________________
૩૧૮
પ્રકરણ : ૧૨ જિનવાણીનો અભ્યાસ કરવા સૌ વાચકો, સાધકોને મૈત્રીભાવે વિનંતિ-સૂચના
મનુષ્યભવ મળવો અતિ દુર્લભ છે એમ ભગવાન મહાવીર સ્વામીએ ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રના ૩જા અને ૧૦માં અધિકારમાં શ્રી ગૌતમસ્વામી અને શ્રી સુધર્માસ્વામીને વારંવાર સમજાવતાં પ્રતિબોધે છે કે “સમથર્ જય ! આ પમાય !' અર્થાતુ હે ગૌતમ ! એક સમય માત્રનો પણ પ્રમાદ ન કરવો અને આવો અવસર ફરી નહિ મળે તેમ જાણી ઝબકે મોતી પરોવી લો. જિનવાણીનું માહાસ્ય આપણે આવા દિવ્ય સ્તવનોનાં સુંદર પદોમાં જાણ્યું. પરંતુ ઘણી વાર આપણને જૈનકુળમાં જન્મ મળ્યો અને આપણે મોટા થઈશું ત્યારે ધર્મની આરાધના કરશું એવી એક સામાન્યપણાની માન્યતા ઘર કરી ગઈ છે જેથી જોઈએ તેવો જ્ઞાનાભ્યાસનો, અને ધર્મક્રિયાનો લક્ષ્ય બંધાતો નથી અને આરંભ પરિગ્રહ તથા વિષય કષાયના મલિન પરિણામોમાં જ આપણો મનુષ્યભવ વેડફાઈ જાય છે !
પરંતુ ‘‘જાગ્યા ત્યારથી સવાર'' એ ન્યાયે It is never too late. મને યુવાન વયમાં દેવ-ગુરુકૃપાથી ધર્મસાધના કરવાની તીવ્ર રુચિ થયેલ તે માટે હું ભગવાન મહાવીર પ્રભુનો અત્યંત ઋણી છું. અને તમને સૌને મારી અનુભૂતિના બળથી કહું છું કે તમે દરરોજ એકથી ત્રણ કલાક ધર્મ આરાધનાનો ક્રમ બનાવશો તો આ જિનવાણી રૂપી પારસમણીના સ્પર્શથી આત્માનું ઉપાદાન જાગૃત અવશ્ય થશે અને આપણી સૌની મોક્ષની મંગળયાત્રા આવા અમૃત અનુષ્ઠાનોની સાધનાની સુગમતાથી આગળ વધશે. આના પ્રમાણ માટે આ પુસ્તકના અંતમાં મહોપાધ્યાય યશોવિજયજીના ગ્રન્થરત્નરૂપી દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયના રાસમાંથી થોડી ગાથા સમજાવી જિનવાણીના ગુણગ્રામ અને બહુમાન
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૩૧૯ કરીને સૌને જિનવાણીનો અભ્યાસ કરવા પ્રાર્થના કરું છું. જુઓ કેવી છે આ જિનવાણી :
સામાન્ય મ જાણો, એ તો જિન બ્રહ્માણી | ભલી પરિ સાંભલો, તત્ત્વરયણની ખાણી / એ શુભમતિમાતા, દુર્મતિવેલી કુપાણી | એ શિવસુખ સુરત, ફલ રસાસ્વાદ નિસાણી. (૧૬-૩) એહથી સંભારી જિનગુણ, શ્રેણી સુહાણી ! વચનાનુષ્ઠાઈ સમાપત્તિ પરમાણી || (૧૬-૫) | (ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી કૃત દ્રવ્યગુણ પર્યાયનો રાસ)
ઢાળ ૧૬, ગાથા ૩, ૪ ભાવાર્થ: આ દ્રવ્યાનુયોગને સમજાવનારી વીતરાગ પરમાત્માની વાણી સામાન્ય છે એમ ન જાણો ! એ તો સાક્ષાત જિનેશ્વર ભગવાનની બ્રહ્માણી (વાણી) છે. માટે સાવધાનતાપૂર્વક સાંભળો, સમજો. આ જિનવાણી તત્ત્વોરૂપી રત્નોની ખાણ છે. વળી આ વાણી શુભમતિની માતા છે, અને દુર્મતિ (મલિન પરિણામો)ની વેલડીને કાપવામાં કુહાડી સમાન છે. આ જિનવાણી મોક્ષના અનંત સુખરૂપી કલ્પવૃક્ષના ફળોની રસાસ્વાદની નિશાની છે.
ઉપાધ્યાયજી ૧૬-૫ ગાથામાં કહે છે કે આ જિનવાણીને નિરંતર વાગોળવાથી, અનુપ્રજ્ઞાથી, જિનેશ્વર પરમાત્માના અનંતગુણોની સ્મૃતિ થાય છે. તેના દ્વારા આ વચન અનુષ્ઠાન અને અસંગ અનુષ્ઠાનની સાધના વડે ‘‘સમાપત્તિ” દશાની પ્રાપ્તિ થાય છે. વળી વિશેષ ધ્યાનથી સમજવું કે આ જિનકથિત પરમ રહસ્યભૂત તત્ત્વ હૃદયમાં સ્થિર થયે છતે, પરમાત્મા જ હૃદયસ્થ થયા છે એમ જાણવું. કારણકે જેની વાણી રુચે તે વાણી કહેવાવાળા વકતા (તીર્થંકરદેવ) પણ અવશ્ય ચ્યા જ સમજવા ! આવી રીતે જે મુમુક્ષુ નિરંતર જિનવાણીના
