________________
પ્રકરણ : ૧૦
૩. ઉપાધ્યાય યશોવિજયજીકૃત
શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનનું સ્તવન હમ મગન ભયે પ્રભુ ધ્યાનમેં, વિસર ગઈ દુવિધા તન મન કી,
અચિરાસુત ગુણગાન મેં. હમ મગન ભયે...(૧)
આપણે આ પુસ્તકમાં પ્રીતિ અમૃત અનુષ્ઠાનમાં પ્રભુ પ્રત્યે હૃદયનો પ્રેમ, પ્રીતિ અનુયોગ વિષે વિસ્તારથી વિચારણા કરી અને ત્યારબાદ ભક્તિ અમૃત અનુષ્ઠાનમાં પ્રભુભક્તિનું માહાભ્ય સમજાવ્યું. પ્રીતિ અને ભક્તિ જ્યારે પ્રભુ પ્રત્યે એકનિષ્ઠાથી આગળ વધે છે ત્યારે જિનઆશા-જિનવચનમાં મગ્નતા થવાથી અમૃત અનુષ્ઠાન કેમ થાય તે વિષે પણ વિચારણા કરી, આ છેલ્લા અસંગ અનુષ્ઠાનમાં પ્રભુના ગુણોમાં મગ્નતા, ધ્યાનરૂપી સ્થિરતા અને તેના ફળરૂપે અંતરમુખતા અથવા અસંગતા કેમ પ્રાપ્ત થાય તેની વિચારણા ઉપરના બે સુંદર સ્તવનોમાં વિચારી.
જે સાધક જીવને પંચમકાળમાં મોક્ષમાર્ગની આરાધના કરવી હોય તેણે વીતરાગ પ્રભુના ગુણાનુરાગવાળી તત્ત્વભક્તિનો માર્ગ સમજીને આરાધવો અત્યંત જરૂરી છે.
શ્રી યશોવિજયજી એક પ્રબુદ્ધ જ્ઞાની અને સમસ્ત ધૃતસાગરના પારગામી છે. આ સ્તવનમાં પોતાની અનુભૂતિના પ્રમાણથી પ્રભુના ગુણાનુરાગવાળી તત્ત્વભક્તિનો અલૌકિક મહિમા સમજાવે છે જે ભક્તિ કરવાથી સાધક જીવ પણ સમ્યક્ટર્શન પામે છે.
પહેલી ગાથામાં કહે છે કે અમે શુદ્ધ સ્વરૂપી એવા શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનના ધ્યાનમાં, તેમના અનંતગુણોરૂપી કમળમાં અમારું મન મગ્ન થયું છે અને અચિરાસુત એટલે અચિરામાતાના નંદન શ્રી
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૨૬૯ શાંતિનાથ ભગવાનના અનંત ગુણોનું ભક્તિપૂર્વક જ્ઞાન કરતાં અમારા તન અને મનની બધી જ દુવિધા અર્થાત્ અસ્થિરતા દૂર થઈ છે અને મનની ચંચળતા દૂર થવાથી, મન શાંત થવાથી ચિત્તપ્રસન્નતા અને અદ્ભુત શાંતિનો અનુભવ થયો છે. શ્રી આનંદઘનજી આ વાતને પુષ્ટ કરતાં કહે છે કે, “મન સાધ્યું તેણે સઘળું સાધ્યું” .
ઉપાધ્યાયજીના દરેક પદોમાં, સૂત્રોમાં ઘણું જ ઊંડું રહસ્ય અને તત્ત્વજ્ઞાન જોવા મળે છે. જ્યાં સુધી જીવની બાહ્યદૃષ્ટિ છે, જગતના પૌલિક પદાર્થોમાં સુખબુદ્ધિ વર્તે છે અને તેને લીધે ઈષ્ટ-અનિષ્ટ યોગના રાગ-દ્વેષના પરિણામો જ વર્તે છે અને તેનાથી ચિત્તની ચંચળતા, અજંપો, દુઃખ, ક્લેશ વગેરેના કડવા અથવા અશાંતિજનક પરિણામો મનનાં વર્તે છે.
પરંતુ જયારે સાધક જિનવાણીનું અમૃતપાન કરીને જિનેશ્વર ભગવાનના દર્શનથી માંડીને પ્રભુ ભક્તિમાં લીનતા, મગ્નતા કરે છે ત્યારે જાણે ચમત્કાર થયો હોય તેમ અચાનક મન એકદમ શાંતિ અનુભવે છે. આપણા આત્માનો ઉપયોગ જગતના પદાર્થો અને સંયોગોથી મુક્ત થઈ, પ્રભુભક્તિમાં મગ્ન થાય ત્યારે પ્રભુના ગુણાનુરાગથી અને તત્ત્વભક્તિના પરિણામથી આપણું મન પ્રભુના ચરણોમાં થોડીવાર સ્થિર થાય છે અને તે ધન્ય પળોમાં જો સાધક ઉપયોગને અંતરમુખ કરે તો અપૂર્વ એવી શાંતિનો અનુભવ થાય. આવી પ્રક્રિયામાં આપણા આત્માના ઉપાદાનમાં પ્રભુની સેવાભક્તિથી ઉપાદાન કારણતા” પ્રગટે છે. અર્થાતુ ઉપાદાન Activate થાય છે. જેવા પ્રભુમાં અનંત ગુણો પ્રગટ થયા છે તેનું દર્શન થતાં, સાધકને પોતાના આત્મામાં પોતાનો અંતરવૈભવ નજરાય છે અને તેનાથી ધ્યાનમાં મગ્નતા થાય છે અને તેના ફળરૂપે બધી જ અશાંતિ દૂર થતાં અદૂભૂત શાંતિ, ચિત્ત પ્રસન્નતાનો અનુભવ થાય છે. આવી શાંતિનો
