Book Title: Jain Patra Sahitya Part 01
Author(s): Kavin Shah
Publisher: Kusum K Shah Bilimora
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005258/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Patra Sahitya Part 1 jaina patra sAhitya bhA.1 __(madhyAdIna) mahAyAna aSAnunA kendra, koya / Paa mAga gAnamaninokAgajAniyAmA jamokanAjorAjanAra- M30328 supajIvAzavIsAAtrA kesojekanAvAmAsvastivApAzcaparamavarAya limavArajIeaa mAnatItatra zrIbajAyA enimumArAdhyakalapIzazi sarayArezamA alapIzIjazavinyAcA nAzAstAnihAyesajAlasAmAyakobAlApahAvijaya FEMAamARmaliyAnAvAcAravAcato'ntraka saravajIsadesArevanAtita khAtrAmaka'paritamAyanAcA dhArajojiIvAsamaja kAma minAyAbakaratInuSadhAjI pApIstAvejanAziSya kAmAkAgAvara Thisa RtibhApArthASaNampamAna , rAtinAmasvAdaMga ki kaninava'zvirAlapariyA ayaMpalAmuedhanazrIdhAmAbula pAlAmuktidharmaniyogpAlAlagAzayAtanAekavata mevAtvatpavayAtathAavanoka rANabAjakana rikatAcavebAjutradizapatrakaatramAtA alapatAta paNa pAnamAlAnAvakamAvikAnAmAnimmiIdavAsI dharmagasivAnAdharmagalivAmitivinayagaNivAhita jakalpAgani guruTirajImAnakaguNagAyAe kaaypaahiyrtvnreshnegme|shnaapuursoko lAcamaliganenAtinejinI kAgalA -A..zrI kailAsusamarArizAnanaMdira EASE hajan mA. zrI kezavyApAra sUri bhana.mara / mahAvIra gena bhAyapanA kena, kobA. janajyUbAsatarajyo mAsIvarasaMtInilAMnIvahIraMgareki bImAtiekasAhe... karajI kAgadahitakaravAcAyo aMgebhAnasIka 25rAyalI pAhIlakarIcI gaya manasabhosarabatyo bIcamAsabadAyaI sumanasatamakIjIya sahapasaralaSTAya mAkaraNakamaka kAmapAdhisajAya salamasana milakarahara makarArUNa mi paramisanakarasakai gomanImA kAmauhAnidhAyA henarA bocomanadharacUpa upasana use niksaissshrmtilaajaadhitkaagdsNpuurge| For Private & Personel vse Only 4.CO ingiren sorg For Private & Phlesh si. sqna zAha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina patra sAhitya bhA. 1 madhyakAlIna jemAM lIna thaI javAthI jIva anaMta saMsAra sAgarane pAra karI jAya che tathA je tamAma jIvo mATe zaraNa samAna che e jinazAsana lAMbA samaya sudhI samRddha raho. zrI samaNa sutta - 17 jeno upadeza ahaMtoe artharUpe karyo che ane jene gaNadharoe sUtrarUpe sArI rIte gUMtheluM che te zrutajJAnarUpI mahAsamudrane bhaktipUrvaka zira namAvI praNAma karuM chuM. zrI samaNu sutta - 19 saMpAdaka : DaoN. kavina zAha bIlImorA. prakAzaka : kusuma ke. zAha 103, jIvana jyota epArTamenTa, sI. bIlDIMga, vakhArIyA baMdara roDa, po. bIlImorA - 396 321. phona : 02634 - 285968 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Patra Sahitya Part I (Madhyakalin) jaina patra sAhitya bhA. 1 (madhyakAlIna) A Collection of published and unpublished different letters of Jain literature. (Madhyakalin) jaina sAhityanA pragaTa ane apragaTa (hastaprata) patrono saMcaya saMvata 2060, akSaya tRtIyA, tA. 22-4-2004 prathama AvRtti nakala - 400 kiMmata : rUA. 90-00 prAptisthAna | prakAzaka : kusuma ke. zAha 103, jIvana jyota epArTamenTa, sI. bIlDIMga, vakhArIyA baMda2 roDa, po. bIlImorA - 396 321. phona : 02634 - 285968 TAIpa seTIMga - DijhAIna : yAtrA grAphIksa phona : 25506149 mudraka : divya vijhana 29, bIje mALa, ke. bI. komarziyala senTa2, khAnapura, amadAvAda - 1. phona : 25506149 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (Arthika sahAyako huM zrI jaina zve. mUrti. saMgha, zAhapura, maMgaLa hai pArekhano khAMco, amadAvAdanA pramukha ane TrasTI gaNa. pa. pU. A. zrI rUcakacaMdrasUrinI - preraka eka sagRhastha - zrutabhakta taraphathI Arthika sahAya preraka pa. pU. paM. zrI vajasenavijayajI gaNivarya. zrI jaMbudvIpa vardhamAna jaina peDhI, pAlItANA - preraka pU. A. zrI azokasAgarasUrijI. zrI zAMtinAtha bhagavAna jaina derAsara phi peDhI, bIlImorA - a. sI. vInubahena che jayaMtilAla gAMdhI, vejalapura, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNa svIkAra 5.pU. A. zrI pradyumnasUrijI, pa. pU. A. zrI municaMdrasUri, pa. pU. A. zrI ratnabhUSaNasUri, pa. pU. paM. zrI naMdighoSavijaya gaNivarya, 5. pU. sAdhvIjI zrI dhairyayazAzrIjI, pa. pU. sA. zrI zAzvata yazAzrIjI, pa. pU. sA. zrI viratiyazAzrIjI Adi, hastapratanuM lakhANa taiyA2 ka2vAmAM sahayoga ApavA mATe. zrI ela. DI. InsTITyuTa opha InDilojI, amadAvAdanA mAnanIya DIrekaTa2 zrI DaoN. jItubhAI bI. zAha zrI kailAsasAgarasUri jJAna maMdira, kobAnA esosIeTa DIrekTa2 DaoN. bAlAjI gaNo2ka2 ane manoja jaina mAtuzrI divALI bahena. bhagavAnadAsa jJAna bhaMDAra, lIMbaDInA graMthapAla saMjaya dozI. uparokta jJAna bhaMDAramAMthI lekha/patra sAhityanI jherokSa nakala prApta thavA mATe. pramukha ane TrasTIgaNa zrI jaina zve. mUrti saMgha, zAhapura, maMgaLa pArekhano khAMco, amadAvAda. pAlitANAnA Arthika sahayoga mATe. zrI jaMbudvIpa vardhamAna jaina peDhI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaMbUddIpa TrasTa - pAlitANA zrI jaMbUvhIpa TrasTanA AdyasthApaka pa. pU. paM. zrI abhayasAgarajI ma.sA. hatA. pU. zrIe jenAgamagraMtho ane darzana zAstranA graMthono abhyAsa karIne UMDuM jJAna prApta karyuM hatuM. tenI sAthe jaina bhUgoLa - kSetra samAsanA abhyAsathI pRthvI vize keTalAka vicAro udbhavyA. tene sAkAra karavA mATe saMzodhananA hetuthI uparokta TrasTanuM nirmANa thayuM che. A TrasTanI keTalIka mahatvanI pravRttio nIce jaNAvyA pramANe che. pa. pU. paM. zrI abhayasAgarajIe tIrthAdhirAja pAlitANAmAM pracaMDa purUSArtha ane AgavasUjhathI jaina bhUgoLa pramANe jaMbUdvIpanI kalAtmaka racanA karI che. Aje A sthAna yAtrALuo ane anya pravAsIone mATe AkarSaNanuM kendra banyuM che. A kAryamAM pU. zrIe deza-videzanA vaijJAniko ane khagoLazAstrIo sAthe rUbarU vArtAlApa ane patra phona dvArA saMparka karIne jaina darzananI daSTie pRthvI aMgenA vicArono vinimaya Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyo hato. pRthvI aMgenI vartamAna mAnyatA ane jainadarzananA vicArono che abhyAsa karIne pRthvI goLa che, pRthvI phare che, epolo 11nI caMdrayAtrA ( A aMge tulanAtmaka rIte abhyAsa karavo ane tene AdhAre pRthvI saMbaMdhI vicAro pragaTa karavA. A saMzodhanAtmaka kArya mATe TrasTanuM nirmANa karavAmAM AvyuM che. A abhyAsa aMge pU.zrInA vicArono paricaya thAya te mATe nIce jaNAvelAM pustako pragaTa karavAmAM AvyAM che. (1) praznAvalI, (2) zuM e kharuM che?, (3) pRthvIno AkAra nirNaya, (4) pRthvI kharekhara goLa nathI, (5) pRthvI kharekhara phare che?, (6) koNa zuM kahe che - bhA. 1, (7) satya zuM?, (8) epolo - kyAM utaryuM?, (9) epolonI caMdrayAtrAnuM rahasya vagere pustako pragaTa thayAM che te uparathI pU.zrInA vicAro jANIne vartamAna mAnyatAmAM satya zuM che te jANavA mATe mArgadarzana maLe che. AzAspada yuvAno, khagoLa zAstrIo ane vaijJAnikone mATe pRthvI aMgenA navA vicAro jANIne saMzodhanAtmaka rIte kAma karavAnI suvidhA A TrasTamAMthI prApta thAya che. pa.pU.A. zrI azokasAgarasUrinI nizrAmAM A TrasTanI pravRtti cAle che ane pU. A. zrIe tA. 3-3-04nA roja jaMbudvIpa saMkulamAM vedhazALAnI sthApanAnI khananavidhi thayela che eTale khagoLazAstranI rIte tArA-graho-havAmAna vagereno abhyAsa thaI zakaze. A prasaMge suprasiddha vaijJAnika zrI je. je. rAvala (muMbaI) upasthita rahyA hatA. A navA projekTathI samagra gujarAta ane anya rAjyone paNa vedhazALAnI mAhitI upayogI nIvaDaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. rasa dharAvatA saMzodhakoe nIcenA saranAme saMparka karavAthI vizeSa mAhitI upalabdha thaI zakaze. dhI artha roTezana rIsarca InsTITayuTa po. bo. naM. 6, po. mahesANA (u.gu) - 384 001. DaoN. kavina zAha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina patra sAhitya bhA. 1 madhyakAlIna 'pustaka vimocana samAroha pa. pU. AgamoddhAraka sAgarAnaMdasUrIzvarajInA samudAyanA pa. pU. AcAryazrI hemacaMdrasAgarasUrijInA vidvAna ziSya ratna gaNivarya zrI nayacaMdrasAgarajInI punita nizrA saMvata 2060, akSaya tRtIyA, tA. rara-4-2004 zrI vejalapura nagara (paMcamahAla) nA AdinAtha jinAlayanA hiraka mahotsava prasaMge vimocana : vimocana kartA : vejalapura nivAsI (hAla amadAvAda) zrI navinacaMdra cImanalAla zAha Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * lekhakano paricaya : zAhakavinacaMdramANekalAla (janma sthaLa : vejalapura, ja. tA. : 30-3-36) * abhyAsa : bI.e. (onarsa), ema.e., bI.eDa., TI.DI., elaelaema., pI.ecaDI. 7 I.sa. 1955thI 1966 sudhI gajerA, Derola sTezana ane delola hAIskulamAM zikSaka. 7 I.sa. 1966 thI 1996 sudhI bhAdaraNa, khaMbhAta, kapaDavaNaja ane bIlImorA kaoNlejamAM prAdhyApaka tarIke sevA karIne hAla nivRtta. haLavA nibaMdho, kAvya, vArtA ane dharma-saMskRtiviSayaka lekho lakhavAno zokha. jaina sAhityamAM sarjana ane saMzodhanapravRtti. 15 jaina sAhityamAM pI.ecaDI.nI padavI prApta karyA badala 'yazobhUmi smArakacaMdraka' vijetA (kavipaMDita vIravijayajI ekaadhyayana) sAhitya, saMskRti, zikSaNa, kAyado ane samAjasevAnAM kSetromAM abhiruci ane sevAkIya pravRttiomAM yogadAna. 7 I.sa. 1970nA sapTe.thI 1972 sudhIno 24aa (aDhI) varSano amerikAno zaikSaNika ane sAMskRtika pravAsa, ema.eDa. (1972 jUna), northa-IsTarna yuni. bosTana, helisTana, velenDa, proviDansa, spriMgaphIlDa, pholarIvara, vesTa nyUTana, volkema, phremiMgahAma, baraliMgTana, vaoNziMgTana DI.sI., DeTroITa, philADelphiyA, kembrija vagere sthaLomAM bhAratIya saMskRti ane dharmaviSayaka vArtAlApa. bAra vratadhArI zrAvaka : navalAkha navakAra, uvasaggahara ane logassano jApa pUrNa karela che. 7 pragaTa kRtio : nemi vivAhalo, kavirAja dIpavijaya, jaina sAhityanI gajhalo, zrAvaka kavi manasukhalAla (saMzodhanagraMtha), kavipaMDita vIravijayajI : eka adhyayana (mahAnibaMdhano saMkSepa), biMba-pratibiMba (kAvyasaMgraha), lallunI lIlA (haLavA nibaMdho), hariyALI svarupa ane vibhAvanA, gajhalanI saphara, jaina gIto kAvyono paricaya, phAgaNake dina cAra (hoLI gIto), pUchatA nara paMDitA, bIjamAM vRkSa tuM,jaina patra sAhitya bhAga-2. zrI vIzA nImA jaina samasta jJAtimaMDaLa, vejalapura jaina saMgha, bIlImorA jaina saMgha, jaina sozyala grupa - bIlImorA, dakSiNa gujarAta yuni. prAdhyApaka maMDaLa - surata, vI.esa. paTela kaoNleja - bIlImorA vagere saMsthAo dvArA sanmAnapatra- evaoNrDaprApti. zALA-kaoNleja ane sevAkIya dhArmika ane sAmAjika saMsthAomAM prasaMgocitta pravacana ane vArtAlApa, patnI a. sau. kusumabahena, kiraNa, asti, kiMcit (putro), (svAti) zAzvatayazAzrIjIma. sA. (putrI). AgAmIprakAzanaH kAvyazAstra vinodena Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAga - 1 padya krama pA.naM. 1 ajitasena-zIlavatI lekha A. jayavaMtasUrijI 2 zrI sImaMdhara svAmI lekha A. jayavaMtasUrijI 3 zrI sImaMdhara jinanI patra rUpe vinaMtI zrI kamala vijayajI 4 zrI sImaMdhara svAmInI vinaMtI zrI harSavijayajI 5 zrI caMdarAjA ane guNAvalI rANInA kAgaLa kavi rAjadIpa vijayajI 6 nema-rAjula lekha rUpavijayajI 61 gadya 7 zrImad devacaMdrajInA lakhelA patro 8 be patro zrI devacaMdrajI (e) bhUpAlavijaya (bI) A. lakSmI sUri zrAvaka kavi manasukhalAla 90 9 Atmabodha patrikA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'saMpAdakanuM nivedana bAM jaina patra sAhityano abhyAsa karatAM madhyakAlIna ane tuM | arvAcIna ema be prakAranA patro upalabdha thAya che. arvAcIna tI kALanA patro pragaTa hovAthI bhA. 2 prathama prasiddha karyA pachI bhA. 1nuM prakAzana thayuM che. gadya-padyanA sAhitya prakAromAM "patra" svarUpanI racanAo viziSTa prakAranI gaNAya che. vyavahAra jIvanamAM patrone mahattva apAtuM hoya to adhyAtma mArgamAM to patronuM savizeSa mahattva che. jaina-jainettara sAhityamAM vividha patronI virATa sRSTi che. tenuM darzana karAvavA mATe jainapatra sAhityanA saMpAdananI pravRtti AdarI che. madhyakAlIna jaina sAhityamAM patra mATe lekha", "kAgaLa' patra rUpe vinaMtI jevA zabdaprayogo thayA che. jyAre arvAcInakALamAM mAtra patra zabda prayoga thAya che. madhyakAlIna patronI kakSA judI che. A samayanA patro keTalAka pragaTa thayA che jyAre keTalAka patro apragaTa che te jJAna bhaMDAranI hastapratomAMthI prApta thAya che. jenapatra sAhitya bhA. 1nA saMpAdana kArya mATe nIce jaNAvelA jJAna bhaMDAramAMthI apragaTa hastaprato maLI che tene AdhAre jainapatra sAhitya madhyakAlInanuM pustakarUpe prakAzana karyuM che. 1. zrI lAlabhAI dalapatabhAI prAcya vidyAmaMdira, amadAvAdamAMthI nIcenI hastaprato maLI che. 1 - nema-rAjula lekha, 2 - sthUlibhadra kozA kAgaLa, 3 - cherAmalekha, 4 - jIvacetanA kAgala, 5 - zrI vijayasenasUri lekha. zeTha ANaMdajI kalyANajI jaina pustaka bhaMDAra, lIMbaDI. (GC 1 ) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-virahiNI lekha, 2-sItA dIvALI patra, 3-strI likhita kAgaLa. zrI kelAsasAgarasUri jJAnamaMdira, kobAmAMthI prApta thayelI hastapratonI sUcI. 1- zrI sImaMdhara svAmI pharadI, 2- patra (pU. padmavijayajI), 3 - nemi jina lekha, 4 - patra (vijayAnaMdasUri), 5 - patra (munisenavijaya), 6 - patra (jinacaMdrasUri). hastaprato prApta karavA mATe ghaNo samaya thayo paNa pAThya sAmagrI prApta thavAthI saMzodhana kArya adamya utsAhathI karavAnI vRtti prabaLa banI. hastapratanI lipinA abhyAsa vagara patro taiyAra thaI zake tema na hatA. A mATe AvI lipinA jANakAranI sahAyathI badhA patro taiyAra karavAmAM AvyA che. hastapratanuM lakhANa taiyAra karavAnA mUlyavAna kAryamAM pU. A. zrI municandrasUri, pU. A. zrI pradyumnasUri, pU. A. zrI ratnabhUSaNasUri, pU. paM. zrI naMdighoSavijayajI, pU. zrI vizrutayazavijayajI, pU. sAdhvIjI zrI virAgayazAzrIjI, pU. sA. zrI zAzvatayazAzrIjI vagereno sahayoga prApta thayo tenA pariNAma svarUpe madhyakAlIna patronuM pustaka prakAzana thaI zakyuM che. pU. sAdhu bhagavaMto ane sA. jI. ma. sA.nI zrutabhaktinI sevAthI mAruM kArya saraLa banyuM ane Aje pustaka pragaTa thayuM che. A kAryamAM rUbarU mulAkAta ane patra saMparkathI paNa ghaNI badhI mAhitI maLI che. madhyakAlIna patronuM be vibhAgamAM vibhAjana karyuM che. prathama vibhAgamAM pragaTa kRtiono saMcaya ane saMkSipta paricaya ApavAmAM Avyo che. temAM paNa gadya-padya ema vibhAjana karyuM che. bIjA ) vibhAgamAM apragaTa hastapratono saMcaya karyo che. temAM mULa hastaprata nI uparathI vAMcIne taiyAra karela lekha-patra AjanI pracalita gujarAtI ( lipimAM prasiddha karela che. patronI bhASA ane lekhanamAM koI pheraphAra (2 ) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyo nathI. vAcakavargane samajavAmAM upayogI keTalAka zabdonA artha ApavAmAM AvyA che. mULa lakhANane AdhA2e madhyakAlIna lekha-patra sAhitya kevA prakAranuM che teno khyAla Ave che. sattaramI sadIthI 'lekha' racanA thaI che ema upalabdha patrone AdhAre anumAna karavAmAM Ave che. madhyakAlIna kAvya prakAromAM AkhyAna kRtiomAM dIrghakathAnA aMtargata kAvyamAM lakhAyelA patro maLI Ave che. te uparathI A samayanA patro padyamAM che. udA. joIe to zrRMgAramaMjarInI kathAnA aMtargata 'ajitasena zIlavatI lekha' prApta thayo che te ahIM pragaTa karavAmAM Avyo che. jyAre bAkInI hastapratomAM padyanI sAthe gadya zailImAM patro lakhAyA che. A patro gujarAtI bhASAnA vikAsanI aitihAsika vigato pUrI pADe che. te dRSTie patranI bhASA noMdhapAtra bane che. vizeSa mahatvanI vAta to e che ke jaina sAhityanI vividhatAmAM A lekha-patra sAhityanuM pradAna tenI samRddhinuM sUcana kare che. jaina sAdhuo tyAga ane vairAgyanI bhAvanAthI mAtra AtmasAdhanA ja karatA nahotA paNa bahujanahitAya ane kalyANanI bhAvanAthI lekha-patro paNa lakhIne sAhitya samRddhinI sAthe mAnavatAnuM kArya karyuM che. tenuM mUlya zabdothI AMkI zakAya nahIM. A patro aitihAsika dastAveja samAna che. patronuM vastu sAMpradAyika hoya te to svAbhAvika che paNa temAMthI prApta thato sArabhUta vicAra mAnava kalyANane mATe ciMtanamanana karavA yogya bane che. viSayavastu nIce pramANe prApta thAya che. 1. tIrthaMkara viSayaka lekho. A prakAramAM mukhyatve zrI sImaMdharasvAmI viSayaka lekhapatrono saMcaya thayo che. mahAvidehakSetramAM birAjamAna zrI sImaMdhara svAmIne lekha-patra rUpe vinaMtI karIne bharatakSetranA mAnavInA 3 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udhdhAranI ArTa bhAvanAnI sAthe sImaMdhara svAmI bhagavAnanAM . guNagAna gAvAmAM AvyA che. jaina dharma samAja ane sAhityamAM suprasiddha nema rAjulanI jugalajoDIne lakSamAM rAkhIne lekha lakhAyelA maLe che temAM mukhyatve rAjulanA pAtrane vizeSa mahatvanuM che, banAvavAmAM AvyuM che. jemakumAra lagnanA mAMDavethI rAjulano tyAga karIne gaDha giranAra pahoMce che tyArapachInI rAjulanI sthitine vAcA ApatA patro nemi-lekha nAmathI prApta thAya che. tIrthakara viSayaka lekho bhaktipradhAna hovAnI sAthe rasa alaMkAra ane madhura padAvalIe dvArA kAvyanI dRSTie paNa noMdhapAtra banyA che. temAM rahelo bhakti zRMgAra bhaktajanonI bhaktimAM ekatA sAdhavAmAM sahayoga Ape che. 2. sAdhu viSayaka lekha : A prakAranA lekha gadya-padyamAM prApta thAya che. temAM mukhyatve sAdhu, vyavahAra vizenI vigatono ullekha thayo che. padavI, vaDIlapaNuM, abhyAsa tathA aupacArika rIte sukhazAtA - vaMdanA - anuvaMdanA vagere vigato sthAna pAmI che. ekamAtra zrI vijayasenasUri lekha aitihAsika gaNAya che temAM pU. zrInA lADura (rAjasthAna) nA cAturmAsamAM ane sUrimaMtranI ArAdhanAnI sAthe saMghanI ArAdhanAthI samagra nagaramAM dharmano DaMko vAgyo che. dharmadhvaja laherAya che ane jANe ke A nagara dharmapurI banI gayuM che. tenuM mAhitI pradhAna varNana karavAmAM AvyuM che. saMyama jIvanamAM cAturmAsa mahatvano utsava che tenI mAhitI uparokta lekhamAMthI jANavA ro maLe che. 3. jaina tattvajJAna viSayaka lekha A prakAranA lekhamAM jaina darzananA karmavAdanA siddhAMto, vaIS che vyavahAra ane nizcaya nayanA vicAro ane AtmAnA uddhAra mATenA - - ( 4 ) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgadarzaka vicAro pragaTa thayA che. temAM bodhAtmakatA (upadeza) , rahelI che. jaina darzananA pAribhASika zabdovALA A lekha AtmAnA vikAsa mATe ananya upayogI bane che. jIvacetanA kAgala, devacaMdrajInA patro ane Atma bodhapatrikA ema traNa lekha uparokta lITa) viSayanA che. 4 - prakIrNa lekha sItA dIvALIpatramAM divALI parvanI ujavaNIthI AtmAnA kalyANanI udAtta bhAvanAnuM nirUpaNa thayuM che. tenI pUrvabhUmikArUpe patramAM vanavAsa rAvaNa sAthenA yuddhanI mAhitI rahelI che. virahiNI lekha' mAM tIrthaMkarano viraha darzAvavAmAM Avyo che. virahAvasthAnuM nirUpaNa madhyakAlIna kavionI rIti anusAra thayuM che. temAM rahelo zRMgArarasa patrane AkarSaka banAvavAmAM sahayoga Ape che. viyoga zRMgAranI abhivyaktithI virahiNI lekha vadhu prabhAvazALI banyo che. strI likhita patramAM virahAvasthAmAM udbhavelI ramI hRdayanI vicAradhArAnuM nirUpaNa thayuM che. A nirUpaNa samagra strI samAjanuM pratinidhitva kare che. uparokta traNa patro ajJAta kavi kRta che. kavi nyAyasAgara racita rAmalekhamAM rAmacaMdrajInA vanavAsa daramyAna sItAnuM haraNa thAya che te prasaMgathI emanA hRdayamAM rahelI virahavedanAne vyakta karavAmAM AvI che. samagra lekha kavitA kalAnI dRSTie paNa saphaLa nIvaDe che. A lekhanI sAthe sItA dIvALIpatranuM anusaMdhAna karavAmAM Ave to te yogya lekhAze. rAmalekhamAM sItA virahanI abhivyakti che to sItA lekhamAM sItAnA virahanI > vedanAne vAcA ApavAmAM AvI che eTale A be lekha sAthe nI thA goThavavAmAM AvyA che. viyogAvasthAmAM satI sItAnI dharmabhAvanA paNa uttama koTinI sUcita thAya che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sItA dIvALIpatranI sAthe rAmalekhanuM anusaMdhAna hoya tema che) spaSTa anumAna karavAmAM koI vAMdho nathI. hanumAnajI rAmacaMdrajIe ApelI mudrikA laIne sItA pAse mokale che. tyAMthI zarU thato dIvALI patra sItAno viraha ane rAmacaMdrajI sAtheno praNaya tathA dIvALI parvanI ujavaNI vagere vigatothI A patra samRddha che. paNa temAM koI kavino nAma ullekha nathI eTale ajJAta kavinI racanA gaNI che. rAmalekhane aMte Iti rAma lekha zabdo che. eTale rAmalekhanA kartA vize koI prazna nathI udabhavato. koI kavie rAmalekhanA anusaMdhAnamAM kalpanA karIne sItA dIvALI patranI racanA karI hoya tema saMbhAvanA che. eTaluM nizcita che ke rAmalekha ane sItA dIvALIpatra evo krama pustakamAM goThavyo che jethI rAmalekhanA saMdarbhamAM sItA dIvALI patra samajavAmAM saraLatA rahe. patra svarUpa ane zailI. patra vize vicAra karatAM sau prathama saMbodhana, viSayavastu, patrano aMta, lekhakanuM nAma jevI vigato svAbhAvika rIte hoya ema mAnavAmAM Ave che. madhyakAlIna patrono abhyAsa karatAM nIce pramANenI vigato prApta thAya che. madhyakAlIna kAvyonA AraMbhamAM ISTadeva-gurU ane sarasvatInI stuti ke vaMdanA karavAmAM Ave che te mujaba madhyakAlIna lekhamAM tenuM anusaraNa thayuM che. dIrghapatromAM A praNAlikA nihALI zakAya che jyAre laghu lekhapatramAM gurUvaMdanA che. AraMbhamAM svastizrI, gAma, vyakti ke sAdhu bhagavaMtanuM nAma darzAvavAmAM AvyuM che. koI koI patramAM patralekhaka zarUAtamAM ja potAnA nAmano ullekha kare che. to patrane aMte huM paNa Avo ullekha thayo che. nAmanI sAthe racanA samaya - saMvata, bI mahino, tithi paNa jaNAvavAmAM AvI che. madhyakAlIna kAvyomAM ' AkhyAna, rAsa, vivAhalo jevA svarUpanI kRtiomAM A paraMparA | Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jovA maLe che tenuM anusaraNa A patromAM thayuM che. laghupatromAM paNa pa) Avo nirdeza jovA maLe che. udA. joIe to AraMbhanI stuti. svastizrI jinavarataNAM padapaMkajapraNamevi lekha lakhuM suha gurU taNA, manidharI sarasAti devI ||1|| (vijayasenasUri lekha) sarasatI varasatI bhAratI, sagurU taNe saMyoga virahiNI nArI taNI vahA, dohalI nAtha viyoga 1 (virahiNI lekha) patra racanA samayanuM udAharaNa : saMvata solasa vakhaNe chappana varSa pramANa phAgaNa niramAMjA, caudiza dina bhaluMjI TI1) (vijayasenasUri lekha) 'madhyakAlIna sAhityamAM patra mATe lekha zabdaprayoga thayo hato eTale lekha lakhyo jevA zabdo paNa prayojAyelA che. laghupatromAM svastizrI pArzvajina praNamI, svastizrI Adijana praNamI, zrI hAravijaya sUrizvara gurUbhyo namaH, jevAM saMbodhana jovA maLe che. patranuM viSaya vastu duhA ane DhALamAM vibhAjita thayuM che. patrano prAraMbha duhAthI karIne DhALamAM patragata vicAro nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. ( zrI vijayasenasUrilekha, virahiNI lekha ane sImaMdhara svAmI ) viSayaka vinaMtIpatramAM A praNAlikAnuM pAlana thayuM che. anya patromAM A dezIono prayoga thayo che. gurUkRpA ane gurUbhaktie mAtra jaina tAha ' sAhityamAM nathI jainettara sAhityamAM paNa ahobhAvapUrvaka gurUno Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahimA pragaTa thayo che te dRSTie dIrgha ane laghu lekhamAM gurUno bhakti bhAvapUrvaka ullekha thayo che to vaLI patrane aMte gurUparaMparAnI vigato darzAvI che. udA. joIe to tapagacchAgaNadiNa parasiri vijayasenasUriNa zisaNa saMyuNiyo saharisaM kavi kamala vijayasena 1T (sImaMdhara jina patra kamalavijaya) uttamacaMdragurU pAya sA. namatI zIvacaMdra ucarejI (virahiNI lekha) patro kAvya svarUpe lakhAyA hovAthI kalpanAno vaibhava, alaMkAra yojanA ane rasasRSTi paNa patrane AkarSaka banAvavAmAM upayogI nIvaDI che. "rasarAja zRMgAra' kahevAya che teno paricaya patrothI thAya che. bhakti zRMgAra - zAMta rasanuM nirUpaNa bhaktajanone bhaktibhAvamAM tallIna kare che to tIrthakarano viraha, tIrthakara svAmI tarIke mAnIne virahAnubhUti karavI, tIrthakara bhagavAnane svAmI mAnIne sneha karavo, vagerenuM nirUpaNa zRMgArarasamAM thayuM che. temAM bhautika jIvananI virahanI anubhUtinI vigato dvArA AdhyAtmika prema prati Urdhvagamana thayuM che. eTale tenA dvArA aMte to prabhu premanuM ja nirUpaNa kendra sthAne rahe che. gadyamAM lakhAyelA traNa patro zuddha adhyAtma bhAvanAne sparze che. AtmabodhapatrikA, jIvacetanA kAgaLa ane devacaMdranA patro tenA dRSTAMtarUpa che. dIrghakRtinA aMtargata lakhAyela patra mULa kathAvastunA eka hA bhAgarUpe sthAna dharAve che. dA.ta. : zRMgAramaMjarI kathAmAM S ajitasena-zIlavatI lekha che te atre pragaTa karavAmAM Avyo che. te tIrthaMkara viSayaka patro madhyakAlIna kAvya paraMparAne anusarI ' lakhAyA che temAM bhaktibhAvanA kendrasthAne che. dUra dezAMtaramAM vasatA (8) Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snehIne patra dvArA maLIe chIe tethI adhika bhakta kavioe te mahAvidehamAM birAjamAna simaMdhara svAmIne patro lakhyA che. temAM bhaktanI bhakti to kharI. tenI sAthe sevaka - dAsa evA bhaktanA udgAranI ArTa vinaMtI patramAM sthAna pAmI che. sAdhu jIvana vyavahArane lagatAM patro sAmAnya kakSAnA mAhitIpradhAna che temAMthI koI AdhyAtmika ke jaina darzana viSayaka mAhitI upalabdha nathI. jIva cetanA kAgaLa ane Atmabodha patrikA patranA AkAra karatAM vadhu vistRta che paNa temAM AdhyAtmika vicAronuM nirUpaNa hovAthI vAcakavargane vadhu preraka bane tevA che. vaLI tenI rUpakAtmaka abhivyakti ane dArzanika vicArasRSTine kAraNe A patra daSTAMtarUpa bane che. madhyakAlIna paraMparAne anusarIne lakhAyelA patromAM patra svarUpanI vaphAdArI jovA maLatI nathI. patrane anurUpa AraMbha, saMbodhana, aMta jovA maLe che paNa vastu vizleSaNa vistArayukta hovAthI dIrghakAvyanI kakSAnA che. gadya ane padya ema be prakAranA patro che. gadyamAM lakhAyelA patro patra svarUpane anusare che ane muddAsara vicAro vyakta thayA che tema chatAM racanA samaya mahino tithino temAM ullekha jovA maLe che. samakAlIna praNAlikAnA prabhAvathI AvI sthiti sarjAI che. patronI bhASAmAM apabhraMza prabhAva vizeSa che to tenI sAthe gujarAtI bhASAno prayoga saphaLa rIte thayo che. madhyakAlIna patromAM jovA maLatI bhASAkIya vilakSaNatAo ) madhyakAlIna lekha/patranI bhASA prAkRta, apabhraMza ane jUnI che gujarAtI bhASAnA mizraNavALI che. ajitasena-zIlavatI lekha, zrI vijayasenasUri lekha, virahiNI lekha ane sImaMdhara svAmI lekha 9) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta tame maImeM koNa jevI kRtiomAM uparokta bhASA prayoga thayo che. bhASA aMgenI che, keTalika vilakSaNatAo atre namUnArUpe noMdhavAmAM AvI che. saMskRta apabhraMza-guja. yUyam aham ahe ame tehanI mAharI mArI mArI kuNa koNa anya "za"no "sa" prayoga upadeza > upadesa, paradeza > paradesa, upazama > upasama (madhya), nizi - nisi Adya za", "sa" prayoga zIdha > sIdhA Adya "kSa' no "kha" kSaNa > khaNa, kSaNakSaNa > khiNakhaNa, kSamA > khamA vivRta "e" no "o' no prayoga pUraI > pUre, kahaI > kahe, japaI > jape, chaMDaI > chAMDe, AvaI > Ave, chaI che, lIjaI > lIje, alAvaI > calAve, anusaraI > anusare, vaMdaI > vAMde, kIjaI > kIje, vAMcaI > vAMce, vinavaI > vinave, samaraI > samare, malAI > maLI, gAmaI > gAme, sijjaI > sIje. vivRta "' no "aha" no prayoga Si pippalau > pIpaLo, ghaNau > ghaNuM, kajjau > kAja, kaMdila - kaMda hA 3) nIcenA zabdomAM I pratyayano prayoga 10 ) Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAsi > pAse, paNi > paNa, ri > dUra, upari > upara, havaI > have, pachaI > pachI, jima-jima > tima tima, jihAM > tihAM jevAM saMyojakono prayoga jovA maLe che. 'e' no viziSTa prayoga vAMce, dhrUje, je, sahe, nehai 'o' no prayoga bhalo, ghaNo, pAlo, 'jI' no prayoga tAjI, bhaluMjI, kahAjI uparokta dRSTAMta patronI bhASAnA saMdarbhamAM noMdhyAM che. bhASA aMge vizeSa abhyAsa thaI zake tevI kSamatA A patromAM che. madhyakAlIna patra sAhityane patrasvarUpanA vikAsanA saMdarbhamAM mUlyAMkana karavAmAM Ave to te yathocita lekhAze. samakAlIna prabhAvathI lakhAyelA A patro patranuM nAma dharAve paNa AkAranI dRSTie saphLa nIvaDe nahi tethI patra nathI ema kahI zakAya nahi. jaina sAdhuo saMskRta - prAkRta bhASAnA jANakAra hovAthI saMskRta - prAkRta apabhraMza bhASAnA zabda prayogo thayA che. bhASAnI dRSTie vAcakavargane samajavAmAM thoDI kaThinAI lAge tema chatAM lekhanA vicAro AtmasAt thaI zake tevA che. A patrone vikAsanA anusaMdhAnamAM vicAravAthI satya pAmI zakAze. patronA vicAro caritrAtmaka vigato pUrI pADe che tenI sAthe keTalAMka bodhAtmaka vicAro jJAnamArganuM darzana karAve che. jaina patra sAhitya bhA. 1no uttama patra e sImaMdhara jina 11 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharadI che. A patranI saMskRta bhASAnI zailI (kavi bANabhaTa) saMdhi che samAsa ane vizeSaNayukta vItarAganuM guNa darzana karAvavAno lekhakane prayatna emanI vidvatAnI sAthe UMcI sarjaka pratibhAnuM pramANa puruM pADe che. sAhitya rasika vargane aneruM AkarSaNa thAya tevA A patra so koIne mATe AkarSaNarUpa bane tema che. patrano pratyeka akSara kiMmatI che. sahRdayI banIne bhAvapUrvaka patra lakhyo che, pratyuttara pAThavazo, patra khAnagI rAkhajo. ghaNA vicAro Ave che paNa patramAM keTaluM lakhAya? thoDAmAM ghaNuM mAnajo. jevI vigatono patramAM saMdarbha maLe che je patranA nAmane sArthaka kare che. lekha kAgaLa-kAgada vinaMtIpatra pharadI jevA patranA paryAyavAcI zabdaprayogo thayA che. ( patromAM kaTAkSa vacano, samasyA, praNAya bhAvanA, virahavedanA sahana karatI nArInI manaHsthiti, milanano AnaMda. caMdarAjA ane guNAvalIno patra arvAcIna sAmAjika sthitino paricaya karAve che. A patra pratyuttara sAthe hovAthI caMdarAjA ane guNAvalIno paraspara sneha ane vyaktitvano paricaya thAya che. strI caritra ane upAlaMbha dvArA abhivyakti thaI hovAthI patra rasika banyo che. viyoga zRMgAranI abhivyaktimAM koI navInatA nathI. pUrve kavioe je nirUpaNa karyuM che tene sthAna ApavAmAM AvyuM che tema chatAM A varNanathI patra AsvAdya bane che. madhyakAlIna patra sAhityanI sAmagrI vividha prakAranI che. vAra A patro vikAsanI sthitimAM che ema mAnIne teno abhyAsa thAya GS to patra lekhakane sAcA arthamAM samajIne nyAya ApI zakAya. jainettara kI sAhitya gadya-padya svarUpanA vikAsathI samRddha che to jaina sAhitya gadya-padyanA vikAsanI dRSTie eTaluM ja samRddha che. patra svarUpa (12) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arvAcIna kALamAM vadhu pracalita banyuM che tyAre tenA bhUtakALa tarapha vihaMgAvalokana karatAM ema lAge che ke jaina sAdhuoe mAtra paraMparAgata kAvyonuM sarjana nathI karyuM paNa temAM potAnI sarjaka pratibhAthI navInatA lAvavAno prazasya purUSArtha karyo che tenI saharSa noMdha levI joIe. eTale jaina patra sAhitya bhA. 1 patra svarUpanA vikAsanI bhUmikA darzAvavAnI sAthe jaina sAhityanI navInatA ane samRddhinuM pratIka che. bhA. 2 jaina patra sAhitya (arvAcIna) pustaka prathama pragaTa karyA pachI jaina patra sAhitya bhA. 1 vAcakavarga samakSa bheTa dharavAmAM Ave che. A pustakamAM keTalAMka pragaTa lekha-patranI sAthe apragaTa lekha-patra hastapratone AdhAre taiyA2 ka2vAmAM vadhu samaya ane zrama mAMge tema hovAthI bhA. 1 have pragaTa karyo che. baMne bhAganA abhyAsathI jaina patra sAhityanI sRSTi adhyAtma mArganI yAtrAmAM pUraka poSaka ane preraka banaze evI zraddhA che. moTA graMthonA vistArayukta jJAnanA arkarUpa patronA vicAro ciMtana-manana karIne AtmavikAsamAM upakAraka nIvaDaze evI apekSA ucita lekhAze. A pustaka eka sAdhana che ane tenA dvArA Atma kalyANanuM sAdhya siddha thavAmAM mArgadarzaka bane to saMpAdakano parizrama saphaLa thayo gaNAze. dhArmika sAhitya game te svarUpamAM hoya paNa tenuM lakSya mAtra samaya pasAra karavA mATenuM nathI ema mAnIne teno sahRdayI abhyAsa thAya to AvAM pustako moMghe2A mAnava janmane sArthaka karavA mATenuM amogha zastra bane. sAhitya dvArA AnaMda prApta thAya paNa Avo bhautika AnaMda na gaNatAM AtmAnaMdanI sthitinI anubhUtine mahatvanI gaNavI joIe to ja sAco abhyAsa karI zakAya. 13 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina patra sAhitya bhA. 1 nuM pustaka pragaTa karatAM apUrva ) AtmAnaMdanI anubhUti thAya che ane A svAnubhava sarvAnubhava ( rasika banI mAnava jIvananI mahattA samajI AtmazreyArthe pagalAM (SI pADIe evI abhyarthanA sAthe viramuM chuM. DaoN. kavina zAha 14 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '1. ajitasena - zIlavatI lekha kavi paricaya jayavaMtasUrinA jIvana vize AdhArabhUta mAhitI prApta thatI nathI paNa emanI kRtione AdhAre kavanakALa vize cokkasa anumAna thaI zake che. jayavaMtasUri AcArya tarIke ane jayavaMta paMDita tarIke sAhitya jagamAM prasiddha che. pahelAM paMDitapada ane tyArapachI AcAryapada prApti thaI haze eTale A be nAmathI jANItA thayA che. 1. pU. zrI vaDatapagacchanI ratnAkara zAkhAnA sAdhu hatA. teozrI vijayarasUrinA ziSya dharmaratnasUri ane emanA ziSya vinayamaMDana upAdhyAyanA ziSya hatA. A saMdarbha truMgAramaMjarI kRtinI kaDI 2419mAMthI prApta thAya che. zRMgAramaMjarI saM. 1558, RSidattA rAsa 1587mAM ane sImaMdhara svAmI jinalekha saM. 1599mAM racAyo che te uparathI evuM anumAna karavAmAM Ave che ke kavino kavanakALa soLamI sadInA madhyabhAga-uttarArdhamAM hato. emanA gurU vinayamaMDanagaNi emaNe buddhimAM sarasvatI ane vidyAmAM suragurU-bRhaspati hatA tevI mAhitI zRMgAra maMjarInI kaDI 14 ane 2411mAMthI prApta thAya che. emanI kRtio kavinI vidvattAnI sAkSI pUre che. teo saMskRta-prAkRta bhASAmAM paNa vidvAna hatA. emanI kRtio zRMgAramaMjarI'- zIlavatI cAritra saM. AS 1558,SidattA rAsa- saM. 1587, neminAtha rAjIpatI bAramAsa vela prabaMdha saM. 1614, sthUlibhadra kozA premavilAsa, sthUlibhadra 4) kozA premavilAsa phAga, dhUlibhadra caMdrApaNi, sImaMdhara svAmI lekha, D) 15) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sImaMdharajina vinatI caMdrAulI lekha, bArabhAvanA sajhAya, neminAtha stavana ane 80 uparAMta gIto racyAM che teno samAveza thAya che. emanI kathAo kautukarAgI, zRMgArarasanI vividhatA varNana kauzalya, maMjula padAvalIo, alaMkAra vaibhava subhASitanA saMdarbho geyatA jevA lakSaNo hovAthI jayaMvatasUri eka rasajJa kavi hatA. vaLI emanI kRtiomAM jJAnano bhaMDAra emanI vidyattAnuM pratIka bane che. atre ajitasena zIlavatI lekha ane sImaMdhara svAmI lekha nAmanI kRtino paricaya ApavAmAM Avyo che. A. jayaMvatasUrie "zRMgAra maMjarI" kathA padyamAM racI che tenA aMtargata ajitasena - zIlavatI lekha DhALa 46mAM kaDI ra1ra6thI 2154 sudhI eTale (59 kaDI) che. AraMbhamAM kavie jaNAvyuM che ke, atha ajitasena zIlavatI prati lekha likhaI chaI patrano prAraMbha "svasti zrIdhara vInavaI vAhalA chaI jiNi dezi suMdari suguNa muMjANa chaI, vAMcaI lekha saMdeza |ri126II zIlavatIno koI patra ke saMdeza nathI tethI ajitasenanA duHkhanA bhAvane vyakta karatAM kavi jaNAve che ke te duHkha mujanaI ati dahaI, jima karavatanI dhAra kaTAkSa vacana dvArA lekha (patra) na lakhavAno ullekha karatA kavinA zabdo che : tuccha gAmaI kAgala nathI, ki misi nathI triloki kaI khapa nathI ahAraDuM lekha na likhiu eka. T2130] tane patra lakhavAmAM ALasa AvatI hoya to koInI mAraphate ) saMdezo to mokalI zakAyane! 16 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ti2135TI eka "cIThaDI' ciThThI - saMdezA lakhelo nAnakaDo patra jo ' mokalyo hoya to te cAragaNA saMdezA jevo AnaMdadAyaka banato. zIlavatInA virahamAM ajitasena manamAM baLApo kare che ane eka kAgaLa lakhIne mokalavA jaNAve che. praNayanA kSetramAM paraspara AvI (2) sthiti svAbhAvika rIte jovA maLe che. kavi jaNAve che ke, gorI tuja virahAli muja mana balaI apAra, kAgala jala karI mokalI, karaye mAhari sAra ||ra134ll pracalita praNayanAM dRSTAMto dvArA ajitasena zIlavatInuM premapUrvaka smaraNa karI rahyo che teno ullekha karyo che. bhramara samaraI mAlatI, hAthI samarAM vijI mathala samaraI karahaDuM tima samaruM huM tujha ane pachI pratyuttara pAThavavA jaNAvyuM che, valatuM kAgaLa mokale, jima mani huI saMtoSa gorI tU jau nahIM milaI, to nahI bhAgaI sorI 2137Tii ajitasenano lekha ahIM pUrNa thAya che ane kaDI 2138thI zIlavatIno pratibhAva ane tenA aMtaranI sthitino ullekha thayo che. premIone patra maLe eTale hRdaya para rAkhIne parama paritoSa anubhave che ane sAkSAt milanano bhAva anubhave che. kavinA zabdomAM A vigata joIe to kAgala dekhI kaMtanuM, gorI thaI raliAti hRdaya-kamala tava vihasou, ulaTa aMgi nAmAMti ||2138 zIlavatInA harSanuM nirUpaNa karatAM kavi jaNAve che ke sajjanataNA saMdesaDA, suNatAM tRpati na thAI, | vAlI vAlI pUchatAM haiDuM harakha vaheMti. T014| 17) Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DEO ajitasenano patra vAMcIne harSanAM AMsu AvyAM. evo bhAva vyakta karatI kavinI paMktio joIe to kAgala uvelI kaMu, jima jima vAMcaI nAri, tima tima mani guNa sAMbharaI, varasaI AMsu skaMdhAra T2143/l. ajitasena dUta mAraphate saMdezo mokale che tyAre zIlavatIne atyaMta harSa thAya che ane dUtane vAraMvAra potAnA svAmInA kSemakuzaLa pUche che. A dUta cAlAka che. zIlavatIne sAMtvana ApatAM jaNAve ri147] T148|| ri149 gorI gehalI kAM thaI, je samaraI nisidisa te sUjaI tehanaI manathI chaiDa rIsa |2146IT jima tarasiyA sarovara lahiu, mani ANaMda sudhAI, sujana saMdezA sAMbhalI, haiaDaI harakha na mAI jima rayaNAyara caMdanaI neha sadUri ThiyAMhi, tima dUri hiha sajjanaha, guNa sallaI haiyAMha valI valI pUchaI vADI, avara na vAta suhAI saMdesu jima jima suNaI, tima tima ulaTa thAI zIlavatIne kAgala vAMcIne snehamAM vRddhi thaI che evo bhAva vyakta karyo che. kAgala vAMcI kAminI adhika hUvo sasanehI uvelo valI valI joI jima bApIDA-meha pariva53|| svAmIno kAgala vAMcIne pratyuttara lakhavAno saMkalpa kare che je te bhAva vyakta karatAM kavi jaNAve che ke kAmini ketaC kAraNi, valatuM lekha lipati. RlekhaI vAdhaI nehaDuM adhiko huI khaMti TI154|| 18) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA ja ajitasenano lekha ane emanI premabhAvanAnuM nirUpaNa, karato A patra zRMgArarasathI samRddha che. dUta mAraphate mokalelo patra || ane dUta sAthenA vArtAlApa sAMbhaLI zIlavatI svAbhAvika che che harSollAsa anubhave che ane pratyuttara pAThave che. atha zIlavatI ajitasena prati pratyuttara lakhi chaI zIlavatIno pratyuttara46mI DhALamAM kaDI 2155thI 2250 eTale ke 96 kaDImAM samAviSTa thayo che. zIlavatInA patrano AraMbha nIce pramANe thayo che. svasti zrI sohAmaNAu, vAhAlesara guNavaMta kaMtasaMdesu vAMcamo gorI lekha likhaMti T/2155TI paraMparAgata rIte kSemakuzaLa pUchavAno ullekha thayo che. yata AMhAM khemakuzala chaI, te tumha caraNa pasAI tahIMnA kuzala jaNAvayo, jima ahoni sukha thAI ra157I virahAvasthAnA divasomAM ApazrIno patrathI mAruM jIvana navapallavita thayuM che. A vicAranI abhivyaktithI kavitva zaktino paricaya thAya che. dussaha viraha davAnali sUkatI tana-veli te tumha kAgala meha-jali pallavIyA raMga rola |ra160|| tanuveli rUpaka ane meghajaLanI upamAthI zIlavatInA hRdayanI bhAvanAne rasika vANImAM vyakta karavAmAM AvI che. zIlavatI svAmInA guNonuM punaH punaH smaraNa karIne patra lakhe che paNa ( harSanAM AMsuthI patra bhIMjAI jAya che. kavinA zabdomAM A mAhitI : che joIe to - | valI huM likhavA alajaI, rahI nIsAsa khaMci ( tuM AMsu jharaI AMkhaDI, kAgala tena gayaMti TIra166IT (19 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAmIne maLyA vagara virahanuM duHkha dUra thAya tema nathI. kavie ahIM daSTAMta dvArA A vicAra jaNAvyo che. kima duHkha bhAgaI viNa mili piu saMdeza saeNa vana dAvAnala kima samaI gujju te meheNa. ||2168 / / svAmI vinA anya koIne mArA dilanI vAta kahI zakAya tema nathI. huM tamArA snehamAM ghelI banI gaI chuM. tArA virahamAM zerIe zerIe bhaTakuM chuM. mAruM magaja paNa ThekANe rahetuM nathI. tuM dUra hovA chatAM mAruM mana to tamArAmAM ja nimagna banyuM che. snehI yojana dUra hoya chatAM sAco sneha hoya to te manathI najIka che. kavinA zabdo che : jenaI mani je vallahA te tasa dUri na hoI caMda vasaI gayaNa gaNaI sAyara vAdhaI toya morA DuMgaraDe lavaI uparigAjaI meha dUri gayAna vIsaraI, sajjana sAthi sneha ||2183|| paradeza vasatA svAmIne maLavA mATe 'pAMkha' nI kalpanA karavAmAM AvI che. pAMkho hoya to uDIne maLI zakA evI kalpanA sImaMdhara svAmInA patromAM paNa samAna rIte sthAna dharAve che. vAhalA vasi videsaDAI vici naI nAlA vADi jau siri huI paMkhaDI, tuM pahacADuM rUhADi paMkha taNaI paramANe, vAhalA naI uDI milaI paMkhI bhalAM sujANa paMkha vinA nahIM mAMNasAM ||2182|| ||2186 / / patrathI kSaNika AnaMda thAya paNa milanano je avarNanIya AnaMda te nathI maLyo. kavi A vicArane vyakta karatAM jaNAve che ke sajjana nAmi tumhAraDaI, huI ati saMtApa, paNi tuja mukha nihAliyA vinA kimahi na chipaI sosa / / 2192 / / 20 ||21851 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tumhanaI samaruM rAti-dina, varSAMte mana ha majhAri tuMhi na huI samAdhi muja, dIThA viNa eka vAra ||2201|| svAmInA virahanuM kAraNa pUrvabhavanA pApano udaya che evA dhArmika vicA2nuM AlaMbana levAmAM AvyuM che. anudina samaruM haIDalaI nisidini toruM jApa nayaNi na dekhuM tumhaI te kAMI pUrava pApa hRdaya-kamali eka tUM riu, gUMthI tujha guNa mAla zreya-mita abhidhAna tuja japatAM jAI kAla zIlavatI manovyathA vyakta karatAM kahe che ke ketU likhII lekhamAM ketU kahU eka mukkhi tUhija jANaI vedanA, tuM ja virahaI je dukhkhuM jihAM tuM tihAM muja prANa, chaI, kevala AhAM zarIra yaMtra yogi jIvita dhArau, jima saravaramAM nIra ||2207|| mAruM jIvana tamArA hAthamAM che. tame dUra vasyA cho tethI huM tamone bhUlI gaI nathI. zIlavatInI samarpaNa zIlapraNaya bhAvanAnuM nirUpaNa karatAM kavi jaNAve che ke ThAmi ThAmi dIsaI ghaNA, sarovara jala saMjula paNi mAnasa viNa haMsanuM, kihi na TharaI citta ||2210|| kavie mAnasarovaranI uttamatA darzAvIne zIlavatIno ajitasena pratyeno sAco sneha vyakta karyo che. che tenI abhivyakti karatAM kavinA zabdo che ||2211|| zIlavatI svAmIne maLavA mATe atiutkaTa bhAva anubhave nayaNAM jovA alajyAM tumha guNa suNavA kanI goThi karevA jIbhaDI, tumha samAgami manna ||2205|| ||2206|| 21 ||2214|| Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21ra0 che. dinaphITI thAI varasaDAM ghaDI TalI thaI mAsa sajana tAharaI viyogaDaI jharo thaI palAsa pA2216I MA megha ane mora, harina ane sAraMga, no sneha che tema huM tamAruM pratikSaNa smaraNa karuM chuM. svAmI milananA prasaMganI kalpanA karatAM kavi jaNAve che ke te dina velA kahAM hasaI tumho mila sau jaNivAra sukha duHkha kahI naI mana taNau, karasiu prema apAra ri221TI * kamalapatramAM bIDAyelo bhramara sUrya kiraNonI rAha jue che tema zIlavatI svAmInA milananI rAha joI rahI che. kavinA zabdo che. kamali baMdhANaka bhramara lau jima sahira kiraNeNa joI sUraya vATaDI, timahUtuha nayaNeNa ||2223|| jema bhUkhyo mANasa annanI IcchA kare, hAthI viMdhyAcala parvata para javA Icche, daridra mANasa dhananI IcchA kare, koyala madhumAsanI pratIkSA kare, caMdramA cakorane Iccha, haMsalo mAnasarovarane, gAya vAcharaDAMne, UnALAmAM tarasyo pathika pANInI IcchA kare tevI rIte huM ApanuM smaraNa karuM chuM. kavie vividha dRSTAMtonI hAramALA ApIne zIlavatInI svAmI milana smaraNanI bhAvanAne AkarSaka ane rasikavANI vyakta karI che. aMte kavi kahe che ke tU eka samaya na vIsArI thoDAughaNuM sajoI, svAmInA guNo patramAM lakhIne vyakta thaI zake tema nathI. e thoDAmAM ghaNuM samajI jajo. lagabhaga praNaya bhAvanAnA nirUpaNamAM ' premikA AvA zabdomAM potAnI praNayabhAvanA vyakta kare che. temAM Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T2234 koI navInatA nathI. madhyakAlIna racanAomAM AvI ukti S) sarvasAmAnyapaNe jovA maLe che. bhUmaMDala kAgala karuM, sAyaru savi masi savi DuMgara kAMThA havaI tuSTha guNa tuhina likhAI I2237TI sAcI premikAne priyatamano viraha lAMbo hoya to te snehavRddhinuM nimitta bane che. kavi A vize jaNAve che ke sajana taNAM sanehaDA vIsariyAnavi jAI jima jima viraha ghaNeraDuM, tima tima adhiko thAI fl2232aaaa kavie atizayokti alaMkArano prayoga karIne zIlavatInA sneha vize jaNAvyuM che ke re sajjana guNa tAharA jau lakha jihvA thAI koDi barisa jIvI dharuM tuMhaI kahiyA na jAI akSara bAvana guNa ghaNA ketA likhII lekhi thoDaI ghaNuM karI jANayo, sukha hosaI tuha dekhi T/2235ll savi aMbara kAgala havaI, gaMgA jala misi hoI, jau sura-gurU tumya guNa likhaI, pAra na AvaI toI I2238TI potAnA svAmI dUra vasyA che tyAre priyatamA kahe che ke mata vIsArasi vallahA, paradesaI prIti manamAM jaI ghaNI vAtaDI, kAgala na likhAI. zIlavatI svAmIne pratyuttara pAThavavA jaNAve che. valI saMdeza kahAvIyo, vahiluM likhiyA lekha vi. juhAra amAruM mAnayo jo nAva milAI mekha sAra248 patra lakhyAno ullekha karatI paMktio joIe to 9) bhAdravadi dazamI gurau kAgala neha vizokha ( jayavaMta paMDita vInavaI e vAhAlAnuM lekha Tora250 || 23 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajitasena-zIlavatI lekha madhyakAlIna gujarAtI bhASAmAM lakhAyo che paNa patranA AMtaradehamAM premI ane premikAnA haiyAnA (d sAcA hRdayanA snehane pragaTa karavAmAM kavi karma saphaLa nIvaDyuM che. te svAmI me sajjana prayoga karIne emanuM gaurava vadhAryuM che. kavinI ) upamA ane tenI hAramALA, rUpakayojanA ane atizayokti ane dRSTAMto dvArA kavi kalpanAnI madhuratAnI sAthe kAvyagata alaMkAra yojanAthI rasa ane bhAvanI sthiti paNa asarakAraka ane AkarSaka banI che. premIonI anubhUtinA nirUpaNamAM koI navInatA nathI pachI te premI madhyakAlIna samayano hoya ke arvAcIna. praNaya ane viraha, milananI utkaMThA, patra-saMdezanI rAha jovI, praNayamAM rAtadivasa varSa jevA lAge, virahAvasthAmAM AMsu sAravAM ane e rIte praNayanI abhivyakti karavAnI praNAlikAnuM A lekhamAM lAkSaNika Alekhana thayuM che. ajitasena karatAM zIlavatInA vyaktitvano paricaya vadhu prabhAvazALI che. kavio ane lekhakonI kalame puruSa pAtro karatAM strIpAtro vadhu bhavya, AkarSaka ane prabhAvazALI sarjAyA che. alabatta dareka kRtiomAM nahi paNa ghaNI racanAomAM Avo saMdarbha maLe che. A lekhamAM zIlavatInA pAtra pratye sahaja sneha thAya tevI anubhUti thAya che. strInuM lAgaNIzIla hRdaya ane samarpaNazIla prema kevo che tenuM ahIM satyadarzana thAya che. madhyakAlIna lekha (patra) sAhityanI A racanA vastu ane tenI abhivyaktinI daSTie eTale ke kAvyanI rIte uttama lekhAya che. bhagavAnanA anaMta guNa che ane tenuM paNa varNana thaI zake che S tema nathI. eka subhASita atre noMdhavAmAM AvyuM che. tenA prabhAvathI nI premanI duniyA ane bhakto bhagavAnanA bhaktibhAvane avarNanIya hajI kahe che teno saMdarbha ahIM maLe che. bhagavAna mATe "avarNanIya 24) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T1TI ucita lAge che. premIo AvI kalpanA kare e to mAtra praNayanI utkaTa bhAvanA ane sAhityanI duniyAnI eka sumadhura ane cirasmaraNIya kalpanA che. asitagirisama cAt kajjalaM sindhapAtra surataruvarazAkhA lekhanI patramurtI likhati yadi gRhItA zAradA sarvakAla tadapi tava guNAnA mIzapAra na yati artha : jo sAgararUpI khaDiyAmAM asitagiri jeTaluM kAjaLa hoya, zreSTha kalpatarUnI kalama hoya ane pRthvI (patra) kAgaLa hoya ane jo A badhuM laIne sarasvatI devI Akho samaya (satata) lakhyA karyA to paNa he prabhu! tamArA guNono pAra na pAmI zake. svasti zrIvara vInavaI, bAhalI chaI jiNi dezi, suMdari suguNa muMjANa chaI, vAMcaI lekha-saMdeza. T2126TI kuzalakhema chaI mUMhanaI, goro dharaye citti, tima karaye jima ApaNI, adhikI vAdhaI prIti. ||2127ll lekha saMdeza na mokaluM, etA divasa majhAri, te duHkha mujanaI ati dahaI, jima karavatanI dhAra. T2028 gorI taI kA TAlIuM, saMdezA vyavahAra, dAsa kisiu ahmAraDa, mAyA tijI apAra, 1/2129thI tuma gAma kAgala nathI, ki misi nathI triloki, kaI khapa nathI ahAraDu, lekhana likhau eka. TIra130 || jau tuhyanaI Alasu thayuM, ahani likhatAM lekha, tu ko hAthi saMdesaDu, siM na kahAviu eka. ll2131TI kAgala misi lekha taNI, jau likhatAM huI hANi, tu saMdesu kahAvatAM, tuhya-sikaMthAI atayAna. i2132aaaa - - - - - - - - (25) Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ti2133|| T135TI ja eka AMgala cIThaDI, mokalatAM dharI neha, tu te vAta caugaNI pADa na rAkhata eha. gorI tuja virahAnayiM, muja mana balaI apAra, kAgala jala-kari mokalI, karaye mAharI sAra. TIra134nI bhamaru samaraI mAlatI, hAthI samaraI viMja, maruthala samaraI karahaDu, tima samaruM hUMtujha. rAgavatI mana-mAMDavaI, vAhAlI rAkhe prIti, neha-jaliM nitu sIMcaye, jima navI sUkI vaMti. 1/2136ll valatu kAgaLa mokale, jima mani huI saMtoSa, gorI tuM jau nahIM milaI, tAM nahIM bhAgaI sosa. T137ii kAgala dekhI katanu, gorI thaI ralIAti, hRdaya-kamala tava vihasouM, ulaTa aMgi na mAti. 2138nA sajjani saI-hathi bhejIuM, neha dharI mana mAMhi, jimi jimi te vali jAI, tima tima ulaTa thAI. T2139IT. sajjana taNA saMdesaDA, suNatA tRpati na thAI, vAlI vAlI pUchatAM, haiDu harakha vaheMti. TIra140 || kihAM hUMtA kahIMI miliyA, siu kahAvi tuhma sAthi, kAMI mujanaI saMbhAratAM, pUchI mAhArI vAta. T2141TI. ruDA sujana saMdesaDA, vaIronI viparIta, vAlI vAlI pUchatAM hajaI hIMsaI cIta. TIra142 kAgala uvelI kaMta, jima jima vAMcaI nAri, tima tima mani guNa sAMbharaI varasaI AMsuM sudhAra ra143| sakhI uvAca : tena lakhyA sulekhamAM, pragaTa navAM vAcaI jeha, TIra14TI (26) Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlavatI uvAca : neha gayA sajjana taNA, paMtha nihAluM teha. sakhI uvAca, kathaM zIlavatI premAsava mada dhAriyAM, suddhi na hovaI teha, Akhara sudhA lekhamAM, jANyuM sithila saneha. dUta uvAca : gorI gahilI kAM thaI, je samaraI nisi-dIsa, te sUdhUjaI tehanaIM, manathI chAMDe rIsa. liyAvaI dUri saMdetaDuM, chAMnu kAgala dUta, jehasiuM bolI na sakII, tehasiuM lekhi bAta. jima tarasiyAM sarovara lahiu, mani ANaMda-sudhAi, sujana saMdesA sAMbhalI, haiaDaI harakha na bhAI kAgala vAMcI kAMminI, adhika havI sasanehi, uvelI valI valI joI, jima bApIDA-meha. kAmini kaMtaha kAraNi, valatu lekha likhaMti, lekhaI bAdhaI, nehaDu, adhikI hui khaMti. ||2144|| jima rayaNAyara caMdanaI, neha sadUri ThiyAMha, tima dUri Thiya sajjanaha, guNa sallaI haiyAMha. valI valI pUchaI vattaDI, avara na vAta suhAI, saMdesu jima jima suNaI, tima tima ulaTa thAI. sajana-saMdesu lakhalahaI kAgala koDi laheMti, dITha koTI-zata lahaI, saMgami mUla na huMti. sajana dIThi sukha jetalU, te huI kAgala dekhI, lAkha joyaNa vAhAlA vasaI, nitu nitu milavuM dekhi. / / 2151 / / 27 ||2145|| ||2146|| ||2147|| ||2148|| ||2149|| ||2150|| ||2152|| ||2153|| ||2154|| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha zIlavatI ajita prati pratyuttara lakhi chaI, svastizrI sohamaNau, vAhAlesara guNavaMta, kaMta-saMdesu vAMcayo, gorI lekha likhaMti. T0155TI sAnaMdaI sasnehapaNaI, vanavuM chauM zreyotra, ahInU te jaNAvivuM, kaMtA kAryacAra. Ti2156II yata hAM khemakuzala chaI, te tuTya caraNa-pasA, tahIMnA kuzala jaNAvayo, jima aAniM sukha thAI. ra157ll. apara divasa saghaNe lekha tuhya taNau, puhuto eka AhAI, sarva samAcAra jANIu, harSa havumana mAMhi. Tri158ll sajjana lekha tuDhAraDa, bhAgu virahanu sosa eka mana jANaI mAharuM, je muja havu saMtosa. T159|| duHssaha viraha-davAnaliM, sUkatI tana-veli, te tuhya kAgala meha-jali, pallavIyAM raMgareli. (2160! divasa saghaNe lekha mokaliu, haiI saMbhArI Aja, ghaNUM kahsyuM eka mukhi, jAMNauM ApiuM rAja. ra161ll jANI duhavaNa mana taNAM, likhI hatI je lekhi, eka aparAdha ahyAMraDau, vAhAlA khamayo eka. T[2162nA vAMka nathI kAgala tamau, Alasa nahIM bhuja rekha, paNi ekaI ko te nahIM, te tuhma ApaI lekha. ra163il lekha likhiuM java vallahA, samari samari guNa tujha, tava mana mAruM gahibaraI, duHkha na samAI mujha. ra164ll tuhya guNa likhatAM lekhamAM, duHkha nIMsAsa thAI, te nIsAsA-dhUaDaI, kAgala balI sajAI. 1 T/ra165TI ( 28 ) Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ valI huM likhavA alajaI, rahI nIsAsa khaMci, tu AMsU jharaI AMkhaDI, kAgala teNa galati. TIra166ll balI likhAvuM ko pahiM, manaduHkha kahuM tasa dekhi, te paNi mAharI parihavaI, tu kima bhejuM lekha. |167ll kima duHkha bhAgaI vila mili, pIu saMdesa-saeNa, vana-dAvAnala ki zamaI, gajjata meheNa. T2168aaaa. na sakUM kuhunaI mokalI, AvI na sakU huM, bAMhAlA tAharaI viyogaDaI, kou dahai viNa-dhaMa 2169IT bAhAlAI alakhAmaNA, sajana guNa-bhaMDAra, jANa valI valI hUM smaruM, samara dahaI apAra. pari170 || re sajjana guNa tAharA, samar jeNI vAra, taba haIDaI sAraNi vahaI, na lahU nasAsA pAra. T/ra171al uparAMpara nIsAsaDe, heDU saMkaDa hoI, avara na upajaI bolaDA, lekha na likhII toO. TI172TI kuhunaI kahuM mana-vADI, tuja viNa saghalaI rAMna, vAhAlA hUMgadilI thaI, eka ji tAharaI dhyAna. ll173/l serIM serI raDavaDU, sUnI tuja viraheNa, sAna gaI savi sayaranI, jUhaC ku-jimaeNa. ri174ll sajana-saMdesu kahAvaI, vasaI visaI neha, je vAhAlAM haiDaI vasaI, siu saMdeca teha. vAhAlA mAMNasi haiDalaI, ApaNa dUri rahyAMI, duriyana loka taNaI bhaI, tU rAkhiu mana mAMhi. T2176 bhAgaI nahIM saMdesaDaI, mani alaju milaNAMI, AMbA-phalanI AsaDI, na laI akka-phalAMI. ra177TI T175TI 29) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhalAM kAMI viNAsII, misi kAgalI asAra, thoDA mAMhi prIchayo, tuhyo chau prANadhAra. DuMgaranaIM nANAM ghaNAM, aMtara do nayaNAMI, sajana mani aMtara nathI, joyaNa koDi gayAMI. neha kUTaI dUri gayA, bAhalA mANasi manni, kihAM sUraya gayaNagaNi, kihAM jali paMkaja-vanna. talithI vihasaI phUlaDA, upari sasi UgaMti, dUri thakAM je TUMkaDAM, je mana mAMhi vasaMti. jehanaI mani je vallahAM, te tasa dUri na hoI, caMda vasaI gayAMgaNaI, sAyara vAdhaI toya. morI DUMgaraDe lavaI, upari gAjaI meha, dUri gayAM na vIsaraI, sajjana sAthi saneha. sajjana taNA sanehaDA, ugI navI ko veli, pAna paDaI paradezathI, jau viNasaI tasa veli. vAhAlAM vasi videsaDaI, vici naI nAlA vADi, jau siri huI paMkhaDI, tu pahucADuM ruhADi. paMkha taNaI paramANi, vAhAlAM naI UDI milaI, paMkhI bhalA sujANa, paMkha vinA nahIM mAMNasAM(?) sujana sukhaniM kAraNi, vIsAru ghaNIvAra, paNi tuo vIsaratA nathI, dekhuM nayaNA-bAri. ||2178 || 30 ||2179|| ||2180|| ||2181|| ||2182|| ||2183|| bhamarA viNa jima phUlaDAM, paMkaja vinA nivANa, zobhaI nahIM ghara AMgaNauM, tuhma viNa vAhAlA rAMna / / 2187 / / ||2184|| tehaji mANasa tehaji ghara, te serI te vATa, vAhAlesara eka tuja vinA, muja mani sarava UjADi / / 2188 / / ||2185|| ||2186 / / ||2189|| Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayUra sajana ma jANasi neha gayuM, gha dIhA rahaI duri, varasaha chehaDaI meha milaI, nAcaI harakhi meha ghaNauM kaOsiu vallahA, tuM jai rahiu sadUri, suhuNAmAM hUM tUharni, navi dekhuM cihu-pahuri. guNavaMta ati vallahAM, vasiyAM te haiyA majhAri, te navi jAI vIsAriyAM, jA kAyA parihAra. anna vizekha haya vallahA, sIyAlaI huI vanni, tasa Adgha 'I' kAra kari, te tubha pAsi sujanna. je UgaI vAviyA pachI, tiNi nAmi jasa nAma, tihAM nayaNAM melAvaDau, karasaI caMda sujANa. na sajjana nAmi tuhmAraDai, huI ati saMtoSa, paNi tuja mukha nihAliyA banA, kimahi na chIpaI sosa / / 2192 / / vAhAlesara eka tuja vinA, kSaNa varasAM su thAI, dina jAI ati jhUratAM, TalavalatAM nisi jAI. tuhmanaI samaruM rAti-dina, vahUM te manaha majAri, tuhi na huI samAdhi muja, dIThA viNa eka vAra. ||2190|| 31 ||2191|| ||2193|| vivari ya chappaya vAsa, aMtyakSara tasa chehi, te sajjana eka tuja vinA, mujanaI dahaI ati dehi / / 2197 / / sajjana ati sabharita bhariuM, mujha mana tuhma guNeNa, avaguNa paIsI navI sakaI, tuhma vIsAruM jeNa. re sajjana guNa tusra taNA, dahaI jima khaIra aMgAra, navi lambaI jiNi ulhavau, avaguNa nIra lagAra. ||2199|| sajjana virahaI tuhmAraDaI, muja mana koU jalaMti, colI caraNA cIraDAM, TIMpiTIMpi galaMti. ||2194|| ||2195|| ||2196|| ||2198|| ||2200|| ||2201|| Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2205T IJ207TI muni mana viNa sUra sara vinA, aha pIDaI muja deha, ekavAra sajjana milI, tUvi nevAre teha. 2202aaaa vAra vAra tuhma vAtaDI, vAra vAra tuhma cIti, tuhya darazani umAhalU, phalasaI, kahIMI bhIMta. ri203|| dhyAna tumAruM citaDaI, guNa suNi savaNa saMtosa, nAmi pavitra sa jIbhaDI, do nayaNAM dharaI sosa. 2204ll anudina samaru haIDalaI, nisi-dini toru jApa, nayaNi na dekhuM tulbaI, te kAMI pUrava pApa. hRdaya-kamali eka TU riu, gUMthI tujha guNa-mAla, zreya-mita abhidhAna tuja, japatAM jAI kAla. ||2206ll ketU likhII lekhamAM, ke tuM kahuM eka mudhdhi, tUhaji jANaI vedanA, tu ja virahaI je duSNu. ma jANasi tU visarita, gayA videsi apAra, muja jIvita tuja pAsi chaI, sUnU AhAM DhaMDhAra. ||2208|| prIti-latA thAluM kariuM, tuhma mana-maMDapi lAga, duriyana vacana kaTAraDaI, rakhe chedAI suraMga. 2209II jihAM tuM tihAM bhuja prANa chaI, kevala AhAM sarIra, yaMtra yogi jIvita pariuM, jima saravaramAM nIra. rara10|| ThAmi ThAmi dIsaI ghaNAM, sarovara jala saMjura, paNi mAnasa viNa haMsanuM, kiMhina TharaI citta. ||2211nI hA kihAM sUraya kihAM kamala-vana, kihAM kamudAlI caMda, S vAhalAM vasaI videsaDaI, samariyAM deI AnaMda. parara12AA. thAI masoraha turiyA, dUkriti sajjana vedhi, navi vIsamaI navi khalaI, navi muMjAI nikheda. ||2213|| 32) Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayaNAM jovAM alajayAM, tuhya guma suNavA kanna, goThi karevA jIbhaDI, tuhma samAgami manna. re sajjana guNa tuhya taNA, mujanaIM karaI vAcAlI, khAMcI rAkhuM navi rahaI, jima koIla niM rasAla. dina phITI thAI varasaDAM, ghaDI TalI thAI mAsa, sajana tAharaI viyogaDaI, jharo thaI palAsa. jima visarahaIM moraDI, jima sarabhalAM su meha, jima harinaIM sAriMga naI, tehavu muja tuja neha. jima kaTha-paMjaramAM paDiu, pAvasi-kAli ArAmi, keli saMbhAraI moraDau, tima huM tuA samarAmi. UnhAlaI tarasAlUu, jima bappIhu heva, ati joI meha vATaDI, tima tusra vATa aovi. jima ati tarasiu paMthIu, unhAlaI bhara lUi, vaMchaI sajala sachAya sara, tima vaMchU tuhma huI. 33 ||2214 | ||2215|| ||2216|| te velA teha jiM ghaDI, tehaji dina supramANa, jahIM tuAsi melAvaDAu, karasaI deva sujANa. te dina velA kahIM hasaI, tusro milasiu jaNivAra, sukha-duHkha kahI naIM mana taNau, karasiu prema apAra / / 2221 / / ekavAra havi jau kimahi, vAhAlA tuja dekhesi, nahiM sirAviM nIra pari, teu aMtara TAlesi. kamali baMdhANau bhamaralauM, jima sasihara kiraNeNa, joI sUraya vATaDI, tima huM tuhma nayaNeNa. jima priya viraha karAlIu, cakavu dhaNa-aMdhAri, khiNi khiNi samaraI sUryanaI, tima huM tuhma saMsAri ||2224|| ||2217|| ||2218|| ||2219|| ||2220|| ||22223 ||2223|| ||2225|| Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnasa sarovara haMsa jima, bhamarA jima kamalAI, meha saMbhAraI mora jima, tima tumbha guNa samarAMI. T2226IT gayavara samaraI biMjha jima, koIli samAI aMba, tima samaruM hRtUhanaI, samaraI bhamara kadaMba. rara17nA dhana vaMchaI dAridrIu, bhakhya vaMchaI anna, paMthI vaMchaI chAMyaDI, tima tuhmani muja manna. TIra228TI surabhI samaraI vachanaI, koI laDI madhu-mAsa, tima samaruM huM tuhani, caMda cakora vilAsa. |2229IT. dhaNauM kahuM siu kAris, sama kIdhau sivuM hoI, tU eka samaya na vIsariu, thoDAI dhaNUM sajoI. TIra230nA bhUtali vAsI aMtya-viNa, rata-kalahaI te hoI, te bi kevala tuhya kanhaI, dhaNauM kahaI siu hoI. pari231TI sajana taNA sanehaDA, vIsAriyA navi jAI, jima jima viraha dhaNeraDu, tima tima adhikA thAI. 2232TI sajana saMdesaI tAharaI, nayaNe kIu saMtosa, kou lAgI bhIMtaraI, haiDA karI saMtosa. T/2233TI re sajana guNa tAharA, jau lakha-jihavA thAI, kroDi varasa jIvI dharuM, tuhaI kahiyA na jAI. parira34TI akSara bAvana guNa dhaNA, ketA likhII lekhi, thoDaI ghaNuM karI jANayo, sukha hosaI tuma dekhi. pari235ll jIvita thoDuMmaNUya-bhavi, caDatA paDato dinna, vici vici rayaNa aMdhAraDauM, tuhma guNa likhaI kima ||2236I bhUmaMDala kAgala karuM, sAyara savi masi thAI, savi DuMgara kAMThA havaI, tuhma guNa tuhina likhAI. ||2237TI 34. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savi aMbara kAgala havaI, gaMgA-jala misi hoI, jau sura-gurU tuhma guNa likhaI, pAra na AvaI toI ||2238TI tuhma guNa Ujala-dUdha jima, misi ati kalI hoI, ehavuM jANI cittaDaI, lekha na likhIu toI. |2239ll pahilA guNa ketA likhuM, kehA pachaI sAra, tubha guNa saghalA sarikhAM, muja mana paDiuM vicAra. pari240 || sajjana jehanU sira chediyA pachI, puNaravi sahira viksa, tasa AdeI "e'kAra kari, te mani dhaNau dharijja. ||2241T ziziraha Adima mAsa je, dhari eka maMtra ji deI, teha ma utArasi cittathI, dini dini adhika kareI. 2242TI sajjana sanehA ApaNA, adhika vadhAraI cIti, mata vIsArasi vallahA, paradesaI prIti. T2242TI manamAM kaI ghaNI vAtaDI, kAgali na likhAI, dokhI duriyana jagi ghaNA, miliyA paravaI na kahAI. ||2244TI sajjana kAMI kahAvyo, Aha ahma sarakhuM kAja, ghaNauM likhuM siu lekhamAM, likhatAM thAI lAja. ||rara45ll rakhe vIsAru ciMtaDaI, dharayo moha apAra, vahilA milavAM Avayo, lekha likhuM lakhavAra. T/2246II. haladaha nAmaI nAma je tIhacara ari tasa chehi, khamajja kare saMThavI, mokalayo dharI neha. valI saMdeza kahAvayo, vahilu likhayo lekha, juhAra amAru mAnayo, jAM nAva milII mekha. adhikuM uchauM je likhauM, kuDU kAgala mAMhi, () te aparAdha ahamAraDa, rakhe dharu mana mAMhi. T2249IT | T/2247TI Ti2248TI (35) 35 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAdrava vadi dazamI gurau, kAgala neha vizekhi, jayavaMta paMDita vInavaI, e vAhAlAnu lekha. 2. zrI sImaMdhara svAmI lekha / patra madhyakAlIna lekhamAM sImaMdhara svAmI vize traNa patro maLe che. temAM jayavaMtasUrinI 40 kaDInI racanA sImaMdhara svAmIno mahimA pragaTa kare che. A lekha lakhyAno samaya - mAsa tithi vagere vigato darzAvatI paMktio nIce pramANe che. ||2250|| . sAdhu ziromaNi jANIi, zrI vinayamaMDaNa uvajjhAya re, tAsa sIsa guNa AgalA bahulA, paMDita rAya re. Aso sudi punima dinaI, zukravAra ekAMtiIre, kAgala jayavaMta paMDitaI likhIyau mAjhama rAtiI. / / Iti zrI sImaMdhara svAmi lekha samApta / / || paM. zrI hemarAja paThanArtha | 36 lekhanI zailIne anurUpa svastizrI patrano prAraMbha thayo che. svastizrI puMDaragiNI moru saguNa sImaMdhara svAmi, muhi bolatAM amRta jharaI, manohara mohana nAma, guNakamala toraI vedhIu manabhramara mujha rasa pUri, tujha bheTavA alajau dhaNaI kima karuM thAnakara dvAra re, vAhalA tuM paradesi jaI rahAu re dUri nayaya melAvau. vAhalA lekha lekhavayo prItaDI re, saMdesaI vyavahAra vAhalA ||1|| A lekhamAM sImaMdhara svAmI pratyeno sahRdayI bhaktibhAva pragaTa thayo che. tenA udAharaNarUpe lekhanI dhruva paMkti atyaMta mahattvanI che. ||39|| ||40|| Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "vAhalA' he prabhu, ApanA guNa gAtAM jANe ke mukhamAMthI amRta jhare che evo uttama bhAva mArA haiyAmAMthI pragaTe che. AraMbhanI kaDIthI ja guNagAnano nirdeza thayo che ane aMte lekha lakhyo che ema spaSTa jANavA maLe che. rAtadivasa tamArAM guNagAna gAtAM svapnamAM paNa ApanuM darzana thAya to apUrva harSa thAya. paNa nasIba vAMkuM che eTale darzana thatuM nathI. ane rAta vItI jAya che. kavi eka ja kaDImAM harSa ane zokano bhAva eka eka paMktimAM vyakta karIne bhakta hRdayanI AMtarabhAvanAne vAcA ApI che. jaba supana mAMhi tuM mili, taba harSa hoI na mAI, hai hai re deva aTAraDuM vaDAreNI ramaNI vihAI. mahAvidehakSetramAM bharatakSetranA mAnavI pahoMcI zakatA nathI eTale anya kavio paNa pakSInI pAMkhanI kalpanA dvArA UDIne AvI ApanAM darzana karavAnI bhAvanA vyakta kare che te pramANe kavi kahe che ke re sUDilA torI pAMkhaDI, mujha Api kari upagAra | nayaNa saMtoSa jaI karuM na khamAI vedha vikAra. || - he prabhu, ApanA darzananA virahathI jhUrIne virahAgnithI mAruM zarIra dubaLuM thaI gayuM che. samarpaNazIla bhakti bhAvanA hoya tyAre bhaktanI AvI sthiti thAya te svAbhAvika che. kavinA zabdo che manamAMhiguNa chAnA vasaI, ghaNa aba mohijima moTuM citta koI, khiNi khiNi dubaluM thAI moruM tana re vAhalA tuM ||7|| prabhunA virahamAM bhakta vilApa kare che tenI dRSTAMto dvArA che 2 abhivyakti karIne nAma smaraNano mahimA pragaTa karyo che. chekima vasaI tU paradesaDaI e bhajIbhujamana bhrAMti, A navi nIsaraI mana bAhiriI muja suhaNAI re khaMtivA. ||10|| 37 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savisaguNa sura nija siri varaI, haMsalA karaI vilAsa tuMhanehabAMdhI kamalinI pUraI pUraI re, bhramaranI AsavA 115l doI AMkhaDI alajau dharaI moraI citta toha dhyAna, tuja nAma jIbha na vIsaraI tArA guNaDAM re sukha diye kAni 12 12. gUMthI tujha guNa phUlaDe nAma maMtra mujha e hare, viraha taNAM viSa TAlivA, hai japuM nisi dIha re,. suguNa sa salUNA sImaMdharA torI jAuM balihArI. [1] sImaMdhara svAmInI bhaktimAM ekasUtre baMdhAyA pachI bhakta devano doSa kADhatAM jaNAve che ke daivi Ima kAM sarajIyA nahIM lekha saMdesa re nayaNAM paNa milI navi saphAI vAhalA che paradesi re ||19 bhagavAnanA darzana vinA asahya vedanA anubhavato bhakta prabhune vinaMtI kare che ke saMdezo mokalo. temAM phariyAdano saMketa jovA maLe che. kavinA zabdomAM A hakIkata joIe to, lekha saMdesa mokalo, kahuM vAta je citta re, caMdu valI valI vInavyuM mujha nahi karaI kAja re viraha bichohiA vedanA pAmI navi lahaI Aja re. su. |1|| sImaMdhara svAmInA guNanuM vAraMvAra smaraNa kare che te saMdarbhamAM jaNAvyuM che ke vAhalAjI karinaI amhArI sAra, kSaNi kSaNi samaruM guNaje torA AsADhI meha jima samaraI morA, punima dina jima caMda cakorA phUla taNA guNa bhramara, bhAlerA vA. kihAM sUrija kihAM kamalinI, kihAM mora kihAM meha, dUra gayA kima vIsarAI re, uttama taNA saneha. vA. T[29TI TUrapaI 38 ) Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sImaMdhara svAmInA anaMtaguNa che te gAvAnI bhaktanI zakti nathI teno ullekha karatAM kavi jaNAve che ke 2 sAyara misi meru lekhaNIu- kAgala aMbara sAra re, tuM himananI vAtaDI likhatA re, nAvaI pAra re. 34ll akSara bAvana guNa ghaNA ketA likhII lekha re, thoDaI ghaNuM karI jANaje, sukha ho sthaI tuma dekhire ||35l mIrAMbAInA kAvyomAM premalakSaNAbhaktino saMdarbha maLe che. ahIMA lekha bhakta ane bhagavAna sAthe priyatamAM ane prItamano saMdarbha darzAve che. bhaktinI utkaTa bhAvanAne rasasabhara vANImAM vyakta karatI A racanA madhyakAlIna lekhanA namUnA sAthe kAvya tarIke paNa saphaLa kRti che. praNayanI abhivyaktimAM zRMgAra ane virahanA bhAva svAbhAvika rIte pragaTa thayA che. A lekha pAMca DhALamAM vibhAjita thayela che. temAM rAganI sAthe dezIno paNa prayoga thayo che. anukrame rAga - sAmerI, rAga kedArU, guMDI - zreNika rAyavADI caDila, rAga mallahAra rUkhamaNI aMgaja janamIyau (dasI), rAga - AsAsiMdhu, rAga dhanyAsI. zAstrIya rAga ane dezanA prayogathI lekhamAM padyane anurUpa geyatA siddha thaI che. lalita madhura padAvalIthI prAsAdika zailIno A patra namunedAra che. vividha upamAo ane kalpanA zaktinI sAthe meghamora, sUDalA - sAgara - merU, caMdra, cakora, haMsa vagere zabda prayogo dvArA sImaMdhara svAmI bhaktinI abhivyaktine yathocita nyAya ApavAmAM Avyo che. priyajananA cittamAM udabhavatA sahaja bhAvane asarakAraka ane AkarSaka rIte pragaTa thayA che. sva. zrI jayaMta S koThArIe pU. jayavaMta sUrine "rasajJa' kavinuM vizeSaNa ApIne emanuM kA gaurava vadhAryuM che. 39 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sImaMdhara svAmI lekha (1) rAga : sonerI svasti zrI puMDaragiNI moTu saguNa sImaMdhara svAmi muhi bolatAM amRta jaraI manohara mohana nami guNa kamala toraI vaghITha manabhramara mujha rasa pUri tuja bheTavA alajau ghaNI kima karuM thAnaka dUri re vAhalA tuM paradezI jaI rahAu re dUri nayana melAvau re vAhalA lekha lekhavayo prItaDI re saMdesaI vyavahAra vAhalA. (1) aNadIThaI alaja mana tapaI milavA kAjI tuja dekhavA mukha caMdalaTha doI nayana karaI rUhADi java supana mAMhi tuM mili tava harSa hIMI na mAI hai hai re deva aTAraDu vaIraNI rayaNI vihAI re. vAhalA. (2) re sUDilA torI pAMkhaDI mujha Api kari upagAra nayaNa saMtoSa jaI karuM na khamAI vedha vikAra je bhAI ghaDI ghaDI te vinA te varasa sarIkhI thAI viharIyAM huI utAvalA khiNa eka vilaMbana khamAI re. vAhalA. (3) re deva tiI eka desaDi siyA na kIA doI avatAra? dina pratiI nayana malAvaDaI saMtoSa huMta apAra paradezI vAhalAM vegalAM jiu tapaI milavA kAjI jau paMkha sarajaI daiva tuM tuM uDI miluM huM Aja re. vAhalA (4) DuMgara darIA vici vahaI ati viSama avaghaTa vATa mani milaNa mohadharuM ghaNuM tuja vinA aMga ucATa morA vAhalAni koI melavau saMdesaDu kahuM koI kuMNa jANa sthaI rAI rahiu mana duHkha lahispaI koI re. vAhalA (5) mujha divasa varasAsu samu tuja vinA rayaNi chamAsa toraI veghaDaI sahu vIsaruM suhaNA taLIsI Asa. 40 ) Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ~ (7) guNa toraDaI mana vedhI navi vali vAvyuM eha bhUkha tarasa uDI gayA toraI veghaDaI dAjha morI deha re. vAhalA. (6) dUtI paNuM torA guNa karaI eka ghaDI na alagI hoI jasa kAji mana jhUrI maraI paradezI vAhalAM soI mana mAMhi guNa chAMnA vasaI dhaNa aMba mAMhi jima moTuM citta koI khiNa khiNa dUbaLuM thAI moruM tana re. vAhalAM. (2) huM ghaNuM jANuM bheTII ati sabala haiyaDaI koDa viNa pAMkhaDI huM siuM karuM e moTI re deha mujha khoDi vAhAlAjI hiaDaI gharajo neha tUTU milavA re alajau deha rakhe paDatI re nehaDaI reha. vAhalA. akaI re gAmi vasaMtaDAM aMtarAya vasi na milAI paradezI vAhalAM je vasi tasa milII re kevaI upAya. vAhalA. (9) kima vasaI tU paradezagaI e bhajI muja manabhrAMti navinIsaraI mana bAhiriI muja suhaNaI re toraDI khaMtivA. vAhalA. (10) savi suguNa suranija siri varaI haMsalA karaI vilAsa tuMha neha bAMdhI kamalinI pUraI pUraI re bhramara nIAsavA. vAhalA(11) doI AMkhaDI alajau gharaI moraI cita toruM dhyAna tuja nAma jIma na vIsaraI torA guNaDAM re sukha diye kAMni. vAhalA (12) navi vIsaraI guNa toraDA jau lakhi joaNa dUri paMjara sunuM bhami tuja pAsaI re mana rasa pUri. vAhalA. (13) tuja kAjI vAhalAM AvaDuM jUri maruM nisidIha > kAM kaThina toruM hi aDaluM navi AvaI re mujha siMha nehavA. vAhalA (14) moraI cIti tuja viNa ko navI tuja citi na lahuM koI che nakhamAI maI tuja veghaDu ekavAra re ahasAhamuM joI. vAhalA. (15) (41) Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) dezI guMthI tuja guNaphUlaDe nAma maMtra muja eha re viraha taNAM viSa TAlivA huM japuM nisidIha re. suguNa salUNA sImaMdharA torA jAuM balihAri re, sAhyuM jou neha- nayaNa le karuM vaghIDA sAra re. drupada. (17) mani milavA alajau ghaNau racuM koDi huM saMcare prApativiNa tuma bheTaDI lahII kebaI prAMci re. su. daivi hamako sarajIyAM nahIM lekha saMdesa re, nayaNAM paNi milI navi sakaI vAhalAM chaI paradezI re. (19) tehavau ko nahI ApaNau joDaI mujha tuja prIti re, lekha-saMdesu mokalo kahuM vAta je cita re. su. caMdu valI valI vinavyuM muja navi karaI kAja re, viraha - vighoDiA vedanA pAmI navi lahaI Aja re. (21) viraha- vichohI mANasAM thoDA melaNa hAra re, Apa sabhI lahaI vedanA asi jAI balihArI re. doSI durajana jagi ghamA pADaI bAhiri mAM re, manasya dharajo prItaDI nahi lekhanuM kAma re saguNa. (4) (rAga - AsAsiMdhu) valI valI se dasi joII re manohAra dIsaIvATa, mana alajau gharaI AviyA re tuma nehaDA mATi. (24) vAha vAlI karinaI amArI sAra kSaNikSaNi samaruM guNa ja torA A AsATI mehajima samaraI morA pUnima dina nimacaMda cakorA phUla taNA guNa bhramara bhalerA vA. drupada (25) (G ( 42 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMNI vATaI jANuM AvasaI re tiNi dhiI rahuM bAri AzA-bAMdhiu mana rahaI rena lahaI asUra savAra. vA. (26) tuja upari muja nehaDaI re sAkhI caMda sujANa ghaNu kahi ~ kArimUre tuja hAthi muja prANa. vA. (27) pasarI tuja mana mAMDaviI re manohara ahma guNaveli nahiM jaliMnitu sIcao re jima huI raMga reli. vA. (28) kihA sUrija kihAM kamalinI re kihAM mora kihAM meha dUri gayA kima vIsarAI re utama taNA saneha. vA. (29) mAnasa samaraI haMsalA re cAtika samara meha kamala bhamara viMjha hAthIA re tima samaruM tuja neha. vA. (30) 5 (rAga dhanyAsI) catura camakaI cItaDAM tU cAlatAM bhaMI sohaI re amI jharaI mukhi bolatAM tU tArAM nayanabhUmi sahu mohaIre. (31) ehavA re guNa tuha taNAM kAMI kahatAM nAvaI pAra re, mana mAMhi jANuM ghaNuM mohaNa veli avatAra re. drupada (32) java jagadIsara melasvaI tava malasu suraMgaI re, kahasumananA duHkhaDAM tu alajI kaI ati aMgaI re. ehavA (33) sAyara misi me lekhaNIu kAgala aMbara sAra re, tuhi mananI vAtaDI tere lakhitAM nAvaI pAra re. ehavA. (34) akhara bAvana guNa ghaNA ketA likhII lekha re, thoDaI ghaNuM karI jANajo sukha hospaI tuha dekhi re. eha. (35) manije upajaI vAtaDI te lekhamAM na lakhAI re, 2) pApI doSI durajana ghaNA tuM milyA pAMkhaI na kahivAI re. (36) (N (43) Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) manamAhi vAcI rAkhajo lAkha TakAnuM lekhau re, virI-hAthI rakhe caDaI rakhe koI durajana dekhaI re. (37) savi akSara hIre jaDyA lekha amUlika eha re, vedhaka mukhi taMbolaDuM mana rIjhavaNuM eha re. sAdhu siromaNi jANII zrI vinaya maMDana uvajjAI re, tAsa sIsa guNa AgalA bahulA paMDita rAya re. Aso sudi punima dinaI tu zukravAra ekAMtiI re, kAgala jayavaMta paMDitaI likhIya mAjhimarAtiI re. eha. (40) Iti zrI sImaMdhara svAmi lekha samApta (. hemarAja pArtha) '3. zrI sImaMdhara jinanI patrarUpe vinaMtI mahAvidehakSetramAM vicaratA zrI sImaMdhara svAmIne lagatAM laghu stavano uparAMta dIrgha stavano DhALabaddha racAyAM che. keTalAMka stavano patrarUpe racAyAM che. temAM mukhyatve bhakta bhagavAnane potAno uddhAra karavA mATe vinaMtI kare che. bharatakSetranA mAnavIo mahAvidehamAM jaI zakatA nathI eTale bhakta kavioe videzamAM vicaratAM sImaMdhara svAmIne patra lakhIne aMtaranI zubha bhAvanAne bhakti rUpe pragaTa karI che. . A stavana duhA ane DhALamAM madhyakAlIna kAvya prakAro rAsa-phAgu ane vivAhalInA lakSaNone anusarIne racAyuM che. patrarUpe lakhAyelA A stavananA kartA ane samaya vize nIce pramANe ullekha thayelo che. saMvata soLase byAsIe e, suraguru vAra prasaMga, dIvALI divase lakhyo e, kAgaLa manane raMga. sI. |8|| 44 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamI DhALa pUrNa thayA pachI kavie pAkRtamAM traNa zloka racyA che temAMthI mAhitI maLe che. tapagacchanA zrI vijayasenasUrinA ziSya kavi kamalavijaye racanA karI che. patrano AraMbha paraMparAgata saMbodhanathI thayA che. svasti zrI pUskhalavaijI vijaye vijaya karaMta, pragaTa purI puDarigiNIjI, jihAM vicare bhagavaMta, sobhAgI jinavara sAMbhaLajo saMdeza, huM to lekha lakhuM lavaleza, muja tuja AdhAra jineza sAhebajI, sAMbhaLo muja saMdeza ||1|| A kaDImAM 'lekha' ane 'kAgaLa' e baMne zabda prayogo jovA maLe che. kAgaLa mATe madhyakAlIna sAhityamAM lekha saMjJA prayojAtI hatI te spaSTa rIte samajI zakAya che. patranA aMtaragata sImaMdhara svAmI vizenI keTalIka mAhitI ane bhakta hRdayanI bhAvabhInI lAgaNIo vyakta thayelI che. emanA virahathI darzana na thavAthI bhakta jaNAve che ke, tuM tribhuvana bhUSaNa bhalojI, bhaje bhava bhaya bhIDa tuja viNa kuNa AgaLa kahuMjI, muja mana kerI pIDa. tuma guNa koDI game ghaNAjI, jema jema samaruM mahiM, tima tima virahAnala jalejI, jyuM dhRta siMcyo vanhi. viraha vyathA vyAkuLapaNejI, jIva paDo jaMjALa, ati ciMtA arati karIjI, divasa gamAyo ALa. karyo che. vihara tApaupazAmavAjI amRta sama aNamola, vallabha ! vaLate kAgaLejI, lakhajo TADho bola. ||7|| kAgaLa lakhyA pachI teno javAba lakhavA mATe paNa ullekha 45 ||5|| IIFTI ||9|| Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI DhALamAM prabhu darzananA virahano ullekha karatAM kavi jaNAve che ke tuma vIna muja mana TaLavaLejI, nayaNAM nIra bharaMta, mana mIlavAne TaLavaLejI, kIje koTI upAya. to huM harakhI dUrathIjI, tuma caraNe vilacaMtaka. 11411 kavinI kalpanA to vicAro ke paMkhIonuM sadbhAgya che ke ApanI pradakSiNA daIne dhanya bane che kavinA zabdo che. pUNyavaMta te paMkhIyAjI, paga paga jeha pekhaMta, pharI pharI detA pradakSiNAjI, pure mananI khaMta. ||6|| dIrghakAvyomAM prAstAvika duhA pachI DhALamAM viSaya vastuno vistAra karavAmAM Ave che. ahIM kavie DhALathI AraMbha karIne te pUrNa thayA pachI duhAno Azraya lIdho che eTale krama ulaTo jovA maLe che. bIjI DhALane aMte traNa duhA che. mahAvidehamAM jaI zakAtuM nathI tenI mAhitI ApatAM kavi jaNAve che ke aMtarIyA bahu DuMgare, teha rUknehI ghaNo hiM te sajjana kema visare, je agalA guNe hiM ||1|| trIjI DhALamAM bhakta kavinA hRdayanI sukomaLa bhAvasabhara lAgaNIo vyakta thaI che. jinajI ho suNajo ho, muja mana vAtaDIjI, rAtaDI rotAM jAya, divasa gamIje ho prabhujI jhuratAjI, tuma viraho na khamAya. / / 1 / / prabhu darzananA virahanA kAraNo darzAvatAM kahe che ke, parabhavamAM pApa karyA, te udayamAM AvyA che. jinavANInI virAdhanA karI, sadgurUnI zikhAmaNa na mAnI. RRSiona saMtApa Apyo, dIkSA choDI dIdhI. bALakane mAtAthI alaga karIne duHkha AvyuM, 46 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vazIkaraNa karyA brAhmaNa, bALaka ane strInI hatyA karI, mAchalAMne jALamAM phasAvyAM vagere kAraNothI Apano (sImaMdha2 svAmI) viraha thayo che evA zAstrIya vicAro darzAvyA che. trIjI DhALa pachInA duhAmAM hRdayanI karUNAne vedhaka zabdomAM vAcA ApavAmAM AvI che. phiTa hiyaDA phUTe nahi hajI nahi tuja lAja, jIva jIvana vichohaDe jIvyAnuM kuNa kAja. mANasathI mAchAM bhalAM sAcA neha sujANa, jyuM jaLathI hoya jujuA, huM te chaMDe prANa. ||2|| kavi dRSTAMta alaMkArano chUTathI upayoga karIne bhaktanI sImaMdhara pratyenI praNaya bhAvanA vyakta karI che. ratine kAmadeva, mAdhavane rAdhA, lakSmaNane rAma, tevI rIte 'jina guNa sAMbhare sImaMdhara, jInarAya re suguNa na visare.' A DhALamAM bIjA dRSTAMto joIe to madhuka2ne mAlatI, mo2ne megha, zIlavatI strIne potAno svAmI, yadupati (nemakumA2) rAjImatI gautama svAmI mahAvIra svAmIne, naLarAjA damayaMtI ane pachI kavi jaNAve che ke tima muja mana tujameM rame, prItama prema pramANa, aMte kavinA zabdomAM ja aMtaranI bhAvanA pragaTa thayelI che. Avo ati utAvaLA re AtamanA re AdhAra, karazuM bhakti bhale raDI re, lezuM bhavajala pAra re. sevaka mata visArajo re, svAmI sukha dAtAra, sevaka sevA mana dharI re, karajo sevaka sAra. bamaNI triguNI so guNI, sahasa guNI prIta, tuma sAthe tribhuvana dhaNI, rAkhuM rUDI rIta ||1|| ||11|| prabhu pratyenI praNaya bhAvanA vyakta karatAM kavi jaNAve che ke 47 ||10|| 11311 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMkha taLe ANuM nahi avara anerA deva, sAhiba jaba ye meM suNyA, tuM hi devAdhideva. ||4|| prabhu premamAM layalIna banIne bhakta kahe che ke he prabhu tame niHsnehI thaI gayA cho. tamArI sAthe sneha karyo che, zaraNuM svIkAryuM che to tyAga karazo nahiM. tame bhedabhAva rAkhyA vagara darzana Apo. ane prabhu prItanA saMbaMdhamAM chevaTe jaNAve che ke niHsnehI sukhIyA rahe, veluM kaNa jyuM hoya, sasnehI tila pIlIye dahIM mathe saba koya. ||1|| vividha dRSTAMtonA saMdarbha bhakta potAnA akhaMDa avicaLa ane avicchinna premanI bhAvanA darzAve che. merU ke pRthvI kaMpI uThe, AkAzanA graho pAtaLamAM pesI jAya, dharatI DoLAyamAna thAya, amRta parivartana pAmIne viSanI dhArA vahAve, samudra maryAdA cukI dharatI para relAya, sUraja pazcimamAM uge, pachI kavinA zabdomAM ja joIe to, to he huM chAMDuM nahi tuma zuM ghaNuM neha, muja mana eka tumhI haLyuM, girUA guNa geha. TIETI uparokta mAhitI chaThThI DhALamAM 'sImaMdhara jina vinaMtI avadhAro morI' e rIte rajU thayelI che. aMte bhakta bhagavAnane kahe che ke, kiM bahu kAgaLa meM likhuM lakhe lAlala bahu lobha, milyA pachI mAlUma haze, cira thApaNa thira thotI kiM bahu mIThe bolaDe, kiM bahu kAgaLa meM likhuM, kahIne tamArA caraNonI sevA Apajo evI prArthanA kare che. prabhunA smaraNa ane darzananI jANe ke sAkSAt anubhUti thaI hoya teno ullAsa vyakta karatI kavinI paMktio che : 48 ||1|| Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karazuM koDI vadhAmaNAM e, japazuM jaya jayakAra, maMgalatUra vajAvazuM e saphala karuM avatAra, sImaMdhara sAhiba samarIe e samaya samaya sovAra ||2|| mArI IcchA pUrNa thaze to A saMsAramAM mArA jevuM koI bIjAM sadbhAgI nahiM maLe. Ima jinavara guNa gAvatAM jIvA pAvana kIdha manaha manoratha savi phaLyA e narabhava lAho lIdha. A rIte sAta DhALamAM sImaMdhara svAmIne patra lakhavAmAM Avyo che. vividha upamAo, varNAnuprAsa ane prAsAdikatAthI samagra patra bhakti2sa taraboLa karI sImaMdhara svAmInI bhAvadaSTithI apUrva milana thayuM hoya tevI anupameya anubhUti thAya che. jaina sAhityamAM laghu ane dIrgha ema be prakAranI kAvyakRtio patra rUpe lakhAyelI che temAMnI A dIrgha kRti udAharaNarUpa che. A patra bhaktirasapradhAna kAvyakRti che. jena sAhitya svarUponI vividhatAmAM alaMkAra samAna A racanA gaNIe to te yathArtha gaNAze. zrI sImaMdhara jinanI patrarUpe vinaMti (sumatinAtha guNazuM milIjI... e dezI) DhALa pahelI svasti zrI puskhalavaIjI, vijaye vijaya karaMta, pragaTa purI puMDarigiNIjI, jihAM vicare bhagavaMta; sobhAgI jinavara sAMbhaLajo saMdeza, huM to lekha lakhuM lavaleza, muja tuja AdhAra jineza sAhibajI, sAMbhaLo muja saMdeza. (1) sImaMdhara jina rAjIyA jI, viharamAna caraNAna; bharata bhUmithI vinaviye jI, bhavika loka bhagavAna. so. (2) 49 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANa che jI, tuma prasAde jinarAja; vijogaDojI, te pIDe muja Aja. tuM jagajIvana jANIye jI, sobhAgI ziradAra; tuM vairAgI vAlaho jI, muja citta coraNahAra. tuM tribhuvana bhUSaNa bhalojI, bhaMje bhava bhaya bhIDa; tuja viNa kuNa AgaLa kahuMjI, muja mana kerI pIDa. tuma guNa koDI game ghaNA jI, jema jema sama mandi; tima tima virahAnala jale jI, jyuM dhRta siMcyo varhi. so. (6) so. (7) atra kuzaLa paNa je tuja viraha vyathA vyAkuLapaNe jI, jIva paDe jaMjALa; ati ciMtA arati karI jI, divasa gamAyA ALa. dhanya veLA dhanya te ghaDI jI, jihAM dekhuM tuma mukhanUra; duHkha dohaga dUre karUM jI, praha ugamate sUra. viraha tApa upazAmavAjI, amRta sama aNamola; vallabha ! vaLate kAgaLejI, lakhajo TADho bola. duhA tuma guNagaNa gaMgAjaLe, jhIle muja mana haMsa; paNa tuja viraha pIDIyo, jima madhusUdana kaMsa. guNa phITI aMgAra hue, hiyaDuM Dajje teNa; avaguNa nIra na sAMbhare, olAvIje jeNa. saMdeze sajjana taNe, jIve mAsa cha mAsa; dUra dezAMtara vAsIyA, saMdeze sukha vAsa. 50 zil. (3) so. (4) so. (5) so. (8) so. (9) (1) (2) (3) Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla - bIjI (rAga suNa jInavara zaMtrujaya dhaNIjI - e dezI) dhanya te dina jIna! jANIrejI jihAM tumazuM saMjoga; saMpajaze sobhAgIyAjI, TaLaze vera vijoga, karo jina sevaka jana saMbhALa; tuma ho dina dayALa, karo tuma viNa kavaNa kRpALa. ka. (1) aNadIThe alajo ghaNojI, dIThe nayaNa TharaMta; mujamana kerI pritaDIjI, tuM jANe jayavaMta. ka. (2) tiNa kAraNa jina dIjIyejI, nija darIsaNa ekaMta; tuma vIna muja mana TaLavaLejI, nayaNAM nIra bharata. ka. (3) nayaNe tuma darIsama rUcejI, zravaNe vayaNa suhAya; mana bhIlavAne TaLavaLejI, kIje koTI upAya. jima mana pasare mAhajjI, tima jo kara paraMta; to huM harakhI dUrathIjI, tuma caraNe vilagata. ka. (5) puNyavaMta te paMkhIyAjI, paga paga jeha pekhata; pharI pharI detA pradakSiNAjI, pure mananI khaMta. ka. (6) tuja darazaNa viNa, jIvavuM che, te jIvana maraNa samAna; ahavA maraNa thakI ghaNuMjI, jANuM adhika sujANa. ka. (7) pUjyo praNamyo saMthaNyojI, tuM gAyo guNavaMta; jeNe tuMnaNe nirakhyAjI, tasa jIvita phalavaMta. te dina kabahI AvazejI, muja mana ThAraNahAra; AS tuja mukha caMda nihALatAMjI, saphaLa karIza avatAra. ka. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duhA , aMtarIyA bahu DuMgare, taha rUkanehIM ghaNahiM; te sajjana kema visare, je agalA guNe hiM. priti bhalI paMkherUA, uDI jeha milaMta; mANasa paravaza bApaDA, dUra rahyA jhUrata. dIThA mIThA siMhA lage, harihara avara aneka; jihAM lage tuma guNa navi suNyA, hIyaDe dharIya viveka. (3) DhAla trIjI (sahaja saMvegI suMdara AtamAjI - e dezI) jinAjI ho suNajo ho muja mana vAtaDIjI, rAtaDI rotAM jAya, divasa gamIje ho prabhujIkruratAMjI, tuma viraho na khamAya. (1) pUrava videhe ho dhanya je janAjI, nitu seve tuma pAya; ama punaH svAmI ho jeha vichoDojI, te ama pApa pasAya. ji. (2) parabhava parigala pAtika je karyA che, te pragaTyA savi Aja; jeNe tuma huM pAmuM nahijI, tuma zuM che muja kAja. tuma ho gariba nivAja. ji. (3) pravacana vacana virAdhana meM karyuM che, na dharI sadgurU zikha; ke meM ramatA haSi saMtApIyA jI, ke bhAMjISi bhikha. ji. (4) cAritra leI ho veSa virAdhIyAjI, ke meM chAMDI dikakha; ke meM bALaka mAyathI vichohIyAjI, ke meM phoDI lIkha. ji. (5) che ke meM vanameM dava dharame dIyAjI, ke meM gAlyA gAbha; huM ke meM kuDAM kAmaLa keLavyAMjI, jiNe kaTa kaTa buTe Abha. ji. (6) ke meM guhirA draDha sosAvIyAjI, phoDI sarovara pALa; che baMbhaNa bALaka strI govadha kIyAjI, pADyA mAchAM meM jALa. ji. (7) 52) Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - iNipare pare pare pAtaka je karyAjI, tAsa phaLa pAmyo Aja; ga) jeNe tuma hamathI dUra dezAMtarejI, jaI vasyA jinarAja, ji. (8) (d 2 vacana sudhArasa sIMcI ThArIyejI, viraha dAvAnaLa dAha; 5 aba ceM hamaku darIsaNa dIjIyejI, hama darIsaNa cAha. ji. (9) ) duhA manaha manoratha je kare, te pUraNa asamatva; svarge suradruma maMjarI, tyAMhi pasAre hatya. phiTa hiyaDA! phuTe nahi, hajI nahi tuja lAja; jIva jIvana vihohaDe, jIvyAnuM kuNa kAja ? mANasathI mAcho bhalAM, sAcA naiha sujANa; nyuM jaLathI hoya jujuo, huM te chaMDe prANa. sahasa vahe saMdezaDo, lekha lahe lakha mUla; aMgo aMga meLAvaDo, suratarU phula amula. DhAla - cothI (suta siddhAratha bhUpano re- e dezI) amRta samare amara kyuM re, jima rati samare kAma; mAdhava mana jina rAdhikA re, jima lakhamaNa zrI rAma re, jiNaguNa sAMbhare sImaMdhara, jInarAya re suguNa na visare. (1) sAmaja samare sallakI re, sAraMgI sAraMga; tArApati jima tArikA re, jima mRga rAga taraMga re. ji. (2) jima gaMgA gaMgAdharo re, vidhi sAvitrI re saMga; S jima gaMgAjala haMsalo re, isara gorI suraMga re. ji. (3) thI pRthvI pANI prItaDI re, jima caMdana ne nAga; jima rajanIkara rohiNI re, jima dina dinakara rAga reji. (4) - 53) Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jima madhukara mana mAlatI re, jima morA mana meha; jima kokila phula kAminI re, sarasa rasAla saneha re. ji. (5) virahI samare vAlahA re, zIlavaMtI nija kaMtha; phAgaNa vAya vigoIyAM re, jima vanarAjI vasaMta re. ji. (6) jima yadupati rAjImatI re, jima gautama zrI vIra; naLa damayaMtI nehalo re, sAsosAsa zarIra re. ji. (7) tima muja mana tujameM rame re, prItama prema pramANa; svAmI nAma tumAraDu re, ahaniza samarIye jhANa re. ji. (8) ehavI muja bholA taNI re, bhakti bhalerI re bhAva; karUNAvaMta kRpA karI re, muja mana maMdira Ava re. ji. (9) Avo ati utAvaLA re, AtamanA re AdhAra; karazuM bhakti bhaleraDI re, lezuM bhavajala pAra re. ji. (10) sevaka mata visArajo re, svAmI sukha dAtAra; sevaka sevA mana dharI re, karajo sevaka sAra re. ji. (11) duhA mora meha ravi kamala jima, caMdracakora hasaMta; tima dUrathI ama manaha, tuma samaraNa vikasaMta. aNa saMbhAryA sAMbhare, samaya samaya so vAra; te sajjana kima visare, bahu guNamaNi bhaMDAra. bamaNI kigaNI so guNI, sahasa guNIe prIta; tuma sAthe tribhuvana dhaNI, rAkhuM rUDI rIta. AMkha taLe ANuM nahi, avara anerA deva; sAhiba jaba meM meM suNyo, tehi devAdhi deva. (54) Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni. (1) bhUtale bhalA bhaleraDAM, je jANI je jANa; te saghalAe tuma pachI, sImaMdhara jaga bhANa. DhALa pAMcamI (jihAM lage Atama dravyanuM - e dezI) ni:sanehI tumahI bhaye, nyAyI nAtha nirIha; neha karI kuNa nira vahe, jAvajIva nizadIha. sAjana bhAjana bhojane, yugati prIta jagAya; neha karatAM sohilo, paNa niravAho na thAya. jagamAM vIralA jANIye, sayaNa akhaMDa saneha; saMpadi Apadi sArIkhA, chAMDI na dIye cheha. tuma moTe huM nAnaDo, yuM dilameM mata ANa; sUraja paMkaja prItaDI, uttamane ahinANa. vaDa tarUara chAyA kare, rAya raMka samAna; tima tuma hama upara dharo, parigala prema samAna. vAdhe hama vAna. ni. (2) niHsanehI sukhIyA rahe, velu kaNa nyuM hoya; sasanehA tila pIlIye, dahIM mathe saba koya. neha na kIje jihAM lagI, tihAM jIvane sukha hoya; neha viraha jaba upaje, taba duHkha sAle soya. niraguNa neha na kIjIye, kIje sadguNa saMga; sImaMdhara jinasArIkho, rAkhuM adhiko raMga. papa) Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sI. (1) sI. (2) sI. (3) sI. (4) DhALa chaThThI (mere sAhiba tumahi ho - eda dezI) sImaMdhara jina vinati, avadhAro morI, kiMkara kara joDI karuM, huM evA torI. ama mana prema akhaMDa e, tuma zuM jinarAja; avara bhalerA nija ghare, nahi kAMI kAja. merU mahidhara mULathI, kaMpe koI kALe; aMbara graha gaNa pUrIyo, pese payAle. sakala kulAcala haLahaLe, mahI maMDala Dole; zrI harizcaMdra nariMdra nyuM, jage juThuM bole. amRta viSa dhArA vame, sAgara bhU rele; sUraja pazcima uMgame, gaMgA hara mele. tohe huM chAMDuM nahi, tumazuM ghaNa neha, muja mana eka tuhI haLyuM, girUA guNa geha. ama sarIkhA sevaka ghamA, tAhare bhagavaMta; paNa ama sAhiba eka tuM, tuMhI ja arihaMta. duhA kiM baha kAgala meM likhuM, lakha lAlaca bahu lobha; milyA pachI mAlUma haze, cira thApaNa thira thobha. kiM bahu mIThe bolaDe, jo mana nahi saneha; jo mana neha aUha to, eka jIva do deha. S kiM bahu kAgala meM likhuM, ghaNuM ghaNerUM gujha; che. sevA nija pada kamalanI, dejo sAheba mujha. sI. (5) sI. (6) sI. (7) - i (56) Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhALa sAtamI (Ale Ale trIzalAno kuMva2 - e dezI) jaga jIvana jaga rAjIyA e, sImaMdhara sukha kaMda; harakhe hiyaDuM ullase e, dIThe dIThe tuma mukha caMda, sImaMdhara sAhiba samarIe e, samaya samaya so vAra. sI. (1) na karazuM koDI vadhAmaNAM e, japazuM jaya jayakAra; maMgala tUra vajAvazuM e, saphala karUM avatAra. lAkheNAM karUM luMchaNA e bharI mugatAphala thALa; jaba so nayaNe nirakhazuM e, sAheba deva dayAla. eha jo muja mana ciMtavyuM e, saphaLa hoze jiNI vAra; tava huM jANIza muja sarIkhoe, koI na INe saMsAra. ama praNAma avadhArajo e, kevala kamalA kaMta; saMgha sakalanI vaMdanA e, jihAM vicare tuM jayavaMta. Ima jinavara guNa gAvatAM e, jIhavA pAvana kIdha; manaha manoratha savi phalyA e, narabhava lAho lIdha. ziranAme jinavara taNe e, sAte sukha zrIkAra; Ima sImaMdhara samaraNe e, ghara ghara jaya jayakAra. saMvata soLaseM byAsIe e, suragurU vAra prasaMga; dIvALI divase lakhyo e, kAgaLa manane raMga. duhA tavagacchagayAMgadiNa - yara siri vijayaseNa sUriNa; sIseNaM saMyuNIA, saharisaM kavikamala vijayaNa. cautIsAIsayanihi, aThThamahApADi hera paDipunno, suraraIasamavasaraNo, tihuaNa jaNa loyaNAnaMdA. 57 sI. (2) zil. (3) sI. (4) sI. (5) sI. (6) zil. (9) zil. (c) (1) (2) Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukhalavaIvijaye sAmI, puMDarigiNIha nayarIe, sImaMdhara jiNacaMdA, viharatI dehi meM bhadraM 4. zrI sImaMdhara svAmInI vinaMti. mahAvidehakSetramAM vicaratA zrI sImaMdhara svAmIne vinaMtI rUpe be patro prApta thAya che. eka patra tapAgacchanA A. vijayasenasUrinA ziSya kamalavijaye saM. 1682mAM racanA karI che. bIjo patra harSavijaye saMvata 1853mAM racyo che. sImaMdhara svAmI pratyenI bhakti bhAvanA vyakta karatI A kAvya racanA patra zailImAM prApta thAya che. patranI paddhati anusAra gAma, lakhanAra, patra lakhyAno samaya, ane bhagavAnano mahimA gAIne A sevaka dAsano uddhAra karavAnI vinaMtI karavAmAM AvI che. namUnArUpe paMktio joIe to : AraMbhamAM kavi jaNAve che ke svasti zrI mahAvidehakSetramAM, jIhAM rAje tIrthaMkavIrA tene namuM zIza, kAgaLa lakhuM koDathI. lakhanArano ullekha : deve pAMkha ApI hota pIThamAM, UDI AvuM dezAvara dUra to pahoMcuM hajAra, kAgaLa. bhaktanI bhagavAnane vinaMtI : (3) bharata kSetrathI lIkhItaMga jANajo, Apa darzana Icchuka dAsa, rAkhuM tuma Aza. kAgaLa. 58 || bharatakSetramAMthI mahAvidehamAM javAnI zakti nathI eTale kavi kalpanA karIne jaNAve che ke 58 = ||1|| svAmI kevaLajJAne karI dekhajo, mArA AtamanA cho AdhAra, utAro bhava pAra. kAgaLa. ||14 || ||3|| Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te vyavahAra jIvananA patronI asarathI lakhAyelI paMktio ochuM adhikuMne viparita je lakhyuM, mApha karajo jarUra jinarAja, lAguM chuM tuma pAya, kAgaLa. _TI15Tii madhyakAlIna paraMparAnuM anusaraNa karIne patra lakhavAno samaya darzAvyo che. saMvata 1853nI sAlamAM, harakhe harSavijaya guNa gAya, preme praNamuM pAya, kAgaLa. T16TI sImaMdhara svAmInA varNanamAM anya kavio samAna eka ja prakAranI uktio jovA maLe che. arihaMtanA bAraguNa, 34 atizaya, vANInA 35 guNa, 1008 lakSaNayukta zarIra, sukomaLa kAyA, suvarNamaya yauvana vagereno patramAM ullekha karIne sImaMdhara svAmIno mahimA gAyo che. zrI sImaMdhara svAmInI vinaMti (rAga - kaMku chAMTI ke kaMkotarI mokalI) svasti zrI mahAvideha kSetramAM, jIhAM rAje tIrthikara vIza; tene namuM ziza, kAgaLa lakhuM koDathI. (1) svAmI jaghanya tirthaMkara vaza che, utkRSTA ekaso sittera, temAM nahi phera. kAgaLa (2) svAmI bAra guNe karI yukta cho, aMge lakSaNa eka hajAra, upara ATha sAra. kAgaLa (3) svAmI covIza atirAya zobhatAM, vANI pAMtrIsa vacana rasAla, guNo taNI mAla. svAmI gaMdha hastI sama gAjatAM, traNa loka taNAM prati pALa, cho dina dayALa. kAgaLa (5) kAgaLa (4) che) 59) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAmI kAyA sukomaLa zobhatI, zobhe suvarNa sovana vAna, karUM huM praNAma. svAmI guNa anaMtA che tAharA, eka jIbhe kahyA kema jAya, lakhyA na lakhAya. kAgaLa (6) bharata kSetrathI lIkhItaMga jANajo, Apa darzana Icchaka dAsa, rAkhuM tuma Aza. kAgaLa (8) meM to pUrva pApa kIdhAM ghaNAM, jethI Apa darzana rahyA dUra, na pahoMcuM hajAra. kAgaLa (7) mArA mananA saMdeha ati ghaNAM, Apa vinA kahyA kema jAya, aMtara akaLAya. kAgaLa (10) ADA pahADa parvatane DuMgarA, tethI najara nAkhI nava jAya, darzana kema thAya. kAgaLa (9) svAmI kAgaLa paNa pahoMce nahi, navI pahoMce saMdezo sAMI, huM to rahI AMhi. 60 kAgaLa (11) deve pAMkha ApI hota pIThamAM, UDI AvuM dezAvara dUra, to pahoMcuM hajAra. svAmI kevaLajJAne karI dekhajo, mArA AtamanA cho AdhAra, utAro bhavapAra. kAgaLa (14) kAgaLa (12) ochuM adhikuM ne viparita je lakhyuM, mApha karajo jarUra jinarAja, lAguM chuM tuma pAya. kAgaLa (15) saMvata 1853nI sAlamAM, harakhe harSavijaya guNagAya, preme praNamuM pAya. kAgaLa (13) kAgaLa (16) (jina guNa maMjarI) Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - '5. caMdarAjA ane guNAvalIno patra patrano AraMbha rUSabhadeva bhagavAnanI stutithI thayo che. svasti zrI AbhApurI nivAsI paTarANI guNAvalI. zrI vimaLApurathI likhitaMga caMda narezanA hitakArI AzIrvAda vAMcazojI. tamArA kuzaLatAnA samAcAra paradezamAM to patra dvArA maLe tema che. rUbarU maLI zakAtuM nathI. eka samAcAra che ke ahIM sUraja kUMDamAM maMgaLamALA che. A vadhAI jANIne jo prema hoya to ati AnaMda thaze. caMdarAjAne guNAvalIno sneha harapaLa ne harakSaNa mRtipaTa para Ave che. tenI abhivyakti karatAM kavi nIce mujaba jaNAve che "tuma sajjana guNa sAMbharejI, kSaNa kSaNamAM so vAra, paNa te dina navi vIsarejI, kaNeranI kAMba be cAra." pATalA tuM sAsune AdhIna thaI gaI che te jANIne mAruM mana atyaMta dIna banI gayuM che. paNa temAM tAro koI doSa nathI. A saMsAramAM strI vize ghaNI vAto kahevAya che. strI koInI thatI nathI. strIyA caritam purUSasya bhAgyam brahmADapi na jAnAti | A uktinA samarthanamAM kavinI nIcenI paMktio noMdhapAtra che. sutA vece kaMtanejI, haNe vAgha ne cora; bIe bIlADInI AMkhathIjI, ehavI nArI niThora. ||11|| cAle vAMkI daSTithI ja, manamAM navanavA saMcajI; e lakSaNa vyabhicArInAMjI, paMDita bole prapaMca. TI12aaaa eka samajAve nayaNathIjI, eka samajAve hAtha; eha cAritra nArI taNAMjI, jANe che zrI jaganAtha. TI13TI AkAze tArA gaNe che , toLe sAyara nIra; paNa strI caritra na kahI zakejI, suragurU sarikho dhIra. 14|| 61) Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapaTI niHsnehI kahIjI, vaLI te nArI sarva : IMdra caMdrane bhoLavyAjI, ApaNa karIe zo garva. ||15T (g nadI nIra bhUja baLe rejI, kahevAya che re anAtha; eka viSayane kAraNe jI, haNe kaMtane nija hAtha. TI16II gAmamAM bIhezvAnathIjI, vanamAM jhAle che vAgha; nAse doraDuM dekhInejI, pakaDe phaNidharanAgha. TI17TI bhartuharI rAjA valIjI, vikramarAya mahAbhAga; te sarakhA nArI taNAjI, kadiya na pAmyA tAga. TI18TI strI caritra nirUpaNa karatI udayaratnanI sakjhAyano saMdarbha caMdarAjAnA patramAM strI viSayaka vicAro vyakta thayA che. tenI sAthe sAmya dharAve che. abaLA ehavuM nAma dharAve, sabaLAne samajAve re, harihara brahmA puraMdara sarikhA, te paNa dAsa kahAve re. ||rA eka narane AMkhe samajAve, bIjA zuM bole karArI re, trIjA zuM karma kare taka joI, cotho citta mojhArI re. vyasana vilubdhi jue vimAsI, ghaTanA ghaTatI vAte re, paradezI muMjanI pare joI, maLajo eha saMgAte re. jAMga cIrIne mAMsa khavaDAvyuM, to paNa na thaI tehanI re, mukhanI mIThI dIlanI jUThI, kAminI na hoya kehanI re. |pAT pagale pagale mana lalacAve, zvAsozvAsanI judI re, garaja paDe tyAre ghelI thAe, kAma sare jAya kUdI re. T6TI karaNI ehanI na kahI na jAe, kAminI taNI gati nyArI re, S gAyuM ehanuM je nara gAze, teNe sadgati hArI re. ||7|| kI lAkha vAte lalacAve laMpaTa, virUI ne viSanI kyArI re, ehanA pAsamAM je nara paDIyA, te hAryA jama vArI re. TdA TI4TI (jaMta Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koDI jatana karI koI rAkhe, mAninI mahela majhArI re, | to paNa tehane sUtAM vece, ghaDI na rahe dhUtArI re. nArI viSenA AvA vicAro darzAvIne caMdarAjA ema kahe che, che ke tuM AvI nathI. mArI to tArA pratye sAcI prIta hatI. tuM ja che) badalAI gaI che. tane sAsu hAlI che eTale emanI sAthe hAlaje. kavi jaNAve che ke - to vahune sAsu maLIjI mokale hAlajyo cheka tAro koI doSa nathI, bhAgyamAM je thavAnuM hatuM te thayuM che, te thaze e kavinI abhivyaktimAM kaTAkSa che. kAgaLa nAno che paNa hitakArI vacano ghaNAM che te kevI rIte lakhI zakAya? madhyakAlIna paraMparAmAM samasyAno prayoga thato hato tenuM anusaraNa karI samasyA dvArA guNAvalI pratyeno praNaya darzAvyo che." gu. 25 gu. 26 ghaMunI pahelAM nIpajejI, pILuM tarUvara tAsa, pahelI cothI mAtAjI, te che tuM mAhIpAsa. A samasyAno javAba "jIva' che. do nArI jAti zAmaLAjI, pANI mAMhe vasaMta, te tuja sajjana dekhavAjI, aLo ati dharaMta. A samasyAno uttara' AMkhanI kIkI che. maTha mAMhe tApasa vasejI, vice dIje jIkAra, tuma ama evI prItaDIjI, jANe che kiratAra. Ano uttara "majITha' che. ra sAta pAMcane teramAMjI, meLavajo doI cAra lagAra, Ano javAba "ekatrIza" che. gu. 27 gu. 28 63 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A cAra samasyAno artha vicArajo eTale atyaMta harSa thaze ) - praNaya bhAvanA paNa vRddhi pAmaze. madhyakAlIna lokavArtApadyavArtAmAM AvatI samasyA pUrtino saMdarbha che. premanA saMbaMdhamAM patra lakhyA pachI pratyuttaranI tIvra abhipyA hoya che, tenuM nirUpaNa karatAM kavi jaNAve che ke - kAgaLa vAMcI ehavo jI, lakhajo turata javAba sAsune na jaNAvazojI, je hoya DahApaNa Apa. gu. 30 A patranI vAta sAsune na jaNAvavAnuM sUcana karavAmAM AvyuM che. catura strI A vAta gupta rAkhe. vyavahAra jIvanamAM paNa gupta rAkhavA jevI vAto pragaTa na thAya te mATe caturAI vAparavI paDe che. teno aMhI nirdeza karyo che. patranA aMte kavi jaNAve che ke - INi pare caMda navesarejI, lakhiyo lekha zrIkAra, dIpavijaya kahe sAMbhaLojI, AgaLa vAta rasALa. gu. 32 AgaLa vAta rasALa karIne pratyuttaranuM sUcana kare che. guNAvalI rANI likhita patra : svastizrI vimaLApura birAjamAna vIrasena rAjAnA kuLa dIpaka rAjarAjezvara caMdanareza vahAlAjInuM saMbodhana vizeSaNa yukta kavinI zailIno namUno che. A patra premapUrvaka vAMcazojI, dAsI rANI guNAvalInA salAma. tamArI kuzaLatAno patra lakhajo. tame mArA para kRpA karIne samAcAra darzAvato patra lakhI , A sevaka giradhara sAthe mokalyo che te mane hAthohAtha maLI gayo che. huM svAmIno patra maLyAno pratibhAva darzAvatAM kavi jaNAve che ke 64) Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vhAlAno kAgaLa dekhIne TaLIyA duHkhanA vRMda re, piyune maLavA jeTalo upanyo che ANaMda re. soLa varasanA viyoganuM pragaTyuM duHkha apAra re, kAgaLa vAMcatAM vAMcatAM cAlI che AMsunI dhAra re. vA.8 premIonI viyogAvasthAnI svAbhAvika sthitinuM nirUpaNa thayuM che. patra dvArA harSa ane AMsu ema baMnenI anubhUti e premIonA AnaMdanI anerI rIta che. bhAgyamAM je lakhyuM hoya te thAya che. tame mArA avaguNa joIne je lakhyuM che te huM svIkAruM chuM. tamArI cA2 samasyA samajI zakI chuM teno artha vicAratAM manamAM apAra harSa thAya che. kavie dRSTAMta alaMkAra dvArA guNAvalInA avaguNano ullekha karyo che. huM to avaguNanI bharI, avaguNa gADAM lAkha re, jima koI vAyunA jogathI, bagaDI AMbA sAkha re. vA. 6 vA. 12 Apa sAgara samAna gaMbhIra cho. vividha dRSTAMto dvArA svAmInI mahattA darzAvatAM kavi jaNAve che ke - muja avaguNa jotAM thakAM, nAve tamane mahera re; paNa girUA gaMbhIra cho, jevI sAyara lahera re. girUA saheje guNa kare, kaMtama kAraNa jANa re; jaLa sIMcI sarovara bhare, megha na mAge dANa re, patthara mAre che tehane, phaLa Ape che aMba re; tima tuma sarikhA sAhibA, girUA guNanI laMba re. kApe caMdana tehane Ape che sugaMdha apAra re; muja avaguNa nANyA hiye dhanya dhanya tuma avatAra re. vA. 16 guNAvalI sAsunA vacana para vizvAsa mukIne chetarAI gaI 65 vA. 13 vA. 14 vA. 15 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA. 19 che. teno ullekha 19mI kaDImAM thayo che. meM AgaLathI lahI nahIM, sAsu ehavI nAtha re; ApI gAMThanI khIcaDI, jAvuM ghelAnI sAtha re. guNAvalIno pazcAtApa bhAvavAhI zabdomAM vyakta thayo che. mhArUM karyuM mujane naDyuM, ADuM AvyuM koI re, coranI mAtA koThImAM, mukha ghAlI jima roya re. pastAvo zo karavo have,kahyuM kAMi na jAya re, pANI pI ghara pUchatAM, lokomAM hAMzI thAya re, je kAMi bhAvI bhAvamAM,je vidhi lakhiyA lekha re, te savi bhogavavA paDe, siMhA nahIM mIna ne mekha re. ! sAsune kahevarAvajo, ihAM AvyAno bhAva re, pache jehavA pAsA paDe, tehavA khelIza dAva re. " rAdhA pati ke kara vase, paMca ja akSara lejore prathama akSara dUre karI vadhe te mujane dejo re..'' vAM-31 guNAvalI aMte jaNAve che ke, mArA avaguNone khArA pANImAM nAkhajo ane dAsI tarIke mane gaNajo. pharIthI patralakhazo ane darzana Apajo.tamArA zarIranuM jatana rakSaNa karajo. caMdarAjAnI cAra samasyA guNAvalI samajI gai. pratyuttara pAThavatI vakhate chelle eka samasyA lakhe che te paNa teNInA mananI IcchA pragaTa kare che. vA. 25 66 vAM-ra6 vAM-35 Ama guNAvalI caMdarAjAne patra mokale che ane emanI AzA phLIbhUta thaze. uparokta samasyAno artha 'sudarazana' che prathama akSara 'su' kADhI nAMkhatA 'darazana' zabda rahyo teno artha 'milana' ema guNAvalI samasyA dvArA svAmIne maLavAnI aMtaranI IcchA pragaTa kare che. vAM-27 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gu.3 gu.4 zrI caMdarAjA ane guNAvalI rANInA kAgaLa. prathama caMdarAjA likhita patra prAraMbha (mahAraja munivara dhana dhana tuma avatAra-e dezI) svasti zrI marudevInAjI,putrane karuM re praNAma; jehathI manavaMchita phaLyAMjI, upagArI guNadhAma. guNavaMtI rANI, vAMcajyo lekha udAra. e AMkaNI. svasti zrI AbhApurejI, sarve upamA dhIra; paTarANiya guNAvaLIjI, sajajana guNe gaMbhIra, gu.ra zrI vimaLApura nayarathIjI, lakhitaMga caMda nariMda; hita AzIrvAda vAMcojI, manamAM dhariya AnaMda. AhIM kuzaLakhema che, nAbhInaMdana supasAya; jagamAM jaza kIrti dhaNIjI, suranara seve che. ya. tumacA khemakuzaLataNIjI, kAgaLa lakhajo sadAya; maLavuM ja paradezamAMjI, te to kAgaLathI re thAya. gu.5 samAcAra eka prIchajojI,mohana guNamaNiyALa; IhAM to surajakuMDathIjI, pragaTI che maMgaLamALa. tehanI harkha vadhAinojI, rANIe jANajo lekha; jo manamAM prema ja huve to, harSa jayo kAgaLa dekha. gu.7 tuma sajajana guNa sAMbharejI, kSaNa kSaNamAM so vAra; paNa te dina navI vIsare jI.kaNeranI kAMba be cAra. gu.8 jANI nahIM tuja prItaDIjI, thaituM sAsune Adhina; te vAto saMbhAratAMjI,zuM kahIe mana pAmyuM che re dIna. paNa tuM zuM kare kAminIjI, zuM karIe tuja nAra? strI hove nahIM kehanIjI, ima bole che saMsAra. gu.10 gu.6 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutA vece kaMtanejI, haNe vAgha ne cora; bIe bilADInI AMkhathIjI, ehavI nArI niThora. cAle vAMkI draSTithI jI, manamAM navanavA saMca; e lakSaNa vyabhicArInAMjI, paMDita bole prapaMca. eka samajAve nayaNathIjI, eka samajAve hAtha; eha caritra nArItaNAMjI, jANe che zrI jaganAtha. nadI nIra bhuja baLe terajI, kahevAya che re anAtha; eka viSayane kAraNejI, haNe kaMtane nija hAtha. gAmamAM bIhe zvAnathIjI, vanamAM jhAle che vAgha; nAse doraDuM dekhInejI, pakaDe phaNidhara nAga. bhartRharI rAjA valIjI, vikramarAya mahAbhAga; te sarakhA nArItaNAjI, kadIya na pAmyA tAga. to rANI tuja zuM kahuMjI, e che saMsAranI rIta; paNa huM ema navI jANatojI, tujane evI avinIta. tujane na ghaTe kAminIjI, karavo aMtara ema; mAharI prIta kharI hatIjI, tuM palaTANI kema ? mujathI chAnI goThaDIjI, sAsuthI kare jeha; jima vAvyAM tima teM laNyAMjI, phaLa pAmI tuM eha. AkAze tArA gaNe chejI, toLe sAyara nIra; paNa strI caritra na kahI zakejI, suraguru sarikho dhIra. gu.14 kapaTI niHsnehI kahIjI, vaLI te nArI sarva; IndracaMdrane bhoLavyAjI, ApaNI karIe zo garva? tuM vhAlo nahIM tAharejI, vhAlI sAsu che eka; to vahune sAsu maLIjI, mokale mhAlajyo cheka. 68 gu.11 gu.12 gu.13 gu.15 gu.16 gu.17 gu.18 gu.19 3.20 3.21 gu.22 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gu.23 doSa kIzo tuja dIjiyejI, jotAM haiDe vimAsa; bhAvI bhAva meTe nahIjI,manamAM Ave che roSa; prIti dazA saMbhAratAjI, bahu upaje che saMtoSa. kAgaLa thoDone hita ghaNuMjI,mujathI lakhyuM navI jAya; sAgaramAM pANI ghaNuMjI, arthasamasyA gAgaramAM na samAya. gu.24 ghauMnI pahelA nIpajejI,pILuM taruvara tAsa; pahelI cothI mAtAjI, te che tuM mArI pAsa. (jIva) gu.rapa do nArI ati sAmaLAjI, pANI mAMhe vasaMta; te tuja sajajana dekhavAjI, aLajo ati tharaMta. (AMkhanI kIkI) gu.26 maThamAMhe tApasa vasejI,vice dIje jIkAra; tuma ama evI prItaDIjI, jANe che kiratAra (majITha) gu.27 sAta pAMca ne teramAMjI meLavajyo doicAra; tehanA pAse tuma vasyAjI, sneha nahi, lagAra. (31 mANasa) gu.28 e cAre samasyAtaNojI,karajyo arthavicAra; prItidazA jima ullasejI, prakaTe harSa apAra, gu29 kAgaLa vAMcI ehanojI,lakhajo turata javAba; sAsune na jaNAvazojI, jo hoya DahApaNa Apa. gu.30 vaLI halakArA mukhathakIjI, sahu jANajo, avadAta; kAgaLathI adhikI ghaNIjI, kaheze mukhathI vAta. gu.31 INi pare caMda narezarejI, lakhiyA lekha zrIkAra; dIpavijaya kahe sAMbhaLojI, AgaLa vAta rasALa. gu.32 dvitIya guNAvalI rANI likhita patra. (dohA) zrI varadA jagadaMbikA, zAradA mAtA dayALa; suranara jasa sevA kare, vANI jAsa rasALa. 69) Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tribhuvana meM kIrti sadA, vAhana haMsa suvAra; jaDa buddhi palava kiyA,bahu paMDita kavirAya. pustaka vINA kara dhare, zrI aMjArI khAsa; kAzmIra bharuasthya meM, tehano ThAna nivAsa. e jagadaMbA pada namI, varaNavuM bIjo lekha; zrotAne suNatAM thakAM, prakaTe harSa vizeSa. caMda lekha vAMcI karI, guNAvaLI nija nAra; uttara pAcho kaMthane, lekha lakhe zrIkAra. (dhavaLa zeTha lai bheTaNuM - e dezI.) svasti zrI vimaLApUre, vIrasena kuLacaMda re; vAMcajo lekha muja vAlahA. e AMkaNI. zrI AbhApura nagarathI, hukama dAsI sakAma re; lakhitaMga rANI guNAvaLI, vAMcajo mhArI salAma re. sAhiba puNyapasAyathI, iMhA che kuzaLa kalyANa re; vhAlAnA khemakuzaLataNA, kAgaLa lakhajo sujANa re. samAcAra eka pIchajo, kSatrI vaMza vajIra re; muja dAsInI upare, kRpA karI vaDadhIra re. vhAlAe je lekha mokalyo, sevaka giradhara sAthe re; kheme kuzaLe AvIyo,pahotyo che hAthohAthare. vhAlAne kAgaLa dekhIne, TaLiyA duHkhanA vRMda re; piyune maLavA jeTalo,upanyo che ANaMda re. surajakuMDanI maherathI saphaLa thayo avatAra re; te sahu kuzaLa kalyANanA, AvyA che samAcAra re. 70 " 3 4 5 01. vAM-2 vAM.3 vAM.4 vA.pa vAM.6 vAM.7 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soLa varasanA viyoganuM, pragaTayuM duHkha apAra re; kAgaLa vAMcatA vAMcatA, cAlI che AMsunI dhAra re. je vhAlAe lekhamAM, lakhiyA olaMbA jeha re; muja avaguNa jotAM thakAM, thoDA lakhiyA eha re. sAhiba lakhavA joga cho, huM sAMbhaLavA joga re; jehavA deva tevI pAtarI, sAcI kahevata loka re, samasyA cAra lakhI tuma, te samajI chuM svAma re; manamAM artha vicAratAM, harakhe che AtamarAma re. huM to avaguNanI bharI, avaguNa gAMDA lAkha re; jima koi vAyunA jogathI, bagaDI AMbA sAkha re. muja avaguNa jotAM thakAM, nAve tamane mahera re; paNa girUA gaMbhIra cho, jevI sAyara lahera re. girUA saheje guNa kare, kaMtama kAraNa jANa re; jaLa sIMcI sarovara bhare, megha na mAge dANa re. patthara mAre che tehane, phaLa Ape che aMba re; tima tuma sarikhA sAhibA, girUA guNa nIluMba re. kApe caMdana tehane Ape che, sugaMdha apAra re; muja avaguNa nANyA hiye, dhanya dhanya tuma avatAra re. vAM.16 muja sarikhI koI pApiNI, dIse nahI saMsAra re; mAnyuM sAsunuM kahyuM, chetarIyo bharathAra re. meM jANyuM nahIM ehavuM, huM to bhoLI nAra re; sAsune kAne caDhI, samajI nahIM lagAra re. meM AgaLathI lahI nahIM, sAsu ehavI nAtha re; ApI gAMThanI khIcaDI, jAvuM ghelAnI sAtha re. 71 vAM.8 vAM.9 vAM.10 vAM.11 vAM.12 vAM.13 vAM. 14 vAM.15 vAM.17 vAM.18 vAM.19 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAM.20 vAM.ra1 vAM.22 vAM.23 vAM.24 vAM.25 kAMIka kAcA puNyathI, sadgaddhi paNa palaTAya re; jima rANIne khoLanuM, khAdhAnuM mana thAya re. karI prapaMca INa sAsuye, ghaNo dekhAyo rAga re; pache to vAta vadhI gaI, thayo pIMchano kAga re. kihAM AbhA vimaLApurI, joyA jeha tamAsa re; hAMsIthI khAMsI thaI, karavA paDiyA vimAsa re. paraNyAnI sahu vAtaDI, mujane kahI prabhAta re; jo te ThekANe dATaDI, to evaDuM navi thAta re. miMDhaLanI sahu vAtaDI, kahI sAsune kAna re; pache to jhAlyuM navi rahyuM, pragaTyuM trIjuM tAna re. hAruM karyuM mujane naDayuM, ADuM AvyuM koI re; coranI mAtA koThImAM, mukha ghAlI jima roya re. pastAvo zo karavo have, kahyuM kAMI na jAya re; pANI pI ghara pUchatAM, lokomAM hAMzI thAya re. je kAMI bhAvI bhAvamAM, je vidhi lakhiyA lekha re; te savi bhogavavAM paDe, tihAM nahI mInane mekha re. sAsunA jAyA vinA, soLa varasa gayAM jeha re; muja avaguNanI vAtaDI, jANe kevaLI teha re. paNa kurkaTathI je nara thayA, te vistaraze vAta re; sAsu sAMbhaLaze kadA, vaLI karaze utapAta re. te mATe sAvadhAnathI, rahejo dhariyA ullAsa re; IS jehavA tehavA lokano, karazo nahi vizvAsa re. sAsune kahevarAvajo, IhA AvyAno bhAva re; pache jehavA pAsA paDe, tevA khelajI dAva re. vA.26 vAM.27 vAM.28 vAM.29 vAM.30 vAM.31 72 72) Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAM.35 muja avaguNanI gAMThaDI, nAMkhajo khAre nIra re; nija dAsI karI jANajo, muja naNadInA vIra re. vAM.32 kAgaLa lakhajo pharI pharI, kRpA karI ekamanna re; vhelAM darisaNa Apajo, zarIranAM karajo jatana re. vAM.33 tuja bahenI vhAlI ghaNuM, premalA lacchI jeha re; tehane bahu hete karI, bolAvo dharI neha re. vAM.34 samasyA-rAdhA pati re kara vase, paMca ja akSara lejo re; prathama akSara dUra karI, vadhe te mujane dejo re. jo have suraja kuMDathI, vighana thayA vizALa re; to sahu puNya pasAthI, phaLaze maMgaLamAla re. vAM.36 Ima lekha lakhI guNAvalI preSyo prItama vAsahI dIpavijaya kahe caMdanI, have phaLaze sahu Azare. (kavirAja dIpavijaya) ' 6. nema rAjula lekha | zrI vinaya vijayajI upA. nA ziSya rUpavijayajIe nemarAjula lekhanI 19 gAthAmAM racanA karI che. A lekhamAM rAjulanI virahAvasthAnA nirUpaNa dvArA nemajI pratyenI atUTa praNaya bhAvanAnuM nirUpaNa thayuM che. kavie AraMbhamAM ja patrane anurUpa nAma-gAmano nirdeza karyo che. svasti zrI revaMta girevAlA, nemajI jIvana prANa re, lekha lakhuM hoMze karI rANI rAjula catura sujANa. TIRI . nemakuMvara lagnanA mAMDavethI rAjulano tyAga karIne sIdhA giranAra jAya che te saMdarbhathI patra lakhavAmAM Avyo che. virahAvasthAnA nirUpaNamAM viyoga zRMgArathI patra rasika ane 73 ) Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsvAdya banyo che. virahAvasthA daramyAna rAjulanA hRdayanI abhilASA patramAM pragaTa thaI che. nemajIe rAjulano tyAga karyo chatAM rAjula to emajIne samarpaNazIla praNayathI svAmI tarIke svIkAre che. strI sahaja viyoganI vedanA patramAM vyakta thaI che. kavinA zabdo che : je mana neha malI rahyo vAlA, uttama upama(mA) tAsa re, jo jo tela phUlela prItaDI re, jehathI jagamAM rahI suvAsa. T14nI kavi patranuM mahattva darzAvatAM jaNAve che ke kAgala bhale jaga sara jIuvAlA sAco mitra kahAya re, mananAM duHkha mana mAMhI lakhuM, te to AMsu aDe Dhila jAya re. ll17TI lekha lAkhaNo rAjula likhyovAlA nemajI guNa asIrAma, akSaya akSara vAMcyo mArI kroDa kroDa salAma. T1811 bhAratIya kAvya paraMparAnA nyAye madhureNa samApayo karatAM kavi jaNAve che ke nema rAjula zivapura milyA pugI rAjula kerI Asa re, zrI vinaya vijaya uvajhAyano, ziSya rUpavijaya ullAsa re..19IT jaina patra sAhityanI rasika prasAdI samAna A patra bhaktirasamAM zuci snAna karAvIne tema-rAjulanA jIvananI jhAMkhI karAve che ane aMte tema-rAjulanuM zivapuramAM milana thAya che e prasaMga vizeSa AkarSaka ane bhaktibhAvapUrNa banyo che. nema rAjula lekha zrI zAradAe namaH zrI gurUbhyo nama: svastizrI revaMtagire vAlA, nemajI jIvana prANa re, lekha lakhuM hoMze karI, rANI rAjula catura sujANa. TI1TT 74. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahelA Avayo(jo) vaLI, je hoya vedhaka jANa, tasa saMbhAlAvayo. khema kuzala varate IhAM japatAM te prabhujInAM nAma re, sAhiba sukhazAtA taNo, muja lakhajo lekha anAmA. sAva sovana kAgala karuMvAlA, akSara rayaNa racata re, maNi mANika lekhana jaruM re, huM to piu guNaprema likhaMta. toraNathI pAchA vaLyA, tehane kAgala likhuM kerI rIta re, na rahe mana mAruM moMne, sAle pUrava prita. divasa te jimatima nigamuM, mune rayaNI te varasa hajAra, jo hove mana milavA taNA, to vahelA karayo sAra. navayauvana pi ghara nAhiM, vasavo te durajana vAsa re, bole bola dAkhavuMvAlA, UMDo marma vimAsa, kamalA bIja male manamAM, na hoya tasa neha re, lIdhA mukI je karo te to Akhara Ape cheha re. 75 11211 11311 ||4|| sauko rame nija mIlIIvAlA, kAminI kaMtasuM heja re, thara thara dhruje dehaDI mArI, sunI dIse seja re. vItI hase te jANazovAlA, virahanI vedana pura re, caturA manameM samajazo, zyuM jANe mUrakha nara. pataMga raMga dIse bhalo na, vikhamatA vaDI rItha(sa) re, phATe paNa phITe nahi, huM to vArI colamajITha. uttama sAjana prItaDI, jima jalamAM telanI dhAra re, trIjA poharanI chAMhamI te to vaDayuM lahe vistAra. harathakI guNa sAMbhaLyA, teha nemane milavAnuM thAya, vAlesara morI vinatI to te, jihAM tihAM kahI na jAya. / / 12 / / ||5|| ||6|| ||7|| Ile!! TITI ||10|| ||11|| ||13|| Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je mana neha malI rahyAvAlA, uttama upama(mA) tAsa re, jo jo tela lela prItaDI re, jehathI jagamAM rahI suvAsa. ||14ll khAvA pIvA paheravAvAlA, managamatA ziNagAra re, bharayauvana piu ghara nahIM, tehano eLe gayo jamavAra. 15ll bAlapaNe vidyA bhaNe, bharayauvana bhogave bhoga re, vRddhapaNe vrata Acaro, te to avicala pAle joga. _I/16Iii kAgala bhale jaga sara jIuvAlA, sAco mitra kahAya re, mananAM duHkhamana mAMhI lakhuM, te to AMsu aDe Dhila jAya re. ll17nA lekha lAkhINo rAjula likhyovAlA, nemajI guNa asIrAma re, akSaya akSara vAMcyo mArI, kroDa kroDa salAma. nema rAjula zivapura milyA, pugI rAjula kerI Aza re, zrI vijaya vijaya uvajJAyano ziSya rUpavijaya ullAsa. 19ll (Iti kAgala saMpUrNa) 7. zrImad devacaMdrajInA lakhelA patro devacaMdrajInA jIvana vize mAhitI aprApya hatI paNa devavilAsa rAsa" mAMthI keTalIka mAhitI maLe che. mAravADanA vAMkAnera pAsenA eka gAmamAM ozavALa vaMzanA luNIcA gotranA zAha tulasIdAsajI ane emanI patnI dhanabAI hatI. emano putra devacaMda hato je ApaNA adhyAtma rasika mahAtmA gaNAya che. mAtAne rAjasAgara vAcakano satsaMga thayo ane saMkalpa karyo ke mane putraratnanI prApti thaze to te putra ApazrIne vahorAvIza. A saMkalpa pramANe ATha varSanI vaye rAjasAgarajIne putra vahorAvyo che eTale 1756mAM dIkSA aMgIkAra karI. A jinacaMdrasUrie vaDIdIkSA , ApI ane rAjavimala nAma rAkhavAmAM AvyuM. gurUe sarasvatI ha maMtra Apyo ane belADA gAmamAM tenI sAdhanA karI. pariNAme (0) Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasvatI prasanna thaI. emanI jIbhe sAce ja sarasvatIno vAsa thayo hato. pU. zrIe saMyama jIvanamAM upayogI SaDAvazyakasUtra, anya darzana zAstro, jyotiSa, 18 koSa, kaumudI vyAkaraNa, piMgaLa svarodaya, tattvArtha sUtra, Avazyaka bRhadravRtti, vizeSAvazyaka graMtho uparAMta haribhadrasUri, hemacaMdrAcArya ane yazovijayajI upAdhyAyanA graMthono abhyAsa karIne jJAnasAgaranI jJAna ramaNatAmAM nimagna thayA. emanA vyAkhyAnamAM tattvajJAnanI saritA vahetI hatI je zrotAone AtmAbhimukha thavA mATe ananya preraka tathA mArgadarzaka banI hatI. devacaMdrajI kharataragacchanA 61mI pATe A. jinacaMdra sUrinA ziSya upA. puNyapradhAna, temanA ziSya sumati sAgara temanA ziSya sAdhuraMgajI ane temanA ziSya rAjasAgarajI temanA ziSya jJAnadharma upA. temanA ziSya dIpacaMdajI pAThaka upAdhyAyanA ziSya devacaMdrajI hatA. teozrI kavi hovAnI sAthe mahAna tattvavettA hatA. emanI kRtiomAM ane vyavahAramAM tattvajJAnanA nAnA moTA saMdarbho prApta thAya che. emanA ziSyo manarUpajI ane vijayacaMdajI hatA. pU. zrIe aMtima cAturmAsa amadAvAdamAM dozIvADAnI poLamAM karyuM hatuM tyAre vAyunA prakopathI pIDA thaI ane samAdhipUrvaka saM. 1812nA bhAdrapada amAvasyAne divase rAtrino eka prahara vItyA pachI devagati pAmyA (kALadharma thayo.). A saMkSipta paricaya emanA patromAM rahelA tattvajJAnanA saMdarbhamAM ApavAmAM Avyo che. adhyAtmayogI mahAtmA paMDita devacaMdagrajInA sAhityano paricaya nIce pramANe che. dhyAna dIpikA catuSpadI(saM. 1766) dravyaprakAza bhASA (saM. 1767), atItajina covIzI, adhyAtma gItA, covIzI sopajJa (77) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (bAlAvabodha) saM. 1775 AsapAsanA varSamAM, vIza viharamAna jina stavana, sAdhunI pAMca bhAvanA, aSTapravacana mAta, DhaMDhaNa muni ATha rUci nijaguNa ciMtavana, gajasukumAla, dvAdazAMgI, samakita, viSayanI sakjhAyo, sAdhu vaMdanA, Atma hitazikSA, giranAra stuti, zatruMjaya cetyaparipatI stavana, AgamasAra, nayacakrasAra, gurU guNa, bAlAvabodha, vicAra sAra prakaraNa vagere kRtionI racanA karIne adhyAtma rasika yogInA birUdane caritArtha karI batAvyuM che. emanI kRtiomAM tattvajJAnano sAgara chalakAyA che. to tenI sAthe bhaktinuM nirjhara paNa vahetuM jovA maLe che. paNa A bhaktinA AMtaradehamAM tattvajJAnano saMsparzanihita che. pU. zrIne mATe bhakti jANe ke eka mahAna nimitta banIne tattvajJAnanA kaThina mArgamAM niSphaTaka banI Atma sAdhanA karI hatI ema emanI kRtione AdhAre anumAna karavAmAM Ave che. teozrI dravyanI sAthe bhAvane vizeSa pradhAna gaNatA hatA. je bhAva sthiti AtmA darzana sAkSAtkAra mATe upakAraka nIvaDe che. emanA traNa patromAM jaina darzananA siddhAMtonuM gadyamAM nirUpaNa thayuM che. te patro emanI adhyAtma rasikatAno purAvo che. zrImad devacaMdrajInA patro 18mI sadInA uttarArdhamAM thayelA kavi devacaMdrajI adhyAtma yogI tarIke khyAti pAmyA che. dharmane sAcA arthamAM AtmalakSI mAnIne jIvana caritArtha karyuM hatuM. emanI AdhyAtmika vicAra sRSTino paricaya karAvatA traNa patro prApta thAya che.. prathama patramAM sAcA sukha vizenA vicAro pragaTa thayA che. sukha vizenI zAstrIya vicAra dRSTine samagra patramAM sthAna ApyuM che. pU.zrIe vyavahAra ane nizcayanayanI daSTie sukhanI samajUtI 78) Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApI che. udAharaNa joIe to : jaina darzanA vicArone patra dvArA samajAvavAnI emanI kalyANakArI dRSTi bhavyAtmAone satya samajAvIne zraddhAnuM baLa Ape che. bIjA patramAM ahiMsA vizenA vicAro che. svasti zrI Adijina praNamya. ahammadAvAdathI paM. devacaMdra likhitaM. zrI surita baMdare jinAgamatattvarasika suzrAvikA jAnakIbAI, ha25bAI, pramukha dharmasvarUpa rUci AtmA yogya dharmalAbha vAMcazojI. A saMbodhana pachI ahiMsAnA svarUpa vize vicAro darzAvyA che. ahiMsAnuM svarUpa samajAvatAM teo jaNAve che ke : svarUpa ahiMsA - koIpaNa jIvano vadha na karavo te bAhya ahiMsA - yoga ahiMsA kahevAya che. hetu ahiMsA jayaNAe rahelI che eTale ke jIvarakSA ane te mATe upayoganuM lakSa rAkhavuM anubaMdha ahiMsA e rAga dveSAdinA duSTa vicAro ane viSaya kaSAyanA pariNAma hiMsAno tyAga karavo. dravya ahiMsA eTale upayogano abhAva - pariNAma ahiMsA - upayogapUrvaka pariNamIne hetupUrvaka je hiMsA karavI teno tyAga. A rIte hiMsAnuM svarUpa samajAvyuM che. siddhasama che. trIjA patramAM AtmasvarUpa darzana vizae vicAro darzAvyA che. sarva jIvo siddha samAna che. devatattva vize jaNAve che ke jehane zuddha dharma pragaTyo che ane AtmAnA anaMtaguNo pragaTa thayA che tevuM devatattva che. vastuno svabhAva e dharma che. AtmAnA anaMta jJAna-darzana-cAritra-vIrya Adi guNonuM pragaTIkaraNa e dharmatattva che. vaLI emanA zabdomAM ja dharmatattvanA vicAro joIe to je 79 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhya pravRtti yoganI AcaraNI tehane dharma mAne tehanA kahyA meM siddha te dharma rahita thAya. yogathI thatuM koIpaNa prakAranuM AcaraNa, te dharma mAnIe to te prakArano mArgajanya dharma siddhamAM saMbhavita nathI. paraMtu siddho zuddha anaMta dharma mukta che tatA yogajanya zubha AcaraNa te dharma nathI. zuddha dharmane pragaTa karavAnuM nimitta mAtra che. AtmasvarUpa pAmavA mATe AtmAe zuddhAtmAnuM bahumAna ane bhakti karavI. vaLI viSaya kaSAyanA nimittono sarvathA tyAga karavo. to sAdhakanI sAdhanA AtmasvarUpa prAptimAM upakAraka bane che. A patro AdhyAtmika rasika-jijJAsu vyaktine kendramAM rAkhIne lakhAyA che eTale temAM dArzanika vicAro hoya te svAbhAvika che. A patrone AdhAre devacaMdrajInA zrAvakonI tatvajijJAsA ane adhyAtmajJAna UMcI pipAsA jANI zakAya che. AdhyAtmika jJAnano vAraso caturvidha saMghane mATe che. mAtra sAdhu-sAdhuo mATe nathI evI udAra bhAvanA jANavA maLe che. patranI zailI tene anurUpa che. bhASA lokavyavahAranI prayojAI che. patra lekha ke ziSTAcAranuM pAlana karIne vyavahAranuM anusaraNa karyuM che. adhyAtma mArganI rahasyamaya vicAradhArAne pragaTa karatA traNa patro jaina darzanA pAyAnA siddhAMto ahiMsAnuM svarUpa zAzvata sukha, Atmadeva tattva ane dharmatattva, Atma sAdhanA para prakAza pADe che. pU. sA. zrI AratIbAI A patro vize jaNAve che ke, devacaMdrajInA AdhyAtmika patro paM. TAramalajInI rahasyapUrNa ciThThInI jema AtmAnA zuddha svarUpanA pragaTIkaraNamAM kAraNabhUta banI zake tema che. paM. TADeramalajInI ciThThI mulatAna nivAsI bhAIo khAnacaMda, gaMgAdhara, zrIpAla, siddhArathadAsa paralakhAyelI che. 16 pRSThanI laghukRtimAM paMDitajIe rahasyapUrNa vAtone garbhita (90) Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI che. paMDita ToDaramalajI paNa aDhAramI sadInA arthAt devacaMdrajInA lagabhaga samakAlIna ucca koTinA sAdhaka purUSa hatA.' (pA. 226 zrI vijayAnaMda sUri svargArohaNa zatAbdI grantha) zrImad devacaMdrajInA lakhelA patro (1) atra vivahArathI sukha che, tumhArA bhAva sukhasAtA samAcAra likhAya to likhajo, jIma saMtoSa upaje tathA koI kahesthe je vyavahArathI to sukha che, tivAre nizcayathI duHkha Theryo, ehavo zabda likhyo tehano syo kAraNa ? tihAM uttara kahe che ke sAtAvedanI karmanA udayathI upanyo je sukha te 52 dharma, mATe jAte e sukha te duHkharUpa che. apacya | sAyA sAyA dukhkhuM, tavirahaMmmiyasu N jao teNaM, dehiMdiyasukhaduHkha sukhaM dehiMdiyAbhAvo / / Iti vacanAt. te kAraNe sAtAvedanInA udayathI upanyo je sukha te duHkharUpa che. zAtA te AtmAno je avyAbAdha guNa tehano rodhaka che, tathA koIka AcArya avyAbAdhane paryAya paNa kahe che, te mATe guNaparyAyano rodhaka te zAtAvedanI karma, tehanA udayathI udayAvalikAe AvyA je pula te AtmAne bhogyapaNe thAya che, piNa nizcayanaye pudgalano bhogavavo te bhavyAtmAne yukta nathI, te svAmATe je nizcayanarse pudgalano AtmA abhogI che. tivAre koI kahesthe je AtmA to pudgalano abhogI che, to e AtmA pudgalabhogI kima thAya che, ane pudgalano bhogavavo kima kare che, tihAM kahiye je AtmAne viSe eka bhoga guNa che, te IhAM bhoga svaguNaparyAya kahevo, te bhoga guNa aMtarAya karmo Avaryo che, teno nAma bhogAMtarAya karma kahiyeM, te bhogAMtarAya karma sarvathI kSINamohane carama samarye kSaya thAya che, tivAre svaguNa paryAyano anaMtabhoga pragaTe, IhAM koI kahesthe je teramA guNasthAnakavartI 81 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvane bhogAMtarAyane kSayathAvakarI anaMto svaguNaparyAyano bhoga pragaTyo che, ane AhArAdi gugalano bhoga te jIva kima kare che? te yukti kharI kahI, piNa ima che je teramA guNasthAnakavartI jIva pUrve AhAra paryApti vAMdhatAM jeTalA pudgalano grahaNapaNo vAMdhyo che, teTalA pugala grahe, tivAre te AhAra paryApti pudgalarUpa je Atmapradeze saMvaddha che, te nire teTalo nirAvaraNa thAya, te mATe kevalI je AhArAdika pudgalano grahaNa bhoga kare che tema te nirjarA; piNa vAMchA bhogapaNe nathI. tathA samyagudaSTino bhoga te prazasta pariNAmanI pravartanAe karI nirjarAno hetu thAya che, to kevalInuM zuM kahivo. te mATe svaguNa paryAyane bhogavavArUpa je bhoga guNa te to bhoLAMtarAyanA kSayathI pragaTe, ane bhogAMtarAyano kSayopazama to sarva jIvane sadA pAmIye, tihAM bhoga guNano svabhAva e che je bhogavavo, ane svaguNa paryAyano bhoga anaMtakAla thayAM bhUlI gayo che, tivAre pudgalAnaMdI thaye chate AtmA pudgalano bhoga bhogave che, te IhAM bhavya jIve svaAtmika anaMtobhoga gurU mukhe sAMbhalI, jANI, zraddhA karI, te bhoga anAdino avarANo jANI, te jIva nirAvaraNa karavAne udyamI thAya, te IhAM zuddha nimittanI avalaMbanAe, zuddha udyame, AtmA pravartI zake, ane zuddha udyama tathA zuddha nimittanI avalaMbanAne viSe thira pariNAma rahe, jo AtmA pugalabhAvathI viramaNapaNe kare te je pudgalathI viramavuM te saMvara kahIye, ehavA bhAva saMvarane vize rahyo chato svaguNaparyAyanI anubhava pravartanA kare te zuddha jJAna kahI. ane te jJAna to pravarte jo vIryano sahakAra hoya te jJAna pravartanAvasare je vIryano sahakAra te sakAma paMDita vIrya kahIye, ane jJAna svapara jJAyaka hoya, piNa sadA AtmapradezAvagAhI rahe. INI rIte svaguNane viSe thiratA, svaguNabhoga AsvAdananI ramaNatA te bhAvacAritra kahIye. e 82) Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnatrayI jANI svaguNa upAdeya kare, paraguNa heyapaNe pravarte, saMsArIbhAva zeyapaNe pravarte. sarva ekeMdriyAdi jIva prathama guNasthAnakavartI hoya te upare madhyastha ane kAruNya bhAvanAe varte. svaguNa nirAvaraNa thAte chate pramodabhAvanArthe varte, sadharmI upare sadA maitrIbhAvanA rAkhe, svapara audayika sanmukha draSTi na diye, tatra zraddhA zuddha jIvane dharma dhyAna kahavAya to kahejojI, je jIva zuddha pravartanAe pravartyA, pravarte che, pravarttaze te jIva dhanya che, Ima vicAravuM piNa mAdakabhAva ka2vo nahIM. INI rIte vyAvahArika sukha che. bhAva sukha to pariNAmanI dhArAyeM hoya. iti tattvam / / (2) / / svasti zrI AdijinaM praNamya | ahammadAbAdathI paM. devacaMdra likhitaM zrIsUcitabaMdare jinAgamatattvarasika suzrAvikA jAnakIbAI, ha2khabAI pramukha dharmasvarUparUci AtmA yogya dharmalAbha vAMcajo jI. atra sAtA che. ahiMsAnA svarUpa to pUrve tumhane jaNAvyA chaI ane valI samajavAM. mUla ahiMsA anubaMdha hoI, te madhye upayogIneM bhAvathI aneM anaupayogIne dravyathI, te to jihAM je guNa sthAnaka te mAphaka jANavI. te madhye mukhatAI viratithI levI, aneM tehanAM kAraNa AzrI likhyuM te to upAdAna kAraNa sarva ThAme Atma pariNAma hoIM, asAdhAraNa kAraNa to avirati kaSAya rAgAdika huI, ane nimitta kAraNa to kAla, svabhAva, nimittAdika yoga yaMcakAdi bahudhA huI, tathA dravyathI tathA bhAvathI e kAraNanI bhinnatA thAya tevAreM anavasthA doSa upajuM, te mATe jIhAM anupacaritasabhUtavyavahAra lopa thAI te sarvabhAvathI upAdAna jANavuM. e lakSaNamAtraI sAdhyuM ane jihAMthI upacaritasadbhUta vyavahAra te nimitta lakSaNasAMdhIIM. ane jihAM uparita asabhtavyavahAra te nimitta lakSaNa sAdhII, tihAM 83 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha azuddha to jovA paDaIM, ima saghaleM vicArI lijII, e praznano uttara samudAyamAtra likhyo che. e gahanArtha che, bahuzrutapUchavA. ane tumheM valI likhyuM je 3 ahiMsA je je guNasthAnaka mAphaka jihAM hoI tihAM hiMsA huI kiMvA na huI, te tA hiMsA huI paNi te niravadyarUpa che. AyatikAleM nirjarA nimittaja thAI ane doSI(ne ?) tuM zubhAzrava rupa hoI. te sAvadya nivadya kahIIMchi te mA ihiMsA na kahaIM, sAvadyabhASAI kahII apituM je dIsaI te prasaMgamAtra che, te mATei vyavahA2e Ima kahIMIM, nizcayathI ahiMsA che, te jANavuM. tatA paMDitavIrya upAdAna kAraNe, tehano kSayopazama te asAdhAraNakAraNa ane zuddha vyavahA2naIM guNopeta yoga te nimittakAraNa e paNi lakSaNa sAmAnyamAtraIM saghaleM levAM, tathA anubaMdha ahiMsA, graMthI bhedaI upazama samakitadaSTine bhAvathI, kSAyika samakitIne te saMvara rUpa zuddha Atmika bhAvamAM - dravyathI hetu ahiMsA zrI prazasta ThAmeM nirAzaMsapaNaI hetu joDe, tihAM bhAvathI hetu, ahiMsA apramattaguNaThANAdike dravyabhAva zabda te deza sarva jANavA. tathA anubaMdha ahiMsA AzrI to sAmAnye to IMmaja je guNaThANaI jihAM jihAM kalpa lagaI rahe te triSye ahiMsA tihAM tihAM sAdhIIM, atikramAdika rU lagaO, bhajanA akekanI kahiIM, anAcAranuM to kahavuM nahIM, ItyAdi ghaNo vicAra che, te to zrI yazovijayagaNI kRta nayarahasya graMthamaDhe che, spaSTapaNe, subuddhineIM te to valI koIka samaye jaNAI te prIchavuM tathA anaMtacatuSTaya AzrI likhyuM te to kevalI bhagavAnaneM nirUpAdhika cyA2 karma dhAtIIMkSaye jJAna ? darzana 2 samakita 3 vIrya 4 e svAbhAvika catuSTaya thayAM anaMtapaNe zeSa cyAra karmanA kSayathI akSayasthiti-? akSayaanirvAcya apaudgalika sukha - 2, ekatvAvagAhanA arUpa - 3, agurulaghupaNuM dravyasAthe paryAyanuM 84 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T1TI avinAzapaNuM - 4 e catuSTaya siddhane thayAM, te mATe siddharne tathA kevalIneM ApApaNe guNe phera nahIM, nyUnAdhika nahIM ItyAdi, tathA biMbane ugaTaNA AzrI livuM te jANyuM biMbane bhaktinuM Azaryo ugaTaNuM karatAM doSa nathI, paNa AMkha kAna nAsikAdi avayarve upayogarAkhI ugaTaNuM karaI, ane bIje ThekANe jeTalI malInatA jANaI teTaluM ja veyAvacca kare, ima karatAM jo aMze kAMI ghasAI to paNi zubhAzaya mArge dUSaNa nathI jANya, zrAddhavidhi pramukha graMthe paNi pratimAneM ugaTaNAM nAM veyAvaca karavA kahyAM che, te mArTi veyAvaca karatAM doSa nahIM te jANavuM. duhA saMjJArakta vastra bAlapUrI dharajyo Atamadharma ! aura dharma sarva bhasma hai jAsau bAMdhaI karma kSetra sparzanArke ude tumma aha darzana hoya ! manovarjhaNA kau milana, cAhata hai nita soya TITI tuha jese jJAyaka guNI samajJa zrutasaMtoSa milyAM jJAna vimaNI vadhe, lahaM jJAna bharapoSa . II3II. yA cittase nita vAMcajyo, zrI jinAyanama: zuddha svAmi tumha balapurI aha nizi jAna vizuddha Iti liH pAdalIptatIrthe ratnacaMdraNa ! (3) || svasti zrI Adijina praNamya ahammadAbAdathI pa.devacaMda likhita zrI sUrata biMdare suzrAvikA jinAgamarUci bAI jAnakIbAI, haraSabAI pramukha svarUpa dharmarUci jIva yogya dharmalAbha vAMcajyojI. atra sAtA che. apAMca tumha yathArtha jJAnI vItarAga sarvajJa sarvadarzI arihaMta paramAtmA ye pragaTa karyo siddhAtmAne je saMpUrNa nIpanA TITL (85) Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, te sarva jIvaneM asaMkhyAta pradeze vyApta vyApakapaNe anAdi anaMta saMbaMdha rahyo che, te svabhAva dharmanI rUcipaNaeN rahyo je dharma te AtmAnA anvaya svabhAva che, sahaja amRta svarUpa che, te uccharaMga dharma che, jANavo, deSavo te svakArya che. tehanI pravRtti te ramaNAdika che, te zuddha dharma jehaneM samaraNe pragaTyo te devatattva, te saMpUrNa dharmanI IhA ye saMpUrNa dharmI siddha paramAtmAno bahumAna karavo te sAdhana pariNatineM saMpUrNa thavAnA kAraNapaNA mATe tehane dharma kahIyeM. mUla vastu dharme svasvabhAva tehaja dharma e zraddhA karavI. je bAhya pravRtti yoganI AcaraNI tehaneM dharma mAne tehanA kahyAmeM siddha te dharmarahita thAyeM, te mATe kAraNa te mUla dharmathI bhinna che, yadyapi upAdAna kAraNa AtmapariNati che, piNa sAdhananI rIta te siddhamAnathI teTalo bheda che. dazamA guNaThANAnA muni zrI bhagavatIsUtre ussAM riyati Ima kahyoM chaeN, to le svarUparUci vinA sAtAdi gArAva mATe saMyama zrutAbhyAsaneM saMsAra hetu che, e AcArAMge dhUtAdhyayane cothaeN uddezeM kahyo cheM, te mATe pUraNa siddhAvasthArye je chato pAmIye te dharma jANavo, tehanI rUci je Agama pramANeM potAnA prAbhAvI guNa tathA udIka guNI anuyAyI karavo e sAdhakatA che, te karatAM saMpUrNa dharma pragaTeM tehano udyama karavo e sarva jIvaneM hita cheM, e AtmasattA pragaTa karavA mATe paramezva2, parama purUSa, paramAnaMdamayI, saMpUrNa AtmasattADabhogI, sahaja AtyaMtika, ekAMtika, jJAnAnaMdabhogI paramAtmAno bahumAna dhyAna karavo. Atmika zakti kartA bhoktAdika kAraka cakra te vibhAvarUpa kArya kartApaNuM azuddha saMsA2 kartApaNe karatAM anaMta pudgalaparAvarta vahI gayAM, te kSayopazamI cetanAdika zuddha niraMjana, nirAmaya, nidvaMdva, niSpanna paramAtmaguNAnuyAyI, te svarUpa pragaTa karavAnA kAraNa thayA, te pachI svarUpAvalaMbI thayA eTale parama siddhatAnA kAraNa thAyeM, te mATe prathama prazastAlaMbI thaI 86 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpAlaMbIpaNaeN paraNamI svarUpa niSpatti karavI e hita jANavAjI. tathA dravya sAdhana te bhAvasAdhanano kAraNa, bhAvasAdhana te saMpUrNa siddhano hetu che. te rIteM zraddhA rAkhavIjI. paudgalika bhAvano tyAga te AtmAneM svasvarUpa pragaTa karavAneM karavo, e nimittakAraNa sAdhana cheM, ane AtmacetanA AtmasvarUpAlaMbIpaNaeN varateM te upAdAna sAdhana che, te upAdAna zakti pragaTa tavA mATe siddha, buddha, avirUddha, niSpanna, nirmala, aja, sahaja, avinAzI, aprayAsI jJAnAnaMda pUrNa kSAyika sahaja pAriNAmika ratnatrayIno pAtra je 5ramAtmA paramezvaryamaya tehanI sevanA je prabhu bahumAna bhAsana 2maNapaNeM ka2vA vartamAnakAleM svarUpa nirdhAra bhAsanapaNi durlabha che, to svarUpano ramaNa te to zreNipratipanna jIvaneM harSe, saMpUrNa svarUpAnaMdI vItarAganI bhaktineM avalaMbane rahavojI. zrI AcArAMge lokasArAdhyayane AtmasvarUpAvalaMbI jIva te sAdhaka che, bIjA sAdhaka nathI, Ima kahyo che. te mATe zuddha sAdhyarUci ane yathApaNe vastu paramArthajJAnI karmakSaya ka2vAno arthI nitsaMga AtmAno pariNamana te dharma tehanA prAbhAvanA arthI te sAdhaka jIva pa2masiddhatAneM varSe, e rIte pratIta rAkhavIjI. AjJA zrI tIrthaMka2 devanI te pramANa, sAdhana rasI guNI bahumAna svatattva pUrNatAnA rasikaparNo varatajyo e tattva cheM jI. ratnasAra 8. be patra zrI bhUpAlavijaye zrI vijayalakSmIsUri upara lakhelo ane zrI vijayalakSmIsUrie premavijayane patra lakhyo hato te jainayuga bhAdrapada - Azvina saM. 1983nA aMkamAM prAcIna patro zIrSakathI pragaTa thayela te atre pragaTa karavAmAM Ave che. 87 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUpAla vijayanA patramAM zrAvakone saMvegI banAvI upadhAna tapasyA kare te aMgenI zrI vijayalakSmIsUrinI saMmati che. gacchanA jhaghaDA dUra thAya ane zrAvako saMvegI upAzraye AvI ArAdhanA kare te vize vicAro pragaTa thayA che. zrI bhUpAlavijaye A mATe aMtarAya karyo tenuM prAyazcita karavAnI nikhAlasatAthI IcchA vyakta karI che te A patrano mahattvano vicAra che. bIjA patramAM sAdhu vyavahAra ane sukhazAtAno ullekha thayo che. vijayalakSmIsUrine vaDodare bhUpAlavijaye khaMbhAtathI saM. 1825mAM lakhelo patra svasta zrI Adijina praNamya zrI vaDodarA nagara mahAzubhasthAne pujyArASTre mahimAmeya samastaguNagaNAlaMkRtagAtracaritracUDAmaNi sakalazAstra siddhAMtanA pAriNavara chatrIsa guNaeN karI vIrAjamAna dinakara zamAMna tejasvI zaradaRtu pUrNacaMdra maMDalAnana pAMca sumati triNa gupti pAlaka mithyAtvanA TAlaka vidvajana mugaTAmaNi sakala kalA kuzala ItyAdi aneka upamA virAjamAna pUjya ziromaNi bha. zrI vijayalakSmI sUrIzvara varanAMNa caraNa kamalAMna. zrI sthaMbhatIrthathI AzAvaMta paM. bhupativijayuga lakhIta vaMdanA 108 vAraDavadhArajyo yataH'tra sukhasyAtA che. tuhmArI sukhasyAtAnA patra prasAda karyA te vAMcI ghaNuM ja saMtoSa upanA bIjAM lakhyA kAraNa e che je tuo patra gAMdhI upare lakhyo upadhAna ASTI saMvegI pAse peMsavAnI rajA ApI te to smArU karyuM paNa tuhyo to moTA cho turbhe je lakhyuM te ame mahAaMtarAya karyo paNa amAre ehamAM je hAMsala khAvAne vAstIDatha lAMca levA vAstIe karma bAMdhyuM che te anne pAtakI thayA te tuhmane malIsu tIvA2e DaDa (A) loyaNa tathA tapa karavo ghaTasyuM te tuhma pAse karI 88 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtarAya choDIsyuM paNa gacchamAM tuhmA2I tathA sA(mA)nI AjJA rajA aDakAva chaI tIvAreM mAMgIvI paNa aDakAva na hota to tuhmaneM tathA amaneM koI Avaka rajA magAvata nahIM tuhmaneM na kahaje tuhmA kihAM vaso cho ane bIjAM gachathI bIjA gachanA jatInI karIyA sudhI karIne gachanA jatInI tathA gachanAyakanI karIyA nathI karatA te mATe osavAlane e vAtano mamatva ghaNo che je e apAsare e gachavAsIo kaneM upadhAna mAla nahIM karIeM. ehavA kadAgraha ka te abhe to na khamAya mATe gAMdhInaIM Agala ri mAraga gacchanA bhArge te mATe aDakAva ka...cheM ane tuhmaneM e vAta gamatI hoya to amAreM kAMI kAma nathI. sukheM gacha(no) cheda jAo paNa tumhArA sArA vAstI'mo paNa eTalA zrAvakaneM alaSAmaNA thaIne tusro Ima kahuM lakhuM to sukheM peMsavA desyuM pachI khaMbhAti zrAvaka cheM have mAraga mokalo thayo have sarva zrAvaka saMvegInI karIyA kara(se) gachamAM jatInI karIyA nahIM kareM tIvArre sArUM gachanI sobhA sIrI raheMseM... che apAsare Ave che koI te paNa nahIM AvaI mATe tuhmo zrI khaMbhAyata a...gAMdhIne upadhAMna vaheMvarAvI mAla paheMrAvI ochava karI tuhyo vIhA2 ka2vo ghaTeM to sukhe karajyo te ! vAtanI ciMtA na karavI ApaNeM gachanI unnata dIseM tuhmA2I sobhA jasa thAI te vAMte rAjI chII osavAlIe tapIyAneM mohe agaDuM karI tubha pAse oNa upadhAMna vahIsyuM te vAtaneM paNa varSa 1.5 thayuM. pesAyuM nathI te aDakAva mATe tusro padhArasyo te have tuhma pAse varasyuM Iti tattva bAkI rajA ApuM to AkhA gachanA zrAvaka zrAvikA sarva tehu pAse jayeM tyAre tumhAre pAMtII kAMI raheMceM te nathI mATe tuhmo jarU2 ekavAra padhArajyo pacheM to tusro DAhyA cho tuhmane to jhAjhuM lakhavuM te kAramuM che na Avo to ame sarvanaIM rajA ApIsyuM jyAre aDakAva karyo chaI tIvAreM tuhma upaceM rAga teDAvyAno ko che mATe jehavuM hoI tehavuM lakhI jaNAvajyo. jo (bhA)vo to je 89 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAcAra pharI laSajyo je AjJA ApIIM saMvata 1825 mAgasara sudI 10 ravo ! e gunaho paDayo te mApha karajyo ekaja (sa)me cUkAchuM 50 have nahIM (cUkuM). vijayalakSmIsUrie premavijayagaNane chANI lakhelo TUMko patra UM natvA bha. zrI vijayalakSmI sUrabhilikhyate paM. zrI premavijaya ga. varANAM atrathIDanunnati amAri tathA paM. nara paM hita paM. nyAna pramukhanI vaMdana. jANayo tatra paM. mohanajIneM keMhayo tathA prati kevaladAzanI parikhajhIMne ApI che bIjI prati 2 kevaladAsanI AparNa ihAM che te mokalIsuM ApaNI prati 2 sIraprazna 1 sIttausA Ta> zuM 2 e kevaladAsa pAse cheM la Ape toleyoM vi. suratimAM gaNezajI kAlaM prApta che te upara paM. puruSottamajI TAMNuM 2 tihAM gayAM che. maNibhadra yAtrAnI IchA cheM piNa tathA vidha sAmagrI sarva milasyuM to lakhIssuM sarva zrAvaka zrAvikAneM dharmalAbha keMzyo mArgazira vada 10 dine pratyuSe. paraM zrI premavijaya gA varANAM zrI chAMNIpure. (jaina yuga bhAdrapada Azvina saM. 1983) 9. Atmabodha patrikA zrAvaka kavi manasukhalAla (saM. 1899 thI saM. 1906) paMcamahAla jillAnA godharA gAmanA adhyAtma rasika zrAvaka kavi manasukhalAla 20 sadInA prathama tabakkAmAM thayA hatA. godharAnA zrI harilAla aMbAIdAsa ane mAtA jayaMtinA putra manasukhalAla saM. 1899nA mahA vada 14nA roja godharAmAM janmayA hatA. bAlyAvasthAthI ja mAtA-pitAe vyavahAra zikSaNanI sAthe dhArmika zikSaNa ane AcAra vicAranI tAlIma ApI hatI. musalamAna vepA2Ine tyAM dalAlInA dhaMdhAmAM nokarI karyA 90 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI dAhodamAM sthAyI thaIne dalAlInA dhaMdhAmAMthI nivRtta thaI AtmazreyArthe AdhyAtmika kAvyonuM sarjana karyuM. kavie zvetAMbaradigaMbara dharmanA graMthonA abhyAsa sAthe nokarI daramyAna kurAnano paNa abhyAsa karyo hato. emanI kRtio sumati vilAsa saM. 1963, sumati vyavahAra saM. 1964, sumati prakAza saM. 1967, navapada pUjAdi saMgraha saM. 1965, ema 4 graMthonuM sarjana karIne AdhyAtmika jJAna yAtrAno anero mArga darzAvyo che. kavie gajhala, pada, stavana, gahuMlI, caityavaMdana, stuti, navapadanI pUjA jevA kAvya prakAro tathA DhALabaddha AdhyAtmika viSayonuM nirUpaNa karatI jJAna ane bhaktimArganI kRtio racI che. teozrI paMDita devacaMdrajI ane hukamamunithI prabhAvita thayA hatA ane emanA graMthomAM A be mahAtmAno prabhAva spaSTapaNe nihALI zakAya che. Atmadarzana - Atma sAkSAtkAra ane dravya kriyAthI bhAvamAM vizuddhi Ave te mATe upayogane vadhu mahattva ApyuM hatuM. kavinA AtmalakSI sAhityanA namUnArUpe gadyamAM racelI "Atmabodha patrikA' atre pragaTa karavAmAM AvI che te uparathI emanA jJAna ane vyavahArano khyAla Ave tema che. dharma AtmA mATe che. AtmA bhavabhramaNamAMthI kevI rIte mukta thAya te aMge jaina darzananA vicAronuM nirUpaNa karIne adhyAtma rasika kavi tarIke sthAna pAmyA che. Atmabodha patrikA zrAvaka kavi manasukhalAlanI Atmabodha patrikAmAM (va, adhyAtmamArganA dArzanika vicArono saMcaya thayo che. A patrikA S tattvajJAnanA vicArothI chalakAya che. AtmArthIjanone mATe temAMthI jJAna prApta karIne adhyAtma mArgamAM pragati karavA mATe mArgadarzana maLe tema che. ( 91 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ge patrikAno AraMbha duhAthI thayo che pachI chapAyamAM dareka padanI , prathama paMktino pahelo akSara dhyAnamAM letAM kavinuM nAma manasukhalAla jANavA maLe che. chapAImAM bhagavAna mahAvIra svAmInI vANI vize ullekha karIne zivapada pAmyA te vize jaNAvyuM che. chapAI pachInA duhAmAM AtmasvarUpanI prAptino saMdarbha darzAvyo che. mana sthira karI zuddhAtmameM narabhava saphala karaMta, zuddha sAra jina vacanano, kharo laho zivapaMtha. kavie rUpakAtmaka nirUpaNa karIne patrikAno AraMbha karyo che. A zailI jotAM ja emanuM AdhyAtmika jJAna ane kavitva zaktino paricaya thAya che. svasti zrI mAnavapurI mahAzubhasthAne jIvAjI cetanA ciraMjIva yogyazrI sadbhAva vasaMtapurathI lI. manasukhalAla. huM cAhuM chuM sakala tIrthakaronA apAyapatranA atizaya pasAye tAharA sarvanuM vighna dUra thAo. A patrikAmAM AtmAnA zuddha svarUpa vizenA vicAro kendra sthAne che te mATe zAstrIya saMdarbhono ullekha karIne AtmAne bodha (upadeza) ApavAno viziSTa koTino prayatna karyo che. AtmAnA svarUpano dravya ane bhAvathI vicAra, virati dharmano aMgIkAra, aDhArapApaDAnaka samakitanA 67 bola, muninI pAMca bhAvanA ane cetanAnI cAra dazA, tathA 67 bolanI sUcI vagerethI A patrikA samRddha banI che. jaina dharmanA pAribhASika zabdaprayogonA jJAnane AdhAre kavinA vicAro AtmasAta thaI zake tema che. kavie AtmalakSI banIne "tuM" zabda prayogathI patrikAmAM vicAro darzAve che. udA. joIe to : 92) Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "tuM zuddha cetanA sattAe siddha samAna eka akhaMDa abAdhita svataMtra che ema samyak darzana nirmala karI AgaLa zivamArge nirvighnapaNe cAla. - jaina patra sAhityamAM AvA dArzanika vicAro dharAvatI A che patrikA patra sAhityanI namUnedAra racanA hovAnI sAthe adhyAtma mArganI vicAradhArAne prastuta karatI viziSTa kakSAnI racanA che. vizeSa to patrikAnuM adhyayana karavAthI sAco rAha maLaze. gadyapadya mizraNayukta A patrikA madhyakAlIna samayanA uttarArdhanI uttama kRti che. Atmabodha patrikA || mAlinI vRtam | atizaya ati moTe, sarva Apatti nAze; vacana atizayethI, sarvane artha jase; sakala bharama bhAge, jJAna siddhisvabhAve; pUjaniya pada pAme, pUjya pUjA prabhAve. parama gurU munIndra, divya vANI uccArI; suNi gaNadhara deva, dvAdazAMge prasArI; sakala harita hArI, sarva kalyANakArI; kumati sakala kApI, zAMti de nirvikArI. bappaya baMda mahAvIra jinarAja, anaMta catuSTaya dhArI; nayanikSepa pramANa, sIya pada yuta adhikArI; suddhaprarUpyA artha, jJAna saMyamanA kAraNa; che khacita jehathI thAya, karma ari aSTa nivAraNa; lAla teno lahI vinita jana, nija bhAve je thira rahe; lahi labdhi paMca nija zivapure, sAdi anaMta sukha lahe. -- - Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TI1T | TITI zrI doharA ! svasti zrI Atama dharama, nRgamada lAho suvAsa; sahaja svataMtra samAdhiyuta, pAmo lIla vilAsa. cidAnaMda AnaMdaghana, zuddhanaye nijarUpa; lahI zAzvata sukha anubhavo, akhaya anaMta anupa. II catura cetanA cUkamAM, zuddha naye nijarUpa; cetanatA viNa aura saba, bAMgo anya virUpa. karama karama phala tajI raho, sahaja cetanA lIna; turiya avasthA pAmIne, riddhi lahI nija pIna. ||4|| manathira karI zuddhAtmameM, narabhava saphala karaMta; zuddha sAra jina vacanano, kharo laho zivapaMtha. TITI svasti zrI mAnavapurI mahAzubhasthAne jIvAjI cetanA ciraMjIva, yogyazrI sadbhAva vasaMtapurIthI lI. manasukhalAla, huM cAhuM chuM ke sakala tIrthakaronA apAyAgamanA atizaya pasAthe tAhArA sakala vighna dUra thAo. teonA vacanAtizaya pasAthe dvAdazAMganA bhAvanI jANa thA. teonA jJAnAtizaya pasAthe ApaNA sakala saMzaya maTo. teonA pUjAtizaya pasAye tuM potAnA avicala pUjyapadane pAma. teonI tAraka pariNatinI karuNA tAhArA sarva pradeze chAne sAte dhAtue pariNamo; te sAthe mArI paNa tane emaja AziSa che. te potAnA caitanya lakSama astipaNAne, nityapaNAne, zuddhAzuddhapaNAne, zuddhAzuddha bhoktApaNAne, anaMta AnaMdamaya paramapadanI prAptine, tathA paramapada prAptinA upAya saMyama jJAnane, zuddha naye pote nija anubhava jJAne jANe. valI jinokta jIvAdi nava padArthanA bhAvane cAre nikSepa hajI yathArtha jANI sakala vikalponA samudrane tara. Azrava baMdha Adi Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhayaMkara duHkhakArI bhAvane tajI saMvara nirjarAdika anaMta svataMtra AnaMdadAyaka AtmabhAvane Adara. tuM, zuddha cetanA sattAe siddha samAna eka akhaMDa abAdhita che svataMtra che. ema samyaka darzana nirmala karI AgaLa zivamArga 1) nirvighnapaNe cAla. jo ke teM utpatti samaye aMgulanA asaMkhyAtamA bhAge avagAhanA karI pudgalo grahI AhArAdika paryAptie karI sAta dhAtupaNe pudgalo pariNAvI anaMtAnaMta navA navA lIdhA ane nihArAdike anaMtAnaMta choDyA. janma thayA pachI vastra AcaraNa parijana ghara mitrAdi aneka paravastunuM mamatva karyuM. zAtA samAdhi viSayAdi bhoga samaye potAne sukhI mAnyo, azAtA asamAdhi bhaya ciMtA viyogAdi samaye potAne duHkhI mAnyo, te jANanAra tathA mAnanAra baMne vakhatamAM sarvakAla anugata tuM pote ekaja che. ema pUrva bhave paNa anAdikAlathI tuM pote ekaja che. anaMtakAla sudhI caitanya zakti sahita tuM pote kAyama rahIzI. koI dravya koIno saMgI nathI, to AnaMdamaya nijAtma tattvane jANI kema boDIye? ahiyAM anityAdi bAre bhAvanA vicArI dharma, bodha pAmavo durlabha jANI sadAgamano saMga ane svapara viveka mitra, ane samakita kAmadAra, surUci sakhI, vimala bodha, nivRtti nArI, subuddhi, bhAvavairAgya, sambodha Adi potAnA hetuone koI samaye visArIza nahIM. tuM potAnA purUSatvane cUkIza nahIM. anya jAti zatrune bharose ApaNuM rAjya soMpIza nahIM, para pudgala dravya zatruno vizvAsa karIza nahIM. pudgala varNAdikamAM mohano vAsa che ane jJAnAvaraNAdi sarve karma pariNAmano kuTuMba pugala varNAdikamAM vase che mATe temAM vizvAsa karI sukhasthAna jANI sukhanI AzAe praveza karavo nahIM. te zatrunA sapATAmAM sapaTAyA pachI chuTavuM bahu (95) Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja muzkela che. prathama dezavirati strIthI sagapaNa ka2, eTale teja potAnI moTI bena saMyama strIne meLavI Apaze. pachI potAnuM rAjya levA kSamA khaDga karamAM dharI krodhane mA2 ane anaMta jIvono kSemaMkara thA. tArA Atma aMganuM tathA jJAnAdi dhananuM sadA rakhopuM karaje. mAha etA bhAva prakAzI chae kAyanuM dravyabhAve rakSaNa karaje, karAvaje rakSaNa kartAne anumati Apaje. valI mArdava pariNAme karI, ane vinayarUpa vajadaMDe mAnanA Ave parvatone toya. ane dharmacArya tathA arihaMtAdi tathA Atmaguma sevatA, sevarAvatAno vinaya kara, koI jIvane paNa avagaNIza nahIM. eTale tuM anaMta sanmAna pAtra thaIza. vaLI Arjava rUpa asidhArAe mAyAvelIne chedI mUlathI ukheDI nAMkha vaLI tuM sahajAnaMda kAmI thaI pa2dravya pa2mANuM mAtranI kAmanA mUrchA ke IcchA rAkhIza nahIM. tethI tuM coda rajju pramANe lobha sAgarane sahaje tarIza eTale tRSNA nAgaNI ane dInatA vIMchu tane sparza karI zakaze nahIM, dUrathI ja mUrchita thaI jaze. tuM potAnA sahaja cetanA vilAsa avyAbAdha bhogane bhogava, eTale tane paMcendriyanA bhoganI IcchA vinA parama tRpti raheze. tuM paMcendriyanA viSaya tathA paMca avrata, cAra kaSAya, mana vacana kyAnA joga pravRttinI calAcala choDI nirmala cetanAmAM upayoga sthira sthApI acala akaMpa raheje. eTale saMyama parama pavitra sthira raheze. sarata rAkhavI ke tAhArA upayogane koNa calAve che? jAgRta thaI sAme saceta rahevAthI koI upayoga calAvI zakaze nahIM. jo upayoga calavAnuM kAraNa jaNAya to tene bhedajJAnanI dhArAe turata nAza karaze. 96 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuM potAne potAnA dravyAdike satya svarUpane dhArI paradravyAdi asatya ane nAstirUpamAM lakSa daIza nahIM. rAgAdika rahita sadA zuddha raheje. mithyAtvAdi azuddhatAnA aMza mAtra paNa AtmaaMge lAgavA daIza nahIM. tuM AkiMcana bhAve sthira raheje eTale pudgala paramANu mAtrano paNa AsaMgo karIza nahIM. aDhAra hajAra zIlAMga rathanA vahANamAM besI zuddha brahmanuM jahAja calAvaje. aDhAra hajAra zIlAMganI vigata - pAMca sthAvara, cA2trasa, ane eka ajIva vada e dasane mathavuM nahIM. te dAMtyAdi dazadharme guNatAM ekaso thAya, te cA2 (AhAra, bhaya, maithuna, parigraha) saMjJAe guNatAM cAraso thAya, tene pAMca IMdriyanA viSayoe guNatAM be hajAra thAya, tene traNa yoganA pariNAme guNatAM thAya, tene karaNa karAvaNa anumodana e traNe guNatAM aDhAra hajAra thAya. e aDhAra hajAra zIlAMga rathano calAvanAra thaje. hajAra dravya bhAvathI svapara jIvanuM rakSaNa karaje. zuddha upayogamAM apramatta bhAve sthira rahevuM emAM bhAva dayA tathA dravya dayAvaLI svapara dayA Adi sarve jinapraNIta dharmamAM samAveza thAya che. ane mohaniya karmanI aThThAvIsa prakRtimAMnI ekamAM 5 vartatAM prathama to potAnA ja bhAva prANanI hANI thaI ane pachI svapara dravya bhAva prANanI hANInI saMtatI cAle mATe pramAda e ja hiMsAnI jaDa che ane jJAnAvaraNAdi prakRti, sthitI, anubhAga ane pradezabaMdhanI, jaDa paNa e ja che. mATe bahu sAvacetIthI parama purUSArtha ke gaphalata na rAkhatAM e jaDane mUlathI ukheDI pheMkavI. mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha e sarve hiMsAnA ja paryAya jANavAM. svapa2 AtmAne hitakArI sivAya anya kazuM alika bolIza nahIM. cAra prakAranuM adatta tyajaje. udArika vaikriya aMganA kAma bhoganI mana vacana kAyAe abhilASA karIza nahIM. bIjAne abhilASA karAvIza nahIM. 97 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhilASIne bhalA jANIza nahIM. parigrahanI mUcha rAkhIza nahIM. aDhAra pApa sthAnane tajaje eTale tane koI parisaha Avaze nahIM. te aDhAra pApasthAnanAM nAma prANAtipAta (1) mRSAvAda (2) adattAdAna (3) maithuna (4) parigraha (5) krodha (6) mAna (7) mAyA (8) lobha (9) rAga (10) dveSa (11) kalaha (12) jUThuM ALa (13) paizunya (cAmaDI) (14) rati arati (15) para apavAda (16) kapaTa sahita mRSAvAda (17) mithyAtva zalya (18) e aDhAra pApasthAnane mUlathI choDaje. jagatamAM je bhAre du:kho tathA bhayaMkara gatinuM thAya che tenuM kAraNa aDhAra pApasthAna sivAya bIjuM kAMI nathI. mATe pApasthAna nahi sevyuM hoya to, upasarga athavA parisaha Avaze ja kyAMthI? mATe mUlathI pApasthAnane choDI pachI apramatta guNasthAna pAmI sthUla kaSAyano aMta ANaje, nIce pramANe : niMdA vikathA viSaya janmadAdi choDI sAvadhAna thaI apramatta gaja upara vAra bhAvanArUpa aMbADI sthApI jJAna khaga hAthamAM laI besaje ane AgaLa sattAbhUmi sAdhavA mATe zatrunI phojane jIta je. tuM akhaMDa, avinAzI, abhaMga aMgavALo tathA aTuTa riddhivaMta che, to tAro zatru koNa che? tane koNa harakata karanAra che ke jenA upara tuM krodha kare? ema krodhane jItaje. sarve jIva kevalajJAnAdi riddhi sattA sahita che, to mAna konAthI? koI tAruM sukha ane dhana laI zake athavA pArakuM tane maLI zake tema nathI, to kapaTa konAthI? ema mAyAne jItaje. tAharA sattA bhaMDAramAM jJAnAdi anaMta ratno ane te guNonA paryAya rUpa anaMta maNi bharelAM che, temAM kAMI bIjuM samAya tema nathI, to nirjIva padArthano IS lobha kema karIe? ema lobha subhaTano jaya karaje. karmavaze ApaNe anaMtavAra hAMsIne pAmyA to zo acaMbo che? pArakI hAMsI zI bAbata karIye? ema hAMsI pariNAmane jItaje. asthira paudagalika 98) Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMga ane parataMtramAM rati zAnI? ema ratine jItaje. ApaNuM ke, Atmika aMga ane dhana akhaMDa abAdhita che, to arati zAnI? ( ema arati jItaje. ApaNuM Atmika aMga tathA dhana akhUTa aTUTa abhaMga che to bhaya zAno? ema bhayane jItaje. ApaNe anaMtakAla che saMsAramAM bhaTakyA to paNa ApaNuM sarvasva kAyama che to zoka zAno? ema zokane jItaje. ApaNI jJAyakatAmAM zubhAzubha anaMta zeya bhAsi rahyA che to amanoI zabdAdinI durgachA zenI? te azubha varNAdi Atma aMgane sparzI zakatA nathI. ApaNo sahajAnaMda vilAsa nija anubhavamAMDe che to anya sparzAdimAM kAmanA zAnI? kAmavikAra udArikAdi zarIromAM che, Atma aMga sadA kAma rahita che ema zuddha sattA ramaNa karI AgaLa dazamA guNasthAne sUkSma lobhanA asaMkhya khaMDa khaMDa karI mohane haNI saMvara rase nija aMga prakSAlI pavitra thaI zukladhyAna karaje. pRthakatva vitarka svapara vicAra, ane ekatva vitarka upara vicAra karI jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAyano nAza karI anaMta kevalajJAna darzana acala vIrya jalahala jyoti jagAvI anaMta catuSTa bhogI thaje. pachI mAre kaMI kahevAnuM nathI. ema jJAna darzana cAritra nirAbAdha karI nirmalatA ane ekatA karavI, eka tIrthakaroe mokSano mArga kahyo che. paNa prathama mithyAtva taNAva pUruM jora karavuM. ahiMyAM mithyAtvano aMza mAtra TakavA devo nahIM. sattAthI ukheDI pheMkI zuddha dAyaka samyakta karavuM, eTale viratI saheje Avaze ane paDavAno Dara raheze nahIM. pachI svabhAvacaraNe ramaNa karI, sattAmAM rahelA hAsyAdine dIpAvI, dasame guNasthAne sakala mohano kSaya karI, yathAkhyAta cAritre ratnatrayanI ekatA karI anaMta catuSTaya pragaTa karaje. koI dravya anya dravyano saMgI > nathI. mATe pArakI zA choDI kSaNa mAtra paNa pramAda karIza nahIM. sI dravyanA guNa paryAya, kSetra, kAla, bhAva, astitva, vastRtva, divyatva, prameyatva, agurulaghutva, satva je jenA hoya te tenAmAM 99 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAvavAjanya janaka abhedapaNe, bheda abhedamAM, aMza aMzImAM, sattA sattAvaMtamAM, pariNAma pariNAmImAM, dharma dharmImAM, anityatA nityatAmAM, bhavya abhavyamAM, vaktavya avaktavyamAM, aneka ekamAM, vyakti zaktimAM samAvI potAnA astitvamAM rAkhI, paranAM parUpe potAnA nAstipaNe jANI dravyanA nikSepA tathA saptabhaMga dharma je jenA te tenAmAM samAvI nija zakti vyakta karI zuddha siddha svarUpe potAne joje vaLI lakSa lakSaNa, grAhya grAhaka, vyApya vyApaka Adi eka samaya ane sarva samaya svAdhina nirdhArI samAdhimaya potAne joje. eTale mithyAtvano aMza mAtra rahevAno nathI. ema samakIta saDasaTha guNa sahita nirmala thaze. vaLI (1) anitya (2) azaraNa (3) saMsAra (4) ekatva (5) anyatva (6) azuci (7) Azrava (8) saMvara (9) nirjarA (10) lokasvabhAva (11) durlabhabodha (12) dharma. e bAra bhAvanA vigate bhAvavI tathA karuNA, maitriya, pramoda ane mAdhyastha e cAra bhAvanAnuM paNa bhAvavAthI sadAe karma baMdhathI bacIza. valI sAdhunI pAMca bhAvanAnuM bhAvavAthI utAvaLe karma nirjarA thaze. munInI pAMca bhAvanAonAM nAma : zruta (1) tapa (2) satva (3) ekatA (4) svatattva (5) eTale mArga sugama thaze. eTale AnaMdapurImAM veva pahoMcADanArI, udAsinatArUpa sIdhI saDaka pAmIza. AgaLa koIne paNa mArga pUchavo paDaze nahIM mATe dhairya choDavuM nahi . audAyikAdi pAMca bhAvane jANI, kSayaupazama bhAve jJAna ane vIryalabdhi tane pragaTa che te baDe kSAyaka bhAva karI zuddha pariNAmIka bhAve sadA acala raheje. te pAMca bhAvanA uttara bheda trepana tenI vigata : auyika bhAvanA ekavIza bheda - gaticAra, kaSAya cAra, 100 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liMga traNa, mithyAtva, ajJAna, asaMyama, asiddhatva ane vezyA te A che; ema ekavIza thAya che. pathamika bhAvanA be bheda - mithyAtvano upazama (upazama , ( samakita) kaSAyano upazama (upazama cAritra). layopazamIka bhAvanA aDhAra bheda - mati, zruti, avadhi, manaparyava, matiajJAna, zrutaajJAna, virbhAgajJAna, cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana, dAna, lAbha, bhoga, upabhoga, vIrya, vedaka samIkIta, (kSayopazama samakita) sarAga cAritra, dezavirati. e aDhArano kSaya upazama thAya che. lAyakanA nava bheda - lAyaka samIkIta, jJAna, cAritra, darzana, dAna, lAbha, bhoga, upabhoga, vIrya. pariNAmikanA traNa bheda - jIva pariNAmIkatA, bhavya pariNAmIkatA, abhavya pariNAmIkatA. viSayo ane parisato AdithI calavuM nahIM. tAhArA akhaMDa aMgane ane dhanane koI levA, halAvavA, calAvavA samartha nathI. paNa pote cUkavuM nahIM. saMvega rAkhavAthI pUrva karmanA vegano vahelo aMta Avaze. bhava vairAgya bhava bhramaNane maTADaze; tuM je anaMta jaMtunuM para karuNA karIza te sarve karuNA tAhArA upara thaze. tattva dAtAranAM vacana bahu sanmAna ane vinayathI dhAravAM. dravya guNa paryAyanA vicArathI mata dhArInanA phaMdone tuM toDI zakIza. tuM anaMtA saMyogamAM pote jJAnamaya akhaMDa eka zuddha che. ema ekatAnI Teka rAkhaje. matadhArInuM devAdikanI RddhinuM labdhijInI lAlaca batAve te lAlacamAM ApaNe paDavAnI jarUra nathI, mAtra AtmA potAnuM akhaMDa AnaMdamaya Atma tattva pAme eTaluM ja basa che. to paNa huM mAhArA taraphathI eTaluM ja kahevAnuM ke batrIza doSa rahita ane anaMta jJAne bharelAM parama dayA varasAvatA arihaMtanAM vacanane (101) Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUkIza nahIM. he mitra ! tuM sakala jIvano kSemaMka2 thA, ke tane saMsAramAM paNa azAtA thavAno saMbhava raheze nahIM. mATe hiMsA, mRSA, adattAdAna, maithuna, parigrahane vaze ApaNe svapara AtmAne ahitakArI thavuM nahIM. cetanAnI cAra dazA kahI che - mahAzayana (1) zayana (2) jAgRta (3) ane turiya (4) e cAramAM tAhAre mithyAtva avasthAmAM AnAdinI mahAzayana dazA hatI te to gaI. paNa jAgatAM AlasunI peThe paDI rahevA jevI zayana dazA che, tene choDI pramAda tajI apramatta bhAve saceta thA. jAgRta dazA pAmI moha zatrune haNavA sAvadhAna che. tAhArI sattAbhUmimAM to tenuM jora nathI. ApaNe tenA varNAdika aneka paryAyamAMthI koI paNa paryAyamAM sukha jANI kArya mAnI temAMhi citta praveza karI vyApIe to tyAM samakAI jaIe. pachI ghUMTavuM muzkela paDe, jema kolpha yaMtramAM (zelaDI pIlavAnA yaMtramAM) AgalI AvyA pachI AkhA aMgano nAza thavAno saMbhava rahe che mATe moTanA nAnAmAM nAnA bhAvamAM paNa sukhanI AzAe cUkavuM nahIM. moha bahu rUpe ApaNane Thage che mATe ghaNA jIvonI tathA ApaNI pUrvanI avasthA joI sAvaceta rahevuM. te aThThAvIza prakRti rUpe - sukha duHkha Alasa, vikathA, lokalAja, Rddhi, siddhi maMtra, yaMtra, kalA, caturAI, hasavA, rovA rUpa hAvabhAvanA cALA jaNAvI ApaNane cukAve che mATe karmacetanA, karmaphalacetanArUpe na thatAM nija jJAnacetanA rUpe akaMpa raheje. AtmA AtmAadhikAramAM rahe tene adhyAtma kahIe. mATe zuddhAtma adhikAra saMbhALI ApaNo adhikArI cukIza nahIM. zuddha pa2mAtmabhAvamAMhe magna raheje. he bhavya ! tuM e jaDa padArthathI bhUlI cetana mitra sAthe viruddha thaIza nahIM. he Arya ! tuM potAnA viveka putrane Da2 rAkhIza nahIM te tane bilakula ThagAvA deze nahIM. he baMdhu ! tuM adhyAtma sAdhakono saMga choDIza nahIM. 102 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuTuMba, mitra Adi bahurUpe moha navo che. koI rIte paNa potAnA pAsamAM laI vikarAla bhavATavImAM nacAvI bahu vipatti pamADavA cAhe che. sarve loka maho vaze svArthI che. anarthane artha mAnI ApaNane hitakArI paNa jaNAya; topaNa he sujJa! tuMja tArA AtmAnA hitamAM pramAda karIza nahIM. huM paNa mAro svArtha cAhuM chuM paNa tuM Atmahita cukIza nahIM. jJAnI, bAnI, kevalIne siddhanI sabhAmAM tuM anaMtAnaMda vilAsI thaje. tuM samyaktanA saDasaTha bola vicArI samakatanI bahu draDhatA karaje. te saDasaTha, bolanI vigata : cAra saddataNA, traNa liMga, dazano vinaya, traNa zuddhi, pAMca dUSaNa, ATha prabhAvaka, pAMca bhUSaNa, pAMca lakSaNa, cha yAtanA, cha AgAra, cha bhAvanA, che sthAnaka ema sarva maLI saDasaTha bola thAya. saddataNA cAra : jIvAdi navatattvarUpa padArthanA paramArthanI yathArtha zraddhA. (1) zuddhAtma svarUpamAM ramaNa karato ane zuddhAtmasvarUpa darzAvanAra evA guNe munine jhaverIne peThe parakhI Adaravo. (2) pAsaththA, kuziliyA vigere bheSadArI ANA rahitano saMga kadApI na karavo. (3) anya darzanIno saMga tyajavo. (4). liMga traNa : zruta sAMbhaLavAno, saMbhaLAvavAno ane dhAravA vi. cAravAno abhilASa. (1) zuddhAtmadharma anubhavavAno abhilASa. (2) Alasa rahIta dharmadAtAno vinaya karavAno abhilASa. (3) dasano vinaya : arihaMta, siddha, jinapratimA, zrutasadAgama, kSAtyAdi daza dharma, kSAtyAdika daza dharma dhArI munijIno, dharmAcArya, che (sutra bhaNAvanAra), jina ANAmAM vartattA caturvidha saMghano, samyataH che (103 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e dazano pAMca prakAre vinaya karavo. bahuvidhi bAhya bhakti (1) ruda premathI bahu sanmAna (2) chatA guNanI stuti (3) avaguNa na bolavA (4) AzAtanA varjavI (5) arthAt temanA mana tathA tanane je aprazasta hoya tene tajI prazastane AdaravuM - vartavuM. - traNa zuddhi jinezvaranAM vacana e ja AtmAne hitakArI che anyanAM vacana hitakArI nathI ema manamAM vicAravuM. (1) jina ANA pramANe ja vacana bolavuM te vacana zuddhi (2) jina ANA pramANe kAyA pravartAvavI. pAMca dUSaNa : sakala doSa rahita, anaMta jJAna sahIta jene rAjA tathA raMka samAna che tenuM vacana juThuM na hoya, paNa potAnI maMda buddhithI temAM je zaMkA Ave te naya jJAnIne pUchI zaMkA rahita thavuM. (1) kumatinI IcchA na karavI (2) jinezvaranAM eka paNa vacanamAM tathA koIpaNa dharmakAryamAM koI prakAre aprIti chUgabA na karavI. (3) kudevAdikanA guNa varNana nahIM karavA. (4) ane miththAmatino paricaya na karavo. (5) - ATha prabhAvaka vartamAna sutranA arthanuM pAragAmIpaNuM (1) naMdiSeNanI pere tattva upadezakapaNe (2) kuvAdIjIne niruttara karavApaNuM (3) zAsana rakhopA arthe nimitta jJAna (4) zuddhAtma svabhAvamAM tRptivaMta rahetAM iMdriyonA viSayAdikane na IcchavuM (5) zAsana rakSaNArthe vidyAbala (6) zAsana utkarSatA mATe siddhi (7) kAvya sudhArase jIvone dharmarasIyA karavA. (8) pAMca bhUSaNe gurU vaMdanAdikamAM kuzala paNuM (1) zuddhopayoga tathA zuddhopayoga dAtArane sevavuM ema tIrtha sevanA (2) zuddha deva IS gurUnI bhakti (3) bheda jJAnanA bala vadha koInA calAvelA na ha tha, calavuM (4) jina vacananI anumodanA (5). che. pAMca lakSaNa : mithyAtva rAgAdikano upazama (1) cho 104 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhAzubhamAM samabhAva (2) iMdriya viSayane bahu duHkhanuM kAraNa jANI tethI virakta rahevuM (3) chakAyanA prANI u52 dravyabhAvathI anukaMpA (4) nave tattvanA bhAva siddhAMtamAM prarUpyA che te upara AstikyatA (5). cha yatanA H paratIrthonuM tathA 52devo vaDe grahAyelA caityAdikamAM vaMdana ka2vuM nahIM. eTale hAtha na joDavA. (1) mastakAdika aMga nahIM namAvavAM. (2) tenA nimitte kadI kaMI ApavuM nahIM. (3) kupAtrane pAtra buddhie vAraMvAra na ApavuM. (4) pAsatyAdika sAthe vinA bolAve ekavAra paNa na bolavuM. (5) teoe bolAvyA chatAM vAraMvAra na bolavuM. (6) cha AgAra H cha kAraNe chuTa-rAjAne vaze kaMI anAcAra karavo paDe te (1) ghaNA lokone vaze kI karavuM paDe te (2) vyaMtarAdika devonA vaze kaMI karavuM paDe te (3) mAtA pitA gurUnA kAraNathI kaMI karavuM paDe te (4) durlabha AjIvikArthe kaMI karavuM paDe te (5) balavaMtanA balAtkAre kaMI karavuM paDe te (6) e cha bAbatamAM zuddhAtma dharmathI na calatAM bAhya kriyA pravRtti mATe AgAra che. cha bhAvanA : A pramANe bhAvavI - zreSTha ane rasavAlA samakitarUpa mUla vinA cAritra vRkSa ziva phala ApatuM nathI. (1) samakIta e dharmapurInuM bAraNuM che te vinA svabhAva dharmarUpI nagarImAM praveza thato nathI. (2) samakita e mokSa mahelano draDha pAyo che mATe samakita rUpa pAyo draDha hoya to dharmarUpI mahela Dage nahIM. (3) samakita e mUla guNa tathA uttaraguNa rUpa ratnone rAkhavAno aTTuTa bhaMDAra che. te vinA te ratno chuTAM rahe nahIM, e bhaMDAra draDha hoya to mithyAtvAdi coronuM jora cAle nahIM. (4) sarve zuddha guNono AdhAra samakita che. samyaktanA AdhAre samabhAva rahe ane dama eTale iMdriyana viSayathI paNa nivRtti rahe eTale pRthvI jema sarve 105 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastune rahevAno AdhAra che tema samakita uttama guNone rAkhavAne che) mATe parama AdhAra che (5) samakita e zrutajJAnano amRta samAna rasa ane zuddhAtma svabhAvano anubhava rUpa rasa bharI rAkhavAnuM bhojana che. (6) cha sthAnaka : samakita draDha rahevAnAM cha sthAnako - jJAna darzana upayogavaMta cetanA chato che, te karmavaze zuddhAzuddha rUpa thAya che paNa cetanatvapaNe sadA chato che evI draDha pratIta pudgala sAthe kSIra nIra pere mizrita thayo che to paNa pote potAnA vyApya vyApaka abhedapaNe aneka paravastuthI nyAro anubhavamAM Ave che. (1) sarve dravya trikAle potAnA utpAda vyaya dhruvapaNe pariNamI rahyA che mATe pote nitya che, bALakane stana pAnAdika bahu vidhi saMjJA (vAsanA) pUrvabhava anubhava anusAre che mATe AtmA nitya che. (2) pudgalamAMhe ahaMpaNArUpa mithyAbhAvathI karma vize pudgala pariNAmano kartA che. jema kuMbhAra daMDAdi saMyoga vaDe ghaTAdino kartA che tema cetanA pote mithyAtva, avrata, yoga, kaSAya ane pramAda vaDe karma pariNAmano kartA che. nizcaya naye to cetanA para kAraNa vinA potAnA zuddha svabhAvano ja kartA che. (3) vyavahAra naye puNya pApano bhoktA che ane zuddha nizcaya draSTi potAnI zuddha sattAno lobhI che. (4) nirvANa pada cetanA pAmI zake che, zarIra ane mananA ahaMpaNA vaDe yAdhivyAdhi upaje che, te zarIrAdinA ane mananA mamatvanA abhAve zuddha parama padanI, abAdhita anaMta sukhanI prApti thAya che. (5) mokSa sAdhavA mATe khakAyanA dravya bhAva prANane oLakhI tenuM rakhopuM karavuM, tene na haNavuM eTale " jJAna ane saMyama e ja mokSano upAya che. (6) e pramANe samakita draDha karaje ke kadI paDavuM paDe nahIM. kyAre ha) huM tAhArA nirmala jJAnane joI nivRttimAM rahuM! 106) Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna, darzana, cAritra A2AdhatAne tuM kAraNa thaje, acala akSaya vIryavaMta thaje, koIvAte harSa zoka karIza nahIM, samabhAva tane sahAya thajo, tuM parama zIla parama zAMtimAM akSaya avikArI raheje, saMsA2 bhamatAM aneka jIvothI ApaNe viruddha karI kaye nyAye sukha thaIye, mATe have paMca mahAvrata ane paMca samiti, traNa guhi cai khaTkAyanuM rakhopuM karI svapa2 jIvathI aviruddha rahI zAzvatakArita svaraje. jo ke khaTUkAya rakhopuM mahA duSkara che to paNa Ati Atmayoga Atma bhAvamAM rIMjha karI sthira thApI rahIye to saheje khaTyAyathI aviruddhatA banI rahe. mana vacana kAyAnuM mamatva ane kriyA tajI paramAtma bhAvamAM sthiratA karavAno anubhava abhyAsa ka2je eTale saheje saMsAra samudra tarIza, vaLI bhavya jIvone tA2Iza. || doharo || savi para dravya mamata tajI, tajI traya yoga vilAsa jJAnI jJAnAnaMdamAM, karaje thIra abhyAsa. riddhi siddhi varaje sadA, lahI Atama adhikAra sAra sakala saheje lahI, tAra tAra nija tAra. (2) sarve vAtano sAra eke potAnI sattAbhUmimAM acala, aDaMga, dhIra thaI anaMta aNivAluM jhaLahaLatuM jJAna khaDga mohanA marmasthAnamAM dAva rAkhI mAraje. tethI maho zatru tarata anaMta khaMDokhaMDa thaI nAza pAmaze. tenI mUDhatA nAme strI TaLavaLatI zukradhyAna agnimAMhe pralaya pAmaze. pachI tuM jhaLahaLa jJAna udyotamAM potAnA anaMta guNa paryAyane dekhato, jANato, parama ramya svarUpamAM ramaNa karI svabhAvAcaraNI thaI 52ma acala tIrtha avyAbAdha anaMtasukhI anaavagAhanAvaMta agurUlaghuvilAsI AnaMdapurImAM sadA AnaMdamAM raheje. 107 (1) Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || dohA || zukla dhyAna kesara lahI, pujo paramAtama aMga; nija guNa mRgamada mahamahe, vilase raMga alaMga. Atama pudgala dohade, lakhiyo patra udAra; vAMcI artha hRdaya dhare, pAme saukhya apAra. zazi rasa bhakti caMDamA, varase zrAvaNa mAsa; kRSNa pakSa agyArase, kIdho patra vilAsa. vAMcI nirmala hRdayamAM, dharaje tatva prakAza; pUrNAnaMda samAdhimAM, karaje avicala vAsa. 108 ) Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAga - 2 gadya krama pA.naM. 141 143 1 zrI vijayenasUri lekha pU. jayavijayajI gaNivarya 110 2 virahiNI lekha ajJAta kavi 127 3 virahiNI lekha kavi zIvacaMdra 4 sthUlibhadra kozA kAgala sajjana paMDita 5 nemilekha pU.paM.zrI devasAgarajI 6 rAmalekha pU. nyAyasAgarajI 149 7 sItA dIvALI patra ajJAta kavi 8 strI likhita kAgala ajJAta kavi 9 nemajIne kAgalA pU. mAnavijayajI 146 padya 10 patra 167 168 pU. vijayAnaMdasUri 11 patra pU. munisenavijaya 12 patra pU. jinacaMdrasUri 13 patra padmavijayajI ( 14 patra-zrI sImaMdharajina pharadI kavi nara Ura 15 patra-jIva cetanA kAgala sajjana paMDita 109) Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. vijayasenasUri lekha kavi paricaya zAsanaprabhAvaka pU. A. zrI vijayasenasUrijI jina zAsananA prabhAvaka AcAryonI hAramALAmAM prathama paMktinA prabhAvaka AcArya tarIke sthAna dharAvatA pU. A. vijayasenasUrinA lekhanA saMdarbhamAM pU. zrInA saMkSipta paricaya atre ApavAmAM Avyo che. pitA karmA zAha ane mAtA koDima devInA panotA putra jayasiMhano janma saM. 1604nA phAgaNa suda 15nA roja ozavALa parivAramAM mAravADanA mevADa vibhAganA nADulAI gAmamAM thayo hato. pitAzrI karmAzAhe pU. dAnasUri pAse khaMbhAtamAM saMvata 1911nA dIkSA aMgIkAra karIne jagadgurU A. hIrasUrinA ziSya kamalavijaya tarIke mokSa paMthanA sAdhaka banyA. mAravADanA pAlI nagaranA saMghapati ane bhAI jayatAne tyAM koDimadevI ane putra rahevA gayA. A hIrasUrinA upadezathI pratibodha pAmIne mAtA ane putra jayasiMhe bhAInI AjJA mAMgIne dIkSA bhaTTAraka A. vijayadAnasUri pAse surata zaheramAM saM. 1613mAM jeTha suda 11nA roja dIkSA aMgIkAra karI. mAtA kalyANazrIjI thayAM ane putra jayavimalavijaya nAmathI ratnatrayInA ArAdhaka thayA. A. hIrasUri gurU sAthe rahIne Agama, nyAya, jenetta2 nyAya, kAvya, koza, chaMda vagereno abhyAsa karIne prakAMDa paMDita thayA ane akabara bAdazAha tathA anya digaMbara paMDita, kharatara gacchanI sAthe vAda karIne vijaya meLavI jaina zAsananI prabhAvanA karI hatI. pU. zrIne amadAvAdanA ahamadapurA jaina upAzrayamAM 110 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saM. 1628mAM AcArya padavIthI alaMkRta karavAmAM AvyA hatA. pU. jayavimalavijayajI AcArya thayA tyAre emanuM zubha nAma vijayasenasUri ApavAmAM AvyuM hatuM. pU. A. zrIe 1632mAM suratanA cAturmAsa daramyAna digaMbara bhaTTAraka vAdIne moTI sabhAmAM vAda karIne harAvyA hatA. saMvata 1642mAM pATaNamAM kharataragacchavALA muni sAthe maho. dharmasAgaragaNinA pravacana parIkSA graMthano zAstrArtha karIne vijaya meLavyo hato. te prasaMgathI pU. A. vijayasenasUrinA zAstrajJAnanI sAthe nyAya ane tarkazaktinI UMcI pratibhAno paricaya thAya che. akabara bAdazAha dinapratidina jaina dharma pratye zubhabhAvanA dharAvatA hatA ane te bhAvanA vadhatI jatI joIne nagarajano umarAvo ane paMDitAe rAjAne kahyuM ke jaina dharmavALA Izvarane mAnatA nathI, sUryane mAnatA nathI, gAyane pUjatA nathI ane gaMgAne pavitra mAnatA nathI. A praznonA rAjadarabAramAM uttaro ApIne sabhAjano ane paMDitavRMdane maMtramugdha karI vijaya meLavyo. akabara bAdazAhe 'savAIhIra' nuM gauravavaMtu birUda arpaNa karyuM hatuM. pU. zrInA gurUdeva A. hIrasUri unAmAM cAturmAsa hatA tyAre svAsthya bagaDyuM ane zubha dhyAnamAM nimagna banI saM. 1652nA bhAdaravA suda 11ne divase kALadharma pAmyA hatA ane pU. vijayasenasUri gacchanAyaka banyA hatA. jaina graMthakAro ane gacchanAyaka pU. hIrasUrine sudharmAsvAmI ane pU. vijayasenasUrine jaMbusvAmInI upamA ApIne oLakhANa karAve che. pU. zrIe saM. 1656mAM lADola nagaramAM paM. vidyAvijayajI gaNine upAdhyAya padavI ApI hatI. pratiSThA - aMjanazalAkA, cha'rI pAlita saMgha tIrthoddhAra ane gujarAta, mAravADa, saurASTra, paMjAba, dilhI Adi sthaLoe vihAra ane cAturmAsa karIne jinazAsananI prabhAvanA 111 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI hatI. nava varSanI vaye dIkSA aMgIkAra karIne atyaMta TUMkAgALAmAM 15 varSanA dIkSA paryAya pachI AcAryapadathI vibhUSita thayA bAda padane caritArtha karI batAvyuM hatuM. pU. zrInA parivAramAM 1 AcArya, 8 upAdhyAya, 150 panyAsa padavALA sAdhu, ane 2000 sAdhusAdhvIno samAveza thAya che. A parivAra paNa emanI UMcI saMyama pratibhA ane jJAnanA pratIka samAna che. pU. zrIe 67 varSanI uMmare saM. 1672nA jeTha vada 11nA roja sUryodaya samaye khaMbhAta baMdaranA mahaMmadapurA gAmamAM cauzaraNAno pATha karI anya ArAdhanA karIne kALadharma pAmyA. pU. zrInA kALadharma pachI emanA ziSya vidyAvijayajIne AcArya tarIke A. vijayadevasUri nAmAbhidhAna karIne sthApana karavAmAM AvyA. pU. zrInA jIvanano saMkSipta paricaya vAcakavargane zAsana prabhAvaka AcArya kevA hoya teno paricaya karAve tema che. vizeSa jijJAsA mATe jaina paraMparAno ItihAsa bhA. 4 pA. 216 ane paTTAvalI samuccaya bhA. 2 DhALa 47 ane senaprazasti kAvya jevA graMtho vAMcavA bhalAmaNa che. vijayasenasUri lekha madhyakAlIna lekha sAhityamAM cAturmAsanI ArAdhanAno lekha muni jayavijayajIe lakhyo che. lekha racanAno samaya nirdeza karatI paMktio nIce pramANe che. saMvata solasa vakhaNe chappana varSe pramANa phAgaNa niramaluMjI caudizi dina bhaluMjI. vara maI racyuM udAra bhaNI guNI jayavijaya kAra ' pratiSa tihAM lagaIjI, ravi sasi jihAM lagaIjI. T16IT kavi kalpanA to juo? sUrya, caMdra, tape tyAM sudhI A lekha (E amara raheze. 11) Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duhA ane DhALamAM vibhAjita lekhanuM vastu madhyakAlIna paraMparAnA kAvya lakSaNo caritArtha kare che. A samayamAM DhALabaddha vividha kAvyaprakAro pracalita hatA. tadanusAra vastu vibhAjana karIne vijayasena sUrinA cAturmAsanI aitihAsika jhAMkhI karAvI che. AraMbhanA duhAmAM ISTadevanI stuti, lekha lakhyAno ullekha ane vastu nirdeza thayo che. svastizrI jinavaraNa taNI, padapaMkaja praNamevi lekha lakhuM suha gurU taNA, mani dharI sarasati devI 11911 rAjasthAnanA lADura nagaramAM pU. A. zrInA cAturmAsanA viSayane lekhamAM sthAna ApavAmAM AvyuM che. zrI vijayasena sUsisarU saMghamAne pUraI Aza, sayala deza pAvana karI, rahaI gurU tihAM caumAsa. ||4|| ekAgratApUrvaka sUrimaMtranI ArAdhanAno ullekha karIne AcAryapadanI yogyatA ane prabhAvanA saMketa maLe che. cAturmAsa ane dharmanI mosama - vasaMta Rtu che. caturvidha saMgha pU. A. zrInI nizrAmAM ullAsapUrvaka vividha prakAranI ArAdhanA karIne dharmAbhimukha bane che. ahiMsA paramodharmanuM pAlana loko vyasana mukta thayA, pratidina svAmI vAtsalyadAnano pravAha satata vaheto rahyo. ati AnaMdollAsapUrvaka ghe2 ghera mahotsava thayA, tapazcaryAo thaI. AvA apUrva dharmamaya vAtAvaraNamAM sUrimaMtranI ArAdhanA thaI hatI. dharmamAM camatkAranuM tattva raheluM che. sUrimaMtranI ArAdhanA ane saMghamAMthI lokonI ArAdhanAnA prabhAvathI yakSapratyakSa thayo kavinA zabdomAM A mAhitI joIe to prakaTa rUpa karI Apa ApaNuM, AvI jakSarAya, nizcala mana nirakhI karaI praNamI gurU pAya bhAvipaTodhara. / / 8 / / 113 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ comAsA daramyAna vidyAvijayajIne upAdhyAya padavI pradAna karavAmAM AvI. sUryathI divase prakAza thAya ane vRddhi pAme tevI rIte pU. A. zrInuM cAturmAsa dinapratidina sUrya samAna tejasvI banyuM che. sUrimaMtranI ArAdhanA 90 divase pUrNa thaI pachI ati mAna-sanmAna sAthe kavie jesaMgajI zabda prayoga karyo che te vijayasenasUrinA nAma sAthe saMbaMdha dharAve che. teozrI jesaMgajI nAmathI oLakhAtA hatA. gurUdevanuM mukha nihALatAM haiyuM harakhe che ane gurUjInI sevA karavA saMgha tatpara bane che. bhaktino A prasaMga paNa ciraMjIva banyo che. pU. A. zrInA prabhAvathI deza videzanA loko vaMdanArthe padhAryA hatA. kavinA zabdo che ke deza dezaI vadhAmaNI prasarI dUra gAma raMgaI saMgha AvaI ghaNA disa disathI tAma bhAvi paTodhara. TI13TI. pUjaI praNamaI tAvasiu karaI occhava sArA dina dina gurU mahimA ghaNuM huI jaya jayakAra. TI14TI gurU mahArAjanI kRpAthI saMghamAM sarva loko kuzaLa che. tenA pramANarUpe nIcenI paMktio noMdhavAmAM AvI che. AhalAdaIjI dharmakAya savi huI bhalAjI tumhatanuM ema kuzaLa taNA ura dharma dhyAna vizeSajI lekhajI dIjaI nija sevaka bhaNIjI. T13|| gurU nAma smaraNa pAvanakArI che teno ullekha karatAM kavi jaNAve che ke anudina samarU hiaDalaI jesaMgajI tuja nAma Da pApa tApa savi upasamejI, sIjaI vAMchita kAma. kavi kalpanAnA namUnArUpa eka paMkti joIe to nayarI -bAvatI IhAM achaIjI amarApurI anusAra kavie che T3TH 11) Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAta nagaranuM varNana karIne jezaMgajIe vinaMtI svIkArI padhA2vA mATe saMmati ApI che. dA.ta. : poDhAM maMdira mAlIyAjI, vANija kaI vyArIAjI jihAM nahIM cora sakhAra, jina prAsAda sohAmaNAjI, uttuMga ati abhirAma dhUma zAlAcitra kAraNajI bhaviyaNa jana vizrAma. jesaMgajI. / / 3 / / dhanada samA dhanavaMta vasaIjI, susanehI bahuloka dharI dharI, nArI padminI muditA sadA gata zoka - jesaMgajI. - ||4|| khaMbhAtanA zrAvako samikata dhArI ane jinavacananA raMge raMgAyelA che. dAna karavAmAM ta52, gurU bhaktimAM rasika, khaMbhAtano dariyo kariyANAnA vepA2nI avarajavarathI gaMbhIrapaNe gAje che. prakRtino ullekha karatAM kavi jaNAve che ke vADI vana raLIyAmaNIjI paga pagi nirmala nIra. kadalIvana nAgavelInAjI maMDapa sohaI jAMhe caMdana caMpaka ketakIjI mAragi zItala chAMhijI. ||8|| kavie dRSTAMta alaMkArano prayoga karIne gurU pratyeno abhUtapUrva snehapragaTa karyo che. kamalA samaraI kAnhaIjI, sItA samaraI rAma damayaMtI nala rAyanaIjI, tima bhaviyaNa tumhanAma. nAdaI suranara mohAyAjI, mAna sarovara haMsA, jesaMgajI jaga mohiujI jima gopI hari vaMsI. ||11|| gurU pratyenA sneha vize anya dRSTAMto ApI jaNAve che ke jeNe AMbA2sa Apyo che te AkaDo ane dhaMtUro pasaMda kare kharA ? mAtA, pitA ane bhAI karatAM paNa adhika vahAlA gurUjI che. AvA guNAlaMkAra yukta gurUnuM kAgaLamAM keTaluM lakhI zakAya ? kavinA zabdomAM A vigata joIe to 115 ||20|| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuSTha guNa pAmIIjI muja mukhi rasanA eka ) kAgala misi teTalAjI kima likhi tumha lekha jesaMgajI. ||16II sAdhu to jaMgama tIrtha samAna che. zatruMjaya sthAvara tIrtha che. che A lekha aMta bhAgamAM gurUparaMparAno ane racanA samayano ullekha ) thayo che. A. vijayasenasUrinA cAturmAsano paricaya karAvato lekha emanA saMyama jIvanano prabhAva darzAve che. bhASA vikAsanI dRSTie A lekha abhyAsapUrNa sAmagrI pUrI pADe che. vividha upamAo ane dRSTAMtonI sAthe prAsayukta (varNAnuprAsa) vALI lalita maMjula padAvalIo kAvyakalAnA namUnArUpa che. A lekhamAM kAvyanI dRSTie A. zrInI sUrimaMtranI ArAdhanAno prabhAva, cAturmAsanI ArAdhanA ane khaMbhAta nagaranuM varNana citrAtmaka zailImAM thayuM che eTale samagra lekha vastu ane zailInI daSTie AsvAdya bane che. prasaMga varNananA lekha tarIke A prathama racanA che. to lekha prakAranI kRtiomAM paNa aitihAsika rIte abhyAsa karatAM prathama kRti gaNAya che. sattaramI sadInI A racanA lekha prakAranA prAraMbhanA namUnArUpa che tyArapachInI kRtio viSaya ane zailInI rIte judI paDe che chatAM madhyakAlIna kAvyanAM lakSaNothI racAyelI che. eTale duhA, DhALa-dezInA prayogathI vastu vizleSaNa thayela che ane kAvyane anurUpa geyatAnuM tattva nihALI zakAya che. 1. lADura- rAjasthAnanA jAlora jillAnuM gAma, 2. Indra, 3. ghaDAnI uparano goLAkAra bhAga, 4. saMpatti, 5. vaMdanano prakAra, 6. paNa, 7. vepArI, 8. kariyANuM, 9. keraDo, 10. dhanya. 116) Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayasenasUri lekha namaH - rAga dezAbda (ga) duhA II3Tii svasti zrI jinavara taNAM, padapaMkaja praNamevi, lekha lIkhuM suhagurU taNA, maniM dharI sarasati devI. TI1TI gurjara dhara sohA karuM, nayara nirUpaNa nAma, lADura ati hiprasiddhaI, sakala lacchi sukhadhAma. TITI ghaNuM kahi siu alakApurI, samavaDiddhi sonA jANi, dharamavaMta zrAvakavasaI, vahI zIra jinavara ANa. zrI vijayasena sUri sarU saMghamAne puraI Aza, sayala deza pAvana karI, rahaI tihAM gurU caumAsa. TITI zAsana pAmI saMgha hitabhaNI, karaI anopama kAja, parama paTodhara dhyAvivA, dhyAna dharaI munirAja. TINTI | (dezASanI cAla) sakala sajAI pUraNa karI, malidharI ANaMda, sUrimaMtra ArAdhavA, dhyAna baIsaI munidA, bhAvI paTodhara ciMtavI. AMcalI pALI draDha Asana kIdhA jApa japaI, nizcala thaI hoI eka manAMti, bhAvI paTodhara ciMtavI. - AMcalI T2TI. kRSNAgara dhUpa mahamahaI, mRgamada ghanasAra, zrI gurU bhakti karaI bhalI, zrAvaka suvicArazuM. bhAvI |3 mArI nivArI dezamAM dAkhI sahI pharamAna, vyasanAdika save TAlIyA, deI bahumAna. bhAvI T4ll ( 117) Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmI vacchala huI nita navA, daI ghana pravAha, dhari dhari occhava ati ghaNA, karaI mani ucchaI. bhAvI T5TI. chaThTha aThThama nivI tapa karaI, AMbila upavAsa, INI pare maMtra upAsatA, huA traNa mAsa. bhAvI T6TI maMtrA cha(ja)pa sUri jANau, tapa taNuM parimANa (bhA) calata kuMDala bhUSaNa dharo, te jaI karI tANa. bhAvI pAchA prakaTarUpa karI Apa ApaNuM, AvI jakSarAya, nizcala mana nirakhI, kahaI praNamI gurU pAya. bhAvI ||8|| tuMThaI tapagaccha dhaNI karuM, sAMnidha Aja, je tuma mAna mAninI, manoratha achaI karuM te zubha kAja. Tell vidyAvijaya vAsaka-samuM, muni maMDali mAMhi, dIThaumaI guNi AgaluM, dIkaI padavI tAMhi. bhAvI 10 | dina dina udaya hosaIghaNuM, jima caDhata diNaMda vacana kahI, sura surA murNidadharaI harakha murzida saMcaryA. ||11|| nevuM divasa tapa japa karaI, pArI tatakhaNa dhyAna mahola padhAraI jesaMgama, karaI suranara mAna. bhAvI II12aaaa deza dezaI vadhAmaNI prasarI, dugAmi raMgaI, saMgha AvaI ghaNA disa disathI tA. bhAvI II13|| pUjaI praNamaI tAvasi u karaI occhava, dina dina gurU mahimA ghaNuM, huI jaya jayakAra. bhAvI II14|| prathama DhAla (rAga AzAvarI) jesaMgajI mukha joya tAMhiyaDau siMdhuu kara IhAM sora, nalinI jima ravi diThaDaI, jimavalI caMda cakora. TITI 118 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakala sUri ziromaNI, samatAvela kaMdA, jesaMgajI gurU vaMdiI nita, dharI huI ANaMdA. T|2 - jesaMgajI guNa mAlatI, muja mana madhukara lIna, harakhaI guMjArava karaI, dina dina hovata pIna. TI3II cAla - AzAurInI zrImati tatra gurU guNanIluM jANI sohama sama avatArojI, bhaviyaNanaI bhavasAyaruMjI, sAhu kamali maMDaluM, mAtA koI kukSi avatarIujI, tarIyujIsakala guNa karI gapatijI T1]l. mUrati mohana velaDI ati suMdara mastaka sohaIjI mohaIjI, ardhazazIsama nIlavahIjI, zubhakara zravaNa nihALI jANaI, mayaNataNAM hiMcolAjI, lolAjI eka ja te kima praNavIIjI. TIRTI mAyaNa bANa jisItI muhaDI valI, nAsA ati aNIAlIjI, AMkha kisI kamala pAMkhaDIjI, ralIAlIjI jisi amIanuM kadalu, jIu vadana anopacaMdajI kaMDala, ANaMdajI bhavika cakora ANaMda kajjI. daMtapatI hIrA jasI vara adhara praNAlI raMgojI, caMgojI, mukha nizvAsa caMpaka samuMjI kapola halaka vikasI rahyAM jANaI airAvaNa gajakerAjI, merAjI dekhI nayaNa ANaMdIyAjI. TITI kaMTha te kaMbu sAra su kahuM A jAnuM pralaMba bhUdaMDajI akhaMDajI jasa pratApa jagamAM ghaNuMjI. kamalanAla jisI bAMhaDI anaI AMgulaDI ati saralIjI, nahi viralIjI kuMpalI tarUpallava jesIjI. hRdaya kapATa sughaTa ghaNuM, ati unnatanaI suvizAlajI AbAlajI, T5TI (119 ) Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ne, suranara bhedI vIsakaIjI, nAbhigaMbhIra bhedI manaharuM jI jANi, kamalA taNuM nivAsajI avAsajI, pUraI tribhuvana jana taNIjI. T6ll caraNa kamala ati dIpatA jANi avirala merU giriIjI, suriMdajI cAlI jimagaja malaya tu jI, lakakhaNa batrIsa aMgaI dharI vidhAIjI, suragurU bhAIjI, bolajI vANI mukhi amRta. kanakavaraNa sohaI sadA atisuMdara tanuM sukumAlajI AlajI rUpataNuM e gaNadharuMjI, zIla sanAta aMgaI dharaI valI moharAya bala jipaIjI dIpaIjI tapa tejajI jima dinakaruMjI Il8TI jANI yogya gurU hArajI jeNe parama paTodhara kIdhajI dIdhajI nija saMpadasaghalIlIjIzrI vijayasenasUri rAjio jasasenA, ati balavaMtAjI kelavaMtAjI, kIrti ciMhu khaMDa vistarIjI ll ll ANA sahukoI zira dharAI, koI vAdI vAdana maMDaIjI, iDaIjI jIsIhajI jima gajataNijI jesaMgajI ati navuM hIraluM bhaluM DhaparejI, akabara bhupajI surapajI ridhya kosamAM rAkhIIjI. TI10IT Ima sakala guNe karI zobhatuM jasa mahimA ati abhirAmajI, nAmajI jAI niraMtara bhavi aNojI zrI vijayasenasUri sarve parikara sahitajI mahIjI, suranara vidyAdhara patijI. TI11TI adhika harakha manamAM dharI valI karI maniM ati ullAsajI, dAsajI caraNa reNu samAnapuMjI, dvAdazavarta vaMdana karI bahu hIaDaI ANaMda pUrajI, sUrijI karajoDI vinaMtI karaMjI. 12aaaa cho T12IT 120) Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TITI cata IhAM ema kuzala achaIjI sucI zrI gurUcaraNa prasAdaIjI, AhalAdaIjI dharma kArya savi huI bhalAjI, tumhatanu khemakuzala taNA, ura dharma dhyAna suvizeSajI, lekhajI dIjaI nija sevaka bhaNIjI. TI13|| DhAla bIjI (rAga - rAmagirI) duhA jesaMgajI guNa ujalA gaMgA jaladhI joI japa japaI munI ciMtaI kAyA niramala hoI. TI1TI jesaMgajI guNa velaDI, manaciMtita phaladita java kahi muja manamaMDapaI modakaraI prasarati. anudina samarU hiaDalaI jesaMgajI tuja nAma, pApa tApa savi upasamaIjI, sIjaI vAMchita kAma. DhAla sugurU avadhArU eka vinaMtI re, zrI vijayasenasUri rAya re, gacha gacha gachapatI jaI ghaNA re, paNa te muja dIThA na sohAya re, jesaMgajI, jesaMgajI vaMdavA mana mAruM ramaI re. jesaMgajI II1TI. valI valI bhamaI tuma pAsire, madhukara mohaka jima mAlatI re, nirakhI nirakhI pAmaI ullAsa re, jesaMgajI vAMdavA mana mAruM ramaI re, (aMcalI) mukhI naI re, guNa tuha taNA re, nita uThI karuM huM praNAma re, tumhani upari anurAgaDau re, avara siu nahi muja kAma re. jesaMgajI rAA ) rAta divasa nAma uccaruM re, nita vahu ridaya mojhAri re, dIThA viNa toSa na upajaI, vAlesara jesaMgajI gaNadhAra re. * jesaMgajI TI3I 3 121 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che jeNi naIrayaNAyaruM sevau re, te kinnara kima vAhalIyA sevaMti re, , amRta Asava dIyA re te kima duhI kima kAjaI rAcaMtI re. jesaMgajI Tall jeNi naI ciMtAmaNI pAmiu re, kAca kuNa kAjaI nija hAthi re, jeNi naI re surataru sevio re, kuNa te dII bAula bAdha re. jesaMgajI pitA jesaMgajI vAMdavA juvalI pAmII re, tuM kuNa namaI avara sUrI sare, caMpaka gulAla kusumala hIre, AulI kuNa bAMhaI nija sIsa re. jesaMgajI III muhanaI vAMdavA kAjaI alakhyuM re, pUraI prasaraI moTuM citta re, tima kyuM prasaratI vAlA pAMkhaDI re, tuhu uDI milaunAta nUna tire. jesaMgajI ThA dhyAna tumahAruM moraI - citayuMjI, guNa suNatAM sukha thAya re, nAma pavitra japaI jIbhaDI re, nayaNAM java valI valI dhAya re. jesaMgajI 8i apina haMsA torI pAMkhaDI re, vAsagaluM ApanI jiha re, jaI naI praNamI guNa gAI Ire, saphala karuM muja dITha re. jesaMgajI TIGIT karuM naI vidhAtA huu tujhanaI lUchaNAM re, ghaDI jeNi sUha gurU ghATa re, jaganaI te bhUSaNa jesaMgajI thayuM re, sohAviu hIrataNuM pATa re. jesaMgajI II10nI ( jesaMgajI gurU guNa tAharA, hiyaDaI navasI alA jAhare, ra pasua taNI paraI jANII re, jagamaga mudhA tAha re, jesaMgajI II11TI (122 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hejaI taI hIaDuM vAlA ulasaI re, jesaMgajI tuma taNI nAmi re, meha gAjaMtaI jima moranuM re, caitra mAsaI jima te ArAma re. jesaMgajI ||12|| mAMDI jaI sarasava jeTaluM re, pAlI jaI merU samAna re, zrI gurUtaNuM re saMmehaluM re, jima teja ThamAsiu thANa re. neharayaNa raIM rAkhI Ire, jima na paDaI te visAra re, chala joI naI coraI rakhe re, durijana cora saMsAra re. jesaMgajI ||14|| rakhemaI visAruM vhAlA vinaMtI re, tumhatuM karUNA paraNa dhAre re thoDe InI kahaI ghaNuM jANavuM re, likhatAM na AvaI pAra re. jesaMgajI ||15|| gAma nayara dura dezamAM re, jihAM ApaNuM nahIM koI re, japa japaI nAma tuja taNuM re, saghalaI sakhAI hoI re. - DhAla tRtIya - rAga guDI duhA jesaMgajI guNa tAharA guNata na AvaI pAra, guNatAM suragurU mujha kiyuM uraThavi kuma vicAra. valI valI jouM vATaDI jaya jayapaI guNa gAna, avara adhyAtma melIyo, jesaMgajI tumha dhyAna. jesaMgajI ||13|| jesaMgajI tumha vinavuM, siMcana darazana mehA durita tApa savi upasamaI, vAdhaI adhika saneha. 123 jesaMgajI ||16 / / ||1|| ||2|| 11311 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhALa suhagurUjI mAnuM re, bola parama paTodhara hIranAjI, vinataDI avadhAri nayajJa traMbAvatI IhAM aIjI, amarApurI aNusArI, jesaMgajI AvuM ANaI re deza. pani nayajJa nivaro jesaMgajI vallabha tumhe upadeza jesaMgajI hoMsaI lAbha vizeSa re jesaMgajI AvuM ANaI deza. ||AMcalIII poDhAM maMdira mAlIyAjI, vANija karaI vyArIcAjI, jihAM nahIM cora sakhAra jesaMgajI.II2|| jina prAsAda sohAmaNAjI, uttuMga ati abhirAma dhUmazAlA citra kAraNIjI bhaviyaNa jana vizrAma, jesaMgajI. / / 3 / / dhanadasamA dhanavaMta vasaIjI, susanehI bahu loka dharI dharI nArI padmiNI muditA sadA gata zoka jesaMgajI. / / 4 / / zrI jinavacanaI rAtaDAjI zrAvaka samakita dhAra dAna mAna guNa AgalAjI subhikSa jihAM suvihAra. rayaNA rayaNI bharayuMjI, gAjaI guhira gaMbhIra vividha kriyA~NA uvaIjI, pravahaNa vahaI jasa tIra. jesaMgajI.II6|| kadalIvana nAgaravelInAjI maMDapa sohaI jAMhi caMdana caMpaka ketakIjI mAragi zItala chAMhijI. vADI vana raLIyAmaNAjI, pagi pagi nirmala nIra, drAkhaI maMDapa chAMhIyA, madhura lavaI pikkIra - jesaMgajI. / / 7 / / dudhaI pAya pakhAla siujI, aracuM sovaNa phUlI caMdana chaTA devAra siujI padharAvuM paTakula jesaMgajI. ||1|| 124 ||5|| II!! Tel Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalA samaraI kAnhaIjI sItA samaraI rAma damayaMtI nalarAyanaIjI tima bhaviyaNa tuhanAma. ||10| nAdaI suranara mohIyAjI mAna sarovasa haMsA jesaMgajI jagamohiujI jima gopI harivaMsI jesaMgajI. T11l neha huI saghalaI varIsaNI jima juI ThAma kuThAmAM selaDI sIMcaI sarabhara IjIsiMcaI aphakha ArAma jesaMgajI. TI12Iii. Aka dhaMtUrA kima gamaIjI je AMbA rasa lInA kuNa kare ghalaIkaIraIjI caMdana dIThAM jeNi. jesaMgajI. T13 je alagu milavA taNuMjI, te kima laI jalapijaI supanataraIjI, trasa saMdesi chIpaI kisare si. jesaMgajI. T14TI mAtA pitA baMdhava thikIjI, vallabha prANAdhAra, tumha sarikhA vAgheMsaruMjI, avara nako saMsArI. TI15ll tuSTha guNa saMkha na pAmIIjI, muja mukhi rasanA eka kAgala misi nahi teTalAjI kima likhI tuha lekha.. jesaMgajI. T16II bhavika juI tuha vATaDIjI, kIjaI para upagAra jaya jayaI sumayA karIjI, paudhAruM guNadhAra. jaMgama tIratha jesaMgajI sthAvara tIratha sattejI, jaya janmaI nita vaMdiI, vAraNa bhavaha nikuMja. vanavADI tarUaraghaNA, paNi koIli mani aMba ( kima jesaMgajImajhamani vasau, jima makvI biMba. maNiala sUri achaIghaNA, paNi taI vAlI, laha jaya jayaI jesaMgajI kumati mataMgaja siMhA. II17l TITI TITI ( 125 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhAla TI1T ( TI! TIBIT TIT T5TI zrI hIravijaya sUridA tasa pAri gayaNa digaMdA, pApa timira haruMjI, jesaMgajIgaNadharuMjI. bina divasa velA dhinna, vAhII gurU suprasanna sakala sUrI sahuMjI, mahAmuni sahuMjI. sahI gurU navi sari AMha vilanuM adhuM tuhabAhu bhavabhaya vArIIjI, pAra utAraIjI. jANajo avicala neha, chAMDaIna chUTaI teha karUNA kIjI IjI, zivasukha dIjIIjI. tuM jaga sahaI hIra jesaMgajI guNadhIra, lekha vicArIIjI, sevaka saMbhArIIjI. kaNalakyuM mahiyala thAI, juhuI vaNarAI, huM jaladhi, huI mastI bhAmaNuMjI. kahyuM adhika ochuM jehaprema taNI vasi vAlI neha teha khamajo bola bAjI neha huI gahila DAjI. vAcaka vibhUSaNa jANa, rUaDuM te nAma kalyANa subhaga ziromaNI aciMta ciMtAmaNIjI. jaya vijaya pabhaNaI dAsa pUri bhaviyaNa, asa, vayama avadhArIIjI vegI paudhArIIjI. Avata kahI Aja jesaMgajI gurUrAja, . samatA rasabharIjI suvihita paravaryajI. dIjaI vadhAI mAsa maNi rayaNase vaNarAsa, gurU bhagati karIjI, maNi ulaTa dharIjI. TITI TITI TI8Tii. TIETI TI10Iii 11T! (126) Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T14TI TI15TI muja mani manoratha puravaI TalIbhava A bhaya luga zrI gurU hari taNijI jima dhana varaNaIjI. 12aaaa ( zirapAla suta sukhakaMda thApiyo paMdi muNIMda, zrI vijayadeva sUri tasujI sayala saMgha. TI13TI sukhakaruMjI Ima vInavaIjI, tumsa bAla jaNojI vaMdana trikAla, sevaka jana taNojI Aza pUraNI saMvata solatvakhau chappana varSa pramANa, phAguNa niramaluMjI caudizi dina tIluMjI maI racyuM udAra bhaNI guNI jaya jayakAra, praniSa tihAM lagaIjI ravi sasi jihAM lagaIjI. TI16II jayavijayajI gaNi soLamI sadInA aMta samayamAM thayA hatA. teo zrI hIrasUrinI paraMparAnA pU. upA. kalyANavijayanA ziSya hatA. zabdArtha : ucchaI - utsAha, vAsava - Indra, kaMbu - ghaDAno uparano goLAkAra bhAga, saMpada-saMpatti, dvAdazavarta - vaMdanano eka prakAra, pani - paNa, uttaga - UMcuM, kriyANA - kariyANAnI vastuka, vyArIAjI - vepArI, kaIraDaIjI - keraDAnuM vRkSa, dhina-dhanya. 2. virahiNI lekha madhyakAlIna kAvya paraMparAne anusarIne kavi zIvacaMde virahiNI lekhanI padyamAM racanA karI che. amIjharA pArzvanAthane namaskAra karIne lekhano prAraMbha thayo che. duhA ane DhALamAM vastu vizleSaNa karIne virahAvasthAnuM karUNa rasasabhara nirUpaNa karIne aMte bhagavAna sImaMdhara svAmInA milananA sarvotkRSTa mahAmaMgalakArI bhAvanA vyakta thaI che. virahavedanA sahana karyA pachInA milanano AnaMda avarNanIya che (127) Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhano , te to mAtra anubhUtijanya che. gaMgenA guDa khAya lekina kaha zakatA nahIM evo nyAya samajAya che. lekhano AraMbha joIe to paraMparAgata zailIno che. sarasatI varasatI bhagavatI, sadgurU taNe saMyoga virahiNI nArI taNI vihA dohalI nAtha viyoga ( patra zailIne anurUpa racanA karatAM kavi jaNAve che ke svasti zrI sukhasaMpada dAya3, zrI jinavara namuM pAya, vAlesara Adesara Aje je jinavara praNamyA bahu sukha ThANa vAlesara. TRI virahiNI lekha che tevo ullekha karatAM paMkti joIe to lekha lakhuM hevAlama, tuma taNA manamAM ANI ucchAha vAlesara, lekha lakhuM re prIujI manarUlI prItama AvejI hAya, vAlesara. AdinAtha "Ade' zabda prayoga dvArA bAkInA 23 tIrthakaronuM smaraNa karavAmAM AvyuM che. graMtha racanAmAM ISTadeva ane gurUnI stuti hoya te svAbhAvika che. ahIM kavie 24 tIrthakaronA 14para gaNadharono ullekha karyo che. anya kRtiomAM te bhAgye ja jovA maLe che. kavinA zabdomAM A mAhitI joIe to Ade valI gaNadharA caudasya bAvana vAlesara te praNamIne mana sudhe sAhibA, lekha lakhuM dharI mana. Tall A lekhamAM bhautika jIvananI viraha vedanAnI abhivyakti thaI che paNa vAstavika rIte to tIrthaMkaranA virahanuM sUcana kare che eTale bhakti zRMgArane anulakSIne viraha varNana karavAmAM AvyuM che. prabhu svAmI che ane bhakta strIsahaja komaLa hRdayanI lAgaNIo vyakta kare che. tethI samagra lekha bhakti pradhAna racanAnI sAthe kalAtmaka kAvyakRti tarIke sthAna pAme che. ahIM vipralaMbhI zRMgAranuM bhAvavAhI (128) Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirUpaNa vividha upamA - utprekSA jevA alaMkArothI varNana ka2vAmAM AvyuM che. lekhanA mahatvanA vicAro nIce pramANe che. he prItamajI, ApazrIne ghaNA saMdezo mokalyA te dhyAnapUrvaka sAMbhaLyA haze. virahAvasthAmAM svAmInuM vAraMvAra smaraNa thAya che. kavi jaNAve che ke eka ghaDI manathI na visarAI, jo hoI ghaTameM sAnano vAlesara II | | 64 dIvano prakAza ane 12 sUrya jhaLahaLata prakAza hoya tevI zeyyA hovA chatAM nAtha vinA koI sukha nathI. devI vaibhavanA sUcana dvArA garbhita rIte svAmI virahano ullekha thayo che. virahiNI nAyikAnuM citta to mana hiMDe malavA bhaNI, prIyu vasyuM paradeza ahIM paradeza no artha siddhazilA upara birAjamAna vItarAga devano che. virahAvasthAne varSARtuno saMbaMdha zarIra ane AtmA samAna avibhAjya che. saMskRta, prAkRta ane anya kAvyomAM A saMbaMdhano eka yA bIjI rIte ullekha thayelo jovA maLe che. Avyo varSA Rtu Aje kAmanI kaMta viThThaNI duHkha sahe, sunI seja. na rAje vAlesara. ||2|| nAyikAnA cittanI vedanAne vAcA ApatA kavinA zabdo che. mana maMthara pIDe ho prItama, ati ghaNuM re, te du:kha me na khamAya, virahAnala vyApe ghaNo re, te meLavyo navi jAya, vAlesara. manaDuM mujhe re tuma pAsa bhame re, rAta divasa suvicAra kuDa kahuM to tuma bahu vacce re sAkSI eka karatAra. vAlesara.||4|| virahiNI nAyikA svAmIne lekha lakhIne vinaMtI kare che ke A patra sAcA dilathI vAMcajo ane koI duzmananA hAthamAM na 129 113 11 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A Ave tenI sAvacetI rAkhajo. premapatra aMgata khAnagI hovAthI te anya koIne khabara na paDe evI patranI duniyAnI praNAlikAno ahIM saMdarbha jovA maLe che. virahAvasthAnA kAraNarUpe kavi azubha karmano udaya jaNAve che. tenA dvArA jaina dharmanA karmavAdano siddhAMta pragaTa thayo che. virahAvasthAmAM zArIrika parivartana dvArA saMcArI bhAvono ullekha thayo che je rasazAstranI dRSTie kAvyamAM kalAtmaka ane rasika bane che. kavinA zabdo che vasyo vana prIyu ghara nahIM vareha uma yau mAra, dhruje dehaDI sunahI khATa re sakhI ghara yau nija. _TITI mArI sakhIo svAmI sAthe krIDA kare che jyAre huM ekalI durbhAgyavaza rahuM chuM. have gharabhaNI AvavA mATe taiyAra thAo. eka kSaNa paNa vItAvavI atyaMta kaThina banI che. mATe te svAmI atijhaDapathI ghera padhAro. ane chevaTe nAyikA jaNAve che ke "thoDe lakhe ghaNuM prIchajo re aMtara tuSaTA depusu patralekhanamAM Avo ullekha anyatra paNa thayelo che. thoDAmAM ghaNuM jANajo. evo saMdarbha e patrazailInI AgavI viziSTatA che. virahanI pIDA rAtadivasa satata satAve che, rAtre niMda paNa AvatI nathI, mana asthira banI jAya che, anna paNa bhAvatuM nathI. "anna na bhAve bhAvazuM bhAvazuM zabdaprayoga virahAvasthAmAM rahelA snehanuM sUcana kare che. patranA aMte nAyikA prItamane jaNAve che ke tena kAraNa lekha vAMcIne re pUrajo ghaNI re Asa s e kAgada caturAI taNI re ame malyo tuma pAsarR. te vAMcI valate lakho to che sAsI vAsasu. ahIM patranuM vyavahAralakSI nirUpaNa pUrNa thAya che. tyArapachI 130 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TITI TITI kavie mahAvideha kSetramAM viharamAna sImaMdhara svAmIno prItama che tarIke ullekha karIne patramAM bhaktizrRMgArano ullekha karatAM vicAro (da vyakta karyA che. patrano bIjo vibhAga spaSTa rIte sImaMdhara svAmIno prItama ) tarIke nirdeza kare che. kavinA zabdo che ADA DuMgara vana ghaNAM, vaca vAulA asaMkha mana jANe uDI maluM, devena dIdhI pAMkha. nAyikAnI prabhu pratyenI sarvasva samarpaNanI bhAvanAno ullekha karatAM kavi jaNAve che ke tuM hI more kAlaja tuM hI more sAMsa hIyaDI kAlIu na javuM bAuna jhAle pAsa. priyAnuM du:kha bhagavAna sivAya koNa jANI zake? prabhu viraha vize kavi jaNAve che ke 'rAta dina rahuM tuma vaNa jhUratI re nizcavizvArirII' svAmIne upAlaMbha ApatAM kaThora zabdomAM jaNAve che ke tame niSphara banI gayA cho. niHsnehI thaI gayA cho. priyAnuM mukha jovuM hoya to svAmI Ave. jaina sAhityamAM keTalIka vakhata upamAonI hAramALA ane dRSTAMtono prayoga thAya che. ahIM kavie nAyikA sImaMdhara svAmIne pratIkSA kare che. te mATe jaNAvyuM che ke koyala samare aMbane, jima apAyo meha, svAmI milananuM paramocca sukha to saubhAgyavatI strI jANe (ane svAmI jANe bIjAne teno khyAla Ave nahi. kavinA zabdo che priyu Ave paradesathI to ghaNe sukha thAI 8) te sukha jANe sohAgaNI, te jANe mahArAja. UpitA (131) Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virahiNI lekha AvI avanavI kalpanAo dvArA atyaMta te rasika banyo che. virahAvasthAnuM duHkha sahana thatuM nathI ane jIva AkuLa- 2 vyAkuLa thaI gayo che. vaLI nAyikAne zraddhA che ke patra maLaze eTale ) svAmI turata ja zIdhra gatie Avaze. nAyikAnI A vidvaLa avasthAthI loko hase che mATe vilaMba karyA vagara padhAro. jobana laherAya che te koyala ane AmravRkSanI prIta ja jANe che. patra lakhavA mATe saMskRta subhASitano vicArono Azraya lIdho che. asati giri sama syAt jalama sidhu pAtram suratasavara zAkhA lakhanI patra muvI likhatiya yadi gRhItvA zAradA sarva kAla tadapi tava guNAnAM mIsa pAraM na yAti TI1TI gayaNa gaNa kAgala karuM lekhanI karuM vanarAya sAta samudra kAnasa karuM tohI tuma guNa likhayA na jAya. TIrA he svAmI! tamArA anaMtaguNa che tenuM vAraMvAra smaraNa karuM chuM. patramAM keTalA lakhuM? ahIM lekhano bIjo vibhAga pUrNa thAya che teno ullekha kavinA zabdomAM joIe to saMvata 1732 same Aso mAsa majhAra 3 suda 1ra ujalIvAra zukra suvicAra sAlo Iti zrI lekha saMpUrNa. virahiNI lekha ajJAta kavino che. saMvata 1732mAM lakhAyela lekha virahAvasthAnuM hRdayasparzI nirUpaNa karIne aMte prabhu virahanI uttamottama bhAvanA vyakta thaI che. aMte zabdo che Iti zrI lekha saMpUrNa. eTale ahIM virahiNI lekha pUrNa thAya che. (132) Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyakAlIna kAvya paraMparAnusAra duhA-DhALa, dezI, ke. paraMparAgata upamAo dvArA virahAvasthAnuM citrAtmaka nirUpaNa " karIne kavie potAnI kalAtmaka zaktino paricaya karAvyo che. amIjharA pArzvanAthAya zrI namaH duhA TITI sarasatI varasatI bhAratI, sadgurU taNe saMyoga, verahaNI nArI taNI vahA dohalI nAtha vayoga. TI1TI sarvasva sohalI saMgha yauvana karuM te jAe kaMta vihaNI nArI yAdava, dhAbalI pramANa. kaMtA tone tainavuM jAnananI gamI Aya che Ave, suhoI lekha lakhau chAMI. TITI DhAla rasIyAnI svastizrI sukha saMpata dAya, zrI jinavara namuM pAya vAlesara, Adesara Aje je jinavarA praNamyA, bahu sukha ThANa vAlesara. II1ll lekha lakhuM re vAlama, tuma bhaNI ANI manamAM ucchAha vAlesara lekha lakhuM huM prIujImanaralI, prItama AjI hAya vAlesara. rA. AdevalI gaNadharA caudezya bAvana vAlesara te praNamIne mana sudhe sAhibA, lekha lakhuM dharI mana. ll3II lekha marUdhara jihAM che dIpato nava koTI mAruM ADa vAlesara, tana nagarI ho muja vAla bhava saijapura mana koDa vAlesara. IIT pUjyA rAdhe sakala guNa zobhatA, parama pUjya aracanI ANasA S amakA suta suMdara zobhatA, mujha zrI utama caraNo ne vAlesara.TITI . zrI cirapurathI lekha lakhyo che tuma priyA sasanehavA vAlesara, che te vAMcIne valakhuM sAhabA lakhaje valato snehavAlesara. 6 - - : 7 133) Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atratasya khemakuzala sukha saMpadA huMta prate acheha vAlesara, paNa eka sAla e to che sAhabA tuma dazana nahIM tehavA.||7|| apara pUjya vaDA chIM sAhabA, sahuko jANe jiteNa vAlesara, teNeha lekha vAMcIne dharaNItaNau, dharajo avIhaDa neha. teNa kAraNa ghaNAnA saMdesaDA, sAMtI lII deI kAna vAlesara, eka ghaDI manathI na vIsarII, jo hoI ghaTame re sAna. duhA causaTha dIvA jihAMbale, bAra ravI dIpaMta, nohI sayyA AdhAraDo, jeNa ghara kaMta na huMta. ahA caraNAthI utare pIse tohi dUra, harIzapu vAhana jeghanI alagA tohI hajAra. pIuM kAraNa SAlIthII loka jANe SaNeroga, chAnI laMghana meM kIyA, kaMtA taNe viyoga. kaMtAhaM ketAlapu kAgadamAM saMdeza, mana hiMDe malavA bhaNI, prIyu vastre paradeza. paradese sajana vase mana hIMDe malavA ho, kaho kaiNI pare AvI maluM, vica mAraga viSa mAha. sakhI mayagaha mastI Avyo jovanapUra, kaMtA vihuNI hore sakhI kuNa utare nUra. jo mItra bIjo karuM to paNa ekatala bhAra, AThe pauhara kaMtA vinA kuNa ulave che jAla. DhAla karmaparIkSA vAlesara tume re ghaNI re na visAruM, ghaDI eka vinataDI ghaNanI priu avadhArI re. vAlesara 134 ||8 || ||9|| ||1|| ||2|| 113 11 ||4|| ||5|| ||6|| ||7|| ||1|| Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIII veuNA karejya prItama ghara bhaNI re, Avyo varSARtu Aja, kAmanI kaMta vihuNI, duHkha sahera, sunI seja na rAja. vAlesara. TIRIT mana maMthara paDe ho prItama ati ghaNuM re, te duHkha me na khamAya, virahAnala vyApe ghaNo re, te meLavyo navi jAya. vAlesara. II3II. manaDuM mujha re tuma pAse bhame re, rAtadivasa suvicAra kuDa, kahuM to ama tuma, bedahu vace re, sAkSI eka karatAra. vAlesara. duhA - 2 saMdesA mase pheDI tAre lakhuM mana dharI aviveka Aja dina sudhI vAlama tuma bhaNI re, na visAruM ghaDI eka. pA vareha vrathAe to pIDe ghaNuM ko nahIM kADhaNahAra maNImaMtra doro kare teNe lAkhahajAra. DhAla bIjAnI aMtara re jAmI tuM moro ane re sAhibA prANa AdhAra jo eka virahaNInuM duHkha jANe koNa, tuma vinA re tare leNe, mama ghara jaivika INa pere dhaNa dharI venaMtI re, sAhabA vAlesara vAlahA re kare jo sAhabA ghara avadhAra bhaNI re. ghaDIe makara jevA a. 2- lekha 2 lakhyo che maskata karI dhaNI re sA, vAMce jo mana Atha jatana - 2, IS surASa ja rUDI pare sA. mata dejo duzmana hAtha. a. TI1II IIII TiphaTI 135) Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T1TI TIRIT TI1TT duhA ame abalA e-kAkanI karamanIkA citayoga azubha karama ame kIyA to tuma pAmyA viyoga bharayo vana prIyu ghara nahIM vareha uma yau mAra dhUrja dehaDI sunIhI se khATa - 2, sakhIyo nija ghara. kaMtas valae bhoga vIlIsau dukarma dubhAganI kaMta gayI paradeza DhAla- kacchI DAnI INa pere ghaNanI venaMtI re, sAbhI lII deI kAna suno vAlamajI, eka ghaDI na vIsArII re, au hauI ghaTa sUNasuM. havai valaNa kare chadhara bhANI re, kSaNa varaho na khamAasu to prIyU vai-gA Ava jI re, jo tuma Ave dAyamsa. "rA thoDe lakhaye ghaNuM pIchajo re, aMtara tRSTA depuMsu, vAra ketA lakhuM re, prItama tumane lekhas jasadaNa prIpUthI vIchaDI re, te danathI kahuM vAtacuM, vareharahathI vyApe ghaNuM re, te dukha me na khamati. TITL varahAnala pIDe ghaNuM re, te duSadanA nerAtasU nayanathI nAve nIMdaghaTathI nAve, sAnasU anna na bhAve bhAvatuM re, pAlatA yau daihIvAnasU. TIpI avasara AvyuM sAhabAreI, kADhI ja mana bhAsaNUM, tana kAraNa lekha vAMcIne re, pUrajo ghaNI re AsasuM. TI6ll ekAgada caturAI taNI , ame malyana tuma pAsAsu, te vAMcI valarsa lakho re, to de sAsI vAsasu. T3I TITI 136) Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TITI duhA ADA DuMgara vana ghaNAM, vaca vAulA asaMkha mana jANe uDI maluM deve na dIdhI pAMkha. tuM hI more kAlaja tuM hI more sAMsa, hIyaDI kAlIu na ryuM bIuna jhAle pAsa. TIrA! DhAla - rAga dhanyAzrI INa pare sAdhaNa kerI venatI re, vAlesara avadhAra valaNa kare, prItama ghara bhaNI re, mata karo DhIla lagAraI. ||1|| lakhaMtA dIse kAramUre, vana lakhyA vinA na rahAya, heta dharIne prItama vAMcajo re, jI tuma Avai dAyaI. valatau mokalajo patra utAvalo re, pItama hAthano lekha, te mokalajo sIdhra paNe sahI re, jyu locana kare dekhaI. |all saMdeze eka tuma bhAbhI taNo re, tuccha baMdhana nairAja, keha jo kRpA karIne sAta bAre, mata mana ANo lAI. |4|| tuma prIyA tuma darazaNavaNa duHkhaNI re, te jANe jagadiza, rAta dina rahuM tuma vaNa jhUratI re, nize vizvA visaI. nApA te du:kha jANe prIu varehaNI re, te duHkha jANe teI the to nikura cita hoI rahyA re, ghaNuM thayA nisaneha. T6IT jo hoya priyA mukha dekhana taNI re, to Ave ja kaMta, have valaNa valaMba rakhe karatA tumo re, to nahIM dekho ghaTa aMta. TITii To e to kagadamAM saMdesaDA re, lakhyA che ekaMta, S akSara akSare prItama vAMcajo re, besIne ekaMta. vAlama priyane kima vIsarIe re, je hoya hIyAno hAra, jaNa jaNa satI to malII nahIM re, paIe sAhasa dhIra. T-II Tii8TI 137. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dakhaNa kara prIyu mujane dIyo re, sahu lokAnI sata Aja lage me gunaho na ko kIyo re, kAMIka avaguNa dAkha. ||10|| jo choData to nahIM duHkha vedatI re, vaNa avaguNa ki kaMta, sAdhana choDI paradaise bhamI re, te muja kaho varataMta. ||11|| duhA INa pare dhaNanI venatI priya rASe jo citta hRdayakamalathI sAhabA, mata vIsAro mita. cAla mata vicAro ho mita, ghaNa rAkhe jo citta cittathI prIyu mata vicArI, jima rahema na Tharma hamAre. pArasI TI1TI mAharo mana to ThAma rahejo dharI avihaDa neha koyala samare aMbane jima apAyo meha II3TT cAla nehane bApIIyI dhyAne sarovara, dekhIne jAve have sAdhana to sukha pAvai jA, prIyu paradezathI Avai. TITI TchaIT hasate loka dhauraDAM prIyu mata dejo na doSa Aja lage cUkI nathI kahA to pIyu kausa. kosa prIyu pIyu Agale kahuM mana kerI vAta, aMtara to rAkhyuM nahIM valI saMzaya tala mAta. cAla tala mAta dusa saya rAkhuM, havai dIna paNe huM bhADuM, prIyu tuma varaho na samAya, jIva Akula vyAkula thAI. TI8|| TI9ll 138 ) Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T|10|| duho Akula vyAkula jIvaDo tuma vaNa thAI jeha, taNa kAraNa lekha vAMcIne prIya Ave jyAM gaI. cAla neha ghaDI eka mata utArI saphalo kIje janamAro ja ghaNa ne prIyuM saMbhAro to vAghe neha apAro. TI11TT TI12TI ehavuM vicArIne prIya Ava nija geha khaNa eka vIsarata nathI prIyu tuma guNa saneha. cAla sasanaihI prIya Avo abalAne harSa upAvo, muja Atama doro thAve vAlama AvyA sukhapAve. TI13] TI14TI nayaNa bAma nArItaNAM, hiya na lAge jeha sAkala bAMdhyA siMhaNyuM, gayI jamArA tAMha. DhAla pUrva kI duzmaNa loka hase che soha bAre jo have karaI vilaMba, jo vana lahere jAI prIyA taNuM re, te jANe pAko aMba. ||1|| duhA gayaNa gaNa kAgala karuM lekhana karuM vanasaya viDa sAta samudra kAna karuM to hI tuma guNa lakhayA na jAya. ||rA jima mana para caudasya tama jokara paraMta to, 2) huM motI hAra ju kaThA grahaNa kareta TITI (139) Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIrUTI | T4T. TITI prIta bhalI paMkherUyA phUDI jAya tIlaMtA mANasa to, paravasa paDyAM dUra rahyAM mUrata. sAdhAraNa seThanI sutA lekha lakhyo Ima bhaMta, nija prIta suNIne I AvalaUNa kare mana khaMta. ItyAdika guNa ketalA ketA laSa saMbhAra, taNa guNa vIsaratA nathI saMbhAruM sau vAra katarka thaI phAguNa vacce loka larna lIje cheha, ja amasaeN hoI prItaDI to sIdhra mokalajo teha. lekha lakhyo masakata karI prI vAMrI ja sAtha, jala karIne rASa ja matado dusamaNa hAtha. kavi sare kahAM thakI rarI Ihaja saMca varahI janane valahI paNa ekAcAM parapaMca. saMvata 1732 same Aso mAsa majhAra suda 13 tatha ujalIvAra zuka suvicAra TI6IT TITii TI8TI TIGIT Iti zrI lekha saMpUrNa. virahiNI lekha (e) zabdArtha : vihA - vyathA, vaigA - jhaDapathI, uLave - oLavI nAMkhavuM, duSada - du:khakAraka, sohAgaNI - saubhAgyavatI, hAMsohAsyAspada, mAta-mAtra, varahA-viraha, geha-ghara, khaNa-kSaNa, jamArA-janmAro, paMkherUyA-pakSI, ketA-keTalA, kataka-kArataka mAsa. (12 (bI) che. 1. - jyoti, 2. - kusakI 140 ) Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. virahiNI lekha (prabhu) virahiNI lekha pUrNa thayA pachI bhagavAnanuM vizeSaNa yukta nirUpaNa karato lekha che. kavi jaNAve che ke uttamacaMda sA. namIne zIvacaMdra uccarejI. ||1|| A lekhanA prayojana mATe kavinA zabdomAM joIe to 'Iti pUro mAharI Asa. sA, to jANuM re tuma mudAjI.' AraMbhamAM kavi jaNAve che ke gurU pAya HON 'saMvata 1841 caiitra suda 2 khemala grAmaI dhArarI sehara bhale joghANo rAjAjII dezI.' A mAhitI pachI bhagavAnanuM vizeSaNayukta nirUpaNa karatI 9 kaDIo che. tenA dvArA bhaktahRdayanI prabhu bhaktinI sAthe prabhu sAthe tanmaya thayAthI ucca koTinI bhaktino namUno nihALI zakAya che. vItarAga, Izvara, 52mezvara, nodhArAno AdhAra, bhavasamudratA2ka, suranarasevita, zivagAmI, taraNatAraNa, aSTakarma vijetA, jyoti svarUpa, SaTkarzanamAM prathama, vagere zabdo dvArA prabhu mahimA pragaTa thayo che. prabhu sAte atisneha vaza thaIne 'tuM' zabdanI punarUkti kAvyanA prAsane anurUpa banI che. dA.ta. H tuM nodhAro AdhAra, tuM hI tAruMjI, tuM hI jyojI, AvA parama tAraka paramezvara vItarAgane choDIne anya devane koNa bhaje ? kavi jaNAve che ke je khAya kuzkI dhAna sA amRta kevo rasa hoyajI.' bhakta bhagavAnane vinaMtI karI kahe che ke re 'have vAMchita Apo bharapUra sA. dayA karI re prabhu mujanejI.' bhakta rAta-divasa amIjharA pArzvanAthanA nAmanuM smaraNa 141 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che. A rIte amIjharA pArzvanAthano mahimA gAvAmAM Avyo che. lekhanA AraMbhamAM amIjharA pArzvanAthane namaskAra karavAmAM Avyo che teno ahIM ullekha thayo che eTale A lekha virahiNI lekhano eka bhAga hovAno saMbhava che paNa prathama lekha saM. 1743 ane bIjo saM. 1841 che. te rIte jotAM baMne vacce saMbaMdha hoya tema lAgatuM nathI. prathama lekhanA kavi zIvacaMda che ke kema te bhASAnI dRSTie vicAratAM nyAyasaMgata lAgatuM nathI eTale ajJAta kavi kRta ema anumAna karyuM che ane tyArapachI 'bI' vibhAga e zIvacaMda kRta che ema spaSTa ullekha maLe che. zrIya taraNa tAraNa arihaMta. sahabajI bhagavaMta rai, sAco juhIjI vItarAga vigatano jANasA Izvara paramesara tuMhIjI tuM noMdhArA AdhAra sAhabajI, bhavasamudrano tuM hI tAruMjI, tone seve suranara deva sAhabajI tribhuvana mAMhI tuMhI sArUMjI.||2|| aSTakarma haNI mAharAya sAhabajI, zIvaramaNIMI tuM hI ja gayojI, jotI sarUpa tAruM nAma sA. paTadarzanamAM tuM hI jyojI. / / 3 / / paNa bhUlA bhalejI namUDhasA zuM jANe re arihaMta kehAjI, je jhIlyo jhAlara jalesA, zuM jANe jIhAM. jela nerAdhAra kRSNa sAhejI, mahe savaMta khemejI te suleha harihaMtA devazA, nizvA nerenI zuM gamejI. je khA kukasa ghAnasA amRta kevo rasa hoyajI, jaNe nIca sukasyuM ghara vAsasA tuM zuM lahere uttama soyajI. / / 5 / / ||1|| ||6|| kuMtonizce jagatIno jasuM piNa mere tujane AdeaujI, have vAMchita Apo, bharapUra sA. dayA karI re prabhu mujanejI. IISIT 142 ||4|| Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAta divasa ghaTamAM nAma sA amIjharA re eka bhaluMjI, ImA juThuM hoI to devasA ANa tumArI hu tajuM jI. DoyA nagaramAM gAje pratApasA sevyAthI sukha saMpata ghaNIjI, padmAvatI praName pAya sA. dharaNIdhara chekApaNIjI. je samare tAhanuM nAma sA. tehane sukha Apo sadAjI, Iti pUro mAharI Aza sA. to jANuM re tune mudAjI. pArasanAtha jinarAya sA. caisaTha sura sevA karejI, uttamacaMdra gurUpAya sA. namIne zIvacaMdre ucarejI. 1!! ||11|| zabdArtha : jotI-jyoti (prakAza), kukasa-kasakI-halakuM dhAnya 4. zrI sthUlibhadra kozA kAgala gIta ela.DI. InsTITyuTa opha InDolojImAMthI prApta thayelI hastapratane AdhAre sthUlibhadra kozA kAgala prathamavAra pragaTa karavAmAM Ave che. A patramAM 6 gIta che. temAM bIjuM gIta sthUlibhadra kozA kAgala che. jyAre 7muM gIta neminAthanuM che. bAkInA gItomAM sthUlibhadra kozA viSayaka vicAro vyakta thayA che. atre madhyakAlIna lekha aMgeno saMdarbha darzAvatuM bIjuM gIta mULa pATha sAthe pragaTa karavAmAM AvyuM che. 143 }{e!! pATalIputranA navamAM naMdarAjAnA zakaDALa maMtrInA jyeSTha putra sthUlibhadra yauvanavayamAM kozAne tyAM bAra varSa rahyA hatA. kozAnA rUpa ane sauMdaryathI AkarSAIne bhogavilAsamAM samaya pasAra thaI gayo. zakaDALa maMtrInA avasAna thavAthI moTAbhAI tarIke sthUlibhadra maMtrIpadanA adhikArI hatA eTale nAnAbhAI kSIyake sthUlibhadrane kozAne tyAMthI bolAvyA ane sthUlibhadra kozAne punaH AvIza ema jaNAvIne rAjadarabAramAM gayA. sthUlibhadrane rAja khaTapaTa gamatI na hatI eTale maMtrIpadano asvIkA2 ka2vAnuM ||10|| Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAvIne tyAga ane vairAgyano mArga eTale ke saMbhUtimuni pAse dIkSA aMgIkAra karI. yUlibhadra punaH Avaze evI anerI AzAthI kozA emanA - AgamananI kAgaDoLe rAha jotI virahAvasthAmAM jhUratI kALanirgamana karatI hatI. te daramyAna kozAnA cittanI avasthAne kavi sajjana paMDite sthUlibhadra kozA kAgalanI racanAmAM nirUpaNa karyuM che. premikAnI mana:sthitino anya kavioe ullekha karyo che tevo ja ahIM saMdarbha prApta thAya che. paNa madhyakAlIna lekha-kAgala svarUpano A patra bhASA ane kAvyatvanI daSTie mahatvano che. saMskRta nATakomAM madhureNa samApayetanA nyAya samAna ahIM kavie sthUlibhadranA Agamanano ullekha karIne kozAnI manokAmanA pUrNa thaI che ema jaNAvyuM che. sthUlibhadra muni gurU AjJAthI cAturmAsa mATe kozAne tyAM padhAryA paNa pote zIyaLavrata ane cAritranI ArAdhanAmAM pratidina vRddhi pAmatA cAturmAsa pUrNa kare che eTale moharAjAnI rAjadhAnImAM phasAyA vagara AtmAnA akhaMDa avicaLa ajarAmara padane anurUpa ArAdhanAmAM ja otaprota thaI gayA hatA e ja emanA jIvananI anukaraNIya ane anumodanIya pravRtti che. sAmAnya rIte patra gadyamAM hoya che paNa madhyakAlIna patro kAvyamAM prApta thAya che. ahIM kavie "kAgala' ane 'lekha" baMne zabda prayogo karyA che. zrI yUlibhadra yogya kAgala re, dharayo hiyaDA majhArI prema leSa vaheluM mokalI re, anDanaI karavuM AnaMda.' ahIM 'leSa" eTale lekha che. "kha" ne badale "Sa" no prayoga madhyakAlIna gujarAtImAM thAya che. AraMbhamAM ja zubha vacanarUpa jaNAvyuM che ke, jI "svastiI kozA vinavaI re, vallabhaprANAdhAra' 144 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kozAnA virahano ullekha karatAM jaNAvyuM che ke dehaI mujha virahanI jhAla... vhAlAjI nayana cakora TalavalaIne jovA tumha mukha caMda kozA sthUlibhadra pratIkSA kare che tenA nirUpaNamAM anya upamAo darzAvI che. mora-meghane, koyala-AmravRkSane ane dvijahAthIne saMbhAre tema kozA sthUlibhadrane saMbhAre che. kAvyamAM lakhAyelo nAnakaDo kAgala kozAnA vyaktitvano paricaya karAve che. A racanA mAtra kAgala nathI eno deha kAgalano che paNa AtmA kAvyano che. zrI sthUlibhadra kozA kAgala (gIta) (rAga kedAra-guDI) svasti zrI kozA vinavaI re, vallabha prANAdhAra zrI yUlibhadra yogya kAgala re dharayo hiyaDA majhArI. TIRIT vAhalAjI vAMcu leSa rasAla, tuM tau ApaNA bola saMbhAli, dahaI mujha virahanI jhAla... vhAlAjI. TIdhruvapadA kuzala pema chaI muhanaI re, te tuha caraNA pasAI, divasa ghaNAM thayAM tuha taNau re, leSa saMdezana kAMI re. rAjA prema leSa vahiluM mokalI re, abdanaI karavuM AnaMda, nayana cakorA TalavalaI re, jovA tumha mukha caMda. gurU Adisi AviAre, dvija saMbhAraI hAthIu re, mora saMbhAraI mehA, koIla saMbhAri AMbalA re, tima samarU tuma nehA re.. vahilA milavA Avayo re, chAMDI saghalA kAja, prIta jiyo thoDaI ghaNau re, ju aha jIvI kAja. T5TI UphiTI ||4|| 145) Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurU Adizi AviA re, thulibhadra koziAvAzi, ) sajana paMDita ImabhaNaI re, sahunI phalyo Asa. T6ll 5. nemi lekha pa. pU. paM. zrI devasAgarajI likhita nemilekhamAM rAjulanI virahAvasthAnI vigatonI sAthe nemajI pratyenI sarvasva samarpaNazIla praNayabhAvanAnuM nirUpaNa thayuM che. virahAvasthAnuM nirUpaNamAM koI navinatA nathI paNa paraMparAgata rIte thayuM che. rAjulano nemajI pratyeno apUrva sneha ane navabhavanI prItanuM smaraNa jevI vigatothI rAjulanuM pAtra AkarSaka banyuM che. jemakuMvara rAjulano tyAga karIne gaDha giranAra gayA che te prasaMganA anusaMdhAnamAM patranuM sarjana thayuM che. madhura padAvalIo dvArA patramAM kavitA kalAnuM darzana thAya che. udA. joIe to eka tuM tana, tuM dhana, tuM mana mAharI, tuM muja prANa AdhAra, (sA) tuM gati, tuM mati, tuM vAlahau tuM mujha hiyaDAu hAra. 16// eka thoDe akSarathI avadhArajo, mujha jIvana tujha pAsi (sA) neha dharI nija dosI lekhavI AvI pUra ure Aza. II17nA lekha lakhyAno tathA racanA samayano ullekha karatAM kavi jaNAve che ke, mahAsudi sAtamane dina Iti maMgala, lekha lakhavau, lakha bola (sA), jaza soma kavi sIsa sAhiba prati rAjula mani raMgarola. //ra0) nema-rAjula viSayaka patro dvArA bAvIsamA tIrthaMkara nemanAtha pratyenI bhakti bhAvanA pragaTa thaI che. madhyakAlIna patromAM ) namUnArUpa gaNI zakAya tevo A patramAM kAvyatvanA aMzo paNa hatA noMdhapAtra banyA che. 146) Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nemilekha' yadupati pae namI gaDha giranArI, sugama sAmalIyA likhituM rAjula raMgaI vInatI, saMdeze paraNAma piAra. viI AN ekavAra AvI re maMdira mAharaI, jima milaI mana he ja..., tujha viNa sUnuM maMdira mAliya, sUti rAjula seja pi. AMkaNIu atra kuzala prabhujInA dhyAnathI, tuha kuzala nitu mevasa, caraNa cAkarI cAhuM tAharI darasaNa dANa re deva. TIrA jabathI jIvanajI tumha vIMchuDo, tabathI nIMda harAma sA, virahavilUdhI vilavuM, livali vayarI vyApaI re, kAma.. T|3|| kaMta kisi kaTa kIDI upari, mo pari kahuM re mANa sA., viNa avaguNa choDatAM goraDI, hejaI paDicaI re hANi. jA mita ure jANuM pritaDau navabhava keraure neha... sA., nAhalIyau nidura thaI nimalya chehaDaI dAkhyaure che. TIpI vedha vilAI je viracaI, valI bhitarI kaThina kaThora.. sA., rasa avasari AvyaI rusI rahaI mANasa rupa re Dhora. T6ll sahIsavANi hasarasvaI, mohanaI tima tujha torA re mita.. sA., mujha dohAgiNi tujha kAyara kahaI, veti catura nija citta. II7nA lAgU loka taNAM lakha bolaDAM saba ema ANau re cIta.. sA., bherI sAdaI bhaDakI jI nahi mana parivAryu mita.. ||8|| tIkhA tIra taNI pare, tAharAM guNa khUtAM tana mAMhi.. sA., sAsa sarisA sAlaI, khiNi khiNiI kADhyApaNi navi jAyaI. TII S varasA laI varasAla Iva, lahau jharamari varasaI re meha sA., 9) nijAti milavaI nIlANIdharA, sukaI rAjula deha. ll10 (S 147) Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIAlaI sIAlA kIjai, prItama nAhi re pAsi sA., niMdavinA nizi sIta sahIjiI eka pala hovaI chaI mAsa. / / 11 / / hA hAM olhAlaIuM nAha laI kIdhauM, kavaNa vicAra.. sA., caturanAri caMdana choDI karI lIdhau vesa gamAra. jau tuM rasIA bhogI bhamara lauM, tohuM mAlatI re johuM suMdara sovanamudraDI jo tuM hIro amUla. bhoga bhalerA bhogI bhogavau, phira avasara na lahesa.. yauvanamaya chaIM jAdavA, pIchaI hAtha ghasesa. ||12|| phUla.. sA., 148 ||13|| ||15|| mujha tana saravara nehajala bharyu ulAvaNa lahare re jAya.. sA., doI kucakamalaI keli karI jiyaI, mohanuM hoI marAla. tuM tana tuM dhana tuM mana mAharau, tuM mujha prANa AdhAra sA., tuM gati tuM mati tuM vAlahau, tuM mujha hIyaDAu hAra. sA., ||14 || ||17| thoDe akSarathI avadhArajo, mujha jIvana tujha pAsi.. sA., nehadharI nija dosI lekhavau, AvI pUrau re Aza. kAgala mAMhi tIsaI kArimu, likhatA nAvaI re ghAta.. sA., kahisyuM ekAMtaI kAMta, milyA pachi mujha mana kerI re ghAta. / / 18 / / vega calaNa kare jyo vAlahA DhIla taNau nahi kAma.. sA., paNi na khamaI priuDA pAtalI, dohilau virahaI virAma. ||19|| mAha sudi sAtami dina iti maMgala lekha lakhyu lakha bola sA., jasa soma kavi sIsa sAhiba prati rAjula mani raMgarola. / / 20 / / pUjya rAdhyottama praNesarU, zrI yadupati caraNAt.. sA., rAjulapati ApuvaI premaki gaDha giranAri / / Iti nemilekha saMpUrNa || suThAma. paM. devasAgara likhita ||16|| ||2103 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. rAmalekha kavi nyAyasAgara racita rAmalekhamAM rAmacaMdrajIno sItA pratyeno patra prema ane sItAharaNa pachI teNInA viyoganI sthitinuM nirUpaNa thayuM che. kavie racanA samayano ullekha karatAM jaNAvyuM che ke saMvata sattara trevIsa sahIre, kAgala Aso mAsa re lekha tera mahine nyAyasAgara ullAsI. vaktAno mana paMjarI, zrotAne sukhadAya thaze. svasti zrI laMkA jyAM hI ho' thI lekhanI zarUAta thaI che. rAmacaMdrajI sItA haraNathI vyathita thaIne teNIne uddezIne patra lakhIne potAnI mudrikA hanumAnane ApIne sItA pAse mokale che. A lekhamAM rAmacaMdrajIno sItA pratyeno sAco sneha pragaTa thayo che. patranI keTalIka vigato nIce pramANe che. rAmacaMdrajI sItAnuM smaraNa karatAM kahe che ke mAruM mana tArA mukhakulane jovAnI tIvra IcchA dharAve che. "tuja vinA suno saMsAra', "tuja vinA suno saphaLa avatAra' tArA vinA rAta divasa jharI jhurIne vyathita thayo chuM. tuM mArI prANapriyA che. kavie dRSTAMta alaMkAra dvArA A vigata samajAvatAM jaNAvyuM che ke, vaMdhyAcala viraha saMsArI, gaja jhure manamAM bhArI ho. rAmacaMdrajI sItAnA snehane paNa upamAyukta darzAve che. tuM to mAlatIne huM to bhamaro, tuM to veline huM to amaro tuM to revAne huM hAthI Ima ramatA he sAthI. ri tAruM mukha, nayana ane vacana paNa AnaMdadAyaka che. mArA 0i S virahAgnine zAMta karavA mATe tAruM darzana jarUrI che. mAruM mana thI thI tArI sAthe ekarUpa banyuM che. huM ekalo konI sAthe vAta karuM? A virahAvasthAmAM to tArA guNonuM smaraNa e ja upAya (149 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. kavio vividha kalpanAo karIne sItAnA vyaktitvano paricaya karAvyo che. sItA-caMdravadanI, komala kAMti, kokila kaMThI, paTarANI, cakoranayana vagere tArAmAM ghaNAM guNo che paNa eka avaguNa evo che ke te mAruM citta corI lIdhuM che. madhyakAlIna lekhamAM 'lekha' zabda prayoga paNa noMdhapAtra che. kavinA zabdo che ehameM lekha likhyo sahI re, suguNa sneha nehA vAMcajyo. prIti lekha vAMce pUrava prIta visArIne mata dekhADo cheha. premIone potAnI premikA eTalI badhI vhAlI hoya che ke anya pAtro koI gaNatarImAM levAtAM nathI. AvA samarpaNazIla premamAM masta banIne premIpremikAne patramAM jaNAve che ke gorI tuM che guNa ghaNA re, sAgara taNA to lAI ekaekathI ati ghaNA re, lekhatAM te na lakhAya. he sItA! tuM caMpAnA phUla samAna amUlya che. tArA darzana ka2vA mATe mAruM mana taDape che. tribhuvanamAM tArA samAna anya koI nArI nathI. tuM satI hemarI sarakhI re, bIjo to savi chAziyA, manaDuM taDape milavA bhaNI, locana kare rUhADI morA lAla. rAmacaMdrajInA haiyAnI aMgata vAtane pragaTa karatAM kavi jaNAve che ke aMtaraMga sukhaduHkhanI vAto karI galI lAgI rahI. kamaLapatramAM bIDAyelo bhramaro du:khI thato nathI tevI rIte nArI kamaLamAM bIDAyelo huM duHkhI nathI. dIpaka ane pataMga samAna mAro prema che. eka rAgI ane rogInI pIDA to svayaMne ja khaba2 paDe anyane nahIM. 150 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavie vividha upamAo ane dRSTAMto dvArA rAmacaMdrajInA virahanI vyathAne nirUpaNa karavAnI sAthe sItA mAtAnA vyaktitvano viziSTa rIte paricaya karAvyo che. sAmAnya rIte sItA virahane vyakta karavAmAM je vicAro vyakta thatA hoya che te zailImAM ahIM rAmacaMdrajInuM hRdaya sItA virahane vyakta kare che. rAmalekhamAM koI sAMpradAyika vicArono samAveza thayo nathI paNa Adarza daMpatI tarIke rAmasItAnA abhUtapUrva anupameya ane alaukika sneha bhAvanAne pragaTa karavAmAM AvI che. A lekha madhyakAlIna patrano eka namUno banavAnI sAthe ucca prAya bhAvanAne mUrtimaMta rIte Alekhe che. rAma lekha patra svasti zrI laMkA jyAMhi ye upadmana tyAMhi ho vAMce mRganayaNI lakhI rAmajI viraha ko ke likhA sItAjI upari suvizeSaNe. ho. ||1|| mAne mRganayaNI lakhI lekhane mudrakIeka pavana suta teDI viveka ho.vA. lekha mudrikA hanumaMta jAI dIyo sItAne sukhadAI ho sItA. / / 2 / / leI mudrikA hiyaDA sanidhi sItAjI bhIMDibAthi harasI mudrA AlaMga, manasyu mAna pritama aDe e muja mana suvihoSaNe ho sItA. / / 3 / / vAMce lekha pritama kero ANI mana neha ghaNero ho sItA, samAcAra raghunAtha lIkhI Avyo tehane hAthI ho. sItA. ||4|| jaba rAvaNa le gayo tujane vAdhI viraha vyathA tava mujane ho., te to duHkhadAya hiyaDe sAle kiratArachyuM kAMI na cAle ho. / / 5 / / mana mahAro tuja mukha kula, jovA ghare pritama amUla ho sI., tuja vinA suno saMsAra tuja vinA aphala avatAra ho sI. IIFI AliMganane adhikAre tuja virahA biratI jivAre, nija hAraje kaMTha vilago te urathI karato alago ho. sI. na ||7|| 151 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surate divasa saMbhArI te prANa priyA kihAM nArI ho sI, vaMdhyAcala viraha saMbhArI, gaja jhure manamAM bhArI ho. dipA muja mana prasare che jema ja kara muja pasarata tema ho sI., ( to huM tuja milita ekAMti mUkI mana lokanI bhrAMti ho. 10 ) tuM to mAlati huM to bhamaro, tuM to velI huM taruvara amaro ho, tuM revA huM hAthI Ima ramaMtA he sAthI ho. sItA. T|10|| jehane mana mAnyo, jeha tehane mani devaja teha ho sI., juo jaTAdhara mahAdeva pAravatI kare tasa seva ho sItA. ||11|| jodhapurI muMhagI tArI virahi Toke gorI je divasa gayA te dinA mAMhi ho ki lekhe nAhapayA tedhana velA Toke tuja nayaNA, dekhuM adhara amIrasa hokiM daMsaNaDasIreSa. T12IT Avasi te dina ho ki kaTAI raMgarase tuja milamyu hoki subhage hAsamise ghora viTUNo ho ke jema rahe kuragale tuja galI lAgA ho ke rahasya guNa kale kulA kamalanI ho ke pAMkhaDI jehavI sahaja salUNI Toke AMkhaDIu ehavI, nayaNa milAve hoki je rasa sarasa ghamAM valI rasa mIThA hoki. vacana vinoda ghaNo te rasa sariso hoki II14nI ko rasa avara nahi tiNe tuja sAthI ho ke. cAhuM milaNa vahI viradrA muja ho pIdhI premavarsi tuja guNavADi ho ki phUlI madhya harsi. viraTa dAvAnala ho kI tuM ullavavA sAruM, tAruM darasaNa hoki, nirUpaNa jaladhAruM tuja viNa mananI hoM ke vAta karuM karene mana mAnyo ho [13 1para) 152 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ize ke je sAthI jehane manamAM UMDA ho ki hasyuM te vAta kare, avaguNa suNIne ho ki UMDe kupa dhare. TI16IT S sAjaNa sAcA ho ki doSa na kAna dhare teha vAhalA viNaho ke kSaNa ke kima saraI 17nA eka ja gahilo ho ki bIjo virahA sahi beunI ekagati ho ki sarikhI viduSe karI, karaNI akaraNI hA ho ke te mana na vicAraI sAjana sAcA ho ki guNa karI mana dhAre..T18ll subhaTa saMgrAme ho ki jhujhe jeha bhalA, tIra trizule ho ke kare raNa rasa navalA, barachI paherI ho ki bAMTe SaDagavatI te paNa gorI ho ki AsalijalialalI. _TI19ll. gAtAM sAthI ho ke te paNi neha lage premaviluddhi ho ki zaMkanI pare raMge, vedAlasuM ho ke tene viraha vaDe te paMcAINa ho kiM tihAM mini mUkI rame. T20mI managamatA dIjai ho ki kevalI sukha mujane darasaNa je suhIM, phirI vAMcI tujane, ati sanehA ha suMdari tuM zyAmAM jagamAM jotA ho ki kona hI tuja samA. bola je bolyA ho ke je tuja surata same, suNI sasanehI ho ki te muja vayaNa dame. caMdravadana ho ke te tanitA pikarI kApe hiyaDuM ho ke karavata dhAra TrirI taka he jAlaraDu ho kI ki milaI haja kari, S mani AratI ho ki to savijAI parI, komala kAMti ho ke che. komala tuja taNasyu lapaTAIne ho ke raheNyuM kadI ghaNuMchyuM. /23| pare, 153 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4iTI T5TT camakisilADI ho ki loha lejima tANI, tuja cAturII ho kI prItI, tyuM baMdhANI, kokila kaMThI ho kI sItA paTarANI, viraha vityAne ho ki rAme kahI vANI. (rAga : eDI rIgaDI e dezI re) re upakArI suDalA de muja torI pAMkha morA lAla mana melazuM, mAharA milavAnI thaI dhAya. morI sayaNA se tI mana lAgo mana lAgo citta lAgo, torI pritI morA lAla mayaNA tana mana lAgI, rayaNa cha mAsI tuja vinA varasa samo dina thAI morA lAla, vedayuM tAhare vedhaDe vAghuM mana na valAya morA lAla. ll26TU. sayaNAM nayaNa cakorA alakyuM, jevA tuja mukhacaMda morA lAla, durajana dekhe to hase kirI phIrI maMDI phaMda morA lAla. l/27TI manaDuM tape milavA bhaNI locana kare suhADi morA lAla, vicime sAgara DuMgarA vicinadIyo vicijhADI morA lAla. 28 tuja kAje huM AvaDuM jhujha nizadina teNi morA lAla, kAMI kaThina tuja hiyalaDuM na dharuM hatuM keNI. morA lAla. 29ll sAjani paradeza meM kAzirajI kiratAra morA lAla, jo paradeza to pAkhaMDI deva doSa karI upakArI morA lAla. 113 | (rAga : baMDale bhAra ghaNo che rAjA e dezI) nirabhara nehe je tame bolyA bolaDA teha saMbhArI, haiyaDA nehane te haiyaDAmAMhipADi saghalA syA harI. ||31Tii nehaDA meM nipaTa naDe che nArI, laI ImakA alakyuM karo cho, Avo ekAMte tuma mukhajoI, viraha taNA duHkha khoI. anaMga raMga sukhaduHkhanI vAto karI gali lAgI rahI. 32TI - 154) Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nehe karI dadhi matha grahe che nehi tila pIlAI, dIpaka neha bale che nArI, kamalamAM bhamaro baMdhAIne.. T[33|| pritathI baMdhana duHkha navi pekhe, haraNo sAco rAto, dehaDI dIpaka mAMhi ho jo. pataMga premarasa mAto.. T34TI daiva jo prItI milAvo to valI viraha kAMpaDo, duHkha devA mANasane devasuM virahI kAM ziraMjADe. TUrUpA! viraha vichoTeDI dinadina thAI manuSyanI pIlI deha, thaI sajjana taNe saMyoge, valI navapallava deha. T36TI so mila sarapAdikanA viSathI viraha taNAM viSa vikhkho viraha tale viSathI cIle tuja darisana gAruDa giruue. T37TI eka rAgI ne bIje rogI ekaNa bhAvaya bihuM to, mana mAnyA viNasaMga na sohII tehane bIjA kehano. T38T samaje sukamANasa mAMhI pritI bhalI mAchInI, jalathI juyA kari che jIvata neTanI e nizANI. 1/3cTI dUSaNa koI na lAbhe jotAM, tuM guNavaMtI nArI, paNI tuja eka avaguNa moTo, muja cita lIdhuM corI. ||4|| dharatI mohane cAtuka caturA varase mile ekavAra alapa milAve avihaDa pAle uttama pritI apAra. T41TI (rAga dharaNAM DholI e dezI) ehameM lekha likhyo sahI re saguNa sanehA nehA vAraMbhyo, te vArU vAMco re sujANa gorI tuM to guNakhANI likhIo. S pritama lekha vAMce, pUrava prita visArIne mata dekhADo che. T42|| - vAMce saMcanathI milavA naNe re dharajyo cittasDa pritI vAMca, milavuM sarajyAne vase re koDa ja karI sItI. TI43|| (155) Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TI44TT SAjapaIT. gorI che tuM guNa ghaNAM re, sAyara taNA tolAI, eka ekathI ati ghaNAM re, lakhatAM ke na lakhAI. sItA caMpA phUlasI, hetAnAri amUla vAM, nirakhavA huM jAna karUM re, sItAnuM mukha phUla. tribhuvanamAM eke nahIM re, tujha sarakhI dhUya koya, nayana phUla vikasyAvIne re, muha jarI sAmuM joya. TI46TI je jaga savi kAminI re, te to tAharI dAsa vA, tuM satI hemahIM sArakhI re, bIjAM to savi chAsiyAM. [47] virahAM hove utAvalI, rouM chuM adhikuM nehAM vAMcI lakhI vAlahI re, haiye dharIyAM nehA. TI48II aMtara saMvata sattara trevIsa hI re, kAgala Aso mAsa re, lekhatera mahIne re, nyAya sAgara ullAsi. TI49ll vaktAno manaraMjasari, zrotAne sukhadAya thaze, duHkha u(c)ve che re, racayara sajhAya. II Iti rAmalekha | ' 7. sItAno dIvAlo patra, rAma-sItA vanavAsamAM hatA te prasaMgane kendramAM rAkhIne sItAnI dIvAlI patra lakhAyo che. vanavAsa daramyAna dIvAlI parvanA saMdarbhamAM patra lakhAyo hoya ema saMbhave che. rAma-rAvaNanA yuddhanI ghaTanAno temAM ullekha thayo che. hanumAnajI sItAne sAMtvana Ape che. hasIne bolyA hanumAnajI mAtA ANA mAguM kAM to rAvaNane roLavuM kAM to laMkA prajA luM. sItA rAma lakhamaNa cAroga che, samAcAra che sArA mAtA taNuM duHkha dekhIne, Ave AMsunI dhArA hasI. T2TT TIpaII IICT, 156) Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtA vapata paDe navI khurIye kAMI ciMtA navI karII sAce mana thaI sAdhavI, dhyAna dhaNInuM dhArIIha hasI. III sItA mAtAne svapnamAM yuddhanA dRzyanI anubhUti thAya che ane ekAeka jAgI jAya che. vaLI vicAre che ke peTa coLI pIDA UbhI karI che. moTA mANasa sAthe vera na karavuM evo zikhAmaNarUpa vicAra darzAve che. A patramAM mukhyatve to rAvaNanA mukhe dIvALI parvano mahimA gAvAmAM Avyo che. hA re rAvaNa kahe re manaharI, saMpUrNa devI sakala tIrthamAM hi jaina vaDA sAmIjI tIrtha cAra dAna sIyala tapa bhAvanA jethI lahIye bhavapAra dIvAlI praba AvIu. kalI. TI1TI dhana dhana te nare niravANaH vIrejI zivasukha pAmIyA gautama kevala jJAna. samakita liyo re AtamA sIyalathI lo re deza nANega tina karI citaro: samata gupatanIre TIBIT kavie rUpakAtma abhivyakti dvArA dIvAlI parvanI ArAdhanA vize jaNAvyuM che ke seva suMvANI samakti lApasI bhojana dura kapura, SamA rUpInA karo saraNA: sata vacana lo re taMbUla TI4TI upazama varanAI pahero naranArI karo zaNagAra, sAdhu raSI saraNa zohatA jima pAmo bhava pAra T5TI sakjhAyane kAle karo paDikamaNAH korIyA zubhadhyAna tapa telanA karo chAMTaNAM: SAmaNA karo ? juvAra. TI6IT TITI iAna 157 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TI1TT chellI gAthAmAM dIvALI parvanI ArAdhanAnuM phaLa batAvatAM kavi jaNAve che ke esi dIvALI je kare te ghara koDa kalANa, te ghara navanidhi saMpAda te ghara maMgala cAra dInA sItA dIvALI patramAMthI dIvALIparvanI ArAdhanAno upadezAtmaka vicAra pragaTa thAya che. sItAnI dIvAlI vanacara vIrA vadhAmaNI: konekAMkI AvA A mudra kAmArAnAthanI konekAtha kIlAvA vana A mudrakA mArAnAthanI: ko hameM jotAna jaDatIte, tAre hAtha kAMtha kI: mune naha nathI paDatIvana: hArve bolo 2 bhAI baMdhavA sAcI kernevAMtaH jAlAu, lava je jAnacI kusaleM raghunAthaH varU nAtha namo. Na kimathI yAH haIDu karRNaja kIdhuH sItA vIsArI sAdhakadhIyA: muSe munI vrata lIdhA: T4|| hAreM kopa kIdho reM mArA kaMthajI mune hAthesu na mArI kapura AlukA gane mAhare vAleM vIsAra vara hAre juga lAdho bahu baMdhaveH beTTA AsanavAlI zrIpAta thIyA sahudevatAH kIdhA upagaraNa vAlI: naH ||6|| hAre Aja kAla rAma Avase tAre abalA ugaraseH te prabhujI vinA turaNI Talavale nasaTemAna nImarase va AchAA chI hArve paMthanIyAlI negalA: karmanoM pAra na AvoH raNa choDanA svAmIne jaIE satIyaeN saMdhe kAvo va: TI8TI INTI 158 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA! DhALa - 1 haMsIne bolA hanumAnajI: mAtA AjJA mAgu: ko to rAvaNa ne rolavuM: ko to laMkA prajAlu haH mAtA rAma laSamaNa Aroga cheH samAcArA che sArA: mAtA taNuM duSa dezIne Arve AsunI dhArA hasIH mAtA ee AcAruDA rAmajIH TAlavA duSa tAruMH saghalevAmune mokalo kahIo mAnoM hamAruH ha: mAtA vapata paDaeNna vISaTIyeH kAI ciMtA navi karII: sAcaeN manaeN thaI sAdhavI dhAna dhaNInuM dharAI ha mAtA duramatI e duramata karI hArthe su vaivAsu pApI taNA prANa laIne: ApaNe ghera jAsu: are AvA ruDA rAmajIH jANaje joga mAyAH rANA rAvaNaneM kAla mArazeH rAma rose bharANAH zArUTI TIT TpiIT DhALa - 2 hAreM kahurve mAnoM mArA kaMthajI rUDArAmajI ruDA rAmajI AveH paMthara tArI pANI mA prabhu pAja baMdhIveH kahureH TITI hAMre mAno ke manoharI suNo morA svAmI aMdhA letu ulaSIH eoM aMtarajAmI: kahu TIrI hAre eM kAramanamA nANIye: hAre rAvaNa rANA; e dala dise AvatA rAma rose bharANAH kaH ere garjauDaeN ghaNI mola thIyA che melA? sItA leI jaImaloH kA pIu chIyA cho ghelA kahu TITL. Aja sapanA mAM eku ghIuH laMkA mAThuM lAya lAgI : rAma bANe dasa sIsahaNAH eTaleMhu jAgIH kaH TIST 159 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T]8TI TI1TI hAre peTa colI pIDA karI maNa maNa gharanI lIdhI: Abha sArthe jaI AbhaDA vaira moTA su kIdhu kaH IITT hAre nAra ApoM jaI nAthane karo prabhune praNAmaH dIyA karase diyAlajI sarase ApaNAkAja: kahu 7iTT hAre mAthuM maraNa kA AdaroH ugarA nIsI AsA: jaI mala sotoM jIvasoH kahe raNachoDadAsaH kaH DhALa - 3 hAre rAvaNa kaheM manoharI: hArasoMmata haIye : laMkAgaTha kimalebAse: dasarathane chaiyeH rAvaNa : hAreM are ajANa mAro nathIH mAna jema tapAIH kuDoM kaso thaI Avase ja nara vanaoN jamAI rAvaNa : III hAre sanAdIse ehanI sobhatI mAhi vanacara vAruH rAma rAvaNane mArameM kehanA bala sAruH hAra hAre navagrahe meva sakarayA lopI munIvara nImA jA: mA harI AganAmAM aI cheH tetarIsa koDIno rAjA rAH ||4|| hAreM thA lIva jADaeN navI vehula rahIyAta bAlugAjI laMkA gaDha kimale vAse: jaSa sIkaro jhAjhIrAva: T5TT hAre maratuga hase to mAnanIH harI hAthe suhaNaseH laMkAleI vaI kucha Apase te mAM lAbha soMgaNase hAre rAvaNa kahe re manoharI saMpUrNa Igra sakalatIrtha mAhiM ja na vaDAH sAmIjI tIrtha cAra : = dAna sIyala tapabhAvanAH jethI lahIyaM bhavapAra : TI1T dIvAlI praba AvIuH kalA: 1 dhana 2te nara naravANaH vIrojI sIva suSa pAmIyA: gotama kevala jJAnaH dIH ||rA II3TI (160 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIrUTI | T5TI T7TI TI8TI samakAlI pore AtamA sIyala gholo reM desaH nANagenAneM karI citaroH samatagupatanIreSaH dIH sevasuvAlI samakIta lApasI: bhojana kurakapuraH mAru pInAkarosAraNagA sata na cana lorTe taMbulaH dI: TTU upasamarnAI peharo naranArI karo re saNagAraH sAdhUrapI sarane vAdatAH jimakhAmo bhavapAra dIH ApTenepora posAkaro ughADo moSaduvAraH baddha karone aTTama AdroH jima pAmo bhavarapAra de: TI6IT. sajhAyane kAleM karo paDakamaNAH merAyAsubha dhyAnaH tapa telanA karo choTaNA SAmaNA karo re juhAra de: esIdIvAlI je kare te gharakoDa kalANa : te ghara navanIdha saMpadA: teM ghara maMgalacAraH dInA: saMpUrNa zabdArtha : meSa - mukha, praba - parva, suSa - sukha, samatagupatasamitigupti 8. strI likhita kAgala ajJAta kavi kRta A patranI 29 gAthAmAM strI sahaja viyogAvasthAmAM svAmInuM vAraMvAra smaraNa karIne samarpaNazIla praNayabhAvanAthI ubharAto patra kavi kalpanA dRSTAMtarUpa bane che. strInA lAgaNIzIla hRdayamAM svAmI vizenI avanavI kalpanAo udbhave che teno ahIM paricaya thAya che. patramAM gAmano nirdeza thayo nathI. kavi jaNAve che ke amuka nA chA nagara pyArI likho. mujaro liye saMbhAla. svAmi paMDita ane catura, ha che eTale mArA upara kRpAdRSTi rAkhajo evo bhAva darzAvyo che. 161) Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaranA jhaMkAra samAna mukha kaMpe che. tame nirmohI thazo nahi. moralI vilApa kare tema ApanA guNa nidhAnane godamAM rAkhIne virahAnalamAM duHkha bhogavuM chuM. he vAlama! sadbhAvanApUrvaka patra lakhyo che. te vAMcIne mane bhUlazo nahi. eka eka akSara ApazrIne sukhadAyaka lAgaze. svAmInuM smaraNa karatAM jaNAvyuM che ke pritama prANa AdhAra, ehavA nahi dIThA saMsAra motI jevA ujaLA, bAvanA caMdana jevahA sugaMdha. TI12TI kasturiyA mRga vAcArI, sAcA samudra jima gaMbhIra, ziNagAra, prANAdhAra, hiyArA hAra vAlama mArA sakala guNa virAjamAna ciraMjIvA T13IT strIno prema akhaMDa ane atUTa che te mATe patramAM jaNAvyuM che ke sajana tuma mata jANajyo, dUra deza ko vAsa neNa hamArA dUra hai, citta tumAre pAsa. TI18TI sajjana tuma mata jANajyo no kachu aMtara hoya, hama tuma jivaDA eka hai dekhana tuM na hoya. 19TI sajjana tuma catura ho kIso kArIyo mALa, para hitakI vAta nivAhajo tana mana rAkhIyo sApha. ||10| vaLI priyA jaNAve che ke ApaNe dUra rahIe chIe chatAM prIta umaMgathI rAkhajo. ApaNo prema vaDanI zAkhA samAna vistAra vika pAme. ane A patramAM vinaMtIrUpa eka gAthA che te joIe to vinatI eka sAhebajI dAkhuM kara joDa, kAgada hitakara vAMcajyo aMge Alasa choDa. Il5Tii (162) Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthe lIjyo hilakarI cAhI citta lagAya, | mana zuddhamoruM rAkho , vAMcajyo sukhadAya. T26I ( - priyAnA hRdayamAM rahelo svAmI pratyeno sneha vyakta karato te A patra viyoga zRMgAranI avasthAnuM nirUpaNa karavAnI sAthe 1) milananI bhAvanAne vyakta kare che. padyamAM racAyelA A patramAM koI nAmollekha nathI paNa patra lakhyAno ullekha thayo che. A patra koI eka strIe lakhyo hoya ema mAnIe paNa samagra strI samAjanuM viyogAvasthAnuM citra aMkita thayuM che. praNaya jIvanane anurUpa maMdakarUNa rasa hovA chatAM cittane sparzIne zubha lAgaNI pragaTa karavAmAM nimittarUpa bane che. strI likhita patra jana kaTAkSa, Alimaja che anaMtajasajAlima zAlima jagata vAlima jihAM balata. TI1TI agara suvasa prItama sudAra niDara raho, cira kAla, amukanagara pyArI likhau, mujaro lIye saMbhAla. tuma paMDita tuma catura citta prItama catura jihAja, pyArIutana upara kRpA rAkhIyo rAja. Tall prItama mukha tuja kapArIyAM kare bhramara jhaMkAra jiNA jihAM pyArI che jala magana, svara jhIe saMbhAla. T4Tii pyArI ro mana morIyo, so niramohIna thAya, prItama ke mukha bAraNe tana mana merI jAya. TITI 9 o Ajano dihaDo suraja caMda silAma, ke jo miliye nisa bhaDakIyA to pUravIye hAma. guNa nidhAna kI goda meM kasarahI moraDIyAha, to prItabharI coralI taDabhoDI kahI. TITI TITL TI6IL (163. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10U 5 tuma vAlama mArA kAgadA, likhIyA saramAveNa, vAMci nahIM vIsarIye akSara sukha raTiMNa. T8ll tuma vAlama asavAra ho hama turIyANaka teja caMpA eDI cokhadI to hayalIyo heja. TIGHT prItama parI pyArIyA Imarjape AdhI rAta, sakhIyA suNI guNa bolave, sAMvA sukha zAta. bhAMti jiMga ujalA namaNA jehA kela, kisaturI jholA paDayA haIve sajana mela. T11TI prItama prANa AdhAra ehavA nahiM dIThA saMsAra, motI jehAM ujalA bAvanA caMdana jehAM sugaMdha. T12Tii kasturIyAM mRgavIcArA sAcA, samudra jima gaMbhIra, caMpArA phala kevaDA kyuM para upagArI rAjasabha ziNagAra, prANAdhAra hiyArA hAra, sakalaguNa birAjamAna ciraMjIva, I/13TI Ima jaMpe sahu kAminI, rahatI mahAre pAsa, te prItama kema bIchaDe, jyArI lAMbI ArA. T14|| prItama prIta na iDIe, likhatuM kahIo mAna, jaise caMdA kamalinI dekhaDarata donuM prANa. _TI15ll dhUra kAti phAguNavIe, jalako lIjIye cheha jinako hamakuM cAha hai mokalajyo sasaneha. T16 prItama the mati jANajyo, vichuMDyA prIta dharAI, vyapArInAM bIjaryuM, dina dina vadhatI jAya. prItama tuma mati jANajyo, tuma bichaDyA kachuvana, chupakI dIdhI lakaDI salagata reMTI nareMNa. SI1811 sajana tuma mata jANajyo, jo kachu aMtara hoya, hama tuma jIvaDA ekahe dekhanatuM na hoya. 19 (che T17TI TI19IT 164) Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIoT garirUTT Ti24TI sajana tuma mata jANajyo dUra deza ko vAsa, naeNna hamArA dUra he citta tumAre pAsa. sajana tuma catura ho kahu so kArIyo mApa, piNa hIta kI rAta nivAhajyo tana mana rakhIyo sApha. [21] heta prIta nIta rAkhajyo ghaNo karAvI kAMI, pyAra kI ITa vInati, rAkhajyo cittamAMhI. TIra2TI dUra dezAMtare je rahyAM milavA ko nahi saMga, toMrahAM prIta rakhAvajyo jAnameM dhAre umaMga. sajjana phalajyo vaDakyuM vistaraja mAsAMdhara sAMje milA to uNahI raMga raTejyo. vinatI eka sAhebajI dAkhuM karajoDa kAgada hitakara vAMsajyo, aMge Alama choDa. hAthe lIjyo hIta karI, cIThThI cItta lagAya, mana zuddhamAMsuM rAkhajyo, vAMcajyo sukhadAya. Tri6IT tuma na sajana kIjIye, so duHkha sukha leta vaDhAya, ve sarjana kINa kAmake kAma paDyA khisa jAya. sajjana saba juga mitakara, vera na kara kiNa kAma, ghara ghara mItana kara sake gAma gAma Ika ThAma. T28|| duhA likhIyA hetasu vAMco mana dharI yupa, sukha upaje tana ularsa nikaseM duHkha anupa. Tora9nI TI5TI Tora7ll ( 9. nemajIno kAgala A patranA lekhaka muni mAnavijaya che teno ullekha pAMcamI rA gAthAmAM thayo che. patranA AraMbhanA zabdo "nemajI kAgala mokale cha re' te uparathI nema-rAjulanA saMbaMdha ane baMnenI muktino saMdarbha che 165) Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANavA maLe che. prabhu bhaktino nirdeza karato pAMca gAthAno A patra jaina sAhityanI vividhatAmAM noMdhapAtra che. nema-rAjulanA jIvananA prasaMgone eka yA bIjI rIte gadya padyamAM sthAna ApavAmAM AvyuM che te uparathI ema jANavA maLe che ke emanA jIvanano samAjanA loko para vizeSa prabhAva paDyo hato. arvAcIna kALamAM paNa AvI sthiti che. 'lekha lakhyo che' jevA zabdothI lekha-patra lakhyAno artha pragaTa thayo che. nemajIno kAgala (kavi mAna vijaya) nemajI kAgala mokale, lejo rAjulanAra, have ame saMjama leIzuM, jovA Avo ama sAthe pachI kezo je kahyuM nahi, ATha bhavanI che prIta varatA, vAlima vArajo e che uttama rIte. lekha lakhyo che rAjimatI, jaI rahyA gaDha giranAra, svAmI hAthe saMjama lahyo, upano kevalajJAna. ame chIe gaDha giranAranAM, lakhajo sahesAravena tihAM tame vahelA padhArajo, ama mukAma. hIravijaya gurU hIralo, mAna kavi guNa gAya, e re stavano amane game, sahunA pUrajo koDa. Iti nemajIno kAgala. ||1|| ||2|| 11311 ||4|| patra saM. 1681 eTale ke 17mI sadInA chellA tabakkAmAM lakhAyo che. temAM gurUparaMparAnA ullekha dvArA gurUbhaktino khyAla Ave che. patranI vigato zAstrIya AcAra ane vidhine vaphAdAra rahevAnI sAthe saMbaMdha dharAve che. patra svarUpane anurUpa saMkSipta mAhitI darzAvato A patra namUnedAra che temAM saMskRta bhASAnA zabda prayogo 166 ||5| Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSa che. temAM patra lekhakanA nAmanI sAthe racanA samayano paNa te paraMparAgata ullekha thayo che. patra dvArA gurU AjJA zirodhArya karavAnI bhAvanAnI sAthe zAstrIya mata pramANabhUta gaNavAno A vicAra pragaTa thayo che. patranA lekhaka vijayadevasUrinA ziSya vijayAnaMdasUri che. gujarAtI bhASAnA vikAsanI dRSTie patra mahattvano che. patra - 10 (tatha zrI vijayadeva sUrinaI zrI vijayAnaMdasUri likhi AvyuM. chaI je zrI pUjyajI je muja ni. likhita prasAda kIdhuM chaI tehanaI anusAraI AI zrI pUjyajInI AjJAI pravartavuM tathA gaccha maryAdA saghalI zrI pUjyajI calAvaI tathA zrI pUjyajI pachaI zrI pUjyajInA paTodhara calavAI chaI Iti maMgalam oma navA zrI ciMtAmaNI pArzvanAthAya namaH zrI hIravijaya sUrIzvara gurUbhyo namaH, zrI vijayasena sUrIzvara gurUbhyo namaH, bhaTTAraka zrI vijayadevasUrIzvara caraNAnuM zizu vijayAnaMdo vijJapayati apara kSetrAdika kAmi zrI pUjyajInI AjJAI pravartavuM tathA bhaTTAraka zrI vijayadevasUrI jehanI pATa bhalAvaI tea saghalI gaccha maryAdA calAvaI tihAM amUho pakSa na karavo. zrI pUjyajInA paTodhAriNI rUci pravartavuM tathA kasI vAtaI rAgadveSa upajaI te na karavuM tathA paMnyAsapada pramukha pada na devA tathA pUjyajI pachaI zrI pUjyajInA paTodhArI jihAM hoI tihAM teDAvaI tivAraI ja AvavuM. sahIu saM 1681 varSa 1 caitra sudi 9ne dine oma navA zIzna vijayAnaMdo vijJapayatyapara uparI likhyuM De chaI te amahAraI sahAu Iti maMgalam. oma navA zrI vijayadevasUri bhi likhate upari heThI has lipasyuM te sahI || zrI hIravijaya sUrIzvara gurUbhyo namaH | zrI ? (167 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayadevasUrabhi likhyati / / zrI vijayanaMda sUri yogya / / aparaM zrI vijaya tilakasUri AcArya pada pramukha je jehanI dvidhA chaI te sarva sAbatI / tathA amhe bIjo paTodha2 thApuM tivAraI mAMhomAMhI dIkSAnA paryAya kAI melaI vaDalahuDA vaMdanAdika sarva vyavahA2 sadAI sAcavavo. tathA amho tathA amhAraI paTodharaI kSetra potaI rAkhInipachaI tumhanI mana mAnato kSetra 2 pUchI naI te madhyakSetre 1 vaDuM / kSetra 1 te pAsaI lahuDA pUchAvInaI pachaI bIjAM kSetra Adeza devAnA paTA likhavA tathA bhaTTAraka zrI vijayasenasUri tathA amhe je sarvajJa zataka graMtha apramANa karavA bAbata je paTA likhyA chaI te paTAsarva tRNi pramANa jANavA, tathA vaDe2 nA rAsabhAsa gIta gAtAM viruddhavacana na gAvAM koI gItArathanA kAryakrama AzarI tumhe kahaNa kaho te samayA nusAraI amhe mAnavuM tathA tumhe amDanI likhita ApyuM chaI te likhitanaI anusA2I amhAruM likhita pramANa chaI tathA gharamI mANasaI kuNaI pUravalo rAgadveSa manamAMhi ANavo nahIM. anaI gaccha maryAdA sarvanaI zAtA upajaI tima ka2vuM sahIuM saM. 1681 varSa prathama caitra sudi 9 dine. patra - 11 A patranA lekhaka munisena vijaya che. temAM abhyAsa karavA mATenA graMtho dazavaikAlikanA bolAvA ane zrIpALa rAjAno rAsano ullekha thayo che. sAdhu jIvana vyavahArane anurUpa anuvaMdanA-vaMdanAsukhazAtAno ullekha thayo che.) pArzvajina praNamII ArAdhanA parasuM saMghane sarUpacaMda rAyacaMdajo likhitaMga - munisena vijayano dharmalAbha vAMcajo. aMtare IhaM devagurU pasAya karI sukhazAtA che. tamArI sukhazAtAno hamaNAM koI kAgala Avyo nathI. te vAste amane ciMtA ghaNI ja thayA che. te vAste tamo amadAvAda sudhI kAgala vAMcIne tarata 168 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAda Avajo. mAgasara suda 11 amadAvAdano saMghAta sAro joIne lejo. zrIpAlajIno rAsa parata (prata) latA Avajo. bIjuM mana mAyA AvIne amArI vaMdanA kejo. muni gulAbavijaya pAse daza vaikAlika sUtranA bolAvo che. te tame amArA satI mAMgajo. Ape to laI Avajo. bIjA koI bAlAvabodhana muni gulAbavijaya pAsa parata hoya to mAMgI lejo. tamo tera sarI amadAvAda Avajo. dina pAMca rahIne jAjo. paNa tarata Avajo. kArtika vada 8 deva jAtrA karataDAM saMbhArajo. gAma tamane saMbhArI che. saba saMghane amAro dharamalAbha kejo. kAgala - 1, parata sarUpacaMda rAyacaMdane. putra - 12 5.pU.padravijayajIno A patra saMyama jIvananA vyavahArane anulakSIne lakhAyo che. patra zailI pramANe svastithI patrano AraMbha thayo che. temAM gurUne praNAma karIne patra lekhana thayuM che. patranI zailI saraLa ane sugrAhya che. svasti zrI pArzva paramezvara praNamI zrImatI tatra zrI bajANA suthAne pUjyArAdhya sakala paMDita ziromaNi paM. zrI pUjya jazavijayajI cAM. zrI dasADA thakIlA. bhAI padmavijayanI vaMdanA 108 vAra vAMcyo. atra sukha, tatrApyastu apara tamAro samAcAra melyA. dayAzaMkaranA mukhathI jANyA. paM. amRta vijenA ziSya muni kalyANa phAgaNa vada 14 ADIsarathI rAte nIsaryA ga jhaDape nirbhaye. palAMsue thaIne zrI siddhAcala saMgha bhegA gayAM. temAM eka colapaTo, eka kapaDA varANa bIjuM kena kAMI nathI. te jANajo. bAkI eka | muni kRSNa che ane potAne paNa DAbuM ardha aMga jhalAyuM che. jimaNo 169) Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMga akkaDa che te jANajo. upAsare AvI pUgajo - celA bAhAra vorA bahera dAsanI vaMdanA vAMcajo. tatra sAdhune vaMdanA kahevI. valato patra lakhatA miti caitra vada 10 premapatra devAjI kAmakAja ' lakhajo. heta neha rAkhajo . pUjya sakala paMDita ziromaNI paM. zrI jayavijayajI. putra - 13 (A patra zrI jinacaMdrasUrie saMvata 1846nA phAgaNa suda pAMcamane divase lakhyo che. muni vyavahArane anurUpa vaMdanA-sukhazAtA darzAvavAmAM AvI che. patramAM saMskRta bhASAnA zabda prayogo noMdhapAtra che. patra svarUpane anurUpa A patra namUnedAra che.) patra asti zrI pArtheza praNamya zrI sametazikhara girivarA bhaTTAraka zrI jinacaMdra sUrivarAH parikaraH zrIkAlaDhu - nAsusthAne / 5 / pra | yuktidharma muniyogya | samanunamya / samAdizaMti zreyotro tatratya ca deya. tathA atra nI zrI saMgha dina 2 sevAbhakti vizekha sAcavai che.bIjuM Adeza patra likhAvI maLyo che. sopahaM cacce samasta zrAvaka zrAvikAne dharmalAbha kahejyo. vA. amRta dharma gaNi vA. udaya dharmagaNi vA mati vinaya gaNi vA. kuzala kalyANa gaNinIDanuvaMdaNA vAcejyo. prastAveM patra de jyo mina phAguNa sudi 5 saM. 1846 rA. tithI ameha ajImagaMjare zrI saMgha sahita phAgaNa suda 5 dine sameta zikhara kI yAtrA - jANejyo.. (jyAM vA che tyAM vAcaka samajavAnuM. vAcaka eTale upAdhyAya) che '14. zrI sImaMdharajina pharadI mahAvideha kSetramAM birAjamAna zrI sImaMdhara svAmIne kendramAM rAkhIne patro prApta thAya che. bhaktono uddhAra karavA mATe vItarAga 170) Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivAya anya koI samartha nathI. mahAvideha kSetramAM zrI sImaMdha svAmI vicarI rahyA che te bhayakSetrathI atyaMta dUra vaselA hovAthI patrarUpe vinaMtI karavAmAM Ave che. AvI pragaTa apragaTa racanAono A pustakamAM samAveza thayo che. tevI ja eka kRti zrI sImaMdharajana pharadI che. 'pharadI' arabI phArasI bhASAno zabda che. rAjakIya parivartanomAM muslima zAsanakALa daramyAna arabI phArasInA zabdo gujarAtI bhASAmAM prayojAtA hatA. te dRSTie 'pharadI' zabda kavie vAparyo che. teno artha 'eka' eTale ke 'joDa' no artha be thAya che. 'pharadI' no artha eka thAya che. ekapatra e arthamAM pharadI zabdaprayoga thayo che. hindI zabda kozamAM 'pharadI' no artha sUcanA - mAhitI darzAvyo che te rIte vicAratAM vinaMtI ke bhaktanI arajIno artha paNa saMbhave che. sImaMdhara jina pharadI eTale vItarAga vividha guNonuM varNana. A patra dvArA vItarAganuM svarUpa jANavA maLe che. patrano AraMbha nIce pramANe thayo che. svasti zrI mahAvideha pulAvatI vijaye puMDarIkaNI nayarI zubhasthAne pUjyArAdhyottama sakala guNa nidhAna aneka upamA virAjamAna... thI zarU thato patra lekhakanI saMdhisamAsayukta zailI dvArA vidvatAno paricaya karAve che. A patra vAMcatAnI sAthe bANabhaTTanI kAdaMbarInI zailInuM smaraNa thAya che. bhagavAnanA 34 atizaya vANInA 35 guNa, 18 doSa rahita jina vANI, aSTa prAtihArya yukta, 1008 lakSaNa, sarvaguNa saMpanna 64 IndrovaDe pUjita vagere dvA2A vItarAgano mahimA darzAvyo che. pachI vizeSaNayukta nirUpaNa karatAM jaNAvyuM che ke jIvarAjanA garIba nivAja, jagatajIvanA vatsala, taraNatAraNa, asaraNasaraNa, jagatabhUSaNa rAjarAjye jinarAja sarvajJa, sarvadarzI, sarva jIva kRpAla, 171 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmazatru nikaMdaka dharmacakrI zrI 1008 zrI sImaMdhara svAmI ciraMjIvo likhitaMga dakSiNArtha bharatakSetra madhyakhaMDa janapada dezae dehalapurathI sevaka AjJAkArI kiMkarAMka kaMgAla dAsAnudAsa gumAstA jIvAnI vaMdanA. kroDAkoDa vAra. AvAM vizeSaNo yukta saMbodhana pachI jIvAtmA zrI sImaMdharasvAmIne vaMdanA kare che. kavinI ajabagajabanI kalpanA zaktino namUno A patra zailImAM nihALI zakAya che. jIvAtmAnI namratA ane vinaya paNa joI zakAya che. devAdhideva tIrthakara sAme to A jIvAtmA garIba, sevaka, nokara jevo banIne stuti kare che. jaga ciMtAmaNI ane namutyurNa sUtramAM bhagavAnanAM vizeSaNo jovA maLe che. jIvAtmA mohanIya karmanI mAyAjALamAM phasAyo che tenuM rUpakAtmaka varNana karyuM che. A patranI zailI upamiti bhava prapaMca kathA sAthe sAmya dharAve che. AtmAnI dayAjanaka sthiti darzAvatAM lekhaka jaNAve che ke mastakapurI dhruje che, karNapurI me to kahanoI zabda saMbhaLAto nathI. nAsakApurI meM to vasatA nathI, daMtapura bhAMja DhamaDhora, kIdhA che mukha sudA vAdakI dAMtI baMdha thaI che. rasanApurI to laDakhaDe che, hRdayapurI to vAsA zUnya thaI che, hastapurI to dhruje che, locanApurI behavAla thaI che vagere..... kukarma saMyogo AtmAnI AvI dazA thaI che have A karmono nAza karavA mATenI sAmagrI maLe evI prabhune vinaMtI karI che. te garIba nivAja, abhayapadadAyaka, aMkanA bhIru sevaka, mArA para sunajara anukaMpA karo. karmazatru sAme yuddha khelavA mATe he prabhu samakita senApati, che dharmapradhAna, jJAna, darzana, cAritrarUpI caturaMgI senA, nizcaya ane sthAna vyavahArarUpI nisANa (lakSya-dhyeya) ane dhyAna dhvaja, vagerenI jAha mAMgaNI karavAmAM AvI che. vaLI subuddhi subhaTa maLe zubha dhyAna, (172 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha yoga, nirjarA, vairAgya, karUNA jinavacanamAM zraddhA maLe to moharAjA sAme jaMga khelIne vijaya maLe. uparokta sAmagrI AtmAne karma zatru sAme laDAI karavA mATe upayogI che. A maLeto te moharAjA - karmono parAjaya thAya che ane AtmA mokSanagaranuM zAzvata sukha meLave che. kavie yuddhanA varNanamAM viziSTa zabda prayogo dvArA yuddhano anubhava karAvyo che. yuddhamAM bANa chuTe che, haDaDaDa, dhaDaDaDa, caDaDaDa, Tho, gaDaDaDa, jJAna topo chUTe che eTale moharAjA parAsta thAya che. pachI sImaMdhara svAmI bhagavAnanI (rAjA) ANa varte che. yuddhamAM vijayano AnaMda vyakta karatAM nagArAnA saMgItamaya dhvani A patrane rasika banAvavAmAM poSaka bane che. jhI, jhaNaNaNa jhigaDadAM, dAMdAMgaDa, dAgaDadAM, dhanIkaTadAM vidhinika, dhanIkaLI jevA zabdo vijayAnaMdano sAkSAta karAve che. A karNapriya saMgItamaya dhvaninA nirUpaNathI patra pUrNa thAya che. * sImaMdhara jina pharadI eka uttama patra che. temAM rahelI jainadarzananuM tattvajJAna, AtmA uddhArano mArga ane vItarAganI bhakti guNa kIrtana AtmAno avazya uddhAra kare jevI vigato mahatvanI gaNAya che. zailI daSTie A patra uttama kakSAno che.vAraMvAra vAMcavAnI IcchA thAya ane temAM rahelA vicAro AtmasAt thAya tevA Apatra namUnedAra che. to vaLI jaina patra sAhityanuM gaurava vadhAre che. adhyAtma rasika vargane mATe AvI zailIno patra vidvAna kakSAnA AnaMda ApavAnI sAthe jJAna prApta karavAnuM sAdhana paNa bane che. - jaina samAjamAM prabhubhakti moTA pAyA para thAya che. paNa A che. prabhu pAse zuM mAMgavuM tenI sUcI A patramAMthI maLe che. logassa nAha ane jayavIyarAya sUtrane paNa yAda karIne patranI sUcIne samajavAno che 173 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayatna Adaravo joIe to mahAdurlabha manuSya bhava bhavabhramaNa karAvanAra bhautika mAMgaNIomAMthI mukta karAve ne niSphaLa na jAye tevuM vAtAvaraNa jIvanamAM sarjAya e A patranI phaLazruti che. to 19mI sadInA aMta samayamAM lakhAyelo A patranA lekha (2) tarIke kavi "nara' zabda prayoga thayo che. AvuM nAma koI jagAe jANavA maLatuM nathI. naracaMdra nAmanA kavie patra lakhyo hoya ema anumAna karavAmAM Ave che. patranI bhASA ane zailI jotAM eTaluM spaSTa thAya che ke koI paMDitanIra canA hoya tema vizeSa saMbhave che. A. zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, - zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kobA pR. 5 pR. 1 (pUrvAddha) e zrI sImaMdhara svAmi pharadI | svasti zrI mahAvidehapuSkalAvatIvijaya puMDarIkaNInayarI zubhasthAneM pUjyArAdhyAtma-sakalaguNanidhAna-aneka upamAvirAjamAna-caturvidhi tIrthakartA pApamalapaDalarahitakartA svayaMbuddha lokanAtha akSaye gaDha ? sAdhaka dharmadAtAra bhavyajIvanA tAraka anaMtajJAnadarzanacAritrAtapanA dharaNahAra ajJAnamohamithyAtvadurmatinA TAlaNahAra pAkhaMDaparamatanA gAlaNahAra gyAMnadazAnA ajUAlaNahAra paramadAtAra paramadayAla paramakRpAla jagadAdhAra jaga(dA)NaMda jaganAha jagapriya jagagurU devAdhideva asurasuramunivaranA nAyaka mahAgovALa mahAsArthavAha mahAnimaka paramadeva paramagArDa paramopakArakAraka saMsArarUpasetaSAnAM baMdIkhAnAnA kADhaNahAra 34 (cotrIsa) atizaya 35 (pAMtrIsa) vacanAtizayasahita sarvadoSarahita GT aSTaprAtihAryopeta 1008 (eka hajAra ATha) lakSaNopeta sarvaguNa (E sahita (174 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pR. 1(uttarAddha) bI 64 (cosaTha) IndranA pUjya dharmasI jIvarAjanA garIbanivAja jagatajIvanA vachala (vatsala) taraNatAraNa asaraNasaraNa asaMyamamithyAtimiraharaNa jagatabhUSaNa rAjarAjya jinarAja sarvajJa sarvadarzI sarvajIvakRpAla karmazatrunikaMdaka dharmacakrIzrI 1008 (eka hajAra ATha) zrI sImaMdhara svAmi ciraMjIvo likhita dakSiNAddhabharatakSetra madhyakhaMDa janapadadeze dehalapurathI sevaka AjJAkArI kiMkarAMka kaMgAla dAsAnudAsa gumAstA jIvAnI vaMdanA koDAkoDavAra ghaNuM ghaNuM monasuM avadhArajyo. sevaka upareM sunajaranuM maharasuM ghaNI kRpAsuM jovasI. huM avaguNaro bhaMDAra chuM. rAja avaguNa sAhamAM na jovasI. moTAnI najara moTI hurve. nijaranuM navanidhi dolata hurve. amaMca (aparaMca) samAcAra eka prIchajyo, nagarano rAjadhAnI ehavo samovattAMNo che. manojI pradhAna 1, kubuddhijI paTela 2, kAmojI desAI 3, krodhajI koTavAla 4, mAMnojI vajIra 5, mAyojI khIjamatadAra 6, lobhojI kAjI 7. - pR. 2 (pUrvAddha) sI mohojI phojadAra8, IraSojI zeTha 9, tRSNojI chaDIdAra 10, cidhojI dIvAdAra 11, viSayojI halakAro 12, nidyAjI 1, ThagAIjI re, adhamojI 3, hiMsyojI 4, ItyAdi ansAI covaTIyA che. rAgadveSa jIvAkA umarAva che. te sagavAI masUdI? sirakAranA kAmane tana detA nathI. tirNa ane khoTI mata deI daI anaMtakAla rulAbe gulAbe poM kAMI eka vAkaba? thayo tiNe avasare hiMsyAkarmI parIsaha rAjAno putra moha pallIpata phojadAra mAhAmevAsI vAMko duSTa caMDa raudra mAThA praNAmano dhaNI che. tiNa sarvajagatra(ta)neM nirtana nikaNa kIdho che. ane vaLI teNe jarAcaMda copadAra malAyo che. tiNa Avata pANa 14 (cavarde) paDaganA tamAMma ujaDa karyA che, tenI vigata mastakapurI to dhruje che 1, (175) Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karNapurImeM to kehanoI zabda saMbhaLAto nathI 2, nAsakApurImeM to vasato nathI 3, detapura bhAMjaDhamaDhera kIdho che 4, mukhasUdAvAdanI ghATI baMdha thaI che 5, rasanApurI to laDaghaDe che 6, hRdayapurI to te vAsAzUnya thaI che 7. pR. 2 (uttarAddha) DI hastapurI to dhruje che 8, locanApurI to behAla thaI che 9, peTalAvAdameM to mAla khapato nathI 10, vRSaNapurImeM to kAMI ubho dIsato nathI 11, mUladuvAro kAMI dhIraja dharato nathI 12, caraNapurImeM to kAMI sakAra rahyo nathI 13, carmapurI to nirATa laTaka rahI che 14, ItyAdi sagalA paDiganAMmeM hAhAkAra thayo che, te dekhI jIvojI udAsa thayA che, masUdI sagalAvi raDa rahyA che, ahAro kI sakhAI nathI ane sTroM karIyeM? dehalapurI pAmI te piNa asAra kukarmaneM unheM masUdIpaNi huka mAnatA nathI. mahArAjanA caraNakamala to gADhA vegalA thayA che ane vice vikaTa paMtha pahADa nadIyAMx? gI bhUtapretahiMsaka jIvAdi ghaNA AvivAno kAMI upAya dIsato nathI. amArA masUdI to marAvAmuM che. rAjaro koI volAu nathI, pAMkha tathA vaikriyalabdhi tathA vidyA tathA vidyAdhara tathA devatA nathI teNe karI AvI miluM. te mATe atyaMta ciMtAtura thayo chuM. ane te sAthe laDAI karavAnI sajhA? I samartha nathI. pR. 3 (pUrvAddha) I te bhaNI he dInadayAla kRpAla garIbanivAja saMkaTazokanivAraka abhayapadadAyaka rAMkanA bhIru sevaka uparve sunIjara (vA anukaMpA mayA karI, rAjaro masUdI pradhAna dharmasI samyakatva senApati ) sAmAnya sAmagrI sahita melo to amAre AdhArathAya. he mahArAja karuNAnidhAna mahira darIyAva rAMka kaMgAla dInaneM Aparo hI ja AdhAra ce. bAkI sarva melo saMsArano mAharA ekAMta duzmanarUpa 176) Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, piNa syuM karIyeM? karmavaza paDyo chuM anAthanI vAha2 rAja vinA dUjo saMsAra meM koI karaNahAra dIseM nahIM te mATe he prabhu vegI vahAra kIjyo hive zrIhajUra kAgada mAlama huvo te vAMcI karuNasAgara kRpAnidhAna anukaMpA ANI dharmasIpradhAna samyaktvasenApatine melIyo tadA apUrvakaraNa zubhamuhUrta jJAnadarzanacAritrarUpa caturaMganI senyA (nA) nizcevyavahAranisAMNa dhyAnadhvajA paMcavidha svAdhyAya saIdAMnAgaDa 2? guptasvarNAI sumatisiMghuDA yogasaMgrahanATaka jJAnaM varAkAM. pR. 3 (uttarArdha) epha bhAvanAtopakhAMno gaDaDAta aTApoghanaavajA karato 18 (aDhAra) sahasazIlarathasaMgrAmIka kSamAkhaDga tapatrizUla bhAvabAlA kriyAkaTAra zIla 9 (nava) vADi bagataraTopa sannAhanayanejA punyaDhAlagAlA praSNottaraguDhA aratha vyAghajaMjhIrA vyAkhAMNabAMNa ItyAdi aneka (za) zAstrasahita 10 vidha yatidharma vAMkA umarAva caramaka2NasattarIrUpAdi subhaTa paMcamahAvrata khajAnAsahita dharmopadeza nakIba bolatA 4 tIrthabirudAvali bolatA syAdvAdamArge cAlatAM guNasthAne vAsA sukhe sukhe vasatA dayAdAna varasAvatA caravArUpa nagAro deI turata dharamasIpradhAna caDhyo kaSAyarUpa AvIneM dehalapurano ojIramithyAjI tiNasuM rADamAMDI jIvojI sAMbhalIne AnaMda pAmyA dharmasIpradhAnassuM AvI milyA. tadA moharAjA sAMbhalI kaTakale caDhyo kaSAyarUpasenyA(nA) rAgadveSanIsAMna kudhyAnajA 7 (sAta) so durnacanedha jApatAkA pharasyAM paMcaviSayasikhasaIdAMnAma paDatA niMdyAsuraNAI rAgadveSa - pR. 4 (pUrvAa) jI siMdhUDA tRSNAnekavidhanATaka mithyArAtre aviratikriyArUpa ArAvo AvAja karato 84 (corAsI) lAkha jIvAyoni 177 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAsaMgrAmIkaratha krodhakhaDga totako ? trizUla bhAvabhAlA kriyAkaTAra kuzIlabagata2nAgaNIsahata phUDagolA marmamRSA jhaMjhIrA bAdarAbANa kRSNalezyAkabAMNa ItyAdi (zA)zastra leI 10 mithyAtva vAMkA umarAva 17 (satta2) bhede asaMyamasubaTa khoTAvratakhajAMnA sahata niMdyA nakIba kusUtra upadezabirUda detA unmArga cAlatAM saMsAranagarano gaDha saMbAhyo. niMdyA asAtanA avinaya abhakti kubuddhi kudRSTi kulezyA azubhadhyAna mamatA kRpaNatA ItyAdi bAMNagolA sajha kIdhA 32 doSanATaka hiMsyA dAna varasAvato mohapalIpatano mithyAjI senyApati caDhyo, bihuMrI aNIyAM milI tihAM dharmarAjA upazamazrapakazreNi apUrvakaraNa samatArasalaghutA sumati subuddhi zubhalezyA zubhadhyAna zubhayoga sudaSTi guNastutinirjarA caraNajJAnadAnAditopakhAMno AyudhasAmAnasAmagrI leI zraddhAnagAro. pR. 4 (uttarAa) eca deI vairAga karuNA jinavacanasahaNA ruca pratIta bahumAMna kIrta ItyAdi siMdhurAga karAvatI, jJAnadhyAnAdi bAMNa varasAvato, karmazatrunAM prANa harato, jJAnAvaraNa cUrato, subhaTAMsahita, saMgrAmakaraNa lAgo tihAM mahAbhArata saMgrAma huvo. jJAnatopAM chUTI haDaDaDa 4 ghaDaDaDa 4 caDaDaDa 4 ThoM 4 gaDaDaDa 4 dhaDaDaDa 4 chuTI mohanI phojAM bhAgI haNaNaNaja khaDaDa 4 jhaNaNaNa 4 taNaNaNa 4 tasa bAMNa chUTA, mohasira tUTA, dhyAMnabhAvanAdi topAM gaDagaDI, mohanI phojAM khaDakhaDI, dayAnA khAla cAlyA, samatAkaruNArasapUra hAlyA, moha hATho, joraghATo, timira trATho, dharmakeDa dhAyo, moha nasAyo, lUTI phUTIhaNI dUra kADhyo, jItayaza caDhyo, bahula vaDha cUko, jItako bhe2 phUko, kevala utsava TUMko, dharma jIto, moha thayo rIto, jIvAjIneM sukha kIdho, mokSanagara pahuMcADI dIdho, zrI sImaMdharajInI AMNa vartAvI nagAro dIdhuM, dhikaTadAM 4 dhoMdoMkaTa 4 178 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhIM4 jhaNaNaNa 4 jhiMgaDadAM 4 dAMdAMgaDa 4 dAgaDadAM 4 dhanIkaTadAM 4 vidhinika 4 dhanakaTadhAM 4. pR. 5 (pUrvAddha) AI dhIdhIdhIsaIdAMnAMvAje kavinara kahe zrImaMdirajinakIyuM vidhinovatavAje / / Iti zrI sImaMdhi2 svAMma pharadI saMpUrNa / / 1 / / saMvat 1890 phAgaNa sudi 14 li. brAhmaNanAthurAma || ajame2gaDhanayare zubhaM bhavatuH / / zrI zrI zrI zrI zrI / / 15. jIva cetanA kAgala madhyakAlIna jaina sAhityamAM patra mATe 'lekha' zabda prayoga thayo che. moTAbhAganI kRtio padyamAM upalabdha thAya che. sajjana paMDitano jIva cetanA kAgala gadyamAM racAyo che te uparathI madhyakAlIna gadya zailIno paricaya thAya che. sajjana paMDita 18 sadInI kavi hatA. A kavie sthUlibhadra kozA kAgala cha kaDImAM racyo che te hastaprata uparathI taiyAra karIne pragaTa karyo che. emanI bIjI kRti jIva cetanA kAgala che tenI mAhitI nIce pramANe che. zIrSaka u52thI ja 'kAgala' nI mAhitIno khyAla Ave che. sAMpradAyika sAhityamAM bodha-vacana-upadeza mahatvanuM aMga gaNAya che. temAMya dharmane tenI sAthe gADha saMbaMdha che. anAdikALathI paribhramaNa karato AtmA pUrvasaMcita karmone kAraNe bhavabhramaNa nivArI zakato nathI paNa sadupadeza pAmI jAya to bhavabhramaNa TALavAno mArga prApta thAya che. A vicArane kendramAM rAkhIne AtmAne uddezIne jIva cetanA kAgalanI racanA thaI che. patra zailIne anurUpa prAraMbhamAM lekhaka jaNAve che ke 'svasti zrI Adijina praNamya, zrI manuSya bhava mahAzubha sthAne, bhAvanagara 179 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha sthAne, pUjyArAdhya pUjya jinamAraga sAcavaMtA, paMcAgIe , pramANa zraddhAnaMta yathArtha jJAnanI bhAvanA abhilASI, jina zAsananA kaMI rIte dIpAvanArA ghaNA jIvane hita thiratA upajAvanArA, aneka upamAnogya zrI pAMca ThAkarasI manajI baMdANI caraNAnuM zrI rAdhanapura thakI laSItaMga vAraIA zAntidAsa lAghA zeTha goDIdAsa kuMvarapAlanA praNAma vAMcajyo." * lekhakanI rUpakAtmaka abhivyakti upamAo ane vizeSaNothI patra zailI namUnedAra banI che. A saMbodhana pachI AtmAne kendramAM rAkhIne patramAM dharmopadezarUpa vicAro vyakta thayA che. mukhya vicAro nIce pramANe che. AtmA jJAna darzana ane cAritra yukta che. anAdikALathI azuddha AtmA che to tene zuddha banAvavAno eTale ke AtmasvarUpa pAmavAno. manuSya janmamAM purUSArtha karavo joIe. zuddha upayogathI AtmalakSI pravRtti thAya to svasvarUpa pAmI zakAya che. karma vipAkathI koI mukta nathI. traNa anuSThAna viSa, garala, anyonyano tyAga karIne amRtAnuSThAna karavuM joIe. karmapayaDI graMthano ullekha karIne karmabaMdhananI mAhitI ApI che. (pA. 3) A patramAM karmavAdanA vicArono pAribhASika zabdomAM ullekha thayo che. lekhakanI gadyazailInI sAthe duhAno prayoga karIne madhyakAlIna padyano prabhAva darzAve che. duho paMDita sarasA goThaDI, mujha mana SarI suhAya, cAle je bolAvatAM mANIka ApI jAya. balIhArI paMDIta taNI je samuSa amiyajharaMtA, tAru vacana zravaNe suNatAM, mana rati ati karatAM. II1TI IIII 180 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana maMjUSa gaNa rayaNa he, cUpya kara dinItAla, garAga hoya to SoliI, vANI vacana rasAla. | 13 || uparokta duhAmAM paMDitonI vANIno mahimA pragaTa thayo che. jJAnI paMDitonAM vacana AtmAne hitakAraka bane che. AtmA zubhAzubha karmabaMdha kare che teno ullekha karIne jaNAvyuM che ke azubha karma baMdha karatI vakhate AtmA vicArato nathI ane udayamAM Ave tyAre pazcAtApa kare che. A saMdarbhamAM lekhake vedanIya karmanuM svarUpa samajAvyuM che. (pA. 4) AtmA zubha bhAvanA bhAve te mATe kiMcit thAdu lakhyuM che ke gUDhArthavALuM che ema jANIne AtmalakSI banI vicAraNA karavI. AtmA mATe cetana zabda prayoga karIne puNyanI saMpatti dvArA sukha maLe ane aMte anaMtapuNya rAzithI avyAbAdha zAzvata sukha maLe ema jaNAvyuM che. Atma nirIkSaNa karIne AtmAne dharmamAM joDavo joIe. bahirAtmA bAhya rIte bhaTakatA - jaDa - pudgalomAM rAcatA AtmAne aMtaraAtmA prati joDavo joIe. he cetana ! jinavANIno upadeza grahaNa kara. te anaMtAbhava karyA che ane paudagalika sukhamAM rAcyo hato. A kSaNika sukhanI tRSNAno tyAga kara. tu e vicAra ke tAruM aNAhArI pada che te prApta kara. avicaLa padane pAma janma maraNanA pherA TALa - paMca parameSThinuM dhyAna dhara. game tevI Apatti Ave to paNa dharmano tyAga karIza nahI. jinAjJAnuM pAlana karaje. AvA uttama vicAronuM jIvanamAM AlaMbana leje. uparokta bodhavacano jaina darzananA karmavAda ane AtmasvarUpa prAptine mATe zAstrIya mArga darzAve che. patrane aMte vinamra bhAve lekhaka jaNAve che ke, 'prabhu mAragathI aNaapIyoge lAyuM hoya te micchAmi dukkaDam' 181 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Iti zrI jIvacetanA kAgala saMpUrNa zrI gautama svAmI ) prasAdAt - ahIM gurU kRpAno ullekha thayo che. jIva cetanA kAgala svasti zrI Adijina praNamya, zrI zrI manuSyabhava mahAzubha sthAne bhAvanagara zubha sthAne, manuSyabhava zubhasthAne, pUjyArAdhe, pUjya jinamAraga rucivatA paMcAMgIe pramANa zraddhAnaMta yathArtha jJAnanA bhAvanA abhilASI, jinazAsananA keIrIte dIpAvanArA, ghaNAM jIvane hita thiratA upajAvanArA, aneka upamAnogya metA zrI pAMca ThAkarasImanajI baMdANI, caraNAnU zrI rAdhanapura thakI lakhItaMga, vAIA zAntidAsa, lAdhAzeTha, goDIdAsa, kuMyara pAlanA praNAma vAMcajyo // jata IhAM pUnya udyamAM sukhazAtA che. tumArI sukhazAtAnA kAgala lakhavA, jima jIvane sanuSa milyA jeTalo harSa pramoda AnaMda upaje. apAMca bIju zrI jinadharma parama AdhAra che. AtmA asaMkhyAta pradezI, jJAna, darasana, cAritra e ratnatrayI, dharma ahiMsaka anaMtI, rupAno ghaNI che. eka eka pradeze anaMtA guNo, avyAbAdha paNe rahyA che. te ehavuM AtmAnuM sarUpa che. te anAdi kAlano azuddha pariNita karI, parabhAvano bhogI thaIne AThe karme avarANo paDyo che. te have ghaNI puNya prakRtine udaye karI, ne udaI thaI manuSyabhava daza dRSTAMta karI dohilo, manuSyanobhava ratna citAmaNI sariSo pAmyo. ) te je koI AtmA arthijIva hoI. aprazasta kAraNa chAMDIne, prazastha te kAraNa zubha joDavA kAraNa rUpe rASI, zuddha upaugazaSI, anuSThAna traNa viSaA, (182) Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garatA, anyoanyA, chAMDIne anuSThAna be, tou, amRtA, AdarIne, Atmatattva dharma ratnatraInI sAdhanatA karaze. te manuSya bhava saphala kaye. phiri phiri manuSya bhava pAmavo ghaNo durlabha che. tumhe to koI rIte uttama jIva cho. piNa AtmA anAdi kAlano sAMsadaMtara karma bAMdhe che. te AtmAne asaMkhyAte pradeze, punyanAM daliyAMpaNi anaMtA rahyAM che. te bAMdhi thittano abAdhAkAla pAkyuM udaye Ave che. te udaye be prakAre che. eka pradeze udaye, bIjo vaipAka udaye, pradeza udaya to samaye samaye abAdhA kAla pAdhye udaye thAya che. te to bhogavAye che. tehanI khabara paDatI nathI. avyakta paNe bhogave che. te je nikAcita karma bAMdhyA che te che. te abAdhAkAla pArka, vaipAka udaye Ave che. tevAre AtmA bhogavatAM Akalo paDe che. tevAsateM AtmA vicAre che. je AtmA asaMkhyAta pradeze bAMdhyA che. ehavuM vicAre tehane hitathAI. ane jo Arata dhyAna kare to valI navA karma bAMdhe. koI velA zubhakarmano udaye thAI tivAre AtmAne AlhAda upaje che. tihAMthI e AtmAne samabhAve rahevuM. valI AtmA vicArI jaI to zubha karmano udaye thaI. jihAMI jaII, jihAM besIIM, jihAM uThIIM, tihAM sarve jhAjhAvAnA kare che. ehavo piNa koI velA udaye thAI che. koI velA azubha karma bAMdhyA hoI te, abAdhA kAla pAkyuM vaipAka udaI azubhano piNa thAI, tivAre jIva bhogavatAM Akalo thAI che. AtmA arpijIva hoI te samabhAve bhogave te nirjarA che. INI rIte AtmAne asaMSyAta pradeze. punyanA tathA pApanA dalIyA sattAI rahyA che. tehave AtmAarthijIva hoI tehane praNAma sArA rAkhavA te sari praNAme AtamAne hitathAI te asAratalaSII che. zrI kammapayaDI graMtha madhye ATha karmanI vASyA adbhUta che. baMdhanakaraNa (1), saMkramaNakaNa (2), urtanAkaraNa (3), apavartanAkaraNa (4), udIraNAkaraNa (5), upazamanAkaraNa (6), 183 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidhdhattakaraNa (7), nikAcitakaraNa (8), karmapayaDI maLe che. INI che rIte karaNa 8 tehano vistArato ghaNo che. sAMbhale je AtmA te AtmAne hita thAI. ehavA praNAma sAro rAkhe hita AtmAne thAI. athavA himA praNAma rAkhe AtmAne ahita thAI che. te AtmA arthijIvahoI. udaye thaI sAro praNAma rASe, dharma carcA kare, vyAkhyAna, paccakakhANa, poSaha, paDIkkamaNA, jinapUjAne sAdharmi vatsala zubha karaNa joDe. kadAkatehavAM, zubha kriyA karavAno joga namIle tivArai, bhAva dharmanI ulaSANI vAlAjIvana sAro praNAma rASe to zubhakarma baMdhAI te, zubha karma bAMdhatAM je AtmAne asaMkhyAta pradeze, pApanA dalIyA anaMtA I rahyA che. te dalIyA pApanA zubha baMdhAtAM zubha prakRti grahaNa thAI. te anaMtA dalIyA pApa rUpa che te saMkramaNe punyarUpa thAI athavA koI jIvane udaye thaye hiNAM praNAma kare. ghaNAM kuDa, ghaNAM kapaTa, ghaNAM chala, balabheda vizvAsaghAta, pArakI niMdA beTho kare tehavA aneka hiNAM praNAma besatAM uThatAM kare te azubha karmabaMdha kare. asaMkhyAte pradeze punyanA dalIyA azubha karma bAMdhe te azubha patatugrahathAe te asaMkhyAte pradeze. anaMtA punyanA daliyA sattAI rahyA che. te azubha saMkame pApa rUpa thAI INI rIte AtmA samayesamaye jehavA praNAma thAI che. tevA saMkramaNe dalIyA badalAya che. evI rIte AtmAnA jhagaDA AtmA kare che. te mATe AtmA arthijIva hoya te sArA praNAma rASavA valI udvartanA apavartanA sama-sama thAya che. tehanI asAratalaSIye che. je koI velA jIva koDAkoDI ekanI sthiti bAMdhe, te bAMdhatI velA to koDA koDI ekanI bAMdhe. pache vaLI koI hiNi saMgati karatAM hiNA praNAma karatAM koDAkoDInI sthiti bAMdhI hoya te vadhArIne sittera koDAkoDInI utkRSTI kare athavA koI jIva sArA praNAme bhAvadharmanI ulaSANIvAlojIva dharma carcA kare. sArA praNAma rASe to, koI 184 ) Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva mohanIya karma tathA bIjA karmanI sthiti, utkRSTi bAMdhI hoI te sArA praNAma kare eka koDAkoDImAM ANI muke. ehavI karmanI bhAMjagaDa thaI rahI che. mUlakarma tathA uttara prakRti, eha rIte bhAMjagaDa kare che. sari praNAme. rasa prakRtinA ghaTADe che. hiNe praNAme vadhAre che. sari praNAme punyano rasa vadhe, pApano ghaTe ane hiNApraNAmarASe pApano rasa vadhe punyano ghaTe te mATe AtmA arthijIva hoya tehane sArA praNAma rAkhavA. vAtato IhAM ghaNI che. eka vedanI karmanI asArata laSII che. vedanI karmanI sthiti. tiza koDAkoDInI che, te sAre praNAme zAtAvedanI bAMdhe te azAtA vedanInA dalIyAM koDAkoDI trIza, saMkhyAte pradeze bAMdhI nAkhe che. te sAre praNAme zAtA vedanI baMdhAI te azAtAnA dalIyAM koDAkoDI trIzanA che. te azAtA vedanI baMdhAtAM patagrahamAM paDe zAtAazAtArUpa thAI eha rIte sarve mUla karma utta2karma prakRtyo, e rIte saMkramAya che. artha to ghaNo che. piNa asArata lakhI che. udika Ave dhIrya ghaNuM rASa chuM. duho paMDita sarasA goThaDI, mujha manaSarI suhAya, Ale je bolAvatAM, mANIka ApI jAya. balIhArI paMDItataNI, je samuSa amijharaMtA, tAsa vacana zravaNe suNatAM, manarati ati karatA. mana maMjUSa guNa rayaNa he, cUmyakara dinI tAla, garAga hoya to SoliI, vANI vacana rasAla. 11311 AtmAne bhAvanA karavA, kaMcitamAtra lakhIIM che. aho Atman tuM pAMcapramAdamAM paDyo thako kAMI vicArato nathI. manuSya bhava pAmIne zrI vitarAgano dharma Ada2to nathI. to kIma saMsAra 185 ||1|| ||2|| Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che sAgara tarIsa. aho AtmAne anaMtA pugala pravartaka sthAnII che piNa Aja lage radihADo cho. bhava kasyAno bhayalujhane nathI. ehavA te zyA karma karyA che. dharma sAdhanane vIrya ullAsa thAto (Ta nathI. paNa tuM vicArI joya. koI dharma sAdhana vinAnAM pAra pAmyo, tuM AtmA ajJAna dazAI karI IMma jANe che. je manuSya bhava, rUddhi, saMpadA, Imane ema raheye piNa he cetana! zrI jinarAjanA vacana hRdaya dhare dharma sAdhana karavAno avasara jAya che. pache pastAvo ghaNo karIza, manuSya bhava,paceMdrIyapaNuM, jANye heTho uttarI jaIza, tivAra sAmagrI kihAM milaye, anaMtAkAlano viraha paDaye, tevAM sarve pramAda choDI, eka potAno AtmA nirAvaraNa karavA, svadharma pragaTa karavA loka saMganyAtajayI, ughasaMganyAtajayI, AsIbhAvajayI, A saMsArahIta dharma sAdhana karajo, manuSyabhava baMdhanathI mukAya, piNa cetana! tujhane pugalika suSanI IcchA ghaNI che. te haju sudhipiNa tRSNA na chuTI, valI cetana! teM bhava anaMtA karyA, caudarAjamAM, eka lokAkAzapradeze. anaMtA janma anaMtA maraNa karyA vinA eko rahyo nathI, piNa cetana tuM kAMI vicArato nathI. tevA sate. have tuM pratibodha pAmya. parabhavanI praNIta lakSmI mukIne AtmasattA bhaNI nihAlI, cetanA, jJAna, darzana, cAritra ehavA guNa anaMtA tAharI sattAnA gharane vize che. ane pugalanA TukaDATuM Icche che. AtmA tuM to Atmika suSano bhogI che. tAharuM aNahArI padanipajAya. acala suSa nipajAya. jima tAhare janma maraNanA pherAM Tale. tevA satI zrI paMca parameSThI jehavI rIte che, tehavA olaSIne tenuM dhyAna karatAM vAra cetana aDola kara, mahAnirjarA pAye, Atmika guNa pragaTa thazya, pramAda chAMDIne dharma kArya acala thaI rahe. paNa te cetana! mahAkaSTa paDe dharma chAMDIza nahIM, dharma rUpiNI pUMjI hasya to jihAM jAIza che tihAM suSa pAmIza tevA satI zraddhA rASI karIne zrI vItarAgano 186) Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ahaMsaka rUpa che. ANA sahita dharma karajo, jima thoDAkAlamAM ja avyAbAdha suSanipaje. je suSanI upamA saMsAramAM nathI. ehavuM suSa nipajAvavA, dharmakAraNa nipajAvavA, dharmakAraNa sevavAM, evI te bhAvanA AtmAne bhAvavI, aho cetana! tuM Atma svarUpa vicArya. saghalA jIvanuM avalaMbana nA karIza. uttama jIvanuM avalaMbana karaje. apramAdapaNe sAdhana karaye, lokane daSADavA, bahumAna karAvavAnuM sAdhanA karavI nahIM, "loke bhalo kahyo teNe tAharI garaja tAharo artha na saryo', bhavAIyApaNuM mukI tAharA AtmAne arthe sAdhana karI, munIbhAva vicArI, jerAja, riddha, saMpadA mukI, IdrinA bhoga mukI, Atma sAdhana kare che. sadA apramAdapaNe vicare che. jaDane cetana bhinna karI jANe che. zarIra upara mUccha rASatAM nathI. je Ima jANe che. jJAna, darzana, cAritra kSAyika bhAve nIpaje te mAhare kAma che. mAhare zarIrathI zyo saMbaMdha che. tihAM sudhI avyAbAda suSa rokANuM che. tevAM satI thoDA kAlamAM avyAbAdha suSa nipaje te bhaluM che. ehavA munirAjanA praNAma che te munine dhanya che. valI munirAja sAlaMbana - dhyAna, nirAlaMbana dhyAna kare, je zrI siddha bhagavAnanuM dhyAna kare. je zrI siddha bhagavAna sakala pradeze nirAvarNa thayA, avyAbAdha suSanA bhoktA thayA. ava, agaMdhe, arase, aphAse, anaMta jJAna daMsaNa acala pradeza paNa rahyA che. eka samayamAM Sa dravyano utpAda, vyaya, dhruvyapaNe sarva jANe che. samaya samaya anaMto ANaMda upaje che. sarva upAdhi rahita thayA che. ehavuM nirAlaMbana dhyAna kare. dhyAna karatAM ati tIvra praNAma thAya to kSayaka zreNI mAMDI kevala jJAna, kevala darzana, upaje lokAloka prakAzaka ja thAya. tevAM sarve muni bhAva bhAvI sadA cetanA nirmala rASavI. ) S cetanA nirmala thAya jo. Sa dravya vaza tuM dharmanuM ullaSaNa hoya to huM praNAme kaSTa paDye cale nahIM. tevA satI bhAva dharmanuM ulaSANa ' karavuM te sAra che. prabhu mAragathI aNa apIyoge lakhANuM hoya te 187) Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ micchAmI dukkaDam... ! Iti zrI jIva cetanA kAgala saMpUrNa. zrI gautama svAmi prasAdAt zrI. zrI... zabdArtha : aprazasta - jenAthI ahita thAya tevuM kArya, saMkramaNa - parivartana, jIvonA mananA pariNAmone kAraNe karma prakRtinuM badalAIne anya karmaprakRti rUpe thavAnI kriyA. praNAma - mananA zubhAzubha vicAro, piNa - paNa, kSAyikabhAva - karmonA kSayathI thanAro je bhAva, kevaLajJAna, kevaLadarzana, kSAyika samyakatvAdiguNo. abAdhAkALa - koIpaNa karmano baMdha thayA pachI te karmano tarata ja vipAka thato nathI. te karmo pAse amuka samaya sattAmAM paDyA rahe che. dA.ta. : eka koDAkoDI sAgaropamanI sthitino baMdha hoya to te karmano abAdhAkALa eka hajAra varSane prAye hoya che temAM hAnivRddhi thayA kare. udIraNA - je karmono zAMtikALa cAlI rahyo che teno zAMtikALa pUrNa thayA pahelAM ja tarata udayamAM lAvIne te karmono vahelo anubhava je adhyavasAya karAya che te adhyavasAyane udIraNA kahevAya che. 188 ) Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastaka sUci kavirAja dIpavijaya - DaoN. kavina zAha gujarAtI sAhitya koza - madhyakAlIna jaina sAhityano saMkSipta ItihAsa - mo. ha. desAI jaina gUrjara kavio bhAga 1 - 2 jaina yuga aMka - bhAdrapada - Azvina saM. 1983 jina guNa maMjarI - saMgrAhaka pU. sA. svayaMprabhAzrIjI zrI jinendra svapanAdi kAvya saMdoha pa. pU. cAritravijayajI ma.sA. madhyakAlIna gujarAtI jaina sAhitya - se. pA. jayaMta koThArI sumati vyavahA2 - kavi manasukhalAla zrRMgAra maMjarI - DaoN. kanubhAI zeTha (nagInabhAI zAha) vicAra ratnasAra - le. saMpAdaka - A. buddhisAgara sUri Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyakAlIna patra sAhityamAM 'lekha" | 'kAgala' jevA zabdo pracalita hatA. A lekha aitihAsika, jJAnAtmaka, tAttvika ke sAdhu vyavahAranA viSayane sparze che. taduparAMta sImaMdhara svAmI tIrthakarane paNa temAM sthAna ApavAmAM AvyuM che pariNAme temAM bhaktimArganI vicArasRSTinuM patra zailImAM anusaMdhAna thayuM che. | madhyakAlIna lekha patra pragaTa ane apragaTa (hastaprata AdhAra) ema be vibhAgamAM vibhAjita che. prathama vibhAgamAM pragaTa patrono saMcaya karyo che. bIjo vibhAga hastapratane AdhAre taiyAra thayela che. A pustakanA lekha/patro e jaina patra sAhityanA vikAsanI aitihAsika mAhitI darzAve che ane sAthe sAthe jaina sAhityanA patra svarUpanA vikAsamAM pradAna kevuM ane keTaluM che teno ahevAla Ape che. A lekhamAM rahelA jJAna ane bhakti viSayaka vicAro jaina sAhitya ane bhAratIya saMskRtinA sAMskRtika vArasAnuM patra svarUpamAM darzana karAve che. sAdhu vyavahAranA patro saMyamanI jhAMkhI samAna che. gadya ane padyamAM upalabdha racanAo tenA pratIka rUpe che. thoDA zabdomAM vadhu mAhitI ApavAnI kalA patra svarUpamAM rahelI che tema chatAM madhyakAlIna dIrgha kAvyonAM keTalAMka lakSaNo yukta A patra sAhitya vAcaka vargane viSaya ane zailInI draSTie jJAnano nUtana prakAzapuMja pAtharavAmAM sahabhAgI banaze evI zraddhA che. vizeSa to lekha/patro dvArA mAhitI maLaze.