________________
૨૫૪
પ્રકરણ : ૧૦ શ્રી અભિનંદનસ્વામી જે મોક્ષે પધાર્યા છે તેમનું કેવું સ્વરૂપ છે તે સમજાવતાં કહે છે કે પ્રભુએ સર્વ કર્મોનો ક્ષય કરેલો હોવાથી ક્ષાયિકભાવે પ્રગટ થયેલા અનંત ગુણો જેવા કે અનંતજ્ઞાન, અનંતદર્શન, અનંત વીર્ય અને અનંત સુખ ઈત્યાદિ અનંત અનંત ગુણસ્વરૂપવાળા આ પ્રભુ છે. વળી તે પરમાત્મા જન્મ-જરા-મરણ વિનાના હોવાથી સનાતન શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ દ્રવ્ય છે, એટલે કે દ્રવ્યથી નિત્યસ્વભાવવાળા છે. વળી તેમના પૂર્વના મોહાદિના સર્વ વિકારો નષ્ટ થયેલા હોવાથી અત્યંત નિર્મળ અને શુદ્ધ આત્મદ્રવ્ય છે. તથા અન્ય સર્વપદ્રવ્યોના સંગનો ત્યાગ કરવાથી પણ નિઃસંગ છે. આ અસંગ અનુષ્ઠાનની વિચારણા ચાલે છે તેમાં સર્વથી ઉત્તમ જો નિઃસંગતા (અસંગતા) પ્રાપ્ત કરી હોય તો તે શ્રી અભિનંદનસ્વામી છે. વળી સર્વ કાર્મણ વર્ગણાનો ત્યાગ કર્યો હોવાથી “એક પરમાણુ માત્રને પણ ન સ્પર્શતા, પૂર્ણ કલંક રહિત અડોલ સ્વરૂપ જો” એવી શુદ્ધ ચૈતન્યમૂર્તિ ભગવાનની પ્રગટ છે. તેવા અસંગ, અડોલ, શુદ્ધાત્મા છે, અર્થાત્ પરમાત્મા છે.
આ પ્રમાણે સર્વથા અન્ય દ્રવ્યોના ત્યાગી બનીને, માત્ર પોતાના જ આત્માની જ્ઞાનાદિગુણોમય અનંત ગુણવૈભવ જે તેમની વિભૂતિ છે તેમાં જ નિરંતર પરિણમનારા, રમણ કરનારા છે તે પરમાત્મા ક્યારે પણ ભવિષ્યમાં અન્ય દ્રવ્યનો સંયોગ કરનારા નથી. તો આવા નિઃસંગ શુદ્ધ પરમાત્માને મારે મળવું છે તે કેવી રીતે મળાય એવો પ્રશ્ન જાણે શ્રી દેવચંદ્રજી ઊભો કરે છે કે, મારી લગની પ્રભુને મળવાની, પ્રીતિ કરવાની છે તે કેમ થશે ? શું કરવાથી પ્રભુને મળવાનું શક્ય બનશે ? તેનો જવાબ નીચેની ગાથામાં આવે છે.
પણ જાણું આગમ બળે, મિલવું તુમ પ્રભુ સાથ હો, મિતo પ્રભુ તો સ્વસંપત્તિમયી, શુદ્ધ સ્વરૂપનો નાથ હો. મિતo
કયું જાણું કર્યું બની આવશે...(૪)
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૨૫૫ શ્રી દેવચંદ્રજી મહાત્મા સર્વ આગમ શાસ્ત્રોના પારગામી છે અને ઊંચી અધ્યાત્મદશા પ્રાપ્ત કરેલી હોવાથી સમર્થ અને પ્રબુદ્ધ જ્ઞાની હતા. તેથી શ્રુતજ્ઞાનના બળે આગમ પ્રમાણથી સમજાવે છે કે, અભિનંદનસ્વામી તો પૂર્ણ વીતરાગ છે અને પોતાના અનંતગુણોના સ્વામી છે અને સાદિ-અનંત કાળ પોતાની શુદ્ધ સંપત્તિને ભોગવતા સિદ્ધાલયમાં સ્થિર છે. તેમને મળવું હોય તો, પ્રભુ તો વીતરાગતા છોડીને મને મળવા આવવાના નથી. અર્થાત્ પ્રભુ તો કેવળી વીતરાગ છે ને હવે કદી સંસારી બની મને મળવા આવવાના નથી. પરંતુ હું જો પ્રભુની આજ્ઞાભક્તિનું અવલંબન લઈને હું પોતે તેમના જેવો બનું, તેમની સમાન વીતરાગ સર્વજ્ઞ બનીને મોક્ષે જાઉં તો પ્રભુ સાથે મિલન થઈ શકે છે. આવી રીતે ગ્રન્થકર્તા આપણને સમજાવે છે કે, હે ભવ્ય જીવો, તમને વીતરાગ પરમાત્માને મળવું હોય તો જિનઆજ્ઞા - અસંગ અનુષ્ઠાનની તીવ્ર આરાધના કરી, સર્વ વિષય કષાયથી મુક્ત થઈ, વીતરાગતા પ્રાપ્ત કરી ત્વરાથી મુક્તિપદની આરાધના કરો તો સર્વ દુ:ખનો ક્ષય થશે અને ભગવાન સાથે મંગળ મિલન પણ થશે.
હવે ખૂબ જ અગત્યની અને મોટી શરત મૂકે છે કે પ્રભુને મળવા સાધકે શું કરવું જોઈએ.
પરપરિણામકતા અછે રે, જે તુજ પુદ્ગલજોગ હો, મિતo જડ ચલ જગની એંઠનો રે, ન ઘટે તુજને ભોગ હો. મિતo
કર્યું જાણું કયું બની આવશે...(૫) નિશ્ચયનય પ્રમાણે જગતના સર્વ જીવો સિદ્ધસમાન અનંતગુણ સંપત્તિના સ્વામી છે પણ સંસારી જીવોના તે ગુણો કર્મોથી અવરાયેલા છે, સત્તાગત દ્રવ્યમાં તો છે જ, પણ પ્રગટ થયા નથી તેથી જીવો પોતાના આત્મસ્વભાવને ભૂલી જઈ, અનાદિકાળથી મોહ (અજ્ઞાન)ના
