________________
૭૦
પ્રકરણ : ૪
વિઘ્નો દૂર થઈ જાય છે અને નિશદિન તેના વધતા જતા ઉલ્લસિત ભાવ, અને પરિણામથી અલૌકિક ‘ચિત્ત પ્રસન્નતા’ તેને પ્રાપ્ત થાયછે. આ પુસ્તકનું લખાણ કરવામાં મારી પોતાની થયેલી અનુભૂતિમાં ‘ચિત્ત પ્રસન્નતા’ તેની સાખ પૂરે છે. તે શબ્દોમાં વર્ણવી શકાતી નથી. ‘ગુરુકૃપા હિ કારણ’ આ ચોથા પ્રકરણનો સાર
૨.
સંસારના ભૌતિકસુખો ક્ષણિક અને નાશવંત છે તેની સાચી સમજણ સદ્ગુરુ પાસેથી લઈને વૈરાગ્યભાવના દેઢ કરવાથી સાચી મુમુક્ષુતા પ્રગટે છે. આ મોક્ષમાર્ગનું First Step છે. આ પ્રકરણમાં વર્ણવેલા પ્રથમના ત્રણ અનુષ્ઠાન - વિષ, ગરલ અને અન-અનુષ્ઠાનથી સર્વ ધર્મક્રિયાઓ સંસારપરિભ્રમણ વધારે છે તેમ સદ્ગુરુના બોધથી સમજી તેવા દોષોથી થતી ભગવાનની વિરાધના સંપૂર્ણપણે ત્યાગવી.
૧.
૩.
મનુષ્યભવ ક્ષણભંગુર છે અને છતાંય અત્યંત દુર્લભ છે તેમ સમજીને આ મનુષ્યદેહે જ્ઞાની પુરુષને ઓળખી, તેમની શ્રદ્ધાપૂર્વક તત્ત્વશ્રવણ-બોધશ્રવણ કરવાથી સર્વ ઓધસંજ્ઞા, લોકસંજ્ઞા અને મતાગ્રહ છૂટે છે.
૪. જીવનું આત્મકલ્યાણ જ્ઞાનીની આજ્ઞા આરાધવાથી જ થાય છે' એવું આચારાંગ સૂત્રમાં ભગવાને કહ્યું છે તે શ્રદ્ધાપૂર્વક સમજીને ‘વીજળીના ચમકારે મોતીડા પરોવી લો' અર્થાત્ આત્માને જાણો. જાગો !
૫.
અમૃત અનુષ્ઠાનમાં સમજાવેલ વિધિ મુજબ સાધકે બધી ધર્મક્રિયા, નિત્યક્રમ તથા જ્ઞાનાભ્યાસ નિરંતર કરવો તો ગુરુકૃપાથી અવશ્ય આત્મકલ્યાણ થાય તેના માટે આ Golden Period છે. ‘કર વિચાર તો પામ.’ ધર્મકમાણીની આ Best Opportunity છે.
પ્રકરણ : ૫
જિનભક્તિના રસાસ્વાદના અમૃત અનુષ્ઠાનોની રૂપરેખા
જ્ઞાનીપુરુષોએ સાધક જીવોને માટે ‘મોક્ષળ યુખ્યતે રૂતિ યો:' એટલે આત્માને મોક્ષની સાથે જોડે તે યોગ. યોગમાર્ગના વિવિધ સાધનો બતાવ્યા છે. જેમ કે જ્ઞાનયોગ, કર્મયોગ, વચનયોગ, ધ્યાનયોગ અને ભક્તિયોગ, સાધક સુગમતાથી આગળ વધે તે માટે આ બધા યોગના અંગો વિસ્તારથી આગમ શાસ્ત્રોમાં અને પ્રબુદ્ધ આચાર્ય ભગવંતોએ રચેલાં શાસ્ત્રોમાં પ્રકાશ્યા છે.
મંગળાચરણમાં આપણે જોઈ ગયા કે ભગવાન મહાવીરના સમયમાં અને ત્યારબાદ હજારેક વર્ષ પર્યંત જૈનદર્શનમાં સાધકો જ્ઞાનમાર્ગની આરાધના વિશેષ કરતા હતા. જેમ જેમ પ્રાજ્ઞ અને સરળ જીવોની સંખ્યા ઘટતી ગઈ અને વક્ર અને જડબુદ્ધિના જીવોની પ્રધાનતા વધતી ગઈ તેમ તેમ જ્ઞાનમાર્ગ બહુ લોપાઈ ગયો અને વર્તમાનમાં તો ક્રિયાજડતા અને શુષ્કજ્ઞાન વધારે દેખાય છે. પણ ભગવાનના શાસનમાં યુગે યુગે ક્રાન્તિકારી યુગપ્રધાન આચાર્યો કે ઉપાધ્યાયો થયા છે જેમણે આવા દુઃખમ પંચમકાળમાં બાળજીવોને સુગમતાથી મોક્ષની સાધના થઈ શકે તેવા સરળ અને રોચક એવા ‘જિનભક્તિયોગ’ની
સુંદર આયોજના કરીને તેને સમજાવવા દ્વારા જૈન સમાજ ઉપર અત્યંત મોટો ઉપકાર કર્યો છે.
