________________
૧૪૬
પ્રકરણ : ૭
૧૪૭
ભક્તિભાવથી સભર, નૈસર્ગિક કવિ હતા અને એમના સ્તવનોની શૈલી એક વિશિષ્ટ, આગવી, ભાવભીની ભક્તિરસથી છલકે છે.
શ્રી ધર્મનાથ ભગવાનને સંબોધિને કહે છે કે, હે પ્રભુ ! મને તમારા પ્રત્યે, એટલે તમારા અનંતગણોમાં હૃદયથી ઉત્કૃષ્ટ પ્રીતિ બંધાણી છે અને તેથી મારો જીવલડો એટલે મારું હૃદય તન, મન સર્વે તમારી ઓળગે એટલે તમારી સેવામાં, આશ્રય ભક્તિમાં અહોરાત લીન છે, તમારા ગુણરૂપી પરાગમાં મારું મન રૂપી ભ્રમર મગ્ન જ રહે છે. આવી પ્રીતિ, ભક્તિ અને શ્રદ્ધા પ્રભુ પર શ્રી મોહનવિજયજીને હૃદયમાં જાગી છે તેથી તેમને ખાત્રી છે કે એક દિવસ પ્રભુ મારા ઉપર ખૂબ જ પ્રસન્ન થશે. મને દર્શન દેશે, ત્યારે હું નાના બાળકની જેમ સરળતાથી મારા મનની બધી વાતો તેમને જણાવીશ. આ ગાથામાં એક ઊંડો મર્મ તેમણે જણાવ્યો છે કે જેના હૃદયમાં પ્રભુની સાચી ભક્તિ જાગે છે. તે સંસાર ભૂલી જાય છે અને જીવ નિર્ભય થઈ જાય છે. ‘હરિનો મારગ છે શૂરાનો.”
હાં રે પ્રભુ દુર્જનનો ભંભેર્યો મારો નાથ જો, ઓળવશે નહીં ક્યારે કીધી ચાકરી રે લો, હાં રે મારા સ્વામી સરખો કુણ છે દુનિયામાંહિ જો, જઈએ રે જિમ તેહને ઘર આશા કરી રે લો. (૨).
આ ગાથામાં કવિ પોતાની અનુભૂતિ, આત્મવિશ્વાસ અને પ્રભુ પ્રત્યેની શ્રદ્ધાના બળથી કહે છે કે દુર્જનનો ભંભેય મારો નાથ, એટલે અહિંયા બે પ્રકારના દુર્જનની વાત જણાવે છે. એક પ્રકારના દુર્જન તે હોય છે કે જે ઈર્ષા કે અદેખાઈથી મારી નિંદા કરે અને બીજો. મોહરૂપી દુર્જન એવો હોય છે કે જે મારા મનને કલુષિત ભાવમાં પાડી નાખે. આવા દુર્જન પણ કદાચ મારા વિષે ભગવાનને કાન ભંભેરીને આડું અવળું સમજાવે તો પણ મારા ભગવાન મારી સેવા-ચાકરી કદી
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન ભૂલશે નહિ, મારી ભક્તિની કદર કરશે અને મારા પર અમીદ્રષ્ટિ કરશે જ એવી મારી શ્રદ્ધાપૂર્વકની ખાત્રી છે. વળી મારા જિનેશ્વર ભગવાન તો અનંતગુણનિધાન છે, વીતરાગ છે, અને કરુણાના સાગર છે, તથા તેમની સરખામણીમાં દુનિયામાં કોઈ દેવ નથી કે જેમને ત્યાં આત્મજ્ઞાનની આશા રાખીને જઈ શકાય ! આ ગાથામાં પ્રભુ પ્રત્યેની અલૌકિક ભક્તિ અને જ્ઞાનીનો આશ્રય ભક્તને કેવો નિર્ભય અને શૂરવીર બનાવે છે તેની પ્રતીતિ આપણને થાય છે ! આવા પ્રભુની શરણાગતિથી શું થાય તે હવે પછીની ગાથામાં અદ્ભુત પ્રભુભક્તિનો રસાસ્વાદ જોવા મળે છે.
હાં રે, પ્રભુ અંતરજામી જીવન પ્રાણાધાર જો, વાયો રે નવિ જામ્યો કળિયુગ વાયરો રે લો, હાં રે પ્રભુ લાયક નાયક ભક્તવચ્છલ ભગવંત જો, વારુ રે ગુણ કેરા સાહિબ સારુ રે લો (૩)
હે પરમકૃપાળુ દેવ ! આપ તો અંતરયામી છો કારણ કે આપ સર્વજ્ઞ છો. વળી આપ અમારા જીવનના આધાર છો, અર્થાત્ અવલંબન છો. તમારા જેવા ત્રણ લોકના નાથની કૃપા અમારા ઉપર હોવાથી આ હળાહળ પંચમકાળમાં જન્મ્યા હોવા છતાંય કળીયુગનો ઝેરીલો વાયરો, કલુષિત વાતાવરણ અમને જરાય જાણે અડતો જ નથી. વલી આપ પરમાત્મા અમારા મોક્ષમાર્ગના સાચા નાયક, સુકાની છો અને અનંતગુણોના રત્નાકર છો, સમુદ્ર છો અને આપના અનંત ઉપકારોને સંભારીને અમે તો ગુણાનુરાગ, પ્રમોદભાવ અને વર્ષોલ્લાસથી, તમારી શ્રદ્ધારૂપી નાવમાં ભવસાગર પાર કરી જ જઈશું. આવી અલૌકિક ભક્તિ જેના હૃદયમાં હોય તેને પ્રભુનો વિરહ કેવો લાગે તે આગળની ગાથામાં જોઈએ.
