________________
૧૯૨
પ્રકરણ : ૮
ભક્તિયોગ અમૃત અનુષ્ઠાનનો સારાંશ
ધ્યાનયોગ, જ્ઞાનયોગ, કર્મયોગ અને ભક્તિયોગના અનુષ્ઠાનો જ્ઞાની મહાત્માઓએ મોક્ષની સાધના માટે બતાવ્યા છે. તેમાંથી પંચમકાળમાં પ્રીતિ-ભક્તિયોગ મોક્ષ સાધનાનો સરળ, સુગમ, સચોટ અને આબાલવૃદ્ધ સૌને સહેલાઈથી રુચિકર બને અને તેની સાધના કરતાં આનંદની વૃદ્ધિ જ થયા કરે તેવો ‘‘સંજીવની ઔષધિ’’ સમાન કલ્યાણકારી છે. આ મહાત્માઓના વર્તમાન તીર્થંકર ચોવીસીના ૨૪ સ્તવનો એટલે ટોટલ મળીને ૯૬ સ્તવનોમાં દ્રવ્યાનુયોગ, જ્ઞાનયોગ, પ્રીતિ-ભક્તિયોગ અને આત્મસાધનાયોગનો સુંદર અને સરળ નિચોડ આપ્યો છે. આ પુસ્તકમાં બતાવેલા સ્તવનોનાં વિવેચન સૌને રુચિકર થાય તેવી ભાવનાથી માત્ર selected એટલે સેમ્પલ તરીકે થોડાક જ સ્તવનો રજુ કર્યા છે. પરંતુ જિજ્ઞાસુ સાધકોની ખાસ વિનંતી છે કે આપણા બધાના સદ્ભાગ્યે બધા જ સ્તવનોનો ભાવાર્થ ઉપલબ્ધ છે જે પાછળના ભાગમાં તેના References Section માં તેનો નિર્દેશ કરેલ છે તેની નોંધ લઈને તે ભાવાર્થ ખાસ વાંચવા વિનંતી. પદોના ભાવાર્થ સમજીને જો ભક્તિ થાય તો જ તે ભક્તિ પ્રેમલક્ષણામાંથી સ્વરૂપાનુ-સંધાન કરાવે અને ક્રમે કરીને તે સાત્ત્વિક ભક્તિ બની, અંતે તાત્ત્વિક ભક્તિ બને ત્યારે તેમાંથી પરાભક્તિનો માર્ગ ખૂલો થાય જે અવશ્ય સમ્યક્દર્શનનું પ્રબળ કારણ બને. આમ આ ભક્તિયોગને અમૃત અનુષ્ઠાન સાધવાના નીચેના Simple Steps દર્શાવ્યા છે.
૧. દરરોજ એક એક સ્તવનના ભાવાર્થ વાંચીને તેના અર્થ સમજવાનો અભ્યાસ કરવો.
૨. એકેક સ્તવનની બધી ગાથાઓ મુખપાઠ કરવા Index Card પર ગાથાઓ લખી, રોજબરોજના કાર્યમાં ફરી ફરી તે Card ને વાંચીને થોડા થોડા પદો મુખપાઠ કરવાનો ક્રમ બનાવવો. You can also scan them on Your iphone.
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૧૯૩
૩. જે સ્તવનો મોઢે થાય તેને દિવસના બે-ચાર વખત ભક્તિભાવે Recite કરવું. આવી Practice કરવાથી, ભાવોલ્લાસ ઉત્પન્ન થશે અને ભક્તિ ભાવગર્ભિત થશે અને પ્રભુ પ્રત્યે ગુણાનુરાગ વધશે.
૪. હજારો શાસ્ત્રોનો નિચોડ આ આધ્યાત્મિક સ્તવનોમાં સમાયેલો
છે એમ જાણી, આ મહાત્માઓનો પરમ ઉપકાર હૃદયમાં વધારતા જવું અને તેમના પ્રત્યે ઉપકારર્દષ્ટિ, માહાત્મ્ય વધે તેવું ભાવદર્શન કરવું. શુદ્ધ ગુજરાતી ભાષામાં રચાયેલા આ સ્તવનો આપણો અમૂલ્ય ખજાનો છે તેનો નિયમિતપણે ભક્તિભાવે સ્તવના કરવાથી થોડા સમયમાં બધા જ મનની અને હૃદયની મલીનતા, આત્મભ્રાન્તિના રોગો ઘટતા જશે અને આત્મામાં જાણે દિવ્યપ્રકાશ, વીર્યોલ્લાસ, આનંદ અને અખંડ ચિત્તપ્રસન્નતાનો અનુભવ થશે.
૫. જેમ શરીરની શુદ્ધિ માટે દરરોજ સ્નાન કરીએ છીએ તેમ મન અને અતઃકરણમાંથી વિષય-કષાયની મલિનતા દૂર કરવા આ સ્તવનોનો ભક્તિક્રમ દ૨૨ોજ નિયમિતપણે સાધનારૂપે કરવાથી થોડા જ સમયમાં તેનો ફાયદો જણાશે. શરૂઆતમાં આ સ્તવનોના શબ્દો અઘરા લાગે પણ અભ્યાસથી કોઈ કાર્ય સફળ ન થાય તેવું ન બને. જરૂર સફળતા મળશે તેવો વિશ્વાસ અને રુચિ તથા તત્ત્વજિજ્ઞાસા તે માટે અગત્યનાં
છે. અમૃત અનુષ્ઠાનવાળી ભક્તિ ઠેઠ આપણને મોક્ષે પહોંચાડશે.
“ભલું થયું મેં પ્રભુ ગુણગાયા, રસનાનો ફળ લીધો રે, દેવચંદ્ર કહે માહારા મનનો, સકલ મનોરથ સિધો રે..... (શ્રી દેવચંદ્રજી રચિત શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનનું સ્તવન)
પ્રભુની ગુણાનુરાગની ભક્તિ કરતાં શ્રી દેવચંદ્રજી જે ધન્યતા અનુભવી છે તેવી ધન્યતા હૃદયમાં ભાસે અને સૌના આત્મકલ્યાણ માટે આ ભક્તિયોગ મોક્ષની મંગળ યાત્રામાં મંગળ બને તેવી પ્રભુપ્રાર્થના.
...
