________________
૧૩૪
પ્રકરણ : ૭ ભંડાર છે. હે પ્રભુ ! આપના અનંતગુણો ક્ષાયિકભાવે પૂર્ણપણે નિરાવરણ છે. જયારે મારા આત્મામાં એવા જ ગુણો છે પણ કર્મથી અવરાયેલા છે. તો હે ચતુર પુરુષ, આત્માના ગુણાનુરાગની ર્નિવિષ પ્રીતડી, અલૌકિક પ્રીતડી કેવી રીતે કરવી તેનું રહસ્ય કૃપા કરીને મને સમજાવો.
પ્રીતિ અનંતી પરથકી, જે તોડે હો તે જોડે એહ, પરમ પુરુષથી રાગતા, એકત્વતા હો દાખી ગુણ ગેહ.
ઋષભ નિણંદશું પ્રીતડી.... (૫) આપણા આત્મામાં સ્વરૂપના અજ્ઞાનને લીધે આ જીવમાં અનાદિકાળથી પરદ્રવ્ય સાથે પ્રીતિ, આસક્તિ અને મોહ-મૂછ વળગેલી છે. તેમાં મનગમતા પુગલ દ્રવ્યો – આહાર, ધન, દોલત, રમતગમતના સાધનોમાં તથા જીવદ્રવ્યો જેવાં કે પતિ, પત્ની, ઘર પરિવાર આદિ પ્રત્યે અહંભાવ અને મમત્વભાવમાં વર્તે છે તેનું મૂળ કારણ જીવને સ્વરૂપ વિષેનું અજ્ઞાન, એટલે કે “હું કોણ છું, ક્યાંથી થયો, મારું ખરું સ્વરૂપ શું છે? કોના સંબંધે વળગણા છે આ સંબંધ રાખું કે પરિહરું?” આવી જિજ્ઞાસા જીવને મોહાંધકારથી ક્યારેય થતી નથી. આવી પ્રીતિ પરદ્રવ્ય કે પરવ્યક્તિ પ્રત્યેની અનાદિકાળથી આત્માને છે અને જ્ઞાની પુરુષો આવી પ્રીતિને મોહથી ભરેલી અથવા વિષભરી પ્રીતડી કહે છે.
આ દિવ્ય ગાથામાં ચતુર પુરુષ એટલે જ્ઞાની ગુરુ ભગવંત શિષ્યને સમજાવે છે કે જયારે જીવને તત્ત્વશ્રવણથી અને ગુરુ આજ્ઞાની નિષ્ઠા વડે વિવેકબુદ્ધિ જાગે, વૈરાગ્યભાવના દેઢ થાય ત્યારે તે મુમુક્ષુ જીવે અભ્યાસ વડે સંસારની વિષભરી પ્રીતિને ધીમે ધીમે ઘટાડી, તે પ્રીતિ નિષ્કામભાવે “પરમ પુરુષ પ્રભુ સદ્દગુરુ” એવા જ્ઞાની ભગવાન
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૧૩૫ પ્રત્યે જોડવાથી, જ્ઞાની પ્રત્યે પ્રેમ-પ્રીતિ-ભક્તિ જેમ જેમ વધે છે. તેમ તેમ ગુરઆજ્ઞામાં વર્તવું જેથી એક તરફ સંસારના પદાર્થોમાં પ્રીતિ, આસક્તિ ઘટે અને સદ્ગુરુ પ્રત્યે અને તેના દ્વારા પોતાના આત્મા પ્રત્યે સાચો પ્રેમ પ્રગટે છે.
જયાં સુધી મુમુક્ષુને પોતાના આત્માની સ્વસંવેદન અનુભૂતિ ન થાય ત્યાં સુધી સંસાર પ્રત્યેનો પ્રેમ ઘટાડતા જવું અને સદ્ગુરુ જ્ઞાની ભગવંત પ્રત્યે પ્રેમ, પ્રશસ્તરાગ, આશ્રયભક્તિ વધારતા જવું તેવો અભ્યાસ જારી રાખવો. ભગવતીસૂત્રમાં ભગવાને પ્રકાશ્ય છે કે પરમપુરુષ વીતરાગ પરમાત્મા પ્રત્યે જે ગુણાનુરાગની પ્રીતલડી છે તે પ્રીતિ કાળાન્તરે આ જીવને વીતરાગતા આપશે જ, આપણે આગળના પ્રકરણોમાં જો ઈ ગયા કે શ્રી ગૌતમસ્વામીની ભગવાન મહાવીર પ્રત્યેની અલૌકિક જે પ્રીતિ-ભક્તિ હતી તે જ અને કેવળજ્ઞાન આપી ગઈ અને મોક્ષે લઈ ગઈ. આવી જ રીતે શ્રેણિક મહારાજા , સુલસા શ્રાવિકા, રેવતિ શ્રાવિકા જેવા શ્રાવક રત્નો પ્રભુ ભક્તિથી પ્રાન્ત તીર્થકર નામકર્મ બાંધી ‘તિજ્ઞાણે તારયાણં' બની લાખો ને તારી, પોતે મોક્ષે જશે.
આવી રીતે પરમ પુરુષ જે વીતરાગ પ્રભુ છે તેમના ઉપરનો ગુણાનુરાગ, પ્રેમ, ભક્તિ, તે રાગ, સાધક જીવને પણ “ગુણગેહ' એટલે અનંતગુણોનો ભંડાર બનાવે છે, અર્થાત્ સાધક પોતે જ કાળાન્તરે પરમાત્મસ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરે છે. જુઓ ! પ્રીતિ અનુષ્ઠાન મોક્ષનું કારણ થાય છે. !
પ્રભુજીને અવલંબતા, નિજ પ્રભુતા હો પ્રગટે ગુણરાશ, દેવચંદ્રની સેવના, આપે મુજ હો અવિચલ સુખવાસ.
(ઋષભ નિણંદશું પ્રીતડી-૬)
