________________
૧૮૦
પ્રકરણ : ૮ અનુષ્ઠાનો – ભક્તિ, છ આવશ્યક, પ્રતિક્રમણ આદિ વ્યવહાર ધર્મની ક્રિયા આત્માના લક્ષપૂર્વક અને ભાવપૂર્વક કરવાથી જ ભવ સમુદ્રનો પાર થાય છે. ધન્ય તે કાય, જેણિ પાય તુજ પ્રણમીયે,
તુજ થણે જેહ ધન્ય! ધન્ય ! જીહા, ધન્ય તે હૃદય જિણે તુજ સદા સમરીએ, ધન્ય તે રાત ને ધન્ય! દિહા,
ઋષભ જિનરાજ ....(૭) જુઓ... આ ગાથામાં ન્યાયવિશારદ, સમર્થ જ્ઞાનયોગી, ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી પ્રભુનંદન અને પ્રભુભક્તિનું કેવું ઉત્કૃષ્ટ બહુમાન સમજાવે છે કે, હે પ્રભુ ! તે સાધકની કાયાને પણ ધન્ય છે કે જે કાયા હંમેશાં આપના ચરણકમળમાં ઉલ્લસિત ગુણાનુરાગથી પ્રણામ કરે છે. વળી હે પ્રભુ ! તમારી ભાવપૂર્વક સ્તવના કે બહુમાન કરે છે તે જિહ્વા એટલે જીભને પણ ધન્ય છે. વળી તે સાધકના હૃદયને પણ ધન્ય છે કે જે સદા તમારું જ સ્મરણ કરે છે. તથા તે રાત અને દિવસની પળોને પણ ધન્ય છે કે, જે કાળમાં માત્ર તમારું જ સ્મરણ મનમાં રહ્યા કરે છે ! આવી રોમેરોમ ભક્તિ પ્રભુ પ્રત્યેની જેના હૃદયમાં અહોરાત ચાલતી હોય છે. તે સાધકને ધન્ય છે, ધન્ય છે! આ ગાથાના દિવ્યવચનો જે ભક્તિયોગના અમૃતઅનુષ્ઠાન ઉપર સોનાની છાપ જાણે પાડે છે, અર્થાત્ આવી અલૌકિક ભક્તિ આરાધનાથી સાધક અવશ્ય સમ્યદર્શન પામી પ્રાંતે કેવળજ્ઞાન પામી મોક્ષે અવશ્ય જશે એવી આ સ્તવનમાં અલૌકિક ભક્તિ કેવી રીતે કરવી તે ઉપાધ્યાયજી સમજાવે છે. એક પદમાં શ્રીમદ્ દેવચંદ્રજી જિનેશ્વર ભગવાનનાં વંદનનું અલૌકિક માહાભ્ય આવી રીતે જણાવે
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૧૮૧ “એકવાર પ્રભુ વંદના રે, આગમ રીતે થાય, કારણ સત્યે કાર્યની રે, સિદ્ધિ પ્રતીત કરાય.”
| (સંભવનાથ ભગવાનનું સ્તવન શ્રી દેવચંદ્રજી) અર્થાત્ વીતરાગ પરમાત્મા અનંતજ્ઞાની, અનંતદર્શની, સ્વસ્વરૂપમાં રમણતા કરવાવાળા, પરમ પરમેશ્વર છે, ત્રણે લોકને માટે પૂજય છે, તારણહાર છે. આવી અનુપમભાવથી, આગમશાસ્ત્રોનું રહસ્ય સમજીને પ્રભુને સમ્યક્રપણે ઓળખીને બહુમાનપૂર્વક જે સાધક વંદન કરે છે તેનું એકવારનું વંદન પણ પોતાના આત્માની મુક્તિ નીપજવા રૂપ કાર્ય સિદ્ધિ અવશ્ય થાય જ.
હવે નીચેની બે ગાથામાં ઉપાધ્યાયજી દાસત્વ ભાવે પ્રભુની પાસે યાચના અને સ્તવના કરે છે :ગુણ અનંતા સદા તુજ ખજાને ભર્યા,
એક ગુણ દેત મુજ શું વિમાસો ? રયણ એક દેત શી હાણ રયણાયરે ?
લોકની આપદા જેણે નાસો.....(2) હે પ્રભુ ! આપના શુદ્ધ આત્મારૂપી ખજાનામાં તો હંમેશાં અનંતગુણોરૂપી અનંત રત્નો ભર્યા છે. તેમાંથી એક ‘‘ક્ષાયિક સમકિત ગુણ” મને આપતાં આપ શું વિમાસણ કહેતાં વિચારમાં પડી ગયા ? જેવી રીતે રયણાયર એટલે રત્નાકર અથવા સમુદ્રમાં જયાં અનંત રત્નો પડ્યા છે તેમાંથી એક રત્ન આપી દે તો તેને શી હાણ અથવા ખોટ પડવાની ? કંઈ જ નહિ. પણ તે રત્નવડે લોકોની આપદાઓનો નાશ થાય. તેમ આપ હે પ્રભુ ! મારા પર કૃપા કરીને એક ક્ષાયિક સમક્તિરૂપી રત્ન મને આપો તો મારા બધા ગુણો પ્રાંતે ક્ષાવિકભાવે પ્રગટે, નિરાવરણ થાય અને હું પણ સિદ્ધદશાને પામું.
