sAtamI daSTimAM mumukSuone zarIrasaMbaMdhI roga Ave topaNa A anuSThAnasaMbaMdhI roga hoto nathI. AthI ja A doSamukta anuSThAnanA kAraNe krodhAdi kaSAyanA ke viSayanA vikArathI zUnya evA mumukSune kuzalAnubaMdhI dhyAna hoya che. AvA dhyAnane laIne ja yogIjanone sukhano pAra nathI. "sAdhu sadA sukhiyA, duHkhiyA nahi lavaleza." A uktino paramArtha ja sAtamI prabhA daSTi che. anekAneka parISaho ane upasargone sadAne mATe samatApUrvaka sahana karanArA sAdhubhagavaMtone sukha sadA mATe hoya che ane duHkhano leza paNa hoto nathI. A vAta sAtamI daSTine AzrayIne ja saMgata thaI zake che. anyathA to sAdhubhagavaMtonAM duHkhano koI pAra nathI. sAtamI daSTimAM vartatA mumukSujanone je apAra sukha che ane du:khano leza paNa nathI, te sukha ane duHkhanuM vAstavika svarUpa bIjI gAthAthI jaNAvAya che saghaLuM paravaza te duHkhalakSaNa, nijavaza te sukha lahIe; e dare AtamaguNa pragaTe, kaho sukha te kuNa kahIe re, IbhavivAra Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 121 Azaya e che ke A duniyAmAM jeTaluM paravaza-parAdhIna che te du:kha ke duHkhanuM kAraNa che ane ethI taddana viparIta jeTaluM svAdhIna che te sukha ke sukhanuM sAdhana che. karmajanya ke viSayajanya duHkha to duHkharUpe prasiddha che. evA paNa duHkhane sukhanuM sAdhana mAnIne sukha mATe sahana karanArAnA manamAM enI duHkharUpatA aMge koI ja vivAda nathI. anaMtajJAnIonI daSTie karmajanya vaiSayika sukho ane tenAM saghaLAMya sAdhana duHkharUpa che, kAraNa ke te AtmAthI anya zarIrAdi vastunI apekSAthI prApta thatAM hoya che. game teTaluM zreSTha koTinuM paNa tevuM sukha parAdhIna che, emAM nA paDAya-ema nathI. thoDAghaNA aMze evI pratIti ApaNane ghaNIvAra thaI che. zrI anAthImuni ane zrI zAlibhadrajInA jIvanavRttAMtanA parIcayathI saMsAranAM sukhonI parAdhInatA spaSTapaNe samajI zakAya che. sAtamI daSTimAM prApta thayelA sUryanA teja jevA prakhara bodhathI mumukSuone e vastu pUrNapaNe samajAtI hoya che. tethI prabhASTimAM rahelA pU. sAdhubhagavaMto tevA prakAranAM karmajanya sukhothI tema ja tenI sAdhanasAmagrIthI manane dUra rAkhe che ane mAtra AtmasvabhAvAdhIna mokSasukhamAM ke tenA sAdhanabhUta jJAnAdimAM ja manane nimagna rAkhatA hoya che. AvA Atmika sukhano niraMtara anubhava karanArA pU. sAdhubhagavaMto azAtA vedanIyano kSaya kare ane zatAvedanIya bAMdhe, e eka prakAranuM Azcarya che. duniyAnA chavo sukha pAchaLa bhaTakyA kare che ane sAdhubhagavaMto sukhathI dUra bhAgyA kareA vAta samajavA mATe paNa sAmAnya buddhivALA samartha thaI zakatA nathI. azAtAno udaya ane zAtAno baMdha. je baMdhAya te bhogavAya nahi ane je bhogavAya che te baMdhAtI nathI. mumukSu AtmAono A sthAyIbhAva che. A bhAva na hoya to mokSanI prApti Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 2 prabhASTinI sakjhAya koI paNa rIte zakya nathI. varaskRta mahAkum, nispRhatva mahAsubram A vastune A sajhAyanI bIjI gAthAmAM sarasa rIte samajAvI che. mokSanI sAdhanAnA prANa samAna e vAta koI paNa saMyogomAM bhUlavI na joIe. AtmA, AtmAnA guNo ane tene pragaTa karanArAM sAdhanone choDIne badhuM ja zarIrAdi para che. temAM thanArI spRhA samagra duHkhanuM kAraNa che e vAta sAtamI daSTimAM khUba ja sthirarUpe samajAya che. tethI ja potAnA zarIra pratye paNa mamatva vinAnA pU. sAdhubhagavaMtone A loka ke paralokanuM koI paNa sukha vicalita karatuM nathI ane prANAMta kare paNa avarodha karatAM nathI. sukhadu:khanA A vAstavika svarUpanA paramArthathI jJAtAo ja potAnA guNone pragaTa kare che. anaMtajJAnAdi guNo anAdikALathI AtmAmAM ja che. karmanAM AvaraNothI AcchAdita e guNone; samagra karyAvaraNone dUra karI mAtra pragaTa ja karavAnA che. je koI puruSArtha che te AvaraNanA viyoga mATe che. guNo to enI meLe pragaTa thAya che. prabhASTinA acityaprabhAve sAdhubhagavaMto potAnA guNone pragaTa karavA samartha bane che. ApaNA potAnA svarUpane pAmavuM e ja moTAmAM moTuM sukha che. A sivAya bIjuM sukha ja kayuM che ? guma thayelI vastu koI paNa rIte maLatI na hoya tyAranuM duHkha ane e game tema karIne maLI jAya tyAranuM sukha zuM che te tenA anubhavI vinA koNa jANe che potAnA jJAnanA pUrNa prakAzamAM potAnA guNavaibhavane jANyA pachI ane mAnyA pachI tenA virahamAM je duHkha che-enuM varNana thAya ema nathI. jJAna ane zraddhAnI vRddhinI sAthe ISTaprAptino vilaMba asahya banI jAya che. sAdhaka AvA vakhate sAdhanAno vega vadhAre che ane aMte ISTasiddhine vare che-sukhanI parAkASThA ja A che. A rIte pU. sAdhubhagavaMtone ja vAstavika sukha che. e sukha Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 123 IndrAdidevatAone paNa nathI. bAhyadaSTie e sukhanI pratIti sAmAnya lokone kema thatI nathI-enuM kAraNa trIjI gAthAthI jaNAvAya chenAgarasukha pAmara navi jANe, vallabhasukha na kumArI; anubhava viNa tema dhyAnataNuM sukha, koNa jANe naranArI, _IbhavikA mAyA tAtparya e che ke-nagaramAM rahenArane je sukha-sagavaDa che, te gAmaDAmAM rahenAra jANato nathI ane paraNelI kanyA patinA samAgamanA sukhane je anubhave che tene kumArikA jANatI nathI. kAraNa ke gAmaDAmAM rahenArane athavA to kumArikAne te te sukhano anubhava ja nathI. te te sukhanA anubhavane yogya evA saMyogo paNa nathI. AvI sthitimAM te bannene te te sukhanuM jJAna na hovA chatAM, nagaramAM rahenArane athavA to paraNelI kanyAne jema te te sukhano abhAva nathI, tema sAtamI daSTimAM chaThThA sAtamA guNasthAnakanA svAmIne dhyAnanuM je sukha che te sukhane anubhavyA vinA sAmAnyajano na ja jANe-e samajI zakAya che. AvA sukhano anubhava karavA chaThThA-sAtamAM guNasthAnake pahoMcavuM paDaze, saMsAranAM sukhono lobha sarvathA dUra karavo paDaze ane prANAMta kaSTone veThavA mATe tatpara banavuM paDaze. A bhavamAM AvA koI saMyogo UbhA thAya-evI zakyatA eka svapna che. paraMtu dhyAnanA kAraNe utpanna thanArA sukhano anubhava karavAnI sAcI IcchA jAge topaNa prabhA daSTinI prabhA ApaNI upara paDI che evuM mAnI levAmAM kazuM ja khoTuM nathI. upara jaNAvyA mujaba pU. sAdhubhagavaMtone dhyAnajanya niraMtara sukha hoya to te mujaba dhyAna paNa teozrIne niraMtara hovuM joIe-e Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 prabhASTinI sajhAya kaI rIte zakya che te jaNAvatAM pharamAvyuM che ke eha daSTimAM nirmaLabodhe, dhyAna sadA hoya sAcuM; dUSaNarahita niraMtara jyoti, ratana te dIpe jAcuM re, bhavikAbAja A daSTimAM nirmaLa bodha hovAthI vAstavika dhyAna sadAne mATe hoya che. ratnamAM koI doSa na hoya to ratnanI jyoti jema niraMtara ekasarakhI prakAze che ane suvarNano mala kSaya pAmyo hoya to jema sadAne mATe te zuddha hoya che tema nirmaLabodhanA prabhAve A daSTimAM jJAnasvarUpa dhyAna niraMtara hoya che. nirmala bodha dvArA potAnA zuddha svarUpanI pratIti thavAthI tenA AvirbhAva mATe A daSTimAM mumukSuonuM mana mAtra mokSamAM lAgyuM hoya che. AvA prakAranA mananuM kAraNa mAtra nirmaLajJAna che. e nirmaLajJAnanI sthiratAnA kAraNe mane paNa mokSamAM sthira bane che; maLelI saghaLIya sAmagrIne mokSanuM kAraNa banAvavAnuM sAmarthya paNa A nirmaLa bodhamAMthI maLe che ane tethI dhyAnano viccheda, koI paNa pravRttithI thato nathI. saMvarane saMvarasvarUpeTakAvyA pachI paNa Azravane saMvara banAvatAM na AvaDe to dhyAnanuM astitva nahi rahe. zastrano upayoga karI jANavo-e vijaya mATe pUratuM nathI. avasare hAthamAM Ave teno zastra tarIke upayoga karavAnI zakti hoya to vijaya nizcita che. AvuM ja mokSanI sAdhanAnA viSayamAM che. game tevA viSamasaMyogone mokSa pratye anukULa banAvavAnuM kauzalya prApta karyuM hoya to mumukSune siddhi nizcita che. evI kuzalatA nirmaLabodhasacarita dhyAnane AdhIna che. AvuM dhyAna sAtamI daSTimAM niraMtara hoya che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 125 A daSTinA prakarSamAM prApta thanArA phaLanuM varNana karatAM pAMcamI gAthAmAM asaMga-anuSThAnanuM svarUpa jaNAvAya chevisabhAgakSaya zAMtavAhitA, zivamAraga dhruvanAma; kahe asaMga-kiyA IhAM yogI, vimala suyaza pariNAma re, bhAvikAnApA sAtamI prabhAdaSTimAM asaMga-kriyAne yogI prApta kare che. svarasathI karAyelI kriyAne asaMgakriyA kahevAya che. sAmarthyayoganI prAptinI pUrvaavasthAmAM asakyiA avazya hoya che. asaMgakriyA mATe Avazyaka evI badhI ja kAraNasAmagrInI paripUrNatA ahIM jovA maLe che. vacanAnuSThAnane AtmasAt banAvIne rAgAdinI AdhInatAne dUra karI mumukSujano asaMgaSiAne yogya bane che. sArAmAM sArI pravRtti paNa rAgAdijanya bane to te asaMgaThyiAmAM samAveza pAmatI nathI. vastu sArAmAM sArI ane rAga saheja paNa nahi-A eka adbhuta siddhi che. rAgAdinA kAraNe ja pravRtti karavAnA saMskAronA kAraNe e ApaNane jhaTa na samajAya e banavAjoga che. paraMtu aprazasta viSayamAM ghaNIvAra rAga vinA mAtra aucitya khAtara AvI pravRtti ApaNe karatA AvyA chIe. bhAva saheja paNa nahi ane Adarano pAra nahi, Avo dekhAva kaMI keTalIya vAra divasamAM karatA hoIe chIe. A uparathI samajI zakAze ke rAgAdi vinA mAtra pUrvavedha(saMskAra)thI AjJA mujabanI pravRtti sArAmAM sArI rIte thaI zake che. rAma vinA pravRtti kaI rIte thAyae samajavA mATe ja uparanI vAta jaNAvI che. aprazasta pravRttinI sarvathA samAnatA jaNAvavAnuM ahIM abhipreta nathI. siddhinI prApti mATe upara jaNAvelI asaMgaktiAne judA judA . Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 . prabhASTinI sajajhAya svarUpe anya darzanakAro paNa mAne che. sAMkhyadarzanakAroe prazAMtavAhitA rUpe, bauddhoe visabhAgaparikSayarUpe, zaivoe zivavirbharUpe ane mahAvratikoe dhruvanAma(dhruvamArga,rUpe asakriyAne paramatattvanI prApti mATe asAdhAraNa kAraNa mAnI che. viSayakaSAyanI pariNatinA abhAvane prazAMtavAhitA kahevAya che, je svarasavAhibodhasvarUpa che. viSayakaSAyanA saMskAranA abhAvane vibhAgaparikSaya kahevAya che ane mokSaprAptinA avyavahita kAraNane zivavirbha tathA dhruvamArga (dhuvAdhyA) kahevAya che, je asaMgAnuSThAnasvarUpa che. anyatra varNavelA amRtAnuSThAnamAM ane ahIM varNavelI asaMgakriyAmAM bahu bheda nathI. anuSThAnanA niraMtara abhyAsathI daDhatara saMskAranA kAraNe AtmasAt thayeluM asa-anuSThAna bhAvaprakarSathI pUrNa hoya che. suMdara yazayukta mokSanA nirmaLa pariNAma svarUpa Atmatattva ja vastuta: asAvasthA che. e sAtamI daSTinA svarUpanI puNya-prabhA ApaNA AtmAne paramAtmA banAve e ja eka abhilASA. pA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 127 9 AThamI-parAdaSTinI sakjhAya che dadi AThamI sAra samAdhi, nAma para tasa jANuMcha, ApasvabhAve pravRttipUraNa, zazisama bodha vakhANuMjI; niraticArapada ehamAM yogI, kahIe nahi aticArIjI, Arahe ArUDha girine, tema ehanI gati nyArIjI, 15 yoganI chellI AThamI daSTinuM varNana karatAM pharamAvyuM che ke AThamI daSTinuM nAma 'parA che. A daSTimAM yama-niyamAdi aSTAphamAMthI AThamA samAdhi' nAmanA aMganI prApti thAya che. AtmAnA svabhAvarUpe pariNamelI pravRtti A daSTimAM hoya che, je yoganA aSAdi guNomAMno chello guNa che. yoganA pratipanthI khedAdi doSomAMthI chello AsadoSa A dRSTimAM na hovAthI AtmasAt thayelI pravRtti nAmano guNa A daSTimAM che. caMdra jevo ujjavaLa bodha parAdaSTinuM svarUpa che. Azaya e che ke sAtamI daSTimAM sUryanI kAMti jevo bodha hato. tenI apekSAe parAdaSTino bodha adhikAra hovAthI ahIMnA bodhane caMdranI kAMtinI upamA ApI che. caMdranI saumyatA, zItalatA ane sUrya karatAM dUravartitAdinI apekSAe caMdranA prakAzanI ahIM adhikataratA varNavI che. sAmarthyayoganI upasthitimAM mukhyapaNe prApta thanArI A parASTimAM bodha parAkASThAne prApta kare che. kSayopazamabhAvanI chellI avasthAe ane sAyikabhAvanI pUrvAvasthAe zazi(caMdra)sama bodha prakRSTa-samAdhino prApaka bane che. dhyAnavizeSane samAdhi kahevAya che. sAmAnya rIte vicArIe to mana-vacana-kAyAnI ekAgratApUrvaka koI paNa vastunuM jJAna karavuM te dhAraNA che. dhAryamANa(dhAraNAno viSaya) viSayanuM viSayAMtaranA parihArapUrvaka sAtatyathI jJAna karavuM tene dhyAna Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 parASTinI sajhAya kahevAya che ane e dhyAnanA viSayathI abhinna evA jJAnanA pratibhAsane samAdhi kahevAya che. arthAt dhyeyAkAra-pariNata jJAna samAdhi che. aprazasta artha-kAmAdi svarUpa dhyeyanI sAthe AvI samAdhi jIvanamAM Aja sudhI anaMtIvAra anubhavI che. paraMtu prazasta viSayamAM evI samAdhi mukhyatayA ahIM AThamI daSTimAM AThamA guNasthAnake ja prApta thAya che. sattAmAM rahelA karmano sarvathA anudaya-e upazama che. sattAmAM rahelA karmano zuddha athavA to maMdarasayukta svarUpe udaya-e kSayopazama che. tAdazakarmanA vipAkane udaya kahevAya che ane karmanA kSayane sAyikabhAva kahevAya che. samAdhinA kAraNe ahIM mohanIyAdi karmanA pUrNa kSayopazame zAstrayogano koI upayoga nathI. zAstrayoga dvArA maLelA sAdhanano upayoga sarvathA karI levAnA kAraNe te sAdhanano upayoga raheto nathI. mAtra didakSA(paratattvane jovAnI utkaTa IcchA)ne laIne pUrvakAlIna pravRtti pravartatI hovA chatAM te; Asa-AsaktithI sarvathA rahita che. AthI ja pravRtti svabhAvastha banI jatI hoya che. A ja anuSThAna sarasa che'-AvA prakAranI buddhine Asa-abhiSya kahevAya che. AvI buddhinA kAraNe bahu bahu to te te anuSThAna surakSita rahe che. paraMtu uttarottara vizuddha anuSThAnonI prApti thatI nathI. AvI sthitimAM mumukSuo dvArA ISTa sthAne pahoMcavAnuM zakya banatuM nathI. tethI Ama joIe to pUrvasAdhano paNa akiMcitkara-nirarthaka bane che. pravRttinI sArthatA ISTasthAnanI prAptimAM ja che. Asapha vinAnI pravRtti A rIte mumukSuone kRtakRtya banAve che. pUrvanA saMskAronA kAraNe dekhAtI pravRtti vastutaH koI viziSTa phaLane ApanArI hotI nathI. eTale paramArthathI to ahIM yogI pravRtti vinAnA hoya che. A ja AzayathI gAthAmAM niraticArapada... ItyAdino ullekha che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 129 kahevAno Azaya e che ke anuSThAna pratye paNa A daSTimAM abhipnaDuM-ADuM na hovAthI aticArane ahIM saMbhava ja nathI. prabhAdidaSTiomAM eno saMbhava hato. parAdaSTimAM to aticAranA kAraNabhUta kaSAya ke hAsyAdi nokaSAyano udaya na hovAthI koI paNa pravRtti aticArarahita ja hoya che. saMjavalananA krodha, mAna, mAyA ane lobha tathA hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA tathA puruSaveda vagereno vipAkodaya hovA chatAM e aticAra lagADe evo tIvra hoto nathI. AthI A daSTimAM aticArarahita pada-avasthAyukta yogI hoya che. teo koI paNa divasa aticArI kahevAtA nathI. yogadaSTisamuccayAdi graMthonI apekSAe A gAthAmAM niraticAra" padanA sthAne "nirAcAra" pada hovuM joIe-evuM mane lAge che. upara jaNAvyA mujaba AsaMga doSanA abhAvanA kAraNe pravRtti mAtra nAmanI ja hoya che. enAthI kSaya karI zakAya evA karmano abhAva hovAthI yogIne e mATe koI pravRtti karavAnI rahetI nathI. tethI nirAcAra-pada A dRSTimAM hovAthI AcAranA abhAve; yogIone kyAre paNa 'aticArI kahevAno prasapha Avato nathI. A nirAcAra-padane ja spaSTa karatAM gAthAnA aMtima bhAgamAM pharamAvyuM che ke "Arohe ArUDha girine... bhAvArtha spaSTa che ke parvata upara caDhI gayelAne jema parvata upara caDhavAnI AvazyakatA hotI nathI tema ja anya graMthomAM jaNAvyA mujaba bhojana karI cUkelA mANasane jema bhojana karavAnI AvazyaktA hotI nathI, tema AThamI parAkRSTimAM mumukSu AtmAone koI pravRtti karavAnI AvazyaktA hotI nathI. pravRttinA kAraNe thanArA karmakSayanI temane siddhi thayelI hoya che. avaziSTa karmono kSaya pravRttithI zakya nathI, paraMtu sAmarthyayogathI siddha bane che. tethI giri upara ArUDha Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 parAdaSTinI sajhAya thayelAnI giri-ArohaNanI pravRtti athavA to bhukta(kRtabhojana)nI bhojanasaMbaMdhI pravRtti jema arthahIna hoya che tema A daSTinA yogInI pravRtti paNa pUrvakALanI pravRttithI vilakSaNa-judI (koI paNa phaLanI aprayojaka) hoya che. A rIte parASTimAM jo tevA prakAranuM koI prayojana na hoya to; karmanirjarAnA kAraNa tarIke prasiddha bhikSATanAdinI pravRtti, parAdaSTimAM kaI rIte saMbhave-A zaMkAnuM samAdhAna karatAM pharamAvyuM che ke caMdana-gaMdhasamAna kSamA IhAM, vAsakane na gavejI; AsaMge varjita vaLI ehamAM, kriyA nija guNa lekhe; zikSAthI jema ratana-niyojana, daSTibhinna tema e hojI; tAsa niyoge karaNa apUrve, lahe muni kevalamehochArA gAthAno artha e che ke parASTimAM munibhagavaMtone kSamA vagere dharma caMdananA gaMdhanI jema svAbhAvika hoya che. kAraNa ke e dharmathI vAsita karanArA cittano ahIM abhAva che. caMdanane sugaMdhita karavA mATe jema bIjA koI paNa sugaMdhI padArthanI AvazyaktA nathI tema A daSTimAM dharmathI vAsita karavA mATe vAsaka cittanI apekSA hotI nathI. AthI ja pUrvagAthAmAM jaNAvyA mujaba AsaMga vagaranI kyiA AtmasvabhAvasvarUpa hoya che. ratnanI parIkSA karavAnA abhyAsa vakhatanI ratnane jovAnI kriyA ane ratnanI parIkSA karavAnuM zIkhI lIdhA pachInI ratnane nIrakhavAnI kriyA : e bemAM je bheda che evo bheda A daSTi pUrvenI ane A daSTimAMnI kriyAmAM che. AvI AsaMgarahita kviAnA yoge sAdhubhagavaMto apUrvakaraNa(AThamuM guNasthAnaka) prApta thaye chate paMcama zrI kevalajJAnanA Azraya bane che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 131 pUrve jaNAvyA mujaba ahIM guNAMtaranI prAptimAM pratibaMdha karanAra AsaMga nAmanA doSano abhAva hovAthI pU. sAdhubhagavaMtone apUrvakaraNa nAmanA AThamA guNasthAnakanI prApti thAya che. kSamA vagere daza prakAranA kSayopazamabhAvanA zramaNadharmanA tyAga svarUpa dharmasaMnyAsayogano ahIM prAdurbhAva thAya che. A dharmasaMnyAsayoganI upasthitimAM AtmaguNamAM pariNAma pAmelI AtmasvabhAvabhUta thayelI kriyAonuM astitva hoya che. e koI viziSTa AlaMbanane laIne thatI nathI. caMdananA gaMdhanI jema te nirupAdhika-svabhAvasiddha che. A pUrve thayelA karmakSayanI pratye te kAraNa banelI hovA chatAM dharmasaMnyAsayogathI siddha thanArA karmakSayanI pratye te kAraNa banI zake ema nathI. tethI tevA prakAranI nirarthaka kriyAne lAvI ApanAra koI AtmapariNAma na hovAthI eTale ke vAsaka-cittano abhAva hovAthI ahIMnI kriyAomAM svAbhAviktA che. A vAtanI spaSTatA karatAM gAthAnA uttarArdhamAM jaNAvyuM che ke-chaThThA-sAtamA guNasthAnake ane AThamA... vagere guNasthAnake thanArI kriyA sAmAnyathI eksarakhI hovA chatAM temAM vizeSatA che. ratno pArakhavAnuM sAmarthya prApta karavAnI bhAvanAthI teno abhyAsa karatI vakhate ane ratnane pArakhanAra jhaverI banIne potAnuM e kArya karatI vakhate : Ama baMnne vakhate ratnane jovAnI kriyA ekasarakhI hovA chatAM e baMnnemAM ghaNo moTo bheda che tema ahIM paNa AnaMgasahita ane AsaMgarahita kriyAmAM bheda che. A bhedavizeSanA kAraNe ja eka kriyA sAparAyika(bhaviSyamAM saMsAranuM kAraNa bananArA) karmanA kSayanuM kAraNa bane che ane bIjI kriyA bhavopagrAhI(A bhavanA ja astitvanuM kAraNa) karmanA kSayanuM kAraNa bane che... ItyAdi anyagraMthomAM varNavyuM che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 parASTinI sajhAya parASTinA aMte pU. munibhagavaMtone je AtmasvarUpAdinI prApti thAya che, tenuM varNana karatAM jaNAvAyuM che kekSINadoSa sarvajJa mahAmuni, sarvalabdhi-phaLa-bhogIjI, para-upakAra karI zivasukha te, pAme yogI ayogIjI; sarvazatrukSaya sarvavyAdhilaya, pUraNa sarva-samIThAi, sarva-arayoge sukha tehathI, anaMtaguNa nirIhAjIparA parAdaSTinA yogI-mahAtmAo; apUrvakaraNAdinA prabhAve mAtra aMtarmuhUrtamAM rAgAdi doSono sarvathA kSaya thaye sarvajJa banI sarvalabdhi (te te vastuone prApta karavAnuM aciMtya sAmarthya)svarUpa phaLane bhogavanArA bane che. A rIte mohanIya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane AMtarAyaA cAra ghAtikarmano sarvathA kSaya karI zeSa-jIvanamAM para-upakArane karI zailezI(caudamuM guNasthAnaka)avasthAne pAmelA te yogI-mahAtmAo zivasukhanA bhoktA bane che. teozrInA bAhya-atyaMtara sarva zatruo kSaya pAme che. zarIra ane manasaMbaMdhI sarva rogo sarvathA naSTa thAya che. pUrvakAlIna samagra IcchAo pUrNa thAya che. sarvathA IcchA vinAnA yogIone; A duniyAnA saghaLA padArthonA saMyoganI prAptithI maLatAM sukha karatAM anaMtaguNa sukha prApta thAya che-A pramANe trIjI gAthAno akSarArtha che. Azaya e che ke-zAstrayoge potAnA zuddha svarUpane jANyA pachI tene sAkSAt jovAnI IcchA svarUpa dikSAthI pravartelA sAmarthyayogamAM parAdaSTi varte che. paratattvanA darzanamAM avarodha karanArAM ghAtikarmono sarvathA kSaya karavAno prAraMbha A AThamI daSTimAM thAya che. AThamA guNasthAnakathI AraMbhIne dazamA guNasthAnaka sudhInA kALamAM Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 133 mAtra mohanIyakarmano kSaya karI bAramA guNasthAnake avaziSTa traNa ghAtikamano kSaya karavA dvArA teramA guNasthAnake mahAmunione zrI kevalajJAnanI prApti thAya che. potAnA zeSa jIvanamAM e zrI kevalajJAnanA yoge ane sarvalabdhionA yoge svabhAvathI ja paropakArane karatAM karatAM yogImahAtmAo caudamA guNasthAnake ayogI avasthAne prApta karI zivasukhanA bhoktA bane che. sakala karmano kSaya thavAthI karmasvarUpa atyaMtara zatruo ane enA yoge thanArA bAhya zatruono sarvathA kSaya thAya che. dravya ane bhAvarogonA sarvathA vilayathI ayogI evA siddha paramAtmAo je sukhane anubhave che; te sukha duniyAnA sakala padArthonA saMyogothI prApta thanArA sukhanI apekSAe anaMtaguNa che. arthAta to e che ke AvA sukhanI vacce paNa teo tenI IcchA vinAnA che. sAmAnya rIte vastu maLavAnI nathI evI khAtarI thAya topaNa IcchAno viyoga thato hoya che. paraMtu sarva IcchAonI pUrNatAnA yoge ahIM paramAtmA nirIha che. chaThThA ane sAtamA guNasthAnakathI mukhyapaNe zarU thayelI A mokSasAdhanAnA prAraMbhathI ja pU. sAdhubhagavaMto IcchAono nirodha karatA ja AvelA. mohanIyanI vidyamAnatAmAM IcchAne AdhIna nahi bananArA ane mohanIyanA abhAvamAM IcchA vinAnA mumukSu AtmAonI sAdhanAmAM kyAre paNa IcchAnuM pratibiMba paDatuM nathI. mokSanI sAdhanAmAM, IcchA-e moTAmAM moTuM dUSaNa che. sarva doSone laI AvanAro e doSa che. IcchA mujaba jIvanArAne zivasukha maLatuM nathI. zivasukhanI vidyamAnatAmAM IcchA hotI nathI. kevaLajJAnathI anaMtasukhane jANyA pachI lagabhaga eka karoDa pUrva (84 lAkha x 84 lAkha = 1 pUrva) jeTaluM paNa AyuSya zeSa hoya che. evA vakhate jo IcchA hoya to AtmAnI kevI sthiti thAya ? .__ Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 parAdaSTinI sajhAya A rIte parAdaSTinuM varNana ahIM pUrNa thAya che. mitrAdaSTithI zarU thayelI, siddhinI sAdhanA ahIM pUrNa bane che. sAdhaka, sAdhaka maTIne siddha bane che. lokamAM vyAdhigrasta puruSa cikitsAvizeSathI jema vyAdhimukta bane che tema anAdikALathI bhavanA(saMsAranA) rogI puruSo paNa, anaMtajJAnIoe upadezelI cikitsAnA prabhAve bhavamukta bane che. anAdithI baddha evA AtmAne mukta-paramAtmA banAvavAnI A prakriyAnuM varNana pUrNa karI upasaMhAra karatAM pharamAve che ke e aDadiThI kahI saMkSepe, yogazAstra saMketejI, kuLayogI ne pravRttacaka je, teha taNe hitaetejI; yogIkuLe jAyA, tasa dharme anugata, te kuLayogIjI, aSI guru-deva-dvijapriya, dayAvaMta upayogIjI.jA pAtaMjalAdi yogazAstronI paribhASAne anurUpa mitrAdi ATha daSTionuM varNana saMkSepathI ahIM karyuM che. vistArathI A daSTionuM varNana yogadaSTisamuccayAdi graMthamAM che. kuLayogI ane pravRttacakyogI-A be prakAranA yogIonA hita mATe A saMkSipta vivaraNa che. sAmAnyathI yogIo cAra prakAranA che. gotrayogI, kuLayogI, pravRttacakyogI ane niSpannayogI-e cAra prakAranA yogIomAMthI govayogI koI paNa rIte yogamArganI yogyatA dharAvatA na hovAthI temanuM A vivaraNathI hita thavAnuM nathI tema ja niSpannayogIonuM hita to yoganI siddhinA kAraNe thayeluM ja hovAthI temanA mATe paNa A vivaraNa upayogI nathI. kuLayogInuM svarUpa varNavatAM gAthAmAM pharamAvyuM che ke jeo yogInA kuLamAM janmyA che ane temanA dharmane anusare che teo kuLayogI che; paraMtu mAtra yogIkuLe jeo janmyA che paNa temanA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadRSTi-eka parizIlana 135 dharmane anusaratA nathI-teo govayogI che, kuLayogI nathI. adveSa; guru deva ane dvija uparano prema, dayA tathA upayogasvarUpa bodha vagere kuLayogInAM lakSaNo che. tattvanI jijJAsA ke tattvanuM jJAna hovAthI koI paNa vastumAM Agraha hoto nathI. tethI kuLayogIne sarvatra adveSa hoya che. Agraha tenuM kAraNa che. nirAgrahIne zreSano avakAza hoto nathI. tattvajijJAsune ke tattvadraSTAne Agraha na pAlave. Agraha evI jijJAsAno ane evI daSTino ghAtaka che. kuLayogIo yogapriya hovAthI yoganA prarUpaka gurubhagavaMto, yoganiSpanna deva ane yoganA ArAdhaka dvija(brAhmaNa-brahmanA jJAtA vagere) vagerenA viSayamAM nirupama premane dhAraNa kare che. je vastu pratye prema hoya te vastunA darzaka, svAmI ane prApta karanArA pratye kudaratI rIte ja prema thato hoya che. kuLayogIo mokSanA arthI hovAthI saMli adhyavasAyapUrvaka pApa karatA na hovAthI sarvatra dayALu hoya che. pApa karatI vakhate paNa anukaMpA(dayAno pariNAma)nI rakSA karIe to pApanA anubaMdhathI ApaNe dUra rahI zakIe. saMklezapUrNa adhyavasAya anukaMpAno nAza kare che. enA nAza pachI pApa, pApAnubaMdhI bane che. kuLayogIone evo saMbhava hoto nathI. rAga-dveSanI tIvra pariNatisvarUpa graMthino bheda thayo hovAthI athavA to najIkanA samayamAM ja graMthino bheda thavAno hovAthI kuLayogIo upayogasvarUpa samyagbodhayukta hoya che. A upayoganA kAraNe cAritropayogI IndriyonI yatanA vagere guNonA bhAjana kuLayogI hoya upara jaNAvyA mujaba kuLayogIonuM svarUpe varNavIne pAMcamI gAthAmAM pravRttacakyogInuM svarUpa varNave che Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 parASTinI sajhAya ahiMsA ATha ) pahelA ane zuzruSAdika aDaguNasaMpUraNa, pravRttacaka te kahIe, camakayalAbhI paraduga-atha, Adya avaMcaka lahIe; cAra ahiMsAdika yama IcchA, pravRtti thira siddhi nAme che, zuddha ruce pALe, aticAraNa TALe, phaLa pariNAme jI. pA zukrUSA.. vagere buddhinA ATha guNothI yukta yogIo pravRttacakyogIo che. ahiMsAdi pAMca prakAranA dareka yamanA cAra bhedamAMnA pahelA ane bIjA bhedane teo pAmelA che ane trIjA cothA bhedane prApta karavAnI teone IcchA hoya che. ahiMsAdi yamanA darekanA IcchA, pravRtti, sthiratA ane siddhi-A nAme cAra cAra bheda che. zuddhaupAdhirahita rucine IcchA kahevAya che. te IcchAnA viSayanA pAlanane pravRtti kahevAya che. e pAlana vakhate aticAranA varjanane sthiratA kahevAya che ane sthiratApUrvakanI pravRttinA phaLasvarUpa pariNAmane siddhi kahevAya che-pAMcamI gAthAno A akSarArtha che. zuzruSA(sAMbhaLavAnI IcchA); zravaNa(sAMbhaLavuM); grahaNa (sAMbhaLelA zabda ane samajelA arthane yAda rAkhavAno prayatno; dhAraNA(zabda ane arthanI avismRti), vijJAna(grahaNa karelA zabdArthano saMzaya, viparyaya ke aspaSTa bodhathI bhinna bodha); Uha (vijJAtArthamAM pUrvAparanA anusaMdhAnathI vicAraNA); apoha(vicArelA e arthamAM anupapattino parihAra) ane tattvAbhiniveza(vicArelA arthamAM "A Ama ja che' - Avo nirNaya) A buddhinA ATha guNo che. aprazasta artha-kAmAdinA te te viSayamAM A ATha guNonI pratIti ApaNane ghaNIvAra spaSTapaNe pratIta thAya che. zuzruSAdithI tattvAbhiniveza sudhInA jJAnanA badhA ja aMzo tyAM spaSTapaNe anubhavAya che. yoganA viSayamAM e aMzo pravRttacakyogIo dvArA ja anubhavAya che. zuzruSA jJAnaprAptino Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 137 prathama upAya che, je aMte tattvAbhinivezamAM pariName che. yoganA svarUpadine A rIte ATha guNo vaDe jANyA pachI yoganA prathama aMga svarUpa "yamane prApta karatAMnI sAthe yoganuM cakra pravRtta bane che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha svarUpa yama, cAra prakAranA che. emAMthI IcchAyama ane pravRtti ane prAma karavApUrvaka sthirayama ane siddhiyamanI abhilASAne dharanArA pravRttacakyogIo hoya che. AvA yogIone prathama avaMcakyoganI prApti thayelI hovAthI bIjA ane trIjA avaMcakyoganA arthI evA teo yoga-pravRttinA adhikArI che. yogAvaMcaka, yiAvaMcaka ane phalAvaMcaka bhedathI avaMcakyoga traNa prakArano che. (juo mitrAdaSTimAM gAthA naM. 12) pAMcamI gAthAnA uttarArdhathI ahiMsAdi dareka yamanA cAra bhedanuM varNana karAyuM che. IcchAsvarUpa ahiMsA, pravRttisvarUpa ahiMsA, sthira svarUpa ahiMsA ane siddhisvarUpa ahiMsA. AvI ja rIte satya, asteya vagere yamanA paNa IcchAdibhedo samajI levA. IcchAdi cAra prakAranA yogonuM varNana 'yogaviMzikA vageremAM vistArathI karyuM che. pAMcamI gAthAnI chellI zuddha ruce..." A eka ja paMktithI graMthakAra paramarSie khUba ja sarasa rIte IcchAdiyogonuM varNana karyuM che. zuddha ruci, pravRtti-pAlana, aticAravarjana ane phaLa-pariNamana anukrame IcchAdiyogonuM te svarUpa che. ahiMsAdi yama ane tavaMtonI kathAnA viSayamAM je prIti, te prItipUrvaka ahiMsAdine prApta karavAnI nirAzasa IcchAne IcchAyama kahevAya che. viSaya-kaSAyanA upazamathI yukta ahiMsAdinI pravRttine pravRttiyama kahevAya che. abhyasta pravRttinA kAraNe svabhAvathI ja thatI aticArAdi doSathI rahita pravRttine sthira Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 parASTinI sajhAya yama kahevAya che ane svasadaza guNanuM bIjAmAM ApAdAna karavAnA sAmarthyathI paripUrNa e pravRttine siddhiyama kahevAya che. A viSayamAM AthI vizeSa jANavAnI IcchAvALAoe "yogaviMzikA-eka parizIlana'mAM jovuM. upara jaNAvyA mujaba A graMthanI racanA kuLayogI ke pravRttacakyogIne je kAraNe hitakAriNI bane che tene jaNAvatAM pharamAvyuM che kekuLayogI ne pravRttacakane, zravaNazuddhi pakSapAta, yogadaSTi graMtha hita hove, teNe kahI e vAta; zuddha bhAva ne sUnI kiriyA, behamAM aMtara ketojI ? jhaLahaLato sUraja ne khajuo, tAsa tejamAM jeto. dA. Azaya e che ke-yogagraMthanA ucitazravaNanA kAraNe ane yoganI vizuddha-IcchAdi svarUpa pakSapAtanA kAraNe kuLayogI ane pravRttacakrayogIone hitanI prApti thatI hovAthI upara jaNAvyA mujaba temanA hita mATe A yoganI vAta karI che. yogagraMthanA zravaNanA pakSapAtamAtrathI kuLayogI vagerene upakAra zI rIte thAya? AvI zaMkAnA samAdhAna mATe gAthAnA uttarArdhamAM jaNAve che ke-zuddhabhAva eTale kriyArahita zuddhabhAva ane bhAva vinAnI kriyA-A bemAM keTaluM aMtara che ? A praznanA javAbarUpe pharamAvyuM che ke jhaLahaLatA sUryanA ane khajavAnA tejamAM jeTaluM aMtara che teTaluM aMtara che. Azaya e che ke tAtvika bhAvazUnya kriyA e khajavAnA teja jevI che ane kriyAzUnya tAttvikabhAva e sUryanA teja jevo che. AthI samajI zakAze ke kuLayogIne ane pravRttacakyogIone kaI rIte yoganA graMtho upakAraka bane che. bhAvazUnya Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 139 kriyA ane kriyAzUnya bhAva : e benA pharakane dareke dareka mumukSuoe khyAlamAM levo joIe. mArganA prarUpakoe paNa e pharaka spaSTa rIte mumukSuone samajAvavo joIe. sUryanA teja jevA tAtvika pakSapAtavALA jIvo ja ahIM adhikArI che. mAtra deva, guru ke dharmanA nAmathI tattvane mAnanArA vastutaH yogamArganA adhikArI nathI. sudeva, suguru ke saddharmanA AgrahI na hoya ane devamAtrane sudeva, gurumAtrane suguru ane dharmamAtrane sadharma mAne evAone yogamArganuM pradAna ahitakara bane che. ArAdhaka ajJAnI hoI zake paraMtu AgrahI na hovo joIe. tattvanA pakSapAtI ArAdhako ajJAnane vahelA-moDA game tyAre paNa dUra karI tattva pAmI zake. paNa AgrahI, AgrahanI vidyamAnatAmAM tattva na pAme. yogamArga ekAMte suMdara che. game tene tenuM pradAna karIe to aMzataH paNa lAbha ja thavAno che; to tenA pradAnamAM yogyAyogyanI vicAraNA karavAnuM vyartha che-AnuM nirAkaraNa karatAM jaNAve che keguhAbhAva e tene kahIe, je hazuM aMtara bhAMje che, jehazuM citta paTantara hove, tehazuM guhya na chAje; yogya ayogya vibhAga alahato, karaze moTI vAto, khamaze te paMDita-5raSadamAM, muSTiprahAra ne lAtojI. zA Azaya e che ke yogazAstranAM rahasya, evA mumukSu AtmAone kahevAM joIe ke jemanI vaccenuM aMtara dUra thayuM hoya; jemanA citta upara AvaraNa hoya tevAone zAstranAM rahasya kahevAnuM yogya nathI. vastu ekAMte sArI che mATe yogya ke ayogyano viveka karyA vinA ja sarva sAmAnya moTI vAto kahevAnuM kAma jeo karaze temane paMDitonI sabhAmAM muSTiprahAra ane lAto sahana karavAno prasaMga Avaze. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 parAdaSTinI sakjhAya yogazAstranAM rahasyo rasAyaNa jevAM che. rasAyaNa game teTaluM sAruM ane ekAMte hitakara hoya paraMtu jenA zarIrane te mAphaka na Ave tenA mATe te ekAMte ahitakara banyA vinA rahetuM nathI. tema yogazAstranAM rahasyo ekate kalyANa karanArAM hovA chatAM jIvanI tevI yogyatA na hoya to tevA jIvone te ahitakara bane che. yogazAstranAM rahasyone jaNAvanArA pUjyapAda AcAryabhagavaMto ane mumukSu zrotA AtmA A bemAM jo aMtara na hoya to pUjyapAda AcAryabhagavaMtanI vAto mumukSu zotAnA AtmA sudhI saraLatAthI pahoMcI jAya che. paraMtu e benI vacce mumukSu AtmAnA tevA prakAranA mohAdi AvaraNa svarUpa aMtara hoya to pUjyapAda AcAryabhagavaMtonAM vacano mumukSu AtmAnA hRdaya sudhI pahoMcatAM nathI. lokamAM paNa prasiddha che ke jyAM manameLa hoya tyAM vAta karavAnI majhA Ave. paraMtu vAtavAtamAM vAMdho paDe tyAM vAta karavAnI majhA na Ave, uparathI mAthAno duHkhAvo thAya. AvI ja dazA lokottaramArgamAM paNa che. mohAdinuM aMtara na hoya to yogazAstranAM rahasyo jhaTa gaLe Utare; nahi to vAte vAte virodha, anupapatti, asaMbaMdha ane vaiparItyanA udbhAvanamAM samagra jIvana pUruM thaI jAya. AthI ja yoganA jANakAroe kahyuM che ke yogyane ja A yogamArganuM pradAna karavuM joIe. ayogyane tenuM pradAna nahi karavuM joIe. Ama chatAM yogyAyogyano koI paNa jAtano vicAra karyA vinA game tene yogazAstranAM gUDha rahasyo jaNAvavAmAM Ave to tevA prarUpakone paMDitonI sabhAmAM aneka viTaMbaNAo prApta thayA vinA nahi rahe. paMDitonI sabhAmAM AvI vivekahIne vAto karavAthI tevA ayogya prarUpakane; gacchanI bahAra mUkvA svarUpa muSTiprahAra ane taLAvidha AlocanA, apayaza vagere svarUpa lAtone sahana karavAno prasaMga Ave che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogadaSTi-eka parizIlana 141 AthI spaSTa che ke parSadAnI yogyAyogyatAno vicAra karIne ja yogamArganuM pradAna karavuM joIe. A vAtanuM samarthana karatAM chellI gAthAmAM graMthakArazrI pharamAve che kesabhA traNa zotA guNa avaguNa, naMdIsUve dIse che, te jANI e graMtha dhogyane, dejo suguNa jagazejI; loka pUraja nija nija IcchA, yogabhAva guNarayaNejI, zrI nayavijaya vibudhapayasevaka, vAcaka yazane vayaNe che. drA ahIM tAtparya e che ke-ekAte yogamArga kalyANakArI hovAthI badhAne ja ekasarakhI rIte tenuM pradAna karavAnuM hoya to traNa prakAranI sabhA ane temAM rahelA zrotAnA guNa ke avaguNanuM je varNana naMdIsUtramAM dekhAya che te arthahIna banI jAya. jANakAra, ajANa ane durvidagdha A traNa prakAre sabhA traNa prakAranI che. rAjahaMsanI jema kSIra-nIranA vivekapUrvaka guNa-doSano viveka karI guNane grahaNa karanArI ane doSane pariharanArI sabhA jJAyaka-jANakAra parSadA che. mRganAM baccAonI jema taddana mugdha sadasakro viveka karavAmAM asamartha sabhAne ajJAyakaajANa parSadA kahevAya che ane na samajAya to paNa badhuM samajAyuM cheevI DaMphAsa mAranArI sabhAne durvidagdha-doDhaDAhI parSadA kahevAya che. AmAMthI prathama jJAyaka parSadA upadeza mATe yogya che. bIjI ane trIjI parSadAne upadeza na apAya... ItyAdi zrI naMdIsUtramAM pharamAvyuM che. te jANI yogyane ja jagadupakArI evA guNasaMpanna AtmAoe A yogagraMthanuM pradAna karavuM. ayogyone A graMthanuM pradAna karavAthI ApanArane avajJAnuM pApa lAge che. A rIte gAthAnA pUrvArdhathI graMthakAra paramarSi yogya jIvone ApavA aMge prArthanA karI, potAnI zubhakAmanA vyakta Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 parASTinI sajhAya karatAM pharamAve che ke-paMDita zrI navijayajI mahArAjAnA caraNaksalanA upAsaka zrI mahAmahopAdhyAya zrImadda yazovijayajI mahArAjAnAM vacana svarUpa je yogapadArtho che te yogapadArthasvarUpa guNaratnone prApta karI bhavyAtmAo potapotAnI IcchAne pUrNa kare. sUripuraMdara pUjyapAda zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe racelA - "zrI yogadaSTi-samuccaya'nA padArthonuM avalaMbana laIne mahAmahopAdhyAya pUjyapAda zrI yazovijayajI mahArAjAe yogadaSTinI ATha sajhAyo racelI. gujarAtI bhASAmAM yoganA rahasyabhUta padArthonuM saMkalana-e eka adbhuta prayoga hato. ATha sakjhAyonI kula 76 gAthAmAM ATha daSTionA padArthonuM saMkalana karI yoganA anabhijJa evA ApaNI upara graMthakArazrIe khUba khUba upakAra karyo che. aMte e upakArane anurUpa ATha sajhAyonuM A parizIlana dvArA parizIlana karI mumukSu AtmAo potAnA AtmAne paramAtmA banAve e ja eka zubhAbhilASA... Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________