________________
પ્રકરણ : ૩
ઓળખાણ અને યોગ પ્રાપ્ત થાય જ આવો સિદ્ધાંત છે. જ્યાં સુધી સદ્ગુરુનો યોગ ન થાય ત્યાં લગી આ પુસ્તકમાં જે જ્ઞાની મહાપુરુષોના વચનો ગુંથ્યા છે તેવા ઉ. યશોવિજયજી તથા આનંદઘનજીના સ્તવનો તથા અધ્યાત્મસાર, જ્ઞાનસાર, આઠ યોગ- દૃષ્ટિ જેવા ઉત્તમ શાસ્ત્રોનો નિરંતર અભ્યાસ કરવાથી જીવને સત્પાત્રતા પ્રગટે છે. સત્ પુરુષનો અર્થાત્ જ્ઞાની પુરુષનો યોગ થાય છે, ત્યારે જીવને કેવા ભાવ વર્તે છે તે નીચેની ગાથા સૂત્રોમાં આપણે સમજીએ.
૪૬
‘સેવે સદ્ગુરુચરણને, ત્યાગી દઈ નિજપક્ષ, પામે તે પરમાર્થને, નિજપદનો લે લક્ષ. પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરુ સમ નહિ, પરોક્ષ જિન ઉપકાર, એવો લક્ષ થયા વિના, ઉગે ન આત્મ વિચાર (શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર - આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્ર ગાથા ૯, ૧૧)
સાચા સદ્ગુરુની ઓળખાણ, પ્રતીતિ, શ્રદ્ધા જેને થાય તેવો મુમુક્ષુ જીવ પોતાનું સમસ્ત જીવન દાવ ઉપર મૂકી તે સદ્ગુરુના ચરણોમાં, તેમની આજ્ઞામાં સમસ્ત અર્પણ ભાવથી નમી પડે છે અને પોતાનું જીવન ‘સત્પુરુષના વચનામૃત, મુદ્રા અને સત્સમાગમમાં' ગોઠવી દે છે. તથા નિયમિત તેનો લાભ લે છે. તેને પ્રથમ વ્યવહાર સમકિત પ્રાપ્ત થાય છે- જુઓ
સ્વછંદ મત આગ્રહ તજી, વર્તે સદ્ગુરુ લક્ષ, સમકિત તેને ભાંખીયું, કારણ ગણી પ્રત્યક્ષ, પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરુ પ્રાપ્તિનો, ગણે પરમ ઉપકાર, ત્રણે યોગ એકત્વથી, વર્તે આશા ધાર. (શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર - આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર)
ભગવાન મહાવીર પ્રભુએ ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના ૩જા અધ્યયનમાં જે ચાર દુર્લભ અંગો મુમુક્ષુને સમજાવ્યાં છે તેમાં આ ત્રીજુ અંગ -
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૪૭
‘શ્રદ્ધા પરમ દુલ્લહા’ જીવને સદ્ગુરુના ચરણકમળની ત્રણે યોગ (મનવચન-કાયા) થી એકત્વભાવે સેવા, આજ્ઞા અને વિનયભાવથી ઉપાસના કરવાથી અવશ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. લૌકિક ભાવે તીર્થંકર ભગવાનની પૂજા સેવા કરવાથી સમકિત અથવા સમ્યશ્રદ્ધા ક્યારેય પણ પ્રાપ્ત થતી નથી. (વચનામૃત પત્રાંક ૭૬૯મા અદ્ભુત બોધ શ્રીમદ્ભુએ આપ્યો છે તે જોઈએ :-)
‘બીજું કાંઈ શોધમા.' માત્ર એક સત્પુરુષને શોધીને તેના ચરણકમળમાં સર્વભાવ અર્પણ કરી દઈ વર્તો જા. એક સત્પુરુષને રાજી કરવામાં, તેની સર્વ ઇચ્છાને પ્રશંસવામાં, તેને જ સત્ય માનવામાં આખી જીંદગી ગઈ તો ઉત્કૃષ્ટમાં ઉત્કૃષ્ટ પંદર ભવે અવશ્ય મોક્ષે જઈશ.’
(શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર વચનામૃત પત્રાંક ૭૬) ‘જ્ઞાન પ્રકાશે રે મોહ તિમિર હરે, જેહને સદ્ગુરુ સૂર,
તે નિજ દેખે રે સત્તા ધર્મની, ચિદાનંદ ભરપૂર. શ્રી સીમંધર સાહિબ સાંભળો.’ (ઉ. યશોવિજયજી - સવાસો ગાથાનું સ્તવન)
ઉપર જણાવ્યા મુજબ જ્ઞાની પુરુષના યોગથી મુમુક્ષુ જીવને પોતાના આત્મામાં જ પોતાનો અંતરવૈભવ, સિદ્ધસમાન સત્તાગત ગુણો દેખાય છે અને તે મુમુક્ષુ સદ્ગુરુની સાચી શ્રદ્ધા તથા આશ્રયભક્તિ કરતો કરતો ક્રમે કરીને વ્યવહાર સમક્તિ અને પ્રાંતે નિશ્ચયસમકિત પામે છે જેને ભગવાને ‘સદ્દા પરમ દુલ્લહા’ કહી છે. જિજ્ઞાસુ જીવે ઉ. શ્રી યશોવિજયજીના બનાવેલા સવાસો ગાથાના સ્તવનનાં ભાવાર્થ ફરી ફરી વાંચવા વિનંતિ છે અને સાથે સાથે આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્રનો ભાવાર્થ પણ ભાવથી ભણવો જરૂરી છે જેથી સાચું તત્ત્વ શ્રદ્ધાન થાય, અને આત્મકલ્યાણ થાય - ‘સર્વ જીવ છે સિદ્ધ સમ જે સમજે તે થાય.’
