________________
૨૦૮
પ્રકરણ : ૯ ચરણકમળ, પ્રભુની પાંત્રીસ અતિશયવાળી વાણી અને ભગવાને જે જે ક્રિયાઓ અથવા અનુષ્ઠાનો કહ્યા છે તે બધી જ શ્રાવકધર્મની આજ્ઞા - છ આવશ્યક, પ્રતિક્રમણ, ચૈત્યવંદન, પૂજન આદિ સર્વ ધર્મક્રિયાઓ પ્રભુના અત્યંત બહુમાનપૂર્વક, ઉલ્લસિત ભાવે, સદ્ગુરુ ગમથી પ્રત્યેક ગાથા અને સૂત્રોના અર્થને સમજીને કરવાથી મોક્ષની મંગળયાત્રા આનંદપૂર્વક આગળ વધે છે. દેવચંદ્રજીનું આ સ્તવન સૌએ મુખપાઠ કરીને તેની બહુમાનપૂર્વક ભક્તિ કરવી જરૂરી છે જેથી આત્મકલ્યાણ થશે એવી ગેરન્ટી ગણીશ્રી દેવચંદ્રજી આપે છે :
શ્રી સંભવ જિનરાજજી રે, તાહરું અકલ સ્વરૂપ, સ્વપર પ્રકાશક દિનમણી રે, સમતા રસનો ભૂપ, પૂજો પૂજો રે ભવિકજન પૂજો રે પ્રભુ પૂજય પરમાનંદ. (૧)
વર્તમાન ચોવીસીના ત્રીજા તીર્થંકરદેવ શ્રી સંભવનાથ ભગવાન જિનરાજ છે, એટલે કે રાગ, દ્વેષ અને મોહને સર્વથા જીતીને, સર્વ ઘાતિકર્મોનો ક્ષય કરીને પૂર્ણ વીતરાગ થયા છે અને તીર્થકર નામકર્મના ઉદયથી ‘તિજ્ઞાણે તારયાણં' એટલે પોતે તર્યા છે, સર્વજ્ઞ વીતરાગ થયા છે અને જગતના જીવોને નિષ્કારણ કરુણાથી બોધીને તારનારા
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૨૦૯ જગતના સર્વ જીવોના ભૂત, વર્તમાન, અને ભાવિના દ્રવ્ય, ગુણ, અને પર્યાયોને કેવળજ્ઞાનથી એક સાથે જાણો છો. અર્થાત્ આપના જ્ઞાનની અનંતતા તો સાનંદ આશ્ચર્ય ઉપજાવે છે. વળી આપ પ્રભુ કેવળજ્ઞાનથી સૂર્ય સમાન જગતના સર્વ દ્રવ્યોને પ્રકાશનારા છો અને સર્વજ્ઞતા પામીને આપના બોધથી જગતના સર્વજીવોને તારનારા છો.
વળી હે પ્રભુ ! આપ તો સમતારસના ભૂપ એટલે રાજા છો. લોકાલોકને જાણનારા સર્વજ્ઞ છો, છતાંય તમારો ઉપયોગ તમારા આત્મસ્વરૂપમાં જ મગ્ન છે. કારણકે તમે પૂર્ણ વીતરાગ છો. શ્રી દેવચંદ્રજી મ. સા. પ્રથમ ગાથામાં તીર્થંકરદેવની અલૌકિક ઓળખાણ આપણને કરાવે છે અને કહે છે કે, હે ભવ્ય જીવો ! તમે વીતરાગ પરમાત્માને ભાવથી પૂજો, વારંવાર પૂજો કારણકે આવા દેવાધિદેવ સર્વજ્ઞ વીતરાગ પ્રભુને પૂજતાં પરમ આનંદ ઉત્પન્ન થાય છે. જે ભવ્ય જીવો પરમાત્માના શુદ્ધ પારિણામિક ભાવવાળી પરમસિદ્ધ દશા ને સદ્દગુરુ બોધથી સમ્યપણે જાણે, શ્રદ્ધા કરી તેમનું બહુમાનપૂર્વક ઉપાસના કરે તે ભવ્ય જીવ અવશ્ય પોતે વીતરાગતા પામે. કારણ કે મોક્ષપ્રાપ્તિના વીતરાગ પ્રભુ પ્રબળ નિયામક કારણ છે. તેમની ઉપાસના સાચા હૃદયના ભાવોલ્લાસથી થાય તો સાધક જીવને પોતાનું આત્મસ્વરૂપ અવશ્ય પ્રગટ થાય. અર્થાતુ સમ્યક્દર્શનથી માંડીને ઠેઠ સિદ્ધદશા પામવાને માટે વીતરાગ પરમાત્મા અને તેમની વાણી, તેમની આજ્ઞા એ ભવ્ય જીવને સંસાર સાગરને પાર કરવા સફરી જહાજ છે, પ્રબળ મોક્ષનું નિમિત્ત છે એમ પ્રથમ ગાથામાં સમજાવ્યું છે.
બીજી ગાથામાં વીતરાગ ભગવાન કેવા અનુપમ નિમિત્ત છે તે ખૂબ જ સુંદર લબ્ધિવચન પ્રયોગથી સમજાવે છે અને આ ગાથામાં જાણે આ પુસ્તકના બધા જ અમૃત અનુદાનોનો સાર સમાયો છે. જુઓ
વળી હે પ્રભુ ! તમારું સ્વરૂપ તો “અકલ’ એટલે કળી ન શકાય, સમજી ન શકાય તેવું છે. આપની સર્વજ્ઞતા, સર્વ આત્માના ગુણો અનંતજ્ઞાન, અનંતદર્શન, અનંત વીર્ય અને અનંત સુખ આ સર્વ ગુણો ક્ષાયિક ભાવે પ્રગટ થયા છે. તેનાથી આપ વીતરાગ છો અને સર્વજ્ઞ છો એટલે કે સ્વપરપ્રકાશક છો. સર્વજ્ઞતાના ગુણોને લીધે આત્માના સર્વ ગુણો આપના નિરાવરણ થઈ પ્રકાશિત બન્યા છે અને પરધર્મ એટલે પરદ્રવ્ય, જેવા કે ધર્માસ્તિકાય આદિ છ દ્રવ્યો, નવ તત્ત્વ અને
