Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharan Aradhana Kendra www.kobatirth. Achana Shri Kailasagas Ganmandir o za za . # @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ re as for # @ che zika & the hote & hot namo nIrasa himagIrI jaina TrasTa saMcAlita tapovana saMskArapITha jJAnakoSa) - jheroksa prato - : yojanA sthaLa : tapovana saMskArapITha | mu. amIyApura - po. sughaDa - ji. gAMdhInagara. pIna: 382424 phona naM. : (82) chaThTharA03, 463241. For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir 00000000000000000000000000000000pppppo0000000000 // rAjanagara maNDana zrI AdIzvarAya namaH // // zAsanaprabhAvaka zrA vRddhi-nemi-udayasUrIzvarebhyo namaH // Wan catvAri prkrnnaani|| (zrI jIvavicAra, zrI navatatva, zrI daNDaka, zrI laghu saGgrahaNo (zrI jambUdvIpakSetra saMgrahaNI) vRttyalakRta - sAvarikam la zubhAziSa evaM preraka prazAntamUrti parama pUjya AcArya bhagavanta zrI vijayaudayasUrIzvarajI ma. sA. paTTAlaMkAra niDaravaktA parama pUjya AcArya bhagavanta zrI vijayameruprabhasUrIzvarajI ma. sA. saMpAdakaH pa. pU. A. bha. zrI vijayameruprabhasUrIzvarajI ma. sA. ziSyaratna pU. paM. zrI indrasenavijayajI gaNi. saMkalaka:-pUjyapAda zrI ziSyaratna pU. gaNi. zrI siMhasena vijayajI ma. prakAzaka:-zrI jaina grantha prakAzaka sabhA-ahamadAbAda. vi. saM. 2042 vIra saM. 2512 ja nemi saM. 37 80000000000000000dopoooooooooo0000000dogargogans gNdhN . . For Private and Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir zAsanaprabhAvaka pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrI vijayame prabhasUrIzvarajI ma. sA. nA ziSyaratana pU. paM. zrI mAnatuMgavijayajI gaNi. nI zubha preraNAthI * prata : 4 odAryabharyo Arthika sahayoga tha : mahA ! 50 . pAna-pAThana 1 zrI vijayanemisuri jJAnazALA, pAMjarApoLa, amadAvAda0 zrI jaina sesAyaTI che. mU. jaina saMgha, elIsabrIja, amadAvAda 1 zrI zAMtinAtha jaina daherAsara dharmAdA khAtA peDhI, keDIpaLa, vaDodarA-1 || zrI junA mahAjanavADA , ma, jaina saMgha, ne mahAjanavADe, amadAvAda-1 D zrI nagaraTha vaMDA "ve, mU. jaina saMgha, nagAne vaDe, amadAvAda jJA.....khA....tA .mAM... thI D prAptisthAna : zrI vijayanemisUri jJAnazALA, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001 pUjya sAdhu-sAdhvIjIma. 9 navanItabhAI je. mahetA 1 0 tathA pUjA prinTarsa enDa TreDarsa sAgara prinTasa, pAdazAhanI pALa, ka ta : 3 5 che rAnala hAsana para mahedIkuvA, cAra rastA, BAI SIthI koma amadAvAda- 11 1. amadAvAda nItinanAra na For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir sa ma pa Na prAtaH smaraNIya.... paramopakArI...paropakAra-parAyaNa... niHspRha...nikhAlasa svabhAvI...niDaravaktA zAsanaprabhAvaka...samartha vyAkhyAnakAra pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijaya meruprabhasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA paramapAvanIya karakamalomAM kaTi keTi vaMdana sAthe sa.ma...5. zuM jeozrIe mArA jIvana-upavanane darzana-jJAna-cAritranI maghamaghatI saurabhathI suvAsita banAvyuM che. (r) caraNe pAsaka paM. Indrasenavijaya gaNi. For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Lain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir // 4 // RECARECHORECAPACEG A catvAri prakaraNAni anukramaNikA -viSaya -peja(1) Arthika sahayoga..... ..... ...... ...... ...... ... ........... ... 2 (2) samarpaNa...... .... .... .... ......... ...... ..... .... .... 3 (3) anukramaNikA.... .......... .... ...... ...... ... ..... ... 4 (4) prastAvanA parimala.......... .... ... .... ........ . .." (5) kiMcit mAtram ... ...... ... .... .... .... .... .... .... (6) zuddhipatrakam... ....... .... ............... ... ... ...... (7) zrI jIva vicAra prakaraNa saTIkam .... .... .... .... ... .... 1 thA (8) zrI navataca prakaraNa sAvacUrikam..... ...... .... 1 thI 18 (9) zrI daNDaka prakaraNa sAvacUri-saTIkam... .... ... .... ... ... 1 thA (11) zrI laghusagrahaNI (zrI jambUdvIpakSetra saGgrahaNI) saTIkaH......... .... .... 1 thI 20 NERISTIBIRHASRAN C // 4 // For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobarth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir 6 || zrIdaNDaka prakaraNam - - prastuta kaMDaka prakaraNanA tathA avasUrinA kartA zrIgajasAra muni che. teoe siddhAntanA vicAra saMbaMdhI 36 gAthAonuM prakaraNa hevAthI 'vicAra patririAvA' nAma rAkhyuM che. daMDaka prakaraNanI TIkA karanAra zrIrUpacaMdra munie 'laghusa'grahaNi evuM nAma rAkhyuM che. A graMthanI mULa gAthAe 36 lagabhaga haze ema 'patrizikA pada uparathI ITI samaya che bIjI vadhArAnI haze ! #gghane trIjA kSitriti : eTale cha jene viSe daMDa-zikSA pAme te ija kahevAya. anaMta jJAnAdikane mAlika AtmA jaDa pudagalanA saMbaMdhathI vibhAvadazAmAM 2maNutA karI rahyo che. tenI zikSArUpe kamarAja AtmAnuM anaMta jJAnAdika dhana harIne 24 gatisthAna rU5 24 baMdIkhAnAmAM pUrI aneka jAtanI viDaMbane pamADe che, mATe te 24 gatisthAne (gatinA bheda) ja AtmAne daMDa-zikSA rUpa hovAthI "ow' kahevAya che. 0 24 daMDakaH 1 daMDaka sAta nArakane, 10 daMDaka bhavanapati denA, 5 daMDaka pRthvIkAya vagere pAMca rathAvaranA athavA pAMca ekendriyenA, 3 iMDeka vikalendriyanA (dvIndriya-trIndriya-caturindriya), 1 daMDaka gabhaMja tiryaMcane, 1 daMDaka garbhaja manuSyane 1 daMDaka vyatarano, 1 daMDaka jyotiSIne, 1 daMDaka vaimAnikane. - - - 0 siddhAntarU5 24 kAro: (1) zarIra (2) avagAhanA (3) saMghayaNa (4) saMjJA (5) saMsthAna (6) kaSAya (7) vezyA (8) indriya (9) be samughAta (10) daSTi (11) darzana (12) zAna (13) ajJAna (14) vega (15) - For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobarth.org Acharya Shri Kailasagarsur Gyanmandir upaga (16) upapata (17) cyavana (18) sthiti (19) pathami (20) bihAra (21) saMjJA (22) gati (23) Agati (24) veda. e 24 dvAra che athavA 24 dhArarUpa saMkSipta saMgrahaNI che, vRttikatae A prakaraNunuM nAma 46 saMkhaLI rAkhyuM che paraMtu prakaraNanI paz (zrIgajasAra muni kRta) avacarimAM te "A 24 dvAranI be gAthAo ladhusaMgrahaNI prakaraNamAMthI lIdhelI che." ema kaheluM che tethI laghu saMgrahaNI bIje ja graMtha che ane 300 lagabhaga gAthAvALI bRhada saMgrahaNI e ja ladhusaMgrahaNI che. H3 zrIstrI parama kRNa A prakaraNunuM vAstavika nAma zrIjabUdvIpa kSetra saMgrahaNI che. paraMtu vartamAna samayamAM A prakaraNa laghusaMcahaNanA nAmathI oLakhAya che. A tirachI leka (madhya loka) mAM rahelA asaMkhya dvIpa samudromAM sarvathI pahelo jaMbudvIpa nAmane dvIpa che. te dvIpamAM rahelA aneka zAzvata padArthonA saMgrahane kahenAra che. jemAM khaMDa, jana, kSetra, parvata, kuTa, tIrtha, zreNio, vijaya, savAre ane nadIe e 10 padArthone saMgraha (A prakaraNamAM kahevAne che mATe A granthanuM nAma) te "saMgrahaNI' prakaraNa kahevAya che. e 10 padArtho te A prakaraNamAM 10 dvAra tarIke jANavA. zrIjabUdvIpamAM daza padArtho...... (1) khaMDa : 190 khaDa pramANa (saMkSipta, uttara) For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Lain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir | | 88 (2) yojana: 7905694150 janadhI adhika (3) varSa : manuSyanI vasativALA kSetra-7. (4) parvata : 269. (5) kUTa parvatanA zikhare te girikUTa-497 ane bhUmi upara rahelA zikharanI AkRtivALA parvata te bhUmikUTa-58, (9) tItha : jene jItavA mATe cakravatione ane vAsudevane jaLamAM utaravuM paDe. evA jaLamAM rahelA devasthAne te tIrtha kahevAya... AvA tIrtha 102 jaMbUdvIpamAM che. (7) zreNika vaitADhaya parvata upara rahelI vidyAdharanA nagaranI paMktio tathA saudharmendra ane IzAnendranA lokapAlanA Abhigika (sevaka) denA nagaranI paMktio te zreNi kahevAya. AvI jaMbudvIpamAM zreNio 68-68 kula-136 che. (8) vijaya cakravatione jItavA yogya 6-6 khaMDavALA kSetra te vijaya. AvA jaMbudvIpamAM vijaya kSetra 34 che. (9) kahaH draha eTale sarevara. te jaMbUdvIpamAM 16 che. (10) nadI : jaMbUdvIpamAM sarvanahIe 14,56,000 che. jabUdvIpa saMgrahaNInI racanA 1444 graMthanA racayitA sUripuraMdara zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAjAe karela che. ane tenA upara zrIprabhAnaMdasUri viracita vRtti vi. saM. 1360 bhAdaravA vada-4 nA karela che tema vRttikAranI prazasti jotAM spaSTa jaNAya che. % nAWB I 9 II For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www kabatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir * = prastAvanA parimala :-- - || 8 | nanananana zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA jeo ApaNA Asanna upakArI ane carama tIrtha pati che. teonuM avicchinna prabhAvazALI zAsana ApaNane prApta thayela che. jyavaMta zrI jina zAsanamAM pUrvanA mahApuruSoe athAga parizrama laI ane dhamane badha-jJAna saraLa rIte thAya te mATe vividha kSetre suMdara sAhityanuM sarjana karI mahAna u5kAranI varSA varasAvI che. prastuta grantha "cAra -prakaraNa" ne saMrakRta vRtti ane sAvacUrithI suzobhita che. je kiMcit mAtram ' zirSaka taLe tenA vizenI mAhitIthI sabhara che. A grantha pU. sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA e caturvidha saMghane lAbhadAyI ane upayogI nivaDaze. bhASA sAdI....sIdhI...saraLa... sugama che. zAsana samrATa tapAgacchAdhipati, paMcamasthAnamaya zrIsUrimaMtra samArAdhaka pUjyapAda bhaTTArakAcArya 1008 zrI zrI zrI vijayanemisUrIzvarajI ma. sA. nA puNya prabhAva sAmrAjya pUjyapAdazrInA paTTadhara siddhAnta vAcaspati, gItA cUDAmaNi parama pUjya AcArya bhagavaMta zrIvijayaudayasUrIzvarajI ma. sA. nI divya kRpAthI teozrInA paTTAlaMkAra niDaravakatA, zAsana prabhAvaka paramapUjya AcArya bhagavaMta zrI vijaya meruprabhasUrIzvarajI masA. nA zubha AzIrvAda ane prabaLa preraNAthI A granthanuM prakAzana karatA ane zrI saMdhanA karakamaLamAM mUkatAM amo savizeSa AnaMda ane atyaMta For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir harSollAsa anubhavIe chIe. cAra prakaraNanI vRtti AdinuM prakAzana aneka saMsthAo taraphathI pragaTa thayela paraMtu te aprApya yadrA prApya paNa sughaDa chApakAmanA abhAve A grantha jarUra sahune Adara ane AvakArane pAtra thaze te niHzaMka vAta che. vi. saM. 2041 mAM amadAvAda-pAMjarApoLa upAzraye cAturmAsa sthita prazAtamUti parama pUjya AcAryadeveza zrIvijayaudayasUrIzvarajI ma. sA. ne paTTAlaMkAra suvizuddha saccAritradhAraka parama pUjya AcArya deveza zrIvijaya meruprabhasUrIzvarajI ma. sA. nA upadezAmRtanA pAnathI grantha pragaTa karavAmAM amAre utsAha...ullAsa bevaDAya eTaluM ja nahi paraMtu pUjyapAdazrInA ziSyane pU. 5, zrImAna, gavijayajI gaNi. nI preraNAthI Arthika sahAga...pU. paM. zrIIndrasenavijayajI gaNi. nuM cIvaTa ane kALajIpUrvakanuM saMpAdana kArya tathA pU. gaNi. zrIsiMhasenavijayajI. ma. sA. nuM suMdara saMkalana tathA prapha saMzodhana kArya kharekhara prazaMsanIya ane anumodanIya che. uparokta pUjyavayenA ame khUba khUba RNI chIe. temaja mudraka sahakAra navanItabhAI je. mahetA (sAgara prinTarsavALA) tathA mudraNakArya suMdara ane sughaDa karI ApavA badala zrI navaprabhAta presavALAnA ame khUba khUba AbhArI chIe. mati deva.....daSTi doSa... presa doSanA kAraNe koIpaNa kSati rahI hoya tathA bhagavAnanI AjJA viruddha kaMIpaNa chapAyuM hoya te tenA mATe aMtaHkaraNa pUrvaka trividhe-trividha micchAmi dukkaDaM. For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Lain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir gurugamathI A granthanuM adhyayana-adhyApana tathA ciMtana-manana -nididhyAsana karavAthI jainazAsananA anekavidha siddhAntane apUrva baMdha thAya tema che. prAnta paratuta grantha vAMcI-vicArI-AtmasAt karI paramapadane prApta karo e ja maMgala kAmanA. kiMcita mAtra- zrI jIvavicAra prakaraNam A prakaraNamAM jIvenA bheda-svarUpa-AyuSya-kAyasthiti-prANa-ni-pramANAdi vicAra kathanavaDe AnuM "jIvavicAra" e pramANe svarUpa anurUpa svanAma anusAra che. 51 gAthAtmaka AsapraNIta anekaguNagaNAlaMkRta vAdivetAla zrImad zAMtisarijIe racela che A prakaraNanI TIkA kharataragara chIya vAcaka maghanandana ziSya pAThaka zrIranAkare vi. saM. 1610 A vada-8 nA karI che ema TIkAkAra kRta prazastithI phuTa jaNAya che. teo jenazAsanamAM mahAprabhAvaka AcArya thaI gayA. teonI apUrva vAdazakti joIne laghubhojarAjAe teone vAdivetAla' nuM birUda ApyuM hatuM. vi. saM. 1097 mAM zrIcakrezvarI ane zrI padmAvatI devInI sahAyathI teoe dhULakeTa paDavAnI AgAhIthI zrImALInA 700 kuTuMbanuM rakSaNa karyuM hatuM. teoe zrIuttarAdhyayana sUtra upara 18,000 chA 20 || For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir -**-rika. janakara kaka pramANu TIkA racI che je "pAI TIkA' nAmathI prasiddha che. zrIuttarAdhyayananI bRhadavRttinI prazastimAM teo pitAne thArApaDhIya guracha je vaDagAchinI zAkhA che) nA batAve che. mahAkavi dhanapAla kRta tilakamaMjarInuM saMzodhana teoe kayuM* hatuM. vi. saM. 1111 mAM kAnhaDa nagaramAM pUjyapAda AcAryazrIne svargavAsa thaye. A graMtha mULa prAkRta bhASAmAM 51 AryA chaMdamAM banAvela che. tenI upara vi. saM', 1610 mAM pAThaka ratnAkara bRhadavRtti racI ane vi. saM. 1750 mAM zrI kSamA kalyANa ke laghuvRtti banAvI che. zrI navatatva prakaraNam / prastuta prakaraNa e jana darzananA jJAnane cAra anuyege paikI prathama dravyAnuga vibhAgane aMza che. navatatvanA viSaya upara judA judA aneka mahApuruSoe TIkAe karelI che. zrInavatatva upara prAcIna vidvAne avacUrI lakhela che. A avacUrInuM saMskRta evuM te saraLa ane rasIka che ke, A prakaraNanuM prAthamika adhyayana karanArane ullAsa sAthe kaMThastha karavAnI jijJAsA thAya tevuM che. zrInavatarananA vizALa jJAnarUpa sAgaramAM praveza karavAne prastuta avacUrI "naukA' rUpe lAgavAthI mULa tathA avacUrI sAthe ApavAmAM Avela che. prastuta prakaraNamAM jIvAdi navatatvanuM suvizada zailImAM vizeSa rUpe suMdara svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. temaja nijhara karavA -*- - Ru ?? | For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www kabatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir 22 // navatara jANavAthI thate lAbha, siddhanA 15 bheda sadaSTAnta jaNAvela che. tethI "navatatva' e pramANe yathArtha nAma rAkhavAmAM AvyuM che. navatattvanuM vizeSa svarUpa tenA bhedanI vyAkhyA spaSTa ane saMkSipta thavarUpamAM batAvavAmAM AvelI che. temaja jaina darzananA dharmAstikAyAdi "paDadravya' ne paNa suMdara nideza tathA samajaNa ApavAmAM Avela che. A prakaraNa 59 gAthAtmaka che chellI gAthA prakSita gaNatAM 60 gAthAnuM che, navatatva prakaraNanI ghaNI gAthAe AyavRtta chaMdamAM che. (1) jIva (2) ajIva (3) puNya (8) pApa (5) Azrava (6) saMvara (7) nirjarA (8) baMdha (9) mokSa jenA anukrame 14 bheda, 14 bheda, 42 bheda, 82 bheda, 42 bheda, 57 bheda, 12 bheda, 4 bheda, ane 9 bheda che. kula bheda 276 thAya che. bhavya jIe A navataravane abhyAsa karI zrIjinezvara bha. nI AjJAnuM samyapha zraddhAna karI, samyapha AcAravicAra rUpa samyapha cAritranuM paripAlana karI mukti pada prApta karavuM e ja A mAnavatattva jANuvAne sAra che. sa || 12 | For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir // 13 // // 13 // pRSTha paMkti -: zuddhipatrakam :(1) zrI jIvavicAraprakaraNam zuddham pRSTha paMkti abuha | 100 mAdi | 13A azuddham azuddham abhuha mA zuddham muharta 11 jIva AURANAGAR ceba akSA .... 13A akaSA.... vanaspati vanas ti ....zvazatA saMstha... -tatpRthvA... mA-1... mAvA... AAAAAAAAAAX bheyAi jIva pazcazatA.... saMsthi .... tAt pRthvI sapta... mAtrA... ...zamike asyAM praNItaM meyAi iMti iti 5 22. 28A ....vizeSaH ...zami ....videSaH prakaTA) cakSupAM prakaTAyeM cakSuSAM 2 syAM praNataM For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir // 14 // // 14 // jIva nattae ...dumaya jIva nayattae * dubhaya siddhAzcava zarINiH vikle.... Izyate lokA... abaddhaspi sUtrakutA upa vinayaM aNaMna.. AEKABAAAAAAE siddhAzcaiva 11 zarIriNaH 13A vikale.... 14 __ dRzyate 160 lokA... 17A abaddhAsthi 26 // sUtrakRtA 30 dvAdaza (2) zrI navatatvaprakaraNam sAhAraNa... | 18 (3) zrI daNDakaprakaraNam iti 60 vyAkhyAnaM 7A upari vijayaM aNaMta... yadavAci padavAci sahAraNa... chellI upAdeyamo 128 A-6mala ita ...nakhaM ...vattAri vyathAkhayAnaM For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir 9 // 15 // // 15 // MA narateinti. tiraemuM tejayA narateiMdi0 tirieK tejaAdyA daNDa 8 ACTER ...payoga ASTRASTRORSANSARNSR kapAyaddhAra kaSAyadvAra | 6A AhArAn AhArakAn / 7. daNDako ...pathoga (4) zrI laghusaGgrahaNI prabhAvIrajI prabhasUrIzvarajI 4 - zat dvAtriMzat 5 kiMca kSetradvAra sAmAni sAmAnikA nIlavaMta vatarA (?) nIlavadaMtarA sahasa... bIghe... dIrgha... miti miti tAvantyUla) tAvantyamUla nAma... svanAma... " mor.90 kSetradvAraM 100 10 sahastra... 12 ...varddhanI ...barddhanA medhakArA meSaMkarA tathA vidyutprabha tathA vidyutprabhe siddhAyatana 1 For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir SA // 16 // // 16 // PUSAT LALIGEREAGEERLERLER 11. toyadharA vicitrA subatsA, batsamitrA 15 8 sagraha sarvAgraha 12 2 vistAra vistAra 16 5 gAthAddha gAthA 12 5 yajane yojane 15 5 viema vijaema 14.8 giriNaM girINaM atha punara ..mAha9mI lITIne badale 8mI presadoSanA kAraNe hasa ke dIrghai Adi akSaro barAsamajavI, tyAravAda khittANaM vijayANaM bara chapAyA na hoya to vAcakavarga svayameva sudhArI levA viyaDDha cucurtiisvttttiyre| solasa tathA vizeSa azuddhi rahevA pAmela hoya to jaNAvavA vakkhAragirI, do cittavicitta jamagA // 11 // namra vinaMti. ATalaM umera AAAAAAECOM For Private and Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir / rAjanagara maMDana zrI mUlevApArzvanAthAya namaH // // zrIvRddhicandrajI sadgurave namaH // / / zAsanasamrAT zrIvijayanemi-udaya-meruprabhasUrIzvarebhyo namaH // // zrI jIvavicAraH / ' // saTIkaH // sajjJAnabhAskaraM vIraM, natvA vANI nijaM gurum / kurve jIvavicArasya, kArikAM sukhabodhikAm // 1 // iha hi heyopAdeyAdipadArthasArthaparijJAnanipuNasya janmajarAmaraNarogazokAdidorgatyanipIDitasya bhavyasattvasya svargApavargAdisaMpatsaMpAdanapravaNasya jIvatattvasya jJAnamupAdAtumucitaM, tadupAdAnopAyaH sauvagurUpadezamantareNa na samyagjJAyate, na cAnupAyapravRttAnAmiSTArthAptirityataH kRpApAvitryamanAH zrIzAntimUristattvopadezaM dAtukAmaH ziSTamArgAnugAmitayA pUrva tAvadabhISTadevatAnamaskaraNapratipAdikAM zAstrAbhidheyasUcikAmimAM gAthAmAhabhuvaNapaIvaM vIraM, namiUNa bhaNAmi abuhabohatyaM / jIvasarUvaM kiMci vi, jaha bhaNiyaM puvvasUrIhiM // 1 // AAAAAAE% ACK For Private and Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirlain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir saTIka. gI. vi. 1 // 1 // RETERSNEWS vyAkhyA- 'pUrvArddhanAbhISTadevatAnamaskRtidvAreNa vighnavinAyakopazAntaye maGgalamAbhAhata, uttarArdhena cAbhidheya sambandhaprayAjane ca 'sAmadhyagamye / tathAhi-sambandhastAvadupAyopeyalakSa * sAdhyasAdhanalakSaNo vA / tatredaM zAstramupAyaH sAdhanaM vA, sAdhyamupeyaM vA zAstrArthaparijJAnamiti / prayojana tu dvidhA-kartuH zrotuca, punaranantaraparamparabhedAdekaikaM dvidhA / tatrAnantaraM zAstrakartuH sattvAnugrahaH, paramparamapavargaprAptiH / yaduktam-"sarvajJoktopadezena, yaH sattvAnAmanugraham / karoti duHkhataptAnAM, sa prApnotyacirAcchivam // 1 // " iti / zrotuH punaranantaraM zAstraparijJAnaM, parampara(da)tasthA(pya)padAptiH, uktaM ca-"samyakchAstraparijJAnAdviraktA bhavato jnaaH| labdhvA darzanasaMzudi, te yAnti paramAM gatim // 1 // " iti sAntrataM bhUtravyAkhyA-asyAM mAthAyAM pUrva kriyAnugAmi kaThapadaM, tato'hamiti zrIzAntimarinthakadAha, jIvasvarUpaM kizcidityalpAkSaramahArthamitikRtvA / aperbahuvaktavyatayA(tve)'pi muktAmuktatrasetarAdibhedabhinnaM bhnnaamiitynvyH| kiM kRtvA ? natvA / kaM? vIraM, karmavidAraNAttapasA virAjanAdvaryavIryayuktatvAdyo vIra iti khyAtastaM vIraM shriivrdhmaan| kiviziSTaM ? bhuvane-vizve pradIpaiva pradIpaH jJAnenAviSkRtajIvAjIvAdipadArthastaM / punaH sUtrakAraH prayojanAbhisandhi bruvabhAha-kimartha? "abuDabohatyaM ti" abudhAH-aviditajIvAjIvAditattvArthAsteSAM bodhaarth-tdvijnyaanaay| punargranthakRdAtmano garvaparihArArtha darzayati-yathA pUrvaparibhiH-gautamAdhairbhaNitaM tathA, na svamanISikayeti gAthArthaH // 1 // 1 namiUNatyantena. 2 kaH zroturanantaraM paramparaM ceti. caturvidhasya tathAgamyatvAt , abudhetyAdi tu katuranantarameva. 3 satsAmIpye | sadvadvA (5-1-1) iti bhaviSyati vartamAnA. SHRSS For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir cha % unnAvakA athagranthoktavAcyanirvAhitayA pUrva jIvasvarUpaM vyAvilyAmurAhajIvA muttA saMsAriNo ya, tasa thAvarA ya saMsArI / padavijalajalaNavAU, vaNassaI thAvarA neyA // 2 // vyAkhyA-"jIva ti""jIva prANadhAraNe" ajIvana jIvanti jIviSyantyAyuryogeneti 'niruktavazAjjIvA / te dvidhA, eke muktAH "muclU mocane " 'mocanAnmuktAH niSTapitaduSTakarmavipAkA AtyantikadehAdiviyogavantaH / 'caH' punararthe, tataH 'saMsAriNaH' tatra saMsaraNaM bhramaNaM saMsAraH, sa vAstyeSAmiti saMsAriNaH / atha muktAnAM siddhajIvAnAmatrai kabhedatvAtpUrva tAva| saMsAriNAM bhedAnAha-eteSveke trasAsvasanAmakarmodayavazAtrasA:-zItoSNabhayAdhairabhitaptAH tannAzAya trasyantIti sAH / tathA tiSThanyuSNAghabhitApitA api tatparihArAsamarthAH sthAvaranAmakamodayavazavartinaH sthAvarA:-te ekendriyA eva jnyeyaaH| 'ca' samuccaye / atrAha ziSyaH-iha sUtrakRtA pUrva prasAstataH sthAvarA iti kramaH pradarzitastatki" ? satyaM, sAnAM puNyaprakRtikatvAt sthAvarebhyaH samarthatvAdvA mukhyamokSAGgatvAdvA / athavA (ca) prAyazo jIvA ekendriyeSu bhrAntamA dIndriyAdiputpadyanta itikramadarzanAya sUtrakRtpRthavyAdisthAvaravizeSAn vyaJjayan vicArayati, tatastrasajIvavicAraNamityAH pUrva sthAvaravaktavyatAmAha-"puDhavi tti (vityAdi)" pRthvyapratejovAyuvanaspatayaH ete pazcApi sthAvarabhedA jJeyA:-jJAtavyA iti / tathA'smin anthe jIvamedavyAkhyAyAM bhedadvayI darzitA zAstrAntareSu dvayAdidazacaturdazacaturviMzatidvAtriMzadvedA apyuktAH / paduktaM zrIjIvAbhigamAviyatra, tadyathA-"iha" khalu jiNamayaM jiNAMNumayaM 1 auNAdikApratyaye, 2 amociSateti, etatta karmazayabhAvArthadarzanaparam. 3 vattemAnasvarUpaupAdherabhAvAt , tIrthAtIrthAdibhedAstu parakRtAH pUrvakAlInAca, sameSAM karmakSayasvarUpAvirbhAvakasvarUpatvaM. 1 ceSTante. 5 katham. 6 cinyametat. 7 iha khalu jinamataM jinAnumataM % % For Private and Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir A pI. vi. saTIka. // 2 // jiNANulomaM jiNappaNIyaM jiNapparUviyaM jiNakkhAyaM jiNANucinnaM jiNapannattaM jiNadesiyaM jiNapasatyaM aNuvIIe taM saddahamANA taM pattiyamANA ta roemANA therA bhagavaMto jIvAjIvAbhigamaM nAmajjhayaNaM paNNavaiMsu, saMsAramAvabharamaNa jIvesu imAo evamAhiti / taMjahA-ege evamAhiMsu duvihA saMsA0, te evamAhisu, taMjahA-yAvarA ceva tasA ceva 1 / se kiM taM thAvarA ? thAvarA tivihA paNNattA, taMjahA-pu0 A0 va0 ityAdi / se kiM taM tasA ? tasA tivihA.paNNatA, taM jahA teukkAiyA vAukAiA urAlA tasA pANA / tivihA saM0 te eva0 itthI purisA NapuMsagA 2 / caubdhihA-neraiyA tiriyA maNussA devA ya 3 / paMcavihA-egidiyA iMdiyA teiMdiyA cauriMdiyA paMciMdiyA 4 / chavvihA-puDhavi0 A0 teu0 vAu0 vaNassaI tasA 5 / sattavihA-neraiyA tirikkhajoNiyA tirikkhajoNiNIo maNussA maNussaNIo devA devIo ya 6 / aTThavihA-paDhamasamayaneraiyA apaDhamasamayaneraiyA, evaM devA maNuyA tiriyA ya 7 / jahA te navavihA-puDhavikAiyA Au teu vAu vaNassaI beiMdiyA teiMdiyA cauriMdiyA paMciMdiyA 8 / jinAnulomaM jinapraNaM taM jinaprarUpitaM jinAkhyAtaM jinAnucIrNa jinaprajJapnaM jinadezitaM jinaprazastaM anuvIcya [mAlocya ] tad zraddadhAnAH tatpratIyantastadrocamAnAH sthavirA bhagavanto jIvAjIvAbhigamaM nAmAdhyayanaM pajJApitavantaH saMsAramApanneSu jIveSu imAH (pratipattayaH ) evamAkhyAyante / tayathA-eke evamAkhyAtavantaH dvividhAH saMta evamAkhyAtavantastadyathA-sthAvarAzcaiva prasAzcaiva / atha ke te sthAvarAH ? sthAvarAtri| vidhAH prajJaptAH, tayathA-pR0 ma0pa0 / atha ke te trasAH ! sAtrividhAH prajJaptAstadyathA-tejaskAyikA vAyukAyikA udArAnasAH prANAH / | trividhA saMsA ta evamAkhyAtavantaH triyaH puruSA napuMsakAH / caturvidhA:-nairayikAH tiryaJco manuSyA devAca / paJcavidhAH-ekendriyA dvIndriyAH trIndriyAzcaturindriyAH paJcendriyAH / SaDvidhA:-pR0 a0 te0 vA0va0 vaptAH / saptavidhA:-nairayikAstiyaJcaH tiryabhyaH manuSyA mAnuSyaH BREAR-kArasamasa AS For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Lain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir KASA dasavihA ya-paDhamasamayaegidiyA apaDhamasamayaegidiyA,jAva paDhamasamayapaMciMdiyA ya apaDhamasamayapaMciMdiyA ya 9|se kiM taM sadhajIvA| bhigame savvajIvesu NaM imAuNava paDivattIu evmaahijjNti| ege evamAhisu-duvihA savvajIvA jAva dasavihA sadhajIvA pnnnnttaa| Baa tattha je te evamAhiMsu duvihA savyajIvA te evamAhiMsu siddhA ceva asiddhA ceva 1 / ahavA duvihA sabbajIvA iMdiyA ceva aNidiyA ceva 2 / ahavA sakAiyA ceva akAiyA ceva 3 / sajogI ceva ajogI ceva 4 / ahavA duhivA sanyajIvA vedagA ceva avedagA | ceva 5 / evaM kasAI ceva akasAI ceva 6 / ahavA duvihA savvajIvA salesA ya alesA ya 7 / ahavA nANI ceva anANI ceva 8 / ahavA du0 AhAragA ceva aNAhAragAce 9 / ahavA du0 bhAsagA ceba abhAsagA ceva 10 / ahavA du0 sarIriyA ceva 4 asarIriyA ceva 11 / ahavA du0 carimA ceva acarimA ceva 12 / ahavA du. sAgArovauttA aNagArovauttA 13 / se taM | devA devyazca aSTa vidhA:-prathama samayanArakA aprathamasamaya nArakA evaM devA manuSyAstiryazcazca / yathA te navavidhA pR0 a0te0vA 030vI0trI0 ca. paM0 dazAvidhAzva-prathamasamayai kendriyAH aprathasamaya kendiyA: yAvat prathamasamayapaJcendriyAzcAprathamasamayapazcendriyAzca / atha ko'sau sarvajIvAbhigabhaH sarvajIveSu imA nava pratipattaya evamAlyAyante / eke evamAkhyAtavantaH dvividhAH sarvajIvA yAvat dazavidha : sarvajIvAH prajJaptAH / tatra ye te evamAkhyAtavanto dvividhAH sarvajIvAsta ebamAkhyAtavantaH siddhAzcana masiddhAzcaiva / athavA dvividhAH sarva jIvA indriyAzcaivAnindriyAzcaiva athavA sakAyAzcaivA kAyAzcaiva sayoginazcavAyoginazcava / athavA dvividhAH sarvajIvA vedakAzcaivAveda kAzcaiva evaM kaSAyiNazcaivAkaSAyiNazcaiva / athavA dvividhAH sarvajIvA salezyAzcavAlezyAzcaiva athavA jhAninanavAjJAninazvava / athavA dvi. AhArakAzcaivAnAhArakAzcaiva / athavA dvi0 bhASakAcava bhASakAzcaiva / athavA dvividhAH zarIriNazcaivAzarIviNadaiva / athavA dvi0caramAzcaivAcaramA caina / athavA dvi. sAkAropayuktAzcaivAnAkA R OKAR kalAkAra For Private and Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir M jI. vi0 saTIka. duvidhA savve jIvA paNNatA / dvividhapratipacau 13 bhedaaH| ja(ta)ttha je te evamAhiMsu tivihA sabajIyA paNatA te evamAhima, taMjahA-sammadiTThI micchAdiTThI sammamicchAdiTThI 1 / ahavA tivihA-paricA ya aparicA ya noparittAnoaparittA ya 2 / ahavA tivihA-pajjattagA apajjattagA nopajjattagAnoapajattagA 3 / ahavA ti0-muhumA bAyarA nosuhumAnobAyarA 4 / ahavA tikasaNNI asaNNI nosaNNInoasaNNI 5 / ahavA ti0-bhavasiddhiyA abhavasiddhiyA nobhavasiddhiyAnoabhavasiddhiyA 6 / a. havA ti0-tasA thAvarA notasAnothAvarA 7 / se tidihA sabajIvA paNNattA / tattha0 caubihA savvajIvA paNNatA, te evamAhisu, taMjahA-maNajogI vayajogI kAyajogI ajogI ya1 / ahavA ca0-ithiveyagA ya purisaveyagA ya napuMsakaveyagA ya aveyagA ya 2 / ahavA ca0-cakkhudaMsaNI acakkhudaMsaNI ohiMdaMsaNI kevaladasaNI 3 / a0 ca0saMjayA asaMjayA saMjayAsaMjayA noropayuktAzcaiva / tadete dvividhAH sarve jIvAH prajJaptAH / tatra ye ta evamAkhyAtavantakhividhAH sarvajIvAH prajJaptAH ta evamAkhyAtavantastadyathA-samyagdaSTayo midhyAdRSTayaH samyagmidhyAdRSTayo'thavA trividhAH pItAzcApItAzca noparItAzca no'parItAzca athavA trividhAH paryAptA aparyAptakA noparyAptakAno'paryApta kAzca athavA tri0 sUkSmA bAdarA nosUkSma nobAdarAH / mathadA tri. saMjJino'saMjJinaH no saMjJinoasaM jJanaH / athavA tri. bhavasiddhikA abhavasiddhikA nobhavasiddhikanoabhavasiddhikAH / athavA tri0 sAH sthAvarA notrasanosthAvarAH / tadete trividhAH sarvajavAH prajJaptAH / tatra. caturvidhAH sarvajIvAH prajJaptAH ta evamAkhyAtavantastathadhA-manoyogino pAgyoginaH kAyayogino'yoginazca / athavA ca0 strIvedakAzca puruSavedakAzca napuMsakavedakAzca avedakAzca / athaza ra. cakSurdarzanino'cakSurdarzaninaH avadhidarzaninaH kevaladarzaninaH / athavA ca. saMyatA asaMyatAH saMyatAsaMbatA nosaMyatanobhasaMyatA. / ityete caturvidhAH sarvajIvAH prjnyptaaH| tatra ye ta evamAkhyAtavantaH ECRETARIA For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMjayAnoasaMjayA 4 / se taM caubihA savvajIvA paNNattA / tattha je te evamAhiMsu paMcavihA, se taM-NeraDyA tirikkhajoNiyA maNusptA devA siddhA ya 1 / ahavA paMcavihA-kohakasAI mANakasAI mAyAkasAI lohakasAI akasAI 5 / se taM paMcavihA / tattha chabihA-egidiyA beiMdiyA teiMdiyA cauridiyA paMvidiyA aNidiyA 1 / ahavA chabihA-urAliyasarIrI veubbiasarIrI AhAragasarIrI teyagasarIrI kammagasarIrI asriirii|se taM chavihA sbjiivaa| sattavihA-puDhavikAiyA AukAiyA teukAiyA vAukAiyA vaNassaikAiyA tasakAiyA akAiyA 11 se taM sattavihA savvajIvA / se kiM taM aTThavihA savvajIvA paNNattA-NeraiyA tirikkhajoNiyA tirikkhajoNiNIo maNussA maNussaNIo devA devIo siddhAya 1 / ahabA aTThavihA AbhiNibohiyanANI suyanANI ohinANI maNapajjavanANI kevalanANI maianANI suyaannANI vibhaMganANI 2 / setaM aTThavihA sancajIvA / je te evamAhiMsu navavihA sabbapaJcavidhA atha ete-naiyikAstiryagyonikA manuSyA devAH siddhAzca / athavA pAvidhA:-krodhakaSAyiNaH mAnakaSAyiNaH mAyAkaSAyiNaH lobha kaSAyiNaH aSAyiNaH / ityete paJcavidhAH / tatra pabidhA:-ekendrivA dvIndriyAH trIndriyAzcaturindriyAH paJcendriyA anindriyAH / athavA SaDvidhA audArikazarIriNo vaikriyazariNa AhArakazarIriNaH taijasazagaNiH kArmaNazarIriNaH azarIriNazca / ityete SaDvidhAH sarva jIvAH / saptavidhA:-pathvokAdhikA mahAyikAH tejaskAyikA vAyukAyikA vanaspatikAyika khasakAyikA akAyikAH / ityete saptavidhAH sarvajIvAH / atha ke te'STavidhAH sarvajIvAH prAptAH-nairayikAH tiryayonikAH tiryagyonistriyaH manuSyA mAnuSya devA devyaH siddhAzca / athavA aSTavidhAH AbhiniyodhikajJAnitaH zrutazAlinaH avadhijJAninaH manaHparyAyajJAninaH kevalajJAninaH matyajJAninaH zrutaHjJAninaH vibhaGgajJAninaH / ityete'STavidhAH sarvajIvAH / ye te khanAlyAtavantaH navavidhAH sarvajIvAH prajJaptAstadyathA-ekendriyA dvIndriyA 52655 For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www kobarth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir jI. vi0 saTIka. BRARIASISASAREERASHREE jIvA paNNattA / taMjahA-egidiyA veiMdiyA teiMdiyA cauridiyA neraiyA tirikkhajoNiyA maNussA devA siddhAya 11 ahavA navavihApaDhamasamayaneraiyA apaDhamasamayaneraiyA evaM tiriyamaNuyadevA siddhA ya / se taM navavihA / dasavihA savvajIvA-puDhavikAiyA AukAiyA teuvAu0vaNassaikAiyA bIyatiyacauriMdiyapaMciMdiyA aNidiyA 1 / ahavA dasavihA savvajIvA-paDhamasamayaneraiyA apaDhamasamayaneraiyA, paDha0 ti0, apa0 ti0, paDha0 maNu, apa0 maNu0, paDha0 devA, apa0 devA, paDha0 siddhA, apaDha0 siddhaa| se taM dasavihA savvajIvA / se taM sabajIvAbhigame / athavA sarvajIvAnAM caturviMzatibhedA:-"neraiyA asurAI puDhavAibiiMdiyAio ceva / nara vitara joisiyA vemANiya daMDao evaM // 1 // " ete caturviMzatibhedA jIvAH / yadvA dvAtriMzadbhedA api-" vigaliMdiyajIvANaM, strIndriyAzcaturindriyA nairayikAH tiryagyonikA manuSyA devAH siddhAzca / athavA navavidhAH prathamasamayanairayikA aprathamasamayanairayikA evaM tiryagmanuSyadevAH siddhAzca / ityete navavidhAH / dazavidhAH sarvajIvAH-pRthvIkAyikA bhakAyikAH tejaskAyikA vAyukAyikA vanaspatikAyikA dvitricaturindriyapazcendriyA anindriyAH / athavA dazavidhAH sarva novAH prathamasamayanairayikA aprathamasamayanairayikAH, pra. ti aprati0, pratha. ma0 apra0 ma0, pratha0 devA. apra. devAH, prathamasamayasiddhA 'aprathamasamayasiddhAzca ityete dazavidhAH sarvajIvAH ityeSa sarva jIvAbhigamaH / nairayikAH 1 asurAdayaH 10 pRthivyAdayaH 5 dvIndriyAdayaH 4 narA 1 vyantara 1 jyoti kA 1 vaimAnikAH 1 // 1 // vikale ndraya jIvAnAM paryAptAparyAptA bhavanti SaD bhedAH / paJcandriyANAM catvAro dvAviMzatirekendriyANAmapi // 2 // pRthvyudakAgnivAyubAdarasUkSmaparyAptAparyAptAH / catvAro'pi caturbhedAH vanaspatiH punaH bhavati SaDabhedaH / / 3 // paJcendriyANAM catvAraH dvAviMzatiH sAdhAraNapUrvakaH SaTbhedaH (vikalaH) pratyekaM paryApte dvAtriMzat jIvabhedAH // 3 // BREARREARRIER For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pajjattApaja huti chnbheyaa| paMciMdiyANa cauro,bAbIsamigidie sNpi[yaannNpi]||1||puddhvidgbhgnni vaauu,baayrsuhumpjttbhpjjttaa| cauro vi caurabheyA, vaNassai puNa hoi chnbheyaa||2|| paMciMdiyANa cauro, bAvI sAhAraNapuvao ya chnbheo| patteyaM pajjatte, battIsaM jIvabheyAI // 3 // vyAkhyA-dvitricaturindriyANAM paryAptAparyAptabhedAt SaT / paJcendriyANAM saMjyasaMjJiparyAptabhedAccatvAraH / bAdarapRthvyaptejovAyupratyekavanaspatInAM paryAptAparyAptabhedAdaza / sUkSmapRthivyaptejovAyuvanaspatInAM paryAptAparyAptabhedAiza / sAdhAraNavanaspatirapi dvidhA paryAptAparyAptabhedAt / militAH sarve'pi dvaatriNshbhedaaH| tathANDajAdayo'pyaSTau bhedA uktAH santi / te pratItA eva / cetanAdayaH SaT bhedAste'pi viditAH gauravabhayAnAtra likhyante / iha sAmAnyatayA pRthvyAdInAM nAmAnyuktAnIti gAthArthaH // 2 // atha keSAM pRthvIkAyateti tadvijJAnAya sUtrakRdAthAdvayena tadvizeSAnAhaphalihamaNirayaNaviddamahiMgulahariyAlamaNasilarasiMdA / kaNagAidhAuseDhI, vaNNiyaaraNeTTayapalevA // 3 // abbhayatUrIUsaM, maTTiyapAhANajAio NegA / sovIraMjaNaluNAi, puDhavimeyAi iccAi // 4 // . ___ vyAkhyA-"phaliha ti" sphaTikanAmagrahaNena aMkatailikAdayo grAhyAH, maNayazcandrakAntAdayaH, ratnAni vajrakarketanAdIni, yadvA maNayaH samudrodbhavAH ratnAni (ca) khanIsamudbhavAni, vidrumaH pravAlaH, hiGgulaharitAlamanaHzilAdayaH pratItA eva, rasendraH pAradaH, eSAM dvandvaH / tathA kanakAdayaH sapta dhAtavaH, te cAmI-cAmIkararUpyatAmratrapukharparasIsakalohAni, eSAM dhAtUnAM khanIdalAni pRthvIkAyaH / "seDhi ti" khaTikA / varNikA raktamRttikA / araNeTTakI deshprsiddhH| palevakaH pASANavizeSaH / abhrakANi pazcavarNAni / tUrI vastrANAM pAzaheturmattikAvizeSaH / "osa ti" kSArabhUmiryatrAGkarotpattirna jAyate / dvandvasamAsAnapuMsakatvaM caikatvaM PRABADASHAGRAA5% CCE For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir A jI. vi0 saTIka | ceti / mRttikA pratItA evaM / pApANa nAyo'ne prakArAH / sauvIrAjana zvetakRSNabhedabhitramaJjana / lavaNaM pratItaM, 'upalakSaNAssindhavasamudralavaNAdi / evama nekaprakAraiH pRthvIkAyabhedA ityAdaya uktA anuktA api svabudhdhyA jJeyA iti gAthAdvayArthaH // 3-4 // iti pRthvIkAyabhedAnukvA'pkAyabhedAn kathayannAha - kA bhomaMtarikkhamudagaM, osAhimakaragaharitagUmahiyA / hu~ti ghaNodahimAI, bheyA NegA ya Aussa // 5 // ___vyAkhyA-bhauma kUpAdizirAjalaM / AntarikSaM meghaja payaH / osa ti" avazyAyasnehanalaM / himaM tuSAraM / karako ghano palaH / " haritaNU ti" snehakAle darbhAgreSu jalavindavaH / "mahiya ti" mahikA dhamarI, prAkRtatvAdIrghaH / "ghaNodahi ti" pRthvyA AdhArabhUtamasaGkhyAtayojanapramANaM payaHpiNDarUpaM pRthvIparyantaM tad ghanodadhiH apkAya, ityAdayo'neke'pakAyabhedAH syuriti gAthA'kSarArthaH // // athApakAyabhedAnuktvA'gnikAyabhedAnAhaiMgAlajAlamummura-ukkAsaNikaNagavijjumAIyA / agaNijiyANaM bheyA, nAyavvA niuNabuddhIe // 6 // vyAkhyA-aGgAro jvAlArahito'GgAraH / jvAlA'gnisambaddhAcivizeSaH / marmarA viralAgnikaNabhasma loke kArIpo'gniriti prsiddhH| ulkA gaganAgnirutpAtakAraNa vyomni vividhAkAravatI rekhArUpA / " asaNi ti" AkAzAtpatitA bhuvi vahikaNAH / 1 AdizabdAt syAt paraM bahutvavivakSayaivam 2 haritaNU ityatra. AAAAAAAPK For Private and Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir www.kobatirth.org SACROSACROSSARDAR PI "kaNaga ti" gaganAttArakavatkaNarUpaH patannanirdazyate / vidyut pratItA / zuddhAgninirindhano vahivaMzagharSaNAderutpannaH / upalakSaNA sUryakAntyA (ntA) derutpannazca / ityAdayo'nuktA apyagnikAyabhedA nipuNabudhdhyA jJAtavyA iti gAthAkSarArthaH // 6 // prakramAdvAyukAyabhedAn vivRNvannAhaubhAmagaukkaliyA maMDalimuhasuddhaguMjavAyA ya / ghaNataNuvAyAIyA, bheyA khalu vAukAyasma // 7 // vyAkhyA-ubhrAmakavAtaH, utkAlikAbAtaH, maNDalikAvAtaH, mukhavAtaH, zuddhavAtaH, guJjavAtAdInAM svarUpanAmnaiva budhdhyA jJeyaM / athavA'yaM vizeSaH, tadyathA-udbhrAmakavAto'paranAmA saMvartakaH yo bahiHsthitamapi tRNAdi vivakSitakSetrAntaH kSipati / utkalikAvAto yaH sthitvA sthitvA vAti / maMDalikAbAto vaatoliiruupH| mukhabAtaH pratIta eva / zuddhavAta utkalikAdivikalo mandAnilaH / guJjabAto yo guJjan vAti / atha ghanavAtatanuvAtayoH svarUpaM kizciducyate-ratnaprabhAdipRthvInAM saudharmAdidevalokAnAM yadAdhArabhUtau ghanavAtatanuvAtau / tayorAvastyAnaghRtarUpaH, anyastu tApitaghRtavadadRdarUpaH / tau dvAvapi asaGkhyAtayojanapramANapiNDau / ityAdayo vAyukAyabhedA jJeyA nAmataH, vistarArtho'nyazAstrebhyo'baseya iti gAthArthaH // 7 // prastAvAdatha vanaspatikAyabhedAn kathayannAha -- sAhAraNapatteyA, vaNasaijIvA duhA sue bhaNiyA / jesimaNaMtANaM taNU , egA sAhAraNA te u / / 8 // REAAAAAAEE For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir jI, vi0 saTIka BARDASHAILOSE vyAkhyA--vanaspatijIvAH zrute Agame dvidhA bhaNitAH-uktA iti sambandhaH / tatrake sAdhAraNaH, anye prtyekaaH| "vaNasa- | itti" chandobhAbhayAdvitvaM na / iha pUrva tAvatsAdhAraNasvarUpaM vyAkhyAnayati "jesiti" yeSAM-vanaspatikAyajIvAnAmanantAnAmekA tanuH-zarIraM te sAdhAraNAH, anye pratyekAH / tathA coktaM zrIprajJApanAyAM-"samagaM vaktANaM samagaM tesiM sarIraniSphattI / samapamAhAragahaNaM samagaM ustAsanissAsA // 1 / / egassa ujaM gahaNaM bahuNaM sAhAraNANa taM ceva / jaM bahuANaM gahaNaM samAsao taM pi egassa // 2 // sAhAraNamAhAro sAhAraNamANapANagahaNaM ca / sAhAraNajIvANaM sAhAraNalakkhaNaM eya / 3 // " AsAM sugamArthatvAnna vyAkhyAyAte, bhAvArthaH svayameva bhAvanIyaH / tathA te sAdhAraNA dvidhA-eke sUkSmasAdhAraNA eke bAdarasAdhAraNAH, siddhAnte sAdhAraNasya nigoda ityapi saMjJA'sti / iha tAvatpUrva sUkSmanigodasvarUpaM darzayati, yaduktaM sagrahiNyA-"golo ya asaMkhijjA asaMkhanigoyagola o bhaNio / ikkikAmma nigoe aNaMtajIvA muNeyavvA // 1 // " sugamaiva / yathAgamasampradAya kizciducyate-iha hi dvidhA jIvAH| sAMvyavahArikA asAMvyavahArikAzca / tatra ye'nAdisUkSmanigodebhya uddhRtya zeSajIveSUtpadyante, te pRthivyAdivividhavyavahArayogAsAMvyavahArikAH / ye punaranAdikAlAdArabhya sUkSmanigodeSvevAvatiSThante ( te ) tathAvidhavyavahArAtItatvAdasAMvyavahArikAH / atha 1 samakaM vyutkrAmatAM samakaM teSAM zarIraniSpattiH / samakamAhAragrahaNaM samakamucchAvasaniHzvAsau // 1 // ekasya tu yagrahaNaM bahUnAM sAdhAraNAnAM tadeva / yadabahukAnAM grahaNaM samA satastadapi ekasya / / 2 / / sAdhAraNa AhAraH sAdhAraNamAnaprANagrahaNaM ca / sAdhAraNajIvAnAM sAdhAraNalakSaNametata // 3 // 2 golAzcA'saMkhyAtA asaMkhyanigodako golako bhaNitaH / / ekai kasminnigode ana-tA jIvA jJAtavyAH // 4 // AAAAAAABAR // 6 For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shi Kailassagersuri Gyanmandie kimasAMvyavahArikarAzeH sAMvyavahArikarAzAvAgacchanti na vA ? taducyate-uktaM ca vizeSaNavatyAM-"sijhaMti jattiyA kira, iha saMvavahArajIvarAsIo / iti aNAivaNassairAsIo tattiyA tammi // 1 // " prakaTArthA / tathA ca sAMvyavahArikAH sUkSmanigodebhya uddhRtya zeSajIveghRtpadyante / tebhyo'pyudhdhRtya kecidbhUyo'pi teSveva nigodeSu gacchanti, paraM tatrApi sAMvyavahArikA eva te, vyavahAre patitatvAt / tatra cotkarSato'vasthAnakAlamAnamasaGkhyAtA utsapiNyavasarpiNyaH, yadAgamaH-" suhumanigoe NaM bhaMte ! muhumanigoyattA kAlao keccira hoi ? goyamA! jahaNNeNaM atomuhuttaM,ukkosegaM asaMkhijA ussappiNIosappiNIo kArao khittau ti" vyAkhyAasaGkhyeyeSu lokAkAzeSu pratisamayamekaikapradezApahAre yAvatya utsarpiNyavasarpiNyo bhavanti tAvatpramANAH, asaGkhyeyA utsarpiNyavasapiNya ityarthaH / sUkSmanigodavizeSa saMdarya vAdaranigodasvarUpaM darzayati-vAdaranigodakAyasthitistu saptatiH sAgarakoTIkoTayaH yadAha-"bAdaranigoe NaM bhaMte ! pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM sattari koDAkoDIo."sAmAnyanigodasthitimAnaM tu sADauM dvau pudalaparAvattauM / tathA paJcasaGgrahe-"sauhAraNANa do sapuggalA nibisesANaM" / atra sAdhAraNanigodAnAM-sUkSmetarapa 1 sidhyanti yAvantaH kila iha saMvyavahAra jIvarAzitaH / AyAnti anAdivanaspatirAzestAvanta stasmin // 1 // 2 sUkSmanigodo bhadanta ! sUkSmanigodatve kAlataH kriyazciraM bhavet ! gautama ! jaghanyena antarmuhartamutkarSataH asaGkhyeyotsapiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrataH 3 bAdaranigodo bhadanta ! pRcchA, gautama ! jaghanyenAntarmuharta utkarSataH sapsati: koTIkoTayaH / 4 sAdhAraNAnAM dvau sAdhauM pudgalaparAvatI nivizeSANAm / SAGAR APEHADAAAAAAE For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nI. vi. saTIka. // 7 // IBOARDARSHEESHOPUR ptiAparyAptavizeparahitAnAmiti / tathA AryazyAmo'pi prajJApanAyAmAha-"nigoe NaM bhaMte ! nigoyattAe kAlao keciraM hoi ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukoseNaM aNataM kAlaM,tastha NaM aNaMtAbho ussaNiNiosappiNIo khettao aDDAijjA puggalapariyaTTA" iti prasaGgenAlaM / prakRtaM prastUyate-ekasmin sUkSmavAlAgrapradezapramANakSetre'saGkhyAtA nigodAH golakAkAratayA " golA " iti sNjnyaa| tatraikasmin sUkSmavAlAgrapradezapramANakSetre'saGkhyAtA nigodAsteSvekaikasminigode'nantA jIvAH, nigodasvarUpaM prAgvyAvarNitaM jJAtavyamiti gAthArthaH // 8 // ___atha yeSAM lokaprasidhdhyA'nantakAyatA teSAM kAnicinnAmAni gAthA ye nAha| kaMdA aMkurakisalayapaNagAsevAlabhUmiphoDA y| addayatigaMgajjaramotthavatthulAthegapallaMkA // 9 // komalaphalaM ca savvaM, gUDhasirAiM siNAipattAI / thohariku~ArigugguligaloyapamuhAi chinnaruhA // 10 // vyAkhyA-kandAH-bhUmadhyagA vRkSAvayavAste cAzuSkA ena grAhyAH, zuSkANAM tu nirjIvatvAdanantakAyikatvaM na saMbhavati / tathA aGkarA:-ugamanAvasthAyAM avyaktadalAdyavayavA ghossaatkiikriivruunnvttnimbaaditruunnaamngkraaHsrve'pynntkaayikaaH| kiza (sa) layAni ugacchannUtanakomalapatrANi tAnyapyanantakAyikAni prauDhapatrAdagviIjasyocchUnAvasthAlakSaNAni sarvANi, na tu kAnicideva / yataH 1 nigodo bhadanta ! kAlataH kiyazciraM nigodatve bhavati ! gautama ! dhanyenAntarmuha samutkaNAnanta kAla / tatra anantA utsarpiNyavasapiNyaH kSetrataH ardhatRtIyAH pudgalaparAvartAH / 2 allapatiya iti vA pAThaH / ABSHSAASHA RE For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagersun Gyanmandir SA PI "sabbo'vi kisalao khalu, uggamamANo aNatao bhaNio / so ceva vivaddhRto, hoi paritto aNaMto vA // 1 // " iti panakA -paJcavarNA phulliH / sevAlaM pratItaM / bhUmiskoTAni grISmavarSAkAlabhAvI ni chatrAkRtIni lokapratItAni vA / "addayatiya ti" ArdrakatrikaM ArdrakA-zRGgaberaH, ArdraharidrA, kaccUrakAstiktadravyavizeSaH / garjarANi pratItAni / tathA mustAdInAM caturNA svarUpaM dvAtriMzadana nta kAyavyAkhyAyAM vyAkariSyate / tathA sarva komalaM phalaM anibaddhAsthikaM tindukAmrAdInAM / "gUDhasirAItti" gUDhAni sirANi aprakaTakA sandhIni gajaparNapatrANIvAvijJAtasaMndhIni patrANiyeSAMtAni / bhuvriihaavivlopesiddhiH| etaduktalakSaNaM, na tudvAtriMzadanantakAyeSu saGkhyA pUraNAmiti / "thoharitti" snubAdInAM catasRNAmauSadhonAM chinnaruhANAM ca svarUpaM dvAtriMzadanantakAyikaSu vyaakhyaanyissyti| iha hi granthakRtA samagratayA dvAtriMzadanantakAyA noktAH sUcanAtsUtramiti kRtvA, tathApyucyante, tadyathA-'sayA hu kaMdajAI" ityAdi gAthApaJcakaM sUtrato na likhyate viditatvAd, arthAdvitriyate-huzabdo'vadhAraNe, sarvaivakandajAtiranantakAyikA / tathA sUraNakando'rzoghnaH, bajo'pi kandavizeSaH, AkatrikaM pUrva vyAvarNitaM jJAtavyaM, zatAvarI virAlike vallo bhedau, kumArI mAMsalapraNAlAkArapatrA, thoharI snuhItaruH, gahUcyapi vallI pratItaiva, lazunaH kandavideSaH, "vaMsakarella tti" komalAni navavaMzAvayavarUpANi karellakatayA pratItAni, garjara: prAgukto raktakandaH, lavaNako vanaspativizeSaH yena dagdhena sarjikA syAt, loDhaH padminIkandaH, girikarNikA vallI vizeSaH tasyAH kizalayAni patrANyapyanantakAyikAni, khIriMzukathegAvapi kando, mustA varAhapriyA tasyA AdrakandaH, tathA kavaNavRkSasya vak, na tvanye'vayavAH, khillUDaH kandavizeSaH, athavA'(cA)mRtavallI tantukAkArarUpA, tathA mUlako vidita eva, bhUmiruhANi bhUmi 1 sarvo'pi kisalayaH khAdchan anantako bhaNitaH / sa evaM vivardhamAno bhadati pratyeko'nanto vA // 1 // CTRESCR5464k For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirlain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir saTIka jI. vi. // 8 // A sphoTAni prAguktasvarUpANi, virUdAni aGkaritAni dvidaladhAnyAni, dakvAtthulaH zAkavizeSaH sa ca prathamodata eva, zUkarasaMjJito vallaH sa evAnantakAyiko na tu dhAnyavizeSaH, palyataH zAkabhedaH, " komalaMbiliya ti" abaddha sthikA AmlikA, AlukapiNDAluko kandavizeSau, ityete'nantakAyikA yatnena parihAryAH zrAvakaibuddhimadbhiH, punasteSvanantajIvaghAtatayA kathamapi virAdhanA na vidheyA teSAmiti gAthAdvayArthaH // 9-10 // athAnantakAyA dvAtriMzadadhikA veti saMdehanirAsArtha sUtrakadvAthayAha8. iccAiNo aNege, havaMti bheyA aNaMtakAyANaM / tesiM parijANaNatthaM, lakkhaNameyaM sue bhaNiyaM // 11 // - vyAkhyA--ityAdayaH-sUtroktA eva na, kiM tu aneke'nantakAyikAnAM bhedA bhavanti / siddhAnte dvAtriMzadeva taki ? ucyateAryadezaprasiddhatvAllokAnAM kAryopayoganiyuktAH anye tvaprasiddhatvAdanupayogitvAcca saGkhyAyAM nAntarbhAvitAH / atasteSAM parijJAnArthamebhyo'dhikAnAmetallakSaNaM zrute bhaNitaM-vyAvarNitamiti gAthArthaH // 11 // ___atha tadeva lakSaNaM vyAcikhyAsurAha-- gUDhasirasaMdhipabvaM, samabhaMgamahIruhaM (raMga) ca chinnaruhaM / sAhAraNaM sarIraM, tavivarIyaM tu patteyaM // 12 // vyAkhyA-"gUDhasiretyAdi" gUDhAni--prakaTavRttyAjAyamAnAni sirAssandhayaH parvANi ca yasya patrakANDanAlazAkhAdeH tattathA / yasya bhajyamAnasya zAkhAdekhoTathamAnasya patrAdeH samo'danturaH chedo bhavati tatsamabhaGgaM / tathA chidyamAnasya na vidyante hIrakAstantu PRASHASABHA // 8 // % For Private and Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir AAIbakaka tA lakSaNA madhye yasya tadahIrakaM / tathA chitvA gRhAdyAnItaM zuSkAdyavasthAprAptamapi jalAdisAmagrI prApya gaDUcyAdivatpunarapi yatprarohati | tacchinnaruhaM / tadetairlakSaNaiH sAdhAraNaM zarIraM jJeyaM tadanantakAyikamityarthaH / etallakSaNavyatirikta pratyekazarIramiti / caH punararthe / turevArthe / tathA punaranyadapyanantakAyalakSaNamidaM zAstre nopadarzitaM tathApyucyate, tadyathA-"cakkaM va bhajjamANassa, jassa gaMThI havijja cunaghaNo / taM puDha visarisabheyaM, aNaMtajIvaM viyANAhi ||1||"iti / prakaTAveti gAthAkSarArthaH // 12 // atha pratyekavanaspatilakSaNaM zarIre kva keSu sthAneSu tajjIvAstatprazceityetatpra)kaTayannAha-- ega sarIre ego, jIvo jesi ca te u ptteyaa| phalaphullachallikaTThA, mUlA pattANi bIyANi // 13 // vyAkhyA--ekasmin zarore, vibhaktilope, eko jIvo yAsAM vanaspatInAM, prAkRtatvAtpuMstvaM', tAH pratyekavanaspatayaH iti sAmAnyalakSaNaM / vizeSalakSaNaM vyanakti / caH samuccaye / turevArthe / yAsAM saptama sthAneSu pRthaka pRthak jIvA bhavanti, tAnImAni sthAnAni, vibhaktivyatyayAtsaptamyAH sthAne prathamA, tatra phaleSu puSpeSu tvaci kASThe mUle patreSu bIjeSu sarvatra jIvasadbhAvAdAyaM kramaH 21 phalabIjayoH paJcAnAmantargatatvenetyupadarzitaH ydutpttistyornuyaayinii| tathA saptasveSu sthAneSu ekajIvatvamityarthaH / ihasUtrakutApratyekavanaspatInAM nAmamAtramupadarzitaM, vizeSo na kazcidarzitaH tathApIha nAmamAtravibhedo daryate, tadyathA-"kkhA 1 gucchA 2 gummA 1 cakravadbhajyamAnasya yasya prandhirbhaveccUrNadhanaH / tat pRthivIsadRzabhedamanantajIvaM vijAnIhi // 1 // 2 cintyam samAsAbhAvAt strIvAbhAvAcca. 3 vRkSA gucchA gulmA lakhAzca vallayazca pavegAzcaitra / tRNAni vanalatA haritAni auSadhyaH jalaruhaH kuhaNAzca boddhavyAH // NEAAAAAAAAAP7 For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir jI. vi0 saTIka // 9 // 3, layA ya ra vallI ya 5 pandhagA 6 ceva / tiNa 7 vaNalaya 8 hariyo 9 sadi 10, jalaruha 11 kuhaNA ya 12 boddhavvA // 1 // " iti dvAdazadhA pratyekavanaspatikAyaH / eSAM vistarArthaH prajJApanAdimgo'jaseyaH,granthagauravabhayAnnAtra likhyata itigaathaakssraarthH||13|| ma atha savaikendriyAnAzritya pRthvyAdayaH pazcApi (kIdRzAH ?) kva kva bhavanti (iti) tadvizeSa (ca) darzayannAha-- P patteyataraM muttuM, paMca vi puDhavAiNo sayalaloe / suhumA havaMti niyamA, atamuhuttAu adissA // 14 // ___vyAkhyA-pratyekataru muktvA pratyekavanaspati vihAya pRthvyAdayaH pazcApi kAyAH sUkSmanAmakarmodayAtsUkSmaikendriyAH kevalinAM jJAnagocarAzcarmacakSupAM chadmasthAnAmadRzyAzcarmacakSurjJAnagocarA (tItatvAt ) niravakAzatayA sarvatra caturdazarajjupramANe loke bhavanti / | iha sUkSmajIvAnAM vizeSaH sUtrakRtA'tra zAstre svayamevoktaH / bAdarANAM teSAM tAvadAgamAdarzayati / tathA cokta-"aigidiya paMciMdiya, uDreya ahe a tiriyaloe ya / vigaliMdiyajIvA puNa, tirieloe muNeyavvA // 1 // puDhavI Au vaNassaI, bArasakappesu satta puDhavIsu / puDhavI jA siddhasilA, teU narakhittatiriloe // 2 // suraloe vAvimajhe, macchAI nasthi jalayarA jIvA / gevijje na hu vAvI, vAviabhAve jalaM natthi // 3 // " iti vizeSa uktaH / tathA sUtrakRtA sUkSmANAM sarvavyApitvaM darzitaM / atrAha ziSyaH-prabho ! 1 ekendriyAH paJcendriyA Urdhva ca adhazca tiryagloke ca / vikalendriyajIvAH punastiryagloke jJAtavyAH / 1 / pRthvI bhApo banaspatayaH dvAdazasu kalpeSu saptasu pRthvISu / pRthvI yAvatsidazilA tejo narakSetre tiryagloke / 2 / suraloke vApImadhye matsyAcA na santi jalacarA jIvAH / aveyakeSu nava vApyaH vApyabhAvAt jalaM nAsti / 3 / BAERENIPOries For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasagarsur Gyanmandir MARCLOCALCALCCALCHUREGA | sarvatrAJjanabhRtasamudrakavadvizvaM vyApya sthitAste sUkSmajIvAstahi manuSyAdInAM dhAvanavalganazayanAsanAdibhirupaghAto bhaviSyati / / gururAha-na teSAM manuSyAdibhirupaghAtaH syAdatisUkSmatvAt , tIkSNakhagadhArayA chidyamAne'pi vajraghAtenApyupadhAto na syAt , vaM Baa vahnayAdibhyo'pi nopghaatH| ato ye vyApArairna vinazyanti te sUkSmAH, iha teSAM kAryAnupayogitAd bAdaraireva kAryakAritA, ye | cAdaranAmakarmodayavazAcarmacakSuSAM gocarAH syuriti / tathA punaH sUkSmANAmutpattisthAnamabhidhAyAyuHsvarUpaM darzayati-niyamAdantarmuha rtAyupaH / ko'ntarmuharttaH ? navasamayebhya upari samayonaM ghaTIdvayaM, Agame navasaGgyAyAH pRthaktvasaMjJA, tadantarmuhurtamAyuriti / bAdarANAmAyuH puro vakSyati / atha prasaGgAtpazcAnAM sthAvarANAM saMsthAnavizeSa darzayati / tathA (ca) saGgrahiNyA "murA samA huMDiyA sesatti" vacanAt sarvAvayaveSvalakSaNaM huNDaM ttsNsthaanvntH| huNDatve'pi vizeSaM nirdizati pRthivyaptejovAyuvanaspatInAM / tathA cAgame-"puDhabAiNaM kiM saMThANaM paNNatA ? goyamA ! puDhavI masarasaMThANA paNNattA, AuthibugabiMdusaMThANA paNNatA, te U sUIkalAvasaMThANA paNNattA, vAU paDAgAsaMThANA paNNatA, vaNassaI NANAsaMThANA paNNatA, beiMdiyA teiMdiyA cauriMdiyA samucchimapaMciMdiyatiriyA huMDa 1 surAH sama caturasrAH huNDasaMsthAnAH zeSAH (uktazeSAH) . 2 pRthvyAdInAM bhadanta ! kiM saMsthAnaM prajJaptam ? gautama ! pRthvI masUrasaMsthAnA prajJaptAH, ApaH stibu kabindusaMsthAnAH prajJaptAH, tejaH & sUcIkalA pasaMsthAna prajJapta, vAyuH patAkAsaMsthAnaH prajJaptaH, vanaspatirnAnAsaMsthAnaH prajJaptaH / dvIndriyAstrIndriya zcaturindriyAH saMmUchimapaJcandriyatiryazcaH huNDasaMsthAnAH prajJaptAH, garbhayukrAntAH SAvidha saMsthAnAH, saMmurchimamanuSyA hunnddsNsthaansNsthitaaH| For Private and Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir saTIka. jI. vi0 // 10 // saMThANA paNNatA, gambhavakkaMtiyA chanvihasaMThANA, saMmucchimAmaNUsA huNddsNtthaannsNtthiyaa"| tathA kArmagranthikAstu saMmUcchimatirazcAmapi paT SaT saMsthAnAni varNayanti / "ta (thA ca tatpAThaH) 'veubviyA vi huMDasarIrA paDAgAsaMThiyA,paMciMdiyatiriyanarANaM veubdhiyA accuaMtANaM devANaM uttaraveubbiyA vi nANAsaMThANasaMThiyA paNNatA, nAragANaM uttaraveubbiyA vi huMDasaMThANasaMThiyA ceva" / tathA surANAM saMsthAnabhaNanAvasare dvIndriyAdInAmapyuktaM pratprasaGgato nAtra sUtre'nta vitAmiti gAthArthaH // 14 // NAGAR ityuktaH sthAvarANAM vizeSaH prakramAdatha traptAnAM procyate, pUrva tAvaddvIndriyavizeSa prakaTayannAha - saMkhakavaDDayagaMDolajaloyacaMdaNagaalasalahagAI / meharakimipUyaragA, beiMdiya mAivAhAI // 15 // vyAkhyA-zaGkhaH pratItaH, kapaIko varATakaH, gaNDolakA udarAntabRhatkRmayaH, jalaukasaH pratItAH, candanakA jalacarajIvavizeSAH te tu samayabhASayA'kSatvena pratItAH, alasA bhUnAgAH, ye'zleSAsthe bhAnau jaladavRSTau satyAM samutpadyante,lahako jIvavizeSo vipayapra| siddhH| AdizabdAcchuktyAdayo grAhyAH / meharakaH kASThakITavizeSaH / kRmaya udarAntarvartino harSA (azoM) mUlamapAnakaNDUkarAHstrIyo| nyantargatA vA / pUtarAjalAntarvatino rktvrnnaaHkRssnnmukhaaH| mAtRvAhikA gurjaradezaprasiddhAHcuDelIti / AdigrahaNAdIlikAdayo'nuktA 1 vaikriyANyapi huNDazarIrANi patAkAsaMsthitAni / paJcendriyatiyagnarANAM vaikriyANi acyutAntAnAM devAnAmuttaravaikriyANyapi nAnA | saMsthAnasaMsthitAni prajJaptAni, nArakANAmuttasvaikriyANyapi huNDasaMsthAnasaMsthitAni caiva / // 10 // For Private and Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir cha ABASAHASRAEROPSARA | api dvIndriyA graahyaaH| sUtratvAcchandobhaGgabhayAd dvIndriyapade vibhaktilopaH, athavA karmadhArayo vA / tathehobhayatrApi AdizabdagrahaNena | | jalajAH sthalajAH (zca) bhedabhinnatvena jJeyA iti gAthArthaH // 15 // iti dvIndriyajIvavizeSAnuktvA katicitrIndriyajIvanAmAni gAthAdvayenAha-- 5 gomI maMkuNajUA, pipIli uddehiyA ya makkoDA / illiya ghayamillIo, saavygokiiddjaaiio||16|| gaddahayacorakIDA, gomayakIDA ya dhanakIDA ya / kuMthugu (go) vAliya iliyA, teiMdiya iMdagovAI // 17 // ___vyAkhyA-gomIti gulmiH karNazRgAlI / matkuNayUke prasiddhe, upalakSaNAllikSA api| pipIlikAH kiittikaaH| AsAM jAtigrahaNAdanyA api jAtivizeSeNa laghuvRddhabhAvena grAhyAH / upadehikA vaalmiikyH| caH smuccye| matkoTakA prtiitaaH| illikA dhAnyAdighU. tpannAH / "ghayamilli ti" ghRtelikAH, prAkRtatvAnmakArAgamaH / "sAvayeti" lokabhASayA sAvAH, te manuSyANAmazubhodarkataH prAgabhAvini kaSTe zarIrakezeSUtpadyante / tathA gokITakAH pratItA eva / jAtigrahaNena sarvatirazcAM karNAdyavayavepUtpannAzca jambukaciccaDAdayo graahyaaH| tathA gardabhakA lokviditaaH| caurakITA jIvavizeSAH / gomayakITAchagaNotpannAH / dhAnyakITA ghuNatvena prsiddhaaH| cakArAdvAterikAdayo'pi mantavyAH / kunthuH pratItaH / guvAlI jIvavizeSaH / IlikA laTTAH / indragopA ye ASADha | prathamavRSTau jIvA utpadyante, draSTuH zirodhRtA ye vamanahartAro loke mAmalAtvena pratItAH / iti trIndriyA nAmataH ke'pyuktAH / ihApi vibhaktilopazchandastvAditi gAthAdvayArthaH // 16-17 // For Private and Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir jI. vi0 UAE saTIka // 11 // ESSERE LICE! atha kepAzciccaturindriyANAM nAmato (mAni) gAthayA darzayanAha--- cauridiyA ya vicchU, TiMkuNabhaparA ya bhamariyA tiDA macchI DaMsA masagA, kaMsAriyakavilaDolA y||18|| vyAkhyA-caturbhirindriyairupalakSitAzcaturindriyA iti padaM sarvapadeSu saMbadhyate / tato vRzcikaH pratItaH / TiMkuNo jIvavizeSaH / bhramarA bhramarikA ca, varNAkArAdivividhabhedabattayA padadvayadarzanaM / tiDDAH-zalabhAH tdgrhnnaatptnggaadyo'pijnyeyaaH| macchItti"makSikA upalakSaNAnmadhumakSikAdayo'pi / daMzAH sindhuviSayaprasiddhAH prAvRDudbhavAH / mazakAstu daMzAkAravantaH sarvartubhAvinazca / eSAM grahaNAdaNakuttikAdayo grAhyAH / kaMsArikA vikhyAtaiva / "kavilaDola ni" kapilako jIvavizeSaH kasmiMzcidviSaye TiMTaNa iti prasiddhaH / ityAdayazcaturindriyA aneke jnyeyaaH| iha yeSAM nAmoktaM paraM samyaktayA nopalakSyante te tattadviSayabhASAvizeSairaprasiddhatvAta, paraM tvindriyavizepairekendriyAdayo mantavyAH / tathaikena sparzanalakSaNenendriyeNopalakSitA ekandriyAH / evaM sparzanarasanAbhyAM dviindriyaaH| tathA sparzanarasanaghANaistrIndriyAH / pUrvoktaiH sacakSubhirindriyaizcaturindriyAH / etaiH sazrotrairindriyaiH paJcendriyAH / evamindriyavibhAgairekendriyadayA upalakSaNIyAH / athavA'nyadapi svarUpaM kizciddayate, yathA-prAyazo dvIndriyANAM caraNA na bhavanti / trIndriyANAM caturvyazcaraNebhya upari SaD bahavo vA caraNA bhavanti karNazRgAlIva / caturindrizaNAM tu SaDutASTau caraNAH syuH / paJcendriyANAM tu dvau catvAro'STau vA, athavA sarpamatsyAdInAmiva na tu niyamaH / athavA mUnoM mukhasyobhayoH pArzvayorvA vAlau syAtAM yeSAM te trIndriyAH / tathA punamUrdhni yeSAM vAlAH zRGgavadbhavanti te caturindriyAH / ityukto dvIndriyAdInAmupalakSaNopAya iti gAthArthaH // 18 // 1 catvAri indriyANi yeSAmiti. // 11 // For Private and Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www koba .org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir CORRECORRIOR atha pazcendriyANAM bhedAn gAthApakena vyaktIkurvanAha-- paMciMdiyA ya cauhA, nAraya tiriyA bhaNussadevA ya / neraiyA sattavihA, nAyavvA puDhavibheeNaM // 19 // jalayasthalayarakhayarA, tivihA paMcidiyA tirikkhA y| susumAra maccha kacchava,gAhA magarAya jlcaarii||20|| caupaya uraparisappA, bhuyaparisappA ya thalayarA tivihA / gosappanaulapamuhA boddhavyA te samAseNaM // 21 // khayarA romayapakkhI, cammayapakkhI ya pAyaDA ceva / naraloyAo bAhi, samuggapakkhI viyayapakkhI // 22 // savve jala thalakhayarA, samucchimA gambhayA duhA huMti / kammAkammagamahiA-aMtaradIvA maNussA ya // 23 // dasahA bhavaNAhivaI, aTThavihA vANamaMtarA huMti / joisiyA paMcavihA, duvihA vemANiyA devA // 24 // vyAkhyA-sparzanarasanaghANacakSuHzrotralakSaNAnIndriyANi pazca yeSAM te pnycendriyaaH| te caturvidhAH naarktirymnussydevbhedaiH| tatra nArakA ratnaprabhAdipRthvIbhedena saptadhA / tadyathA-"kai gai rai zabde" narAnupalakSaNAttirazco'pi yogyatAnatikrameNa kAyantyAkArayantIti narakAH sImantakAdayasteSu bhavA nArakAH / ete nArakAH kA bhavanti tadvizeSa darzayati / tathA ratnaprabhAdiSu pRthvISu / tatra ratnAni vajrAdIni, prabhAzabdo'tra rUpavAcI bAhulyavAcI bA, tato ratnAni prabhA svarUpaM svabhAvo ratnAnAM prabhA bAhulya yasyAH sA ratnaprabhA ratnabahulA ityarthaH / tadbAhulyaM ca kharakANDagataprathamaratnakANDApekSaM, tathApya(hya)syAM SoDaza yojanAnAM sahasrAH(Ni) prathama #HIGH SCHOOLS For Private and Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Lain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir jI. vi. saTIka. // 12 // AAAAACARE kharakANDa, caturazItidvitIyaM paGkabahulakANDaM, azItistRtIyaM jalabahulakANDamiti / zeSAstu pRthivyaH sarvA api pRthviisvruupaaH| kevalaM zarkarAprabhA zarkarAbahulA ityAdinAmAnusArato'nvarthA bhAranIyAH yAvattamastamasaH prakRSTatamasaH tamatamaso vA'tyantatamasaH prabhA bAhulyaM yasyAM sA tamastamaHprabhA tamatamaHprabhA veti / uktaM ca-"tattha sahassA solasa, kharakaMDaM paMkabahulakaMDaM tu / culasIi sahassAI, asIi jalabahulakaMDaM tu // 1 // evaM asIi lakkhA, kharakaMDAIhi ghmmpuddhviie| sesA puDhavisarUvA, puDhavIo huMti bAhullA // 2 // " tato ratnaprabhA 1 zarkarAprabhA 2 vAlukAprabhA 3 pakaprabhA 4 dhUmaprabhA 5 tamaHprabhA 6 tamastama prabhA 7 / AsAM pRthvInAmeva nAmAni / tathA cAsAM niranvayA nAmasaMjJAH procyante-'dhammA 1 vaMsA 2 selA 3, aMjaNa 4 riTThA 5 maghA ya 6 mAghabaI 7 / nAmehiM puDhavIo, chattAIchattasaMThANA // 1 // " sugamaiva / navaraM saptApi pRthivyaH samuditAzchatramatikramya chatraM ttsNsthaanaaH| yathA yupari cchatraM laghu,tasyAdho mahat, tato'pyadho mahattaraM, evamevAdho'dho mhaavistaaraaH| athAsAM piNDavAhulyAntarAdivaktavyatA prajJApanAdizAstrebhyo'vaseyA / punaretAsu nArakANAM gatisthitiavagAhanA (vedanA) di prastutamapi granthakRtA noktaM, mayA'pi granthagauravabhayAnAtra likhyate / ityukto nArakapadasyArthaH / / 19 // atha tirazcAM nAmArthajAtyorvizeSa vyAkurvanAha-jala. pUrva tiryak chabdArthaH, sa cAya-tiryagazcantIti yadi vA tirohitAH svakarmavazavartinaH sarvAsu gatiSu gacchantyutpadyanta iti tiryazcaH, tridhA jala 1 tatra SoDaza sahasrANi kharakANDaM paGkabahula kANDaM tu / caturazItiH sahasrANi azItilabahulakANDaM tu // 1 // evamazItyAdhika lakSaM khara kANDAdibhiH dharmapRthivyAH / zeSAH pRthvosvarUpAH pRthyo bhavanti bAhulyAt // 2 // . 2 gharmA vaMzA zailA aJjanA riSThA maghA ca mAdhavatI / nAmabhiH pRthivya chatrAticchatrasaMsthAnAH // 1 // // 12 // For Private and Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir carAdibhedaiH / jale pAnIye carantIti jlcraaH| "cara gatibhakSaNayAH" iti prasiddhaM, tadabhAve vipattimApnuvanti / tathA sthale bhUmyAM (bhUmeH upari carantIti sthalacarAH / khe AkAze carantIti khacarAH, aluptavibhaktike khecarA ityapi syAt / atha apUrvapadasya vizeSa darzayati-susumAro jalacArI jIvavizeSaH prasiddha eva / matsyo'pi vidita eva, paraM matsyanAmagrahaNena sarve bhedAsteSAM grAhyAH, vividhAkAravatayA / yaduktaM zrIAvazyakavRhadvRttau paJcazatAdezAdhikAre-"tatya je paDhamajjA negamasaMgahavavahArA ya te tivihaM pi uppati icchaMti, samuTThANeNaM jahA-titthagarassa saraNaM uTThANeNaM vAyaNAe vAyaNAyariyassa nissAe jahA bhagavayA gAyamasAmI vA | do ( bhagavao goyamasAmiNo2), laddhI (i)vA-abhaviyassa Nasthi, bhaviyassa puNa uvadesagamaMtareNAvi paDimAdi daNaM sAmAiyA varaNijjANaM kammANaM khaovasameNaM sAmaiyaladdhI samuejadi, jahA-sayaMbhuramaNasamudde paDimAsaMThidA ya macchA paumapatnAvi paDimA * jalacaralakSaNasya 1 atra prAcIno bhAga utpattyadhikAra'rthataH pAzcAtyastu kathanipaJcazatAdezAdhikAra 2 tatra ye prathamavarjA naigamasaMgrahanyavahArAzca ( pAThastu paDhame nayattae tivihaM ) te trividhAmapyutpattimicchanti. samutthAnena ( zarIreNa ) yathA-tIrthakarasya svakenotthAnena 1, vAcanayA-vacanAcAryanizrayA yathA bhagavato gautamasvAmino 2, labdhyA-abhavyasya nAsti, bhavyasya punarupadezakamantareNApi pratimAdi dRSTvA sAmAyikAvaraNIyAnAM karmaNAM kSayopazamena kSayopazamalabdhiH samutpadyate, yathA svayambhUramaNaptamudre pratimAsaMsthitA matsyAH panapatrANyapi pratimAsaMsthitAni sAdhusaMsthitAni ca / sarvANi kila tatra saMsthAnAni santi, mubatyA valayasaMsthAnam , IdRzaM nAsti jIvasaMsthAnamiti / tAni saMsthAnAni dRSTvA kasyAcit samyaktvazrutacAritrAcAritrasAmAyikalabdhiH samutpadyeta / GEOGRAE%-99-%E IGIPE For Private and Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir jI. vi0 // 13 // LEGEGENSEREGAIRE SAREGG saMThiyA sAdhusaMThidA ya, savANi kira tattha saMThANANi asthi mottUNa valayasaMThANa, erisaM Nasthi jIvasaMThANaM ti, tANi saMThANANi | saTIka. daNaM kassai sammattasuyaccarittAcaritsAmAiyaladdhI samuppajjejA' iti / tathA kacchapaH kUrmaH / grAho jIvavizeSastantukatayeti prasiddhaH / makaro mahAnmatsyaH / ityAdayo jalacarA aneke jJeyAH / adhunA sthalacAriNAM vizeSa prakaTayanAha-" caupaya." sthalacarAstiyazcavidhA-catuSpadA ura parisarpA bhujprispshci| tatra caturbhiH padaizcaraNaizcaranti gacchanti ye te catuSpadAH / urasA hRdayena parisarpanti ye te uraHparisarpAH, " Adimadhyalopa" itikRtvA visargalopaH, kRSNoragAdayaH / bhujAbhyAM parisarpanti ye te bhujaparisarpAH gRhagodhAdaya / ityetairlkssnnairuplkssitaastiynH| samAseneti nAmadyakathanena svayameva jnyeyaaH||21|| ityuktaH sthalacaravibhA- 1 go'tha khacaravizeSa vyAkaroti-"khayarA0" romNo jAtA ye pakSAste romajapakSAH, romajapakSAH santyeSAmiti romajapakSiNaH zukakAkAdayaH / carmaNo jAtA ye te carmajAH, carmajAzca te pakSAca, te santyeSAmiti carmajapakSiNaH vlguliicrmcttikaadyH| te dvidhA api prakaTA eva pakSopalakSitatvAt / caH smuccye| evakArastu vividhajAtivizeSadarzanArthaH / ete hi pshcctvaariNshllkssyojnprmaannmnussylokaantrvrtinH| tatra manuSyalokasaMjJA kiyadhAvattadarzayati-tathA jambUdvIpo dhAtakIkhaNDaH puSkaravaradvIpArdha cetyardhatRtIyadvIpAH / lavaNaH kAlodazceti dvau samudrau / ete samuditA hemamayamAnuSottarAcalaparikSitaM manuSyakSetraM, atra manuSyANAM janmano maraNasya ca saMbhavAt / tatra paJcacatvAriMzatsaGgyeSu bharatAdikSetreSu SaTpazcAzatsaGkatheSu cAntaradvIpeSu janmamaraNaM pratItaM, na tu varSadharaparvatAdiSu / prAyo janma na ghaTate, maraNaM tu saMharaNato vidyAlabdhito vAtatragatAnA sNbhvti| manuSyakSetrAvahirjanmamaraNabhAjo manuSyA na bhUtA na bhavanti na bhvissynti| yadyapi kazvidevo dAnavo vidyAdharo yA raniryAtanArtha buddhimevaM vidhatte, yathA'smAtsthAnAdutpATathamanuSyamenaM narakSetrAbahiH a // 13 // AAAAAA For Private and Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ALSAALAAAAAAAEE prakSipAmi, yenAyamUrdhvazoSaM zuSyanniyata iti, tathApi lokAnubhAvAdeva sA kAcibuddhirbhUyo'pi jAyate, yathAsaMharatyeva na, saMhRtya vA punarAnayati / tathA ye'pi jaGghAcAriNo vidyAcAriNo vA nandIzvarAdInapi yAvad gacchati, te'pi tebhyo manuSyakSetramAgatyaiva mriyante, tenAdhatRtIyadvIpasamudraparimANameva manuSyakSetra na zeSamiti / taccAgAmaviSkambhAbhyAM paJcacatvAriMzallakSayojanAnAmiti / atha tadvahirapi dviprakArA eva / ke te? eke samudrakapakSiNaH apare vittpkssinnH| tatra samudrakavatsaMpuTIbhUtAH pakSA eSAM santIti, vitatA vistRtAevapakSAH santyeSAmiti / teSAmAkAza evotpattivipattI zrUyete saMpradAyAditi // 22 // ityuktaH khacAriNAM vishessH| atha tirazcAM sarvasAmAnyatayA vizeSa gAthAna darzayannAha-"savve jala" sarve tiryazco jalacarasthalacarakhacarAdibhedabhinnA dvidhA-saMmUrchimagarbhajabhedAbhyAM / tatra saMmUrchanAsaMmUrchimAH mAtRpitRnirapekSatayA, tathA garne jAtA yadi vA garbhAjjAtA veti garbhajAH, te tu paJcendriyA evaM tiryazvo'nye | ekadvitricaturindrayAstiryaJcaH saMmUrchimA eva / athaiSAM saMmUrchimAnutpattivizeSaM darzayati, yathA-ekendriyAH dvIndriyA svajAtimalanirapekSatayotpadyante, trIndriyAstu svajAtipurISAdiSutpadyante, caturindriyAstu svabhAtilAlAmalasparzAdibhya utpadyante / paJcendriyeSu matsyAdayo jalacarA dvidhA'pi syuH / sthalacareSu ura parisarpA bhujaparisarpAH prAyazA dvidhA syuH| catuSpadatiryaJcaH saMmUrchimAH kyApyutpadyante / garbhajatiryachamanuSyAH prasiddhA eva / saMmUrchimamanuSyANAmutpattisvarUpaM purataH prAduSkariSyati / tathA khacareSu saMmUrchimAH zukadahikakhaJjarITAdayaH kSetreSvItikAraNatayotpadyante, tajjAtyakhilAvayavatvena niSpadyante / garbhajakhacarAstu aNDajAste prasiddhA eva / ityuktastiravAM vizeSaHprastAvAnmanuSyajAtivizeSa gAthArdhanAha-"kammAkamma0" karma-kRSivANijyAdi mokSAnuSThAna-zrutacAritrarUpaM | vA tatpradhAnA mahyo-bhUmayastAH paJcadaza bhavanti / tadyathA-ekaM bharatakSenaM jambUdvIpe, dve bharate dhAtakIkhaNDe, dvai bharate puSkarAdhe, evaM -OMOMOMOMOMOMOM For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir vi0 saTIka. 14 // chimachATa paJca bharatAni / evameva paJca mahAvidehAH tathairavatAni ca pratyekaM paJca paJceti / tAmu jAtAH krmmhiijaaH| karma pUrvoktaM, tadyatra na tA akarmamayaH shinmitaaH| tadyathA-"haimavaMta 1, irivarSa 2, devakuravaH 3, tathottarakuravaH 4, ramyakaM 5, airaNyavataM 6 caitAH SaNmahyaH / paJcabhi merubhirguNitAstriMzatsakathA bhavanti / tAsu mahISu jAtA akarmamahInAH etAzca sarvA api yugaladhArmikANAM sthAnamAzrayAH, yugaladhArmikA eva naratiryagcastatra basantItibhAvaH / te dazavidhakalpadrumAptAzanapAnavasanAlaGkArAdibhiH prAptendriyamukhAH / ityuktaH karmAkarmamahIjAnAM vizeSaH / athAntaradvIpasvarUpaM prastAvayati / uktaM ca-"himavaMtatA vidisIsANAigayAi causu dADhAsu / saga saga aMtaradIvA, paDhamacaukaM ca jagaIo ||1||joynntisehi to, saya saya vuDDI ya chasu caukkesu / annunnanagaiaMtara, samaaMtari aMtarA savve // 2 // " himavadubhayaprAntAbhyAM dve dve daMSTra nirgate / tatastAsu catasRSu daMSTrAsu vidizvIzAnAdiSu sapta saptAntaradvIpA bhavanti / teSvantaradvIpeSu prathamacatuSka jagatIto yojanAnAM tribhiH zatairasti / tataH paraM paTsu catuSkeSu anyo'nyAntare jagatIdvIpAntare ca yojanazatavRddhizca bhavati yojanazataM vardhata ityarthaH / tathA sarve'pi dvIpA antarasamavistArA bhavanti / ayamarthaH-jagatIdvIpAntarAle dvIpAnAM ca vistAre prathamadvIpacatuSkamAzritya yojanazatatraya, dvitIyaM catuSkamAzritya yojanazatacatuSTayaM, ityAdhekaikayojanazatavRdhdhyA yAvatsaptamaM dvIpacatuSkamAzritya yojanazatanavakaM bhvtiityrthH| antaradvIpAnAmeva jaloparigataM pramANamAha-"paDhamacaukkuccavahiM, aDDAiya joyaNe ya vIsaMsA / sayariMsa buDi parao, majjhadisi sbkosdugN|| 3 // " dvIpAnAM prathamacatuSka bahirjambUdvIpadizi uccatvaM jalopari | saprakAzaM sArdhe dve yojane viMzatiH paJcanavatibhAgAzca / etadakAnayanavidhiH kSetrasamAsavRtteravaseyaH / sthUlavRttyA catuSke catuSke saptatisayAnAM paJcanavatibhAgAnAM vRddhiH kriyate sarveSAmantaradvIpAnAmevaM jaloerigataM pramANaM bhavati / athaiSAmantaradvIpAnAM nAmAnyAha // 14 // For Private and Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir COACHECA | " savve saveiyaMtA, paDhama caukkammi tesi nAmAI / egoruga AbhAsiya, besANiya ceva laMgUle // 4 // " sarve'ntaradvIpA vedikAvanakhaNDamaNDitA jJeyAH |tthaa prathamacatuSke teSAmuttarapUrvAdidizamAditaH kRtvA prAdakSiNyena nAmAni yathA-ekorukaH 1, AbhASikaH 2, vaipANikaH 3, lAGgulazceti 4 nAmAnazcatvAro dvIpA vartante / atha "bIyacaukke haya 1 gaya 2, go3 sakkuliputvakaNNa 4 naamaanno| Ayarasa 1 miMDhaga 2 ao 3, gopuvvamuhAu 4 taiyammi // 5 // atha dvitIyacatuSke hayakarNa 1 gajakarNa 2 gokarNa 3 zaSlIkarNa 4 nAmAnazcatvAro dvIpA vartante / tRtIyacatuSka Adarzamukha 1 miNDamukha 2 ayomukha 3 gomukha 4 nAmAnazcatvAro dvIpA vartante / atha-" hayagayaharivagyamuhA, cautthae AsakaNNaharikaNNo / akannakannapAvaraNa, dIva paMcamacaukkammi // 6 // " caturthacatuSke'zvamukha 1 gajamukha 2 siMhamukha 3 vyAghramukha 4 nAmAnazcatvAro dvIpA varttante / paJcamacatuSke azvakarNa 1 harikarNa 2 ANi 3 karNaprAvaraNa 4 nAmAnazcatvAro dvIpA varttante / atha-"ukamuho mehamuho, vijjumuho vijjudaMta chttttmmi| sattamage daMtatA, ghaNalaTThanigUDhasuddhA ya // 7 // SaSThe catuSke ulkAmukha 1 meghamukha 2 vidyunmukha 3 vidyuhanta 4 nAmAnazcatvAro dvIpA vartante / saptamake catuSke ghanadanta 1 laSTadanta 2 nigRDhadanta 3 zuddhadanta 4 nAmAnazcatvAro dvIpA vartante / "emeva ya siharimmivi, aDavIsaM savva hu~ti chappanA / eesu juyalarUvA, paliyAsaMkhaMsa Au narA // 8 // evameva pUrvoktarItyA hi zikhariNi parvate'pyaSTAviMzatiIpA bhavantIti / sarve militAH SaTpaJcAzadantIpA bhavanti / eteSu SaTpaJcAzadantIpeSu yugalarUpA manuSyAH palyopamAsaGkhyeyavarSAyuSo vasanti / atha zarIrapramANAdivizeSa darzayati-"joyaNa dasamaMsataNU, piTTikaraMDANa mesi causaTThI / asaNaM ca cautthAo, guNasI diNavaccapAlaNayA // 9 // " teSAM yugaladharmiNAM tanuH-zarIraM yojanadazAMzocca assttshtdhnurucchritmityrthH| tathaiteSAM zarIre pRSThikaraNDAnAM catuHpaSTirbhavati / tathaiteSAmAhArecchA SASRAEASE For Private and Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir L jI. vi0 saTIka. vaka ekAntarAhAdbhavati / tathai teSAmekonAzI tirdinAnyapatyapAlanabhAvatazceti / atha sUtrapadaM vyAkhyAnayati-tatra manuSyazabdasya niruktiH manorapatya mAnuSyaH manoryANau pazcAntaH(6-1-94)yapratyaye manuSyaH aNpratyaye mAnuSaH mAnavAni (i) ti, punaH ke manuSyAH? AntaradvIpAH samudrAntabhUtaSaTpazcAzadvIpasamudbhavAH / caH samuccaye / ityuktA ekottarazatakSetrasamudbhavA manuSyAkhividhAH / atha prakramAddevabhedAn vivRNvannAha-" dasahA." pUrva tAvadevAnAM catvAro bhedA bhavanAdhipativyantarajyotiSkavaimAnikAdikabhedairbhavanti / iha prastAvAdbhavanAdhipatInAM nAmAnvayasaGkhyAvizeSa vyaktIkurvamAha-tatra sAmAnyena bhavanavasanazIlA bhavanavAsinaH / yadyapi kAyamAnasabhibheSu paramaramaNIyakabhUmiSu AvAsAparanAmasu mahAmaNDapeSu prAyo'surakumArAH parivasanti kadAcideva bhavaneSu / zeSAstu nAgakumArAdayo bhUmnA bhavaneSu kadAciccAvAseSviti / sthAnasthAninorabhedAdbhavanA asurakumArAdayo devAsteSAmadhipataya indrA bhavanAdhipatayazceti / te dazadhA, tadyathA-"asura 1 nAga 2 taDit 3 suvarNa 4 agni 5 dvIpa 6 udadhi 7 dika 8 pavana 9 stanitAH 10" / ete'surAdayo dazApi kumArAH zAntA (kumArazabdAntA) zeyAH / atha te kA vasanti ? tadarzayati, tathAhi"iha maMdarassa hivA, puDhavI rayaNappahA muNeyavvA / tisu bhAgemu vibhattA, assIyaM joyaNaM lakkha // 1 // tattheva bhavaNavAsI devA nivasaMti dosu bhAgesu / taie puNa nera:yA, DavaMti bahuveyaNA niyayaM // 2 / " kvacidityapi dRzyate-UrdhvAdha ekaM sahasra muktvA ekalakSApTasaptatisahasrabahumadhye rucakAdho'STazatayojaneSu bhavanapatisthitiH, zeSe tu nArakANAmiti dRzyate / anye vAhuH-navatiyojana 1 iha mandarasyAdhasta t pRthvo ratnaprabhA muNinavyA tribhi garvibhaktA azItisahasrAdhika lakSa yojanAnAm // 1 // tatraiva bhavanavAmino devA nivasanti yo gayo : tRtIye punaHrathikA bhavanti bahuvedanAH satatam // 2 // ROMOMOMOMOMOM // 15 // AER For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir AURANCE sahasrANAmadhastAdbhavanAni anyatra coparitanamadhastanaM ca yojamasahasaM muktvA sarvatrApi yathAsaMbhavamAvAsA ityapi / tattvaM tu kevalino vidanti / paraM narakaprastaTAntarAle bhavanapataya iti saMgamyaM / uktaM ca-"bArasamu aMtaresuM, ika ikkaM ahovariM puttuM / manaMtaresu jAI, vasaMti dasa bhavaNavAsINaM // 1 // " sugamAthaiva / paraM ratnaprabhAyAM trayodaza narakaprastaTAsteSu dvAdazAntarANi tebhya ekamuparyekamadho'ntaramapanIyate zeSeSu dazasvantareSu bhavanavAsina iti tAparyamiti / eSAM dazAnAmapi ekaikasminnikAye dvau dvAvindrau syAtAM, dakSiNottarazreNyAzrayaNAt, sarvAgreNa camarAdayo viMzatirindrA bhaveyuriti / tathaiteSAM bhavanasaGkhyAvagAhanAzaktivarNAyuzcihnAdayo nAtra likhyante, sUtrakRtApi prastutaM nopadarzitamato'nyazAstrebhyo'vaseyamiti / atha bhavanavAsivaktavyatAM nirUpya gAthAyA dvitIyapAdena vyantarANAM sUcayati-"aTTaviha tti" vividhamantaraM vanAntarAdikamAzrayatayA yeSAM te vyantarAH / tathAknAnAmantareSu zailAntareSu kandarAntareSu vasanti tatprasiddhameva yathA (athavA vigataM) bhRtyavaccakravartyAcArAdhakatvena (antaraM ) vizeSo manuSyebhyo yeSAM te vyantarAH / tathA vanAnAmantareSu bhavAH pRSodarAditAnmAgame vAnamantarA ityapi / te'STavidhAH aSTaprakArA bhavanti / te cAmI-pizAcAH 1 bhUtAH 2 yakSAH 3 rAkSasAH 4 kinnarAH 5 kiMpuruSAH 6 mahoragAH 7 gandharvAH 8 iti / arthateSAM kvAvasthAnaM ? tadAha-"rayaNAi padamajoyaNa-sahase ikvikasayamahovari muttuM / aTThasayae aTTa ya, vitarajAIu patteyaM // 1 // " punaranye tvaSTaprakArA vyantarAH, tadyathA-"evaM 1 dvAdazasvantareSu ekamekamadha uparica muktvA / madhyAntareSu jAtayo vasanti bhavanavAsinAm // 1 // 2 snAyAH prathame yojanasahane ekamekaM zatamadha upari ca muktvA / aSTasu zatepu bhaSTau ca vyantarajAtayaH pratyekam // 2 // 3 evaM prathame zate yojanadazakamadha upari ca muktvA / aSTasu dazakeSu jAtayaH aNaprajJAdyAH parivasanti / / 1 // aNaprajJaH (arNapatrI) paJcaprajJaH RSivAdI bhUtavAdI caiva / krandI ca mahAkrandI kUSmANDazcaiva pataGgazca // 2 // naUOMOMOMOMOM For Private and Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir saTIka. jI. vi0 // 16 // ISISRA-STARRERNAGARRORS paDhamami sae, joyaNadasagaM ahovari muttuM / adasagesu jAI, aNapannAI parivasanti / / 1 // " te svime-" aNapanI 1 paNapanI 2 isivAI 3 bhUivAie 4 ceva / kaMdI ya 5 mahAkaMdI 6 kohaMDe 7 ceva payae ya 8 // 2 // " dvayorapi jAtyoH zrayaNAt SoDaza bhedA bhavanti / eSAmapyekaikasyAM jAtau dvau dvAvindrau / evaM triMzadindrAsteSu bhaveyuriti / AyurvarNAdi zAstrAntarebhyo'vaseyamiti / ityukto vyntrvibhaagH| atha jyotiSkasvarUpaM nirUpyate-dyotanaM jyotiroNAdikatvAttadeSAmatIti (brIhyAdibhyastau) 7-2-5) iti ika pratyayaH ikAralope jyotipkAH / te paJcavidhAH tadyathA-candrAH 1 sUryAH 2 grahamaNDalAdayo'STAzItisaGkhyAH 3 anucandra nakSatrANyazcinyAdInyaSTAviMzatiH 4 anucandraM tArakAH SaTSaSTi sahasrAH koTAkoTayo nava zatAni koTAkoTayaH paJcasaptatikoTayo'nucandraM jJeyAzceti 5 / epAmayasthitisvarUpaM prastAvayati / uktaM ca saGgrahiNyAM-'samabhUyalAu aTThahi, dasUNajoyaNasaehi Arambha / upari damuttarajoyaNa-sayammi ciTThati joisiyA // 1 // tattha rakhI dasajoyaNa, asIi taduvari sasI ya rikkhemu / aha bharaNi sAi uvariM, barhi mUlobhitare abhiI // 2 // tAraravicaMdarikhkhA, buhsukkaajiivmNglNsnniyaa| sagasayanau dasa asIi, cau cau kamaso tiyA ca usu // 3 // etAH prakaTArthI eva / tathaite dviprakArAzcarAH sthirAzceti / tatra manuSyalokAntarvatinazvarAH, tadbahistu sthirAH / teSAM sthirANAM manuSyalokavartibhyo jyotiSkabhyo vimAnAnyAyAmaviSkambhAbhyAmuccatvena cArdhapramANAni / visa 1 samamUtalAdaSTabhiH dazaM nairyo janazatairAgbhya upari dazottarayojanazate tiSThanti jyotikAH // 1 // tatra ra nirdazasu yojaneSu aza'to tadupari zazI ca RkSeSu adho bharaNiH svAtirupari bahirmUlamanyantare'bhijit // 2 // tArakAravicandranakSatrANi budhazukrajIvamaGgalazanaizcarAH zanAni navatyadhikAni daza azItiH catvAri ca vAri kramazatrikAzcaturpa / / 3 / / CRESCARRORAKAR // 16 // For Private and Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir l * IP sAsvAbhAvyAca sadAvasthAnA (sthitA) nItyarthaH / te'pi paJcaprakArA eva santi / teSAmAyuHpramANAdi prakaTatvAnocyate / ityuktaM jyotiSkANAM svarUpaM / atha kramAyAtaM vaimAnikasvarUpaM nirUpayati-tathA duvihA0 tatra viziSTapuNyairjantubhirmAnyante upabhujyanta iti vimAnAni teSu bhavA vaimAnikAH, te ca dvidhA kalpopapannAH kalpAtItAzca / tatra kalpaH sthitimaryAdA jiitmityekaarthaaH| sa cendrastatsAmAnikAdivyavasthArUpastaM pratipannAH klpoppnnaaH| te tu saudharma 1 IzAna 2 sanatkumAra 3 mAhendra 4 brahma 5 lAntaka 6 zukra7 sahasrAra 8 Anata prANata 10 AraNa 11 acyuta 12 nivAsinaH / paratastu graiveyakAnuttaravimAnavAsinaH sarveSAmapi teSAmahamindratvAtte kalpAtItAH sAmAnyatayA / atha nAmato graiveyakAnAM vizeSo nirUpyate, tadyathA-'sudarisaNa 1 suppabuddhaM 2, maNoramaM 3 sababhada 4 suvisAlaM 5 / somaNasa 6 somANasa 7, piyaMkaraM 8 ceva naMdikaraM 9 // 1 // vijayaM 1 vejayantaM 2, jayanta 3, maparAjitaM ca 4 savaDhe / eesu ceva gayA, kappAIyA muNeyavvA // 2 // " ityuktA dvidhA api vaimAnikA devAH / evaM sarve paJcendriyANAM bhedA jJeyAH // 24 // ___athAdyAdvitIyagAthAyAM jIvA dvidhA uktAH siddhAH sAMsArikAzca / tatra sAMsArikANAM jIvAnAM gaNanikAmAtraM vizeSo darzitaH / atha siddhasvarUpaM nirUpayati / atra sUtrakRtA vyatyayaH pradarzitaH / tattu sarvasAMsArikavyavahArAtItatvAtpUrva teSAM siddhAnAM vizeSo 1 sudarzanaM suprabuddha manoramaM sarvabhadraM suvizAlaM sumanasaM saumanasyaM priyaGkaraM caiva nandikaram // 1 // vinayaM ca vaijayantaM jayantamaparAjitaM BAca sarvArtham / eteSu caiva gatAH kalpAtItAH jJAtavyAH // 2 // 2 saMsAravAsAdeva muktiriti heturapi prokta evaM prAk niA5AASHA **** *** * * * For Private and Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirlain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir // 17 // %%ACKHETC jI. vi. na darzitaH adhunA tadvayakti| middhA panarasabheyA, titthaatitthA ya siddhameeNaM / ee saMkheveNaM, jIvavigappA samakkhAyA // 25 // P saTIya ____ vyAkhyA-siddhA niSThitArthAH kSINAzeSakarmANaH / te paJcadazadhA / sUtre tu tIrthakarAtIrthakarabhedAvuktau / cakArAdanye'pi trayodaza bhedA grAhyAH / sUtratvAtkaralope sidhyati / tadyathA-tIrthakarAH santo ye siddhAste tIrthakarasiddhAH 1 / atIrthakarAH-sAmAnyakevalinaH santo ye siddhAste'tIrtha (kara) siddhAH 2 // iti sAmAnyaM, atho vizeSa vyanakti-tIryate saMsAro'neneti tIrtha yathAvasthitajIvAjIvAdipadArthaprarUpakaM paramagurupaNItaM pravacanaM, tacca nirAdhAraM na bhavatIti sa saMghaH prathamagaNadharo vA veditavyaH, tasminnutpanne ye siddhAste tIrthasiddhAH 3 / tathA ca svaliGge rajoharaNAdirUpe vyavasthitAH santo ye siddhAste svlinggsiddhaaH4| tathA'nyaliGge parivrAjakAdisambandhini valkalakapAyAdirUpe dravyaliGge vyavasthitAH santo ye siddhaaste'nylinggsiddhaaH| yadA'nyaliGginAM bhAvataH samyaktvAdi pratipanAnAM kevalamutpadyate, tatsamayaM ca kAlaM kurvanti, tadaivAnyaliGgasiddhatvaM draSTavyaM, anyathA yadi dIrghamAyuSkamAtmanaH pazyanti jJAnena | tataH sAdhuliGgameva pratipadyante 5 / tathA striyA liGgaM strIliGga striitvsyoplkssnnmityrthH| (tacca)vedaH zarIranivRttirnepathyaM ca / tatrehazarIranivRttyA prayojanaM na vedanepathyAbhyAM. vede satisiddhAdhya)bhAvAda, nepathyasya cApramANatvAt / tasminstrIliGge vartamAnAHsantoyesiddhAH pratyekabuddhavarjitAH kecit strIliGgasiddhAH6 |tthaa puruSaliGgazarIranivRttirUpe vyavasthitAH santo ye siddhaastepurusslinggsiddhaaH| tathA napuMsakaliGga vartamAnAH santo ye siddhAste napuMsakaliGgasiddhAH8 gRhasthAH santo ye siddhAste gRhilinggsiddhaaH| tathA tIrthasyAbhAvo'M tIrtha, tIrthasyAbhAvastuanutpAde'pAntarAle vA vyavacchede tasmina samaye siddhAH jAtismaraNAdinA nirdgdhkrmaanno'tiirthsiddhaaH| tatra- // 17 // vavava +4-M%A4% For Private and Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ABPBHARA tIrthasyAnutpAde siddhA marudevIprabhRtayaH, na hi marudevyAH siddhigamanakAle tIrthamutpannamAsIt / tIrthavyavacchedazca suvidhiprabhRtInAM tIrthakRtAM saptasvantareSu / yadAha-niNaMtare sAhuvuccheo"tti / tatrApi ye jAtismaraNAdinA prAptApavargamArgAH kevalino bhUtvA sidhya|nti te tIrthavyavacchede siddhaaH10| pratItyaka kizcid vRSabhAdikaM anityatAdibhAvanAkAraNaM vastu buddhAH-buddhavantaH paramArthamiti pratyekabuddhAH (tathA) santo ye siddhAste pratyekavuddhasiddhAH)ddhAH 11 / svayamAtmanA buddhAstattvaM jJAtavantaHsvayaMbuddhA tathA santo ye siddhAste svayaMbuddhasiddhAH 12 / svayabuddhapratyekabuddhAnAM ca bodhyupadhizrutaliGgakRto vishessH| tathAhi-svayaMbuddhAnAM bAhyanimittamantareNaiva bodhiH, pratyekabuddhAnAM tadapekSayA / zrUyate ca-"vasabhe ya iMdakeUvalae aMbe ya puraphie bohI / karakaMDudummuhassA namissagaMdhAraraNe ya // 1 // " iti sUtre bAhyavRSabhAdipratyayasApekSatayA karakaNDvAdInAM pratyekabuddhAnAM bodhiriti| upadhiH svayaMbuddhAnAM pAtrAdi dazavidhaH / tadyathA-pattaM 1 pattAbaMdho 3, pAyaTThavaNaM 3 ca pAyakesariyA 4 / paDalAi 5 rayattANaM 6, gocchao 7 pAyanijogo // 1 // tinneva ya pacchAgA 10, rayaharaNaM cetra 11 hoi muhapottI 13 // " pratyekabuddhAnAM tu jaghanyena rajoharaNamukhapotikArUpo dvividha upadhiH / utkRSTatastu punazcolapaTTakamAtrakakalpatrikavajoM navavidha upadhiH / svayaMbuddhAnAM pUrvAdhItaM zrutaM saMbhavati na vA, pratyeka buddhAnAM tu punastaniyamAdbhavati jghnyenaikaadshaanggaanyutkRssttto'bhinndshpuurvaanniiti| liGgapratipattistu svayaMbuddhAnAM yadi pUrvAdhItazrutaMnAsti 1 jinAntare sAdhuvicchedaH / 2 vRSabhazca indraketurvalayaM mAmrazca puripatA / bodhiH karakaNDodurmukhasya, namendhiArarAjJazca // 1 // 3 pAtraM pAtrabandhaH pAtrasthApanaM ca pAtra pramAjenikA / paTalAni rajavANaM gocchakaH pAtraniryogaH // 1 / / traya evaM prachAdakA rajoharaNaM || caitra mukhavakhikA bhavati / For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabarth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir S AR jI. vi0 // 18 // tato niyamAd gurusamIpe bhavanti, gacche ca viharanti, atha zrutaM bhavati tato devatA liGgaM prayacchati guru samIpe vA tatpratipadyante / yadi caikAkivihArecchAvantastadaikAkina eva viharanti, anyathA gaccha evAsate iti / pratyekabuddhAnAM punarliGga devataiva dadAti,liGgavajitA vA bhavanti 12 / tathaikaikasmin samaye ekakA eva santo ye siddhAsta ekasiddhAH 13 / ekasamaye dvayAdInAmaSTazatAnAMsedhanAdanekasiddhAH / tatrAne kasamayasiddhAnAM prarUpaNArthA gAthA-"vattIsA aDayAlA, saTThI bAvattarI ya bodavyA / culasII chapAuI, durahiyamahuttarasayaM ca // 1 // " etadvivaraNa-yadai kasminsamaye ekAdirvA utkarSeNa dvAtriMzasidhyanti tadA dvitIyasamaye'pi dvAtriMzat, evaM nairantaryeNASTau samayAna yAvaddvAtriMzasidhyanti, tata UrdhvamavazyamezantaraM bhavati / evaM yadA punasrathastriMzata ArabhyASTacatvAriMzadantA ekasamayena sidhyanti tadA nirantaraM sapta samayAna sidhyanti, tato'vazyamevAntaraM bhavati / evaMyadaikonapazcAzatamAdi kRtvA yAvat SaSTiH ekana samayena sidhyanti tadA nirantaraM pada samayAna sidhyanti, tadupari antaraM samayAdi bhavati, evamanyatrApi yojyaM / yAvadaSTazatamekasamayena sidhyanti tadA'vazyameva samayAdyantaraM bhavati iti 14 // tathA buddhA AcAryAstoMdhitAH santo ye siddhAste buddhabodhitasiddhAH 15 / / ityuktAstIrthakaratvAdibhedaiH siddhAnAM paJcadazabhedAH nanu tIrthakarasiddhAtIrthakarasiddha rUpabhedadvaye'vazeSAH siddhabhedAH sarve'pyantarbhavanti, tatkimartha zeSabhedopAdAnamucyate ? satyaM antarbhavanti, paraM na vivakSitabhedadvayopAdAnamAtrAt zeSa bhedaparijJAnaM bhavati vizeSaparijJAnArtha caSa zAstrArambhaprayAso'taH zeSabhedopAnAmiti / ityete jIvavikalpAH sAMsArikA asAMsArikA ekendriyAdayo vA saMkSepaNeti-teSAM jIvAnAmasaGkhyAtAnantatvAnnAmajAtikathanadvAreNa samAkhyAtA-bhaNitA iti gAthArthaH // 25 // athaikendriyAdijIvAnAM zarIrAyuHsvakAyasthitiprANayoni pramANAni prakaTayannAha HRISHRA // 18 // For Private and Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Sh Kailassagersun Gyanmandir SASARA eesi jIvANaM, sarIramAuM ThiI sakAyammi / pANA joNipamANaM, jesiM jaM asthi taM bhaNimo // 26 // vyAkhyA-eteSAM pUrvavyAvarNitasvarUpANAmekendriyAdInAM jIvAnAM yeSAM yAvatpramANaM zarIraM / pramANazabdaH marvatrAbhisambadhyate, tato yeSAM yajaghanyotkRSTAyuHpramANaM / tathA yepAM yAvatI svakAyasthitiH, kimucyate ? yathaikendriyAH pRthvyAdayo mRtvA punaH pRthvyAdiSu kiyatkAla mutpadyante sA svakAyasthitiH, tasyAH pramANaM / tathA prANA:-jIvadhAraNalakSaNA yeSAM jIvAnAM dazasu prANeSu ( madhye) yAvantaH prANAstatpramANaM / tathA caturazItilakSapramANA yonayo yeSu jIveSu yAvatpramANAH / asthIrapatra prAkRtatvAdekatvadvisvabahutve / na kazcidvizeSaH, yadvA'stizabdo'vyayeSu sarvavacanavAcI vartate, ato'tra na kazciddoSaH / tato yacchabdenApekSitamartha tacchabdenAha-"taM bhaNimo" tadbhaNAma iti gAthArthaH // 26 // pUrvoktakathanadvAreNaikendriyAdInAM zarIradvAraM vyAkurvannAha-- aMgulaasaMkhabhAgo, sarIramegidiyANa savvesi / joyaNasahassamahiyaM, navaraM patteyaskvANaM / / 27 // vyAkhyA-zIryata iti zarIraM / tato'gulAsayabhAgaM sarveSAmapyekendriyA (NAM) dInAM zarIrapramANaM / navaraM vizeSazcAyapratyekavanaspatInAM yojanasahasramadhikaM zarIramiti / tatheha sUtra pRthvyAdInAM zarIrapramANe sAmAnyatayokte'pi vizepo darzyate / uktaM ca saGgrahiNyAM-"aMgulaasaMkhabhAgo, suhumanigoo asaMkhaguNa vAU / to agaNi tao AU, tatto suhumA bhave puDhabI // 1 // to bAya 1 bhamulAsaMkhyabhAgaH sUkSmanigodo'saMkhyaguNo vAyuH / tato'gnistata ApastataH mUkSmA pRthvI / 1 / tato bAdaravAvagnyapRthvInigodA anukramazaH / pratyekavanaspatizarIraM adhika yojanasahasraM tu / / P ESAMAU RSHASHRSHASHASHASHREE to For Private and Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra jI. vi0 // 19 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khAugaNI AU - puDhavInigoya aNukramaso / patteyavaNasarIraM, ahiyaM joyaNasahassaM tu // 2 // dvidhA vanaspatiH - pratyekaH sAdhAraNazca / sAdhAraNa nigodo'nantakAyika ityekArthAH / tatra pratyeko bAdara eva, pRthivyaptejovAyunigodAstu sUkSmA vAdarAzca / tatrAdyantayonigodapRthivyoHsUkSmavizeSaNAttadantarvartinAM vAyvagnijalAnAmapi sUkSmANAM grahaNAdayamarthaH sUkSmanigodazarIrama gulasyAsaGkhyo bhAgo'GgulAsaGkhyAtabhAgamityarthaH 1 / tadasaGkhyAtaguNa me kaMsUkSmavAyukAyazarIraM 2 / tato'saGkhyAtaguNamekaM sUkSmatejaskAyikazarIraM 3 / tato'saGkhyAtaguNamekaM sUkSmamaSkAyikazarIraM 4 / tato'pyasaGkhyAtaguNamekaM sUkSmapRthvIkAyikazarIraM 5 / tato'pyasaGkhyAtaguNamekaM bAdaravAyuzarIraM 6 / tato'pyasaGkhyAtaguNamekaM vAdarAgnizarIraM 7 / tato'pyasaGkhyAtaguNamekaM vAdarApkAyazarIraM 8 / tato'pyasaGghayAtaguNamekaM bAdarapRthvI kAyikazarIraM 9 / tasmAdasaGkhyAtaguNamekaM bAdara nigodazarIraM 10 / svasthAne tu sarvANyapyagulAsaGkayeyabhAgamAtrANIti / tathA ca bhagavatyAmekonaviMzatitame zatake tRtIyodezake - "ke' mahAlae NaM bhaMte ! puDhavisarIre paNNatte ? goyamA ! anaMtANaM suhumavaNassaikAiyANaM jAvaiyA sarIrA se ege suhumavAusarIre, asaMkhejjANaM suhumavAukAiyANaM sarIrA se ege muhumatausarIre, asaMkhejjANaM suhumate ukAiyANaM jAvaiyA sarIrA se ege puDhavIsarIre, asaMkhijjANaM suhumapuDhavikAiyANaM jAvaiyA 1 kiyanmahat pRthvIzarIraM bhadanta ! prajJaptam gautama ! anantAnAM sUkSmavanaspatikAyikAnAM yAvacchazarIraM tAvat ekaM sUkSmavAyuzarIraM, asaMkhyAnAM sUkSmavAyukAyikAnAM zarIrANi tAvat ekaM sUkSmateja zarIraM, asaMkhyeyAnAM sUkSmatejaskAyikAnAM yAvanti zarIrANi tAvadekaM pRthvIzarIraM, asaMkhyeyAnAM sUkSmapRthvI kAyikAnAM yAvanti zarIrANi tAvat bAdarAcharIraM, asaMkhyeyAnAM bAdarAkAyikAnAM yAvanti zarIrANi tAvadekaM bAdarapRthvIzarIraM, iyanmahat gautama ! pRthvIzarIraM prajJaptam / For Private and Personal Use Only saTIka. // 19 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir FHSHA vAra sarIrA se ege bAyarateusarIre, asaMkhijjANaM bAyarateukAiyA jAvaiyA sarIrA se ege bAyaraAusarIre, asaMkhijjANaM vAyaraAukAiyANaM jAvaiyA sarIrA se ege vAyarapuDhavisarIre evaMmahAla ra NaM goyamA ! puDhavisarIre paNNatte" / atra " aNaMtANaM suhumavaNassaikAiyANaM jAvaiyA sarIrA" iti yAvadgrahaNAdasaGkhyAtAni grAhyANi, anantAnAmapi vanaspatInAmekAdyasaGkhyeyAntazarIratvenAnantAnAM zarIrANAmabhAvAt / sUkSmavanaspatyavagAhanApekSayA sUkSmavAyavagAhanAyA asatyAtaguNatvena cAgame'bhidhAnAt / yaduktamanyatrApyAgame-"goyamA ! savvatthovA suhumanigoyassa apajjattagassa jahaNiyA ogAhaNA asaMkhijaguNA jAva bAyara puDhaviapajjatta jahaNiyA asaMkhijjaguNA patteyasarIrabAyaravaNassaikAiyassa vAyaranigoyassa ya eesiNaM apajattagANaM jahaNiyA ogAhaNA doNNa vi tulA'saMkhejjaguNA" ityAdi / pratyekavanaspatInAM tu samudrAdigatapadmanAlAdInAM zarIraM kizcidadhika yojanasahasraM / nanu zarIrasya mAnamutsedhAGgulena samudrahadAdInAM tu pramANAGgulena, tataH samudrAdInAM yojanasahasrAvagAhanAttadbhatapaanAlAdInAmutsedhA mulApekSayA'tyantaM daithya syAdata Aha vizeSaNavatyAM-"joyaNasahassamai (hiya) vaNassaIdehamANamukkiTuM / taM ca 1gautama sarvastokA sUkSmanigodasya aparyAptakasya jaghanyA avagAhanA asaMkhyeyaguNA yAvat bAdarapRthvyAparyAptAnAM jaghanyA asaMkhyeyaguNA pratyekazarIra bAdaravanaspatikAyikasya bAdaranigodasya ca eteSAM aparyAptAnAM jaghanyA avagAhanA dvayorapi tulyA'saMkhyeyaguNA / 2 yojanasahasramadhikaM vanaspaterdehamAnamutkRSTam / tacca kila samudragatajalaruinAlaM bhavati bhUmnA // 1 // utsedhAGgulena tadabhavati pramANAgulena ca samudraH / parasparato ve api kathamavirodhinI bhavataH ! // 2 // pRthvIpariNAmAni tAni tu zrInivAsapadmavat / gotIrtheSu banaspatipariNAmAni ca bhaveyurapi / / 3 // yatrotsedhAgulataH sahasramavazeSeSu ca jaleSu / vallIlatAdayo'pi ca sahasramAyAmato bhavanti // 4 // %34343 For Private and Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir jI. vi. // 20 // RABISEASSAGARMA gi (ki) la samuhagayajalaruhanAlaM havai ramA (bhUmA) // 1 // ussehaMgulao taM, hoi pamANaMguleNa ya samuddo / avaropparao duSi vi, 181 kahamavirohiNI hujjAhi ? // 3 // puDhavIpariNAmAI, tAI (tu) sirinivAsapaumaM va / gotitthesu vaNassaipariNAmAI (ca) ho saTIka jjAhi // 3 // jatthussehaMgulao, sahassamavasesaesu ya jalesu / vallIlayAdovi ya, sahassamAyAmao hoti // 4 // " tathA sUkSmANAM paJcAnAmapi pRthvyAdInAmasaGkhyAtAnyapi zarIrANyekatrIbhUtAni, na carmacakSuSAM gocarANi bhavanti / tathA punarbAdarANAM caturNAmapi pRthvyAdInAM zarIrANyasaGgyAtAni piNDImUtAni dRSTigocaratAM bhavanti / yataH-ahAmalayapamANe, puDhavikAyammi huMti je jIvA / te jai sarisavamittA, jaMbuddIva na mAyati // 1 // " tathA-"egammi udagabiMdummi je jIvA jiNavarehi pnnt| te pArevayatullA, jaMbuddIve na mAyati // 2 // " yathA vanaspatikAyasya jaghanyato'gulAsaGghatheyabhAgamAtramutkRSTatastu yojanasahasramadhikamataH paraM tatpUdhvIkAyamiti gAthArthaH // 27 // atha dvIndriyAdInAM zarIrapramANaM yathAkrama vyAvikIpurAha-- bArasa joyaNa tinneva gAuyAI joyaNaM ca aNukamaso / beiMdiya teiMdiya, cauridiya dehamuccattaM // 28 // vyAkhyA-dehasahasrazabdau punapuMsakau, atha prAkRte liGgavyatyayami(i)ti pratItameva / tathA dvAdaza yojanAni, prINi gavyUtAni, 1 AmalakapramANe pRthvIkAye bhavanti ye jIvAH te yadi sarpapamAtrAH ( syuH ) jambUdvIpe na mAnti // 1 // ekasminnukabindI ye jIvAH jinavaraiH prajJaptAH / te pArApatamAtrA jambUdvIpe na mAnti // 2 // // 20 // REAGERE For Private and Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir kara yojanaM ca / anukramazo'nukrameNa / samAsAdvibhaktilope sUtratvAtpuMstvanirdeze yojanAdiSu zabdeSu, dvIndriyANAM trIndriyANAM caturindri- / yANAM, ihApi vibhktilopo| dehaM zarIramuJcatvena bhagavatA bhaNitaM / tRtIyArthe dvitIyA / tathA coktaM saGgrahiNyA-"bArase joyaNa saMkho, tikosa gummI ya joyaNaM bhamaro" itivacanAt / / tatra dvIndriyapade dvAdaza yojanAni zarIrAvagAhanA svayambhUramaNAdizaGkhAdinAmavaseyA / evaM trIndriyeSvapyavagAhanA bhaavniiyaa| navaraM gavyUtatrayaM zarIrAvagAhanA bahirdIpavartikarNazrRgAlyAdInAmavagantavyA / evaM caturindriyeSvapi / navaraM gavyUtacatuSTayaM zarIramAnaM bahirdIpavartinAM bhramarAdInAmityanuyogadvAravRttAyuktaM / tathA paJcandriyANAM tiryaGnarANAM zarIramAnaM purato vyAkariSyatIti gAthArthaH / / 28 // ____ atha pazcendriyeSu pUrva nArakANAM zarIrapramANaM bibhaNipurAha-- dhaNusayapaMcapamANA, neraiyA sattamAi puDhavIe / tatto adbhaghRNA, neyA rayaNappahA jAva // 29 // vyAkhyA-dhanuHzatapazcapramANazarIrA nArakAH tamastamaHprabhAyAM narakapRthivyAM jnyeyaaH| tato vyutkrameNArdhA?nA dehapramANA nArakA ratnaprabhA yAvajjJeyAH / tadyathA-namastamaHprabhAyAM paJcadhanuHzatAni dehapramANaM 7 / tamaHprabhAyAM sArdhe dve dhanuHzate dehapramANaM 6 / dhUmAyAM pazcaviMzaM zataM dhanupAM dehapramANaM 5 / paGkAyAM dvApaSTidhaSi dvau hastau dehapramANaM 4 / vAlukAyAmekatriMzaddhanUMSi eko hasto zarIrapramANaM 3 / zarkarAyAM pazcadaza dhapi dvau hastau dvAdazAGgulAni dehapramANaM 2 / ratnaprabhAyAM sapta dhaSi trayo hastAH paDaGgulAni dehapramANaM 1 // 1 dvAdazayojanaHzaGkhaH trikrozo gulmI ca yojanaM bhramaraH RASACRECCACACADE For Private and Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www kobarth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir RECER jI. vi. saTIka. // 21 // % iha hi zarIrapramANamutsedhAGguli(la)niSpanna, yacca dhanupazcaturhastapramANaM niSpanna, teSAM nArakANAM zarIrapramANaM pratipRthivi vijJeya / etatsvAbhAvika zarIrapramANaM / uttarakriyaM tu svAbhAvikazarIrapramANAtsaptasvapi pRthivISu dviguNaM jJeyaM / atha jaghanyatastu saptasvapi pRthivIpu dvividho'pi svAbhAvika uttara kriyazca kramAdaGgulasyAGkhyAtAMzaH saGkhyAtAMzazca, iyaM dvidhA'pyavagAhanA utpattisamaye nAnyadA / kecittu jaghanyamuttaravaikriyamapya gulaasngghyaatbhaagprmaannmaahuH| yadAgamaH "jahaNaM' bhavadhAraNijjA aMgula sa asaMkhajjaibhAgaM, uttara veubbiyA vi aMgulasta asaMkhejjaibhAgaM" iti / iha granthakRtA jaghanyA'vagAhanA noktA tathApi prastAvAduktA / tathA pratiprastaTaM jaghanyamadhyamotkRSTadehapramANavizeSo granthagauravabhayAnocyate, taccAnyazAstrebhyo'vaseyami(i)ti gAthArthaH // 29 // atha prastAvAnnArakANAM zarIrapramANamuktvA paMJcAnAmapi garbhajasaMmUchimapazcendriyatirazcAM zarIrapramANamAha - joyaNasahassamANA, macchA uragA ya gavbhayA huMti / dhaNuhapuhuttaM pakkhI, bhuyacArI gAuyapuhuttaM // 30 // vyAkhyA--yojanasahasrapramANazarIrA matsyA uragAzca garbhajA bhavanti / tatra yojanasahasramAnaM svayambhUramaNamatsyAnAmavaseyaM / tathaughata uragANAM garbhajAnAM vahidvIpavartinAmutkRSTato dehapramANamavaseyamiti / matsyazabdena jalacarA grAhyAH / cakArAtsaMmUrchimA api matsyAstatpramANazarIrA bhavanti / tathA pakSiNo garbhajA dhanuHpRthaktvaM / pRthaktvasaMjJA pUrvoktaivAtra jJeyA / prAkRtatvAdvacanavyatyayaH / 1 jaghanyena bhavadhAraNAyamaGgulasyAGkhyeyabhAgaH uttarakriyamapyasaGgulasyAsaMkhyeyabhAgaH 2 matsyA dviprakArA iti paJcAnAmiti TASHATARKARSHAN ARA-% AL | // 22 // For Private and Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir SA-KI-KA-SA-AAKASAR PI:tathA bhujacAriNo gRhagodhAdayo gavyUtapRthaktvazarIrapramANena bhavantIti gAthAkSarArthaH // 30 // / iti garbhajatirazcAM catuSpadavarjAnAM vizeSa uktaH athAnyeSAM saMmUrchimatirazcAM saMmUrchimacatuSpadAnAM ca dahamAnavizeSa vivakSurAhakhayarA dhaNuhapuhuttaM, bhuyagA uragA ya joyaNapuhuttaM / gAuyapuhuttamittA, samucchimA cauppayA bhaNiyA // 31 // vyAkhyA-khacarAH pakSiNo gRdhrAdayo dhanuHpRthaktvaM zarIreNa bhavanti / uragA bhujagAzca saMmUrchimA yojanapRthaktvaM dehapramANena bhavanti / saMmUrchimacatuSpadAapi gavya'tapRthaktvamA / mAzazabdo'tra pramANavAcI / tatpramANazarIrA ityarthaH / kvApi bhujaparisarpANAM dhanuHpRthaktvamapyuktaM / tathAhi--"mucchimacaupayabhuyagururA(ga)gAUadhaNujoyaNapuhuttamitivacanAt / iti gAthAkSarArthaH // 31 // ____ atha garbhajacatuSpadAnAM dehapramANavizeSa gAdhApUrvArdhana vyAkurvannAhachacceva gAuAI, cauppayA gabbhayA muNeyavvA / kosatigucca maNussA, ukosasarIramANeNaM / / 32 // vyAkhyA-paDgavyUtAni garbhajAzcatuppadAH "muNeyabbeti" dehapramANena jnyaatvyaaH| tadehapramANamukkato devakuvAdigatagarbhajadviradAnAzritya nizcetavyamiti / cakAro'nuktasamuccayArthaH / eveti nizcayArthaH / iti tirazcAmutkRSTazarIrapramANaM vyAkhyAya kramAgataM manupyANAmutkRSTadehapramANaM gAyottarArdhenAha-krozatrikoccA manuSyAH samAsAdvibhaktilope utkRSTazarArapramANeneti / etatpramANaM prathame:suSamasuSamArake yugminAM nRNAmavaseyamiti gAthAkSarArthaH / / 32 // 1 saMmUrSiyamacatuSpadabhujaparisapora parisarpANAM gabyUtadhanuryojanapRthaktvam SHRSHAALASARA %A5% For Private and Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra jI. vi0 // 22 // www.kobatirth.org nArakatiryagnarANAM zarIrapramANaM sUtrakRdvayAkhyAya devAnAmutkRSTaM dehapramANaM pArthakyena vyAcikIrSurAha- IsAgaMta surANaM, rayaNIo satta huMti uccattaM / duga duga duga cau gevi-jjaNuttarekkikapa rihANI // 33 // vyAkhyA -- IzAnAntam - IzAnadevalokaM yAvatsurANAM devAnAM sapta ratnayaH sapta hastA uccatvaM zarIrasya bhavanti ( ti ) / antamiti prAkRtatvAdvindulopo mAtrAbhaGgabhayAt / IzAnAntagrahaNenopalakSaNAdbhavana pativyantarajyotiSka saudharmezAnA grAhyAH / tadagratastrikayugale ekaikahastahAnyA zarIrapramANaM / evamaSTau devalokAH / kimuktaM bhavati ? sanatkumAramAhendrayoH SaD hastAH brahmalAntakayoH paJca. zukrasahasrArayozvatvAro hastA dehamAnaM / tadagrato devalAMkacatuSTaye navagraiveyakAnuttarasureSveka hastAnyotkRSTazarIrapramANaM bhavati / kathaM ? taducyate - AnataprANatAraNAcyuteSu trayo hastAH, navagraiveyakeSu dvo hastau anuttareSu hastapramANaM zarIramiti / tacca zarIrapramANaM pramANAgulebhyo'thavotsedhAGgulebhyaH kena minuyAt ? tadvacA caSTe, tadyathA- "sarIramussehamaMgu leNa tahA" itivacanAccharIrapramANamutsedhAgulena grAhyaM / utsedhAGgulapramANaM tvidaM, yathA-" paramANU tasareNU, rahareNU vALaagga likkhA ya / juA javo aTThaguNA, kameNa ussemaMgalayaM || 1 ||" iti / spaSTaiva / etacca zarIrapramANaM bhavadhAraNIyaM / uttaravaikriyaM tu lakSayojanapramANaM, yaduktaM - "bhaivadhAraNijja 1 zarIrotsedha utsedhAGguLena. 2 paramANutrasareNuH rathareNulA dikSA ca / yUkA yavaH aSTaguNAH krameNa autsedhamaGgulakam 3 bhavadhAraNIyA pAsakA vaikriyaM / auttAM ) yojanAni lakSama / graiveyakAnattareSa uttaravai kriyANi na santi / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only saTIka. // 22 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir esA, ukkosa viubbi joyaNA lakkhaM / gevijaNuttaresu, uttara veubviyA Natthi // 1 // " prakaTAe~ / tathA graiveyakeSvanuttareghUttarabaikriyaM nAsti / tatsatyAmapi zaktau prayojanAbhAve tadakaraNAditi saMTakaH, (etacca ) grandhakRtA noktaM tathApi prakramAduktamityarthaH / / etAvatai kendriyAdInAM zarIrapramANadvAraM vyAkhyAtaM, athAyura vivarIpurAha-- bAvIsA puDhavIe, satta ya Aussa tinni vAusma / vAsasahassA dasa tarugaNANa teU tirattAU // 34 // ___ vyAkhyA-AyAti bhavAdbhavAntaraM saGkramatAMjantUnAM nishcyenodymityaayuH| AyupinA(cA)yaM nyAyaH, tasyatadbhave've(va eva ve)dnaat| tathA tejaskAyaM vihAya caturyu kAyeSu utkRSTAyuHsthityA saha shsrshbdo'bhismbdhyte| bAvIseti strItvAcca nirdezaH / tathAhi dvAviMzativarSa sahasrAH pRthviikaayikaanaamutkRssttaayuHsthitiH| evamapkAyikAnAM sapta varSasahasrAH utkRSTAyuHsthitiH / vAyukAyikAnAM trayo varSasahasrA utkRssttaayuHsthitiH| " tarugaNANaM ti" tarugrahaNAtpratyekavanaspatikAyikAnAM daza varSasahasrA utkRSTAyuHsthitiH / "teU tirattAutti" vibhaktivyatyayAt paSThayarthe prathamA, tatastejaHkAyikAnAM trINyahorAtrANyutkRSTAyuH sthitiH| ityuktA pazcAnAmapi sthAvarANAmutkRSTAyuH sthitiH| jaghanyA tu sarveSAmapi AntamauhartikI / jaghanyotkRSTAntarvartinI sthitimdhymaa| jaghanyamadhyamasthitI anukte apyavaseye / tathA yadyapi sUtrakAreNa pRthvIkAya bhedeSUtkRSTasthitavizeSo vizeSeNa noktaH, tathApi prapaJcayate, tathAhi-"saNDA ya 1 suddha 2 vAluya 3, maNosilA 4 sakarA ya 5 kharapuDhavI 6 / iga bAra cauda solasadvAra bAvIsa 1 lakSNA zuddhapRthvI ca vAlukA manaHzilA zarkarA ca kharapRthvI / ekadvAdazacaturdazaSoDazASTAdazadvAviMzatisahasravarSANi (yathAkrama puurvaasaaN)1| PBEOMOMOMOMnAkara For Private and Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrI. vi0 // 23 // www.kobatirth.org samasahassA // 1 // " zlakSNA-marusthalyAdigatA pRthvI 1 zuddhA - kumAramRttikA 2, vAlukAH sikatAH 3, manaHzilA - prasiddhA 4, zarkarA - dRpatkarkarikA 5, kharapRthvI - zilApApANarUpA 6, AsAM SaNNAmapi kramAdutkRSTasthitireko dvAdaza caturdaza SoDazASTAdaza dvAviMzatiH varSAH samAH sahasrAstAvanmitavarSasahasrA ityarthaH // 34 // ityuditA pRthvyAdInAmutkRSTAyuH sthitiH, dvIndriyAdInAmathotkRSTAyuH sthitiM spaSTayannAha - vAsANi vArasAU, beiMdiyANaM teiMdiyANaM ca / auNApannadiNANaM, cauriMdINaM tu chammAsA // 35 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyApA- AyuH zabdaH pratyekamabhisambadhyate / varSANi dvAdaza dvIndriyANAmutkRSTAyuH sthitiH / trIndriyANAM tvekonapaJcAzadinAnyutkRSTAyuHsthitiH / atra cchandobhaGgabhayAt isvarasya pRthagabhidhAnaM / caH pRthagabhidhAne / caturindriyANAM tu SaNmAsA utkRSTAyuH sthitiH / turevArthe / iti gAthAkSarArthaH / / 35 / / dvIndriyAdInAmutkRSTAyuH sthitimabhidhAya devAdInAM caturNAmapi paJcendriyANAmutkRSTAyuH sthirti vivRNvannAha-suraneraiyANa diI, ukkosA sAgarANi tittIsaM / caupayatiriyamaNussA, tinniya paliovamA huMti // 36 // vyAkhyA suranArakANAmutkRSTAyuH sthitistrayastriMzatsAgaropamANi / ubhayostulyasthitikatvAdutkRSTasthitAvitye katrAbhidhAnaM / tathA (catuSpada tiryagmanuSyANAM trINi palyopamA ni yaduktaM "maNuANa sama gayAI, hayAI cauraMsa'jAi ahaMsA / gomahimuTTakharAI, parNasasANAidasamaMsA || 1 || iccAi tiricchANa vi, pAyaM sandhAraesa sAricchaM" iti| prAyo bAhulyena sarvArakeSu manujAyuH samAyuSo gajasiMha For Private and Personal Use Only saTIka. // 23 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shit Kailassagarsur Gyanmandir SCEGLI ASSESSE sadiyaH, manujAyuzcaturthAzAyuSasturagavesarAdayaH / aSTAMzAyuSo'joraNakAdayaH / paJcamAMzAyuSo gomahipyuNTrakharAdayaH / dazamAMzAyuSazca vRkacitrakAdayaH / ityAdi tirazcAM sarvArakeSu sAdRzyaM dRzyate / utkRSTasthiteradho madhyamajaghanyasthitI abaseye / atra SaSTayarthe prathamA / tatheha palyopamasAgaropamayoH svarUpa sUtre'nuktamapi pradazyate, tadyathA-tatra dhAnyapalyavatpalyastenopamA yasya kALapramANasya tatpalyopamaM / tastridhA-uddhArapalyopama, addhApalyopama, kSetrapalyApamaM ca / tatra vAlagrANAM tatkhaNDAnAM vA pratisamayamuddhArastadviSayaM tatpradhAnaM vA palyopamamuddhArapalyopamaM 1 / addhA:-kAla:, sa ca kAlaM prastAvAdvAlagrANAM vatkhaNDAnAM vA pratyeka varSazatalakSaNaH)NaM tatpradhAnamaddhApalyopamaM 2 / kSetramAkAzapradezarUpa tatpradhAna kSetrapalyopamaM 3 / tatpalyopamaM punarekaikaM dvidhA-bAdaraM sUkSmaM ca / tatrAyAmavistArAbhyAmavagAhenotsedhAgulaniSpannaikayojanapramANo vRttatvAcca paridhinA kizcinyUnaSaibhAgAdhikayojanatrayamAnaH palyo muNDite zirasi ekenAsA dvAbhyAmahobhyAM yAvadutkarSataH saptabhirahobhiH prarUDhAni yAni vAlAgrANi tAni pracayavizeSAbhiviDataramAkarNa tathA bhriyate yathA tAni vAlAgrANi vahirna dahati vAyu paharati jalaM na kothayati / yaduktam-" teNaM vAlaggA no aggI DahejjA no vAU harejjA no salila kutthijjA" ityAdi / tataH kimityAha-"tatto samae samae, ikikke avahiyammi jo kAlotti" tataH samaye samaye ekaikavAlAgrApahAreNa yAvatA kAlena sa palyaH sakalo'pi sarvAtmanA nirlepo bhavati, tAvatkAlaH samayasamayamAno bAdaramuddhArapalyopamo bhavati / eteSAM ca daza koTI koTayo bAdaramuddhArasAgaropama, mahattvAtsAgareNa samudreNopamA yasyetikRtvA, | bAdare ca prarUpite sUkSmaM sukhAvaseyaM syAditi bAdaroddhArapalyopamasAgaropamayoH prarUpaNaM / na punaretatprarUpaNe'nyadviziSTaM phalamastIti / evaM cAdarevaddhAkSetrapalyopamasAgaropameSvapi vaktavyaM / ekaikaM vAlAgraM asaGkatheyAni khaNDAni kRtvA pUrvavatpalyo REGAAAA For Private and Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Sh Kailassagersun Gyanmandir jI. vi0 saTIka // 24 // FASHAHESHARIRSS bhiyate / tAni khaNDAni dravyataH pratyekamatyantazuddhalocanachadmastho yadatIva sUkSmapudaladravyaM cakSuSA pazyati tadasaGkhyeyabhAgamAtrANi, kSetratastu sUkSmapanakazarIraM yAvati kSetre'vagAhate tato'saGghayeyaguNAni, bAdaraparyAptapRthvIkAyikazarIratulyAnIti vRddhAH / tataH pratisamaya ekaikakhaNDApahAreNa soM nirlepanAkAlaH saGkhyeyavarSakoTIpramANaH sUkSmamuddhArapalyopama taddaza kITIkoTayaH sUkSmamuddhArasAgaropamaM / AbhyAM ca sUkSmoddhArapalyopamasAgaropamAbhyAM dvIpasamudrAzca mIyante / tathA varSazate varSazate'tikrAnte pUrvoktapalyAdekaikavAlAgrApahAreNa sakalo nirlepanAkAlaH sAyeyavarSamAno bAdaramaddhApalyopamaM / taddaza koTIkoTatho cAdaramaddhAsAgaropamaM / tathaiva varSazate varSazate ekaikavAlAgrAsaGkhyeyatamakhaNDApahAreNa nirlepanAkAlo'saGkhyAtavarSa koTImAnaH sUkSmamaddhApalyopamaM / taddaza koTIkoTayaH sUkSmamaddhAsAgaropamaM / taddaza koTIkoTayo'vasarpiNI / etAvatpramANaiva cotsarpiNI / utsapiNyo'nantAH pudalaparAvartaH / anantAH pudalaparAvartA atItAdA, tathaivAnAgatAddhA / atrAtItAddhAto'nAgatAddhAyA anantaguNatvaM samayAvalikAdibhiranavarataM kSIyamANa yA apyanAgatAddhAyA akSayAt, etacca mtaantrN| tathA ca bhagavatIvivaraNe vRddhagAthA"ahavA paDacca kAlaM, na sababhadhANa hoi bucchitto / jaM tIyANa gayAo, addhAo dovi tullAo // 1 // " ayamabhiprAyaHyathA'nAgatAddhAyA anto nAsti evamatItAddhAyA Adiriti vyaktaM samatvamiti / tathA''bhyAM ca sUkSmAddhApalyopamasAgaropamAbhyAM suranArakanaratirazcAM karmasthitiH kAyasthitiH bhavasthitizca mIyate / tathA prAgvatpalyo vAlAgraspRSTanabhaHpradezAnAM pratisamayamakaikApahAreNa nirlepanAkAlo'saGkatheyotsarpiNImAno vAdaraM kSetrapalyopamaM / taddaza koTIkoTatho bAdaraM kSetrasAgaropamaM / 1 athavA pratItya kAla na sarvabhayAnAM bhavati vyunchittiH / yadatotAnAgate addhe dve api tulye // 1 // ABPBABASAAR // 24 // For Private and Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir tathaivAsaGkhyAtakhaNDIkRtavAlAgraiH spRSTAnAmaspRSTAnAM ca nabhaHpradezAnAM pratisamayamekaikanabhaHpradezAnAmapahAreNa nilepanAdbAdarAdasaGkhyeyaguNakAlamAnaM sUkSma kSetrapalyopama, prAgvatsAgaropamaM ca / etAbhyAM sUkSmakSetrapalyopamasAgaropamAbhyAM pRthivyudakAgnivAyuvanaspatitrasajIvAnAM pramANaM jJAtavyaM, etacca prAcuryeNa, prAyo dRSTivAde dravyapramANacintAyAM prayojanaM sakRdeva, anyatra coddhArAddhAkSetra| palyopamAnAmapyetAnyeva prayojanAni draSTavyAni, iha hi sUkSmAtApalyopamena prayojanaM // 36 // tataH suranArakamanuSyacatuSpadatirazcAmutkRSTAyuHsthiti bruvannAhajalayaraurabhuyagANaM, paramAU hoi puvvkoddiio| pakkhINaM puNa bhaNio, asaMkhabhAgo ya paliyassa // 37 // _ vyAkhyA-jalacaragrahaNena garbhajasaMmUrchimajalacaragrahaNamekasthitikatvAt / jalacaroragabhujagAnAM paramAyuH-utkRSTAyuHsthitiH pUrvakoTiH / makAro'lAkSaNikaH / iha hi pUrvapramANametat "pubbassa ya parimANaM, seyariM khalu vAsakoDilakkhAo / chappannaM ca sahassA, boddhavyA vAsakoDINaM // 1 // " ityekapUrvapramANaM / etAdRkpUrvakoTIpramANamutkRSTAyuriti tAtparya / tathA pakSiNAM punaH palyopamasyAsaGghayAtabhAgamutkRSTAyuriti / ityuktA jalacaroragabhujagAnAmutkRSTAyuHsthitiH / iha hi.sUtrakRtA saMmUrchimapazcendriyANAM sthalacarANAmutkRSTAyuHsthiti!ktA tathApi prakramAducyate--"saMmucchimapaNidiyathalakhayaruragabhuyagajiThii kamaso / vAsasahassA culasI, visattari tipaNNa bAyAlA // 1 // " iti saMmUrchima pazcendriyA ye sthalacarAgAdayaH 1 / khacarAH pakSiNo bakakAkAdayaH 2 / 1 pUrvasya ca pramANaM saptatiH khalu varSakoTIrakSAH / SaTpaJcAzaca sahasrANi boddhavyA varSakoTa nAm / / 1 // 453 For Private and Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra 39 saTIya // 25 // uggAH sarpAdayaH 3 / bhujagA gRhagodhAdayaH 4 / mAttepA jyeSThA sthitizcaturazItiH 1 dvAsaptatiH 2 tripazcAzat 3 dvicatvAriMzaca4 varSasahasrA ityarthaH // 37 // ____ iyatA paJcAnAmapi saMmUrchimapaJcendriyatiravAmutkRSTAyuHsthitimuktvA sAmAnyena jaghanyotkRSTaikasthitikAnAM sUkSmasAdhAraNa paJcendriyamanuSyANAM vizeSa prakaTayannAha4 savve suhamA sAhAraNA ya saMmucchimA maNussA ya / ukkosajahanneNaM, aMtamuhattaM ciya jiyaMti // 38 // ___ vyAkhyA-sarve mUkSmAH pRthivyaptejovAyuvanaspatirUpAH, sAdhAraNA anantakAyikAH / ca: samuccaye / saMmUrchimA mnussyaaH| caH punararthe / tatra ke te saMmUchimamanuSyAH ? ekottarazatakSetrasamutpannagarbhajamanuSyANAM vAntAdiputpannAH, yaduktamAgame-"kahiNaM' bhaMte ! 7 samucchimA maNussA saMmucchaMti ? goyamA ! aMtomaNussakhette paNayAlIsAe joyaNasayasahassesu gambhavakkaMtiyamaNussANaM ceva uccAresu vA pAsavaNesu vA khelesu vA saMghANesu vA baMtemu vA pittesu vA mukkasu vA soNiesu vA sukkapuggalaparisADesu vA vigayajIvakaDevaresu | vA thIpurisasaMgamesu vA nagaraniddhamaNesu vA savvesu ceva asuiTANesu ittha NaM samucchimamaNussA saMmucchaMti aMgulassa asaMkhijjabhAga 1 kva bhadanta ! saMmUchimA manuSyAH saMmUrchanti ! gautama ! antarmanuSyakSetrasya paJcacatvAriMzati yojanazatasahasreSu garbhavyutkrAnti kamanuSyAmeva uccAreSu vA prazravaNeSu vA aleSmasu vA sihANakeSu vA vAnteSu vA zukreSu vA zoNiteSu vA zukrapulaparizATeSu vA vigatajIvakalevareSu vA strIpuruSasaMgameSu vA nagaranirdhamaneSu vA sarveSvevAzucisthAneSu atra saMchimamanuSyAH saMmUchanti / aGgulasya asaMkhyabhAgamAtrayA avagAhanayA MPII asaMjJimithyAdRSTiH sarvAbhiH paryAptibhiraparyAptaH antarmuhU tayuSa eva kAlaM kurvana / -5 // 25 // For Private and Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mittAe ogAhaNAra asanimicchAdiTThI savvAhiM pajjatIhiM apajjate: aMtomuhuttouyaM ceva kAlaM kareMti " / tathA bAdaranigodavizeSaM punarAgamAdarzayati tathA coktaM-"" nigoyapajjattara bAyara nigoyapajjattae ya pucchA ? goyamA ! donha vi jahazreNa vi ukko seNa vi aNtomuhuttaauamiti"| athaite sarve pUrvokA utkRSTato jaghanyato'pyantarmuhUrttAyupastatkim ? ucyate, muhUrttasyAsaGkhyAta bhedatvAditigAthArthaH 38 pUrvoktadvAradvayaM nigamayannAha - ogAhaNAumANaM evaM saMkhevao samakkhAyaM / je puNa ittha visesA, visesasuttAu te yA // 39 // vyAkhyA - mAnazabda ubhayatra yojyate / tatraugAhaneti- avagAhante 'vatiSThante jIvA asyAmityo gAhanA'vagAhanA vA zarIramAnamAyurmAnaM ca pUrvoktaprakAreNa / saMkSepeNeti sarvajIvAzrayaNAt sarveSAmekendriyAdipaJcendriyaparyantAnAM samAkhyAtamutkRSTatayA / tathaugAhanA sarvajaghanyA'GgulAsA dheyabhAgamAtrA / jaghanyamAyurantarmuhUrttameva sAmAnyatayoktaM / ye punarogAhanAyurvizeSA utkRSTamadhyamajaghanyapramANarUpA jAtyAdivizeSAzrayeNa noktAH te vizeSasUtrAt prajJApanopAGgarUpAdevaseyA iti gAthArthaH // 39 // astrakA sthitidvAraM vivRNoti - egiMdiyA ya savve asaMkhaussappiNI sakAyammi / uvavajjaMti cayaMti ya, agaM kAyA aNaMtAo // 40 // vyAkhyA-ekendriyAH sarve pRthivyaptejovAyavo'saGghayeyotsarpiNyavasarpiNyaH svakAye mRtvA tatraivotpadyante vipadyante ca eta1 nigodaparyApte bAdaranigodaparyApte ca pRcchA ? gautama ! dvayorapi jaghanyejApyutkarSeNApi antarmuhUrttAyuriti For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir jI. vi. // 26 // FITSAAUvArA kAyasthitimAna / yadukta prajJApanAyAM svakAyasthityaSTAdaze pade-"puDha vikAie NaM puDhavikAyatAe kAlo kevacciraM hoi pucchA ? | goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM asaM khijjAo ussappiNiosappiNIo kAlo kheto asNkhejjaalogaa"|idmuktN bhavatiasaGkhtheyeSu lokAkAzeSu pratisamayamekaikapradezApahAreNa sarvapradezApahAre yAvatyo'samatheyotsapiNyavasarpiyo bhavanti, evaM AuteuvAukAiyA vi / caturNA kAyAnAM pRthagabhidhAnaM / tathA'nantakAyikAstA evotsarpiNyo'nantAH / yaduktamanyatrApyAgame-"vaNassaikAiyANaM pucchA ? goyamA ! jahannegaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM aNaMtAo ussappiNIosappiNIo kAlo khetto arNatA logA asaMkhejjA poggalapariyaTTA AvaliyAe asNkhejjibhaage|" iyaM sthitiH sAMvyavahArikAnAzritya draSTavyA, asAMvyavahArikajIvAnAM tvanAdiravase yA, tato na mrudevyaadibhirvybhicaarH| tathA ca kSamAzramaNaH-taha kAla(ya)TiIkAlAdao visese paDucca phira jIve / nANAivaNassaiNo, je saMvavahArabAhiriyA // 1 // iti gAthArthaH // 40 // 1 pRthvIkAyikaH pRthvIkAyikatayA kAlataH kiyazciraM bhavati pRcchA ! gautama ! jaghanyena antarmuhUrtamutkarSataH asaMkhyeyA utsapiNyavasarpiNyaH kAlataH kSetrataH asaMkhyeyA lokAH / 2 vanaspatikAyikAnAM pRthchA ! gautama ! jaghanyenAntamahattamutkarSato'nanta kAlaM anantA utsarpiNyavasarpiNyaH kAlata: kSetrato'nantA lokA asaMkhyeyAH pudgalaparAvA AvalikAyA asaMkhyeyatamabhAgaH 3 tathA kAyasthitikAlAdayo'pi vizeSAnpratItya bila jIvAn / nAnAdivanaspatIn ye saMvyavahArabAhya : / / 1 / / OMOMOMOM // 26 // For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobairt.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie SARDARSHRE SAASAHASR-RARY ityuktamekendriyANAM svakAyasthitidvAraM, atha vikalAdInAM svakAyasthitidvAraM nirUpayannAha-- saMkhijjasamA vigalA, sattaTThabhavA pnniditirimnnuaa| uvavajjati sakAe, nAsya devA ya No ceva // 41 // vyAkhyA-sayAtasamAH saGkhyAtavarSasahasrAH "vigalAie vAsasahasasaMkhaja ti" paJcasaGgrahavacanAt vikalAH svakAye utpadyante / tathA saMjinaH paryAptAH paJcendriyatiryaGmanuSyAH saptASTau bhavAH / tatra sapta bhavAH saGkatheyavarSAyuSo'STamastvasaGkhyAtavarSAyureva / tathAhi-paryAptasaMjJimanuSyAH paryAptasaMkSipaJcendriyatiryaJco vA nirantaraM yathAsaGkathaM sapta narabhavAMstiyagbhavAMzcAnubhUya yadyaSTame bhave bhUyasteSvevotpadyante, tato niyamAdasaGkhyAtavarSAyuSkeSvevotpadyante, asaGkhyAtAyuSkazca mRtvA sureSvevotpadyate, tato navamo'pi narabhavastiryagbhavo vA, paraM nirantaraM na labhyate / aSTabhavetkarSataH kAlamAnaM trINi palyopamAni pUrvakoTIpRthaktvAdhikAni, jaghanyA | tu sarvatrApi kAyasthitirantarmuharttamiti / nArakadevAzca svakAya notpadyante / iti gAthArtha: / / 41 // ityuktaM sva kAyasthitidvAraM, atha prakramAtkeSAM kati prANAstadAthAdvayena darzayannAhadasahA jiyANa pANA, iMdiusAsAujogabalarUvA / egidiesu cauro, vigalesu cha satta adveva // 42 // asannisannipaMciMdi-esu nava dasa kameNa boddhavvA / tehi saha vippaogo, jIvANaM bhaNNae maraNaM // 43 // vyAkhyA-dazadhA dazaprakArA jIvAnAM prANAH / te ke ? pUrva paJcendriyANi sparzanarasanaghANacakSuHzrotrarUpANi / tathocchavAsazabdenAvinAbhAvitvAniHzvAso'pi gRhyate / tata ucchvAsaniHzvAsarUpa ekaH prANaH Ayuzca prAgvyAvarNitasvarUpaM, tathA trayANa manovAkAyalakSaNAnAM yogAnAM balarUpA ityete daza praannaaH| asyAM vyAkhyAyAmayaM pATho grAhyaH " iNdiusaasaaujogvlruuvtti"| STHAHABHA For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobalbirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir jI. vi0 saTIka. // 27 // athavA yogAH pUrvoktA evaM balagrahaNenAyuvalaM, zepaM tathaiva / atha keSAM kati prANAstadAha-ekendriyeSu pRthivyAdiSu catvAraH prANAH sparzanendriyocchvAsAyuHkAyabalarUpAH / dvIndriyeSu catvArasta eva vAgbalarasanendriyayutAH SaT prANA bhavanti / tathA trIndriyeSu pada prANAsta eva ghrANendriyAnvitAH sapta bhavanti / tathA caturindriyeSu saptaiva cakSurindriyasahitA aSTau prANA bhavanti / tathA'saMjJipazcendriyeSu aSTau ta eva zrotrendriyayutA nava prANA bhavanti / tathA saMjJipaJcendriyeSu nava ta eva manoyuktA daza prANA bhavanti / taiH saha viprayoge jIvAnAM maraNaM bhavyate / iti gAthAkSarArthaH / tathA'saMjJisaMjhinovizeSo nirdizyate, tadyathA-saMjJA'syAstIti saMjI, na saMjJI asaMjJI, tatrAsaMjJinaH pRthivyAdayaHsaMmRcchimapaJcendriyAntAH itare saMjJinaH pazcendriyA manaHparyAptyA paryAptAH / nanuprajJApanApAmekendriyAdInAmapi AhAra 1 bhaya 2 maithuna 3 parigraha 4 krodha 5 mAna 6 mAyA 7 lobha 8 ogha 9 zoka 10 rUpA daza saMtrA utAH tataste'pi saMjJinaH ? ucyate-dazavidhA'pIyamoghasaMjJArUpatvAtstokA tathA mohodayajanya tvAdazobhanA'to nAnayA saMjJayA'dhikAraH, kiMtu mahatyA zobhanayA ca viziSTajJAnAvaraNIyakarmakSayopazamajanyayA manojJAnasaMjJayA ceti / tathA'mumevArtha bhagavAn kSamAzramaNa Aha-"jai 'sannA saMbaMdheNa, saniNo teNa saniNo savve / egidiyAiyANa vi, jaM sanA dasavihA bhaNiyA // 1 // thovA na sohaNA'viya, jaM sanA nAhigAra dhippai yti"| athavA saMjJA trividhA dIrghakAlikyupadezena 1 hetuvAdopadezena 2 dRSTivAdopadezena 3 ca / tatra yaH sudIrghakAlamatItamartha smarati bhaviSyacca vastu cintayati kathaM nu kartavyamiti trikAlaviSayA saMjJA yasya sa 1 yadi saMjJa saMbandhena saMjJinaratena saMjJinaH sa / ekendriyAdi kAnAmapi yatsaMjJA dazavidhA bhaNitA / 1 // stokA na zobhanA'pi ca yA | saMjJA ( tayA) nAdhikAraH gRhyate ca. CARRA ||27|| For Private and Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir RAKESA | prathamasaMjJI / yaduktaM-iha dIhakAligI kAligi ti sannA jayA mudIhapi / saMbharai bhUyamessaM, ciMtei ya kahaM Nu kAyavvaM // 1 // " iti / tathA yaH saMcintyeSTAniSTeSu chAyAtapAdivastuSu svadeDapAlanAhetoH pravRttinivRttI vidhatte sA dvitIyA saMjJA, tadvAn dvitiiysNjnyii| yadAha-"je 'puga saMciMte uM, iTANiDhesu visayavatsuM / vaTTati niyattaMti ya, sadehaparipAlaNAheuM // 1 // pAeNa saMpae ciya, kAlammi nyaai(vi)diihkaalnaa(nnuu)| heUvaesasannI, NiciTThA hu~ti huassnnnnii||2||"tRtiiystusNjnyiismygdRssttirev,shepaastvsNjnyin: hitAhitaprAptiparivarjanasaMjJilakSaNasaMjJisAdhyaprayojanAkaraNAt / uktaMca-"sammaTThiI saNNI, saMte NANe khovasamayammi / assanI micchattI, didvivAbhovaesegaM // 1 // " arthatAsAM madhye kasya jantoH kA saMjJA bhavatIti vyaktAbhyAM kSamAzramaNagAthAbhyAmeva pradarzapati, tathAhi--"paMcaNTha mU (mo)ha sannA, heUsannA biIdiyAINaM / suranArayagambhunbhavajIvANaM kAligIsanA // 1 // sannA sammaTThiINa, | hoi iha didvivAu suyanANaM / maivAvAravimukkANa, sanAIvA(yA)u kevaliNo // 2 // " ityasaMjJisaMjJivizeSamabhidhAya punaH sUtroktame 1 iha dIrghakAlikA kAlikIti saMjJA yayA sudIrghamapi / saMsmarati bhUtameSyantaM cintayati ca kathaM nu kartavyam // 1 // 2 ye punaH saMcintyeSTAniSTeSu viSayavastuSu / pravartante ca svadeha paripAlanAhetoH // 1 // prAyeNa sAmprata eva kAle na cApi dIrghakAlajJaH / | hetuvAdopadezasaM janaH nizceSTA bhavanta asaMjJinaH // 2 // 3 samyagdRSTayaH saMjJanaH sani jJa ne kSAyopazami ke / asaMjJinaH mithyAtvinaH dRSTivAdopadezena / 1 / 4 paJcAnAM odhasaMjJo hetusaMjJA dvIndriyAdInAm / suranArakagarbhodbhavajIvAnAM kAli kIsaMjJA 11 saMjJA samyAdRSTInAM bhavatIha daSTivAdaH zrutajJAnam / mativyApAravimuktAH saMjJAtItAH kevalaniH // 2 // R VACANCY For Private and Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir jI. vi0 zA saTIka. // 28 // RECASIA vAnyakrameNa prANasvarUpaM vyanakti, yata ukta-"paJcendriyANi trividha balaM ca, ucchvAsaniHzvAsamathAnyadAyuH prANA dazaite bhagavadbhiruktA eSAM viyogIkaraNaM tu hiMsA // 1 // " iti gaathaadvyaarthH||42-43|| sarvajIvaprANadvAramabhidhAya kramaprAptamapi yonidvAramupariSTAvakSyati, tato'tra saMsAre svarUpagrAhakajIvasvabhAvaM vyAkurvanAhaevaM aNosAre, saMsAre sAyaramma bhImammi ! patto agaMtakhutto, jIvahiM apattadhamme hi // 44 // vyAkhyA-evamiti prANaviyogalakSaNena aNorapAre'prAptaparyante dustaratvAtsaMsAre sAgare ivazabdalopAtsamudropameyatvenabhIme-raudre janmajarAmaraNarogazokAdibhiH kAraNabhUtaiH prAptamupalakSaNAnmaraNaM / "aNaMtakhutto ti" anantazo'nantavArAn / kaiH ? -jIvaiH / kIdRzaiH ?-aprAptajinadharmeriti / / uktaM ca-"koTizo viSayAH prAptAH, saMpadazca sahasrazaH / rAjyaM tu zatazaH prAptaM, na tu dharmaH kadAcana // 1 // iti gAthArthaH // 44 // ___ kramaprAptaM yonidvAramabhidhitsurAha-- taha caurAsI lakkhA saMkhA joNINa hoi jIvANaM / puDhavAINa cauNhaM, patteyaM satta satteva // 45 // vyAkhyA-iha yoniriti kaH zabdArthaH ? pUrva taducyate-yu mizraNe,yuvanti taijasakArmaNazarIravantaH santaH zrIdArikAdizarIraprAyogyapudalaskandhasamudAyena mizrIbhavantyasyAmiti yonirutpattisthAnaM, auNAdiko niH pratyayaH / tatheti gaNanAdvAraprakAreNa caturazItilakSA yonInAM / vibhaktivyatyayAttRtIyArthe prathamA / saGghayayA / keSAM ? jIvAnAM / dvitIyArthe saptamyarthe vA SaSThI / iti sAmA BHARAOMOMOMOM // 28 // For Private and Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir CARE nyatayA'bhidhAya vizeSa darzapati-pRthivyaptejovAyuSu catuSu pratyekaM sapta sapta lakSA iti gaathaakssraarthH||45|| ___ ityetAvatA'STAviMzatirlakSA yonInAmuktAH anyAsAM yonInAM sthAnavizepaM gAthAdvayena darzayannAhadasa patteyatarUNaM, caudasa lakkhA havaMti iyaresu / vigaliMdiyANa do do, cauro paMciMditiriyANaM // 46 // cauro cauro nAraya-suresu maguANa caudasa hvNti| saMpiDiyA u savve, culasI lakkhA u joNINaM // 47 // __vyAkhyA-saptamyarthe SaSThI / pratyekataruSu daza yonilakSAH / itareSu sUtratvAtkAyagrahaNena vA puMstvaM / sAdhAraNavanaspatiSu caturdaza lakSA yonayo bhaveyuH / tathA vikalendriyeSu dvitricaturindriyeSu dve dve lakSe bhavetAM / tathA paJcendriyatiryakSu caturlakSA yonInAM bhaveyuH // 46 // tathA catasrazcatasro lakSA yonayo nArakeSu sureSu / samAsena vibhaktilopaH / tathA manuSyeSu caturdaza lakSA yonayaH / tuH pUraNArthe / caH samuccaye / evaM saMpiNDitA ekarAzIkRtAH / "savve ti" prAkRtatvAlliGgavyatyaye sarvAzcaturazItirlakSA yonInAM bhavanti / iti nirdiSTaM yonidvAramiti gAthArthaH // 47 // tatheha granthe pUrva granthakAreNAdau dvitIyagAthAyAH pUrvArddha jIvAnAM bhedakathane prAk siddhasvarUpaM darzitaM, tatteSAmavyayatvAnniSThitArthaRT vAtsAMsArikakRtyAnupayogitAtmAka siddhAnAM pazcadazabhedavyAvarNanaprastAve'pi zarIrAdivizeSo na darzitaH, tadvicitragatikatvA sUtrasyeti, iha taM vyAvarNayannAhasiddhANa natthi deho,na Aukamma na paannjonniio| sAiaNaMtA tesiM, liI jiNaMdAgame bhnniyaa||48|| PRAKASHASHISHAS 15 ABA For Private and Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Sh Kailassagarsun yanmandir www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra jI. vi. saTIka. // 29 // virAsasa vyAMkhyA-siddhAnAM nAsti dehaH / yata uktaM zrIAcArAne-"siddhANaM iMgatIsaguNA pANatA, taMjahA-goyamA ! se' nadIhe 1 na hasse 2 na vaDDhe 3 na taMse 4 na cauraMse 5 na parimaMDale 6 na lohie 7 na hAlide 8 na sukille 9 kiNhe 10 na nIle 11 na durabhigaMdhe 12 na surabhigaMdhe 13 na titte 14 na kar3ae 15 na kasAile 16 na aMbile 17 na mahure 18 na kakkhaDe 10 na maura 20 na gurue 21 na lahue 22 na sIe 23 na uNhe 24 na niddhe 25 na lukkhe 26 na kAyasaMge 27 na ruhe 28 na itthI 29 na purise 30 na napuMsae 31 ityektrishsiddhgunnaaH| atha sUtravyAkhyA-AzrayAzrayiNorabhedAdhasmAdeho na, ata evAyurapi na, yasmAdAyune ata eva maraNamapi na / tato nimitta nimittavatorabhedAtsaptApi karmANi na, bandhodayodIraNAsattAnAmabhAvAt / yataH karmANi na ata eva prAgA yonayo'pi na, punaH saMsAre'nutpAdAt / atha teSAM sthiti vyAcaSTe / tatasteSAM siddhAnAM sthitiH kIdRzI? sAdiranantA, yatastatrotpattikAlAtsAdistatazcayavanAbhAzadanantaiva / yaduktaM zakrastave-""sivamayalamaruamaNaMtamakkhayamavyAbAhamapuNarAvitti siddhigainAmadheyaM ThANaM saMpattANaM" iti vacanAt jinendrAgame sthitimaNitA-proktA / yathA saMsAriNAM jIvAnAM prANayonyAyuHkarma sthityAdayastathA siddhAnAM na bhavantIti gAthArthaH // 48 // itpetAvatA siddhAnAM svarUpamabhidhAya punaH saMsAriNAM jIvAnAM svabhAvaM vyAkurvannAha * siddhAnAmekatriMzadguNAH prajJaptaH: tadyathA-gautama ! sana dIrghaH na havaH na vRttaH na yasraH na caturasraH na parimaNDalaH na lohitaH na hArihaH na zukchaH na kRSNaH namIlaH na durgandhaH na surabhigandhaH na tiktaH na kaTukaH na kaSAyaH nAmlaH na madhuraH na karkazaH na mRduH na guruH na laghuH na zItaH noSNaH na snigdhaH naHrukSaH na kAyasaGgaH na rohakaH na khI: na puruSaH ne napuMsakaH 1 zivamacalamaru jamanantamavyAbAdhamapunarAvRtti siddhigatinAmadheyaM sthAnaM saMprAptebhyaH // 29 // For Private and Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirlain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir REASAla AAAAAAAAC kAle aNAinihaNe, joNIgahaNammi bhIsaNe itthA bhamiyA bhamirhiti ciraM,jIvA jiNavayaNamalahaMtA // 49 // __vyAkhyA-kAle'tItAnAgatalakSaNe vartamAnasyaikasAmayikatvAtsvalpatsAnnAtra vivakSita(sacaM)kathaMbhUte kAle ?-anAdinidhane'nAdya| paryavasite / tathA punaH kathaMbhUte ? "joNIgahaNammi bhIsaNe tti" caturazI tilakSayonigrahaNetattadAzrayaNenAnavasthAnAt / athavAkIdRze saMsAre ? yonigahane-upalakSaNAdutpattivipattirogazokAdibhirgahane vicitrakarmagatyA'tigupile jIvAnAM karmavipAkakAraNabhUtatvAdISaNe -bhayakAriNi tasminnadhikaruNabhUte jIvA bhrAntA bhramiSyanti ciraM-prabhUtaM kAlaM / kIdRzAH santaH ?-jinavacanaM-bhagavadvacanaM hitopadezamalabhamAnA:-aprApnuvantaH / tathA kvacidityapi pAThaH-"bhamiyA bhamaMti bhamihiti ti" tatra trikAlAzrayaNena dhAtorarthavizeSo jJeya iti gAthAkSarArthaH // 49 // ___ atha granthakAraH samyagjJAnAddharmaphalaM vidheyaM cAviSkurvangranthamupasaMhartuM zikSArUpaM svanAmagarbhitaM ca sUtraM vyAkhyAnayannAhatA saMpai saMpatte, maNuatte dullahe ya sammatte / sirisaMtisUrisiDhe, kareha bho ujjama dhamme // 50 // || ___ vyAkhyA-tAbaddho bhavyAH! sAmprataM manujatve dazabhiyAntairdurlabhe saMprApte tatrApi samyaktve'cintitaphalaprade cintAra npaaye| cakArAtsamyagjJAnacAritra / saMprAptazabdo manujasvasamyaktvayorubhayatra sNbdhyte| tatazcintAratnamiva prApte samyaktve / yatkaraNIyaM tadAhadharme udyama kuruta / kiMviziSTe ? "sirisaMtima risiTetti" siri ti zrIH upalakSaNAt jJAnazrIH, tathA zamanaM zAntiH rAgAdInAmupazamaH, tAbhyAM sUrayaH pUjyAH, guNaguNinorabhedAnIrthakarA gaNadharA vA, taiH ziSTe'rthAdupadiSTe / iyatA granthakRtA svanAmApyAviSkRtaM / vAla For Private and Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir jI. vi0 saTIka. tatra kartapadaM zAntimariH upadizati-ziSTe prazaste'nupame jinadharme / kriyAsaMbandhastathaiva yojya ityakSarArthaH // 50 // ___atha sUtraM nigamayannAhaeso jIvaviyAro, saMkhevaruINa jAgaNAheU / saMkhitto uddhario, ruMdAo suyasamuddAo // 51 // vyAkhyA-jIvAnAM vicAro jIvavicAraH trasasthAvarai kendriyAdivicAravAn / rUparUpiNorabhedAd granthanAmApi jIvavicAra | iti samarthitaM / eSa AtmanA'vinAbhAveneti / tataH zrIzAntimariNA'yaM saMkSeparucInAmarthAtsvalpamatInAM prANivizeSa jijJAsAyai saMkSipyAnugrahabuddhayA rudrAd-anavagAha vistArAt zrutasamudrAduddhataH / iyatA na svamanISikayA, kiMtu paramparayA jinairupadiSTaM zrutaM mahArtha tasmAdityakSarArthaH // 51 // ____ atra adyAvadhi mudriteSu pustakAdiSu 'rudAo' iti pATho dRzyate, paraM prAconAdarzeSu 'ruMdAo' iti pATho labhyate sa eva pAThaH arthadRSTyA samIcInaH pratibhAti iti dhyeyam / // atha prazastiH // buddharmandatayA'tha bAlizata yA vAcAlatAyA vazA-dAlasyAdanupAsanAnninagurostatvAnabhijJena ha (haa)| utsUtraM yadavAci kizcidadhikaM zrIbhAgavatyA gira-stattatvArthavizAradaiH karuNayA granthe'tra zodhya budhaiH // 1 // yAvanmerumahIdharaH kSititale tasmim vanaM nandanaM, yAvaccheSaphaNI dadhAti dharaNIM saptAva(ptarSa) yo yAvatA / AURABAR // 30 // Far Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shut Kailassagarsuri Gyanmandir RECAS yAvaccandradivAkarau surasArit khe tArakA yAvatA, tAvannadatu paThayamAnamimakaM zAstraM hi vidvajjanaiH // 2 // svastizrIrjayatAdvIro nAmnA tapasAM zriyA / vardhamAnatayA khyAto, vardhamAno dine dine // 3 // tacchiSyA ekAdaza, gautamamukhyA gaNAdhipA Asan / Adyo guNiSu gaNe yo, paJcama(0Ne ca pazcamaka) steSu ca sudharmA // 4 // taspaTTAnukramato ratnatrayadhAriNo'mbudhIyante / bhUriguNAH sUriMgaNAstAvadyAvacca candrakulam // 5 // jinazAsanasurazikhariNi, candrakulaM nandanAyate tatra / kharataragaNena sugaNena, kalpatarUyitamabhimatArthe // 6 // tasmin pradyotana iva, sUriru (tho) dyotano guNanidhAnam / paTukrameNa jinabhadrasarirASTadazo'thAsIt / / 7 // tacchiSyo'jani vAcakeSu viduro bhAnuprabhaH suprabhaH, catvAro'ntipado babhUvuramalaprajJAzrayaM tasya tu / Adyo vAcakasenadhInapaTudhIyoM mantravidyA graNI-ranyo'bhUnmahimAgralAbhasahitaH puNyazriyA saMhitaH // 8 // suguNagaNistRtIyaH saralamatiH kuzalasiMhanAmAnyaH / vikhyAtacandravardhanagaNirapyAsItkrameNa tataH // 9 // teSAM ziSyatritayaM samajani jagatItale viditavidyam / zrImeghanandanadayAnandanajayavijayanAmAnaH // 10 // zreSThazreSTikulottaMsA, vAcakA meghanandanAH / vRttiM jIvavicArasyAkApIdratnastadantipat // 11 // vRttiM jIvavicArasya, kurvatA yanmayA'jitam / puNyaM tenaiSa bhavyaudhaH, zivasaukhyamathAznutAm // 12 // nRpavikramavatsarataH, prANakAyendu (1610) zaradi nabhasi some / kRSNASTamyazvinyAM, vRttirghallUsthitena kRtA // 13 // A For Private and Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir saTIka. bhI. vi0 // 31 // FA5-% A rAjye salemasAheH, sUrAnvayakamalabodhanakharAMzoH gaNanAyaka vijayavati, zrIjinamANikyasUrivare // 14 // prAkRtavRtteH saMskRtavRttimakArSa yathAgamaM ziSyaiH / abhyarthito'lamahamiti, pAThakaratnAkaraH sugamam // 15 // // iti jIvavicAraprakaraNasya vRttiH // saMsArI jIvonA 563 meda (1) nArakInA........ ratnaprabhAdi-7 tenA 7 paryAptA ane 7 aparyAptA........14 (2) tiyaMcagatinA .... .... .... .... .... ....48 pRthvI-ap-teu-vAyu-sAdhA0 vanaspati e 5 sUkSma ane 5 bAdara 10, pratyeka vana0 vAdara-1. eTale ekendriyanA 11 paryAptA ane 11 aparyAptA-22 vikalendriyanA-beiMdiya-teindriya-cauriMdriya-3, tenA paryAptA-3 ane aparyAptA-36 (ekendriya ane vikalendriya saMmUcchima ja.) tiyaMca pazcendriya-jalacara-sthalacara-khecara-ura parisarpa-bhujaparisarpa e 5 garbhaja A-% ARIA // 31 // For Private and Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ane 5 saMmUJchima kula=10 tenA paryAptA-10 ane aparyAptA-10-20 (ekendriyanA-22, vikalendriyanA-6, tiryazca pazca0-2048) (3) manuSyagatinA .... ... ... ... .... ....303 karmabhUmi-5-bharata, 5-airavata, 5-mahAvideha=15 / akarmabhUmi-5-haimavata, 5 airaNyavata, 5-harivarSa 5-ramyak , 5-devakuru, 5-uttarakuru=30 antarvIpa-8 dADhA upara 7 antarvIpa................56 HPLAATATATAPANGASALAIRES 101 RORSRDASTISGAUUmaramara (garbhaja paryAptA-101, garbhaja aparyAptA-101, saMmUcchima aparyAptA-101-303) tA. ka. saMmU0 manuSya aparyAptA ja che, te garbhaja manuSyanA mala-mUtrAdi azuci padArthomAM ja utpanna thAya che. (4) devagatinA ... ..... ... ....198 1. bhavanapati 10 tenA 10 bheda / paramAdhAmI 15 tenA 15 bheda | For Private and Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Lain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir saTIka. jI. vi. // 32 // 2. vyatara-8, vANavyaMtara-8=16 bheda / tiryagaz2ambhaka-10 tenA 10 bheda 3. jyotiSI-10 (cara-5, sthira-5) tenA 10 bheda 4. vaimAnika-38 (kalpopapanna-24 jemAM saudharmAdi 12 devaloka, sArasvatAdi 9 lokAntika devaloka, kilbiSi-3 no samAveza thAya che tathA kalpAtIta-14 jemAM sudarzanAdi 9 graiveyaka ane vijayAdi 5 anuttarano samAveza thAya che) 25+26+10+38-99. 99 paryAptA ane 99 aparyAptA-198 (narakagatinA-14, tiyazca gatinA-48, manuSya gatinA-303, devagatinA-198=563) ERESEHORERATURERENERSEENERENERREARINEERENIRRESS ARRAUra iti zrIjIvavicAraprakaraNaM saTIkaM samAptam. // 32 // For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir SCHOLARSCISS // OM hrIM ahaM nmH|| / rAjanagara maMDana zrImUlevA pArzvanAthAya namaH / / / / zAsanaratna zrI vRddhi-nemi-udaya-meruprabhasUrIzvarebhyo namaH / / sAvacUrIkam OM zrI navatattva prakaraNam ---- ___ - saM...pA...da...ka :prazAntamUrti pU0 A0 bha0 zrI vijaya udayasUrIzvarajI ma. sA. __ paTTAlaMkAra niDaravaktA pU. A. bha. zrI vijayameruprabhasUrIzvarajI ma. sA. AjIvana antevAsI pU. paM0 zrI indra sena vijayajIgaNi. cha saMkalana-pU0 gaNi0 zrI siMhasena vijayajI ma. ra prakAzaka-zrI jaina grandha prakAzaka sabhA-ahamadAbAda vi0 saM0 2042 // vIra saM0 25127 nemi saM0 37. RREARSAHASRHARS ISTI For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ma. te ava0 // 1 // || jIvA'jIvA puNNaM pAvAsavasaMvaro a nijjaraNA / baMdho mukkho a tahA, navatattA huMti nAyabvA // 1 // (ava0) jayati zrImahAvIraH zreyaH zrIzreNisaMzrayaH / samyag jIvAditattvAnAmavayodhanibaMdhanam // 1 // navatattvasya parimitaparimANasya prabhUtatarArthasya atIvagaMbhIrArthasya mugdhajanAvavodhAya vicAraH kiMciducyate / tathAhi Kaa jIveti-etAni navAnAM tattvAnAM nAmAnyuktAni / tathAhi-jIvatattvaM 1 ajIvatattvaM 2 puNyatattvaM 3 pApatattvaM 4 AzravatattvaM 5 saMvaratattvaM 6 nirjarAtattvaM 7 baMdhatattvaM 8 mokSatattvaM 9 tattvamiti ko'rthaH sa tattvaM svarUpamiti yAvat / tatra prathamaM jIvatacaM / jIvaH kIdRza ucyate / jIvati dazavidhAn prANAn dhArayatIti jIvaH / dazavidhaprANAzca kIdRzAH / "paMceMdriyANi trividhaM balaM ca ucchvAsaniHzvAsamathAnyadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhiruktA steSAM viyojIkaraNaM tu hiMsA // 1 // " ___ evaMvidhadazaprANadhArako jIvaH tasya svarUpaM yadvicAyate tajjIvatattvaM / dvitIyaM ajIvatattvaM jIvAdanyo'jIvaH prANacetanArahita itibhAvaH tasya tacaM svarUpaM yattadajIvatatvam / tRtIyaM puNyatacaM puNyaM kIdRzaM yat zubhaprakRtyAtmakaM karma jIvAnAM sauravyaM dadAti tatpuNyaM tasya tatvaM puNyatatvaM / caturthaM pApatattvaM pApaM kimucyate yad azubhaprakRtyAtmakaM karma jIvAnAM duHkhaM dadAti tatpApaM tasya tattvaM pApatatvam / paMcama AzravatattvaM AvaMti Agacchati yasmAtpApAni jIveSu sa AzravaH tasya tacaM svarUpaM AzravatattvaM / SaSThaM saMvaratatvaM saMbiyaMte nivAryate karmANi yasmAtsa saMvaraH tasya tattvaM svarUpaM saMvaratattvaM / saptamaM nirjarAtattvaM nitarAM atizayena jIryate kSIyaM te karmANi yayA sA nirjarA dvAdazadhA taporUpA tasyAstattvaM svarUpaM nirjarAtattvaM / aSTamaM baMdhatatvaM badhyate jIvena For Private and Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir lakamaka saha saMbaddhAni karmANi kriyate yena sa baMdhaH tasya tattva-svarUpaM baMdhatattvaM / navamaM mokSatattvaM sakalakarmaNAM sarvathA kSayalakSaNo mokSaH tasya tattvaM mokSatatvaM / ca zabda evArthe / etAnyeva nava tatvAni yathAsiddhAMtoktaprakAreNa jJeyAni na tu kutIrthika kalpitAni / kutrApi puNyapApayobaMdhe aMtarbhAvAt saptaiva tatvAni uktAni / evaM navAnAM tattvAnAM nAmAnyuktAni / ityekagAthA vyAkhyAtA // atha navatattvAnAM bhedasaMkhyAnaM kathayati caudasa caudasa bAyA-lIsA bAsIa huMti bAyAlA / sattAvannaM bArasa, cau nava bheyA kameNesiM // 2 // ___ cauiti-eteSAM navAnAM tattvAnAM krameNa ete bhedA jnyaatvyaaH| yathA caturdaza bhedA jIvAnAM / caturdaza bhedA ajIvAnAM / dvicatvAriMzabhedAH puNyaprakRtInAM / dvathazItibhedAH pApaprakRtInAm / dvicatvAriMzaddedA AzravadvArANAM / saptapaMcAzadbhedAH saMvarasya / dvAdazabhedA nirjarAyAH / catvAro bhedA baMdhasya / navabhedA mokSasya / evaM navAnAM tattvAnAM bhedasaMkhyA 276 nigadya atha eteSAM bhedAnAM krameNa vivaraNaM vakti-- egaviha duviha tivihA, cauvihA paMcachavihA jIvA / ceyaNa tasa Iyarehi, veya gai karaNa kAehi // 3 // egidiya suhumiyarA, sanniyara paNidiA ya sa bi ti cu| apajjattA pajjattA caudasa jiyaThANA // 4 // (ava0) egaviheti egidiyeti-iha atra jinazAsane caturdaza jIvasthAnAni jJAtavyAni / yathA ekeMdriyAH For Private and Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir 1.ta. mA ava0 // 2 // ekaM zarIralakSaNaM iMdriyaM yeSAM te ekeNdriyaaH| te ca dvidhA sUkSmA bAdarAzca / tatra sUkSmAzcarmacakSuSA adRzyAH / bAdarAH pundRshyaaH| te ca dvaye'pi pRthivIkAya-apakAya-tejAkAya vaayukaay-vnsptikaayruupaaH| tathA dvIMdriyAH dve zarIrarasanAlakSaNe iMdriye yeSAM te dvIMdriyAH / zaMkha-kapardaka-gaDola-jalUkA-kRmi-pUtaraka pramukhAH / tathA trIMdriyAH trINi zarIrarasanAghrANalakSaNAni iMdriyANi yeSAM te trIMdriyAH / pipIlikA-kA-maskUNopadehikA-matkoTakagardabhaka-gokITaka-dhAnyakITaka-kuMthukapramukhA jJAtavyAH / tathA caturiMdriyAH catvAri zarIrarasanAghrANacakSulakSaNAni iMdriyANi yeSAM te caturiMdriyAH / makSikA-bhramara-daMza-mazaka-kaMsArikA zalabha-pataMga-vRzcikapramukhA jnyaatvyaaH| tathA paMceMdriyAH paMca zarIra-rasanA-ghANa-cakSuH karNalakSaNAni iMdriyANi yeSAM te pNceNdriyaaH| te ca dvidhA saMjJinaH asaMjJinazca / tatra asaMjJinaH saMmUrchimAH khaMjana-dardura-matsya sarpa-pramukhAH bAMtapittazleSmazukramUtrarudhirAdiprabhavajaMtavazca manorahitA jnyeyaaH| saMjJinaHpunargarbhajAH te ca tiryaMca jalacarAH khecarAH sthalacarAstathA manuSyA devA nArakAH sarvepyete saMjhino manaH sNyuktaaH| evaM ekeMdriyA dvibhedaaH| dvIMdriyAH trIMdriyA caturidriyAH, paMceMdriyA dvibhedaaH| ityete saptabhedA jIvAH sarve'pi paryAptA aparyAptAzca bhavanti / tatazcaturdazabhedA jIvAH sNjaataaH| tatra paryAptAste kathyante ye svakIyaparyAptibhiH sarvAbhiH saMpUrNA bhavaMti / paryAptayaH punaH SaD bhavaMti / AhAraparyAptiH 1 zarIraparyAptiH 2 iMdriyaparyAptiH 3 ucchvAsaparyAptiH 4 bhASAparyAptiH 5 manaH paryAptiH / 6 paryAptizabdena zaktirucyate / tatra ekeMdriyANAM AhAra- zarIra-iMdriyaucchvAsa-niHzvAsa lakSaNAzcatastraH paryAptayo bhavaMti / dvIMdriyatrIMdriyANAM AhAra-zarIra-iMdriya-ucchvAsa nizvAsa-bhASAlakSaNAH paMcaparyAptayaH syuH| paMceMdriyANAM punaH AhAra-zarIra-iMdriya-ucchvAsaniHzvAsa-bhASA-manolakSaNAH SaTparyAptayaH syuH| evaM // 2 // For Private and Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir yeSAM jIvAnAM yAvanmAtrAH paryAptayo bhavaMti te jIvAstAvanmAtrAbhiH paryAptibhiH paryAptAH kathyate / tadviparItA punaH aparyAptA | maMtavyAH / sUkSmaikendriyaparyAptA sUkSmaikeMdriyAparyAptAH bAdaraikeMdriyaparyAptA bAdaraikeMdriyAparyAptAH / evaM dvitricatuH paMceMdriyasaMjhyasajJinaH paryAptAparyAptAH sarve jIvAzcaturdazabhedA jnyaatvyaaH| iti jIvatattvaM prarUpitam / atha ajIvatattvam Eg dhammAdhammAgAsA, tiya tiya bheyA taheva addhAya / khaMdhA desa paesA, paramANu ajIva caudasahA / / 5 // dhammAdhammeti-ete caturdazabhedA ajIvAnAM / dharmAstikAyaH adharmAstikAyaH AkAzAstikAyaH ete pratyekaM tridhA / tathAhi- skaMdhaH dezaH pradezaH dharmAstikAyasya tathA adharmAstikAyasya trayaH tathA AkAzAstikAyasya trayaH / evaM navabhedA abhUvan / tatra astInAM pradezAnAM kAyaH samUhaH astikaayH| tatraskaMdhaH kIdRgucyate / caturdazarajjvAtmake loke sakalo'pi yo dharmA'stikAyaH sa sarvo'pi skaMdhaH kathyate / tasya dharmAstikAyasya kiyanmAtrI bhAgo deza ucyate / tasya dharmAstikAyasya nirvibhAgo bhAgaH prdeshH| evaM adharmAstikAyA''kAzAstikAyayorapi skaMdha-deza-pradezA jJeyAH / tathA 'dbhAkAla: samayAdilakSaNaH sa ca dazamo bhedaH / tathA pudalAnAM catvAro bhedAH skaMdha-deza-pradeza-paramANavazca / tatra dvayaNukAdayaH krameNa ekAdivRddhayA agaMtANukAvasAnAH skaMdhAH / teSAM kiyanmAtrA bhAgA dezAH procyate / tepAM nirvibhAgA bhAgAH punaH pradezA ucyate / paramANavaH punaH parasparamasaMbadvA atIva sUkSmAH skaMdhAdikAraNa rUpA nirvibhAgA eva jJAtavyAH / READAR.RRAPE For Private and Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aba evaM ajIvAH caturdazabhedA bhavaMti / atha eteSAM vizeSasvarUpa prApayati / na. ta. 15 dhamAdhammApuggala, naha kAlo paMca hu~ti ajjIvA / calaNasahAvo dhammo thirasaMThANo ahammo a||6|| dhammeti-dharmAstikAyAdharmAstikAyapudalAstikAyAH nabha AkAzAstikAyaH kAlaH samayAdiH etAni paMcadravyANi ajIvAH procyante SaSThaM jIvadravyaM evaM jinazAsane pada dravyANi kathyante / atha krameNa dharmAstikAyAdInAM lakSaNamAha / calaNeti calanasvabhAvo dhrmaastikaayH| jIvAnAM pudagalAnAM ca gamanaM kurvatAM yadravyaM sAhAyyaM dadAti taddharmAstikAyaH / yathA matsyAnAM jalaM dharmAstikAyaH (apekSA kAraNarUpaM ) ityarthaH / sthirasaMsthAnaH punaH adhrmaastikaayH| sthirasaMsthAna iti kimucyate / yad dravyaM jIvapudgalAnAM sthitiM kurvatAM sAnidhyaM dadAti saH adharmAstikAya iti bhAvaH / etau dharmAdharmAstikAyau yatra vartate | sa lokAkAzaH / caturdazarajjupramANaH / tataH parastu akokaakaashH| evaM dharmAdharmAstikAyayovizeSasvarUpaM prarUpitam // 6 // ___atha AkAzapudgalayoH svarUpamAha / avagAho AgAsaM, puggalajIvANa puggalA cuhaa| khaMdhA desa paesA, paramANu a ceva nAyavyA // 7 // __ avagAho-iti jIvapudgalAnAM avakAzaH jIvAnAM pudgalAnAM ca yad avakAza, dadAti tat AkAzaM tat AkAzadravyamiti bhAvaH / pudgalAcaturvidhAH skaMdha-deza-pradeza-paramANu bhedairjJAtavyAH / skaMdhAdInAM svarUpaM pUrva mevoktaM jhAlayaM // 7 // ROSSESCRICROREOGRCit! For Private and Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir % % % ANCHOREOG atha kaalsvruupmaah| | egAkoDI satasahi lakkhA satahattarIsahasyA ya / doyasayA solahiyA AvaliyA iga muhuttammi / / 8 // samayAvalI muhuttA, dIhA pakkhA ya mAsa varisA y|| bhaNio paliA sAgara, ussappiNI sappiNI kaalo||9|| samayAvalIti-samayo'tyaMtasUkSmakAlaH / AvalikA asNkhyaatsmyprmaannaa| nigodajIvAnAM ekazvAsocchvAsamadhye saptadazavArAn yAvanmaraNaM aSTAdazasaMkhyotattirapi bhavati teSAM AyuH (256) AvalikA / muhUrta ghaTIdvayapramANaM / divasoahorAtrarUpaH triMzanmuhurtapramANa / pakSa paMcadazAhorAtrarUpaH / mAsaH pkssdvyprmaannH| varSa dvAdazamAsapramANaM / palyopamaM kUpadRSTAMtena prasiddham / sAgaropamaM dazakoTAkoTI palyopamapramANam / utsarpiNI pramANA eva avsrpinnii| epa sarvo'pi kAlaH sUryagati| kriyAparicchinno jJAtavyaH / evaM ajIvatattvasya caturdaza bhedAH proktAH / // iti ajIvatatvam / / cha atha puNyatatvabhedAn dvicatvAriMzat vivRNoti sA uccagoa maNudga, suraduga paMceMdi jAi paNadehA / Ai titaNUNu vaMgA, AimasaMghayaNa saMThANA // 10 // vaNNa caukkA'gurulahu, paraghA UsAsa aayvujjoaN| subha khagai nimiNa tasadasa, suranara tiriAu titthayaraM // 11 // %A5 A RESS For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ava0 na. ta. // 4 // - MARA sAuccagoa iti, vaNNacaukta iti puNya tattvasya ete dvicatvAriMzabhedA bhavaMti / yathA-sAtaM sAtAvedanIyaM karma yena jIvaH saukhyAni labhate // 1 // uccairgotraM yasminnutpanno jIvaH sarvajana mAnyaH syAt / / 2 / / manuSyadvikaM manuSyagati-manuSyAnupUrvIrUpam // 3-4 // yayA karmaprakRtyA jIvo manuSyagatitvaM labhate sA mnussygtiH| yayA karmaprakRtyA manuSyagatibaddhAyuH jIvo'nyatra gacchan manuSyagatau AnIyate sA manuSyAnupUrvI / suradvikaM suragati-surAnupUrvIrUpaM // 4 // sA manuSyagati-manuSyAnupUrvIvat jJeyA / / paMceMdriyajAti: yayA jIvasya paMceMdriyatvaM syAt / / 7 // paMca dehAH zarIrANi / audArikaM vaikriya AhArakaM taijasaM kArmaNaM ca / audArikaM udAraiH sphAraiH pudgalaiH niSpannaM tat audArikam // 8 // tiryagmanuSyANAM yogyaM zarIram // 8 // vaikriyaM vividhakriyAyA niSpannaM // 9 // devanArakANAM zarIraM vaikriyalabdhikRtaM zarIraM jJeyam / AhArakazarIraM yatra caturdazapUrvadharaiH saMdehocchedAya | tIrthakaraddhidarzanAya vA mahAvidehagamanAtha ekahastapramANAtyaMtaviziSTarUpasaMpanna vidhIyate zarIraM tata AhArakazarIram // 10 // taijasazarIraM tat yena zarIreNa jIvaH AhAro gRhItaH khalu rasAdidhAturUpatayA pariNati nIyate yadvazAttapolabdhyA tejolezyA| nigamazca kriyate tatraijasaM // 11 // kArmaNazarIraM aSTavidhakarmavikArarUpaM sarvazarIrakAraNabhUtaM // 12 // taijasakAmapazarIre saMsArijIvAnAM anAdikAla saMbaddha bhavataH / mokSagamanaM vinA tayoH kadApi viyogo na syAt / evaM dvAdazapuNya prakRtayo'bhUvan / AdizarIratrayasya upAMgAni / audArikasya 13 caikriyasya 14 AhArakasya 15 taijasakArmaNayona bhavati / AdisaMhananaM variSabhanArAcasaMhananalakSaNaM 16 saMsthAnaM samacaturasrarUpaM 17 varNacatuSkaM varNa 18 gaMdha 19 rasa 20 sparza 21 rUpam / atra puNyaprakRtyadhikAre prazastaM grAhyaM aprazastaM punaH pApaprakRtyadhikAre kathayiSyate / agurulaghunAmakarma yena karmaNA jIvAnAM zarIraM ALRAGARAA% VAN // 4 // % For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir AAAAAAAECE na gurulaghu syAt kiMtu samatAbhAve syAt 22 parAghAtanAmakarma yena pareSAM balavatAmapi jIvaH anAkalanIyaH syAt 23 ucchvAsanAmakarma yena jIvaH zvAsocchvAsalabdhi yuktaH syAt / 24 / AtapanAmakarma yena jIvasyasvayamanuSNamapi uSNaprakAzasaMyuktaM zarIraM syAt yathA sUryamaMDale pRthvIkAyajIvAnAM idaM sUryamaMDale eva nAnyatra / 25 / udyotanAmakarma yatra jIvAnAM anuSNaprakAzayuktaM zarIraM syAt yathAcaMdramaMDale jyotizcakrAdiSu / 26 / zubhakhagati zubhavihAyogati nAmakarma vihAyasA nabhasAgatiH gamanaM vihAyogatiH / 27 / vihAyograhaNaM caturgativyAmohavicchedArtha / yayA jIvAnAM zubhA gatiH syAt yathA haMsagaja | vRSabhAdInAm / nirmANa nAmakarma yena jIvazarIre aMgapratyaMgAnAM niyatapradezavyavasthApanaM kriyate yathA sUtradhAreNa puttalikAdau // 28 trasadazakaM agretanagAthAyA vyAkhyAsyate / 29 thI 38 / suranaratiryagAyutritayaM yaiH karmabhiH devamanuSyatiryagbhaveSu jIvyate 39 thI 41 / tIrthakara nAmakarma yena catustriMzadatizayAdi tIrthakaraRddhisaMyukto jIvaH tribhuvanasyApi pUjyaH syAt 42 / kevalya| vasthAyAM tasyodayaH syAt // iti dvicatvAriMzat bhedAH puNyaprakRtinAM jnyeyaaH|| atha pUrvoktaM trasadazakaM vyAkhyAnayati cha tasa bAyara pajjataM, pattea thiraM subhaM ca subhagaM ca / sussara Aijja jasaM, tasAdidasagaM imaM hoi // 12 // tasaiti gAthAvyAkhyA-trasanAma karma yena " trasyati uSNAdyabhitaptAH chAyAdau gacchaMtIti trasAH" dvIMdriyAdinAma| karmodayaH / 1 bAdara nAmakarma yena jIvA bAdarA sthulAzcakSudyA bhavaMti yena manuSyairjIvazarIraM dRzyate iti bhAvaH / 2 paryApti 5555 a IL For Private and Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir AAS na. ta. nAmakarma yena jIvA nijaparyAptiyuktA bhavati / 3 pratyeka nAmakarma yena ekasmin jIvazarIre eka eva jiivH| 4 yena bahavo jIvA ekazarIre bhavaMti tatsAdhAraNaM nAmakarma .pApaprakRtimadhye kathayiSyate / sthiranAmakarma yena jIvAnAM daMtAsthyAdi sthiraM syAt / 5 zubhanAmakarma yena jIvAnAM nAbherUvaMzarIraM zubhaM syAt / 6 subhaga nAmakarma yena jIvaH sarvajanavallabhaH syAt / 7 susvaranAmakarma yena jIvAnAM mAdhuryAdiguNaH susvaraH syAt / 8 AdeyanAmakarma yena jIvaH sarvajanamAnyavacanaH syAt / 9 yaza-kIrtinAmakarma yena jIvo yazaHkIrti yukto bhavati / 10 evaM dvicatvAriMzadbhedabhinnaM tRtIyaM puNyatattvaM prarUpitam / iti puNyatattvam rea atha caturtha pApatattvaM kathyate nANaMtarAyadasagaM, nava vIe nIa sAya micchattaM / thAvaradasa nasyatigaM, kasAyapaNavIsa tiriyadugaM // 13 // iga vi ti cau jAIo, kukhagai uvaghAya huMti pAvassa / apasatthaM vaNNacau, apaDhama saMghayaNa saMThANA // 14 // nANaMtarAyadasagaM iti igavitiiti-jJAnAvaraNIyapaMcakaM, paMcakaM aMtarAya ca evaM dazakaM jJAtavyaM / jJAnAvaraNapaMcakaM ucyatematijJAnAvaraNaM 1 zrutajJAnAvaraNaM 2 avadhijJAnAvaraNaM 3 manaHparyAyajJAnAvaraNaM 4 kevalajJAnAvaraNaM 5 / tatra matijJAnAvaraNaM paMcabhiH | iMdriyaiH SaSThena manasA jIvasya yad jJAnaM syAt tanmatijJAnam / tasya AvaraNaM matijJAnAvaraNaM / 1 / zrutaM dvidhA dravyazrutaM bhAvazrutaM ca dravyazrutaM dvAdazAMgIlakSaNaM / bhAvazrutaM dvAdazAMgIsamutpannopayogarUpaM tasya zrutajJAnasya AvaraNaM zrutajJAnAvaraNaM / 2 / avadhijJAnaM dviprakAra bAkara OMA RESS // 5 // For Private and Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir READHA guNahetukaM bhavahetukaM ca / devanArakANAM bhavahetukaM, zrAddhasAdhUnAM guNahetukaM syAt / tasya AvaraNaM avadhijJAnAvaraNaM / 3 / manaHparyavajJAnAvaraNaM manaHparyAyajJAnaM sArddhadvitIya dvIpasamudrasthitasaMjJipaMceMdriyamanoviSayaM dvibhedaM Rjumati vipulamati rUpaM sAdhUnAmeva bhavati / tasya AvaraNaM manaHparyavajJAnAvaraNaM / 4 / kevalajJAnAvaraNaM ghanaghAticatuSTayakSayasamutpannaM sakalalokAlokaviSayaM kevalajJAnaM tasya AvaraNaM kevalajJAnAvaraNaM / 5 / tathA aMtarAyapaMcakaM vyAkhyAyate / tacca dAnAMtarAya-lAbhAMtarAya-bhogAMtarAya-upabhogAMtarAya -vIryAtarAya rUpaM / yena karmaNA vitte pAtre ca prApte. sati dAnaphalaM jAnanapi na dadAti taddAnAMtarAya / 1 yena sAmagrIsamAyoge'pi lAbho na syAt tallAbhAMtarAyaM / 2 yena bhogyavastuprAptAvapi bhoktuM na labhate tadbhogAMtarAyaM / 3 yena upabhogyavastuSu vidyamAneSvapi bhoktuM na zaknoti tat upabhogAMtarAyam / 4 yena nIrogo'pi vayastho hInabala: syAt tadvI-tarAyaM 5 paMcakadvayamIlane dazakaM jJAtavyam / atha dvitIye karmaNi nvbhedaaH| te cetthaM / catvAri darzanAvaraNAni paMca nidrAzca / tatra darzanAvaraNAni cakSurdarzanAvaraNaM-acakSurdarzanAvaraNa-avadhi darzanAvaraNaM kevaladarzanAvaraNaM / yena cakSurdarzanamAviyate taccakSurdarzanAvaraNam 11 yena apareMdriyadarzanamAtriyate tat acakSurdarzanAvaraNam 12 yena avadhidarzanamAtriyate tat avadhidarzanAvaraNaM / 13 yena kevaladarzanamAtriyate tat kevaladarzanAvaraNam / 14 ghaTapaTAdisArthasAmAnyAkAraparijJAnaM darzanaM jJAtavyam / padArthavizeSAkAra parijJAnaM punarjJAnaM jJAtavyaM / ayamevaM ca jJAnadarzanayorbhedaH / atha nidrApaMcakaM nidrA-nidrAnidrA-pracalA-pracalApracalA-styAnadi lakSaNaM / tatra yasyAMsatyAM sukhena jAgarti sA nidrA / 15 yasyAM punarduHkhena jAgati sA nidrAnidrA / 16 sthitasya upaviSTasya vA yA (nidrA) samAgacchati sA pracalA / 17 mArge gacchataH svataH yA samAgacchati sA pracalA-pracalA / 18 yA dinaciMtitaM kArya rAtrau A ROHRSHA For Private and Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir S na. ta ava0 AMAALHAECASSEOHD karoti vAsudevArddhabalA ca syAt sA styAnadiH / 19 evaM darzanacatuSkanidrApaMcakamIlane nava bhedAH pUrvoktasahitA ekona-51 viNshtirjaataa| nIcairgotraM yadudayAjjIvAnAM nIcakule janmasyAt / 20 asAtAvedanIyaM yena jIvA dukkhaparaMparAM labhate tacca prAyastiryagnarakeSu syAt / 21 mithyAtvaM-"adeve devabuddhiryA gurudhIragurau ca yaa| adharmedharmabuddhizca mithyAtvaMtabhigavate" // 1 // ityAdi lakSaNam / 22 sthAvaradazakaM agretanaga thAyAM vyAkhyAsyate / 23 thI 32 narakatrikaM narakagati-narakAyu-nairakAnupUrvIlakSaNaM / yayA jIvo narake yAti sA narakagatiH / 33 yena jIvo nArake tiSThati tanarakAyuH / 34 yayA jIvo balAnarakenIyate sA narakAnupUrvI / 35 kapAyAH paMcaviMzati te caivaM poDaza kaSAyAH nava nokssaayaaH| tatra kaSAyAH krodha-mAna-mAyA-lobharUpAH / pratyekaM catuH prkaaraaH| anNtaanubNdhik-aprtyaakhyaank-prtyaakhyaank-sNjvlnbhedairbodvyaaH| tatra anaMtAnubaMdhikA AjanmAvadhibhAvinaH narakagatipradAyinaH samyaktvaghAtino jJeyAH / apratyAkhyAnA varSAvadhibhAvinaH tiryaggatidAyinaH deshvirtighaatinH| pratyAkhyAnA mAsacatuSTayamAvinaH manuSyagatidAyinaH saadhudhrmghaatinH| saMjvalanAH punaH pakSAvadhayo devagatipradAH kevljnyaanghaatinH| evaM krodhAdayaH pratyeka caturbhedAH SoDazA'bhuvan / nokapAyA nava haasyaadissttkvedtryruupaaH| tatra hAsyaSaTka hAsya-rati-arati-zoka-bhaya jugupsAlakSaNaM jJAtavyam / tatra yena sanimittaM ninimittaM vA hAsya syAt tat hAsya mohanIyaM / yena manohareSu zabdarUpAdipadArtheSu rAgaH syAttat ratimohanIyam / yena punaH amanohareSu teSu udvegaH syAt tat | aratimohanIyaM / yena abhISTa viyogAdiduHkhaM dhriyate tat zokamohanIyaM / yena jIvAnAM nAnAvidhanimittairbhayamutpadyate tat | bhayamohanIyaM / yena bibhatsavastudarzanena niMdAdikaM karoti tat jugupsAmohanIyaM / atha vedatrayaM puMveda-strI veda-napuMsakavedarUpaM / AE // 6 // For Private and Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir AAAA tatra yena khiyaM prati abhilASaH syAt sa puMvedaH tRnndaahtulyH| yena puruSaM pratyabhilASaH syAtsa strIvedaH karIpadAhatulyaH / yena puMstrIviSaye abhilASaH syAt sa napuMsakavedaH nagaradAhatulyaH / evaM SoDazakaSAyaH nava nokaSAyaiH kaSAyapaMcaviMzatirvyAkhyAtA / evaM pUrvoktapaMcatrizatkaSAyapaMcaviMzatimIlane SaSTirbhedAH / 60 / tiryagadvika tiryaggati tiryagAnupUrvI rUpaM / yena tiryaggatau gamyate sA tiryaggatiH / 61 / yena tiryaggatau balAnnIyate sA tiryagAnupUrvI / 62 / ekeMdriyajAtiH yayA jIvAnAM ekeMdriyatvaM bhavati sA ekeMdriyajAtiH / 63 / evaM dvi-tri-caturiMdriyajAtayo jJeyAH / 64-65-66 / kukhagatiH yayA jIvAnAM azubhagatiH yathA kharoSTrAdInAm / 67 / upaghAtanAmakarma yena svazarIrAvayavaH pratijihA-galakaMThikA-coradaMtAdibhiH upahanyate tata upaghAtanAma karma / 68 / aprazastaM varNa-gaMdha-rasa-sparzasvarUpaM / 69-70-71-73 / prathamaM saMhananaM saMsthAnaM varjayitvA zeSANi paMca saMhananAni paMca saMsthAnAni ca pApaprakRtimadhye jJAtavyAni / prathamaM saMhanana prathamaM saMsthAnaM puNyaprakRtimadhye pUrvameva kathitaM / tatra saMhananAni vajraRSabhanArAca 1 RSabhanArAca 2 nArAca 3 arddhanArAca 4 kIlikA 5 sevAHrUpANi / yasmin asthisaMdhau ubhayato markaTabaMdhaH paTTakIlikA ca syAt tat vajraRSabhanArAcaM tatpuNyaprakRtimadhye jJAtavyam / kIlikArahitaM RSabhanArAcaM / 73 / asthisaMdhau ubhayato markaTabaMdhaH syAt tannArAca / 74 / yatraikapAdhaiM markaTabaMdho'parapArve ca kIlikA syAt tat arddhanArAcaM / 75 / yatrAsthIni kolikAmAtrabaddhAni syuH tatkIlikAkhyaM / 76 / yatra punaH asthIni pRthak sthitAni parasparaM saMlagnAni bhavaMti tat sevAH / 77 / nityaM snehAbhyaMgAdisevayA haiRtaM vyApta sevA iti nAmArthaH / evaM paMcasaMhananAni pApaprakRtimadhye gatAni vyAkhyAtAni / atha saMsthAnAni tAnyA RSabhanArAcaM / 73 | bhagA / 75 / yatrAsthAvAta / 77 / i For Private and Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ava0 kAravizeSarUpANi samacaturasraparyaka-nyagrodhaparimaMDala-sAdi-kubjaka-vAmana-huMDAkhyAni / tatra samacaturasraparyakaM paryakAsanI-19 paviSTajinabiMbAnAmiva jJAtavyaM tacca puNyaprakRti pUrvotaM / nyagrodhaM yathA nyagrodho vaTaH upari saMpUrNAvayavaH adhastu hInaH tathA ra nAbheruparilakSaNopetatayA saMpUrNa adhastu hInaM yatsaMsthAnaM tannyagrodhaparimaMDalaM / 78 / sAdi saMsthAnaM saha AdinA vartate tatsAdi / nAbheradhastAt yathoktalakSaNapramANopetaM punaH uparihInaM iti bhAvaH / 79 / kubjasaMsthAnaM yatra pAdapANizirogrIvAdikaM pramANalakSaNopetaM uraudarAdi ca hInaM tat kubja / 80 / tadviparItaM vAmanasaMsthAnaM / 81 / sarvAvayavairazubhaM huMDa-16 saMsthAnaM / 82 / sAMprataM prAyo manuSyANAM tadeva / evaM dvadhazItiH pApaprakRtayo vyAkhyAH / atha pUrvamuktaM sthAvaradazakaM vyAkhyAnayati thAvara suhuma apajjaM, sAhAraNamathira masubhadubhagANi / dussaraNAijjajasaM, thAvara dasagaM vivajjatthaM // 15 // thAvara0 iti-gAthA-tiSThaMti uSNAditApitA api tatparihArAsamarthA bhavaMti te sthAvarAH te sarvepyekeMdriyA jJAtavyAH / sthAvaratva pradAyakakarma sthAvaranAmakarma / 1 sUkSmanAmakarma yena jIvAzcarmacakSuSAmadRzyA bhavaMti yathA nigodAdayaH / 2 aparyAptanAmakarma-yena jIvA paryApti vinA niyaMte / yathA sarvakAlaM nigodAH3 sAdhAraNanAmakarma-yena ekasmin zarIre anaMtAnAM jIvAnAM || avasthAnaM bhavati yathA kaMdAdyanaMtakAyamadhye / 4 asthiranAmakarma-yena jIvAnAM oSThajihAdayo'vayavA asthirAH syuH / 5 azubhanAmakarma-yena nAbheH adhaH zarIraM azubhaM syAt / 6 durbhaganAmakarma-yena jIvA daurbhAgyavaMto bhavanti / 7 duHsvaranAmakarma *ARREAUSERLEGTE BESCHICHTE // 7 // For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyarmandir yena jIvAnAM amanojJaH svara: syAt / 8 anAdeyanAmakarma-yena jIvAnAM vacanaM kenApi na manyate / 9 ayaza kIrtinAmakarmayena jIvAnAM loke ayaza-kIrtiH syAt / 10 evaM sthAvaradazakaM vyAkhyAtaM / iti caturtha pApatattvaM prarUpitam / atha paMcamaM AzravatatvaM vyAkhyAnayati cha iMdiya kasAya avvaya, jogA paMca cau paMca tinni kamA / kiriyAo paNavIsaM, imA u tAo aNukamaso // 16 // iMdia0 iti iMdriyANi kaSAyAH atratAni yogAH eteSAM krameNa paMca catvAraH paMca trayaH bhedA bhavaMti / tatra iMdriyANi paMca zrotrAdIni prasiddhAnyeva sAmAnyataH / vizeSataH punastAni dvidhA dravyedriyANi bhAveM driyANi / tatra dravyeMdriyANi pudgaladravyarUpANi bhAveMdriyANi labdhyupayogalakSaNAni / punaHdravye driyANi nivRttiupakaraNabhedAt dvidhA / nivRttirapi dvidhA aMta:bahizca / tatra zrotraMdriyamadhye kadaMbakusumAkArA dehAvayavarUpA nivRttirasti yA zabdaprakAragrahaNe vartate / cakSuriMdrayasya dhAnyamasarAkArA, ghANeMdriyasya atimu takapuSpAkArA, kAilikAsadRzI vA rasaneMdriyasya kSuraprAkArA, sparzane driyasya nAnAkArA abhyaMtarA nivRttiH / vAhyA nivRttiH punaH sarveSAM iMdriyANAM yA dazyamAnAsti saiva jJAtavyA / upakaraNaM teSAmeva punaH kadaMbA| kArAdInAM khaDgasya chedanazaktiriva svasvaviSayagrahaNazaktiH tadpaM jJAtavyaM / evaM dravyeMdriyasvarUpaM proktaM / bhAveMdriyANi labdhyupayogarUpANi | jIvasya jJAnAvaraNAdikarmakSayopazamabhAvAt yA zabdAdigrahaNazaktiH sA labdhiH / yena punaH zabdAdInAM grahaNa SAKASERESTROREGA For Private and Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir na. ta. ava0 pariNAmaH sa upyogH| etad dvayarUpANi bhAveMdriyANi / iti paMcApi iMdriyANi vyAkhyAtAni / catvAraH kaSAyAH paMca avratAni trayo yogAH iti saptadaza bhedA Azravasya vyAkhyAtAH / zeSAH paMcaviMzatikriyArUpAH procyante / kriyAH paMca| viMzatiH tAH punaH imA vakSyamANa lakSaNAnukra bheNa jJAtavyAH / tAsAmeva lakSaNamAha / kAia ahigaraNIyA, pAusiyA pAritAvaNI kiriyaa| pANAivAyaraMbhia, pariggahiyA maayvttiiyaa||17|| | micchAdasaNavatI, appaJcakkhANA ya diTThI puTThI a| pADucci ya sAmaMto, vaNIa nesatthi sAhatthi // 18 // ANavaNi viAraNiA, aNabhogA aNavakaMkha pcciaa| annApaogasamudANa, pijjadoseriA vahiA // 19 // ___ kAia, iti micchAdaMsaNa iti ANavaNi iti-kAyena ayatamAnena nivRttA sA kAyikI kathyate / / adhikAraNikI pazuvadhAdipravartanena khaDgAdi nivarttanena cAdhikaraNena nivRttA adhikaraNikI / 2 / jIvAjIkyorupari pradveSaNa // prAdveSikI / 3 / krodhAdeH svaparayoH paritApena pAritApanikI / 4 / prANAtipAtena prANAtipAtikI / 5 / kRSyAcAraMbhanena AraMbhikI / 6 / dhAnyAdiparigraheNa parigrahikI 7 / mAyayA paravaMcanena saMjAtA mAyApratyayikI / 8 jinavacanaviparItapariNAmena | mithyAdarzanena saMjAtA mithyAdarzanapratyayikI / 9 / apratyAkhyAnena aviratyA jAtA apratyAkhyAnikI / 10 / kautukAnirIkSaNena | dRSTikI / 11 / rAgAd dveSAdvA jIvAjIvayoH svarUpa pRccha nena athavA rAgAdezvavRSabhabAlakAdiviziSTavastUnAM hasta sparzanena MEAARAA kara For Private and Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir SAHARASHTRA nirvRttA pRSThikI tathA spRSTikI vA / 12 / jIvAjIvAdau pratItya-Azritya karmabaMdhanena saMjAtA prAtityako / 13 / svakIyagajAzvavRSabhAdiviziSTapadArtha vilokayituM lokaM sarvataH samAgacchaMtaM prazaMsAM kurvataM dRSTvA harSakaraNena athavA anAcchAditasnehAdi bhAjane trasANAM jIvAnAM nipAtanena saMjAtA sAmaMtopanipAtikI / 14 / rAjAdyAdezAnitarAM yaMtrazastrAdyAkarSaNena saMjAtA naizastrikI / 15 / jIvena zvAnAdinA ajIvena zastrAdinA zazakAdikaM svahastena mArayataH svAstikI / 16 / jIvAjIvayorAjJApanena svecchayA vyApArarUpeNa Anayanena vA AjJApanikI AnayanikI vA / 17 / jIvAjIvayorvidAraNena sphoTane na vaidAraNikI / 18 / zUnyacittatayA vastUnAmAdAna-grahaNena anAbhogikI / 19 / iha paralokaviruddhAcaraNena anavakAMkSa pratyayikI / 20 / anyA aparA ekaviMzatitamA / manovacanakAyayogaduHpraNidhAnena nivRttA prAyogikI / 21 / aSTAnAM karmaNAM samudAyena yA bhavati sA | sAmudAyikI / 22 / mAyAlobhAzritA premikI / 23 / krodhAmAnAzritA dveSikI |24kevlinaaN kevalakAyayogajanitabaMdhena saMjAtA airyApathikI / 25 / evaM kriyAH pNcviNshtiH| evaM pUrvokta saptadazabhedAnAM paMcaviMzatikriyANAM ca mIlane dvicatvAriMzat bhedA Azravasya jJAtavyAH / itthaM paMcamaM Azravatatvam / SaSThaM saMvaratattvaM vivRNoti ES samii gutti parIsaha, jaidhammo bhAvaNA caritnANi / paNa ti duvIsa dasa bAra, paMca bheehiM sagavannA // 20 // samii iti-saMvaratacasya saptapaMcAzat bhedaaH| te ca evaM jnyaatvyaaH| yathA samitayaH paMca, guptayastisraH, parISahAH RECARALLECTOR For Private and Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra na. ta0 // 9 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvAviMzatiH yatidharmo dazabheda: bhAvanA dvAdazadhA cAratrANi paMca evaM krameNa samityAdInAM paNNAM uttarArddhaproktaM bhedasaMkhyA yojane sarvAgre saptapaMcAzad bhedA jJAtavyAH / tatra samitayaH paMca IryAsamitiH 1 bhASAsamitiH 2 eSaNAsamitiH 3 AdAnanikSepaNAsa miti: 4 pAriSTApani samitiH 5 tatra samyak prazastAtpravacanAnusAreNa iti gamanaM ceSTAsamitiH / IryAyAH gamanasya samitiH IryAsamitiH / mAMgeM gacchat dhUsara - yuga pramANabhUmau dattadRSTiH sAdhuH samastajIvAnAM rakSAM kurvan yAti sAIryAsamitiH itibhAvaH |1| bhASAsamitiH bhASAyA niravadyavacanasya samitiH |2| eSaNAsamitiH yA dvicatvAriMzaddoSavivarjitaH AhAraH sAdhumiH gRhyate sA eSaNAsamitiH | 3| AdAnanikSepasamitiH AdAnaM vastUnAM grahaNaM nikSepoM vastUnAM sthApanaM tayoH AdAnanikSepayoH samiti yad vastUnAM grahaNaM mocanaM ca prathamaM cakSuSA nirIkSya tato rajoharaNAdinA pramAya vidhIyate sA AdAnanikSepasamitiH iti bhAvaH |4| pAriSTA panikAsamitiH pariSTApyate parityajyate sadoSAdi vastu sA pAriSTAnikA samitiH // 5 // yatra kaphamUtramalAdi nirjIvasthAne yatanayA pariSTApyate sA pAriSTApa nikAsa miti: / evaM paMca samitayaH vyAkhyAtAH atha guptayaH tisraH manoguptiH 1 vacanaguptiH 2 kAyaguptiH / 3 / tatra manoguptiH tridhA Arttaraudra dhyAnAnubaMdhikalpanAjAlaparihAraH 1 dharma dhyAnAnubaMdhinI mAdhyasthyapariNatiH 2 kevalajJAnayoganirodhAvasthAyAM sa kalamanodravyanirodhaca 3 iti manoguptiH / vacanaguptiH dvidhA - bhrUsaMjJAdiparihArAt maunAbhigrahaH |1| vAcanApRcchanAdiSu mukhAcchAdita vaktrasya bhASamANasyApi vAgraniyaMtraNaM |2| vacanaguptiH sarvathA vacananirodhaH niravadyasamyakavacanabhASaNAbhyAM kRtvA dvibhedA bhASAsamiti punaH samyakvacanapravRttirUpatayA ekabhedA eva iti vacanagupti bhASA samityodraH / kAyaguptiH For Private and Personal Use Only ava0 // 9 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir DIL 4 dvidhA upasargAdisadbhAve kAyotsargAdacalana, kaMvalinAM yoganirodhAvasthAyAM sarvathA zarIraceSTAparihAraH bA // 1 // tathA siddhAMtoktavidhinA munInAM kAyavyApArasya / 2 / evaM tisro guptayaH vyAkhyAtAH / 20 / atha parISahAH dvAviMzatiH P khuhA pivAsA sI uNhaM, daMsA celA rithio| cariA nisihiyAsijjA, akosa vaha jAyaNA // 21 // | alAbha roga taNa phAsA, mala sakAra parIsahA / pannA annANa sammattaM, ia bAvIsa parIsahA // 22 // khuhA iti alAbha-iti kSudhAparIpahaH niravadyAhArAlAbhe kSudhA sahanIyA na punaH sAvadyAhAra grahaNaM kArya ityevaMsvarUpaH / 1 / pipAsAparISaDaH tRpA sahanIyA na punaH gADha tRSApIDitairapi sacittajalaM peyaM / 2 / zItaparIpahaH kAyotsarga vihArAdi kurvatAM zItaM lagati tat sahanIyaM agnisevAdi na ciMtanIyaM / 3 / uSNaparISahaH grISmatApAkrAMtairapi snAnavAyuvyaMjana vAtAyanazrayaNAdi na vidheyaM AtApanAdi kaSTaM sahanIyaM / 4 / daMzamazakaparISadaH kAyotsargAdiSu daMzamazaka-18 kRtA vighAtAH sahanIyAH 5 / celaparIpahaH mAnapramANopetairvasvairmalinajIrNazIrNairapi khedomanasi na kAryaH / / bharatiparoSahaH amanojJopAzrayAhArAdiSu aratiH na kAryA 7 / svIparISahaH strINAM manohararUpavibhUSAvilAsa vAkyahAvabhAvAdikaM dRSTvA cittakSobho na kAryaH / 8 / caryAparISahaH vAyuvat apratibaddhatayA vihAraH kArya na punaH ekatra vAsaH / 9 / naiSedhikIparISahaH smazAne zUnyAgAre sarpabale siMhaguhAdiSu kAyotsargasthaiH nAnAvidhopasargasadbhAve'pi AAAAAAA-R For Private and Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir aba na. ta0 // 10 // aziSTA ceSTA na kAryA // 10 // zayyAparISahaH uccAvacAsu zayyAsu zItoSNakAlAdau manasi udvego na vidheyaH // 11 // AkrozaparISahaH ajJAnalokaproktavaibhASyavAkya zravaNe kopo na kAryaH dRDhaprahArivat // 12 // vadhaparISahaH ko'pi durAtmA sAdhUnAM vadhaM karoti tathApi sAdhubhiH krodho na vidheyaH skaMdakasUriziSyavat // 13 // yAJcAparISahaH bhikSAvRttikAle paragRheSu yAcane duHkhaM manasi na dhArya / 14 / alAbhaparISahaH aMtarAyakarmodayAt nirdoSabhikSAlAbhAbhAve'pi citte udvego na kAryaH DhaMDhaNakumAravat / 15 / rogaparISahaH ugrarogasaMbhavepi ArtadhyAna na kArya samyak sahyaM sanatkumAravat / 16 / tRNaparISahaH saMstArakAdau darbhAditRNavyApAre dehapIDAyAmapi duHkhaM na ciMtyaM / 17 / malaparIpahaH malasvedAdi zarIrAt na spheTanIyaM kiMtu yAvajjIvaM samyak sahanIyaM // 18 // satkArapuraskAraparISahaH bahulokanarezvarAdikRta stutivaMdanAdeH cittonmAdo na kAryaH utkarSoM | manasi na kAryaH / 19 / prajJAparISahaH bahujJAna saMbhave'pi AtmIyacitte garyo na kAryaH / 20 / ajJAnaparISahaH jJAnAvaraNIyakarmodayAt paThatAmapi pATho nAgacchati tathApi duHkhaM manasi na kArya kiMtu karmavipAka eva ciMtyaH // 21 // samyaktvaparISAH | jinazAsanaviSaye devagurudharma viSaye ca saMdeho na vidheyaH / 22 / evaM dvAviMzatiH paroSahA vyAkhyAtAH // 21-22 / atha yatidharmoM dazadhA-dazaprakAra: khaMti maddava ajjava, muttI tava saMjame abodhavve / saccaM soaM Aki-caNaM ca baMbhaM ca jaidhammo // 23 // khati iti-kSamA-mArdava-Arjava-nirlobhatA -tapaH-saMyama-satya-zauca-akiMcanatva-brahmasvarUpaH / tatra kSamA krodhajayaH RECC-%ESAAC REAs55 -kAbATa For Private and Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir | sa ca upazamena syAt / / mArdavaM mRdorbhAvaH mArdavaM ahaMkAraparihAraH / / ArjavaM RjorbhAvaH mAyAtyAgaH / 3 / nirlobhatA lobhaparihAraH / 4 / tapaH bAhyAMtarabhedaidizadhA / 5 / saMyamaH prANAtipAtaviramaNarUpaH / 6 / satyaM sadbhyo jIvebhyo hitaM pathyaM satyaM / 7 / zaucaM sarvajIveSu mukhakAri vattanaM zaucaM adattAdAnaparihAraH / / akiMcanatvaM na vidyate kiMcana yasya saH | akiMcanaH akiMcanasyabhAvaH akiMcanatvaM sarvaparigraha tyAgaH / 9 / brahma audArikavaikriyasaMbaMdhamaithunaparihAraH / 10 / (23) atha dvAdaza bhAvanA cha | paDhamamaNiccamasaraNaM, saMsAro egayA ya aNNattaM / asuittaM Asava, saMvaro, a taha NijjarA navamI // 24 // logasahAvo bohI, dullahA dhammassa sAhagA arihA / eAo bhAvaNAo, bhAveavvA payatteNaM // 25 // paDhama iti loga sahAvoiti-anityabhAvanA 1 azaraNabhAvanA 2 bhavabhAvanA 3 ekatvabhAvanA 4 anyatvabhAvanA 5 azaucabhAvanA 6 AzravabhAvanA 7 saMvarabhAvanA 8 nirjarAbhAvanA 9 dharmabhAvanA 10 lokabhAvanA 11 bodhibhAvanA 12 tatra saMsAre sarvapadArthAnAM anityatA yacityate sA anityabhAvanA / / / azaraNaM dehinAM maraNAdibhaye saMsAre zaraNaM kimapi nAsti ityAdiciMtanaM azaraNabhAvanA / 2 / jIvAnAM caturazItilakSajIvayoniparibhramaNa ciMtanaM bhavabhAvanA / 3 / ekAkyeva jIvaH utpadyate vipadyate karmANyupArjayati bhukte cetyAdiciMtanaM ekatvabhAvanA 4 jIvAnAM dehAt pRthaktve sati putrakalatrAdidhanAdipadArthebhyaH atyaMtabheda ekatvaM ataH tattvRtyA ko'pi kasyApi saMbaMdhI nAsti-ityAdi ciMtanaM anyatvabhAvanA 15 / dehasya sapta naTa For Private and Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir na. ta0 ava0 dhAtumayasya nava srotAMsi niraMtaraM sarvati malamUtrazleSmAdi-vastUni vIbhatsAni sahacArINi saMti ataH zucitvaM kutaH syAditi ciMtanaM azaucabhAvanA / 6 / saMsAramadhyasthitasamastajIvAnAM mithyAtvakaSAyAviratipramAdAraudradhyAnAdihetubhiH niraMtaraMkarmANi badhyamAnAni saMti iticiMtanaM AzravabhAvanA 19 mithyAtvAdInA baMdhahetubhUtAnAM saMvaraNopAyAH samyaktvAdayaH teSAM ciMtanaM saMvarabhAvanA / 8 / nirjarAbhAvanA karmanirjarAkhyA dvidhA sakAmA akAmA ca / tatra sakAmA sAdhUnAM / akAmA ca ajJAnakaSTajanitAjIvAnAM / tatra sakAmA dvAdazaprakAratapohitakarmakSayarUpA / 1 / akAmA punaH tiryagAdijIvAnAM tRSAbubhukSA chedanabhedanamAro ddhArasAvadyakAmakaSTasahanena yA karmakSayaH tadrUpA jJAtavyA / evaMvidhA yA nirjarAyAH ciMtanaM nirjarAbhAvanA / 9 / dustarasaMsArasAgarasamu tAraNapravaNaprAya zrIjinapraNItazrIdharmabhAvaciMtanaM dharmabhAvanA / 10 / caturdazarajjyAtmakalokasya kaTisaMsthApitakara tiryakaprasArita & pAdapuruSAkArasya dharmAdharmAstikAyAdiSadravyaiH paripUrNasya lokasya ciMtanaM lokabhAvanA / 11 / anaMtAnaMtakAladurlabhamanuSyAdisAmagrIyoge'pi duHprApaM prAyo vodhibIjaM jIvAnA ityAdi ciMtanaM bodhibhAvanA / 15 / evaM dvAdazabhAvanAH vyAkhyAtAH cha atha paMca cAritrANi sAmAiattha paDhamaM, cheovaThAvaNaM bhave viiaN| parihAravisuddhIaM, suhumaM taha saMparAyaM ca // 26 // tattoa ahakkhAyaM, khAyaM savvaMmi jIvalogaMmi / jaM cariUNa suvihiyA, vaccaMti ayarAmaraM ThANaM // 27 // sAmAi iti tattobha iti-cAritrANi paMca sAmAyika 1 chedopasthApanIya 2 parihAravizuddhika 3 sUkSmasaMparAya 4 AAAAAS // 11 For Private and Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir yathAkhyAta 5 nAmAni / tatra sAmAyika sarvasAvadhavyApAraparityAga niravadyavyApArAsevanarUpaM jJAtavyaM / / chedopasthApanIyaM gaNAdhipena pradattaM prANAtipAta viramaNAdipaMcamahAvratarUpaM / 2 / parihAravizuddhikaM nava sAdhavo gacchAt pRthag bhUtvA aSTAdazamAsAn yAvatyatsiddhAMtaproktarItyA tapaH kurvati tatparihAravizuddhikaM jJeyaM / 3 / sUkSmasaMparAyaM sUkSmasaMparAyAkhyadazamaguNasthAnaka prAptAnAM sAdhUnAM yaccAritraM tat sUkSmasaMparAyaM / 4 / yathAkhyAtaM sarveSu kapAyeSu sarvakSayaM prApteSu sAdhUnAM yaccAritraM tat yathAkhyAtaM // 5 // eteSAM cAritrANAM madhye sAMprata prathamacAritradvayaM vidyamAnamasti zeSANi trINi cAritrANi vyucchinnAni / evaM cAritrapaMcakaM vyAkhyAtaM / evaM samitInAM paMca bhedAH guptInAM trayaH parIpadAnAM dvAviMzatiH yatidharmasya daza bhAvanAnAM dvAdaza cAritrANAM paMca bhedAH iti saptapaMcAzadbhedAH saMvaratattvasya saMjAtAH / iti SaSThaM saMvaratattvaM saMkSepato vyAkhyAtam / 26-27 // Da atha saptamaM nirjarAtattvaM vyAkhyAnayati 8 aNasaNa mUNoariyA, vittI saMkhevaNaM rsbaao| kAyakileso saMlI-NayA ya bajjho tavo hoi // 28 // pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ussago via, abhitarao tavo hoI // 29 // bArasavihaM tavo Ni jjarA ya baMdho cau vigappo a| payaI Thii aNubhAgo, paesa bheehiM nAyavvo // 30 // ___aNasaNa iti pAyacchitaM iti-dhArasavihaM iti / tatra vArasavihaM iti-gAthAmadhyAt padamekaM / (vyAkhyAnayati ) dvAdazaprakAraM tapo nirjarA procyate / tat tapo bAhyAbhyaMtarabhedAbhyAM dvidhA syAt / tatra bAhyaM tapaH pavidhaM anazana 1 ALSARALATKAAR For Private and Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Lain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir na. ta // 12 // UnodaratA 2 vRttisaMkSepa 3 rasatyAga 4 kAyakleza 5 saMlInatA 6 lakSaNaM / tatra anazanaM AhAraparityAgarUpaM dvidhA itvaraM yAvatkathikaM ca / 1 itvaraMcaturthaSaSThASTamAdi yAvatkathikaM yAvajjIvamanazanagrahaNarUpaM / unodaratA ekadvigyAdikavalahAnyA jJeyA 12 / vRttisaMkSepaH dravyakSetrakAlabhAvaviSayAbhigrahaNa ruupH|3| yathA zrI mahAvIrasya caturvidhAbhigrahazcaMdanavAlayA puuriitH| rasatyAgo vikRti prityaagH|4| kAyAklezo locAdikaSTasahanaM / / saMlInatA caturvidhA iMdriyakaSAyayoganivAraNa spAdi vivarjitopAzrayanivasanabhedairjJAtavyA / 6 / evaM bAhya tapaH SaDvidhaM lokaprasiddhaM vyAkhyAtam / atha AmyaMtaraM tapaH SaDavidhaM / prAyazcitta 1 vinaya 2 vaiyAvRtya 3 svAdhyAya 4 dhyAna 5 utsarga 6 nAmakaM / tatra prAyazcittaM nijAni pAtakAni | yathAlagnAni gurUNAM purastAt yat Alocyate gurUpradattaM ca tapaH samAcaryate tat prAyazcittam // 1 // vinayaH saptaprakAraH jJAna 17 darzana 2 cAritra 3 mano 4 vacana 5 kAya 6 vivekakalpa pracArika 7 bhedairjJAtavyaH / 2 / vaiyAvRtyaM AcAryopAdhyAyatapasviglAnAdInAM annapAnAdisaMpAdana vizrAmaNAdirUpaM / 3 / svAdhyAyaHvAcanA-pRcchanA-parAvarttanA-'nuprekSA-dharmakathAlakSaNaH paMcabhedaH / 4 / dhyAnaM AraudradharmazuklarUpaM / / tatra AtaraudrayoH parihAraH dharmazuklayoH svIkAraH etau parihArasvIkArau dhyAnaM kathyate / utsagoM dravyabhAvabhedAd dvidhA / 6 / tatra AdyaHcaturdhA gaNa 1 deho 2 padhi 3 bhakta 4 tyAga bhedAt / bhAvataH punaH krodhAdiparityAgo jnyaatvyH| evaM paT prakAraM AbhyaMtaraM tapaH prarUpitaM / AbhyaMtaraM kasmAtprocyate / yato mokSaprAptau aMtaraMgakAraNamidaM tataH AbhyaMtaraM kathyate / iti saptamaM nirjarAtattvaM vyAkhyAtaM / AAAAEvavAra For Private and Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrtm.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir SAGA cha atha aSTamaM baMdhatattvaM prarUpayati cha ___baMdho iti baMdhaH karmabhiH saha jIvAnAM saMzleSaH yathA kSIranIrayoH agnyaHpiMDayorvA / sa caturdhA prakRti 1 sthiti 2 | anubhAga 3 pradeza 4 bhedaitivyaH / etAneva caturo bhedAn prakSepagAthayA vyAkhyAnayati / payai sahAvo vutto, ThiI kAlAvahAraNaM / aNubhAgo raso Neo, paeso dalasaMcao // 31 // payA iti-prakRtiH svabhAvaH pariNAma itibhaavH| sthitibaMdhaH kAlaparimANaM / anubhAgo rasaH kathyate / pradezaH pudglprimaannruupH| ete catvAro'pi bhedA modakadRSTAMtena jnyaatvyaaH| yathA kazcinmodakaH tattadravyasaMyoganiSpanno vAtaM pittaM zleSmANaM vA yena svarUpeNa haMti sa svabhAvaH kathyate // 1 // yathA punaH sa eva modakaH pakSaM mAsaM dvimAsaM trimAsaM caturmAsAdi yAvat yattenaiva rUpeNa tiSThati sA sthitiH kathyate / 2 / yathA punaH sa eva modakaH kazcittIvobhavati yat sa rasaH kathyate / 3 / yathA punaH sa eva modakaH kazcit alpadalaparimANaniSpannaH kazcitpunaH bahudalaniSpannaH kazcid bahutaradalaniSpannaH evaM modakeSu pudgalaparimANaM syAt sa pradezaH / / / evaM karmaNAM baMgho'pi catuH prakAro jJAtavyaH / tathAhi-kAnicati jJAnAvaraNIyAdIni karmANi jJAnaM darzanaM cAritraM vA naMti yena svabhAvena sa prakRtibaMdhaH procyate / tAnyeva punaH karmANi kAnicit jaghanyataH aMtarmuhUrtasthitikAni bhavaMti utkRSTatazca kAnicit viMzati koTAkoTisAgaropamapramANasthitikAni bhavati / varala For Private and Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir na. ta. ava0 // 13 // PRORREARS kAnicit triMzatkoTAkoTIsAgarapramANasthitikAni bhavati, kAni punaH saptatikoTAkoTIsAgara pramANasthitikAni bhavati / evaM yAvataM kAlaM baddhAni karmANi tiSThati sa sthitibaMdhaH kathyate / teSAmeva punaH karmaNAM keSAMcinmadhurarasaH syAt keSAMcita kaTukarasaH syAt keSAM punastIvarasa: syAt sa rasabaMdhaH kathyate / teSAmeva punaH karmaNAM tattatpudgalaparimANaM bhavati sa pradezabaMdhaH kathyate / evamaSTamaM baMdhatatvaM vyAkhyAtam / atha navamaM mokSatattvaM vyAkhyAnayati cha saMtapayaparUvaNayA, davvapamANaM ca khittaphusaNA ya / kAlo a aMtaraM bhAga, bhAve appA bahuM ceva // 32 // saMtapaya iti mokSatatvasya navabhedA bhavaMti / te ca evaM jnyaatvyaaH| satpada prarUpaNA 1 dravyapramANaM 2 kSetrapramANaM 3 sparzanA 4 kAla: 5 aMtaraM 6 bhAgaH 7 bhAvaH 8 alpabahutvaM 9 / atha eteSAMnavAnAM mokSatatvabhedAnAM svarUpaM prarUpayati / saMtaM suddhapayattA, vijjataM khakusumabva na asaMtaM / mukkhatti payaM tasau, parUvaNA maggaNA IhiM // 33 // || saMta suddha iti-satamitisat vidyamAnaMmokSa iti padaM / mokSa iti nAma kasmAdetoH / zuddha padatvAt asaMyuktapadatvAt ekpdtvaadityrthH| khakusumavat AkAzapuSpavat na asataM na asat avidyamAnaM / ayaM bhAvaH sakale'pi jagati yasya yasya padArthasya ekapadaM nAma bhavati sa sa padArthaH astyeva yathA ghaTapaTalakuTAdi / evaM mokSasyApi mokSaiti ekapadaM nAma ataH // 13 // For Private and Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir CAUCC kAraNAt mokSo'styeva / (na) punaH AkAzakusumasya ekapadaM nAma nAsti kiMtu dvipadaM nAmAsti / yat yat vastu dvipadanAma vAcyaMbhavati tat tat ekAMtena vidyamAnaM na bhavati / kiMtu kiMcit gozrRMgamahiSazrRMgAdivat vidyamAnaM kiMcit punaH kharazrRMga -azvazraMga-AkAzakusumAdivat avidyamAnaM / mokSaiti padaM punaH ekapadatvAt astyeva / anena anumAnapramANena mokSo vidyamAno'sti iti siddhayate / tatra mokSasya satpadarUpasya prarUpaNA vicAraNA gatyAdimArgaNAdvArA eva vidhIyate // 33 // tAM satpadaprarUpaNAM etAsveva prarUpayati / | naragai parNidi tasa bhava, sanni ahakkhAya khaia sammatte / mukkhoNAhArakevala, desaNanANe na sesesu||34|| naragai iti-gatiH narakagatiH tiryamgatiH manuSyagatiH devagatiH tatra manuSyagatau mokSo bhavati na zeSagatitraye'pi // 1 // iMdriyamArgaNAsthAnaM paMcadhA ekeMdriyAdibhedAt jJAtavyaM yatra paMceMdriyadvAre mokSo bhavati ekeMdriyAdi catuSTaye na bhavati / / | kAyamArgaNAsthAnaM paividhaM pRthvIkAya-apkAya-tejaHkAya-vAyukAya-vanaspatikAya-trasakAyabhedai jJAtavyaM / tatra trasakAyavartino jIvA yogyatAyAM mokSaM yAMti zeSapaMcakAyasthA jIvA mokSaM na yAMti // 3 // bhavasiddhikamArgaNA sthAnaM dvidhA / / / bhavasiddhikA abhavasiddhikAzca / tatra bhavasiddhikAH bhavyA etadviparItA abhvsiddhikaaH| tatra bhavasiddhikA mokSaM yAMti abhavasiddhikAstu na siddhayati / saMjJimArgaNA sthAnaM dvidhA saMjinaH asaMjJinazca 5 / tatra saMjJinAM mokSo bhavati na asaMjJinAM / cAritramArgaNAsthAnaM paMcadhA-sAmAyikacAritraM 1 chedopasthApanIyaM 2 parihAravizuddhikaM 3 sUkSmasaMparAyaM 4 yathAkhyAtacAritraM 5 For Private and Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir ava0 na. ta // 1 // tatra prathamacaramatIrthakaratIrthavartisAdhUnAM sAmAyikaM dvidhA dezasAmAyika sarvasAmAyikaM / tatra dezasAmAyikaM zrAvakANAM bhavati / sarvasAmAyikaM yAvajjIvaM sarvasAvadhavyApAra niSedharUpaM / idaM sarva tIrthavarvisAdhUnAM / 1 dvitIyaM chedopasthApanIyaM tacca | prathamacaramatIrthakaratIrthavartisAdhUnAM pUrvaparyAyacchedanaM paMcamahAvrateSu upasthApanarUpaM / 2 tRtIyaM parihAravizuddhikaM tat nava | sAdhUnAM samudAye'STAdazamAsAna yAvattapo vizeSarUpaM pazcAt jinakalpaM pratipadyate sthavirakalpikaM vA / 3 caturtha sUkSmasaMparAyaM ISanmAtrasaMjvalanalobhANumAtropazamarUpaM dazamaguNasthAnavarti sAdhUnAM bhavati / 4 paMcamaM yathAkhyAtaM sarvamohanIyASTAviMzati prakRtInAM SoDazakaSAya navanokaSAya mithyAtvamizra samyaktva tripuMjarUpANAM udayabhAvAd bhavati / 5 tatra yayAkhyAtacAritreNa mokSo bhavati na zeSacatuzcAritreSu / samyaktvamArgaNAsthAnaM paMcadhA / aupazamikaM 1 sAsvAdanaM 2 kSAyopazamikaM 3 vedakaM 4 kSAyikaM 5 / tatra aupazamikaM samyaktve evaM lAbhaH syAt / jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya-vedanIya-aMtarAyakarmaNAM triMzatkoTAkoTI sAgaropamasthitipramANAnAM ekonatriMzatkoTAkoTIsAgaropamasthiteH kSayAt mohanIyakarmaNaH saptatikoTAkoTIsAgaropamasthitikasya ekonasaptatikoTAkoTIsAgaropamasthiteH kSayAt nAmagotrayoviMzatikoTAkoTIsAgaropamapramANayorekonaviMzatikoTAkoTIsAgaropamasthiteH kSayAt teSAM ekaika koTAkoTIsAgaropamasthitimadhyapratiSThAnAM yathApravRttikaraNena nibiDarAgadveSapariNAmarUpau durbhadau graMthidezau prAptojIvaH apUrvakaraNena graMthideza bhinatti / samaya samayaM prati anaMtavizuddhathA vizuddhamAno jIvaH tatra aMtarakaraNena mithyAtvasthitirekakoTAkoTisAgaropamasthitipramANasya sthitidvayaM karoti / prathamA sthitauH aMtarmuhUrtikI dvitIyA tadUnA 51 zeSasthitiH / prathamasthitau pratisamayaM mithyAtvapudgalAn anubhavan kSINAyAM satyAM aMtarakaraNasya Adhasamaya eva aupazamika- chanaJchanA // 14 // For Private and Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir CEOS PsamyaktvaM labhate jIvaH / tat apaugalikaM jJeyaM aMtarmuhurtakAlaM yAvadbhavati / yA dvitIyA sthitiH mithyAtvasya varttate tatra puMjatrayaM karoti zuddhaM arddhavizuddha azuddhaM ca / yathA kodravANAM gomayapAnIyAdibhiH uttArita madanabhAvAnAM zuddhapuMjaM / ardottAritaH arddhazuddhapuMjaH / anuttAritamadanAnAM azuddhaH puNjH| evaM mithyAtvadalikasyApi kSapitamithyAtvAnubhAvasya yaH puMjaH sa zuddhaH / kSAyopazamikasamyaktvarUpaH kathyate / yaH arddhazuddhapuMjaH sa mizraH kathyate / yo'zuddhapuMjastanmithyAtvaM / tatra aupazamikasamyaktvakAlasya jaghanyataH ekasamayazeSe utkRSTataH paDAvalikAzeSe anaMtAnubaMdhyudayo bhavati / yena aupazamikasamyaktvaM kaluSIbhavati / tadA samyaktvavamanakAle sAsvAdanaM bhavati / 2 pUrvottarapuMjatrayamadhye yadA zuddhapuMjodayastadA kSAyopazamikasamyakvaM bhavati / 3 puMjatrayamadhye kSapaNakAle kSapaNasamaye vedakasamyaktvaM bhavati / 4 krodhamAnamAyAlobhAnAM anaMtAnubaMdhinAM caturNA kSaye mithyAtvamizrapaudbhalikasamyaktvakSa yarUpapuMjatrayakSAyikaM samyaktvaM labhate jIvaH tadapi apaugalikaM / 5 tatra kSAyika samyaktve bhavati mokSaH na zeSasamyavatva catuSTaye / anAhAra mArgaNA sthAnaM dvidhA AhAraka-anAhAraka bhedAt / tatra anAhArakasya mokSo bhavati na AhArakasyApi / jJAnAmArgaNAsthAnaM paMcadhA matijJAna 1 zrutajJAna 2 avadhijJAna 3 manaHparyavajJAna 4 kevalajJAna 5. bhedAt / tatra kevalajJAne mokSo bhavati na zeSa jJAnacatuSTaye / darzana mArgaNAsthAnaM caturdA cakSurdarzana 1 acakSurdarzana 2 avadhidarzana 3 kevaladarzana 4 bhedAt / tatra kevalajJAne mokSo bhavati na zeSadarzanatraye'pi / iti satpada prarUpaNAdvAraM vyAkhyAtaM / athAtaH paraM dravyapramANaM kathyate / davvapamANe siddhA-NaM jIva davvANi huMti NatANi / logassa asaMkhijje, bhAge iko ya savvevI // 35 // SAGAREFERRIEREIRORS For Private and Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir cha na. ta0 ava0 // 15 // ters-IACI davya ili dravyapramANa dvAre ciMtyamAne siddhAnAM jovadravyANi anaMtAni bhavaMti / iti dravyapramANe dvAra samApta / / kSetradvAre cityamAne lokAkAzasya asaMkhyeyatame bhAge ekaH siddho vartate / sarve vA siddhA lokAkAzasya asaMkhyeyatame bhAge vartate / paraM ekasiddhacyAptakSetrApekSayAsarvasiddhavyAptakSetramadhikapramANaM / iti kSetradvAraM samAptam / atha sparzanAdi dvAratrayaM kathyate / phusaNA ahiA kAlo, iga siddha paDucca sAi onnNto| paDivAyA bhAvAo, siddhANaM aMtaraM natthi // 36 // phusaNA iti kSetrAta sparzanA adhikA / yathA ekasmin AkAzapradeze sthitasya paramANoH sapta AkAzapradezasya sparzanA bhavaMti / evaM siddhAnAmapi kSetrAt sparzanA adhikA bhavati / evaM sparzanAdvAraM vyAkhyAtaM / atha kAladvAraM vyAkhyAyate / ekaM siddhaM pratitya Azritya kAlaH sAdiH anaMtazca vartate / sarva siddhAnAzritya kAlaH anAdi anaMtaH / yatra ye kaMcana siddhAH yadA siddhA stadA teSAM AdiH tadanu pratipAtAbhAvAt aMto na bhavati / evaM kAladvAraM vyAkhyAtaM / atha aMtaradvAraM kathayate / apratipAtasya abhAvAt siddhAnAM aMtaraM nAsti / yataH aMtaraM taducyate yat taM bhAvaM prApya punaranyatra gatvA punarapi sa sa bhAraHprApyate / evaM vidhaM aMtaraM siddhAnAM nAsti / pratipAtAbhAvAt / evaM aMtaradvAraM samAptam / atha bhAgAdidvAradvayaM likhyate / sabajiyANamaNate, bhAge te tesi daMsaNaM nANaM / khaiebhAve pariNAmie a puNa hoi jIvanaM // 37 // COACHESECCARE // 15 // For Private and Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir TEAM AAAAAAR samvajiyANa iti sarvajIvAnAM anaMtatame bhAge varttate sarve'pi dvaarsiddhaaH| evaM bhAgadvAraM samApta / atha bhAvadvAraM likhyate / teSu siddheSu kevalajJAnaM kevaladarzanaM ca kSAyika bhAve vartate / pAriNAmike bhAve jIvitavyaM vartate / evaM bhAvadvAraM samAptaM / atha alpavahutvadvAraM likhyate na 7thovA napuMsasiddhA, thI narasiddhA kameNa sNkhgunnaa| ia mukkha tattameaM.nava tattA lesao bhnnio||38|| thovA iti-mokSagamanabhave napuMsakatvaM anubhUya ye siddhAH te stokAH, janma napuMsakanAM cAritramapi na bhavati kuto mokSa6) gamanaM / ete napuMsakA ye pazcAt varddhitAdi vizeSeNa kRtAste jJeyAH / napuMsakasiddhebhyaH strIvedamanubhUya ye siddhAste saMkhyAtaguNAH / strIsiddhebhyo'pi ye puruSa vedamanubhUya siddhAste saMkhyAtaguNAH / iti alpabahutvadvAraM samAptam / etAvatA graMthana saMtapayaSarUpaNayetyAdi gAthA sakalApi vyAkhyAtA jJeyA / iti mokSatattvametat jJAtavyam / mokSatacabhaNanena navarAtvAni dezato bhaNitAni jJAtavyAni / atha navatattvaparijJAna phalamAha Eg jIvAinavapayatthe, jo jANai tassa hoi sammattaM / bhAveNa sadahato, AyANamANevi sammattaM // 39 // jIvaha-iti jIvAdi nava padArthAn yo jAnAti zraddhate ca bhavati samyaktvaM / bhAvena " tameva saccaM nIsaMkaM jaM CARRIE%ACHER For Private and Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir na. ta. aba0 // 16 // BALAME SHARA jiNehiM paveIyaM" ityAdi zubhAtmapariNAmarUpeNa zraddhAti ko'rthaH zraddhAnaM kurvati / jIvAdipadArthajJAnarahite'pi jIve samyaktvaM bhavati / atha samyaktvasvarUpaM kathayati / sanvAijiNesara bhAsiAI vayaNAi nannahA haMti / iya buddhi jassa maNe, sammattaM nicalaM tassa / / 40 // 4 savvAi-iti sarvANi jinezvarabhASitAni vacanAni na anyathA bhavaMti / iti buddhiryasya manasi samyaktvaM nizcalaM tasya bhavati / atha samyaktva phalamAha 3 * aMto muhutta mittaM, pi phAsiaM hujja jehiM sammattaM / tesiM avaDDapuggala pariaTTo ceva sNsaaro||41|| aMto muhutta-iti aMtarmuhUrttamapi kAlaM yaiH samyaktvaM spaSTaM bhavati / teSAM apArddhaH arddhapuddhalaparAvartarUpaH saMsAro bhavati / AzAtanA bahulAnAmapi na adhikasaMsAraH syAt / zuddha samyaktvArAdhanena kecana tenaiva bhavena siddhathaMti kecana tRtIyasaptASTabhavAnnAtikAmati kiMtu siddhalaM zIghraM prApnuvanti / atha pudgalaparAvartasvarUpamAha / ussappiNI aNaMtA, puggalapariaTTao muNeabbo / teNaMtAtI addhA, aNAgayaddhA aNaMtaguNA // 42 // (avacUri nAsti) va // 16 // lana For Private and Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir atha siddhAnAM paMcadaza bhedAn kathayati cha | jiNa ajiNa tittha titthA, gihi anna saliMgathI nara napuMsA / patteya sayaMbuddhA, buddhabohiya ikkaNikAya // 43 // jiNa-iti tIrthakarAH saMto ye siddhAH te tIrthakara siddhaaH| atIrthakara siddhAH sAmAnyakevalinaH / atIrthasiddhAH bhagavatI marudevyAdivat / svaliMge rajoharaNAdirUpe vyavasthitAH saMto ye siddhAste svaliMga siddhaaH| tadA anyaliMge pArivrAjakAdisaMbaMdhini valkalacIryAdivat dravyaliMgesiddhAH te anyaliMgasiddhAH / yathA anyaliMginAM bhAvataH samyaktvAdipratipamAnAM kevalajJAna pratipadyate tadAnyaliMgatvaM dRSTavyaM anyathA yadi dIrghamAyuSkamAtmanaH pazyaMti jJAnena tataH sAdhuliMgameva pratipadyate / tathA striyA liMga vedaH zarIra nivRttivede sati siddhAbhAvAt tasmin strIliMge vartamAnAH saMto ye siddhAH pratyekabuddhavarjitAH kecit strIliMga siddhaaH| tathA puruSaliMge zarIranivRcirupe vyasthitAH saMto ye siddhAH te purussliNgsiddhaaH| tathA napuMsakaliMge vartamAnAH saMto ye siddhAste npuNskliNgsiddhaaH| gRhasthAH saMto ye siddhAste gRhasthaMsiddhA bhrtaadyH| pratyeka kiMcid vRSabhAdikaM anityatAdibhAvanA kAraNaM vastu buddhA buddhavaMtaH paramArthamiti pratyekabuddhAH saMto ye siddhAH te pratyekabuddhAH / tathA ekaikasamaye ekaikAvasaMto ye siddhAste eksiddhaaH| ekasamaye RSabhAdiaSTazatottarAHsedhanAdanekasiddhAH / buddhA AcAryAH tai| dhitA ye siddhAH te buddhabodhita siddhAH / iti paMcadazabhedAH iti navatatvAvacUrI smaaptaa| SAHESHEESEEAPER For Private and Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra na. ta0 // 17 // www.kobatirth.org sAvacUrIkam zrI navatattvaprakaraNam // samAptam // vi. saM. 2042vIra saM. 2512 nemi saM. 37 XXXXXXXXXXXXXXXX For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ava 0 // 17 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir VACAOAT For Private and Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir na. ta. ava0 // 18 // 14-. ... navatattvanA jIva-ajIva, rupI arUpI bhedonI saMkhyAno tathA heyAdimAM kyA tattvanA keTalA uttarabheda prApta thAya ke te jANavAno yantra :tattvanA nAma 276 bhedamA 276 bhedamA 276 bhedamA jIva-ajIva rUpI-arUpI heya jJeya upAdeya (1) jIva tattva.... .-14 - . (2) ajIva tatva.... 0-14 4-10 * - 14 - . (3) puNya tattva.... 0-42 42 - . .- .-42 (4) pApa taca.... 0-82 82- . 82- . - . (5) Azvava taca... .-42 42 - 0 - . (6) saMvara tattva.... 57- 0 (7) nijarA tatva.... 12- . 0-12 (8) bandha takha.... 4 - . (9) mokSa tava.... | 92-184 / 188-88 / 128-28-128 ..... REAK .. ... A.. |. | // 18 // For Private and Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir SHASHIKARSHA rAjanagaramaMDana zrImulevApArzvanAthAya nmH| // zAsanaprabhAvaka zrIvRddhi-nemi-udayasUrIzvarebhyo namaH / svopajJAvacUrNi-zrIrUpacandramunivinirmitavivRtyalaGkRtaM shriigjsaarmuniprnniitN|| zrI daNDakaprakaraNam // (vibhAgaH 3) (ava0) zrIvAme mahimAmeyaM, praNidhAya bAladhIgamyam / svopajJaM kurve'haM, vicAraSadanizikAstram // 1 // iha caturviMzatidaNDa keSu pratyeka saMkSiptasaMgrahaNI 24 padAnAmavatAraNaM cikIrpitam , taccAha dvijJaptidvArA prakaTayannAha sUtrakRt namiuM cauvIsajiNe, tssuttviyaarlesdesnno| daNDagapaehiM. te cciya, thosAmi suNeha bho bhavvA ! // 1 // (a.) natvA manovAkkAyaiH prahIbhUya, kAn ?, caturvizatijinAn , atra bharate sAmpratInA'vasarpiNImAzritya, 8 anyathA'tItAnAgatakAlapazcadazakarmabhUmIzca pratItya jinabahutvApateH / ahaM tAneva jinAn , stoSye / kutaH?, tepAM sUtramAgamo SARAAT For Private and Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir nasa-34-% A saToka. ava0 % jinAgamastacceha " sarIramogAhaNA ya saMghayaNA saNNetyAdirUpaM" tasya vicAro vicAraNaM tasya lezastasya dezanataH kathanataH / | kaiH saha ?, zrIbhagavatyAdigAthAkramanibaddhadaNDakasaMjJita 24 jIvasthAnaH, zrRNuta 'bho bhavyA iti-"apratibaddha zrotari, !! vakturvAcaH prayAnti vaiphalyam" itivacanAt zrotasammukhIkaraNArtham // 1 // atha daNDakamAha (TIkA) praNamya parayA bhaktyA, jinendracaraNAmbujam / laghusaGgrahaNITIkA, kariSye'haM mudA barAma // 1 // nami0 caturvizatijinAn natvA-abhinamya caturviMzatidaNDakaiH kRtvA tAneva-jinAne zadinAthaprabhRtInaI stopyAmistavImItyarthaH / kasmAn ? tassunatti 'tatsUtravicAralezadezanataH / teSAM-bhagavatAM sUtraM-siddhAntastatsUtra tatsUtrasya vicArastassUtravicAraH tatsUtravicArasya lezo-lavaH tatsUtravicAralezaH tatsUtravicAralezasya dezana-kathanaM tasmAt iti tassUtravicAralezadezanataH 'bho bhavvA!' bho bhavika, ! yUyaM zrRNuta-zravaNaviSayaM kuruta ityrthH| sukaratvAllezataH prathamanAthAyA vyAkhyAnaM kRtam // 1 // atha caturviMzatidaNDakanAmAnyAha neraiA asurAI, puDhavAI beiMdiyAdao ceva / gamayatiriyamaNussA vantarajoisiyavemANI // 2 // (ava0) saptapRthivInairayikANAmeko daNDakaH, bhavanapatInAmasurAdidazanikAyabhedAdaza daNDakAH, pRthivyAdInAM paJca, 4 For Private and Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir PEASE kakakakakakA vikalAnAM trayaH, garbhajatiryagamanuSyavyantarajyotiSkavaimAnikadaNDakAzceti sarve 24, iha sUkSmA aparyAptakAzca prAyo nAdhikriyante // 2 // RM (TIkA) nereti0 atra nairayikAH pRthivIbhedena saptaghA jJAtavyAH, saptavidhAH sapta prakArA yeSAM te saptavidhAH / yathA-1 ratnaprabhA 2 zarkarAprabhA 3 vAlukAprabhA 4 paGkaprabhA 5 dhUmaprabhA 6 tamaHprabhA 7 tamastamaHprabhA / etAsu bhavAnAM nairayikAnAmeko PL daNDako jJeyaH / iha hi daNDakAdhikAratvAt caturviMzatisthAneSu pUrvagAthoktadaNDakazabdo yojanIyaH / asurakumArAdInAM bhavanapaXII tinikAyabhedena daza daNDa kAH myurityarthaH, asyanti kSipanti devAn surAn te asurAH, kumArAkArAH kumAravaskrIDApriyatvAcca kumArAH, te ca te kumArAzca asurakumArAH / te Adau yeSAM te amurkumaaraadyH| teSAM dazaprakAratvAdaza daNDakAH syurityarthaH | tathA pRthivyAdInAM pRthivyaptejovAyuvanaspatinikAya bhedAnAM paJca daNDakA syuH / dvIndriyA Adau yeSAM te dvIndriyAdayaH / | tatra (dve) zarIrarasanAlakSaNe indriye yeSAM te dviindriyaaH| yathA-zaGkhakapardetyAdayaH / trINi zarIrarasanAvANalakSaNAni indriyANi yeSAM te trIndriyAH / yathA-pipIlikAmatkuNetyAdayaH / catvAri zarIrarasanAghrANacakSurlakSaNAni indriyANi yeSAM te cturindriyaaH| yathA-makSikAbhramarapatavRzciketyAdayaH / evaM dvitricaturindriyaiH kRtvA daNDakAstrayo jAtAH syurityarthaH / garbhe bhavAH garbhajAH te ca te tiyazcazca manuSyAzca garbhajatiyanmanupyAsteSAM dvau daNDako syaataamityrthH| tathA vividhamantaraM banAntarAdikamAzrayatayA yeSAM te vyantarAH yadvA bhRtyavaccakrabArAdhakatvena vigato'ntaraM vizeSo manuSyebhyo yeSAM te tathA, vanAnAmantare bhavAH pRSodarAditvAnmAgamaH vAnamantarAH teSAmeko daNDakA syAt / jyotiSkANAM candrasUryagrahanakSatratArANAmeko daNDa ko jJeyaH / vaimAnikA For Private and Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra da. pra0 // 2 // www.kobatirth.org nAmeko daNDakaH / te ca dvidhA - kalpopapannAH kalpAtItAzca / tatra kalpaH sthitirjIta maryAdetyekArthAH / sa ca indratatsamAnikAdivyavasthArUpastaM pratipanA kalpopapannAH graiveyakAnuttaravAsinastu kalpAtItAH, teSAM sarveSAmapyahamindratvAt / vimAnti varttantessmin devA iti vimAnaM tatra bhavA vaimAnikAH / nairayikAdivaimAnikAntA ete caturviMzatidaNDakAH jJAtavyAH / atra cakAraH samuccayArthaH evazabdo grAhyaH / atra gAthAyAM daNDakazabdo'nukto'pi daNDakazabdo grAhyaH / atra daNDaka zabdena kimucyate ? tadAha - tajjAtIya samUhapratipAdakatvaM jJeyamityarthaH / saMkSepato gAthAdvitIyasya ( dvitIyagAthAyAH) vyathAkhyAnaM vihitaM / iha sUkSmA aparyAptAzca prAyo nAdhikriyante // 2 // atha caturviMzatidvAreSu gAthAdvayena zarIrAdivarUpavaktavyamAhasaMkhittayarI u imA, sarIramogAhaNA ya saGghayaNA / sannAsaMgaNakasAya, lesindiyadusamugdhAyA // 3 // diTThI daMsaNanANe, joguvaogovavAyacavaNaTiI / pajjattikimAhAre, sannigaiAgaI ve // 4 // (atra0) gAthAdvayaM laghusaMgrahaNIsatkamideSAmeva padAnAM vicAraNIyatvAt SaTtriMzikAyAM likhitam, vyAkhyAlezazca yathA-strAbhAvikazarIraM ca paJcadhA, audArikavaikriyAhAra kataija sa kArmaNabhedAt | 1| eSAM cAvagAhanocchrayamAnaM jaghanyamadhyamotkRSTabhedAt tridhA |2| kArmagranthikAbhiprAyeNa asthiracanAvizeSaH saMhananaM tacca poDhA vajraRSabhanArAca 1 RSabhanArAca 2 nArAcA 3 rdhanArAca 4 kIlikA 5 sevArtta 6 bhedAt saMhananAdilakSaNaM tallakSaNazAstrAdava seyam | 3| saMjJA catasraH - AhAra - bhaya - parigraha - maithunalakSaNAH, For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saTIka. ava0 // 2 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir A%- 55921 daza vA etAste ca catuSkaSAyasaMjJA 4 lokasaMjJA 1 oghasaMjJA 2 kSepAt / 4 / samacaturasra 1 nyagrodha 2 sAdi 3 vAmana 4 kunja 5 huMDaka 6 bhedAni saMsthAni 15 / kaSAyAzcatvAraH / 6 / lezyAH paT-kRSNa 1 nIla 2 kApota 3 taijasa 4 pa 5 zukla 6 rUpAH paramatra tA dravyarUpA avasthitA vicAryAH na bhAvarUpAH / 7 / indriyANi pazca / 8 / dvau samudghAtau-samavahananamAtmapradezavikaraNaM samudghAtaH sa cAjIvaviSayo'cittamahAskandharUpaH, nojIvaviSayaH saptadhA, 'veyaNa 1 kasAya 2 maraNe 3, veuvviya 4 teue ya 5 AhAre 6 / kevalie ceva bhave, jIvamaNussANa satteva // 1 // " ti / 9 / dRSTividhA-mithyAvasAsvAdanamizrabhedAt / 10 / darzanaMcakSuracakSuravadhikevalabhedAccaturvidham / 11 / jJAnaM matizrutAvadhimanaHparyAyakevala bhedAt paJcadhA / 12 / atra jJAnasAhacaryAdanuktamapyajJAnaM grAhyam / tacca tridhA matyajJAnaM zrutAjJAna vibhaGgajJAnarUpam / 13 / yogAH paJcadaza, manoyogazcaturdhA, audAriko 1 dArikamizra 2 vekriya 3 kriyamizrA 4 hArakA5 hArakamizra 6 taijasakArmaNarUpa 7 saptadhA kAyayogabhedena / 14 / upayogo dvidhA, tatra jJAnAjJAnabhedASTakarUpaH sAkAropayogaH, caturbhedadarzanarUpo'nAkAropayogaH, saMyoge dvAdaza / 15 / ekasamaye utpadyamAnAnAM cyavamAnAnAM saGkhtheti dvAradvayaM / 16 / / 17 / sthitirAyuSo jaghanyotkRSTamAnaM / 18 / AhArAdigrahaNazaktayaH paryAptayastAzvaSaT AhAra 1 | zarIre 2 ndriya 3 zvAsocchvAsa 4 bhASA 5 manaH 6 svarUpAH / 19 / ke jIvAH katibhyo digbhya AgatamAhAradravyAhArayantIti kimAhAradvAraM / 20 / viziSTAH saMjJAstisraH / yayA trikAlamartha jAnAti sA dIrghakAlikI saMjJA manaskAnAmeva 1, yazca dehapAlanAhetoriSTavastuSu pravartate ahitAcca nivartate vartamAnakAlaviSayaM ca cintanaM yasya tasya hetuvAdopadezasaMjJA dvIndriyAdInAmeva 2, yazca samyagdRSTiH kSAyopazamikajJAnayukto yathAzakti rAgAdinigrahaparastasya dRSTivAdopadezikI saMjJA 3 / 21 / gatirbhavAntaragamanaM // 22 // For Private and Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir jI. vi0 // 3 // GRECRUIRECACARR AgatiH parabhavAt , 22 / vedazca strI punapuMsakabhedAt / 24 / // 3-4 // athaitAni dvArANi 24 daMDake'vatArayati (TIkA)-saGitta0 diTTI0 gAthAdvayasya vyAkhyAnaM sukaramapi tu punaH kimapi kriyate-mayeti kartRpadaM bahirgamyaM / saMkSisatarA tu saMgrahaNI iyaM zarIrAdicaturvizatidvArAtmikA / tatra zarIrANi pazca audArikAdIni / zIryate iti zarIraH vinAzakAritvAt (vinAzitvAt ) / puNkliivlinggH| avagAhante avatiSThante jIvA asyAmiti avagAhanA / saMhanyante dRDhIkriyante zarIrapudgalA yena tat athavA saMhanyante saMhati vizeSa prApyante zarIrAvasthAvayavA yaistAni saMhananAni / tAni (ca) varSabhanArAcAdibhedAt poDhA / saMsthAna dvedhA, jIvAnAM ajIvAnAM ca / saMtiSThante prANino'nenAkAra vizeSeNeti saMsthAnaM tacca poDhA samacaturasranyagrodhasAdivAmanakubjahuMDa bhedaM saMsthAnAni bhavanti / dvitIyaM tu ajIvAnAM rUpiNAM pazcadhA saMsthAnaM yathA-parimaNDala vRttaM vyasaM catulamAyataM ca / iha tu jIvAnAM saMsthAne (na) prayojanamityarthaH / saMjJAzcaturdhA dazadhA vA bhavanti / catvAraH prakArA yAsAM tAH / athavA daza prakArA yAsAM taaH| yathA-AhArabhayaparigrahamaithunabhedAccaturdhA / (pUrvoktabhedacatuSka) krodhamAnamAyAlobhaoghalokabhedAcceti daza saMjJAH syurityarthaH / tathA granthAntaroktaH sukhaduHkhamohadharmarUpAzcatasraH etAsvevAntarbhavanti ityarthaH (anayA) saMjAnAtIti saMjJA / kaSyante hiMsyante prANino'sminniti kaSaH saMsArastasyAyo lAbho yebhyaste kaSAyAH krodhAdayazcatvAro'pyanantAnubandhyAdibhedena poDaza bhavanti / le jhyAH kRSNAdyA: poDhA syuH| lipyate-zliSyate karmaNA saha jIvAH / Abhiriti leshyaaH| yaduktaM-"kRSNAdidravyasAcivyAn , pariNAmo ya aatmnH| sphaTikasyeva tatrAyaM, lezyAzabdaH pravartate // 1 // kRSNAnIlakApotatejaHpayazuklarUpAH, paramatra nA dravyarUpA asthitA vicAryA na bhaavruupaaH| indriyaM zrotrAdi AAAAAAAABAra // 3 // For Private and Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir G- SROCELECCESCENC bhedAt paJcadhA / dusamugdhAyeti0 dvau samudghAto jIvAjovasambandhinau bhavataH tatrAdyaM jIvasamudghAtamAha-tathAhi-samyak Atmano vedanAdibhirekIbhAvena utprAbalyena ghAtaH samuddhAtaH / sa ca saptadhA, yathA-vedattAkaSAyamaraNavaikriyetyAdi / vedanAdInAM paNNAM mAnamantamuhUtta syAt saptamastu kevalisamudghAto daNDAdinA lokavyApI daNDAdi krameNa sakalalokasya pUraNAt , bAlato'STasAmAyikaH / dvitIyastu samudghAto'cittamahAskandharUpaH, sa ca kevalisamudghAtavat aSTasAmAyikaH paramihAnadhikArAsnoktaM / diTThI0 dRSTividhA, yathA samyagdRSTiH 1 mithyAdRSTiH 2 samyagmithyAdRSTiH 3 (ca) // darzanAni catvAri bhavantiH yathA-cakSurdarzanaM acakSurdarzanamavadhidarzanaM kevaladarzanaM (ca) ghaTapaTAdipadArthasArthasAmAnyAkAraparijJAnaM jJAtavyaM / padArthavizeSAkAraparijJAnaM punarjJAnaM jJAtavyam / ayameva jJAnadarzanayorbhedaH / pazca jJAnAni bhavanti / yathA paJcabhirindriyaiH paSThena manasA jIvasya yat jJAnaM syAt tanmatijJAnaM / zrutaM dvidhA bhvti| dravyazrutaM bhAvazrutaM ca, yathA-dravyazrutaM dvAdazAGgIrUpaM, bhAvazrutaM dvAdazAGgIsamutpannopayogarUpaM / adhijJAnaM dviprakAra-bhavahetukaM zrAddhasAdhutirazcAM (guNahetuka) ca / manaHparyAyajJAnaM sArdhadvau (dvaya) dvIpasamudrasthitasaMjJipaJcendriyamanoviSayaM dvibhedaM RjumativiSulamatirUpaM sAdhUnAmeva bhavati / kevalajJAnaM ghanaghAtikarmacatuSTayakSayasamutpanna sakalalokAlokaviSayaM / jJAnasAhacaryAdatrApyanu(trAnu)ktamapi vidhA'jJAna, yathA-matyajJAnaM zrutAjJAnaM vibhAjJAnaM / sapta dvIpasamudrAn yAvat vibhaGgajJAnaM tu pazyati mithyAdRSTInAmeva trINyajJAnAni bhavanti / etatsUtre noktaM bahirgamyaM / vAcAM manasAM cAgrato vakSyamANAH pratyekaM caturdhA ( catvAro) yogAH / tathA kAyAnAM yogAH saptadhA ( sapta ) sarvamIlanena pazcadaza yogAH syurityarthaH / upayogo dvidhA-tatra jJAnAjJAnabhedASTakarUpAH sAkAropayogAH (itare) catvAraH, yathA-cakSurdarzanAcakSurdarzanAvadhidarzanakevaladarzana AAAAvavava EO) For Private and Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir A da.pra0 saTIka. // 4 // RRC5 rupAH / saMyoge evaM dvAdaza upayogAH syurityarthaH / utpadyante (papattiH) uppaatH| cyavante ceti (cyutiH) cyavanaM / jIvAnAM upapAtacyavanayorihApi sambandhAdupapAtacyavanaviSayayovirahakAlalakSaNa-apAntarAlakAlalakSaNamekasamayasaGkhyA ceti gRhyate itydhyaahaarH| tiSThanti narakAdibhave zrRGkhalAbaddhA iva jantavaH pApa(puNya)karmapariNatyA sthitirAyu vitmityekaarthaaH| 'pajjattitti' AhArAdInAmatra nirvRttiniSpattiryato dalikAd-dalabhUtAtpudgalasamuhAd bhavati tasya dalikasya tAmevAhArAdhabhinivRtti svasvaviSayapariNamanarUpAM prati yat karaNaM jIvasambandhizaktirUpaM sA paryAptiH / tAzca poDhA AhuH, yathA-AhArazarIrendriyazvAsocchavAsabhASAmanaHsvarUpAH / kimAhAretti0 kimAhArako'nAhArako vA jIvaH ? yadvA kiMsvarUpaH sacittAdi AhArakaH ? kena vA zarIreNAdAro'syeti kimAhAraH ? / AharaNaM AhAraH / sannItti0 viziSTA sNjnyaastisrH| yayA trikAlaviSayamartha jAnAti | sA dIrghakAlikI(kye)vasamanaskAnAmeva / yazca svadehapAlanatoriSTavastuSu pravartane ahitAca nivartate vartamAnakAlaviSayaM ca cetana jJAnaM yasya tasya hetuvAdopadezikIsaMjJA dvIndriyAdInAmeva / yazca samyagdRSTiH kSApopazamikajJAnayukto yathAzaktiheyopAdeyanigrahaparasasya dRSTivAdopadezikIsaMjJA chadmasthasamyagdRzAmeva iti saMjJAtrikamabamantavyaM / gamanaM gatiH / AgamanamAgatiH / atha vedatrayamAha-puvedaH strIvedaH napuMsakavedaH / prajJApanAdiSu vistareNAbhihitAH arthAH tataH saMkSipya gRhyante pratipAdyante'bhidhIyante vA'syAmiti graheraNirityauNAdike aNipratyaye DIpratyaye ca saGgrahaNIti niSpannaM / saMkSepato dvAragAthAdvayasya vyAkhyAnaM kRtamityarthaH / atra cakAraH samuccayArthaH // 3 // 4 // // 4 // For Private and Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersun Gyanmandir SHADARSHABAEHEAA53 atha caturvizatidaNDakeSu caturvizatidvArANi nirUpapannAha| cau gambhatiriyavAusu, maNuANaM paMca sesa tisriiraa| thAvara cauge duhao, aMgulaasaMkhabhAgataNU // 5 // (ava0) 'duvyayaNe bahuvayaNa' miti prAkRtalakSaNena garbhajatiryakvAyozcatvAri zarIrANi sambhavanti, sambhavazca na bhavantyeveti kA nizcayaH, evaM sarvatrApi jJeyam / AhArakatyAgena kadAcittayo kriyakaraNena caturNA sambhavaH, manuSyANAM paJcApi / zeSA daNDa kAstrizarIrA audArikayuktAbhyAM ca taijasakArmaNAbhyAM / 1 / sthAvaracatuSke pRthivyaptejovAyurUpe 'duhatotti' dvAbhyAM prakArAbhyAM jaghanyotkRSTarUpAbhyAM aGgulAsaMkhyeyabhAgAni zarIrANi, yadyapi vAdarANAM vAtAgnyappRthivInAM zarIrANi mithogulAsaGkhyeya guNa vRddhAni tathApi yathoktamAnAnyeva // 5 // (TIkA)-caugambhetti0 garbhajatiryagyAyozcatvAri audArikavaikriyatejasakArmaNalakSaNANi zarIrANi bhayanti, bhavantItyadhyA- 10 haarH| " duvayaNe bahuvayaNamiti" prAkRtalakSaNena (dvitve'pi bahuvacanaM ) garbhajatiryagvAyozcatvAri zarIrANi sambhavanti, saMbhava eva na nizcayena / AhArakatyAgena vaikriyakaraNena ca catuNNAM saMbhavaH / 'maNuANaM paJceti0' manuSyANAM pazcaaudArikavaikriyaAhArakataijasakArmaNalakSaNAH zarIrAH syuH / seseti0 zeSeSu daNDakeSu trINi zarIrANi bhavanti, tAn daNDakAn vistareNAha-trayodaza devAnAM saptapRthivIbhedenaikaH nairayikANAM sarvamIlanena caturdaza daNDakAH jAtAsteSu trayo vaikriyataijasakArmaNalakSaNAH zarIrA bhavanti / tathA pRthivyaptejovanaspatInAM catvAraH paJcamo dvIndriyANAM SaSThastrIndriyANAM sarvamIlanena sapta daNDakA jAtAsteSu trINi audArika ABPMACHAR For Private and Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir mau. ni0 SGARCANCERNA saTIka. ava0 AAAAAAAA taijasakAmaNalakSaNAni bhavanti / sarvamIlanenaikaviMzatirdaNDakA jAtAsteSu trINi zarIrANi bhavanti ityayaM bhAvaH / prathamaM zarIradvAra vyAkhyAtaM / athAvagAhanAdvAramAha-yAvareti0 vanaspati muktvA sthAvaracatuSkeSu zarIraM dvidhA, yathA jaghanyataH utkRSTatazcAigulAsaGkhyeyabhAgapramANaM zarIraM syAt , amulAsaMkhyAtabhAgavapurmAnaM syAdityarthaH, paraM jaghanyApekSayA utkRSTamasaGkhyeyaguNamityarthaH // 5 // savvesipi jahannA, sAhAviya aMgulassasaMkhaMso / ukkosa paNasayadhaNU, neraiyA sattahattha surA // 6 // (ava0) zeSANAM sarveSAM viMzatidaNDakajIvAnAM svAbhAvikasya maulasya zarIrasya jaghanyAvagAhanA aGgulasyAsaGkhyAto bhAgaH / utkRSTataH paJcazatadhanuruccA nairayikAH, surAH saptahastoccAH // 6 // (TIkA)-savvesipi jahanneti. pRthivyaptejovAyUn sthAvaracatuSkAn saMtyajya vihAya sarveSAmapi viMzatidaNDakAnAM svabhAvato jaghanyA mulAsaMkhyAtabhAgatanuH syAt / sarvanikRSTaM vapurmAnaM syAdinyarthaH / atha utkRSTadehamAnamAha-ukosa paNasayeti0 8| saptamyAM mAdhavatyAkhyAyAM narakapRthivyAM dhanuHpaJcazatapramANavapuSaH paJcazatakodaNDazarIramAnAH nairayikAH jIvAH syuH, syurityadhyA haarH| tato'ddhoM ((!) nA jJeyA ratnaprabhA yAvat / saudharmezAnayordevAnAM tathA bhavanapativyantarajyotiSkANAM tUccatvaM vapuH pramANaM utkRSTataH sapta hastAH jJeyAH, sapta ratnayo bhavanti ityarthaH, "vaddhamucTirasau ratniH iti vacanAt // 6 // gambhatiri sahasajoyaNa, vaNassaI ahiyajoyaNasahassaM / narateiMdi tigAU, beiMdiya joyaNe bAra // 7 // G AR For Private and Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir joyaNamegaM cauriM-didehamucattaNaM sue bhaNioM / veubbiyadehaM puNa, aMgula saMkhaM samAraMbhe // 8 // (ava0) garbhajatirazvAM matsyAdInAM yojanasahasraM, vanaspateH sAdhikayojanasahasraM tavaM tu pRthvIvikAraH / narAstrIndriyAzca trigvyuutoccaaH| dvIndriyA 'joyaNe bAratti' dvAdazayojanocchyAH / caturindriyadehamuccatvena yojanamekaM / zrute prajJApanAdau bhaNitamuktaM prastAvAdAha-caikriyadehaM punaH prArambhe'GgulasaGkhyAtabhAgamAnaM, utkRSTaM 'devanaraahiyalakkhaMti' / 2dvA0 // 7-8 // TIkA)-gambhatirisahaseti0 matsyoragAdayo garbhajAstiyaJcaH sahasrayojanamAnAH sahasrayojanapramANA bhavanti, bhavantI-2 | tyadhyAhAraH / vaNasseti. pratyekavanaspatInAM sAgarAdigatapadmanAlAdInAM zarIraM dehamAnaM kizcidadhikaM yojanasahasramuccatvaM syAt / / nanu zarIramAnaM utsedhAMgulena samudrapadmAidAdInAM pramANAMgulayojanayojanasahasrAvagAhatvAt tadgatapadmanAlAdInAM tu utsedhAMgulApekSayAtyantadaidhyaM syAt ? ata Aha-utsedhAMgulayo janasahasramAne jalAzaye gotIrthAdisthAne vanaspateH sAdhikaM yojanasahasraM, tadvaM tu pRthivIvikAra ityarthaH / narateinti0 zrute siddhAnte narANAM manuSyANAM trIndriyANA karNasagAlikAdInAM krozatrikaM dehoccatvaM bhaNitaM kathitaM aIteti kartRpadaM / ganyUtitrayamuccale zarIramAnena naratrIndriyau bhavata ityarthaH / beiMdiyeti dvIndriyANAM zaGkhaprabhRtInAM dvAdazayojanapramANaM dehoccatvaM vapurmAnaM syAdityarthaH // 7 // joyaNeti caturindriyANAM makSikAbhramaradaMzakakaMzArizalabhapatanavRzcikapramukhANAmutkRSTato yojanamekaM dehamAnamuccatvaM bhaNitaM kathitaM / atra khaNDAnvayo jJeyaH, gAthAtrayeNAvagAhanAsvarUpaM vyAkhyAtaM / atha punakriyAvagAhanAmAha-veunviyeti, punakriya dehasya prArambhe jaghanyato'Ggulasya saMkhyAMzaH saMkhyeyabhAgaM AAAAAAAEE For Private and Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Sh Kailassagersun Gyanmandir da.pra0 saTIka. ava0 // 6 // ABARRAREASE | vapurbhavati uttaravaikriyazarIrApekSayA / bhavadhAraNIyaM tu aGgulAsaMkhyeyabhAgaM prArambhe / / 7-8 // ayotkRSTAM vaikriyAvagAhanAmAhadevanara ahiyalakkhaM, tiriyANaM nava ya joyaNasayAI / duguNaM tu nArayANaM, bhaNiyaM veubviyasarIraM // 9 // 18 (ava0) labdhivaikriyazarIriNo jIvato'ntarmuhUrtAt parato na vaikriyazarIre'vasthAnamasti / punarodArikazarIrasya avazya pratipatteriti // 9 // (TIkA) devanareti0 asurakumArAdivyantarajyotiSkasaudharmAdyacyutAvasAntadevAnAM ca utkRSTataH sahajazarIragrahaNottarakAlaM | kAryamAzritya vividhA kriyata iti uttaravaikriyA ca punardevAnAM uttaravaikriyatanoryojanAnAM kizcidadhikaM lakSaM / tathA narANAM vaikriyazarIraM kiJcidadhikaM yojanalakSaM bhaNitaM kathitaM / aveyakAnunareSu devAnAmuttaravaikriyatanurnAsti, sAmarthe sati kAryAbhAvAttadakaraNamityarthaH / tiriyeti0, atra tuzabdaH punararthe tirazvAM utkRSTA vaikriyatanurnavayojanazatapramANA bhaNitA / tu punaH nairayikANAM | svasvAbhAvikadehAduttarakriyazarIraM dviguNaM jJeyaM, yathA''dyAyAM ratnaprabhAyAM dhanuHpaJcadazakaM hastadvayaM dvAdazAMgulapramANaM / tato dvitIyAyAM dhanuSa(cUMSi) ekatriMzaddhastamekaM / tRtIyAyAM dvApaSTihastadvayaM / turyAyAM dhanuSaH (SAM) paJcaviMzatyadhikaM zataM / pazcamyAM paJcAzadadhikaM zatadvayaM nairayikANAM dehamAnamuccatvena syAt / SaSThayAM nArakANAM dhanuHpaJcazatAni zarIraM syAt / punaH saptamyAM nairayikANAmuccatvena dhanuHsahasramekaM uttaravaikriyadehamAnaM syaadityrthH| jaghanyatastu tadeva nArakANAM dvividho'pi svAbhAvika RECORECASIBHASABHAIBHARA // 6 // For Private and Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobalbirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir CRE | uttaravaikriyazca kramAdaMgulAsaMkhyAtAMzo'GgulasaMkhyAtAMzazca, jaghanyazcotpattisamaya evaM nAnyadA // 9 // ___ atha uttaravaikriyazarIramAnamAhaaMtamuhuttaM nirae, muhutta battAri tiriyamaNuesuM, / devesu adamAso, ukkosa viuThavaNAkAlo // 10 // (aba0) iti vacanasAmarthAt antarmuhurtacatuSTayaM teSAM dezabandha ityucyate tanmatAntaramityavaseyam / tRtiiysNhnndvaarmaah||10|| ___TIkA-anta huttanti0 narakasthajIvAnAM caikriyazarIrasyAntarmuhUrttamutkRSTamAnaM bhavati / tiryagmanuSyayokriyazarIrasya catvAro muhartAH utkRSTAH sthitayo bhavanti (tirbhavati ) itydhyaahaarH| bhavanapatyAdisaudharmAdyacyutAntadevAnAM utkRSTataH uttaravaikriyavapupo'rddhamAsaH kAlaH syAt / kizcidvizeSamAha-devanairayikayoH svAbhAvikavaikriyadeha uttaravaikriyadehazca syAt , ca punaH tiryagnarayo'vaikriyadehaH ( asvAbhAvikaH ) syAt / vAyorasvAbhAvikaM svAbhAvikadehaM syAt / kepAzcinmate audArika vaikriyaM ca, keSAzcinmate kriyamevetyanuyogadvAravRttau pro kamityarthaH / pRthivyaptejovanaspatiSu vikalendriyeSu ca vaikriyadehA na syuriti bhaavH| dehazabdaH puMklIvatvaM (vH)| avagAhanAdvAraM dvitIyaM prarUpitaM // 10 // atha saMhananadvAraM tRtIyamAhathAvarasuraneraiyA, assaMghayaNA ya vigalachevaTThA / saMghayaNachakaM, ganbhaya-narati raesuM muNeyavvaM / / 11 // (ava0) sthAvarasuranarayikAH saMhanana rahitAH asthyabhAvAdeva / caH samuccaye kiM samuccinoti saiddhAntikamatena surA nArakAca For Private and Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirm.org Acharya Shet Kailassagersuri Gyanmandir da. pra0 ma saTIka. ava0 // 7 // RESSUSCEX* X prathamasaMhaninaH vikalAH sevA" iti asthisambandhamAtrasaMhananavantaH, garbhajanaratirazcoH saMhananaSaTkaM jJAtavyam / 3 dvA0 // 11 // caturtha saMjJAdvAramAha___TIkA-thAvarasureti0 pazcAnAM sthAvarANAM, trayodazadevAnAM, saptapRthivIbhedenaikaH nArakANAM sarvamIlane nekonaviMzatirdaNDakA jAtAsteSu daNDakeSu paDapi saMhananAni na santi na jJAtavyAni ityarthaH / vikalendriyANAM dvitricaturindriyANAM saMcchimapaJcendriyatiyagnarANAM ca saMhananaM sevA jJAtavyam / kAmagranthikAstu saMmUcchimapaJcendriyatirazcAM api paDapyAhuH / kvacidekendri yANAM sevA devAnAM ca varSabhanArAcamuktaM, tadaupacArikaM / tuzabdArthe apizabdaH, tu punaH garbhajatiryagmanuSyayoH paDapi A saMhananAni jJAtavyAni / ko bhAvaH ? garbhanatiryagnarepu paDapi saMhananAnyAhuH vikaledhvekaM sevArtamanyeSvekonaviMzatidaNDakeSu na saMhananAni bhavanti ityarthaH / atra cakAraH samuccayArthaH // 11 // ___ saMhananadvAraM tRtIyaM nigamayannatha saMjJAdvArAbhidhitsayA caturtha saMjJAdvAraM vyAkhyAnayatisavvesi cau daha vA, sannA savve suga ya cauraMsA / nara tiri chassaMThANA, huMDA vigalindinegiA // 12 // ___ (ava0) saMjJA sarvajIvAnAM catasro daza vA, keSAzcinnRNAM SoDazApi paramalpavAna vivakSitam / 4dvA0 / paJcamaM saMsthAnadvAramAha-sarve surAzca bhImo bhImasena itinyAyena samacaturasrasaMsthAnAH / naratiyazcau SaTsaMsthAnI / vikalendriyanairayikA huNDa saMsthAnAH // 12 // sthirANAM paividhasaMsthAnarAhitye'pi saMsthAnAnAM AkArabhedatvAdeva etaccharIrAkArAnAha - HA%AE% AEA5 X For Private and Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir AAAAAAEERE TIkA-savvesiM cau daheti0 sarveSAM caturviMzatidaNDakajIvAnAM AhArabhayamaithunaparigrahalakSaNAzcatasraH saMjJAH syuH / athavA daza saMjJAH syuH / yathA-pUrvoktAzcatasraH krodhamAnamAyAlobhalokaoghalakSaNAH (NAzceti) saMjJAH daza bhavanti, bhvntiitydhyaahaarH| caturtha saMjJAdvAraM vyAkhyAtaM / atha pazcamaM saMsthAnadvAraM procyate / samve suretika bhavanapatyAdivaimAnikAntA devAH sarve'pi samacaturasrasaMsthAnAH syuH, samAzcatasro'srayazcaturdigvibhAgopalakSitAH zarIrAvayavAH yatra samA vA catvAro'srAH koNAH yatra te (tat) samacaturasrAH (saM) garbhajanarA garbhanatiryaJcazca tayoH samacaturasranyagrodhaparimaNDalasAdikubjabAmana huNDAkhyAni paDapi saMsthAnAni bhavanti / huMDA vIti0 vikalendriyANAM nairayikANAM sthAvarANAM ca huNDAkhyasaMsthAnaM syAt / huNDasya kiM lakSaNaM syAt ? taducyate / yathA-sAvayaveSu alakSaNaM syAt , zubhAkArarahita huNDaM bhavati ityartha / nanu caturviMzatidaNDakAnAM SaDapi saMsthAnAni proktAni, yadi sthAvarANAM nAnAvidhadhvajasUcivuvudArdhamasUrA (A)kArA vartante tarhi bahuni saMsthAnAni bhavanti ! procyate. amI bhedA huNDAntargatA bhavanti ityarthaH // 12 // huNDasya bhedanAhanANAviha dhayasUi, bubbuya vaNavAuteuapakAyA / puDhavImasUracaMdA-kArA saMThANao bhaNiyA // 13 // ___ (aba0) nAnAvidhaM, 1 dhvajaH patAkA, 2 sUcI, 3 bubudAkArANi krameNa vanaspativAyutejo'pkAyazarIrANi / pRthvI arddhamamurA kArA bhaNitA bhagavatyAdau // 13 // SaSThaM kapAyaddhAramAha OMOMOMOMOMOMOMOMOM For Private and Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir da. pra. saTIka. vajanadhaA // 8 // aba SHETRAPARASISASAR TakA-nANAviheti banaspatayo nAnAvidhasaMsthAnA vicitrasaMsthAnAH bhnnitaaH| ca punaH vAyavo dhvajasaMsthAnA bhaNitA / agnayaH sUcikalApasaMsthAnAH bhaNitAH prokA / ApaH stibukabindusaMsthAnAH bubudAkArAH bhaNitAH kathitAH paMpoTA iti lokoktiH / pRthivyo mara racandrAkArA ardhamasarAkArA ityarthaH // 13 // __pazcamaM saMsthAnadvAra saMharan SaSThaM kaSAyadvAraM prarUpayati / / savvevi caukasAyA, lesachagaM gambhatiriyamaNuesuM / nArayateUvAU, vigalA vemANiya tilesA // 14 // _ (ava0) sarvepi jIvAH catuSkaSAyavantaH / niSkapAyAzca kecana manuSyeSu / saptamaM lezyAdvAramAha-lezyASaTkaM garbhajatiryagmanupyeSu, nArakatejovAyuvikalA vaimAnikAca trilezyAH, prathamadvitIyayoH pRthivyoH kApotA / tRtIyasyAmupari kApotA adho niilaa| paMkAyAM nIlA dhUmAyAM nIlA kRSNA ca / paSThIsaptamyoH, kRSNA eva / tathA saudharmezAnayostejaH kalpatraye padmA, lAntakAdiSu zukla eveti // 14 // TIkA-sabvevi cau0 iti kevalisiddhajIvAna muktvA caturvizatidaNDakAnAM jIveSu catvAraH kaSAyAH bhavanti / SaSThaM kaSAyadvAraM varNitaM / atha saptamaM lezyAdvAraM vivRNoti / leseti garbhajatiryagmanuSyayorlezyAH paDapyAhuH / ca punaH nArayeti. nairayikAnAM tejasA vAyUnAM vikalendriyANAM ca kRSNAdyAstisro lezyA bhavanti / vaimAnikAnAM devAnAM teja bhAdyAstisro lezyA bhavanti, bhavantItyadhyAhAraH // 14 // %ABAR // 8 // For Private and Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir -%AALCCCCCRACCORECAS | joisiya teulesA, sesA savvevi huMti caulesA / iMdiyadAraM sugamaM, maNuANaM satta samugghAyA // 15 // (ava0) jyotiSkAH kevalatejolezyAvantaH zeSAH sarve'pi pRthivyavanaspatibhavanapativyantarAzcaturlezyA bhavanti / tejolezyAvatAM kepAzciddevAnAM bhUjalabane putpAdAt kiyatkAlaM talle zyAsambhavaH // 7 // indriyadvAraM sugamam // 8 // navamaM samudghAtabAramAha-manuSyeSu sapta samudghAtAH // 1 saptasamudghAtAnAM nAmAnyAha TIkA-joisiyeti tejolezyAkA jyotipkAH bhavanti / AdyapadaM vyAkhyAtaM / gAthAdvitIyapAdasya vyAkhyAnamAhasesA savve vitti0 zeSAH sarve'pi caturlezyAvantaH syuH / ko bhAvaH ? caturdazadaNDakeSu catasro lezyAH bhavanti / tad vistareNAhabhavanapatInAM vyantarANAM ca kRSNA nIlA kApotA taijasI ceti catasro lezyAH syuH| ca punaH pRthivyabdhanaspatInAM kRSNAdyAzcatasro lezyAH syuH, atrApi vizeSamAha-paramAdhArmikANAM kRSNava jyotipkeSu Adyakalpadvike ca tejolezyA / kalpatrike sanatkumArAdike padmalezyA, lAntakAdiSu cAnuttarAnteSu zuklalezyA bhavati, bhavati itydhyaahaarH| saptamaM lezyAdvAraM nirUpitaM / atha aSTama indriyadvAraM vyAkhyAnayati-iMdiyeti0 indriyadvAraM sugamamapi bahistaH kimapi vizeSamAha-tatra indriyANi pazca zrotrAdIni prasiddhAnyeva sAmAnyataH, vizeSataH punastAni dvidhA dravyendriyANi bhAvendriyANi (c)| tatra dravyendriyANi pudgaladravyarUpANi bhAvendriyANi labdhyupayogalakSaNAni, tatra punadravyendriyANi nivRtyupakaraNabhedAt dvidhA / nivRttirapi dvidhA antabahizca / tatra zrotrendrisyAntarmadhye kadambapuSpAkAradehAvayavarUpA cakSuSormasarAkArA ghANayoratimuktapuSpAkArA rasanAyAH kSuraprAkArA 5555555 For Private and Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir D da. pra0 saTIka // 9 // SHASABALI kA sparzendriyasya ca nAnAkArA vicitrasaMsthAnA nivRttirasti ityrthH| dravyendriyasvarUpaM proktaM, atha bhAvendriyANi labdhyupayogadA rUpANi jIvasya jJAnAvaraNAdikarmakSayopazamabhAvAt yA zabdagrahaNazaktiH sA labdhiH, yena punaH zabdAdInAM grahaNapariNAmaH sa upayogaH, etaddvayarUpANi bhAvendriyANi / dravyendriyabhAvendriyayoH saMsthAnaM svarUpaM ca vyAkhyAtaM / atha epAM paJcendriyANAM viSayamAha-zravaNayordAdazayojanaviSayaH syAt , dvAdazayojanAt meghAdInAM zabdagrahaNazaktirasti ityrthH| ca punaH cakSuSoH kizcidadhikaM eka lakSaM viSayaH syAt , utkRSTataH kizcidadhikamekaM lakSaM dRSTiprasaraNaM bhavati ityarthaH, atra jJAtaM viSNukumAradRggocaratA / ca punaH ghANendriyasya nava yojanAni yAvat viSayaH syAt , navayojanAt viSayaM gRhNAti ityarthaH / punaH utkRSTato rasanAyAH nava yojanAni yAvadviSayaH syAt , nvyojnaatpudglrsmaasvaadytiityrthH| yathA dUratastitiDIrasAlakSArAdIn dRSTyA mukhe jalaM sameti iti dRSTAnto jJeyaH / tathA sparzendriyasya navayojanAni yAvat viSayo bhavati, svazarIraM prArabhya navayojanaprAntaM yAvat pudgaladravyaM sparzendriyo gRhNAti ityrthH| ca punareSAM pazcAnAM viSayabhedaM vivRNoti-zrotrayorAkarNanaMzravaNaM tridhA bhavati, yathA-zubhaH azubhaH mizrazca / athavA jIvebhyo dvIndriyAdibhyaH, ajIvebhyaH paTahAdibhyo mizrebhyo bheryAdibhyaH, (zabdAnAmutpannAnAM) karNayorAkarNanaM trividhaM syAt / ca punaH cakSuSorvilokanabhedAH paJcadhA bhavanti, yathA-cakSuSA paJca zuklapItaraktanIlakRSNA varNA gRhyante, paJcavarNA dRSTigocarA bhavanti ityarthaH / tathA ghrANendriyasya dvau sugandhadurgandhaviSayabhedau bhavataH, ghANendriyaM sugandhadurgandhe gRhNAti ityarthaH, ghANavipaye samabhyeta ityrthH| rasanAyAH paJca kaTukAdiviSayabhedA bhavanti / ke'pi paDapyAhuH, yathA kaTukatiktakapAyAm lamadhurakSArabhedAt / paNNAmapi rasAnAM svAdaM nihA jAnAti ityrthH| tathA sparza For Private and Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir ndriyasyApTau sukumAlAdiviSayabhedA bhavani, yathA-sukumAlakarkazagurulaghuzItoSNa snigdharUkSabhedAt , sparzendriyaH sparzena sparza jAnAti ityarthaH / paJcendriyANAM sarve'pi trayoviMzatirviSayabhedA jAtA ityarthaH / atha zravaNAdInAmavagAhanAmAha-caturNA karNacakSurghAgarasanAnAmagulAsaMkhyeyabhAgAvagAhanA bhavati / ca punaH spazendriyasya svadehapramANAvagAhanA jJAtavyA / atha kepAmindriyANAM kAmabhogecchA bhavati tallakSaNamAha-zravaNacakSuSoH kAmecchA bhavati, ca punaH ghrANarasanAsparzendriyANAM bhogecchA bhavati, Adyau dvI kAminI jJeyo trayaH prAntAH bhogino jJeyA ityarthaH / atha eSAM paJcendriyANAM punarupakaraNaM kiM syAttadAhakarNandriyAdInAM nijanijaviSayagrahaNazaktiryathA candrahAsasya chedanazaktirikha / indriyANAM sadRSTAnto vicAraH pravacanasArodAravRttito bhAvanIyaH / aSTamamindriya dvAraM vyAkhyAtaM / atha navamaM samudghAtadvAraM prarUpayati-maNuesu iti0 manuSye sapta samudrAtA bhavanti // 15 // veyaNakasAyamaraNe, veubbiya teara a AhAre / kevaliya samugdhAyA, satna ime huMti sannINaM // 16 // ____TIkA-veyaNakasAyeti0 saMjJimanuSyANAmamI sapta vedanAkaSAyamaraNAdi (dyAH) samudghAtA bhavanti, bhavantItyadhyAhAraH // 16 // egidiyANa kevala-teuAhAraga viNA u cattAri / te viuvviyavajjA, vigalA sannINa te ceva // 17 // TIkA-egindiyANeti0 ekendriyANAM kevalatai jasAhAra kAvinA-vajayitvA catvAro vedanAkapAyamaraNavaikriyalakSaNAH sadghAtA bhavanti / tu punaH vaikriyavastei pUrvajJAH (kaaH)| ke te ? kevalataijasaAhArakakriyasamudghAtavarjA vikalA bhavanti, AAPASS-jvaccha For Private and Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir da. pra. // 10 // saTIka. ava0 vikalAnAM trayo vedanAkaSAyamaraNarUpAH samudAtA bhavantItyarthaH / saMjJinAM te sapta samuddhAtA bhavanti / tuH punararthe / eva nizcayArthe / caH samuccayArthe // 17 // paNa gambhatirisuresu, nArayavAusu caura tiya sese| vigala dudiTThI thAvara, micchatti sesa tiya diTThI // 18 // (aba0) garbhajatiryaksurayoH paJca, nArakavAyayozcatvAraH / zeSe sthAvare vikale ca trayaH samudghAtAH sarvatrAnukrameNa / 9 / / dazamaM dRSTidvAramAha-vikaleSu dRSTidvikaM samyavatvamithyAtvarUpaM, sthAvarA mithyAtvinaH / zeSAstiryaksuranArakastridRSTayaH samyakmithyAtvamizra sahitA bhavanti / 10 / / / 18 // athaikAdazadarzanadvAramAha TIkA-paNagabbheti garjajatiryakSu bhavanapatyAdirvaimAnikAnteSu devaSu cAdyAH paJca samudghAtA bhavanti / tatrAhArakakevalisamu| dAtAbhAvAt / nArayeti nairayikavAyavorAdyAzcatvAraH samudghAtA bhavanti / tiyasese iti0, zeSeSu trayaH samuddhAtA bhavanti / cakarAt caturpu pRthivyaptejovanaspatiSu vikalendriyeSu cAdyAstrayaH samudghAtA bhavanti / arthAt saptadaNDakeSu trayaH samuddhAtA bhavantItyarthaH / navamaM samudghAtadvAraM vyAkhyAtaM / atha dazamaM dRSTidvAraM kathyate / vigaleti vikaleSu dvitricaturindrayeSu dve dRSTI bhavataH, samyagdRSTimithyAdRSTizcetyarthaH / sthAvarANAmekA mithyAdRSTiH syAt / seseti0 zeSeSu daNDakeSu tisro dRSTayo bhavanti / savistareNAha-naira| yikANAM bhavanapatyAdivaimAnikAntAnAM devAnAM manuSyANAM garbhajatirazcAM ca tisro dRSTayaH prApyante / ko'rthaH ? poDazadaNDakeSu tisro 6 dRSTayo bhavantItyarthaH / dazamaM dRSTidvAraM vyAkhyAtaM / caH samuccayArthaH // 18 // SANSAR // 10 // For Private and Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir RECENSHREE AAAAACARALA atha ekAdazaM darzanadvAramAha| thAvarabitisuacakkhU , cauridisu tadugaM sue bhaNiyaM / maNuA caudaMsaNiNo, sesesu tiga tigaM bhaNiaM // 19 // (ava0 ) sthAvaradvIndriyatrIndriyeSu kevalamacakSurdarzanaM, caturindriyeSu tadvikaM cakSuracakSurUpaM zrute karmagranthAdau bhaNitaM, manuSyA-2 zcaturdarzaninaH / zeSeSu suranArakatiryakSu trikaM trikaM darzanasya cakSuracakSuravadhirUpaM / 11 / // 19 // dvAradvayaM samakamAha TIkA-thAvaravitisutti paJcasu sthAvareSu dvIndriyeyu trIndriyeSu ca acakSurdarzanamekaM bhaNitaM proktaM zrute / caturindriyeSu taddvikaM bhaNitaM tayozca cakSuracakSurdarzanayokiM tadvikaM / ca punaH manuSyAH caturdarzanino bhavanti, manuSyeSu catvAri cakSuracakSurava dhikevalarUpANi darzanAni bhaNitAnItyarthaH / sesesu tigaM tigati0 zeSeSu daNDakeSu trikaM trikaM bhaNitam / nairayikeSu bhavanapatyAdi- | vaimAnikAvasAneSu tiryakSu cAdyAni trINi darzanAni bhavanti etAvatA pazcadazadaNDa keSu trINi AdhAni darzanAni bhavantItyarthaH / darzanadvAraM samudIritam // 19 // atha dvAdazaM trayodazaM ajJAnadvAraMjJAnadvAraM vyAkhyAna yati annANa nANa tiya tiya, suratirinirae thire anANadugaM / nANannANa du vigale, mague paNa nANa ti anANA / / 20 // (ava0) dvandvaikavadbhAvAt suratiyagniraye'jJAnatrikaM jJAnatrikaM ca bhavaMti samyaktvaprAptau, sthire ajJAnadvikaM, yadyapi bhUdakavaneSu AARE For Private and Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir vAhana saToka. aba | saiddhAntikamatena samyatvavaM vamatAM devAnAM teSUtpAde sAsvAdanasadbhAvAcca zrutamatI bhavataH, para nehAdhikRte, vikale jJAnAjJAnayokiM, da. pra0 manuSyeSu paJcajJAnAni trINyajJAnAni bhavanti // 20 // caturdazaM yogdvaarmaah||11|| ____TokA-annANanANeti0 sarveSu deveSu tiryakSu nairayikeSu ca jJAnatrikaM bhavati, trINi matijJAnazrutajJAnAvadhijJAnarUpANi bhavantItyarthaH / ca punaH vikaleSu dvitricaturindriyeSu jJAnadvikaM bhavati, matijJAnazrutajJAne syAtAmityarthaH / ca punaH manuSyeSu | pazcajJAnAni bhavanti, matijJAnazrutajJAnAvadhijJAnamanaHparyAyajJAnakevalajJAnarUpANi bhavantItyarthaH / dvAdazaM jJAnadvAraM prarUpitam / athagAthAntarbhUtaM trayodazamajJAnadvAraM nirUpyate-sarveSu deveSu tiryakSu nairayikeSu trINi matyajJAnazrutAjJAnavibhaGgajJAnarUpANi ajJAnAni bhavanti / ca punaH sthAvareSu ajJAnadvikaM bhavati, matyajJAnaM zrutAjJAnaM ca syAdityarthaH / punaH vikaleSu ajJAnadvikaM bhavati, Dil matyajJAnaM zrutAjJAnaM ca syAdityarthaH / manuSyeSu matyajJAnazrutAjJAnavibhaGgajJAnarUpANi trINyajJAnAni bhavanti / jJAnadvArAnto'jJAnadvAra|| mantarbhUtaM tacca prAduSkRtaM / atra cakAraH samuccayArthaH // 20 // | ajJAnadvAraM saMharannatha caturdazaM yogadvAramAha| saccearamIsa asacca-mosa maNavaya viuviAhAre / uralaM mIsA kammaNa, iya jogA desiyA samae // 21 // TokA-sacceareti0 prathamaH satyamanoyogaH 1 / itaro dvitIyo'satyamanoyogaH / tRtIyo mizramanoyogaH 3 / catu|| rtho'satyAmRSAmanoyogaH 4 / tathaiva vacanasyApi catvAro yogA jJeyAH 8 / navama audArikayogaH 9 / dazama audArikamizrayogaH 10 // 11 // For Private and Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir maudArikAdInAM pra paJcadaza yogA // 21 // unakA ekAdazo vaikriyayogaH 11 / dvAdazo vaikriyamizrayogaH 12 / trayodaza AhArakayogaH 13 / caturdaza AhArakamizrayogaH 14 / trayANAmaudArikAdInAM pratyekaM mizrazabdaH prayojyaH / pazcadazastu taijasakArmaNayogaH 15 / ko bhAvaH ? manovacanayoraSTau yogAH kAyasya sapta yogAzca syuH, sarve paJcadaza yogA jJeyA ityarthaH / samaye siddhAnte bhagavatA iti yogA darzitAH, Agame yogAH kathitA ityarthaH / kathamitIti kiM te pUrvoktA evetyarthaH // 21 // keSAM kiyanto yogA bhavanti tadAhaikArasa suranirae, tiriesuM tera panara maNuesuM / vigale cau paNa vAe, jogatiyaM thAvare hoi // 22 // (ava0) audArikadvikAhArakadvikAbhAvAtsuranirayayorviSaye ekAdaza yogAH / tiryakSu trayodaza, keSAMcidvaikriyalabdhisambhavena BI tadvikasambhavAt / paJcadaza manuSyeSu, vikale audArikadvikakArmaNAntimabhASArUpaM yogacatuSkaM, paJca vAte audArikadvikavaikriya dvikakArmaNarUpaM, yogatrikaM sthAvaracatuSke bhavati / / 22 // paJcadazamupayogadvAramAha___TIkA-ikkAreti0 bhavanapatyAdivaimAnikAnteSu narayikeSu caudArikaudArikamizrAhArakAhArakamizravarjAkaekAdaza yogA bhavanti / te ke ? manovacanayoraSTau kAyasya trayo vaikriyavaikriyamizratai nasaphArmaNarUpAH yogAH syuH / tathA tirya kSu AhArakAhArakamizrI vihAya anye trayodaza yogA bhavanti / ca punaH manuSyeSu paJcadaza pUrvoktA yogA bhavanti / ca punaH vikaleSu dvitricaturindriyeSu asatyavacanaudArikaudArikamizrataijasakArmaNabhedAccatvAro yogAH syuH| ca punaH cAyau audArikaudArikamizravaikriyavai kriyamizra PRESE For Private and Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ava0 // 12 // PiERICALCALCALCC taijasakArmaNalakSaNabhedAt paJca yogA bhavanti / vAyun varjayitvA caturpu sthAvareSu audArikaudArikamizrataijasakArmaNalakSaNAH trayo saTIka yogAH syuH / yogadvAraM vyAkhyAtam / atra cakAro'dhyAhAraH // 22 // atha paJcadazamupayogadvAraM vyAkhyAnayati ti anANa nANa paNa cau, daMsaNa vAra jialkkhnnuvogaa| iya bArasa uvaogA, bhaNiyA telakadaMsIhi // 23 // TIkA-tianANanANeti0, trilokadarzibhirdAdaza upayogA iti bhnnitaaH| trayANAM lokAnAM samAhArastatrilokaM, trilokaM pazyanti te trilokadarzinastaiH kathamitIti kiM te ? tAnAha-matyajJAna-zrutAjJAna-vibhaGgajJAnarUpANi trINyajJAnAni tathA paJcajJAnAni ca prasiddhAni, ca punaH catvAri cakSuracakSuravadhikevaladarzanalakSaNAni darzanAni, sarve'pi militA dvAdaza upayogA jAtA bhavanti, bhavantItyadhyAhAraH tatra jJAnAni vizeSArthAvagAhIni / darzanAni tu sAmAnyArthAvagAhI ni| eteSAM (ete) dvAdaza jIvalakSaNAni, iti svarUpakathanam / upayogA nAmneti jJAtavyAH / / 23 / / keSu keSu kati kati upayogA bhavanti ? tAnAha|| uvaogA maNuesu, vArasa nava nirayatiriyadevesu / vigaladuge paNa chakkaM, cauridisu thAvare tiagaM // 24 // (aba0) manuSyeSu dvAdazopayogAH aSTau sAkArAzcatvAro nirAkArAH, ete eva manaHparyAyakevalajJAnakevaladarzanarahitA naba 12 // 12 // RAHASA-PHHAEX ACADA For Private and Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir REACHESHARIRAASHAREHERE nirayatiryagadeveSu, vikaladvike mati 1 zruta 2 matyajJAna 3 zrutAjJAna 4 acakSudarzanarUpAH pnycopyogaaH| caturindriyeSu paJca pUrvoktAH cakSurdarzanasahitAH SaT upayogAH / sthAvare trikaM matyajJAnazrutAjJAnAcakSurdarzanarUpam // 24 // poDazaM saptadazaM ca saMkhyAdvAramAha TIkA-uvaogA meti manuSyeSu dvAdaza upayogA bhavanti / ca punaH nairayikeSu tiryakSu ca bhavanapatyAdivaimAnikAnteSu nava upayogA bhavanti, trINyajJAnAni AdyAni trINi jJAnAni kevaladarzanarahitAni trINi darzanAni jJeyAni, sarve'pi militA nava upayogA jAtA ityarthaH / ca punarvikaladvike dvIndriye trIndriye ca matijJAna-zrutajJAna-matyajJAna-zrutAjJAna-acakSudarzanabhedAt pazca upayogA bhavanti / tathA caturindriyepu matijJAnazrutajJAnamatyAjJAnazrutAjJAnacakSurdarzanAcakSurdarzanabhedAn paT upayogA bhavanti / paJcamu sthAvareSu matpajJAnazrutAjJAnacakSurdarzanabhedAttraya upayogA bhavanti / upayogadvAraM vyAkhyAtam // 24 // ___atha SoDazamupapAtAkhyaM saptadazaM cyavanAkhyaM ceti dvAradvayaM gAthayA''ha (ekayaivAha)saMkhamasaMkhA samae, gambhayatirivigalanAsyasurA y| maguA niyamA saMkhA, vaNagaMtA thAvara asaMkhA // 25 // (aba0) caturdazarajjvAtmake'pi loke ekasmin samaye utpadyamAnA niyameti padaM sarvatra grAhyaM tena niyamAnizcayena garbhajatiryavikalanArakasurAzca eko dvau trayodaza viMzatiryAvatsaGkhyAtAasaGkhyAtA vA prApyante navanantAH / manuSyAstu niyamAtsaG4 khyAtA eva / vanaspatayo'nantAH " niJcamasaMkho bhAgo arthatajIvo cayai ei" itivacanAt zeSAzcatvAraH sthAvarA asaGkhyAtA AAAACARE For Private and Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra wwwbarth.org Acharya Shekilassagersuri Gyanmandie da. pra0 saTIka. ava0 // 13 // eva na saGkhyAtA nai canintAH // 25 // prastAvAdAha TIkA-garbhajatiyazco vikalA dvitricaturindriyA nairayikA bhavanapatyAdivaimAnikAntAzcaikasmin samaye jaghanyata eka dvau trayo vA utkRSTataH saMkhyAtA asaMkhyAtA vopapAte tayaiva cyavane ca bhavanti / ko bhAvaH ? ekasmin samaye utkRSTataH saMkhyAtA asaMkhyAtAzca garbhajatiryagAdayaH utpadyante cyavante cetyarthaH / vizeSamAha-kevalaM sahasrArArdhva sarvatra devA saMkhyAtA utpadyante cyavante ca, yatastatra manuSyA eva yAnti, AnatAdicyutAdevAzca nareSAgacchanti ayaM vizeSaH / tathA ekasmin samaye ekAdisaMkhyAnAM copapAte tathaiva cyavane jJeyA, athavA niyameti padaM sarvatra yojyam / sammUcchimamanuSyA asaMkhyeyA utpadyantecyavante ca / ca punaH | vanaspatikAyikA jIvAH svasthAnataH pratisamayamanantA etrotpadyante tathaiva cyavante, yadyasmAt kAraNAt ekai smAdapi nigodAva tadasaMkhya bhAgo'nanta jIvAtmako nityaM cyavate udvartate eti cotpadyate / yadA tu parasthAnata utpadyamAnAzcintyante tadA saMkhyAtA 3 asaMkhyAtA evetyarthaH / atha sthAvarAH pRthivyAdyAH ekendriyAH svasthAnataH parasthAnato vetyanapekSya sAmAnyataH utpattau cintyaA mAnA pratyekamanusamayamasaMkhyAtA bhavantyutpadyante tathaiva asaMkhyAtA eva cyavante, na punaH samayAdyantareNa nApyekAdyAH saMkhyAtAH // 25 // asanninara amaMkhA, jaha uvavAe taheva cavaNe vi| bAvIsasagatidasavAsa-sahassa ukkiTTha puDhavAI // 26 // (ava0) asaMjJino narA utpadyamAnA asaGkhyAtA labhyante / atraivAtidezamAha-yathopapAtadvAraM sakhyAmAzritya vyAkhyAtameva OMiOMOMOMOM // 13 // For Private and Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirlain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir EAR-karATa cyavanadvAramapyavasAtavyam , samAnatvAdupapAtacyavanayoH / aSTAdazaM AyuramAha-agresthitamapyAyuriti padaM sarvatrAnuvartanIyam , tena pRthivyAH dvAviMzativarSasahasrANyutkRSTamAyuriti sarvatra yojyam / evaM udakasya sapta, vAyostrINi, banaspaterdazavarSasahasrANi // 26 // ___TIkA-asannitti asaMjJino mithyAdRSTayaH sarvaparyAptibhiraparyAptatAzca evaMvidhA narA asaMkhyAtAH prAdurbhavanti tathaivAsaMkhyAtA eva cyAnte-mriyante ca / yathA upapAto bhavati tathaiva cyavanamapi jJeyamityarthaH / apizabdaH samuccayArthaH / upapAtacyavana dvAramabhidhAya athASTAdazaM sthitidvAramAha-bAvIsaseti0 pRthivIkAyajIvAnAM dvAviMzativarSasahasrA utkRSTAH sthitiH syAt / athApkAyasthitimAha-apkAyasya saptavarSasahasrA utkRSTA AyuHsthitirbhavati / atha vAyukAyasya sthitimAha-vAyukAyasyatrayo varSasahasrA utkRSTA sthitiH syAta / atha vanaspatikAyasyotkRSTAM sthitimAha-vanaspatInAM tarugaNAnAM utkRSTA dazavarSasahasrA sthitirbhavati // 26 // tidiNaggi tipallAU, nrtirisurnisysaagrtittiisaa| vaMtarapallaM joisa, varisa lakkhAhiyaM paliyaM // 27 // (aba0) agneH trINi dinAnyAyuH / garbhanatiryagnarAH tripalyAyupo devakurvAdiSu muranArakANAM trayastriMzatsAgaropamANi, vyantarANAM palyopamam , jyotiSAM varSalakSAdhikaM palyopamam // 27 / / asurANAmAyuHsthitimAha___TIkA-tidiNaggIti0 tejaskAyasya utkRSTA sthitiH trINi dinAni bhavanti / sthAvarANAM sthiti prarUpyAtha naratirazvoH sthitimAha-tipalle ti naratirazvostrINi palyopamAni sthitirbhavati / atha suranarayikAnAM sthitimAha-suranairayikayostrayastri For Private and Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir saTIka kara ava0 // 14 // -- zatsAgarANi utkRSTA sthitirbhavati / atha vyantarANAM sthitimAha-vantareti0 vyantaradevadevInAM dazavarSasahasrANi jaghanyA | sthitiH syAt / atha utkRSTAM sthitimAha-vyantaradevAnAM palyopamaM vyantaradevInAM tu palyArddha jyotipkANAM candraravigrahanakSatrANAM ca varSANAM lakSeNa dhikaM palyopamamutkRSTamAyuravagantavyam / epAM kizcidvivaraNamAha-candrANAM lakSaNAdhikaM palyopamamAyustato ravINA varSANAM sahasrAdhikaM palyopamaM tato grahANAM palyopamaM tato nakSatrANAM palyopamArddha tatastArakANAM palyasya caturtho bhAgaH / eSAM Baa devInAM sthitimAha-candravimAnavAsidevInAM paJcAzadvarSasahasrAdhikaM palyArddha tataH sUrya devInAM paJcazatavAdhikaM palyAca tato graha devInAM palyArddhameva nakSatradevInAM vizeSAdhikA palyasya caturthoM bhAgaH tatastArakadevInAM kizcidadhikaH palyasyASTamo bhAgaH / atha jyotiSkANAM jaghanyAM sthitimAha-candrAdidevadevIrUpANAM caturNA yugalAnAM palyasya caturtho bhAgaH paJcamake yugale tArakadevadevIrUpe palyASTamo bhAgaH // 27 / / amurANAM sthitimAhaasurANa ahiyaayaraM, desUNadupallayaM navanikAe / bAssa vAsuNapaNadiNa, chammAsukiTTha vigalAu // 28 // (A0) asurANAM camarAdInAM kiyatApyadhikamaMtaraM sAgaropamam , zeSe nikAyanavake dezonapalyopadvika, dakSiNadizamAzritya dvayardhapalyopama, uttarasyAM tu dve dezonapalyopame / dvIndriyANAM dvAdazavarSANi / trIndriyANAmekonapazcAzadinAni / caturindriyANAM paNmAsA utkRSTAmAyuH / 28 / uktotkRSTA sthitiH / atha jaghanyAntAmevAha Ubara // 14 // For Private and Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyarmandir 5555 __TIkA-asurANa ahiyeti0 asurANAM kiJcidadhikamekamataramekaM sAgaropamamityarthaH / tatra dAkSiNAtyAnAmasurANAmekamataramauttarANAM sAdhikamataramityarthaH / dAkSiNAtyAnAM dharaNendrAdInAM navanikAyAnAM dvitIyamaI yasya (dvitIyasyArdha yatra ) tad dvayardai sArddhapalyopamA sthitirbhavati ityarthaH / tathA uttaradigpatinAM navani kAyAnAM dezone kiJcidne dve palyopame bhavataH / tarItumazakyaM prabhUtakAlataraNIyatvAdataraM sAgaropamaM / asurANAM sthiti prarUpya atha vikalAnAM sthiti prarUpayati / bAraseti0 vikalAnAM-dvIndri| yANAM trIndriyANAM caturindriyANAM ca dAdaza varSANi, ekonapaJcAzadinAni, paNmAsazca krameNotkRSTA sthiti yA jJAtavyA | ityarthaH // 28 // pRthivyAdidazapadAnAM jaghanyAM sthitimAhapuDhavAidasapayANaM, aMtamuhataM jahannaAuThiI / dasasahamaparisaThiiA, bhavaNAhivanirayavaMtariyA // 29 // (A.) sthAvarapaMcakaSikalatrikatiryakanarANAmatarmuhUrta jaghanyAyuH sthitiH / bhavanAdhipanarakavyatarA jaghanyato dazasahasrasthitikA bhavaMti // 29 // atha vaimAnikAnAmAyuH sthitimAha / ___TokA-puDhavAidaseti0 pazca sthAvarAnayo vikalendriyA dvau manuSyatiyazcau sarvANi mIlitAni pRthivyAdIni daza padAni jAtAni / eteSAM pRthivyAdidazapadAnAmantarmuhUtta jayanyamAyubhavati / atha bhavanAdhipAnAM jaghanyasthitimAha-dasasahaseti. bhavanAdhipAnAM nairayikANAM vyantarANAM ca dazavarSasahasrANi jayanyA sthitii~yA // 29 // For Private and Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir da. pra. FASARA saTIka // 15 // AACARREARSACRORECARE artha vaimAnikAnAM sthitimAha-- 8 vemANiajoisiyA, pallanayaTThasaAuA haMti / suranaratiriniraesuM, cha pajjattI thAvare caugaM // 30 // (ava0 ) vaimAnikA jyotiSikAca jaghanyataH krameNa ekapalyopamASTabhAgAyuSo bhavanti / athaikonaviMzatitamaM paryAptidvAramAha / suranaratiryakanirayeSu paryApteSu SaTparyAptayo bhavanti / sthAvare AhArazarIraiMdriyazvAsovAsarUpaM paryApticatuSkaM, aparyAptA api jIvA paryAptitrayaM samApyaiva niyaMte nak // 30 // TIkA--vemANIti0 vaimAnikAnAM jaghanyaM palyopamamAyurbhavati / jyotiSkANAM ca tadaSTAMza Ayurbhavati / tasya palyasya aSTAMzaH palyasyASTAMzo'( palyASTAMzo') Tamo bhAgo bhavatItyarthaH / utkRSTajaghanyoH sthitimabhidhAya athaikonaviMzatitamaM paryAptidvAramAha-muranareti bhavanapatyAdivaimAnikAnteSu sureSu nareSu nairayikeSu tiryakSu ca paDapi paryAptayo bhavanti / paJcamu | sthAvareSu AhArazarIrendriyazvAsocchvAsabhedAt catasraH paryAptayo bhavanti // 30 // atha vikalAnAM paryAptimAha| vigale paMca pajjattI, chaddisi AhAra hoi savvesi / paNagAipae bhayaNA, aha sannatiyaM bhnnissaami||31|| (ava0) pUrvoktaM paryApticatuSka bhASAparyAptyadhika vikale paryAptipaJcakam / atha viMzatitamamAhAradvAramAha / sarveSAM jIvAnAM padika AhAro bhavati / sarve jIvA dikSaTkasthAnAhAra pudalAn gRhNantItibhAvaH / paJcadikAdike AhAre bhajanA / yathA lokaa-D||15|| Ta For Private and Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Si Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir AAI |ntarvartijIvAnAM paJcadikkaH / lokaniSkUTasthAnAM tricaturdikkaH / ekaviMzaM saMjJAdvAramAha / atha saMjJAtrikaM bhaNiSyAmi // 31 // TIkA-vigale paJceti vikalAnAM dvitricaturindriyANAmAhArazarIrendriyazvAsocchvAsabhASAbhedAva paJca paryAptayo bhavanti / paryAptidvAraM vyAkhyAtaM / viMzatitamamAhAradvAraM vivRNoni / chaddisitti0 paTsu dikSu sarveSAM saMsAriNAM jIvAnAM gata AhAro bhavati / SaDbhyo digbhyo jIvA AhAraM gRhNanti ityarthaH / lokAnte lokaprAnte ca punaH lokakoNe lokAkhe ye jIvAssaMti teSAM jIvAnAM paJcasu athavA catasapu timaSu yathA saMbhavamAhAro bhavati, pazcakAdipadeSu bhajanA ko'rthaH ? kecana jIvAH paJcasu dikSa gatAn pudgalAna kecana catasRSu dikSu gatAn pudgalAna kecana tisRSu dikSu gatAn pudgalAn AhArayanti iti bhAvaH / kimAhAradvAraM vyAkhyAta / athaikaviMzatitamaM saMjJAdvAraM vyAkhyAnayati / aheti0 atha saMjJAtrikaM bhaNiSyAmi bhaNAmItyarthaH // 31 // cauvihasuratiriesuM, niraesu ya dIhakAligI snnaa| vigale heuvaesA sannArahiyA thirA savve // 32 // (ava0) caturvidhasuratiryakSu nirayeSu ca dIrghakAlikI saMjJA / dIrgho'tItAnAgatavarttamAnaviSayaH kAlo jJeyo yasyA iti vyutpatteH, | vikale hetUpadezikI saMjJA / kizcinmanojJAnasahitA vartamAnaviSayA saMjJetyarthaH / viziSTaitatsaMjJAtrayarahitAH sarve sthirA jnyeyaaH||32|| TIkA-cauviheti. caturvidhasureSu tiryakSu nairayikeSu ca dIrghakAlikIsaMjJA bhavati / atra cakAraH samuccayArthaH, bhavatItya dhyAhAraH / yaH puruSaH dIrghamapi kAlaM viSayamatItamartha smarati bhaviSyacca vastu cintayati / kathaM nu nAma mayA kartavyamiti sa dIrghakAlikyupadezena yuktH| vikaleSu vikalendriyeSu hetUpadezikI saMjJA syAt / yastu saMcintyeSTAniSTeSu chAyAtapAdivastuSu svadeha 4JALA For Private and Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir da, pra. // 16 // ASSICAEROEN pAlanahetoH pravRttinivRttI vidhatte sa hetUpavAdopadezena yuktH| sarve sthAvarAH saMjJArahitA bhavanti / sthAvareSu saMjJA na bhavantItyarthaH // 32 // keSu keSu kAH saMjJA bhavanti ? tA Aha-. maNuANa dIhakAliya, diTThIvAuvaemiyA kevi| pajja paNa tirimaNuaciya, cauvihadevesu gacchaMti // 33 // (ava0) manujAnAM dIrghakAlikI saMjJA / dRSTivAdopadezikI kSAyopazamikAdisamyaktvasahitAH ke'pi / paJcendriyatiryaMco'pyeta saMjJAyuktA bhavanti / kecit paramalpatyAnna vivakSitAH, dvAviMzaM gatidvAraM trayoviMzamAgatidvAraM cAha / paryAptAH paJcendriyAzca tiryaco manunAzcaturvidha deveSu gacchanti / na zepajIvAH / iti devAnAmAgati dvAram // 33 // atha devAnAM gatidvAramAha--- TIkA---maNuANeti manuSyAnAM sAmAnyataH dIrghakAlikosaMjJA bhavati, vizeSastu ke'pi manujAH dRSTivAdopadezikAH syuH| yastu samyagdRSTiheM toryathAzakti rAgadveSAdiripUn parAbhavati jayatItyarthaH, sa dRSTivAdopadezikyA smygdRssttirevetyrthH| ke'pi paJcendriyatiryazco'pi etatsaMjJAyuktA api, paramalpatvAnna vivkssitaaH| sukhAvabodhAya svAmitayA saMjJAtrayaM yojayati, yathAdvIndriyAdInAM arthAt sammUcchimapaJcendriyANAM ca hetUpadezikIsaMjJA, garbhajatirthagnarasuranArakANAM dIrghakAlikIsaMjJA, chadmasthasamyagdRzAM manuSyANAM kepAzcit tirazcAM ca dRSTivAdopadezikI saMjJA, tu punaH manuSyANAM dIrghakAlikIsaMjJA syAt , ato manuSyeSu dve || dRSTI bhavata ityarthaH / pRthivyAyekendriyANAM ballayArohaNAdyabhiprAyarUpA oghasaMjJaivetyarthaH / saMjJAdvAra prarUpitaM / atha dvAviMzatitamaM // 16 // For Private and Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir SABASAHABAR gatidvAramAha-paNapajjeti. caturvidhadeveSu paryAptibhiH pUrNAH garbhajapaJcendriyatiryaJco manuSyAca gcchnti-yaantiityrthH| | caturvidhadeveSu saMkhyAtAyuSo manuSyAsteSAM gamanaM atra gamanaM prAptiH syAdvAdo bhavatItyavaseyam / devAnAM gatidvAraM samAptam // 33 // ___atha devAnAmAgatidvAramAhaB saMkhAu pajjapaNidi, tiriyana resu taheva pajjate / bhUdagapatteyavaNe, eesucciya surAgamaNaM // 34 // (ava0) saMkhyAtAyuHparyAptapaJcendriyatiryagnareSu / tathaiva paryAptAbhUdakapratyekavane eteSveva surANAmAgamanamutpAdo bhavati / iti sureSu gatyAgatI, nArakANAM gatyAgatI Aha // 34 // do TIkA-saMkhAu pajjeti0 saMkhyAtAyuSSu paJcendriyati yakSu tathA manuSyeSu ca tathaiva paryAptayobhUdakayobhUjalayoH pratyeka vanaspatau ca eteSveva pazcasvevetyarthaH surANAmAgatirAgamanaM bhavati / surANAmAgatidvAraM vyAkhyAtaM // 34 // pajjattasaMkhagabbhaya, tiriyanarA nirayasattage jaMti / nirayauvaTTA eesu, uvavajjati na sesesu // 35 // (ava0) paryAptasaMkhyAtAyuSo garbhajatiryagnarAH narakasaptake yAMti 'asani khalu paDhama miti vacanAt asaMjJino'pi prathamAM pRthivIM yaavdyaaNti| paraM teSAmiha nAdhikRtatvAt / narakAduddhRtAzca jIvA etallakSaNeSu eteSveva tiryaGneraghUtpadyate na zeSeSu | jIveSu / iti nArakagatyAgatI // 36 // atha pRthvyabvanaspatInAM gatyAgatI Aha For Private and Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir bara da. pra0 // 17 // ava0 TIkA--pajjatteti0 paryAptAH saMkhyAtAyuSo garbhajatiyazcaH saMkhyAtAyuSo narAzca saptamu nirayeSu yAnti-gacchanti / "asannI khalu paDhamaM" iti iti vacanAt asaMjJino'pi prathamAM pRthivIM yAvat yAnti, paraM teSAM ihAnadhikRtatvAt noktaM / nairayikagatidvArA saTIka. vyAkhyAtaM / atha nairayikAgatidvAraM vyAkhyAnayati / nirautti0 tathA nirayAnarakAt udhRtAzcyutA jIvA eteSveva saMkhyAtAyuSSu garbhajatiryagmanuSyeSvapyutpadyante AyAntItyarthaH, zeSebhyo dvAviMzatidvArebhyo nairayikA jIvA na bhavanti, eteSu ca notpadyante nAyAntItyarthaH / nairayikAgatidvAraM prarUpitaM // 35 // ___ atha pRthivyabbanaspatiSu jIvAnAM gatidvAramAhapuDhavIAuvaNassai, majjhe nArayavivajjiyA jIvA / savve uvavajjaMti, niyaniyakammANumANeNaM // 36 // 11 (ava0) pRthivyabbanaspatikAyamadhye nArakavivarjitAH sarve trayoviMzatidaMDakasthA jIvA utpadyate / nijanijayathAkRtakAritAnumoditakarmaNAmanumAnena / nijanijetivadatA sUtrakRtA svayaM kRtaM karma bhujyate na parakRtamityAveditam / karmAnumAneneti satkarmaNA zubhasthAne asatkarmaNAzubhasthAne / 36 / / eteSAmeva gtidvaarmaah| TIkA-puDhavIti. pRthivyavanaspatInAM madhye nArakavivarjitA iti, ko'rthaH-nirayajIvAn vihAya anye sarve trayoviMzati-13 daNDaka satkajIvA nijanijakarmAnumAnena-nijazubhAzubhakarmAnusAreNotpadyante prAdurbhavantItyarthaH / gatidvAraM vivarNitam // 36 / // 17 // RREARRRRREARS A CCORA For Private and Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir AAAAAAAA atha pRthivyabanaspatInAM trayANAmAgatidvAramAhaP puDhavAi dasapaesu, puDhavIAUvaNassaI jaMti / puDhavAi dasapaehi ya, teUvAUsu uvavAo // 37 // (ava0) tasyaiva daMDa katrayasya jIvAnAM gatidvAramAha / pRthivyAdidazapadeSu anukramasthitiSu pRthivyabbanaspatijIvA yAMti / na nArakasureSvityarthaH / iti pRthvyavanaspatInAM gatyAgatI / tejovAgborAgatidvAramAha / tejovAyborviSaye pRthivyAdidazapadebhya eva utpadyante jIvAH // 37 // atha tejovAkhogatimAha___TIkA-puDhavAitti0 pRthivyAdidazapadeSu-sthAvaravikalendriyatiryagmanuSyeSu pRthivyavanaspatayaH pRthivyabanaspatisatkajIvA hai yAnti gacchantItyarthaH / pRthivyAdibhyaH dazapadebhyaH jIvAnAM tejovAyvorupapAta utpattirbhavati ityarthaH / trayANAM pRthivyavanaspatInAmAgatidvAraM vyAkhyAtam // 37 // ___ atha tejovAkhorgatidvAramAha|| teUvAUgamaNaM, puDhavIpamuhaMmi hoi payanavage / puDhavAiThAgadasagaM, vigalAitiyaM tahiM jaMti // 38 // (ava0) tejovAyyorAgamanaM pRthivIpramukha padanavake bhavati iti tejovAyugatyAgatI / vikalendriyA pRthivyAdidazasthAnebhya evotpadyate mRtvA ca tatraiva yAMti nAnyatra / iti vikalagatyAgatI // 38 // atha garbhajatiryagmanuSyANAM gatyAgatI Aha / For Private and Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir // 18 // PERSNEPAL ___TIkA-teuvAja itti0 tejovAyorgamanaM pRthivyAdinavapadeSu sthAvaravikalendriyatiryakSu tejovAyujIvAnAmupapAtaH syAt , saTIka. syaaditydhyaahaarH| pRthivyAdinavapadasambandhino (pu) jIvA (veSu) (gaccha) bhvntiityrthH| prAkRtatvAt dvivacanaM na syAt ava0 ekavacana bahuvacanaM ca syAt , (tAM), dvayostejovAyavorgatidvAraM kathitam / atha vikalAnAM gatidvAramAha-puDhavAiThANeti. vikalendriyeSu pRthivyAdisthAna dazakA jIvA yAnti, sthAvara vikalendriyatiryagmanuSyA gacchanti ityarthaH / vikalAnAM gatidvAraM vyAkhyAtam / atha vikalAnAmAgatidvAramAha-teSu pRthivyAdisthAnadazakeSu vigaleti. dvIndriyatrIndriyacaturindriyatrikaM yAti vikalendriyAsteSu bhavantItyarthaH, vikalAnAmAgatidvAraM vivaNitam // 38 // ___ atha garbhajatirazvAM gatyAgatidvAramAha| gamaNAgamaNaM gambhaya-tiriANaM sayalajIvaThANesu, / mabvattha jaMti maNuA, teUvAUhiM no jaMti // 39 // (ava0) garbhanatiyaMco mRtvA caturvizatidaMDakeSu yAMti / caturviMzatidaMDakebhyazcotpadyate iti garbhajatiryagagatyAgatI / manujA manuSyA sarvatra yAMti / sarvatretivacanabalAt caturviMzatidaMDakajIveSu kAlakSetrasaMhananasadbhAve ca siddhAvapi yAMti / AyAMtazca manujAstejovAyuvajitebhyo dvAviMzatidaMDakebhyaH samAyoti / iti samarthite savistaraM gatyAgatidvAre / atha caturvizaM veddvaarmaah|| ___TIkA- gamaNeti. sakalajIvasthAneSu caturvizatidaNDakeSu garbhanatirazvAM gamanAgamane-gatyAgatI bhavataH / atha manuSyANAM BI gatimAha-sarvatra caturviMzatidaNDakeSu manuSyA yAnti gacchanti / atha manuSyANAM gatidvAraM procyate-dvAviMzatidaNDakebhyo uddhR- MH 8 // 18 // CREASURES For Private and Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir tAzcyutA jIvA manuSyA bhavanti, tejovAyubhyAm cyutA jIvA manuSyatvena notpadyante, na manuSyA bhavantItyarthaH / sUtrapAThatvAt aba kyApi vyastaM pratipAditaM, anukrameNa noktamityarthaH / gatyAgatidvAre vivaNite // 39 // ___atha caturviMzatitamaM vedavAramAhaveyatiya tirina resu, itthI puriso ya cauvihasuresu / thiravigalanAraesu, napuMsaveo havai ego // 40 // // (ava0) vedatrikaM tiyaGnareSu, strIvedaH puruSavedazca, caturvidhasureSu, sthiravikalanArakeSu napuMsamaveda eka eva bhavati / atha saMkSiptasaGgrahaNIgAthAdvayAnuktamapi sopayogitvAtkicijjIvAlpabahutvaM darzyate // 40 // ___TIkA-veatiyeti tiryagnareSu puruSastrInapuMsakalakSaNA vedA bhavanti / tathA caturvidhasureSu strIpuruSalakSaNau vedau bhavataH / ca punaH sthAvaravikalendriyanairayikeSveko napuMsakalakSaNo vedo bhavati / atra cakAraH smuccyaarthH| tatra yena sviyaM prati abhilASaH syAt sa naravedaH tRNadAhatulyaH / yena puruSaM prati abhilApaH syAt sa strIvedaH kriipdaahtulyH| yena puMstrIviSaye abhilASaH syAt sa napuMsakavedaH nagaradAhatulyaH / vedadvAraM prarUpitam // 40 // atha gAthAdvayenAlpabahutvadvAramAhapajjamaNu vAyaraggI, vemANiyabhavaNanirayavaMtariyA / joisa cau paNatiriA, beiMdi teiMdi bhUAU // 41 // F For Private and Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir DI saTIka. ava0 // 19 // - - vAU vaNassaicciya, ahiA ahiA kameNime huNti| sambevi ime bhAvA, jiNA ! mae'NaMtaso pattA // 42 // (aba0) pajjattipadaM vAyarattipadaM ca vadataH sUtrakRto'yamAzayaH, yadahaM paryAptavAdarajIvaviSayamevAlpabahutvaM vadiSyAmi no'paryAptasUkSmaviSayamiti / iha saMsAre mtokAH paryAptamanupyAH / manuSyebhyo bAdarAgnijIvAH asaMkhyAtaguNAH / ebhyo vaimAnikA asaMkhyAtaguNAH / ebhyo bhvnptyo'sNkhyaatgunnaaH| ebhyo nArakA asaMkhyAtaguNAH / ebhyo vyaMtarA asaMkhyAtaguNAH / ebhyo jyoti phAH saMkhyAtaguNAH / ebhyazcaturiMdriyAH saMkhyA taguNAH / ebhyo paMcendriyAstiryaco vizeSAdhikAH / ebhyo dvIMdriyA vizeSAdhikAH / ebhyastrIndriyA vizeSAdhikAH / ebhyaH pRthvIkAyA vishessaadhikaaH| tato'pkAyA vizeSAdhikAH / apkAyikebhyo vAyukAyikA asaMkhyAtaguNAH / tato vanaspatayo'nantaguNAH / saMkhyAtaguNena asaMkhyAtaguNena anantaguNena ca yathAsambhavamime jIvAH krameNAdhikA bhavanti / atha granthakAro jinAn stauti / sarve'pi ca ime pUrvoktA bhAvAH teSu teSu jIvasthAnakeSu gamanAgamanarUpAH he jinAH mayA bhave bhramatA anantazaH anantakRtvaH prAptAH yathA mayA tathA'nyairapi jIvaiH etena svAminaH pura: svaduHkhaM niveditam / atha tadvimocanalakSaNAM prArthanAmAha / TIkA-pajjamaNuitti0 pajatti vAyaratti padaM badanaH sUtrakRto'yamAzayaH-yadaI paryAptavAdarajIvaviSayamevAlpatvabahutvaM vadipyAmi nAparyAptasUkSmaviSayamiti / iha saMsAre sarvajIvebhyaH sarvastokAH garbhajamanuSyAstebhyobAdarAgnayaH paryAptAH asaMkhyeyaguNAdhi kAstebhyo vaimAnikA devA asaMkhyeyaguNAdhikAstebhyo bhavanavAsino devA asaMkhyeyaguNAdhikAstebhyo nairayikA asaMkhyeyaguNA // 19 // For Private and Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir * dhikAstebhyovyantarA asaMkhyeyaguNAdhikAstebhyo jyotiSkAH saMkhyeyaguNAdhikAstebhyazcaturindriyAH paryAptAH saMkhyeyaguNAdhikAstebhyaH saMjinaH paJcendriyA vizeSAdhikAstato dvIndriyA vizeSAdhikAstatasvIndriyA vizeSAdhikAstebhyaH pRthavIkAyikA jIvA asaMkhyAtaguNAdhikAstebhyo'pkAyikA jIvA asaMkhyaguNAdhikAstebhyo vAyukAyikA jIvA asaMkhyeyaguNAdhikAstebhyo vanaspati kAyikA jIvA anantaguNAH krameNa ime pUrvoktapadArthAH adhikA adhikA bhavanti, manuSyAdivanaspatyAsAnAn zabdAn prati pratyeka bhavantIti kriyA prayojyatyarthaH / atra cakAraH samuccayArthaH / ghaNTAlAlAnyAyena pUrvamagrataH sarvatra adhikA bhavanti ca iti grahaNIyam , | alpabahutvadvAraM samAptam / atha gAyottarArdhena (daNDakabhrAnti darzayati-) sarve'pi ca ime pUrvoktA bhAvAH paryAptAsteSu teSu jIvasthAneSu gamanAgamanarUpAH he jinA ! mayA bhave bhramatA anantazo'nantakRtvaH prAptAH / yathA mayA tathA'nyairapi jIvaiH / etena svAminAM puraH saduHkhaM niveditam / atha tadvimocanalakSaNAM prArthanAmAha-sabvevi ime bhAveti0 he jinA! he parameSThino! mayA sarve'pi ime caturvizatidaNDakabhAvAH anantazaH prAptAH anantavArAn saMprAptA ityarthaH anantavArAn anantazaH // 41 // 42 // | saMpai tumha bhattassa, daMDagapayabhamaNabhaggahiyayassa / daMDatiyaviraya(i) sulahaM, lahuM mama ditu mukkhapayaM // 43 // (ava0) he jinA iti padaM pUrvasthitamihApi gRhyate / tena he jinAH ! samprati iha bhave bhavatAM bhaktasya trikaraNazuddhayA bhktimtH| daNDakapadeSu sUkSmavAdaraparyAptarUpeSu bhramaNaM puna: punargatyAgatirUpaM tasmAdbhagnaM nivRttaM hRdayaM mano yasya evaMvidhasya mama vijJaptikartuH / daNDatrikAt manovAkkAyAnarthapravRttirUpAdviratAnAM sulabhaM suprApaM daNDatrikaviratasulabhaM mokSapadaM laghu zIghraM bhavanto jimA ! mayA madaNDakadhAnti vayAnanyAyena pUrvamataH vanaspatyAsAnAna ** For Private and Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra da. pra0 // 20 // www.kobatirth.org dadatu vitarantu ||43|| granthakAraH svanAma kathayati TIkA - sampai tumheti0 he jinA ! he parameSThino bhavantaH samprati zIghraM mama mokSapadaM - zivapadaM dadatu dizantu dintu iti kriyApadaM bhavanta iti kartRpadamadhyAhArthaM / athavA prAkRte hi sarve vidhayo vikalpyante itivacanAt yuSmadarthe anyadarthavacanapravRttirityarthaH / kathambhUtaM ? mokSapadaM daNDatrikaviratisulabhaM daNDUyante sarvasvApahAreNa lupyante jantavaH prANina ebhiriti daNDAH manovAkkAyarUpA ityarthasteSAM trikaM daNDatrikaM daNDatrikasya viratirviramaNaM daNDatrikaviratiH daNDakatrikarityA sulabhaM suprApaM daNDatrikaviratisulabhaM kibhUtasya mama bhaktasya-bhaktimataH keSAM ? yuSmAkaM punaH kiMbhUtasya mama ? daNDaka padabhramaNa bhagnahRdayasya daNDapadeSu sUkSmavAdaraparyAptAparyAptarUpeSu bhramaNaM punargatyAgatirUpaM tasmAt bhagnahRdayasya nivRttacittasyetyarthaH / daNDakAnAM padAni daNDapadAni daNDapadeSu bhramaNaM daNDaka padabhramaNaM daNDaka padabhramaNAt bhagnaM-nivRttaM hRdayaM cittaM yasya sa daNDakapada bhramaNa bhagnahRdayasvasya daNDapadabhramaNa bhagnahRdayasya iti gAthArthaH // 43 // sirijiNa haMsamuNIsara- rajje siridhavalacaMdasI seNa / gajasAreNa lihiyA, esA vinnatti apahiyA || 44|| (atra0) zrIjinasa muninAmAno ye zrIjinasamudrasUri paTTapratiSThitAH munIzvarAH kharataragacchAdhipatayaH / teSAM rAjyaM gacchAdhipatyalakSaNaM tasmin vijaye saiddhAntikaziromaNInAM zrIdhavalacandragaNInAM ziSyeNa saMvignapaNDitA bhayodayagaNi lalitapAlitena gajasAragaNinA nAmnA sAdhanA / epA vicArapaTatriMzikArUpA zrItIrthakatAM vijJaprilikhite tipadenauddhatyaM parihataM / yadrA pUrva For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saTIka aba 0 // 20 //
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 11 www.kobatirth.org yantra patra tathA likhitA tataH sugamatAyai sUtratayA gumphitA ityarthaH / kiMbhUtA AtmahitA anena " na bhavati hi dharmaH zrotuH, sarvasyaiko hitazravaNAt / bruvato'nugrahabuddhayA vaktustvekAntato bhavati ||1|| " iti sUktaM sthApitam ||44|| nidhimunizarendu (1579) saMvallipIkRtA pattane'vacUrNiriyam / saMzodhyA dhImadbhirmatvedaM bAlacApalyam // 1 // // zrIgajasAramunipraNitA svopajJA'vacUrNiH samAptA // TIkA-sirijiNeti0 he jinA: ! jinahaMsamunIzvararAjye gajasAreNa eSA vicArapaTtriMzikAkaraNarUpA vijJapti - likhitA / kiMbhUtena gajasAreNa ? - zrIghavalacandraziSyeNa zriyA yukto dhavalacandraH zrIghavalacandrastasya ziSyaH zrIghavalacandraziSyastena zrIvalacandraziSyeNa, kiMbhUtA vijJaptiH ? - AtmahitA Atmane hitA AtmahitA, pareSAM bodho bhavatu vA mA bhavatu paraM vakturbodho bhavati, yaduktaM -astu vA mA'stu vA bodhaH pareSAM karmayogataH / tathApi vakturmahatI, nirjarA gaditA jinaiH || 1 ||44 // atha TIkAkAraprazastiH (AryA ) zrIhIravijayasUrIzvarA babhUvurjagattrayIviditAH / tadvAcakA mahodayarAjaH zrIbhAnucandrAhA // 1 // jayantu te vAcakabhAnucandrA, abhyastasadvAGgamaya vItatandrAH / ye mAnase haMsatA babhUvura kambarakSoNipatestu bhUteH // 2 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ ba Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir da. pra. saTIka ava0 // 21 // EAREKAR zrIbhAnucandrAmalapahacArupAsAdazRGgArjunakumbhakalpAH / te santu cArUdayacandrasantaH, sukhApanAH sUrikalAlasantaH // 3 // sarvArthasArkakRtikAmadhenvAH, yasya prasAdAda gunnckrdhaamnH| SatriMzikAyAH kila rUpacandro, vRttiM ckaarodycndrshissyH||4|| saMvatazararNyaGganizeza 1675 varSe, jyeSThasya kRSNetaracArupakSe / SaSTayAM tithau vAkpativaryavAre, svasyAvayodhAya vinirmiteyam / / 5 // anuSTubha-granthAgragaNitaM sarva, saMkhyayA'tra vinizcitam / SaTtriMzadadhikaM paJca, zataM jAtamanuSTubhAm // 6 // // zrIrUpacandramunipraNitA vRttiH samAptA / / For Private and Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org E Xx zrIdaMDa prakaraNa - pariziSTam -: a.... lpa.... .... hu....tva : daMDaka padomAM utArakhA yogya 24 dvAromAM jo ke alpabahutva dvAra nathI, to paNa jANavAmAM ati upayogI hovAthI ahIM alpabahutva dvAra' paNa utArAya che ( eTale kyA daMDakanA jIvo alpa ane kyA daMDakanA jIvo tethI adhika che te kahevAya che. ) * paryApta manuSyo sarvathI alpa che. paryApta manuSyathI bAdara anikAyanA jIvo 'adhika (adhika eTale pUrva saMkhyAthI asaMkhyAta guNa jIvo jANavA.) * bAdara agnikAyathI vaimAnika devo 'adhika che. * vaimAnika devothI nArako 'adhika che, * nArakodhI vyaMtara - devo 'adhika che, * vyaMtara devothI jyotiSI devo 'adhika che, * jyotiSI devothI caturindriya jIvo 'adhika che. * caturindriya jIvothI paMcendriya tiryaJco 'adhika che, [ 'adhika eTale pUrva saMkhyAthI vizeSAdhika (eTale saMpUrNa dviguNa nahi ) jIvo jANavA ] OM paJcendriya tiryaJcothI dvIndriyajIva adhika che. * dvIndriya jIvothI trIndriyajIva adhika che. * trIndriya jIvothI pRthvIkAyajIvo 'adhika che. * pRthvIkAya jIvothI apkAyajIvo For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir 15 adhika che. * apkAya jIvothI vAyukAyajIvo adhika (asaMkhyaguNa ) che. * vAyukAya jIvothI vanaspatikAya jIvo da. pra0 adhika ( anantaguNa ) che. e pramANe e 24 daNDako anukrame nizcaya eka bIjAthI adhika adhika che. // 22 // cha iti daNDaka prakaraNa - pariziSTam cha saTIka. bhava0 * sAvacUrNIkam - saTIkam * zrIdaMDakaprakaraNaM samAptam. // 22 // For Private and Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir UAE 95%E // OM hI aI namaH / / // rAjanagaramaMDana zrI mUlevApArzvanAthAya nmH|| ||shaasnrtn zrI vRddhi-nemi-udaya-meruprabhasUrIzvarebhyo namaH // // saTIkaH zrIlaghusaGgrahaNI (zrIjambUdvIpakSetrasaGgrahaNI) // sa....mpA....da....ka . prazAntamUrti pU. A. bha. zrI vijayaudayasUrIzvarajI ma. sA. paTTAlaMkAra niDaravaktA pU. A. bha. zrI vijayamerUprabhAsUrorajI ma. sA. antevAsI pU. paM. zrIindrasena vijayajI gaNivarya * saMkalaka - pU. gaNi. zrI siMhasenavijayajIma. . * prakAzaka- zrI jaina grantha prakAzaka sabhAahamadAbAda vi. saM. 2042 + vIra saM. 2512 janemi saM. 37 natvA zrIvIrajinaM saMdarzitavizvavizvavastu cayaM / zrIkSetrasaMgrahaNyA vRttiM kurve yathAzaktim // 1 // 555 For Private and Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ja. TIkA // 1 // dakAntavAdi saMdohArasAdInAM girA svargA'pavargAnAvAnuvAdAnAM zrI haribhadrasaripAdAnAM kRtau sacikhyAsAyAM mAdRzasyAlpamedhasaH ko'vakAzastathA'pyarthanipuNaprakaraNarAgAt svazaktimajAnAno'pyupacakrame / iha tAvat sUtrakAraH prathamacaturatizayasvarUpa bhagavannamaskAra-maGgalAdyabhidhAyikA ziSTopadiSTa mArgAnusaraNArthamAdhagAthAmAhanamiya jiNaM savvannUM jayapujjaM jayaguruM mahAvIraM / jaMbuddIvapayatthe vucchaM suttA saparaheuM // 1 // namiyajiNetyAdi / mahAvIraM natvA jambUdvIpapadArthAn vakSye iti sambandhaH / tatra karmavidAraNAdiguNAd viirH| uktaM ca vidArayati yat karma tapasA ca virAjate / tapo vIryeNa yuktazca tasmAd vIra iti smRtH|| tato mahAMzcAsau vIrazva mahAvIrazvaramatIrthakarastaM natvA praNamya kiMviziSTamityAha-rAgAdInaSTAdazAntarakArIn jayatyabhibhavatIti jinastaM tathoktam / ityanenApAyApagamAtizayaH apAyarUpAntarArikSayAt tathA sarvajJaM sarva jIvA'jIvagatisthityAdikaM jAnAti vettIti sarvajJastaM tathAvidham / iha jJAna grahaNena darzanamapi gRhIta tena sarvadarzinamityapi pratyetavyam / tannAntarIyakatvAd etena tu jJAnAtizayaH sUcitaH tathA jagajyastaM tathAprakAram / anena tu vizeSaNena pUjAtizayaH punaH kIdRzaM jagadguruM iha jagacchandena cartudazarajjAtmaka lokaparigrahastato jagaccarAcaraM gRNAti kathayati jagadgurustam / aneka dvIpa-sAgarasurAlaya nairayikAlayAdipUrNa jagavAra(1)mityarthaH / mUka kevalino hi sarvadarzino'pi vacanasAmarthyAbhAvAna vizvasvarUpaM nirUpayitumalaMbhUSNavo bhavantyanena tadavyavacchedAd vacanAtizayaH pratyapAdi evaM gAvAH bhagavannamaskArarUpaM maGgalamuktam / aparAH tu abhidheyAdInAha // 1 // For Private and Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jaMbuddIvepayatthe tti / jambUvRkSavizeSastena upalakSito dvIpo jambUdvIpaH / uttarakurukSetre hi nIlavad varSadhara mAlya baddhayastrantara (2) zItodAnadInAM bahumadhyadezabhAga bahuvidhavRkSalakSito jambUvRkSo'sti tannAmnA'yaM jambUdvIpaH / uktaM ca bhagavatyaGge-- sekeNaNaM bhaMte / evaM buccai ? jaMbuddIve dIve goyamA ! jaMbuddIve NaM dIve maMdarassa pavtrayasta uttareNaM lavaNassa dAhiNeNaM jAva tattha tattha bahave jaMburukkhA jaMbuvaNA jAva uvasohemANA cidvaMti se teNadveNaM goyamA evaM bucca jaMbuddIve dIve / tatra padArthAH kSetra parvata nadI vanAdayo'bhidheya-vastusvarUpAstAn kiM kariSyAmItyAha- vucchaM tti vakSyAmi abhidhAsyAmi ihA'smadarthakriyAyogAna sUtre 'nukte'pyahamityAtmanirdezo jJAtavyaH / jambUdvIpapadArthAn vakSyAmyanena tvabhidheya nigaditaM na bhavato'tizAyi - jJAnamantareNa cakSuragocarastAvat kSetrasvarUpa prarUpaNapravINatA'stItyAdi parapraznanirAkaraNAyAha-sUtta ti sUtra- siddhAnto gaNadharAdiracitaM jaMbUdvIpa prajJapti kSetrasamAsAdi tasmAt, na svamatyanusAreNa kimarthametAvAn prayAsaH kriyata ityAha- saparaheu ti sva AtmA paro'nyastayonimittaM tadarthamityarthaH enena sambandho'bhihitaH / sa ca svaparabhedAd dvidhA / punarekaiko'nantaraparampara bhedAd dveSA / taMtrAnantarakartarbhavya sattvAnugrahaH parasya zrotustvetadarthAvagamo jaMbUdvIpa vicArajJAnarUpaH paramparastu dvayorapi paramapadAvAptiriti // 1 // abhidhAnaM tUttaratra gAthAyAM svayameva sUtrakAro bhaNiSyati idAnImabhidheyarUpadazadvArapurassaraM kaviH prakaraNAbhidhAnamAha-khaMDA 1 joyaNa 2 vAsA3 pavvaya4 kUDA ya5 tittha6 seDhIo7 / vijaya8 ddaha9 salilAo10 piMDesi hoi saMghayaNI // 2 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirlain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir na0 TIkA // 2 // khaMdeti / tatra khaMDAni vistAreNa bharatapramANAni yojanAni ghanIkRtarUpANi varSANi bharatakSetrAdIni parvatA vaitAdvayAdayaH / kUTAni vaitAdayAdiparvataziraH sthitAni zRGgarUpANi siddhAyatanakUTAdIni tIrthAni mAgadhAdIni zreNayo dIrghavaitAdatheSu pArzvadvaye'pi vidyAdhara nagara''bhiyogikadevanivAsazreNayaH vijayA kacchAdayaH hUMdAH pAdayo mahAdaHsalilA gaGgAyAH / iha samAsa 6 evaM kartavyo yojanAni ca varSANi ca yojanavarSANi prAkRtatvAlliGgavyatyayaH evamagre'pi navaraM tIrthAni ca zreNayazca tAstIrthazreNayaH strIpuMnapuMsakAnAM sahavacane syAt paraM limiti vacanAt strItvam evamagre'pi vijJeyaM piMTesi hoi saMghayaNi tti / eSAM dazAnAM varNanIyapadArthAnAM piNDaHsamavAyaH saGgrahaNirbhavati piNDazabdaH samRhe'pyasti yadAha-haimA'nekArtha:-piMDo vRMde japA puSpe golevo liMgasirahayo riti etAni khaMDAdIni dazApi paramArthataH kSetrameva tata evaM niruktiHkSetraM jambUdvIpalakSaNaM saMgRhyate upAdIyate'nayeti kSetrasamahaNiH avayave samudAyopacArAt / imAni daza dvArANyatra prakaraNe'bhidhAsyanta iti // cha // 2 // atha yathodezastathA nirdeza iti nyAyamAzritya prathamaM gAthAtrayeNakhaMDAnyAhanauyasayaM khaMDANaM bharahapamANeNa bhAie lakkhe / ahavA nauya sayaguNaM bharahapamANaM havai lakkhaM // 3 // nauyasaye tti / samastamapi jambUdvIpaM navatyuttaraM zataM khaMDAnAM bhaNiSyamANaprakAreNa bhavatIti zeSaH / kSetraparvatavistAramAzritya khaNDAni jJAtavyAni / yataH dhanuSpRSTAkAratvAdAdya bharatakSetra ladhIyastataHparANi krameNa dIrghatarANi yAvanmahAvideho madhyavibhAge yojana lakSadairdhyaH / kiyatpramANAni khaNDAni bhavantItyAha-bharahapamANeNetyAdi bharataM paramavarSe tasya pramANaM-mAnaM paiviMzatyadhika SAHARSA For Private and Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 2 www.kobatirth.org paMca yojanazatAni sa yojanaikonaviMzaSaDbhAgAni tena bhAjite bhAge hRte sati yallabhyate tatsamAni khaNDAni bhavanti / tadyathAjambUdvIpa viSkambho yojanalakSaM eka ekastadagre paJcazUnyAni priyante 100000 eSa bhAjyarAziH bharatamAnaM tu prAkkathitaM yo0 526 ka06 / ayaM ca bhAgahArastato labdhaM navatyuttarazataM 190 etAni sarvajambUdvIpakhaNDAni / punarvidhAnAntareNa khaNDAnayanAyopAyanAhaahaviga khaMDe bharahe do himavaMte ya hemavaI cauro / aTTha mahA himavaMte solasakhaMDAI harikhAse ||4|| ahavetyAdi / athavA prakArAntareNa bharatapramANamuktastrarUpaM navatyadhikena zatena guNitaM jambUdvIpaviSkambhamAnaM lakSayojanarUpaM bhavati / tathAhi bharatamAnaM yo0 526 ka0 6 / eSa mUlarAziH navatyuttara zataM ca 190 guNakAraH tato guNite labdhaM yojanAni lakSaM 100000 / etat punarjambUdvIpamAnamiti / dhanavarSANi Azritya tRtIyaM prakAramAha - ahavetti - battIsaM puNa nisaDhe miliyA tesaTThi bIyapAse'vi / causaTThI u videhe tirAsipiMDe u nauyasagaM ||5|| battIsamiti | ahaveta vikalpAntare bharate bharata nAmni kSetre ekamekasaMkhyAkaM khaMDaM bhavatItyAdi / zeSo'dhyAhArthyaH khaNDapramANatvAt tasya yaduktam paMcasae chanvI se chaccakalA vitthaDaM bharahavAsam iti / tathA do himavaMta tti himavati varSadhare dve dvisaMkhye khaNDe bhavataH / yato bharatakSetrAt parANi varSadharavarSANi krameNa dviguNa dviguNa vistArANi / taduktam For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 66
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirm.org Acharya Shet Kailassagersa Gyanmandir ja0 TIkA bharaheravayappabhiI, duguNAduguNo ya hoi vikkhNbho| vAsAvAsaharANa, jAva ya vAsaM videhaM ti / / tathA hemavai caurutti hemavate dvitIye kSetre catvAri catuH saMkhyAkAni khaNDAni / aDhetyAdi mahAhimavati dvitIye varSadhare'STau khaNDAni harivarSe tRtIyakSetre SoDazakhaNDAni tathA battIsamityAdi niSadhe tRtIyavarSadhare punAtriMzat khaNDAni bhavantIti sarvatra sambadhyate / iti mahAvidehavyatirikteSu dakSiNadigvartiSu varSavarSadhareSu sarvamIlane triSaSTikhaNDAni jAtAni / idAnI. muttaradig vyavasthita kSetra varSadharakhaNDAni nirUpayati-miliyetyAdi / evameva militAni samuditAni triSaSTiHkhaNDAni dvitIyapArzve'pi bhaveyustadyathAekakhaNDamairAvate, dve zikharigirau, catvAri hairaNyavatakSetre, aSTau rukmiparvate, poDazaramyakSetre, dvAtriMzata tu nIlavati varSadhara iti / causaTThItyAdi / iha padaikadeze'pi padasamudAyopacArAd videha iti mahAvidehe sarvavarSa varSadharamadhyavartini || kSetre catuHSaSTiHkhaNDAni bhavani / etAvatA sarvasaMkhyA kiM jAtamityAha-tirAzItyAdi trayazca terAzayazca trirAzayasteSAM piNDaH samUhaH | yadvA trayANAM rAzInAM samAhAra khirAzi tasya piNDastasmin tu punararthe navatyadhikaM zataM khaNDAni syuriti gAthAdvayArthaH // 5 // ___ atha jambUdvIpe yojanaparimANAni khaNDAni kiyanti bhavantItyAdikaM ghanIkRtayojanadvAraM gAthApacakenAhajoyaNa parimANAI samacauraMsAiM ittha khaMDAI / lakkhassa ya parihIe tappAyaguNe ya huMteva // 6 // joyaNe tti / khaNDapramANamajAnAnaM ziSyaM prati gurustatpramANamAcaSTe / atrA'smin jaMbudvIpe prakrAntaprakaraNe vA ghanIkRta5|| yojanaparimANAni sama caturasrANi khaNDAni yojanAni bhaNyante / samAstvalpapramANAzcatvAro'srAH koTayo yeSAM tAni tathoktAni // 3 // For Private and Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir Pr- % % tathAhi-kalpanayA kila kazcidevaH sakalamapi jambUdvIpaM yojanapramANeSTikazcitaM karoti prataravistAreNa tatpramANA yAvantya iSTikA bhavanti tAvantyeva yojanakhaNDAni bhaveyuH tadAnayanAya karaNamAha-lakkhassetyAdi / lakSasyeti yojanalakSatramANe vRttakSetraM tasya paridhirvAdyaparimaNDalaM, bhaviSyamANapramANaM tasya / tappAyaguNe ti tasya lakSasya yaH pAdazcaturthozaH paJcaviMzatisahasrarUpastena guNo guNakArastasmin kRte sati / caHsamuccaye / kiM bhavatItyAha-te huMti ti prAkRtatvAlliGgavyatyayaH tatastAni yojanapramANAni khaNDAni bhavanti sampadyante tathAhi lakSasya paridhau paJcaviMzatyA sahastraguNite vAJchite ko labhyata iti bhAvaH sa cottaratra prapaJcena bhaNiSyate ||ch||6|| adhunA yaduktaM lakkhassa ya parihIe iti paridhernAmakIrtanaM tasyAnayanAya karaNagAthAmAhavikkhaMbha vaggadahaguNakaraNI vaTTassa parirao hoi / vikkhaMbhapAyaguNio parirao tassa gaNiyapayaM / / 7 / / vikkhaMbhe ti / iha jambUdvIpaparidhinA prayojanaM sa ca vedikA ziraH kaTakajAlakabAhyadigvibhAgavartI grAhyaH / ato mUle dvAdaza yojanAni pRthulA vedikA tasyAzca madhyAnyaSTau yojanAni jambUdvIpamadhye jJAtavyAni yojanacatuSTayamAno bAhyapradezo lavaNasamudramadhye gaNyate / vikkhaMbhetyAdi vikhaMbho vistAraH tasya vargastAvataiva guNanaM yathA catvArazcatubhirguNitAH poDaza bhavantItyAdi / sa ca dazaguNo dazakena guNitaH tasya karaNiviSamasametyAdinA vargamUlAnayanam evaM kRte kiM bhavatItyAhavahassetyAdi vRttasya vartulakSetrasya parirayaH paridhirbhavati syAt / vikkhaMbhasya pAdena-caturthAzena guNitaH san parirayo gaNitapadaM % %a3 - 2 For Private and Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ja0 TIkA || 8 || www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavati / kiM ca sarvavRttakSetrANAM paridhirgaNitapadayorAnayanAyAyameva karaNavidhiriti gAthAkSarArthaH / bhAvArtha-stvayaM / yathA-jambUdvIpasya viSkambho yojanalakSmAnastata eko nyasyate tadagre paJca zUnyAni 100000 tasya vargoM vidhIyate ekakasyAgre dazazUnyAni 10000000000 punardazaguNane ekazUnyavRddhiH 100000000000 etasya rAzermUlametadAryAdvayAnusAreNA''netavyaM / yathAviSamAt padatastyaktvA, vargasthAnacyutena mUlena / dviguNena bhajeccheSaM, labdhaM vinivezayet paGktayAm ||1|| tadarddha saMzodhya dviguNIkurvIta pUrvavallabdhaM, utsArya tato vibhajecca zeSaM dviguNIkRtaM dalayet ||2|| iti tato labdhAGkasya chedarAzi: pada lakSANi dvAtriMzat sahasrANi catvAri zatAni saptacatvAriMzadadhikAni 632447 etAni ca prAntavarti saptakaM mutvA sarvANyaddha kriyante tato jAtAni trINi lakSANi poDazasahasrANi dve zate saptaviMzatyadhike 316227 zeSamuparIdamuddharati catvAri lakSANi caturazIti catvAri zatAnyekasaptargalAni 484471 amUni ca yojanAni gavyUtaM caturthAM zastata caturbhirguNitAni jAtA ekonaviMzati lakSAH saptatriMzat sahasrA aSTau zatAni caturazItiyutAnAM gavyUtAnAM 1937884 tataH chedarAzinA pad lakSAdinA navamantyasaptakamapi dviguNaM kRlA bhAge hRte labdhaM gavyUtatritayaM zeSamidamupariSTAt tiSThati / catvAriMzati sahasrANi paJcazatAni dvAviMzatyadhikAni 40522 ekena gavyUtena dhanusahasradvayaM bhavati tAvatA ca gavyUtarUpaM uddharitarA zirguNyate / tadyathAagre zunyatrayaM datvA mUlarAzidviguNo vidhIyate jAtA aSTau koTayo dazalakSAzcatu catvAriMzat sahasrAH 8144000 pUrvoktacchedarAzinA bhAgo hiyate labdhASTAviMzatyadhikaM dhanuH zataM 128 zeSamidamupari dhanurUpaM tiSThati ekonanavatiH sahasrANyaSTAzItyadhikAnyaSTau zatAni 89888 tato'GgalAnayanAya paNNavatyA etasya guNakAredatte jAtAni SaDazItilakSANyekonatriMzat sahasrANi For Private and Personal Use Only // 4 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dve zate'STacatvAriMzatyadhike 8629148 prAktanarItyA chedarAzimadho vidhAya bhAge hRte labdhAni trayodazAGgulAni 13 uparodamavaziSyate catvArilakSANi sapta sahasrANi SaTcatvAriMzatyadhikAni trINi zatAni 407346 arddhagulAnayanAya eSa rAzi guNI kriyate jAtAnyaSTau lakSANi caturdazasahasrANi paTzatAni dvinavatyargalAni 814692 prAktana naivacchedarAzinA bhakte labdhamarddhamaGgule zeSamuddharati ekA lakSA dvAzItiH sahasrANi dve zate'STAtriMzadadhike epa jambUdvIpasya paridhi riti // 7 // amumevArtha spaSTataramAha 122454 parihI tilakkha solasa sahassa do ya saya sattavI sahiyA / kosatigaTThAvIsaM dhaNusaya teraMguladdhahiyaM // 8 // parihI ti / yojanAnAM tisro lakSAH poDazasahasrA dve zate saptaviMzatyadhike krozatrayamaSTAviMzaM dhanuHzataM trayodazAgulAnyarddha cAGgulaM sAdhikaM jambUdvIpasya paridhiH parikSeSo bhavati / ihA'dhikagrahaNAdekA yUkA likSA caikA labhyata ityAdi vizeSArthinA svayamevAbhyudyam / sUtrakAreNopekSitatvAnmayA'pi na likhitamit i // 8 // adhunA jambUdvIpasya gaNitapade kRte yat sampadyate tadabhidhitsurAha-- satteva ya koDisayA nayA chappannasayasahassAiM / cauNauyaM ca sahassA sayaM divaDhaM ca sAhiyaM // 9 // gAuyamegaM parasadhaNUsayA taha dhaNUNi pannarasa / saTThi ca aMgulAI jaMbuddIvassa gaNiyapayaM // 10 // For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Sh Kailassagarsuri Gyanmandir ja0 TIkA // 5 // ISHETRINA kara sattevayetti / gAuye / ti / evAvadhAraNe saptakoTIzatAni navati koTayaH padapaMcAzaralakSAni caturnavatisahasrANi dvitIyA zataM ca dvitIyazataM ardai yatra tadvitIyAI sArddhazatamityarthaH caH samucaye kIdRzamityAha-sAdhikamadhikena sahita AdhikyamevAviSkaroti / Paa gAuyatti / ekameka sakhyAka gavyUtakrozaM pazcadazadhanuH zatAni paJcadazottarAgItyarthaH sa ca bhinna- kramastata evaM yojyate paSTiragulAni ca jambUdvIpasya gaNitapadaM bhavatIti zeSaH idamuktaM bhavati yadi samacaturasrANi samastajambUdvIpasya yojanapramANAni khaNDAni kriyante tadA yathoktasaMkhyAni gavyUtAdhikAni bhavanti tadyathA jambUdvIpasya paridhiryoMjanAnAM tisro lakSAH SoDaza sahasrANi saptaviMzazatadvayAdhikAnItyevaMrUpaM paJcaviMzatyA sahasrarguNanIyaM tato bhavanti saptakoTIzatAni navati koTayaH Sada pazcAzallakSANi pazcasaptatiH sahasrANi 7905675000 punarganyUtitritayaM pazcaviMzatyA sahasraguNitaM jAtAni paJcamaptatiH sahasrANi krozAnAM 75000 eSAM catubhirbhAge hRte labdhA aSTAdaza sahasrA saptazatI pazcAzadadhikA yojanAnAM 18750 epo'GkarAzimUlarAzau mIlanIyaH tato'STAviMzaM dhanuHzataM paJcaviMzatyA saharguNanIyaM jAtAni dvAtriMzaddhanuSAM lakSANi 3200000 aSTabhirdhanuHsahasryojanaM bhavatIti kRtvA tadAnayanayA'STAbhireva sahasrairbhAgo hriyate labdhAzcatvAro yojanazatAH 400 ete'pi mUlarAzimadhye prakSeptavyAH tataH sArddhatrayodazAGguleSu paJcaviMzatyaiva sahasraguNiteSu labdhAni trINi lakSANi saptatriMzat sahasrANi pazcazatAdhikAni 337500 eSAM dhanurAnayanArtha paNNavatyA bhAgo hriyate jAtAni trINi dhanuHsahasrANi paJcadazottarapaJcazatAdhikAni 3515 SaSTiraGgulAni copariSTAt punargavyUtanayanAya dhanuHsahasradvayena bhAge hRte labdhaMganyUta // For Private and Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir mekamadhastAduddharitAni paJcadazazatAni paJcadazottarANi dhanuSAM 1515 sarvAGkamIlane jAtAni saptakoTIzatAni navatiH koTayaH SaTpaJcAzallakSANi caturnavatiH sahasrANi sArddhazatAdhakAni samacaturasrANAM yojanapramANakhaNDAnAM tathaikaM gavyUtaM paJcadazottarANi paJcadhanuHzatAni SaSTiraJjulAni ca yo07905694150 gAu 1 dhanuH 1515 aMgula 60 iti sarvajambUdvIpapa gaNitapadaM apazcitaM tatprapazcanena samarthitaM dvitIya yojanadvAram // 9-10 // samprati kramAyAtaM tRtIya kSetradvAra gAthAyAH prathamapAdenAhabharahAi sattavAsA viyaiDha cucurtiisvttttiyre| solasavakkhAragirI do cittavicitta do jmgaa||11||18 bharahAi tti / varSANi kSetrANi mnussynivaassthaanaaniityrthH| tAni kiyatsaMkhyAni kiM nAmAni ca bhavanti ?-ityAhasatti ti sapta saMkhyAni nAmatastu bharatAdIni AdizabdAdemavataharivarSa mahAvideha ramyakairaNyavatairavatAnAM grahaH tathA varSazabdo napuMsakaliGgaHpuMstve prayukto'pi prAkRtatvAnna doSAyaliGgaM vyabhicAryapIti vacanAt amUni ca sarvakSetrANi svAdhiSThAtRdaivatasamAnanAmAni tathAhi bharatAdhipatiyoM yo deva utpadyate taM taM tatsAmAnikAdyAdevA bharata ityAhayante tatastannAmnA tadadhiSThitaM kSetramapi bharatamiti kathyate / tathA cAgamaH-se keNaTeNaM bhaMte / bharahe vAse 2 iti goyamA ! bharahe deve mahaDDIe mahajjue jAva palioBI vamaTiie parivasai se eeNaDeNaM goyamA ! evaM vuccai-bharahe vAse bharahe vAse iti evaM hemavatAdiSapi bhAvanIyamiti skssepaarthH| vistarArthastvayaM sarvadvIpasamudrANAM madhye paripUrNacandramaNDalasaMsthAnaH sarvato lakSayojanamAno jambUdvIpo'sti / yadAgamaH-se NaM For Private and Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir jaMbUDIve egAra jagadevavakhaMbhaNa uvariM cattAri jAva paDirUvatti tasyadadhyA parikSepeNa jagatIsamavaravaiyA paumavaraveiyA / / na0 TIkA GRAPHAA- jaMbUddIve egAe jagaIe savvao samaMtA saparikkhitte sANaM jagaI aTThajoyaNAI uDDe uccatteNaM mUle vArasa joyaNAI vikkhaMbheNaM naI majjhe aTTha joyaNAI vikkhaMbheNaM uvariM cattAri joyaNAI vikkhaMbheNaM mUle vitthinA majjhe saMkimA uvari taNuyA gopuccha saMThANa saMThiyA savvavairImayA acchA saNDA jAva paDi rUvatti tasyAzvopariSTAdardhayojanoccena paJcadhanuH zatavistINoM gavAkSakaTakastathA tasyA evaM bahudezamadhyabhAge gavAkSakaTakapramANocchrAyadaiyauM parikSepeNa jagatIsamAnA nAnAratnanirmANA vividhapadmamaMDitA padmavaravedikA'sti / yaduktaMrAjapraznIyopAMge-se keNaTeNaM bhaMte ! evaM buccai paumavaraveiyA paumavaraveiyA goyamA ! paumavara veiyA NaM tattha tattha dese dese tahiM tahiM veiyAsu veiyAbAhAmu ya veiyAphalaemu ya veiyApuDaMtaresu ya khaMbhesu khaMbhavAhAsu khaMbhaphalaesu khaMbhapuDaMtaresu sUIsa sUImuhesu sUIphalaemu sUIpuDaMtaresu pakkhesu pakkhabAhAsu pakkhaphalaemu pakkhapuDaMtaresu bahuyAI paumAI kumuyAI naliNAI subhagAI sogaMdhiyAiM puMDarIyAI sayavattAI sahassavattAI savvarayaNAmayAI acchAI paDirUvAI mahayA vAsikkayachattasamaNAI pannattAI samaNAuso se eNaM aTeNaM goyamA ! evaM vuccai paumavaraveiyA itti tasyAH pArzvadvaye'pi dvau vanakhaNDau vedikAmAnadaiyA~ vidyate navaraM vistAreNAbhyantaraH sArddhadhanu zatadvayonayojana yugmapramANa bAhyastu vanakhaNDo'STimadhanu zatahIna yojanayugmamAno yatastatra anyAnyapyabhyantarAd vanakhaNDAdadhikAni pazcadhanuzatAni jAlakaTakenAvaruddhAni paraM shriimlygiripaadainetd vivakSitaM dvayorapi vanakhaNDayorekamevamAnamuktam / tattvaM tu bahuzrutA vidanti / tasyAM ca vedikAyAM meruparvatAt pazcacatvAriMzad yojanasahasrANi dakSiNasyAM dizyatigatya aSTayojanocchrAyaM caturyojanavistAra pratyekamekaikakrozavistArayA dvArazAkhayA kalitaM tataHsAmastye na sArddhayojanacatuSTayavistAraM vaiDUryamayAbhyAM kapATAbhyAM vajramayyA A // 6 // For Private and Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ortunerAAARIN parighayA nirjaTitaM aneka sAmAnika surAdidevAgramahiSyAdidevIkRtasevArddhapalyopamAyurvejayaMtamAnadevAdhiSThitaM vejayaMtAbhidhAnaM dvAramasti // 9 // tathA'muto dvArA udIcyAM himavantaM pUrvAparayostu lavaNodanvataM yAvadgataM bharatanAmakaM vijayakSetraM tacca bahumadhya deza bhAge pUrvAparayolavaNasamudraprAptena pazcAzad yojanavistIrNena tadoccena rajatamayena vaitADhayaparvatena dvidhA kRtaM tena dakSiNabharatArddhamuttarabharatAddhaM ceti bhaNya te himavatparvatorddhatalasthitAt prathamaM pUrvAparayorgatvA svasvanAmadheya kUTAdAvRtya dakSiNAM diza| manuzritya vijayAdayaparvataM vibhidya dakSiNalavaNodadhipraviSTAbhyAM gaGgAsindhUbhyAM tacca kRtapaTkhaNDaM tatra ca prANiprANa vyaparopaNaM pravaNAntaHkaraNamleccha vyAptatvAdanAryANi paJca khaNDAni ekaM ca vaitADhyAdakSiNasyAM dizi ekAdaza kalAdhikaM caturdazottaraM yojanazatamatigatya navayojana vistIrNayA dvAdaza yojanadIdhayA'yodhyayA nagaryA virAjitaM gaGgAsindhuvaitAdayadakSiNasamudrANAM madhyasthitaM jinacakravarddhacakripramukhottamapuruSAdhyAsitamAryam / uktaM ca-AryAvartI janmabhUmirjinacakrayarddhacakriNAm iti // 10 // tathA vaitADhathe'pAcyAM tamisrA guhA'sti / sA ca dvAdazayojanAyAmA paJcAzayojanadairdhyA kRta kRtamAladevanivAsA vejayaMta samAna dvArA tasyAzca bahumadhyadeze dviyojanAntarAle pratyekaM triyojanavistAre unmagnajalA nimagnajale nadyoH staH evaM prAcyAM vRttamAladevAdhiSThitA khaNDaprayAtA guhA tasya ca girermUlAd dazayojanAnyutplutya vedikA vanakhaNDamaNDitaM parvatapramANadairdhya pratyekaM dazadaza yojanavistAraM vidyAdhara nagarazreNidvayaM vidyate kizca dakSiNa dinatinyAM zreNI suprajAbhirjanapadaivirAjitAni sthanUpuracakravAlapurassarANi pazcAzad vidyAdharanagarANi uttarazreNau tu gaganavallabhAdIni SaSTiHpurANi teSu dharaNendra For Private and Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsun Gyanmandir * TIkA // 7 // A prakAzitA'STAcatvAriMzat sahasra mahAvidyAprasAdopanamrakasamasta mano manorathA tithipadArthasamAsAdita paramAnanda saMdohA gaganagamanasAmarthyasamanvita vidyAdharAH mukhamAsate punardazayojanAnyupariSTAdAruhya vidyAdharazreNisamA viSamobhata bhUmirindrAbhiyogikadevakRtanivAsA zreNidvayI samasti / tato'pi paJcasu yojaneSUparidaza yojanAni vistIrNa vedikAM vanakhaNDamanoharamanalpakalpavAsi devakrIDAyogyaM sthAnamAste // 11 // ___ tatra sapAdaSaTyojanocchrayANi tAvantyUla(?)vistArANi upariSTA sArddha dvAdazakrozAyAmAni navakUTAni / tathAhi-siddhAyatana 1 dakSiNArddhabharata 2 khaMDaprapAta 3 maNibhadra 4 vijayADhaya 5 pUrNabhadra 6 tamisrAguha 7 uttarArddhabharata 8 vaizramaNanAmAni / teSu mANibhadravijayAdathapUrNabhadrakTAni hiraNyamayAni aparANi SaT ratnamayAni / prathame pUrvadigvartini krozadaiya krozA vistIrNa catvAriMzadargalacaturdaza dhanuHzatocchrAyaM siddhAyatanaM tasmin pazca dhanuH zatoccAni tadarddhavistArANi trINi dvArANi tisRSu | dikSu tadyathA-prAcyAM prathamaM dvAraM dvitIyaM dakSiNasyAM tRtIya mudIcyA pratIcyA tu na kiJciditi / kizca sarveSu siddhAyataneSu ca jambUdvIpamadhye'yameva dvAradigavibhAgaH tasya hi bahumadhyadeze krozacaturthAyAmaviSkambhA tadardapRthulA maNipIThikA tasyA upari paJca dhanuH zatAyAmavistArastadadhikocchAyo devacchandakastatrASTottaraM zataM pratimAH / tA hi jaghanyataH sapta hastapramANA utkarSataH pazca dhanuHzatoccA RSabha varddhamAna candrAnana vAriSeNAkhyAH santi pUrNa kalazanAgadantaka zAlabhaMjakA jAlakaTakAdiracanA vizeSAH sarva caityeSu jnyeyaa| tataH paraM bharatArddhakUTaM tatra bharatadevasya siddhAyatanapramANaH prAsAdaH khaNDaprapAta tamisrAguhayovRttamAlakRtamAlau devau| anyeSu paJcamu svanAmAno devAH prAsAdeSu vilasanti tathA himayabhitambadakSiNadizi SARASIRSASAR For Private and Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir K mUle dvAdaza yojanAni upari catvAri vistIrNo'STayojanocchAyo RSabhadevanivAso ratnamayaRSabhakTa nAmA parvato'sti / Msa ca bhUmikUTa itIhaprakaraNe prasiddhaH cakrI SaT khaNDAM vasundharAM vijityAsmin svanAmalikhati // 12 // bharatamuttareNa pUrvAparayorlavaNasamudraM prApto bharatAd dviguNavistAro yojanazatocchyo hemamayo himavAn varSadharaH tadupari | bahumadhyadezabhAge yojanasahasradairdhyastadarddhavistAro dazayojanAvagADho jalapUrNaH padmahUdaH tasya rajatamayavajramayAH pApANAzcaturdizyAM maNisopAnAH tanmadhye yojanAyAmavistAraM arddhayojanapiNDaM dazayojanoccanAlaM gavyUtadvayaM jalAduparisthitaM padma vidyate / vajramayaM tasya mUlaM ariSTamayaH kandaH vaiDUryamayo nAlaH bAhyapatrANi ca madhyAni tu jAmbUnadamayAni kanakamayI karNikA svarNamayAni kesarANi vividhamaNimayaM puSkaraM sA ca karNikA dvigavyUtapramANA pRthulA tvekaM gavyUtaM tasyA upari pIThikA devacchaMdakAdiyutaM zrIdevIbhavanaM etAdRzenApramANena kamalAnAmaSTazatena ghRtaM tatra zrIdevyA AbharaNAni tad bAhye vAyavyaudIcyaizAneSu digbhAgeSu catvAri kamalasahasrANi 4000 teSu tAvanta evaM sAmAni kA devA devyau vA pUrvasyAM dizi catuSu paddheSu catasRNAM mahAmantrisadRzInAM sthAnAni AgneyyAmaSTasu padmasahasreSu zrIdevyA abhyantarAyAM parSadi devAnAmaSTau sahasrAH 8000 dakSiNasyAM dizi dazasu padmasahasreSu 10000 tAvanta eva mitrasthAnIyAdevAH naiRtyA dvAdazasu padmasahaseSu 12000 tAvanta eva kiMkarasthAnIyAH surA bAhyaparSadi pazcimAyAM saptama paddheSu saptAnAmanIkAdhipatInAmAzrayAH tathA catasRSu dikSu pUrvAdikAsu SoDazamu padmasahasreSu 16000 AtmarakSakadevAnAM sthAnAni etad veSTanakatrayaM madhyaM apare'pi bAhyAstrayaH parirayAsteSyabhyantare parikSepe dvAtriMzallakSANi 3200000 madhyame catvAriMzacchatasahasrANi 4000000 aSTacatvAriMzallakSANi CAMESCREERAEER For Private and Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirlain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuni Gyanmandir 10 TIkA // 8 // REGAAAAKAAR 4800000 pamAnAM bAhye bhavanti evaM sarvAgreNa ekA koTI viMzatilakSANi pazcAzat sahasrANi viMzatyadhikamekaM zataM ca I 12050120 pAhUde padmAni mahApadmAdiSapyeSaiva kamalAnAM saMkhyeti // 13 // ___tasmAt hradAt pUrvadvAratoraNAt pazcayojanazatAni pUrvasyAM parvatasyoparigaGgAvarttakUTAdAvRtya dakSiNAbhimukhaM pazcayojanazatAni trayoviMzAni sAdhikAnyaSTakalAyutAnyatikramya dvigavyUtadIrghAt makaramukhAgnimRtya gaMgAprapAtakuNDe nipatati / tacca kuNDe paSTi yojanAyAma vistAramupariSTAdadhastu dazayojananyUnaM dazayojanAvagAdaM vajramayatalaM tridvAratoraNaM sopAnAdiyutaM tanmadhye gaGgAdvIpo'STayojanAyAmaviSkambho gavyUtadvayaM jalAduparigatastanmadhye bhavanaM tatra pIThikAyA gaGgAdevyAH zayyeti tato dakSiNatoraNAd vinirgatya vijayAdathaparvataM jagatIM ca vibhidya caturdaza nadIsahasraparItA jaladhi praviveza gaGgA tasyA hradAd : vinirgame makaramukhe kuNDAda pravAhe ca sakrozAni SaTu yojanAni vistAraH krozArddhamudvedhaH mukhaprastAraH pravAhAda dazaguNaH / uktaM ca jo jIse vitthAro salilAe hoi ADhavaMtIe / so dasahi paDipuno muhavitthAro muNeyavo // udvedhastu sarvatra prastArAt pazcAzattamo bhAgaH / yata uktam jo jassa u vitthAro salilAe hoi jaMbUdIvammi / pannAsAimaM bhAgaM tassuveI biyANAhi / / tathA'syA api dve api taTe vedikA vanakhaNDavatI na caitad yAdRcchikaM / yadAgamaH-gaMgA NaM mahAnadI jAva ubhao pAse RSHABAR - // 8 // 5 For Private and Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dohiya paramavara veiyAhiM dohi ya vaNasaMDehiM saMparikkhittA evaM pazcimatoraNadvArA nirgatA sindhyAvarttakUTAdAvRtya vivRtamukhAkArAwarfare sindhudeva nivAsa kuNDamadhye kRtya tathaiva jaladhiM gatA sindhunadI || 14 || toratoraNAd vinirgatA gaGgA dviguNamAnaparivArA stranAmakuNDe nipatya zabdApAtinaM gavyutadvayenA'saMspRzaMtI ! haimavataM kSetra madhye kRtyAparodadhiM gatA rohitAMzA himavati sarvaratnamayAnyekAdazakUTAni / tadyathA kSulla 1 himavad 2 bharata 3 ilA 4 gaGgA 5 zrI 6 rohitAMzA 7 siMdhu 8 sUrA 9 hemavata 10 vaizramaNA 11 khyAni teSAM mUlavistAra uccatraM paJca yojana zatAni zikhara vistArastu tadarddhamAnaH prathamakUTe kSullanAmni siddhAyatanaM paJcAzad yojanAni dIrghaM tadaddhe pRthulaM paTtriMzad yojanocchrAyaM, tasmin trINi dvArANi teSAmAyAmA'STau yojanAni tadarddha viSkambhaH / aSTayojanAyAma viSkambhA tasya madhye maNipIThikA sA catvAri yojanAni pRthulA taduparideva cchaMda kastatpramANaH AyAmocchrAyAbhyAM kiJcidadhikaH tatra pratimA yathA vaitAdadyAdyakUTe proktAH zeSeSu dazasu kUTeSu sArddhadvApaSTi yojanocchrayAH sAkrozaka triMzad yojana vistArAH siMhAsanAdiyutAH prAsAdAH santi || 15 | himavanmahAhimavatorantarAle bharatAccaturguNa vistAraM pUrvAparayorlavaNajaladhi prAptaM svanAmadevAdhiSThAyakaM dazavidhakalpapAdapaM prabhAvo paDhau kitA'bhilapitAhAranepathyAbharaNa zayanIyA vAsAdilAlitavapubhiryugalikairvirAjitaM / haimavatanAmakaM dvitIya kSetramasti / tatra te yugala dharmiNacatuH paSTi pRSTha karaNDaka bhrAjitamekagavyUtoccaM caturthabhaktAnte kRtamanobhilaSitA''hAraM rogajarApamRtyu duHkha daurmanasyAdi rahitamekapalyopamAyurdehaM dadhAnAH paryante ekonAzIti dinAnyapatyAni pAlayitvA svasya samasthitiSvalpasthitipu vA deveSUtpadyante / atra ca kecideteSAM caNaka badarAmalaka pramitamAhAramekadvitriNavyUtapramANa zarIrANAM krameNApare cASTAdaza For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatiran.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir 10 TIkA RECRORSCAROACARA vyaJjanAkulAM rasavatI bhojanatayA'bhidadhati tatra sakarNAnAM karNamavataMsati / yataH-sarkarAjitvararasA pRthvIkalpavRkSANAM puSpAni phalAni ca teSAmAhAratayopayujyante / Aha cAgamaH-puDhavI puppha phalAhArA teNaM maNuyA pannattA, tatra ca siMha vyAghrasarpa viDAlAdayo duSTatiyazco'pi kSetrasvAbhAvyAt mitho hiMsya hiMsakabhAvavarjitAH pratanu kapAyatayA'vatiSThante / atastadbhavabhAvitattvA api devagatimevA'znuvate / daMzamazakayUkA matkuNa pramukhAH zarIrasaMtApakAriNaH kSudrajantavastumUlato'pi na bhavanti / kAlastatra suSama duHSamArUpa eka eva / tanmadhye pazcavarNaratnamayaH sarvataH sahasrayojanapramANaH palyAkAraH zabdApAtI vRttavaitADhathaparvataH ye'suM rajatamayamabhidadhati teSAM jambUdvIpaprajJaptyA saha virodhaH tatra hyevamuktam-kahi NaM bhaMte ! hemavae vAse saddAvai nAma baTTaveyaDDa pacate goyamA rohiyAe mahAnaIe punapacchimeNaM rohiyaMsAe mahAnaIe purathimeNaM hemavayavAsassa bahumajjhadesabhAge ittha Na sahAvainAma baTTaveyaDDapavvara pannatte egaM joyaNasahassaM uddhaM uccatteNaM aDDAijjAI joyaNasayAI uvveheNaM savvatthasame pallagasaMThANa ega joyaNa sahassaM AyAma vikkhaMbheNaM tini joyaNasahassAI egaM ca vAvaDaM joyaNasayaM kiMci visesAhiyaM parikkheveNaM sabarayaNAmae acche ityAdi umAsvAti vAcako'pyevamevAha-tathA ca tad vAkyaM vRtto vividharatnamayaH sarvataH sAhasraH zabdApAtI giririti ata etadvarNake pakSe'tra samAse syayamadhA ityuktaM tanna saMvAvadIti kintu 'rayaNamayA' iti saMvAdIpATha iti / tathA tadupari svAti devabhavanaM himavat kUTaprAsAda sadRzaM taduttaro haimavatakSetrAd dviguNavistAro'rjunamayo yojanazatadvayocco mahA himavAn tatra bahumadhye pAhadAdidviguNAyAmaviSkambho mahA padmahUdaH kRta hrIdevInivAsaH padmAni padmahudasantyatra etaddakSiNatoraNAniHmRtya paJcakalAdhikAni pazcottarANi poDazayojanazatAni parvatamullaya rohitAdevyAdhiSThitagaGgAprapAta kuNDAd dviguNAyAmaviSkambhe daza SISTERIERSIRSAGAR // 9 // For Private and Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir RGARCARRRRRRRRIALS yojanodvedhe rohitA prapAtakuNDe nipatya nipatya zabdApAtinaM caturthAzena paridhAya gavyUtadvayenA spRzantyaSTAviMzatyA nadIsahasraiH samaM rohitAMzA samavistArA rohitA pUrvodadhi prAvizat tathottaradvArAnirgatya prabahe pazcaviMzati yojanAyAmA sure caturdazaguNavistArA svanAmnikuNDe nitya ekayojanA spRSTagandhApAtikA prabahemukhe ca krameNArddha paJcayojanodvedhA padapazcAzanadIsahasasahitA harikAntA pazcimodadhi gatA tasmin parvate'STau kUTAni tadyathA-siddhAyatana 1 mahA himavad 2 haimavata 3 rohitA 4 hI 5 harikAntA 6 harita 7 vaiDUrya 8 nAmAni himavatkUTa tulyAni svanAmadheyadevatAni // 16 // tasmAduttarasyAM dizi harivapa kSetraM tatra yugalinaH prAguktayugalikebhyo dviguNavizeSaNAH kevalaM kRta catuHpaSTi dinA'patyapAlanAH paSTaprAntavihitAhArAzca tasya bahumadhyadezabhAge'ruNadevavasatiH zabdApAtI ca ziSTo gandhApAtI kAlastu tatra suSamArUpa sadaiva // taduttaro harivarSakSetrAd dviguNavistArazcatuHzatayojanocchrayastapanIyamayo nipadhagiriH tadupari mahApadmAd dviguNAyAmaviSkambho dazayojanAvagADha padmahUda viziSTa padmapUrNe dhRtidevInivAsastigicchi hRdastadakSiNadigbhAge saikalAni saptasahasrANi catvAri zatAnyekaviMzati yojanAnAM parvatamullaGghya sanAmakuNDamadhye kRtyaharikAntAvat kevalaM pUrvodadhiMgatA haricchalilA uttareNa zItodA nirgatA tasyAH pravAhA jivikA ca paJcAzad yojanAni harinadIkuNDAd dviguNakuNDA niSadha 1 devakuru 2 sUrya 3 mulasa 4 | vidyutprabha 5 hRdAn vibhidya caturazItyA nadIsahasraranvItA bhadrazAlavanamadhyapravRttA yojanadvayAntaramalagatI aparadigabhisukhaM vidyaprabhavidArikA'paravidehaM dvidhAvidhAya ekaikasmAt vijayAdaSTAviMzati nadIsahasrAnugatA jayanta dvArAdadho jagatIM vidArya paJcAzadyojanAyAmA dazayojano dvedhA pazcimajaladhimadhigatA tasmin parvate nava kUTAni / tadyathA-siddhAyatana 1 nipadha 2 harivarpa3 For Private and Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir TIkA // 10 // kalana prAgvideha 4 harin 5 dhRti 6 zItodA 7 'paravideha 8 rucakAbhidhAnAni himavatkUTasadRzAni // niSadhAduttaro vaiDUryamayastigicchipraticchandaH kesarihRdamadhyo nIlavAn varSadharastatra nakkUTAni / tathAhi-siddhAyatana 1 nIla 2 prAvideha 3 zItA 4 kIrti 5 nArI 6 aparavideha 7 ramyako 8 padarzana kUTA 9 khyAni niSadhakUTamAnAni / tataH kesarihRdAdakSiNadizi saikakalAni saptayojanasahasrANi catvAri zatAnyekaviMzatyadhikAni parvatAdhityakAmullaGghatha svanAmadaivata kuNDamadhye | kRtyanIlo 1 tarakuru 2 candraravata 4 mAlyava 5 hRdAn vibhidya bhadrazAlasatka caturazIti nadIsahasraparItAmAlyavad videha vijayadvAracchedinI pUrvodadhiM gatA sItA zeSaM zItodAvat // niSadhanIlavaMta vatarA(?)mahAvidehaH lakSaM yojanAni tasya madhyadaidhya viSkambhastu niSadhAd dviguNaH tanmadhye sahasrayojanAvagADho navanavati yojanasahasroccaH bhUmitale dazasahasravistAraH upari sahasrayojanAyAmaH ratnamadhyaH svarNamayo merugiriH tadupatyakAyAM pUrvAparayoviMzati dvAviMzati yojanasahasrAyAma uttaradakSiNayostu pratyeka sAIyojanazatadvayavistAraM nAnAvRkSakalitaM bhadrazAlavanaM tanmadhye meruparvatAt paJcAzat pazcAzat yojanairhimavat siddhAyatanapramANAni caturdizyAni catvAri siddhAyatanAni tAtaiva vidikSu paJcAzat pazcAzayojanAyAmAstadarddhaviSkambhA dazadaza yojanAvagADhAzcatasrazcatasro vApyaH / tannAmAni yathA-padmA 1 padmaprabhA 2 kubhudA 3 kumudaprabhA 4 utpalagulmA 1 nalinI 2 utpalA 3 utpalojjvalA 4 ,gI 1 bhRGganibhA 2 aJjanA 3 kajjalaprabhA 4 zrIkAntA 1 zrImahitA 2 zrIcandrA 3 zrInilayA 4 pUrvottarakramAdavagantavyAH tanmadhye prAsAdAH paJcazatayojanoccAstadarddha vistArAH siMhAsanarucirAzcatvArasteSu dAkSiNyAtyo saudharmendrasya udIcyau tvIzAnendrasya zItA zItodayonadyoH kUladvaye'pi dvau dvau kUTa mAdhaASEASORRECTACTORar For Private and Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir AA%%% parvatau diggajanAmAnI tannAmAni zItA nadyA uttaradigbhAgAd dakSiNAvarttanena gaNyAni tAni cemAni-padmottara 1 nIla 2 suhasta 3 aMjana 4 kumuda 5 palAza 6 vaDaMza 7 rocana 8 iti ete kUTagirayaH svanAmadevA tato merumUlAdutpatya yojanAnAM paJcazatyA nandanaM vanaM tatra dikSu catasRSvapi himavatkUTasamAni catvAri siddhAyatanAni vidikSu prAgvat prAsAdAnvitAH puSkariNyastathAhi-nandottarA 1 nandA 2 sunandA 3 nandivarddhanI 4 nandiSeNA 1 amoghA 2 gostUpA 3 mudarzanA 4 bhadrA 1 vizAlA 2 kumudA 3 puMDarIkiNI 4 vijayA 1 vejayaMtI 2 jayaMtI 3 aparAjitA 4 asyAM ca mekhalAyAmaSTau dikkumArINAM kUTAni tathAhi-naMdana 1 mandara 2 niSadha 3 haimavata 4 rajata 5 rucaka 6 sAgaracitra 7 vajra 8 nAmAni / eteSvaSTau dikumAryo 'vatichante / tAzcemAH-meghakArA 1 meghavatI 2 sumeghA 3 meghamAlinI 4 toyadharA 5 vicitrA 6 vAriSeNA 7 balAhaketi 8 etA devyo jinajanmani meghavAM vidadhati / tathaizAnakoNe sahasrayojanocchrAya vistAramupariSTAdAyAma balakUTaM svanAmadaivataM tacca pazca yojanazatAni nandanavanAd bahiniHsRtamuktaM ca-- naMdaNavaNaM ruMbhettA paMcamae joyaNAI nIsariu / AyAse paMcasae ruMbhettA ThAi balakUDo // tato dviSaSTisahasrANi paJcazatAdhikAni yojanAnAmupariSTAdAruhya saumanasaM vanaM nandanavanasadRzaM kevalaM kUTAni tatra na santi vApyo yathA-mumanAH 1 saumanasA 2 saumanAntA 3 manoramA 4 uttarakuru 1 devakuru.2 vIrasenA 3 sarasvatI 4 vizAlA 1 mAghabhadrA 2 bhayasenA 3 rohiNI 4 bhadrottarA 1 bhadrA 2 subhadrA 3 bhadravatI 4 zepaM tathaiva tataH paDviMzat sahasrANi yojanAnAmupari gatvA saumanasaviziSTaM paNDakavanaM tadvistAraH sahasrayojanAni bahumadhyadezabhAge cUlA cAsya sA uparyadho dvAdazacaturyojanAyAmA % ARS For Private and Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ja0 TIkA // 11 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir catvAriMzadyojanoccA vaiDUryamayI tasyA upari siddhAyatanaM vijayArddhasadRzaM madhye vanaM vidikSu poDazapuSkariNyastadyathA- puMdrA 1 puMdrAbhA 2 surakA 3 suraktavatI 4 kSIrarasA 1 ikSurasA 2 mRtarasA 3 vAruNI 4 zaMkhottarA 1 zaMkhA 2 zaMkhAvartA 3 balAhakA 4 puSpottarA 1 puSpavatI 2 supuSpA 3 puSpamAlinI 4 prAsAdAH siddhAyatanAni ca prAkhat vanAnte catasRSu dikSu ekaikA jinAbhiSekazilA tadyathA- prAcyAM pANDuzilA 1 dakSiNasyAmatipANDuzilA 2 apAcyAM raktAzilA 3 uttarAyAmatiraktAzile ti 4 tAtha sarvA arddhacandrasaMsthAnasthitAH paJca yojanazatAyAmAstadarddha vistArAzcaturyojanotsedhAH arjunakanakanirmANAH tAsu paNDukambalarakakambalayorupari dve dve siMhAsane zeSayostvekekaM siMhAsanAnAM ca sarveSAmAyAmo viSkamaca paJca dhanuHzatAni tadarddha pRthutvaM prAcyApAcyeSu vijayodbhavA jinA abhiSicyante itarayostu bharatairAvatotpannAstIrthakarA iti // tathA catasRSvapi merorvidikSu gajadantA kAravakSaskAranAmAnaH parvatAH santi idamuktaM bhavati yathA gajasyadantA mUla sthUlAstataH krameNa hIyamAnA yAvadante sUkSmAH evamete'pi Adau niSadhanIlavantau nikaSA caturyojana toccAH paJca yojanazata vistArAstata uccatve krameNa varddhamAnA vistAre tu hIyamAnAsturagA kandharAkRtayo yAvanmerusamayA paJca yojanazatAnyuccA aGgulAsaGghayeyabhAgavistArA bhavanti te cAmI -AgneyyAM rajatamayaH saptakUTa pariskRtaH saumanasaH 1 naiRtyAM tapanIyamayo nava kUTAnvito vidyutprabhaH 2 vAyavyAM hiraNyamayaH saptakUTo gandhamAdanaH 3 aizAnyAM vaiDUryamayo nakkUTAGkito mAlyavAn 4 pratyekameteSAM triMzadyojanasahasrANi navottaraM zatadvayaM kalASaTkaM cAyAmaH sarveSu prathama prathama kUTe siddhAyatanaM kUTAni cAmUni himavatkUTapramANAni eSAM nAmAni merudigvibhAgAd gaNanIyAni tathAhi -saumanase vakSaskAragirau siddhAyatana 1 saumanasa 2 maGgalApAti 3 devakuru 4 vimala 5 kAzcana 6 For Private and Personal Use Only // 11
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Lain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir R vaziSTAni 7 paJcamapaSThayostoyadhArA vicitredevate tathA vidyutprabha 2 devakuru 3 padma 4 kanaka 5 svastika 6 zItodA 7 sadAjala 8 hari 9 nAmAni kanakasvastika kUTayoH puSpamAlA'nindite devate tathA gandhamAdane siddha 1 gandhamAdana 2 gandhalAva 3 duttarakuru 4 sphaTika 5 lohita 6 AnandAni 7 pazcamapaSThayormogaMkarAbhogavatyau devyau tathA mAlavati siddha 1 mAlyava 2 duttarakuru 3 kaccha 4 sAgara 5 rajana 6 zItA 7 pUrNabhadra 8 haritsahAni 9 sAgararajatayo gAbhogamAlinyau devyau zeSANi svanAmatulyadaivatAni eteSu harissaharikUTe sahasrayojanocchrAyAyAme upariSTAttu paJcayojanazatavistAre zeSANi prAkathita pramANiAni / / mandaragandhamAdananIlabanmAlyavatAM madhye uttarakurukSetram / taccaikAdazayojanasahasrANi dvicatvAriMzAnyaSTau zatAni ca kalAdvayAdhikAni vistIrNam / tatra mithunadharmANo yugalinasnigavyUtocAH aSTamabhaktAvasAnakRtAhArAsvipalyaparamAyupaH paDadhikArddhatRtIyapRSTakaraNDikAGkitatanavaH suSamasuSamAkAlamanubhavAnaH kalpadrumaphalasaMtuSTA ekonapazcAzadinAnyapatyAni paryante pratipAlya mukhamRtyavo devedhUtpadyante / atha zItAyAH prAcyAmapAcyAM ca nIlavaMtastu yAmyAyAmaSTau zatAni catustriMzAni yAdRzA saptabhiryojanaM bhavati tAdRzAMzcaturo bhAgAMzcAtikramya dvau yamakaparvato tayormUlavistAra uccatvaM ca sahasraM yojanAni upari | | tadardo vistAraH tayorupari kanakamayau prAsAdau himavadvat tAvati ca dakSiNadizi nIlAdyAH hRdAH / uktaM ca jAvaiyammi pamANaM mihuMti jamagAo nIlavaMtAo / tAvaiyamaMtaraM khalu jamagavahANaM dahANaM ca // iti / / te ca udagdakSiNayodIrghAH pUrvAparayordizorekaikasyadazadaza kAJcanagirayaH svanAmadevavasatayasteSAMuccatvaM mUlavistArazca PRECASHASASAR RIAGE For Private and Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Lain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir 9A% ja0 TIkA // 12 // AA-ARA zataM zataM yojanAni upari tu pazcAzadyojanAni parasparaMzikharavyavadhAnaM zataM zataM yojanAnAM mUle tu nAstyantaram // taza zItAyAH prAcyAM paJcazatayojanAyAmavistAraabhyantare dvAdazayojanapRthulaM krameNa hIyamAnaM yAvadar3ayojanamAnaM jambUnadamayaM jambUpIThamasti / tacca dvigavyUtoccayA pazcadhanu zatavistIrNayA padmavaravedikayA parikSiptam tasya catasRSvapi dikSu dvikrozocchyANi tadarddhavistArANi zvajatoraNavandanamAlAdibhAsitAni catvAri dvArANi tathA ca bahumadhye caturyojanocchyA'STayojanAyAmA maNipIThikA tasyA upariSTAjambUvRkSA sa cASTayojanaviSkambhocchrayaH vajramayamUlaH tasyAvagAhaH skandhazca dve yajane paiyojanadairdhyAH zAkhAH tAzca sauvarNAH skandhaHpatrANi ca vaiDUryamayAni pravAlamayAH pallavAH ratnamayAni phalAni prAcye zAle bhavanaM tatra maNipIThikAyAmanAvRtadevasthAnaM zeSeSu prAsAdAH madhye siddhAyatanaM sarvANi vijayAcapramANAni tatpariveSTane'STottaraM zataM jambUnAM | parivAra jambUsaMkhyA padmaida padmavat etadadhipatiranAhato devaH tataH pazcAzataM yojanAnyatigamya prathamavanakhaNDe catasRSu dikSu bhavanAni vidikSu catamaNAM puSkariNInAM madhye prAsAdAH bhavanaprAsAdamadhye'STI kUTAni RSabhe kUTapramANAni jAmbUnadAni teSu | siddhAyatanAni zAlivanapUrvottarAdiprAsAdepu siMhAsanAni // mandarAdakSiNe devakuru nipadhottarau citravicitrau yamakavat hadAstu niSadhAdayaH tadaparArdai garuDAvAsaH zAlmalitaru jamdhA sdRshvrnnkH|| prAgaparayorvidehayodvAtriMzad vijyaaH| tathAhi-prAgvidehaH zItayA'paravi dehastu zItodayA dvidhA kRtaH punarekaiko vibhAgazcaturbhizcatubhirvazaskAraistimRbhistimRbhizcAnta dIbhirantarA nipatyASTadhAkRtA tato'STabhizcatvAro guNitA jAtA yathokta | AAAAAAAE // 1 For Private and Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirlain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir HP saMkhyA vijayAH, tathA dAkSiNAtyAgaGgAsindhubhyAM nadIbhyAmaudIcyAstu raktAraktodAbhyAM vibhajya tridhA kRtAH punaH prativijaya vaitADhathena nipatyaSaTkhaNDAni kRtAni / uktaM ca vijayaM paDiveyaDDo gaMgA siMdhU samAduduni naI / tehiM kayA cha khaMDA, videha battIsavijayANa // iti tatraikasya vijayasyAyAmaH SoDaza yojanasahasrANi dvicatvAriMzAnyaSTau zatAni kalAdvayAdhikAni tathA vistArodvAviMzatizatAni trayodazottarANyarddhagavyUtanAni niSadhanIlavaMtayonitambe prativijayamekaikamRSabhakUTaM zItAzItodayorgaGgAsindhusaGgame krameNa mAgadhaprabhAsau tIrthe varadAmatIrthe tu tayobahumadhyadezabhAge iti / iha bhadrazAlamukhavanayormadhye catvAro vakSaskArAstadantare tisro nadyastAsAmantarAle 'STau vijyaaH| sarve'pi catubhirguNitAjAtAnyaSTau vanAni, SoDaza vakSaskArAHdvAdazAntanadyo dvAtriMzad vijyaaH| prativijayaM ca dve dve mahAnadyau niSadhasavidhavattikuNDAd vinirgate gaGgAsindhUnAmnyau kevalamaudIcyeSu SoDazasu vijayeSu mAlyavadupakaNThasthitakuNDAgnimRte nAmatoraktAraktavatyau saritau vidyate / tatra vakSaskArANAM nAmAni yathA-citra 1 padma 2 nalina 3 ekazailAH 4 trikUTa 1 vaizramaNa 2 sudarzanA 3 janAH aGkavat 1 panavat 2 AzI vipannamukhAvahA 4 candra 1 sUrya 2 nAga 3 deva 4 girayaH iti prativakSaskArA catvAri kUTAni siddhAyatanA 1 svanAma 2 pUrva vijayA 3 'paravijayAkhyAni / tathAntanadyaH kuNDanirgamA kuNDamadhyadvIpAH svanAmadevIvasatayaH zItAzItodAnugAminyaH pratyekaM paJcaviMzatyAdhikazatayojanavistArA dazagavyUtA'vagAhA:, tAzca dvAdazanAmato yathA-grAhavatI 1 hradavatI 2 vegavatI 3 taptajalA 1 mattajalA 2 unmattajalA 3 kSIrodA 1 siMhazroto' IE2 ntarvAhinyaH 3 UrmimAlinI 2 phenamAlinya iti 3 // vijayA yathA-kaccha 1 mukaccha 2 mahAkaccha 3 kacchava 4 dAvata ASIGURARITASLAUGLJANA For Private and Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir 6 TIkA // 13 // P-3A% % 5 maGgalAva 6 puSkara 7 puSkaravaMta 8 vaccha 1 muvaccha 2 mahAvaccha 3 vacchava 5 dramya 5 ramyaka 6 ramaNIya 7 maMgalapaMta 8 padma 1 supadma 2 mahApadma 3 padmava 4 cchaDa 5 kumuda 6 nalina 7 salilavaMta 8 vapra 1 suvana 2 mahAvapra 3 vapravad 4 valgu 5 mubalgu 6 gaMdhila 7 gaMdhilavaMta 8 giribhinaMdIbhizca vibhktaaH| prativijayaM caikaikA nagarI tadyathA-kSemA 1 kSemapurI 2 ariSTA 3 'riSTavatI 4 khaDgI 5 maMjUSA 6 auSadhI 7 puMDarIkiNyaH 8 musImA 1 kuNDalA 2 'parAjitA 3 prabhAkarI 4 aGkavatI 5 padmAvatI 6 zubhA 7 ratnasaMcayA 8 azvapurA 1 siMhapurA 2 mahApurA 3 vijayapurA 4 rAjyA 5 virAjyA 6 zokA 7 vItazokA 8 vijayA 1 vaijayaMtI 2 jayaMtI 3 aparAjitA 4 cakrapurI 5 khaDgapurI 6 'vadhyA 7 'yodhyA 8 etAH sarvAH puryobharatA'yodhyA pratikRtaya iti / iha vakSaskArAntarnadI vijayapurINAM sarveSAM gaNanAkramo mAlyavad vakSaskArAdavagantavyaH tathA | vijayAdInAM vaitAdatheSu pratyekaM pArzvadvaye'pi pazcapazcAzannagarANi santi yato nitambadvayamapi samAnadairdhya bharatairAvatayostu dhanuHpRSThAkAratvAnmadhyabAhyayoH pArzvayormahadantaramataH tatraikasyAM dizi pazcAzadanyasyAM tu SaSTiH sajanapadAni purANIti / nIlavataparato ramyakaM kSetra harivarSavat kevalaM nAmnA mAlyavAniha vRtta vaitAdayaH, tataH paro mahAhimavat praticchAyo rukmI zailaH tadupari buddhidevInivAso mahApadmapratirUpo mahApuNDarIko idaH kUTAni aSTAvatra tAni cAmUni siddha 1 rukma 2 ramyaka 3 narakAnta 4 buddhi 5 raupya 6 hairaNyavata 7 maNikAJcana 8 nAmAni / tatra dakSiNA narakAntA pUrvagA harikAntAvat 1 rUpya kUlottarA'paradiggAminI rohitAvat tadanantaraM hairaNyavatakSetra haimavataprakhya, navaraM tanmadhye nAmato vikaTApAtI vRttavaitAdayaH prabhAsadevAdhivAsaH kiM ca sarve'pi vRttavaitAdathA ekapramANavarNAH taduttaraH svarNamayaH zikhari varSadharaH lakSmInivAsaH padmaviziSTaH % GISCESASCALESGUST % % % // 13 // % For Private and Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org puNDarIko hRdastatra tasmAdakSiNAM dizamAzritya rohitAMzA sadRzI suvarNakUlA rakkAraktavatyau tUttarage gaGgAsindhU iva pramANataH / tadupariSTAccaikAdaza kUTAni tadyathA- siddhAyatana 1 hairaNyavata 2 zikharI 3 surAdevI 4 raktA 5 lakSmI 6 suvarNa 7 raktodA 8 gandhApAti 9 aivata 10 tigiMcchi 11 saMjJAni himavatkUTasadRzaM sarva kSetrANAmuttaradigavasthitaM bharata pratikalamairAvataM vaitAdayastu vyatyaya nagarasaMkhya iti / tathA'smAjambUdvIpAdasaMkhyeSu dvIpasamudredhvatikrAnteSu kazcijambUdvIpAbhidhAno dvIpo'sti tasmin sarve vijayAdidvAravarSaparvata kUTanadI hRdavRkSa vijayAdyadhiSThAtRNAM devAnAM rAjadhAnyaH santi / uktaM ca jambUdvIpaprajJaptau - rAyahANIo tigerd dIve maMdarasa pavvayassa dAhiNeNaM tiriyaM asaMkhijjedIvasamudde vIIvaittA anammi jaMbuddIve dIve vArasajoyaNasahassAI ogAhetA ittha NaM rAyahANIo bhANiyantrAo / tAsAM vizeSavarNanaM kSetrasamA sabRhadvRtteravaseyamiti samastaprakaraNasamudAyArthaH / dosaya kaNayagiriNaM, caugayadaMtA ya taha sumeru ya / cha vAsaharA piMDe, eguNasattari sayA dunnI ||12|| atha punarakSarArtho bhaNiSyate / tatra vyAkhyAyamAnakramAgataM caturtha parvatadvAramAha-eSAM kSetrANAM dvAtriMzato triyajAnAM ca madhyavarttino vaitAyAste ca krameNa catvArazratustriMzacca vRttA vartulAkArA itare tadviparItA dIrghA ityarthaH idamuktaM bhavati catvAro vRttatvaitAdayAsteSAM sthAnaM pramANaM ca prAgevoktaM kSetrasamAsAnusAreNa siddhAntasttranAdyAnAM trayANAM sthAnakathane'nyathA vyavasthitaH / tathAhi zabdApAtI tadvat harivarSe vikaTApAtI ramyake gandhApAtI hairaNyavate mAlyavAniti / tathA ca tadgranthaH -kahi NaM bhaMte harivAse viDAvaI nAmaM vaTTaveyaDDe pannatte / goyamA ! harisalilAe mahAnaIe paccatthimeNaM harikaMtAe mahAnaIe puratthimeNaM harivAsassa bahumajjhasabhAge ittha NaM viyaDAvaINAmaM vaTTaveyaDDe pannatte / tathA kahi NaM bhaMte ! rammae vAse gaMdhAvaI nAmaM baTTaveya For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir 10 TIkA // 14 // | pannatte / tathA narakatAe paccatthimeNaM nArIkaMtAe purathimeNaM rammaya vAsassa bahumajmadesabhAge gaMdhAvainAma baTTaveyaDDe pannatte / iti || tattvaM punaH kevalino vidanti / dIrgha vaitAdayAstu dvAtriMzat videheSu prativijayamekaikasya bhAvAt dvau ca bharatairAvatayoH sarvamIlane catutriMzat vakSaskAragirayaH SoDazacitrAdayo ye vijayacchedinaH, tathA dvAviti dvisaMkhyau kAvityAi-cittavicitta tti prAkRtazailthAd | vibhaktilopaH tataH citrazca vicitrazca citravicitrau etayohi niSadhamuttareNa zItodAyA aparasyAM citragiriH prAcyAM tu vicitraH tathA'nyau dvau yamako nIlavato dakSiNataH zItAyAH prAgaparasthitau eteSAM catuNI samuditAnAmapi yamakA iti kvacit saMjJA dRzyate kanaka girayaH kAzcana girayasteSAM dve zate zatadvayaM tadyathA-kuruSu samuditA nIlavadAdayo daza hradAH ekaikasya hRdasya vAmato dakSiNatazca pratyekaM daza daza kanakanagAH tataH pArzvadvaye'pi viMzati viMzati sarvamIlane jAtaM zatadvayam / tathA gajadantAkAratvAt gajadantA vidyutprabhAdayazcatvAraH te hi merorSidikSu sthitAH tatheti sAdRzyopanyAsArthaH / caH samuccaye / suSThu manohara: suvarNaratnamayatvAt merurmandaraH varSadharA himavadAdayaH SaT / sarvasaGkhyAmAha-piNDetyAdi piNDe sarvasamUhe ekonasaptatyadhike dve zate bhavata iti zeSaH // 11-12 // uktaM parvatadvAramadhunA kiyatsu parvateSu kiyanti kUTAni bhavantIti paJcamadvAramAhasolasa vakkhAresu, cau cau kUDA ya hoMti patteyaM / somaNasa gaMdhamAyaNa, sattaTTha ya ruppi mahahimave // 13 // solase tti / SoDazasu citrAdiSu vakSaskAranageSu catvAri catvAri kUTAni parvatasyopariSTAduccairgatAni zaGgANi kUTAnIti sAmayikI saMjJA tathA saumanasagandhamAdanayoH sapta sapta iha vibhaktilopo vIpsottaratrApi prAkRta zailyAd vijJeyA ca punararthe rukmimahAhimavatovarSadharayoraSTAvaSTau ekamekaM prati pratyekaM tataH pratyekaM kUTAni bhavantIti sarvatra yojyam // 13 // PiECIA%AIPAPAAS // 14 // For Private and Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir AAAAAAAAAA cauttIsa viyaDDhesaM, vijjuppahanisada nIlavaMtesu / taha mAlavaMta suragiri, nava nava kUDAiM patteyaM // 14 // cautIse ti| caturviMzati vaisADhayeSu vijayabharatairAvata vicchedakeSu dIrghavaitADhayeSu tathA vidyutprabhazca nipadhazca nIlavAMzca te tathoktAsteSu, tatheti sAdRzye, mAlyavAMzca suragirizca mAlyavat suragirIstayostathoktayoH prAkRtazailyAd vibhaktilopaH eteSu pratyekamekonacatvAriMzati parvateSu nava navakUTAni bhavanti // 14 // tathAhimasiharisu ikkArasa, iya igasaTThI girisu kuuddaannN| egatte savvadhaNaM, sayacauro sattasaTThI ya // 15 // himeti-padaikadeze'pi padasamudAyopacArAt himavAn , yathA bhImo bhImasenazca, himavAMzca zikharI ca himavacchikhariNau tayostathoktayoriha prAkRtatvAt sUtre bahuvacanam / yata uktam-duvayaNe bhuvynnmiti| pratyekamekAdazaikAdazakUTAni bhavanti / samastakUTagirINAM kUTAnAM ca sarvAgrahamAha-iya igasaTThItyAdi iti vakSyamANaprakAreNa ekenArgalA paSTikapaSTistasyAmekapaSTau giriSu AdhArabhUteSu parvateSu ekatve sarvAGke sarvadhanaM nikhilasamudAyaH saptapaSTayargalAni catvAri zatAni 467 kUTAnAM bhavantIti zeSaH // 15 // atha sarvakUTa saMkhyAnayanAyakaraNamAhacausatta aTTha navage,gArasakUDe hiM guNaha jaha saMkhaM / solasa dudu guNayAlaM, duve ya sagasahi saya curo||16|| causetti-catuH saptASTanavakaikAdazAbhiH kRTairyathAsaGkhyaM yathAkrama yathopanyAsamiti yAvat guNayataH guNakArapravRttAn kuruta he gaNitajJA iti gamyate / kAnityAha-solasetyAdi / SoDaza dvau dvau ekonacatvAriMzataM dvau ceti / tadyathA For Private and Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shut Kailassagarsuri Gyanmandir ja0 TIkA // 15 // poDazAnAM caturbhirguNane. catuH paSTiH dvayostu saptabhirguNane caturdaza tathA dvayorevA'STabhirhanane SoDaza, ekonacatvAriMzato navabhirabhyAse saika pazcAzAni trINi zatAni, dvayoH punarekAdazAnAM guNakAre jAtA dvAviMzatiriti etAvatA sAGkena kA saGkhyA bhavatItyAha-sagasavetyAdi saptaSaSThayadhikAni catvAri zatAni kuTAnAM bhavantIti gAthArthaH // 16 // idAnIM giriziraH sthitAni kUTAnyabhidhAya bhUmistha(stamiccha)kUTa saMkhyAnamAhacautIsaM vijaesuM, usaha kUDA aTTha meru jaMbummi / aTTha ya devakurAe, harikUDa harissahe saTThI // 17 // cautIti / RSabhakUTAni prAguktasthAnAni vijayeSu jinAdhuttama puruSotpattikSetreSu catustriMzat bhavanti / tathA mero mandaragirau jambbAmanAdRtadevanivAsavRkSeSu prtyekmssttaavssttau| caHsamuccaye / devakurAviti tadAdheye zAlmalivRkSe'STAvaSTasaJjayAni tathAhi merukUTAni zItAzItodobhayakUlavartIni diggajanAmAni uttarakurau jambUvRkSasatkavanamadhye prAprapazcitAnyaSTau kUTAni, evameva devakurau zAlmalivanamadhye'STAveva harikUTaharissahakUTe vidyutprabhamAlyavatorvakSaskArayoruparisthite sAmastyena kiM jAtamityAha-saTThIti / paSTististro viMzataya iti gaathaarthH| ii yat harikUTaharissahI bhUmikUTAnAM madhye nibaddhau tanna ghaTate tayorvakSaskArayorupari bhAvAt / taduktam 'vijjuppahaDarikUDo harissaho mAlavaMtavakkhAre' iti / tathaitAdRzAbhidhAnaM bhUmikUTamaparaM jambUdvIpamadhye na dRzyate bRhatkSetrasamAsAdyanusArataH ye tu vakSaskAraziraHsthe PRESEARSHAN // 15 // For Private and Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org harikUTa - harisahakUTe, te girikUTaprastAve saptapaSTayadhika catuHzatakUTamadhye paThite / tata iyaM aDavanadharaNikUDA iti pATho yuktaH / etadarthamAha-ityuktaprakAreNa dharaNisthAni kUTAni dharaNi kUTAnyaSTApaJcAzad bhavanti / tathA ca yadyapi bhUmisthitAH ziloccayAH parvata bhaNyante tathA'pyeSAM kSetrasamAsAdiSu kUTAnIti saMjJA / iyaM gAthA purANa pustakeSu na dRzyate paramupayoginIti kRtvA vyAkRteti gataM paJcamaM parvatadvAram ||17|| adhunA paSThaM tIrtha saMkhyAmAha Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAgaha varadAmaprabhAsa, tittha vijaesu ekhayabharahe / cautIsA tIhi guNiyA, duruttarasayaM tu titthANaM // 18 // mAheti / mAgadhava varadAma ca prabhAsaca mAgadhavaradAmaprabhAsAsta eva tIrthAni mAgadhavaradAmaprabhAsatIrthAni prAkRtazailyAt sUtre vibhaktilopaH / tathA tIrthazabdaH pratyekaM sambandhanIyastena mAgadhatIrtha 1 varadAmatIrthaM 2 prabhAsatIrthaM 3 ceti kva caitAni santItyAha - vijayA mahAvidehamadhyavarttinaH khaNDavizeSAste ca sarvasaGkhyayA dvAtriMzat teSu tathA airavataM ca bharataM ceti samAhAradvandvastasminnairavatabhara te zrotAramanulakSya carame prathame ca kSetre santIti zeSaH / uttarArddhana sarvasaGkSayAnayanAya karaNamAha - cautI setyAdi tIrthAnAM sarvAgre dvAbhyAmuttaramadhikaM zataM dazadazakalakSaNaM dvayuttarazataM / tuH pAdapUraNe / bhavatItyadhyAhriyate kathamityAha - caturbhiradhikA triMzat catustriMzat, tribhirguNitA guNakAra viSayIkRtA satIti gAMthArthaH // 18 // atha saptamaM zreNidvAramAcikhyAsurAha vijjAhara abhiogiya, seDhIo dunni dunni veyaDDhe / iya cauguNa cautIsA, chattIsasayaM tu sedIrNaM // 19 // For Private and Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ja0 TIkA // 16 // | vijAhare ti / vidyAdharAH khecarAH abhiyogA pAravazyaM, tatra niyuktA AbhiyogikAstetviha sampradAyAt saudharmazAnayordevalokayoH preSya prAyAH surA jJeyAsteSAM zreNayaH prAguktasvarUpAH vaitADhaye vijayADhayaparvate ekaikasminniti gamyate dve dve pratyeka jJAtavyeti shessH| tathAhi ekaikasmin vaitADhathe ekasyAmekasyAM dizi ekaikA vidyAdharazreNirekakA cAbhiyogikadevanivAsazreNiH samuditAH pArzvadvaye'pi catasrazcatasro bhavanti / aparArdaina saMkhyAnayanAya karaNamAha-iyetyAdi ityanena prakAreNa catustrizacaturguNA caturbhirguNitA kiM bhavatItyAha-zreNInAM SaTtriMzadadhikazataM bhavati gataM zreNidvAram // 19 // adhunA gAthAddhanASTamaM vijayadvAramAha-cakI jeyavAI vijayAI itthahaMti cutiisaa| cakkItti / ityatra jambUdvIpe'smin prakaraNe vA vijayAzcatustriMzad bhavanti / kiM viziSTA ityAha-cakkItyAdi / cakra | sahasrayakSAdhiSThitaH praharaNavizeSastadastyasyeti cakrI sArvabhaumaH yaH SaTkhaNDAM bhuvaM bhunaktItyarthaH tena jetavyA vazamAnetavyA iti / tathA caturviMzaditi vadatA sUtrakAreNa bharatairAvate kSetre api vijayatvenAropite uttamapurupa niSevitatvAnna caitadanAgamikaM yaduktaM samavAyAGga jaMbuddIve NaM dIve cautIsaM cakvaTi vijayA pannatA / taM jahA-battIsaM mahAvidehe bharaheravai ti / iha sUtre savizeSaNasya vijayazabdasya napuMsakatA prAkRtatvAnna dopAyeti // atha navamaM hRdavAraM gAthA pAzcAtyAnAhamahadaha chappaumAI, kurusu dasagaM ti solasagaM // 20 // // 16 // For Private and Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir banAkara mhdhetti| padmo himavadbhiriziraHsthaM AdiryeSAM te padmAdayaH cheti SaTsaGkhyAkAH AdigrahaNAnmahApadmatinicchikesarimahApuNDarIkapuNDarIkANAM grahaH / ka ete ? ityAha-mahadahatti / mahate itarahUdApekSayA gurukA hudA nadA mahAhUdAH tathA kuravo devakurava uttarakuravazca teSu daza saGkhyA mAnameSAM dazakaM hUdAnAmiti gamyate paMca hradA devakuruSu cetyarthaH / atha sarvAgramAha-samAsaprAgvat SoDazakamiti militAH sarve'pi SoDaza iha bhavantIti // 20 // idAnI dazamaM nadIdvAramAhagaMgA siMdhu rattA, rattavaI cau naIo patteyaM / caudasahi sahasse hiM, samagaM vaccaMti jalahimmi // 21 // gaMge tti / gaGgA sindhu raktA raktavatyaH prAguktasvarUpAzcatasrazcatuHsaGkhyAkA nadyo saritaH pratyekaM pRthak pRthaka caturdazabhizca| turdazabhinaMdIsahasraiH samameva samakaM sArddha jaladhiM vrajanti pravizantIti yAvat // 21 // evaM abhitariyA cauro puNa aTThavIsasahassehiM / puNaravi chappannehiM sahassehiM jaMti causalilA // 22 // ___ evaM abhitaraye tti / evamityanena prakAreNa yathA etA gaGgAdyA ekapramANAzcatasro jaladhi pravizanti tathA'bhyantaraM gacchantItyabhyantaragAH, madhyavarttinyazcatasro nadyo rohitAMzA rohitA rUpyakUlA suvarNakUlA lakSaNAH, punarvizeSaNe kiM vizinaSTi ? tadAhapratyekamaSTAviMzatyA'STAviMzatyA nadIsahasraiHsamanvitA jaladhi pravizantIti prAcyagAthA sambandho'dhyAhAryaH / tatra rohitAMzA rohite hemavatkSetraM rUpyakUlA suvarNakUle tu hairaNyavataM ca madhyekRtya pravahanti / tanmadhyavartinInAM punarAdhikyaM darzayati-puNaravItyAdi / punarapi prAguktanadIbhyo madhyagAminyazcatasro harikAntA haritsalilA nArikAntA narakAntAbhidhAnAH saritaH pRthak pRthak paTpazcAzatA kArApamA For Private and Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ja0TIkA // 17 // SCRECACAAAAAACA paTpaJcAzatA nadIsahasraH saha yAnti jalanidhimiti zeSaH / tathA harikAntA haricchalile harivarSa nArikatA narakAnte punA ramyakaM dvidhA vidadhate / evaM mahAvidehavyatirikteSu padasu kSetreSu trINi lakSANi dvinavatisahasrANi 392000 nadyo bhavanti // 22 // idAnIM mahAvidehanadInAM saMkhyAmAha kurumajjhe caurAsI, sahassAI taha ya vijayasolasasu / battIsANa naINaM, caudasasahassAI patteyaM // 23 // kurutti / kuruva ityuttarakuravaH padaikadeze'pi padasamudAyopacArAd yathA bhAmA satyabhAmeti teSAM madhye vicAle caturazItisahasrANi nadyaH / tatheti zabdovizeSodyotakaH / caH pAdapUraNe / vijayeSu prAgvidehamadhyavartiSu poDazamu dviraSTasaGkhyAvacchinneSu dvAtriMzato gaGgAsindhu prAyANaM pratyeka caturdazasahasrANi bhavanti / tathAhi ekasmAt kacchadezavijayAt pratyeka caturdazabhizcaturdazabhiHsahasraiH saha dve nadyo raktA raktavatI nAmnyau zItAyAM pravizataH prAk sAmastyena tatrASTau viMzati sahasrANi nadyo bhvnti| eSa eva kramaH sarveSu / vijayeSu yathA pUrva videheSu vijayA SoDaza 16 prativijayaM cASTAviMzati sahasrANi nadyaH aparavidehamAzrityoktaM ca vijayA vi ya ikkekA aTThAvIsAi nai sahassehiM / AuramANasalilA avareNudahisamaNupattA / / iti tato'STAviMzateH sahasrANAM poDazabhiH guNakArejAtAzcatasro lakSAH aSTAcatvAriMzat sahasrAdhikAH 448000nadyaH punaH pUrvoktAzcaturazIti sahasrA uttarakurumadhyagA nadya etAsAM madhye prakSipyante, jAtAni dvAtriMzat sahasrAdhikAni pazcalakSANi 532000 nadInAM tathA'nenaiva paryAyeNa devakurupvaparamahAvidehAnAM sambandhiSu vijayeSvapi etAvatya eva 532000 BAISABAUvAra // 17 // For Private and Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saritaH / tato'syAMGkarAzidvayasya mIlane jAtAni dazalakSANi catuHSaSTisahasrAdhikAni 1064000 tathaikarAzimadhya pUrvoktAni trINi lakSANi dvinivati sahasrAdhikAni kSipyante tato bhavanti samasta jambUdvIpe paTpaJcAzat sahasrAdhikAni caturdazalakSANi 1456000 sarvAgreNa nadya iti // 23 // * evaM vyAkhyAne kRte vijayacchedinInAM grAhavatyAdInAM SaNNAM nadInAM prarUpaNA upekSitA bhavatyatastadvarNanAya vAcanAntareNa dvitIya prakAramAha caudasasahassaguNiyA, aDatI sanaIo vijymjjhillaa| sIoyAe nivaDaMti, taha ya sIyAi emeva // 24 // caudaseti / anye AcAryA evamAcakSate'STAtriMzat vijayamadhyavartyaH zItodAyAM nipatanti pravizanti kiM viziSTAstA ? ityAhacaturdazabhirnadIsahasrairguNitvA'bhyastAH punaH kIdRzyastAstadyathA - dvAtriMzad raktAdyA nadyastathA padmAvatyAdyA evaM sAmastyenA'STAtriMzat SoDaza vijayeSu santi / tatacaturdazasahasrairguNitA'STAtriMzat jAtAni paJcalakSANi dvAtriMzat sahasrAdhikAni 532000 / tatheti sAdRzye, yathA zItodAyAmevameveti / anenaiva prakAreNa paJcalakSANi dvAtriMzat sahasrAdhikAni 532000 zItAyAmapi bhavantIti tato rAzidvayasyApyekI karaNe catuHpaSTisahasrAdhikAni dazalakSANi 1064000 sarito bhavanti // itthaM ca vyAkhyAyamAne kurumadhyagAcaturazItisahasrANi sarito na gRhItAstAsAM sthAne grAhavatyAdayaH SaDantarnadyaH pratyekaM caturdazanadIsahasra-samanvitAstatazcaturdazapaTkAni caturazItiriti gaNanAkrameNa caturazItinadIsahasrasaGghayAM pUrayitvA yathoktA saGkhyA samAhitA / paramayamapi prakAze na sambhavati / yato'ntarnadyo gaGgAdibhyaH sakAzAd dviguNavistArAH pratIyante - paNavIsasamayaM ca For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja. TIkA // 18 // SHADARSA salilAoM' iti vacanAt tato dviguNo'STAviMzatinadIsahasralakSaNaH pratyekamAsAM parivAro nyAyyaH / Aha comAsvAti vAcaka nadyo vijayacchedinyo rohitAvat ca kuNDadvopAH svanAmadevIvAsAH aSTAviMzati nadIsahasrAnugAH pratyekaM sarvasamAH paJcaviMzatyadhika yojanazataM vistRtAH arddhatRtIyayojanAvagAhAH grAha hRdpngkvtyaadi| ataH SaNNAmapyetAsAmaSTa SaSTisahasrAdhikaM lakSamekaM saritaH privaarH| tathA paJcalakSANi sadvAtriMzat sahasrANi punaH sakurUNAM vijayAnAmanta dIrahitAnAM bhavanti evaM rAzidvayasya mIlane pUrNAni saptalakSANi saritaH etAvatya pavApara videhe devakurusamanvite tataH samastamahAvidehe caturdazalakSANi 1400000 slilaaH| punaHstrINi lakSANi navati sahasrAdhikAni bharatAdInAM zeSANAM paTakSetrANAM evaM sarvAGke saptadazalakSANi dvinavatisahasrAdhikAni 1792000 nadho bhavantItyuktaM ca sUtre caudasalakkhA chappannasahassa jaMbudIvammi / huMti u sattarasalakkhA bANavaisahassasalilAo // iti tathA siddhAntAnusAreNa punarevaM jJAyate yan grAhayanyAdInAM dvAdazanadInAM parivAro na sambhavati / yata etadvyatiriktA jambUdvIpe yA anyAH saritaH santi tAsAM pravAhAt mukhe sarvAmAM dazaguNo vistAraH supratItaba uktaM ca vAcakamukhyena sarvA nadyaH pravAhaH dazaguNe mukhe vistAra pazcAzad bhAgAvagAhA iti / etAsAM tu tathA na kinnu pravAhamadhye mukhe caikarUpaH paJcaviMzatyadhikayojanazatalakSaNaH pratyekaMvistAra: nAnyaH kazcidvizeSo na ca parivAro'pyAsA dRzyate kSetrasamAsavRhabRtyanusAreNa ataHpratIyate yadyetAsvanyA anekAni sahasrANi nadyaH pravizeyuH tadA kartha krameNa parataH parato gacchantInAM vistAravizeSo gaGgAdInAmiva na sampadyateti / anyacca pUrva videhe bhadrazAlavanasamIpavartinoH kacchamaGgalAvatIvijayayostathA mukhavanopakaNThasthayoH puSkalAvatIvacchanAmnozca // 18 // For Private and Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir vijayayorantanadInAmabhAva evAsti ata eteSu caturdhapi pratyekaM sAmastyenASTAviMzatiraSTAviMzatisahasrANi nadyaHsanti / gaGgAsiMdhusambandhinyo nAparAH / yAvatI ca kacchavijaye bhUmirantanadImatAM mukacchAdInAM dvAdazAnAmapyenyeSAM ca tAvatyeva nAdhikA, ataH kathaM teSu bahutarA nadyo grAhavatyAdyantanadIsaMyoge'pi vizeSabhUmerabhAvAt sambhavanti ? atrAha-naitat saMvAdakoTimATIkate yato jambUdvIpaprajJaptAvapyantanadInAM pratyekamaSTAviMzati nadIsahasralakSaNaH parivAro bhaNitastathA ca tadvAkyaM "gAhAvaI mahAnaI pavaDhA samANI sukacchamahAkacchavijaye duhA vibhayamANI 2 aTThAvIsAe salilA sahassehiM samaggA dAhiNeNaM sIyaM mahAnaI samuppeI" apare'nUcAnAH punaritthaM pravadanti-yathA aSTAzItigrahAzcandrasyaiva parivAratayA prasiddhA api sUryasyaiva eta eva parivAraH na punaranyaH pRthak prtiiyte| uktaM ca samavAyAGgavRttI aSTAzIti mahAgrahA pate yadyapi candrasyaiva parivAro'nyatra zrUyate tathApi sUryasyApIndratvAdeta devaparivAratayA'baseyA iti tathA gaGgAsindhusambandhinya evASTAviMzatiraSTAviMzatirnadIsahasrANi antarnadInAmapi parivAra iti evamaparavidehe'pi jJAtavyamiti // 24 // ____ atha sUtrakAro'mumevArtha spaSTayan sakalajambUdvIpa-nadInAM saMkhyAmAhasIyA sIoyA vi ya, battIsasahassa pNclkkhehi| sabve caudasalakkhA, chappannasahassa melaviyA // 25 // sIyA iti-zItA nadI pazcabhilakSAtriMzatA sahInadIbhiH samaM jarSi vajantIti pUrvataragAthAyAH sambandho gRhyate / tathA zItodA api pRthagetAvataiva privaarennaavgntvyaaH| tataH sarvasaMkhyayA ki jAtamityAha-savvetyAdi sarve nadIvAcino'GkA iti gmyte| yadi vA prAkRtvAlliGgavyatyaye sarvA nadyaH melaviya tti melitA iti Niganto'pi mUlArthAdyotakaH yathA rAmo HALARIGLIATRICIANICO For Private and Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shn Kailassagarsun Gyanmandir ja0TIkA // 19 // SHAHARSASARASWATERS rAjyamakArayadakarodityarthaH, tato militAH samuditAzcaturdaza lakSANi paT pazcAzat sahasrANi aSTasaptaternadInAM parivArastAvemAH caturdazagaGgAdyA hradasambhavAH tathA kuNDaprabhavA gaGgAsiMdhupramANAH prati vijayaM dve dve iti kRtvA dvAtriMzati vijayeSu catuH paSTiH, grAvahatyAdyA dvAdaza tu parivArahInA antarnadya evametA navatirmahAnadyo bhavanti jambUdvIpe paraM pUrvoktAt pada pazcAzat sahasrAdhika caturdazalakSalakSaNAt parivArAdetAH samadhikA vijJeyAH na punastanmadhye gaNanIyAH / yato 'gaGgA sindhU rattA rattavaI' iti gAthayA caturdazasahasrasaGkhyaH parivAro mUlanadI vyatirikta ukta ityAdi / AzAmbaramatAnusAriNo'pyevamevAhuH tathA ca tad granthaH jaMbuddIvanarAhiva saMkhAsavvanai caudahaya lkkhaa| chappannaM ca sahassA, navaI naIo kahaMti jiNA / / iti / / 25 // samprati mahAnadInAM prabahamukhayovistAramAhachajjoyaNa sakose, gaMgAsiMdhUNa vittharo mUle / dasaguNio pajjaMte, iya duduguNaNeNa sesANaM // 26 // chajjoyaNe tti / gaGgAsindhvoH sAdRzyAd raktAraktavatyorapi mUle prabahe hudAnnissAre iti yAvat , sakrozAni sagavyUtAni paTyojanAni vistaraH prapaJcaH, paryante samudrAdipraveze dazaguNitodazaguNaH sArddhadvASaSTiyojanarUpo vistAro bhavati / tathA'bhyantarANAM | rohitAMzAdInAM svarUpamAha-iya ityAdi / ityanayA dizA zeSANAM dvAbhyAM dvAbhyAM guNanaM dvidvi guNanaM tena dvi dvi guNanena vistAraH zeSANAmavaziSTAnAmanuktAnAmiti yAvat labhyate iti zeSaH / tadyathA-rohitAMzA-rohitA-rUpyakalA-suvarNakUlAnAM prabahe dvAdazaparyante paJcaviMzaMzataM yojanAni vistAraH / tathA tanmadhyAnAM harikAntA haritsalilAnArIkAMtA narakAntAnAM haTatoraNAnirgame HEALCCASSEUSHARELI CCESS // 19 For Private and Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org paJcaviMzatirjaladhipraveze tu sAdezatadvayaM yojanAni / punaH zItAzItodayostoraNAnniHsAre paJcAzat paryanta paJcazatAni yojanAnAM prapaJca iti gAthArthaH // 26 // idAnIM sUtrakAraH svayameva mugdhAvabodhArthaM varSadharANAmuccatvaM varNayannAha- joyaNa sayamuciTThA kaNayamayA sihari cullahimavaMtA / ruppi mahAhimavaMtA, dusauccA ruSpakaNayamayA ||27|| joya ti / zikharI paryantavartI vargatharaH, culla iti kSullo mahAhaimavatApekSayA ghurhimavAn kSullahimavAn etau yojanazatamucciddhAvucchritau kIdRzAvityAha--kanakaM svarNa tanmayau tadvarNAvityarthaH / tathA ruppItyAdi rukmimahAhimavatau dve zate yojanAnAmiti gamyate / ucciddhAvucchritau dvizatoccau tathA rUpyakanakamayau krameNa / tathAhi - rukmI rUpyamayaH, mahAhimavAMstu hiraNmaya iti / iha yadyapyavagAho nokaH sUtrakAreNa tathA'pyucchrayasya caturthAMzamAno'vagamyaH / uktaM ca sacce vipanyavarA, samayavittammi maMdaraviNA / dharaNitale avagADhA, usseha cautthayaM bhAyammiyaM // iti // 28 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cattAri joyaNasae, ubviddho nisaTa nIlavaMto y| nisaDho tavaNijjamao, verulio nIlavaMta girI // 28 // cattAriti / niSadhatvAri yojana zatAni ucciddha uccaH, na kevalamayaM, nIlavAMzca tAvadevoccaH / caH samuccaye / tathA niH tapanIyamayo jAtyasvarNa nirmANo raktavarNa ityarthaH / mAlya (nIla) vAn giristu vairyamayo nIlavarNaH iti // 28 // For Private and Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ if in Aranana Rendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja0 TIkA // 20 // samprati svAbhidhAnaprakAzanapuraHsaraM sUtrakAro'rthakaraNopasaMhAramAhakhaMDAI gAhAe, dasahiM dArehiM jaMbUdIvassa / saMghayaNI sammattA, raiyA haribhaddasUrihiM // 29 // khaMDAitti jambUdvIpasyAyadvIpasya kSetrarUpasya saGgrahaNi samAptA iSTArthakathanena pUrNAkarityAha-dazabhirdazasaGghayAvacchinnaiH dvArairukta svarUpaiH kiM viziSTaH khaNDAitti khaNDAdInAmuddezakA gAthA khaMDAdi gAthA, tayA tathoktayA, dIrgha hrasvau mitho vRttAviti dIrghatvaM ii| khaMDAjoyaNavAsA ityanayA sUtrAdikathitayA gAthayopalakSitariti / kaiH kRte yamityAha-zrIharibhadrasUribhI racitA sUtratayA nibaddheti bhadram // atha vRttikArasya prazastiH / / nityaM zrIharibhadrasarigurakho jIyAsuratyadbhuta-jJAna zrI samalakRtAH suvizadAcAraprabhA bhAsurAH / yeSAM vAkprapayA prasannatarayA zAkhAmbusampUrNayA, bhavyasyeha na kasya kasya vidadhe santApalopo'vanau // 11 // citte zrIkRSNagacche zravaNaparibRDhazrIprabhAnandasUri,-kSetrAdeH saGgrahiNyA 'akRta' samaya gausaMvadantI sadaryaiH / etAM vRtti khananda jvalanazazimite 1390 vikramAbde caturthI, bhAdrasya zyAmalAyAmiha yadanucitaM tad budhAH zodhayantu // 2 // REFRESISTRARETARRARHATSAR hai iti kSetrasaGgrahaNivRttiH samAptA BEACHRICHIGILICHOPRUCHA: SCARICHIATRIALS AAAAAAAAESARS // 20 // For Private and Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Sher Kailasagarsuri Gyanmandir tapovana saMskAra pITha jJAnakoSa(jJAna bhaMDAra)mAM maLela dAnanI nAmAvali anu. rakama nAma gAma | anu. rakama gAma surata DIsA kye tshe tshe tshe (1) 25,000/- zrI je.mU.pU.jaina saMgha nAnapurA 25,0OO|-|arihaMta ArAdhanA TrasTa 25,0OO)- balasAra jaina zve, mahAvIra svAmI valasADa |25,000/- DIsA..mU.pU.saMgha 25,000/- zrI sUIgAma che.mU.pU. jainasaMdha sUIgAma(vAva) |21,111/- zrI purUSadAnIya pArzvanAtha amadAvAda devakInaMdana jaina saMdha,nAraNapurA 21,00- beNapa jaina saMgha T15,00|-|zrI karacelIyA jaina zvetAmbara mahAjana TrasTa| karacelIyA 11,0/- zrI tAladhvaja jaina che. tIrtha kamiTI taLAjA (saurASTra) For Private and Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only