Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ibollebic 10% dAdAsAheba, bhAvanagara, phona : 0278-2425322 300484s Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ digaMbarajainabaMdhamAlA saM. 31 ||shrii paramAtmane namaH // 364 zreNikacaritra bhaassaa| -LIP jisako zrIyuta paM. gajAdharalAla nyAyazAstrIne saMskRtase anuvAda kiyA aura mUlacaMda kisanadAsa kApar3iyAne chapAkara prakAzita kiyaa| vIranirvANa saM. 2441] sUrata. . [IsvI san 1914 prathamAvRtti prati 1000 nyochAvara ru. 1-12-0 ( All rights reserved. ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Printed by: Pandit Atmaramji Sharma at the "George Printing works" Benares City from page 1 to page 320 and Matubhai Bhaidas at the .Surat Jain" Printing Press, Khapatia Chuckla, Surat from page 321 to page 376 and preface &c. daaNNNNNNNNNdiN0000000000 Published by Moolchand Kisondas Kapadia, Proprietor, "Digamber Jain Poostakalaya" and. Hon. Editor " Digamber Jain " Published from, Khapatia Chakla, Chaodawadi, Surat. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ e`wed``aair bhUmikA / Here eASTRAMACHAR sahRdaya pAThaka ! yo to yaha saMsAra hai aneka manuSya Akara isameM janmadhAraNa karate haiM aura yathAyogya apane jIvanakA nirvAha kara cale jAte haiM paraMtu janma unhIM manuSyoMkA uttama sArthaka evaM prazaMsA. bhAjana ginA jAtA hai jo nisvArtha aura parahitArtha ho / manuSyoMkI nissvArthatA aura parahitArthatA unheM ajara amara banA detI hai| pUrvakAlameM jina 2 manuSyoM kI pravRtti nisvArtha aura parahitArtha rahI hai yadyapi ve puruSa isa samaya nahIM haiM tathApi unakA nAma aba bhI bar3e Adarase liyA jAtA hai aura jaba taka saMsArameM aMzamAtra bhI guNagrAhitA rahegI barAbara una mahApuruSoMkA nAma sthira rhegaa| ___ yaha jo manojJa graMtha Apake hAthameM virAjamAna hai isakA nAma zreNikacaritra hai| isa caritrake nAyaka prAtaHsmaraNIya mahArAja zreNika haiM / jaina jAtimeM mahArAja zreNikakA parama Adara hai / jainiyoMkA baccA2 mahArAja zreNika ke guNoM se paricita hai aura unake guNoMke smaraNase apanI AtmAko pavitra mAnatA hai yahAM taka ki jainiyoM ke bar3e 2 AcAryoMkA bhI yaha mata hai ki yadi mahArAja zreNika isa bhAratavarSameM janma na lete to isa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) ~~..camw-mahamnxnxx kalikAla paMcamakAlameM jainadharmakA nAmanizAna bhI sunanA kaThina hojAtA; kyoMki vartamAnameM isa bharatakSetrameM koI sarvajJa rahA nahIM / jitane bhara jaina siddhAMta haiM unake jAnane kA upAya kevala zAstra raha gaye haiM aura unakA prakAza bhagavAn mahAvIra athavA gaNAdhara gautamase aneka viSayoM meM gUDha2 praznakara mahArAja zramikakI kRpAse huA hai| mahArAja zreNika kaba hue isa viSayameM sivAya inake caritrako chor3akara koI puSTa pramANa dRSTigocara nahIM hotaa| jainasiddhAMtake AdhArase bhagavAn mahAvIrako nirvANa gaye 2440 varSa hue haiM aura bhagavAna mahAvIrake samayameM mahArAja zreNika the| isaliye isa rItise bhagavAn mahAvIra aura mahArAja zreNika samakAlIna siddha hote haiN| kahIM2 para yaha kiMvadaMtI sunanemeM AtI hai ki mahArAja zreNika rAjA caMdraguptake dAde vA paradAde the| zreNikacaritra / ___ yaha saMskRta graMtha bhaTTAraka zubhacaMdrakA banAyA huA hai| aura yaha bhASA zreNikacaritra usIkA anuvAda hai / grNthkaarpricy|| zreNikacaritrakI aMtima prazastimeM bhaTTAraka zubhacaMdrane mUlasaMghakI praMzasA kI hai isaliye yaha jAna par3atA hai ki mahArAja zubhacaMdra mUlasaMghake bhaTTAraka the evaM isI prazastimeM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnAAAAAAAAAAAAAAAAAAA inhoMne prathama hI bhagavatkuMdakuMdako namaskAra kiyA hai pIche unhIMke vaMzameM padmanaMdI, sakalakIrti, bhuvanakI, bhaTTAraka jJAnabhUSaNa evaM vijayakIrti bhaTTArakoMkA ullekha kiyA hai aura nimna likhita zlokoMse apaneko vijayakIrti bhaTTArakakA ziSya batalAyA hai| jagati vijayakIrtirbhavyamUrtiH sukIrtijayatu ca yatirAjo bhUmipaiH spRSTapAdaH nayanalinahimAMzunibhUSasya paTTe vividhaparavivAde kSmAdhare vjrpaatH||1|| tacchiSyeNa zubhedunA zubhamanaH zrI jJAnabhAvena vai pUtaM puNyapurANAmAnuSabhavaM saMsAravidhvaMsakaM no kIrtyA vyaraci pramohavazato jaine mate kevalaM nAhaMkAravazAt kavitvamadataH zrI padmanAbheridaM // 2 // artha:-naya (pramANAMza) rUpI kamaliniyoMko prakAzita karanemeM candra ke samAna mahArAja jJAnabhUSaNake paTTapara aneka paravivAda rUpa parvatoMpara vajrapAta,aneka rAjAoMse pUjita,uttama kIrtike dhAraka bhavyamUrti yatirAja zrI vijayakIrti saMsArameM jayavaMta raho // 1 // bhaTTAraka vijayakIrtike ziSya zubhacaMdrane zubha mana aura jJAnakI bhAvanAse purANase uddhRta pavitra evaM saMsArakA nAza karanevAlA yaha zrI padmanAmatIrthakarakA caritra racA hai / merA jainamatapara aTUTa sneha hai isI liye yaha racanA kI gaI hai kiMtu kIrti ahaMkAra aura kavitvake madase nahIM kI gaI hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... (4) www.rr........www.marriawar bhaTTAraka zubhacaMdrake viSayameM jo paTTAvalI milI hai usameM bhI yaha ullekha pAyA gayA hai ki bhaTTAraka zubhacaMdra bhaTTAraka vijayakIrtike hI ziSya the evaM bhaTTAraka zubhacaMdra bhagavAn kuMdakuMda padmanaMdI sakalakIrti Adike AmnAyameM hue haiN| usI prakAra nIce likhI pAMDavapurANakI prazastike zlokoMse bhI yaha bAta jAnI gaI hai ki bhaTTAraka zubhacaMdra bhaTTAraka vijayakItike hI ziSya aura kuMdakuMdAdi AcAryoMkI hI AmnAyameM the| zrI mUlasaMpre'jani padmanaMdI tatpaTTadhArI sakalAdikIrtiH kIrtiH kRtA yena ca martyaloke zAstrArthakI sakalA pvitraa||67|| bhuvanakIrtirabhRdbhavanAdbhUtairbhuvanabhAsanacArumatiH stutH| varatapazcaraNodyatamAnaso bhavabhayAhikhageTa kSitivatkSamI // 68 // cidrUpavettA caturazciraMtanazcidbhU paNazcarcitapAdapadmakaH sUrizca cadrAdicayezcinotu vai cAritrazuddhiM khalu naH prasiddhidAM // 69 // vijayakIrtiyatirmuditAtmako jitanatAnyamanaH sugataiH stutH| avatu jainamataM mumato mato nRpatibhibhavato bhavato vibhuH // 7 // paTTe tasya guNAMbudhitadharo dhImAn garIyAn varaH zrImacchrIzubhacaMdra eSa vidito vAdIbhasiMho mahAn / tenedaM caritaM vicArasukaraM cAkAri caMcadrucA pAMDoH zrIzubhasiddhisAtajanaka siddhayai ratutAnAM sadA // 71 // arthaH-mUla saMghameM muni padmanaMdI hue aura unhIke paTTapara aneka muniyoM ke bAda sakalakIrti muni hue / bhaTTAraka sakalakIrtine martyaloka meM zAstrake abhiprAyako bhale prakAra vivecana karanevAlI samasta kIrtikA prasAra kiyA // 67 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ arrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrma (5) bhaTTAraka sakalakIrtike paTTapara bhaTTAraka bhuvanakIrti hue| bhaTTAraka bhuvanakIrti samasta lokako Azcarya karanevAle the, saMsArake svarUpa prakAza karanemeM caturamati the, stuta the, utkRSTa tapasvI the, saMsArabhayarUpI sarpake liye garuDa evaM pRthvIke samAna kSamAzIla the // 6 // AtmasvarUpake jJAtA catura ciraMtana caMdra Adise pUjita caraNakamaloMse yukta AcArya zrI jJAnabhUSaNa kIrti prasAra karanevAlI cAritrazuddhi hameM pradAna kareM // 19 // ___ anya manuSyoM ke cittoMko jItane evaM namrIbhUta karanevAle bauddhoMse stuta pavitra AtmAke dhAraka buddhimAna aneka rAjAoMse pUjita evaM prabhu-bhaTTAraka vijayakIrti jaina matakI rakSA karai evaM saMsArase Apa logoMkA vacAyeM // 70 // bhaTTAraka vijayakIrtike paTTapara guNoMkA samudra, vratI, buddhimAna, atizaya guru, utkRSTa, prasiddha, vAdIrUpI hastiyoM ke liye siMha evaM mahAn zrI zubhacaMdrAcArya hue / tejasvI zrI zubhacaMdrane yaha sarala sadA bhavyoMko siddhi pradAna karanevAlA pAMDavacaritra racA / / 71 // isaprakAra ukta tIna pramANoMse yaha bAta nirvivAda siddha ho cukI ki bhaTTAraka zubhacaMdra mUlasaMghake bhaTTAraka hue haiM aura ve vijayakArtike ziSya aura bhagavatkudakuMdake AmnAyameM hue haiN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. (5) zubhacaMdrakI prazastiyoMmeM jagaha 2 zAkavATapurake ullekhase yaha bAta jAnI jAtI hai ki zubhacaMdra sAgavAr3AkI gaddIke bhaTTAraka the| yaha gaddI sakalakArtike bAda iDarakI gaddIse judI huI hai aura tabase usake jude 2 bhaTTAraka hote Aye haiN| pAMDavapurANakI prazastimeMzrImAdvakramabhUpaterdikahate spaSTASTasaMkhye zate ramye'STAdhikavatsare sukhakare bhAdre dvitIyAtithau zrImadvAgvaranitIdamatule zrIzAkavATe pure zrImacchIpuruSAbhidhe viracitaM sthayAtpurANaM ciraM // 86 // isa zlokase yaha bAta batalAI gaI hai ki yaha pAMDavapurANa ( zAkavATa ) sAgavAr3AmeM vikrama saMvat solahasau ATha 1608 bhAdoM dvitIyA ke dina banAyA gayA hai| isase yaha sApha mAlUma par3atA hai ki bhaTTAraka zubhacaMdra vikramakI satrahavIM zatAbdimeM hue haiN| ___pAMDavapurANakI prazastimeM bhaTTAraka zubhacaMdrane apane banAye graMthoMke nAma diye haiM ve ye haiM-- ___caMdraprabhacaritra padmanAbhacaritra pradyumnacaritra jIvaMdharacaritra caMdanAkathA nAMdIzvarIkathA paM. AzAdharakRta AcAra zAstrakI TIkA, tIsacauvIsIvidhAna sadvRttasiddhapUjA ( siddha cakapUjA) sArasvatayaMtrapUjA ciMtAmaNItaMtra karmadahanapATha | gaSadharavalayapUjana pArzvanAthakAvyakI paMjikA palyavratAdyApana - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) cAritrazuddhitratodyApana apazabdakhaMDana tattvanirNaya tarkazAstra tarkazAstrakI TIkA sarvatobhadrapUjA adhyAtmapadavRtti ciMtAmaNivyAkaraNa aMgaprajJapti jineMdrastotra Sar3Ada aura pAMDavapurANa | zreNikacaritra inhIM bhaTTArakakA banAyA huA hai paraMtu uparyukta pAMDavapurANakI sUcI meM zreNika caritrakA ullekha nahIM kiyA gayA hai isaliye mAlUma hotA hai zreNika caritra pAMDavapurANa ke pIche arthAt vikrama saMvat 1608 ke pIche banAyA gayA hai tathApi kaba banAyA gayA yaha nirNaya nahIM hotA / bhaTTAraka zubhacaMdrake banAye aura bhI aneka graMthoMke nAma milate haiM nahIM mAlUma ve bhI zreNika caritra ke pIche bane hai yA pahile ? vijJapti - vijJapAThaka ! mujhe atizaya kaThina kArya ' sanAtana jaina graMthamAlA 'kA saMpAdana karanA par3atA hai aura avaziSTa samaya meM parIkSAkeliye par3hakara korsa pUrA karanA par3atA hai isase atirikta mujhe kAphI samaya nahIM milatA jisameM meM tIsarA kAma kara sakUM tathApi zrIyuta mAnyavara paramasajjana, jainadharmakI unnatimeM sadA dattacitta, mitravara, seThi mUlacaMdajI kisanadAsajI kApar3iyA ke Agraha se mujhe isa zreNikacaritrakA hiMdI anuvAda karanA par3A hai / pahile maiM padmanaMdipaMcaviMzatikAkA anubAda kara cukA hUM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ aura yaha merA dvitIya kAma hai| bhASAke likhate samaya merA barAbara lakSya nahiM rahA hai / mujhe vizvAsa hai isa anuvAdameM merI bahutasI truTiyAM raha gaI hoNgii| isaliye yaha savinaya prArthanA hai ki vijJapAThaka mujhe una truTiyoMkaliye kSamA kreN| mitravara mULacaMdajI kisanadAsajI kApaDiyAko parama dhanyavAda hai ki jinake udyogase jainadharmako unnata karanevAle bahutase kAma ho rahe haiM aura svayaM bhI Apa rAtadina parArtha kAma karate rahate haiN| mujhe vizvAsa hai Age bhI kApaDiyAjI isIprakAra kAma karate cale jAyage aura jainiyoMme uccAdarza bananekA dAvA rkkheNge| kAzI / vIra saM. 2441 / / vidvatkRpAbhilASImArgazIrSa zukla 7 / gajAdharalAla / 566 tAta KIR Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya sUcI pRSTa prathama sarga-mahArAja upazroNakako rAjyakI prAptikA vrnnn| 1 dvitIya sarga-mahArAja upazreNikake nagarapravezakA varNana / 18 tIsarA sarga-kumAra zreNikakA rAjagrahanagarase niSkAsanakA varNana / ... ... ... ... ... 35 cauthA sarga-zroNikakA kumArI naMdazrIke sAtha vivAhakA vrnnn| 61 pAMcavA sarga-zroNikako rAjyakI prAptikA varNana / 81 chaThavA sarga-kumAra abhayakA rAjagrahameM AgamanakA vrnnn| 97 sAtavA sarga- abhayakumArakI uttama buddhikA varNana / 137 AThavA sarga-celanAke sAtha vivAhakA varNana / 155 navama sarga-mahArAja zreNikako munirAjake samAgamakA varNana / 175 dazavAM sarga-manogupti vacanagupti donoM guptioMkI kathAkA varNana / ... ... ... ... ... 213 gyArahavAM sarga-..kAyagupti kathAkA vrnnn| ... ... 247 bArahavAM sarga-mahArAja zreNikako kSAyika samyakdarzanakI utpattikA varNana / ... ... ... 308 terahavAM sarga--devadvArA atizayaprAptikA varNana / 331 caudahavAM sarga-zreNika celanA AdikI gatikA varNana / 345 paMdrahavAM sarga--bhAvaSyata kAlameM honevAle bhagavAna padmanAbha ke paMcakalyANakA vrnnn| ... ... ... 363 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ JEEEEEEEEEEEEEEGG RESEO939999999999999999999 Jeeeeee digaMbarajainagranthamAlA-sUratake hindI granthoM GEEee JEETER zrI hanumAnacaritra (bhASA) ) zrI mahAvIracaritra (nirvANakAMDa bhASA-gAthA aura nirvANapUjanasaha) .- / / zrI zrIpAlacaritra bhASA (naMdizvaravratamahAtmya pR.200 pakkI jilda)1)-) zrI jambusvAmIcaritra ( bhASA ) / ) prAtaHsmaraNamaMgalapATha zrI dazalakSaNadharma zrI zreNikacaritra bhASA 1 // ) saba prakArake jaina granthoM aura "pavitra kAzmIrI kesara" 0)-) Seeeeeee66seeGBGEGECSCCESCCEEGe@EGOGGEEGeeGEECer geeeeeeeeeeecCCEEG66CCCCeEECerceeceCEECGeeeeeeee milanekA patA-- mainejara, digaMbara jaina pustakAlaya, caMdAvADI--sUrata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ * samarpaNa / pavitra MA-9 zreNikacaritra / AjanmabrahmacArI aneka mahanIyaguNadhArI nirlobhajAtIyakAryakArI paramopakArI jainasiddhAMtapracArakatatI prAtaHmmaraNIya zrImAn paMDita pannAlAlajI bAkalIvAla ke pAvana kara___ kamaloMmeM unake aneka uttamottama / upakArabhArAvanata prakAzaka va " anuvAdaka dvArA sAdara . samarpita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 27 2 zreNikacaritra *** jaina siddhAMtoddhAraka bAlabrahmacArI paMDita pannAlAlajI bAkalIvAla jaina, banArasa sITI .. super=" 1449 < idar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNikacaritra zrIvarddhamAnamAnaMdaM naumi nAnAguNAkaraM / vizuddhadhyAnadIptArcihutakarmasamuccayaM // zukladhyAnarUpI dedIpyamAna agnise samastakarmoMke samUha ko jalAnevAle, anekaguNoMke Akara AnaMdake karanevAle zrIvarddhamAna svAmIko maiM namaskAra karatA hUM // 1 // jisa bhagavAnane vAlyaavasthAmeM hI muniyoMkA saMdeha dUra karanese zreSTha vidvattAko pAkara sanmatinAmako dhAraNa kiyaa| jisa bhagavAnane vAlya avasthAmeM hI mAyAmayI sarpake mardana karanese mahAbIranAma ko prApta kiyA,aura jo vAlya avasthAmeM hI atyaMta balako pAkara vIroM ke vAra kahalAye / jisabhagavAnane manuSyalokasaMbaMdhI bar3e bhArI rAjyako bhI, jIrNatRNake samAna samajhakara, chor3a diyA evaM jo dIkSA dhAraNa kara samastalokake vaMdanIya huye / tathA jo mahAvIra bhagavAna kevalajJAna kevaladarzanako prakAzakara dharmarUpI saMpatti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ se zobhita huye / aise samastalokameM AnaMda maMgala karane vAle zrImahAvIrabhagavAnako maiM (graMthakAra ) apane hRdayameM dhAraNa karatA huuN| tatpazcAt jJAnarUpI bhUSaNake dhAraka, dharmakhapI tIrthake svAmI, zrIRSabhadeva bhagavAnase lekara pArzvanAtha paryaMta tIrthakaroM ko bhI maiM apanI iSTasiddhikeliye isa graMthakI Adima namaskAra karatA hUM / inase bhI bhinna jo jJAnarUpI saMpattike dhArI haiM unako bhI namaskAra karatA huuN| tathA dhyAnase dedIpyamAna zarIra ke dhArI, gaNoMke svAmI, evaM utkRSTasvAmI ( AdigaNadhara ) zrIvRSabhasena gurUko bhI maiM apana hitakI prAptike liye namaskAra karatA huuN| tatpazcAt muni arjikA zrAvaka aura zrAvikA ina cAroM gaNoMse sevita, dhIra, samastapRthvItalameM zreSTha, jinase mithyAvAdI loga Darate haiM, aura jo tInoM lokake prakAzakaranevAle haiM, aise ( aMtimagaNadhara ) zrIgautama svAmIko bhI maiM namaskAra karatA huuN| ___inake pazcAt jisa bhagavatI vANIke prasAdase saMsArameM jIva samasta hitAhitako jAnate haiM, aura jo zrI kevalI bhagavAnake mukhase prakaTa huI hai usa vANIko bhI maiM namaskAra karatA hUM ___tatpazcAt no guru hitakArI, zreSTa bacanarUpI saMpattise zobhita jJAnarUpI bhUSaNake dhAraka, atyaMta tejasvI ahaMkArarUpI hastIke mardana karanevAle haiM, , aise kamarUpI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) vaiauriyoM ke vijayase kIrtiko prApta karane vAle, hitaiSI, aura puNparUpI meruparvata ke zikharapara nivAsa karanevAle arthAt atyaMta puNyAtmA gurUoM ko bhI maiM namaskAra karatA hUM / tathA isa bharata kSetra meM Age honevAle, samastatIrthaMkaromeM uttama, atyaMta tejasvI, zrIpadmanAbha tIrthaMkarako bhI maiM samasta vighnoMkI zAMtikeliye namaskAra karatA hUM, jo padmanAbhabhagavAna, utsarpiNIkAlake kucha samayake vyatIta hone para, isa bharatakSetra meM, pAMcaprakArake atizayoMkara sahita, saikar3oM iMdra aura devoMse pUjita, utpanna hoveMge, aura cirakAlase vidyamAna pAparUpI vRkSa keliye vajra ke samAna hoNge| tathA caturthakAlakI AdimeM jaba samasta dharmamArgoM kA nAza hojAyagA, ahaMkAra vyApta hogA, usasamaya jo bhagavAna samastajIvoMke ajJAnAMdhakArako nAzakara, mokSake mArgake prakAzanapUrvaka dharmakI aura unmukha kareMge / aura jisa padmanAbhabhagavAnane pahile apane zroNika bhava meM ( zreNikaavatAra meM ) zrImahAvIrasvAmI bhagavAnake samIpameM, anAdikAlase vidyamAna mithyAtvako zIghra hI dUra kiyA tathA atizaya manohara nirmala samastadoSoMse rahita kSAyika samyaktvako dhAraNa kiyA aura samasta indriyoMko saMkocakara zuddha samyagdarzana se vibhUSita huye / jisa bhagavAnane mahAvIra svAmIke sAmane tIrthaMkara prakRtikA baMdha kiyA, aura jisa puNyAtmA padmanAbhabhagavAnane samastaloka meM sarvathA Azcarya 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ karanevAle AstikyaguNako prApta kiyA / tathA jisa padmanAbha tarthikarake zreNika avatArake samaya, unake kiye huye praznake uttarameM zrI mahAvIrasvAmIne samasta pApoMke nAzakarane vAle tathA isa zreNikacaritrake bhI prakAza karane vAle vacanoMko pratipAdana kiyA, aura jisa padmanAbhabhagavAnake jIva, zreNika mahArAja,ke praznake prasAdase, purANa vrata saMkhyAna Adike varNana karanevAle, samasta vivAdiyoMke abhimAnako nAza karanevAle, isasamaya bhI aneka graMtha vidyamAna hai, jo zreNika mahArAja mahAzrotA, mahAjJAtA, mahAvaktA, dharmakI vAstavika parIkSA karane vAle, bhaviSyatakAlameM honevAle samastatIrthaMkaroMmeM prathama va mukhya tIrthaMkarabhagavAna hoMge aise ( zreNikamahArAjake jIva ) zrIpadmanAbha tIrthakarako bhI maiM mastaka jhukAkara namaskArapUrvaka unake saMsArasaMbaMdhI samasta caritrakA varNana karatA huuN| ___graMthakAra zubhacaMdrAcArya apanI laghutA prakAza karate huye kahate haiM ki kahAM tIrthakarakA yaha caritra jisake vistArakA aMta nahIM, aura kahAM anekaprakArake AvaraNoMse DhakI huI merI buddhi tathApi jisaprakAra satamahale uttama makAnake Upara car3hanekI icchA karanevAlA paMgupuruSa, prazaMsAkA bhAjana hotA hai, usIprakAra isa gaMbhIra vistRtacastrike varNanakaranase maiM bhI praMzasAkA bhAjana hUMgA isameM kisIprakArakA saMdeha nhiiN| / yadi koI vidvAna mujhe vAvadUka arthAt adhika bolane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlA bAcAla kahe to bhI mujhe kisIprakArakA bhaya nahIM kyoMki jisaprakAra koyala vaMsata RtumeM hI bolatI hai aura zuka sadA hI bolatA rahatA hai phirabhI zukakA bolanA kisIko ArthayakA karanevAlA nahIM hotA, usIprakAra yadyapi pUrvAcArya parIimata tathA samayapara hI bolane vAle the aura maiM sadA bolane vAlA hUM to bhI merA bolanA Azcarya janaka nhiiN| jisaprakAra puppadaMtanakSatrake asta hojAnepara alpaprabhAvavAle tArA gaNabhI camakane lagate haiM usI prakAra yadyapi pUrvAcAryoMke sAmane maiM kucha bhI jAnanevAlA nahIM hUM to bhI isa caritrake kahanakoliye maiM uddhatahokara udyoga karatA huuN| ___ yadyapi zabdazAstrake jAnanevAle adhika bolanevAle hote haiM to bhI ve vacana zubha hI bolate haiM usIprakAra yadyapi hamArI vANI skhalita hai to bhI hama zubhavacana bolanevAle haiM isaliye hama pUrvAcAryoMke samAnahI haiM / jisaprakAra var3e 2 jahAja vAle sukhapUrvaka abhISTa sthAnako cale jAte haiM aura unake pIche 2 calanevAle choTe jahAja vAle bhI sukhapUrvaka apane iSTa sthAnako prApta ho jAte haiM ThIka usIprakAra pUrvA cAryoMke pIche 2 calane vAle hamako bhI iSTasiddhikI prApti hogii| tathA jisaprakAra daridrI puruSa dhanika logoMke mahaloM, unake udaya tathA unakI anya aneka vibhUtiyoMko dekhakara viSAda nahIM karate usIprakAra sUtrake anusAra pUrvAcAryoMkI kRtiko dekhakara hamako bhI vAkyoMkI racanAmeM kabhI bhI viSAda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) nahIM karanA cAhiye, kyoMki zaktike na honepara IrSA dveSa karanA vinA prayojana kA hai / jisaprakAra siMha hI apane zabdako kara sakatA hai parantu usa zabdako mer3haka nahIM kara sakatA arthAt siMhake zabda karanemeM mer3haka asamartha hai, usIprakAra yadyapi pUrvAcAryoMne graMthokI racanA kI hai to bhI maiM vaisegraMthoM kI racanA karanemeM asamartha hI hUM / jisaprakAra atyaMta choTe dehakA dhAraka kuMthu jIva bhI dehadhArI kahAjAtA hai aura parvatake samAna dehakA dhAraNakaranevAlA hAthI bhI dehadhArI kahAjAtA hai usa prakAra purANa nyAya kAvya Adi zAstroMko bhalIbhAMti jAnane vAlA bhI kavi kahAjAtA hai aura alpa zAstroMkA jAnanevAlA maiM bhI kavi kahAgayA hUM / mUMkapuruSa bhale hI uttama na bolatA ho tabhI vaha bolane kI icchA rakhatA hai, usIprakAra yadyapi maiM samastazAstrA ke jJAna se rahita hUM taubhI maiM isacaritrake varNanakaranemeM prayatna karatA hUM / jisaprakAra caritrake sunanese puNyakI prApti hotI hai usIprakAra cAtrike kathana karanese bhI puNyakI prApti hotI hai| isaprakAra bhalIbhAMti vicArakara maina isa zreNikacaritrakA kathana karanA prAraMbha kiyA hai / athavA caritroMke sunanase bhavyajIvoMko saMsArameM tIthakara iMdra cakravartI Adi padoMkI prApti hotI hai yaha bhaleprakAra samajha aura tIrthaMkara Adike guNoMkA lolupI hokara, dRDha zraddhAnI ho, maiM zubhadrAcArya sArabhUta utkRSTa, aura pavitra zreNika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) caritrako kahatA hUM / parantu jisaprakAra, adhika vistAravAle kacce dhAnyeMAkI apekSA pakrA huvA thor3AsA dhAnya bhI uttama hotA hai usIprakAra vistRta caritrakI apekSA saMkSiptacaritra uttama tathA manuSyoM ke manako haraNa karanevAlA hotA hai isaliye maiM isa zreNikacaritrakA saMkSiptarItise hI varNana karatA hUM / samasta lokakA mana haranevAlA, lAkhayojana caur3A, gola, aura tInalokameM atyanta zobhAyamAna jambUdvIpa hai / yaha jambadvIpa kamalake samAna mAlUma par3atA hai kyoMki jisaprakAra kamalameM patte hote haiM, usIprakAra bharatAdi kSetrarUpI patte isameM bhI maujUda haiM, jisaprakAra kamalameM parAga hotI hai, usIprakara nakSatrarUpI parAga isameM bhI maujUda haiM / jisaprakAra kamalameM kalI rahatI hai, usIprakAra isa jambUdvIpameM bhI meruparva tarUpI kalI maujUda hai / jisaprakAra kamalameM mRNAla ( sapheda taMtu ) rahatA hai, usIprakAra isajaMbUdvIpa meM bhI zeSanAgarUpI mRNAla maujUda hai / tathA jisaprakAra kamalapara bhramara rahate haiM usIprakAra isa jambUdvIpameM bhI aneka manuSyarUpI bhramara mojUda haiM / yaha jambUdIpa dUdhake samAna uttama nirmala jala se bhare huve talAvoMse jIvoMko nAnAprakArake AnaMdapradAna karanevAlA hai / yaha jambUdIpa rAjAke samAna jAna par3atA hai kyoMki jisaprakAra rAjA aneka baDe baDe rAjAoM se sevita hotA hai usIprakAra yaha dvIpa bhI aneka prakArake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahIdharoMse arthAt parvatoMseM sevita hai / jisaprakAra rAjA kulIna uttamavaMzakA hotA hai, usIprakAra yaha jabUMdIpa bhI kulIna arthAt (ku) pRthvImeM lIna hai aura jisaprakAra rAjA zubhasthiti vAlA hotA hai usIprakAra yaha bhI acchI taraha sthita hai, tathA rAjA jisaprakAra rAmAlIna arthAt striyoMkara saMyukta hotA hai, usIprakAra yahabhI, rAmAlIna, aneka bana upabanoMse zobhita hai / jisaprakAra rAjA mahAdezI arthAt bar3e bar3e dezoMkA svAmI hotA hai usIprakAra yahabhI mahAdezI arthAt vistIrNa hai, yadyapi yaha dvIpa nadInajar3asaMsavyaH arthAt utkaTajar3a manuSyoMse sevita hai tathApi 'nadInajar3asaMsevyaH' arthAt samudroMke jaloMse veSTita hai isaliye yaha uttama hai / yadyapi yaha jabUMdvIpa, nimnagAstrIvirAjitaH, arthAt vyabhicAriNI striyoMkara sAhata hai tathApi animnagAstrIvirAjitaH arthAt pativratA striyoMkara zobhita hai isaliye yaha uttama hai| tathA yadyapi yaha dvIpa dvijarAjAzritaH arthAt varuNasaMkara rAjAoM ke AdhIna hai tobhI uttama brAhmaNa kSatriya vaizyoMkA nivAsa sthAna honeke kAraNa yaha uttamahI hai| aura parvatoMse manohara, puNyavAna uttamapuruSoMkA nivAsasthAna, yaha jambUdvIpa anekaprakArake uttama talAvoMse, tathA bar3e bar3e kuMDoMse tInoMlokameM zobhita hai| jisa jambUdvIpakI uttama golAI dekhakara lajjita va duHkhita huvA, yaha manohara caMdramA rAta dina AkAzameM ghUmatA phiratA hai / tathA jisaprakAra loka alokakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhya bhAga hai usIprakAra yaha jambUdvIpa bhI samastadvIpoMmeM tathA tInalokake madhyabhAgameM hai aisA bar3e baDe yatIzvara kahate haiN| isa jambUdvIpake madhyameM aneka zobhAoMse zobhita, gale huve soneke samAna deha vAlA, dedIpyamAna, aneka kAntiyoMse vyApta, suvarNamaya meru parvata hai / yaha meru sAkSAt viSNuke samAna mAlUma par3atA hai| kyoMki jisaprakAra viSNuke cAra bhujA haiM, usIprakAra isameruparvatake bhI cAra gajadaMta rUpI cAra bhujA haiM aura jisaprakAra viSNukA nAma acyuta hai usIprakAra yaha bhI acyuta arthAt nitya hai| jisaprakAra viSNu zrIsamAnvita arthAt lakSmIsahita haiM, usIprakAra yaha meruparvata bhI zrIsamanvita arthAt nAnAprakArakI zobhAoMse yukta hai / isa meru parvatapara subhadra, bhadrazAla, tathA svargake nadaMna vanake samAna nadanavana, aura anekaprakArake puSpoMkI sugaMdhise sugaMdhita karanevAle saumanasya vana, haiM / yaha meru apAMDu arthAt sapheda na hokara bhI pANDukazilAkA dhAraka solaha akRtrima caityAlayoMkase yukta apanI prasiddhise savako vyApta karanevAlA arthAt atyaMta prasiddha aura nAnAprakArake devoMse yukta hai / bar3e bhArI UMce parakoTekA dhAraNa karane vAlA, survaNa maya aura nAnA prakArake ratnoMse zobhita, yaha meru, nirAdhAra svargake Tikaneke | liye mAno eka UcA khaMbhA hI hai aisA jAna par3atA hai| yaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ meruparvata tInoMlokameM anAdinidhana, akRtrima, svabhAvase hI siddha aura anekaparvatoMkA svAmI apane ApahI suzobhita hai / yaha parvata atyutama zobhAko dhAraNa karanevAle jambUdvIpake madhyabhAgameM anupama sukha mokSako jAnekI icchAkaranevAle bhavyajIvoM ko mokSake mArgako dikhAtA huvA, aura jinendrabhagavAnake gaMdhodaka se pavitra huvA, eka mahAna tIrthapaneko prApta huvA hai / cAraNa RddhikeM dhAraNa karanevAle muniyoMse sadA sevanIya hai, samasta parvatoM kA rAz2A hai / zreSTha kalpavRkSoMke phUloMse svargalokako bhI jatine vAle isa meruparvatapara svargako chor3akara indra bhI apanI indrANiyoM ke sAtha krIr3A karane ko Ate haiN| yaha meruparvata Adhika UMcA honeke kAraNa atyucca kahA gayA hai, svayaMsiddha honese akRtrima kahA gayA hai, aura pRthvIkA dhAraNa karanevAlA hone ke kAraNa dharAdhIza, arthAt pRthvIkA svAmI kahA gayA hai / isa meruparvatake Upara virAjamAna caityAlayoMke aura stutikaraneyogya paramAtmAke dhyAna karanevAle yogIndroMke smaraNase manuSyoMke samasta pApa naSTa hojAte haiM / isa meruparvatake mAhAtmyakA hama kahAMtaka varNana kareM isa meruparvatake mahAtmyakA vistAra bar3e bar3e karor3oM granthoMmeM bhale prakAra varNana kiyA gayA hai / ____ isI meruparvatakI dakSiNadizAmeM jahAM uttama dhAnya | upajAte haiM manohara, anekaprakArakI vidyAoMse pUrNa, aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) sukhoMkA sthAna bharatakSetra hai / yaha bharatakSetra sAkSAt dhanuSa ke samAna hai kyoMki jisaprakAra dhanuSameM vANa hote haiM usI prakAra isameM gaMgA sindhu do nadI rUpI bANa haiM / isa bharatakSetrake madhyabhAgameM rUpAcala nAmakA vizAla parvata hai jo cAro orase siMdhunadIse veSThita hai aura jisakI dono zreNI sadA rahane vAle vidyAdhAroMse bharI huI haiM / yaha bharatakSetra, atyaMta pavitra hai aura gaMgA siMdhu nAmakI do nadiyoMse tathA vijayArddha parvatase chai khaMDoMmeM vibhakta atizaya zobhA ko dhAraNa karatA hai / isI bharatakSetrameM tIna khaMDoMse vyApta, puNyAtmA bhavyajIvoMse pUrNa, dakSiNa bhAgameM AryakhaMDa zobhita hai / isa dedIpyamAna AryakhaMDameM sukha tathA duHkhase vyApta, puNya pAparUpI phalako dhAraNa karanevAlA, sukhamAsukhamAdi chai kAlokA samUha sadA pravartamAna rahatA hai / ina chai prakArake kAloMmeM prathamakAla sukhamA sukhamA hai, joki zarIra AhAra Adikase devakurU bhogabhUmike samAna hai / dUsarAkAla sukhamA nAmakA hai jisameM manuSyake zarIrakI ucAI do kozake pramANa kI rahatI hai, yaha kAla, sthiti AhAra Adikase harivarSa kSetrake samAna hai tathA zubha hai / tathA tIsarAkAla dukhamA mukhamA nAmaka hai, isameM manuSyoMke zarIrakI ucAI eka kozake pramANa hai / isakI racanA jaghanya bhogabhUmike samAna hotI hai / cauthA kAla Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ dukhamAsugvamA hai jisakI racanA videha kSetrake samAna hotI hai, tIrthaMkara cakravartI balabhadra nArAyaNa Adi mahApuruSoMkI utpatti bhI isI kAlameM hotI hai / pAMcavAM kAla mukhamA hai jisameM puNya tathA pApase zubhAzubhagatikI prApti hotI hai, yaha duHkhoMkA bhaMDAra hai tathA isa paMcamakAlameM manuSyoMkI Ayu zarIra dharma saba kama hojAte haiM / isake pazcAt dharmakara rahita, pApasvarUpa, duSTamanuSyoMseM vyApta, aura thor3I AyuvAle jIvoMsAhita, chaThavAM duHkhamanuHkhama kAla AtA hai / isaprakAra mokSamArga sAdhana karanekeliye dIpakake samAna, nAnAprakArakI zubha kriyAoMsahita, aura puNyake sthAna, isa AryakhaMDameM ukta prakArake kAla sadA pravartamAna rahate haiN| __aisA yaha aryakhaMDa nAnAprakArake bar3e 2 dezoMse ghyApta, pura aura grAmoMse suzobhita, bahutase muniyoMse pUrNa, aura puNyakI utpattikA sthAna, atyaMta zobhAyamAna hai| isa AryakhaMDake madhyameM jisaprakAra zarIrake madhyabhAgameM nAbhi hotI hai usIprakAra isa pRthvItalake madhyabhAgameM magadha nAmaka eka deza hai jo aneka janoMse sAveta, aura vizeSatayA bhavyajanoMse sevita, hai / isa magadhadezameM dhana dhAnya aura guNoMke sthAna manupyoMse vyApta, prakaTa rItise saMpattike dhArI, aneka grAma pAsa pAsa vase huye haiM / | isa magadhadezameM, phalakI icchA karanevAle manuSyoMko Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 13 ) uttamottamaphaloMko denevAle utkRSTa vRkSa, kalpavRkSoMkI zobhAkI dhAraNa karate haiM / usadeza meM vahAMke manuSya, pake huye dhAnyoM ke kheto meM girate huye sUvoMko kalpavRkSake phaloMke samAna jAnate haiM / vahAM atyaMta nirmala jalase bhare huye, kAle kAle hAthiyoMse vyApta, sarovara aise mAlUma par3ate haiM mAno svayaM megha hI Akara unakI sevA kara rahe haiM / vahAMke tAlAva sAkSAt kRSNake samAna mAlUma par3ate haiM kyoMki jisaprakAra zrIkRSNa kamalAkara arthAt lakSmIke (kara) hAtha sahita hai, usIprakAra tAlAva bhI kamalAkara arthAt kamaloM se bharehuye haiM / jisaprakAra zrIkRSNa sumanasoM (devoM) se maMDita haiM, usIprakAra tAlAva bhI (sumanasa) arthAt nAnA prakArake phUloMse pUrNa haiM / jisaprakAra zrIkRSNa hastiyoM ke madako cakanA cUra karanevAle haiM usIprakAra tAlAva bhI hattiyoMke madako cakanAcUra karanevAle haiM arthAt inake pAsa Ate hI hattI zAMta hojAte hai / aura jisadezameM vanameM, pavartake mastakoMpara, grAma meM, deza meM, purameM, kholAroMmeM, nadiyoM ke taToMpara, sadA munigaNa dekhanemeM Ate haiM aura dharmake upadezameM tatpara, nirmala, asaMkhyAte gaNadhara, bar3e bar3e saMghoMke sAtha dRSTigocara hote haiM usadezameM kahIM para aneka prakArake vimAnoMmeM baiThe huve uttamadeva, apanI apanI atyaMta suMdarI devAM ganAoM kesAtha kevalobhagavAnako pUjAkaranekolaye Ate haiM aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) kahIpara manohara bAgoM meM, puNyAtmA puruSoMdvArA prApta karane yogya, apanI manohara svargapurIko chor3a devatAgaNa apanI devAMganAoMke sAtha kor3A karate haiM / vahAM gopAloMkI ramaNiyoM dvArA gAyehuve manohara gItarUpI maMtroMse maMtrita tathA unake gItomeM dattacitta, aura bhayarahita hiraNoMkA samUha nizcala khar3A rahatA hai aura bhagAnepara bhI nahIM bhAgatA hai / aura vahAM jaba talAvoM meM pyAsase atyaMta vyAkula ho aneka hAthI pAnI pIne Ate haiM taba hathiniyoMko dekhakara unake virahase pIDita hokara apanA jIvana chor3a dete haiM / yaha magadhadeza nAnAprakAra ke uttamottama tIrthokara sahita, nAnAprakArake deva vidyAdharoMse sevita, aura vizeSarItile aneka munigaNoMkara zobhita hai isakA kahAM taka varNana kareM / isI magadhadeza meM rAjagharoMse zobhita, aneka prakArakI zobhAoMse maMDita, dhanase pUrNa tathA aneka janAse dhyApta, rAjagraha nAmaka eka nagara hai| rAjagrahanagarameM na to ajJAnI manuSya haiM, aura na zIlarahita striyAM haiM, aura na nirdhana puruSa basate haiM / vahAM puruSa uttama kuvarake samAna Rddhike dhAraNa karanevAle aura striyAM devAMganAoMke samAna haiM / jagaha 2 para kalpa vRkSoMke samAna bRkSa haiM / aura svagoMke vimAnoMke samAna suvarNase ghara bane huye haiM / bahAMkA rAjA indrake samAna atyaMta buddhimAna hai / vahAM UMce 2 dhAnyoMke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 15 ) I bRkSa, aise mAlUma par3ate haiM mAno ve mUrtimAna atyaMta zobhA hai aura apane parAkramase isa lokako bhalIbhAMti jItakara svargaleke jatinakI icchAse svargalokako jArahe haiN| usanagara ke rahane vAle bhavyajIva manuSya nAnAprakArake vratoMse bhUSita hokara kevala - jJAnako prAptakara tathA samastakarmoMko nirmUlanakara paramadhAma mokSako prApta hote haiM / aura bahAMkI striyoMke premI aneka puruSa bhI vratoMke saMbaMdhase zreSTha cAritrako prApta kara svargako prApta hote haiM kyoMki puNyakA aisA hI phala hai / vahAMke kitane eka sukhake arthI bhavyajIva, uttama, madhyama, jaghanya, tInaprakArake pAtroMko dAMnadekara bhogabhUminAmaka sthAnako prApta hote haiM aura jIvana paryaMta sukhase nivAsa karate haiM / rAjamahanagarake manuSya jJAnabAna hai isIliye ve vizeSarItise dAna tathA pUjAmeM hI IrSA dveSa karanA cAhate haiM aura jJAnameM ( kalA kauzaloMmeM koI kisIke sAtha IrSA tathA dveSa nahIM karatA / usameM jinamaMdira tathA rAjamaMdira sad jaya jaya zabdoMse pUrNa, uttama sabhyamanuSyAse AkIrNa, yAcakoMko nAnAprakArake phala denevAle, zobhita hote haiM / rAjagrahanagarakA svAmI nAnAmakArake zubha lakSaNoMse yukta zarIra aura dedIpyamAna yazakA dhAraNa karanevAlA, upazroNika nAmakA rAjA thA / baha upazreNikarAjA atyaMtajJAnavAna, kalpavRkSake samAna dAnI, caMdramAke samAna tejasvI, sUryake samAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratApI, indrake samAna parama aizvaryazAlI, kuverake samAna dhanI, tathA samudrake samAna gaMbhIra thA / inake atirikta usameM aura bhI aneka prakArake guNa the, tyAgI thA, vaha bhogI thA, sukhI thA, dharmAtmA thA, dAnI thA, vaktA thA, catura thA,zUra thA, nirbhaya thA, utkRSTa thA, dharmAdi uttama kAryoM meM mAna karanevAlA jJAnavAna aura pavitra thA, isIliye aneka rAjAoMse sevita upaNika mahArAjako na to caturaMga senAse hI kucha kAma thA aura na apane balase hI kucha prayojana thA / mahArAja upazreNikake sAkSAt indrakI indrANIke samAna, jo uttamarUpa tathA lAvaNyase yuktathI, indrANI nAmakI paTarAnI thI / vaha tanUdarI indrANI, anekaprakArake guNoMse yukta honeke kAraNa apane patiko sadA prasanna rakhatI rahatI thI / usake stana, amRta kuMbhake samAna moTe, kAmadevako jilAnevAle, uttama hArarUpI sarpase zobhita, do kalazoMke samAna jAna par3ate the / aura usa ke uttama stanoMke saMbaMdhase madana jvara to kabhI hotA hI nahIM thA / jaise rasAyanake khAnese jvaradUra hojAtA hai vaisehI usake stanoMke rasAyanase madana jvara bhI naSTa hojAtA thA / vaha indrANI atyaMta pavitra, aura nAnAprakArakI zobhAoMkara sahita, upabhoNika rAjAko Ananda detI thI tathA vaha rAjA bhI isa paTarAnAke sAtha sadA bhogavilAsako bhe.gatA huA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ _isaprakAra parampara atizaya preyumakta, atyaMta nirmala sukha rUpI sarovarameM magna, atyaMta pavitra aura mahAna, jinake caraNoM kI baMdanA bar3e bar3e rAjA Akara karate the, cAroM aura jina kI kIrti phaila rahI thI, aura samasta prakArake duHkhoMse rahita, tathA puNya mUrti ve dono rAjA rAnI iMdrake samAna puNyake phalasvarUpa rAjyalakSmIko bhogate the| rAjA upazroNikane rAjyako pAkara use cirakAla paryaMta bhoga kiyA aura samasta pRthvIko upadravoMse rahita kara diyA, aura usakerAjyameM kisI prakAra ke vairI nahIM rhgye| unakeliye aise rAjyaye mahArANI indrINIke sAtha sthita honA ThIka hI thA kyoMki bhavyajIvAko dharmakI kRpA se hI rAjyasaMpadAkI prApti hotI hai, dharmase hI aneka prakArake kalyANoMkI prApti hotI hai, dharmase uttamottama striyAM tathA cakravartilakSmI milatI hai aura dharmasehI svargake vimAnoMke samAna uttamottama ghara, AjJAkArI uttama putra bhI milate haiM, isaliye bhavyajIvoMko zrI jinedra bhagavAnake sArabhUta utkRSTa dharmakI avazyahI ArAdhanA karanI cAhiye / isaprakAra bhaviSyat kAlameM honavAle zrIpadmanAbhatIrthaMkarake pUrvabhavake jIva mahArAja zreNikake caritrameM mahArAja upazreNikako rAjyakI prAptikA varNana karane pAlA prathama sarga samApta huvaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) padmakI zobhAko dhAraNa karanevAle jinezvara, tAthA bhaviSya meM tIrthoM kI pravRtikaranevAle Izvara, zrI padmanAbhabhagavAnako maiM mastaka jhukAkara namaskAra karatA hUM / anaMtara isake una dono rAjA rAnIke mahAn puNyake udayase, aneka sukhakA sthAna, bhale prakAra mAtApitAko saMtuSTa karanevAlA, parama RddhidhAraka, zreNika nAmakA putra utpanna huvA | kumAra zreNika sarvottama guNa the, usakA rUpa zubha thA aura atizaya nirmala thA / vaha atyaMta bhAgyavAn aura lakSmIvAn thA / kumAra zreNikake kAminI striyoMke manako lubhAnevAle kAle kAle keza aise jAna par3ate the mAno usake mukha kamalakI sugaMdhi sarpahI Akara ikaTThe huve haiM / usakA vistIrNa suMdara aura atizaya manohara tilakase zobhita lalATa, aisA mAlUma par3atA thA mAnoM brahmAne tInoMlokake AdhipatyakA paTTakahI racA hai / vAlakake dono netra nalikamalake samAna vizAla atizaya zobhita the / donoM netroMkI sImA bA~dhane ke liye una ke madhya meM atizaya madhura sugaMdhiko grahaNa karanevAlI nAsikA zobhita thI / sphurAyamAna dAptidhArI bAlaka zreNikakA mukha yadyapi caMdramAke samAna dedIpyamAna thA tathApi nirdoSa, sadA prakAzamAna, aura samasta prakArake kalaMkoMse rahita hI thA / vizAla evaM atizaya manohara hAroMse bhUSita usakA vakSaHsthala rAjya bhArake dhAraNa karaneke liye vistIrNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ thA aura anekaprakArakI zobhAoMse atyaMta suzobhita thA / kAminI striyoMke pha~sAneke liye z2Alake samAna usakI donoM bhujAe~ aisI jAna par3atI thI mAnoM yAcakoMko abhISTa dAnakI denevAlI do manohara kalpavRkSakI zAkhA hI haiN| usa ke kaTirUpI vRkSapara, karadhanImeM lagI huI choTI 2 ghaMTiyoMke vyAjase zabda karatA huvA, kAmadeva sahita, karadhanI rUpI mahAsarpa nivAsa karatA thA / zreNikake zubha AkRtike dhAraka, anekaprakArake uttamottama lakSaNoMse yukta, aura atizaya kAMtike dhAraNa karane vAle, donoM caraNa atyaMta zobhita the / tathA usa puNyAtmA evaM bhAgyavAna kumAra zreNikake atizaya manohara zarIrarUpI mahalameM saMpattike sAtha viveka var3hatA thA, aura anekaprakArakI rAjasaMbaMdhI kalAoMke sAtha jJAna vRddhiko prApta hotA thA / yadyapi kumAra zreNika vAlaka thA tathApi buddhikI caturAIse vaha bar3A hI thA aura sajanoMkA mAnya thA vaha hara eka kAryameM catura, aura saubhAgya buddhi Adi asAdhAraNa guNoMkA bhI Akara thA / isane binA parizramake zIghra hI zAstrarUpI samudrako pAra karaliyA thA aura kSatriya dharmakI pradhAnatAke kAraNa aneka prakArakI zastravidyAeM bhI sIkhalIM thiiN| tathA bhAgya zAlI jisavAlaka zreNikake aneka prakArake guNoMse maMDita uttama jJAna; buddhise bhUSita thA, usake hAtha dAnase zobhita the / isaprakAra yauvana avasthAko prApta, atyaMta valavAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNika apanI sundaratA Adi saMpadAoMse sNpnnthaa| jise dekha usake mAtA pitA atyaMta tuSTa rahate the| zreNikake atirikta mahArAja upazreNikake pA~ca so putra aura bhI the jo atyanta puNyAtmA aura umattottama zubha lakSaNoMse bhUSita the / mahArAja upazreNikake dezake pAsahI usa kA zatru candrapurakA rAjAsomazA rahatA thA jo apane parAkramake sAmane samastajagatako tuccha samajhatA thA / jisa samaya sahArAja upazreNikako yaha patA lagA ki candrapurakA svAmI somazarmA apane sAmane kisIko parAkamI nahIM samajhatA, to unhoMne zIghahI use apane adhIna karanekA vicAra kara aneka upAyoM se use apane adhIna to karaliyA para use punaH jyoMkA tyoM rAjyA dhikAra de diyA / somazarmA jaba mahArAja upazreNikase hAragayA to usako bahuta duHkha huvA aura usane manameM yaha bAta ThAnalI ki mahArAja upazreNikase isa apamAna kA vadalA kisI na kisI samaya para avazya lUMgA / tadanusAra usane ekadina yaha cAlakI ki suvarNa dhana dhAnya manohara vastra aura uttamottama AbhUSaNakI bheTa mahArAja upazreNikakI sevAmeM bhejI usakesAtha eka vItanAmakA ghor3AbhI bhejA / yaha ghoDA dekhanameM sIdhA para sarvathA azikSita atizaya duSTa evaM atyaMta hI dhokhebAja thA / jisasamaya mahArAja upazreNikane candrapurake rAjA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 21 ) somazarmAkI bhejI huI bheMTako dekhA to ve somazarmA ke manake bhItarI abhiprAyako na samajha usake vinaya bhAva para Atizaya mugdha hokara usakI bAraMbAra prazaMsA karanelage aura bheMTase apaneko dhanyabhI mAnane lge| ___ Uparase hI manohara ghor3Ako dekha ve mukta kaMThase yaha kahane lage ki ahA yaha rAjA somazarmA kA bhejAhuA ghor3A sAmAnya ghor3A nahIM hai kiMtu samasta ghor3AoMkA ziromaNi azvaratna hai / merI ghur3asAlameM aisA manohara ghor3A koI haiM hI nahIM / aisA kahate kahate usa ghor3AkI parIkSA karanekeliye ve apane Apa usapara savAra hogaye, aura car3hakara mArgameM aneka prakArakI zobhAoMko dekhate huve eka vanakI aura ravAne huye / jisasamaya mahArAja upazreNika banake madhyabhAgameM pahuMce aura AnaMdameM Akara ghor3eke kor3A lagAyA phira kyA thA ? kor3A lagate hI vaha azikSita evaM duSTa dhor3A uchalakara vAtakI vAtameM aise bhayaMkara vanameM nirbhayatAse praveza karagayA jahAM ajagaroMke phUtkAra zabda horahe the, rIchabhI bhaMyakara zabda kara rahe the, bar3e bar3e hAthI bhI ciMghAra rahe the aura vaMdara vRkSoMse girapar3anepara bhayaMkara cItkAra zabda kararahe the evaM jahAM tahA bhAMti bhAMtike pakSiyoMke bhI zabda sunAI par3ate the / ghoDene usavanameM pravezakara, mahArAja upazreNikako Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ummmmmmm ( 2 ) aise aMdhakAra maya bhayaMkaragaDr3hemeM, jahAM sUryakI kiraNa praveza nahIM kara sakatI thI paTakadiyA aura bAtakI bAtameM dRSTise lupta hogayA / ___ atizaya valavAna puruSoMko bhI durvala manuSyoMke sAtha kadApi vaira nahIM karanA cAhiye kyoMki durbalake sAtha bhI kiyA huvA vaira manuSyoMko isasaMsArameM aneka prakArakA aciMtanIya kaSTa detA hai| ____ ahA! dukhoMkA samUha kaisA AzcaryakA karanevAlAhai / dekho ! kahAMto magadhadezakA svAmI rAjA upazroNika ? aura kahAM anekaprakArake bhayaMkara duHkhoMkA denevAlA mahAnabana ? tathA kahAM atizaya manohara rAjagrahanagara? kahAM aMdhakAra maya bhayaMkara gaDr3hA ? kyA kiyAjAya varaikA phalahI aisAhai, isa liye uttamapuruSoMko cAhiye ki ve ubhayaloka duHkha denevAle isa paramavairI vaira virodhako apane pAsa kadApi na phaTakane deN| ___ jaba logoMne mahArAja upazreNikake lApatA honekA samAcAra sunA to senAmeM, dezameM, aneka janoMse sarvathA pUrNa rAjagraha nagarameM, evaM anyAnyanagaromeM bhI zoka aura ciMtA chAgaI aura hAhAkAra maca gayA / ranavAMsakI samasta rAniyAM yaha samAcAra sunate hI murchita hogaI aura mahArAjake viyogameM ekadama karuNA janaka rodana karane lagI / jitane kezavinyAsa hAra Adika zRMgAra the una sabako unhoMne tor3akara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ alaga phaiNkdiyaa| caturaMginIsenAne aura mahArAja upazreNikake putroMne mahArAjake DhUr3ane ke liye aneka prayatna kiye kiMtu kahIM parabhI unakA patA na lgaa| kiMtu'NamoarihaMtANaMNamosiddhANaM' ityAdi mahAmaMtrako dhyAna karate huve mahArAja upazreNika aMdhakAra maya evaM duHkhoMke denevAle usI gaDr3he meM par3e hue aneka prakArake kaSToMko bhogate rahe / jisavanake bhItara bhayaMkara gaDDhe meM mahArAja upazreNika par3e the usI vanameM eka atyaMta manohara bhAloMkI pallI thii| usa pallI kA svAmI, samamtabhIloMkA adhipati kSatriya yamadaMDa nAmakA rAjA thaa| usakI vidyunmatI paTarAnI atizaya manohara aura rUpa evaM saubhAgyakI khAni thI / inadonoM rAjArAnIke caMdramAke samAna uttama mukhavAlI tilakavatI nAmakI eka kanyA thii| ___krIr3A karanekA atyaMta premI rAjA yamadaMDa, idhara udhara anakeprakArakI krIr3AoMko karatA huvA usI gaDDheke pAsa AyA jisagaDDhe meM mahArAja upazreNika paDe nAnAprakAra ke kaSToMko bhoga rahe the / gaDDheke atyata samIpa Akara jaba mahArAja upazreNikako usane bhayaMkara gaDDhe meM par3A dekhA to vaha Azcaryase apane manameM yaha vicAra karanelagA ki yaha koMna hai ? yaha kaise isadazAko prApta huvA ? aura ise kisane isaprakArakA bhayaMkara kaSTa diyA hai ? kucha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ NNNNN W ( 24 ) samaya isIprakAra vicAra karate karate jaba usako yaha bAta mAlUma hogaI ki ye rAjagrahanagara ke svAmI mahArAja upazreNika haiM to jhaTa vaha apane ghor3e parase utarapar3A aura atyaMta vinayase usane mahArAja upazreNikake donoM caraNoMko namaskAra kiyA aura vinayapUrvaka unake pAsa baiThikara yaha pUchane lagA-ki he prabho kisa duSTa vairIne Apako isa bhayaMkara gaDDhe meM lAkara girA diyA ? aura he magadheza aisI bhayaMkara dazAko Apa kisa kAraNase prApta huve ? kRpAkara yaha samasta samAcAra sunAkara mujhai anugRhIta kreN| ApakI isaprakAra duHkhamaya avasthAko dekhakara mujhe atyaMta duHkha hai / jisasamaya mahArAja upazreNikane bhIloMke svAmI yamadaMDakA isaprakAra bhAkta bharA bacana sunA to unakA citta atyaMta prasanna huvA aura unhoMne priyavacanoMmeM rAjA yamadaMDake praznakA isaprakAra uttara diyA aura kahA-mitra yadi tumako atyaMta Azcarya karanevAle mere vRttAMtake sunanekI abhilASA hai to dhyAna pUrvaka suno meM kahatA hUM / mere dezake samApadezameM rahanevAlA somazarmA nAmakA eka caMdrapurakA svAmI hai / vaha apane parAkramake sAmane kisIko bhI parAkramI nahIM samajhAtA thA aura bar3e abhimAnase rAjya karatA thA / jisasamaya mujhai usake isaprakArake abhimAnakA patA lagA to maiMne apane parAkramase vAtakI vAtamaiM usakA abhimAna dhvaMsa karadiyA aura use apanA sevaka banAkara punaH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ maine jyoMkA tyoM use caMdrapurakA svAmI vanAdiyA / yadyapi usane merI adhInatA svIkAra to karalI para usane apane kuTila bhAvoMko nahIM chor3A isaliye eka dina usa duSTane nAnAprakArake AbhUSaNa uttama vastra evaM dhana dhAnya suvarNa Adika padArtha merI bheMTakeliye bheje, aura inapadAthoM ke sAtha eka ghor3A bhI bhejA / yadyapi vaha ghor3A Uparase manohara thA para AzikSita evaM Atizaya duSTa thaa| jisasamaya usa kI bhejI huI bheMTa maiMne dekhI to maiM usake kuTilabhAvako to samajha nahIM sakA kiMtu vinA vicAre hI maiM usake isa prakArake vartAvako uttama vartAva samajhakara prasanna hogayA / bheTameM bhejehuve una samastapadArthoMmeM mujhai ghor3A bahuta hI uttama mAlUma paDA, isaliye vinA vicAre hI usa ghor3ekI parIkSA karane ke liye maiM usapara savAra hokara vanakI aura clpdd'aa| jisasamaya maiM vanameM AyA to maiMne to AnaMdameM Akara usake kor3A mArA kiMtu vaha ghor3A kor3ake izAreko na samajhakara ekadama Upara uchalA aura mujhe isabhayaMkara gaDr3he meM paTakakara na jAne kahAM calA gayA / isI kAraNa maiM isagaDr3hemeM par3A huA isaprakArake kaSToM ko bhogarahA huuN| ___jaba mahArAja upazreNikane apanA samasta vRttAMta sunAdiyA to unhone rAjA yamadaMDase bhI pUchA ki he bhAI tuma kona ho ? aura kaise tumhArA yahAM AnA huvA? aura tumhArI kyA jAti hai ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAja upazreNikake samasta vRttAMtako jAnakara aura bhale | prakAra unake praznako bhI sunakara rAjA yamadaMDane vinaya bhAvase uttara diyA ki heprabho samastabhIloMkA svAmI maiM rAjA yamadaMDahU~ aura krIr3A karatA 2 maiM isa sthAna para ApahuMcA huuN| merI jAti kSatriya hai aura apane rAjyase bhraSTa hokara maiM isa pallImeM rahatA hUM, isaliye he mahAbhAga kRpAkara Apa mere ghara padhAriye aura apane caraNa kamaloMse mere gharako pavitrakara mujhai anugRhIta kiijiye| ____ mahArAja upazreNika to apane duHkhake dUrakaraneke liye aisA avasara dekhahI rahI the isaliye jisasamaya rAjA yamadaMDane mahArAja upazreNikase apane ghara caleneke liye prArthanA kI to mahArAja upazreNikane use vinIta samajhakara zIghrahI usakI prArthanA ko svIkAra karaliyA aura usake sAtha sAtha usake gharakI aura cala diyaa| ___yadyapi rAjA yamadaMDa kSatriyavaMzI rAjA thA aura usakA AcAra bicAra uttama gRhasthAMke samAna honA cAhiye thA kiM tu usakA saMbaMdha adhika dinoMse bhIloMke sAtha hogayA thA isaliye usakI kriyA gRhasthoM kI kriyAoMke samAna nahIM rahI thIM, bhIloMkI kriyAoMke samAna hogaI thiiN| mahArAja upazreNikane jaba usake ghara jAkara usake gRhasthAcArako dekhA to ve eka dama daMga rahagaye aura rAjA yamadaMDase kahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 27 ) ki he yamadaMDa yadyapi tuma kSatriya rAjA ho tathApi ava tumhArA gRhasthAcAra kSatriyoMke samAna nahIM rahA hai ? aura maiM zuddha gRhasthAcArapUrvaka vanehuve hI bhojanako khA sakatA hUM / pavitra evaM vizuddha jJAnI hokara maiM Apake gharameM bhojana nahIM kara sktaa| jisasamaya rAjA yamadaMDane mahArAja upazreNikake isa prakArake vacanoMko sunA to usane tatkSaNa isabhAMti vinaya pUrvaka kahA ki he prabho yadi Apa aise gRhasthAcAra saMyukta mere dharameM bhojana karanA nahIM cAhate haiM to Apa ghabar3AyeM na gRhasthAcAra pUrvaka bhojanakoliye mere yahAM dUsarA upAya bhI maujUda hai / vaha upAya yahI hai ki mere atyaMta zubha lakSaNoMko dhAraNakaranevAlI, bhaleprakAra gRhasthAcArameM pravINa, eka tilakavatI nAmakI kanyA hai vaha kanyA zuddha kriyApUrvaka bhojana pAnI Adise ApakI sevA karegI ____ bhilloMke svAmI yamadaMDake isaprakArake vinamravacanoMko sunakara magadhadezAdhipa mahArAja upazreNika atyaMta prasanna huve / aura usI dinase apane pitAkI AjJAse kanyA tilakavatIne bhI mahArAja upazreNikakI sevAkaranI prAraMbha krdii| kabhI vaha kanyA eka prakArakA aura kabhI dUsare prakArakA miSTa bhojana banAkara mahArAjako prasanna karane lagI / kabhI mahArAjake rogako bhalI bhAMti pahicAna vaha uttama auSadhiyukta unako bhojana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAtI aura kabhI kabhI atizaya madhura zItala jalase mahArAjake manako saMtuSTa karatI / isaprakAra kucha dinoMke vAda auSadhisaMyukta bhojanoMse vizeSatayA usakanyAke hAthase bhojana karanese mahArAja upazreNikakA svAsthya ThIka hogayA tathA mahArAja upazreNika pUrvakI taraha jyoMke tyoM nIroga hogaye / ___jaba taka mahArAja saroga rahai tava taka to maiM kisaprakAra nIroga hUMgA' ? merA yaha roga kisarItise naSTa hogA ? ityAdi cintA sivAya mahArAjake cittameM kisI vicArane sthAna nahI pAyA, kiMtu nIroga hote hI nArogatAke sAtha 2 usakanyAke sneha, sevA, rUpa evaM sauMdaryapara atizaya mugdha hokara ve vicArakarane lage ki isakanyAkA rUpa Azcarya kAraka hai / aura isake manohara vacana bhI Azcarya karanevAle hI haiM / tathA isakI yaha maMda maMda gatibhI Azcarya hI karane vAlI hai / isakI buddhi atizaya zubha hai / isake dAnoM netra cakita hAraNIke samAna caMcala evaM vizAla haiM / ardha candrake samAna manohara isakA lalATa hai / aura isakA mukha caMdramAkI kAMtike samAna kAMtikA dhAraNa karane vAlA hai| yaha kokilAke samAna atizaya manohara zabdoMko bolane vAlI hai, rUpa evaM saubhAgyakI khAni hai, Atizaya manohara isakanyAke ye dono stana, khajAneke do suvarNamaya kalazoMke samAna unnata, kAmadevarUpI sarpase kalaMkita, Atazaya sthUla haiM, aura haraeka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyako sarvathA durlabha haiM / aura isake donoM stanoMke madhyameM atyaMta manohara, kAmadevarUpI jvarako damana karanevAlI nadI hai / isake samasta aMgoMkI ora dRSTi DAlanese yahI bAta anubhavameM AtI hai ki isaprakAra sundarAkAra vAlI ramaNIratna nato kabhI dekhane meM AI aura na kabhI sunane meM AI, aura na aavegii| ____ mahArAja upazreNika isaprakAra kanyAke svarUpakI udheDa bunameM lage the ki itane hI rAjA yamadaMDa unake pAsa Aye aura unase mahArAja upazreNikane kahA ki he bhilloMke svAmI yamadaMDa yaha tuhmArI tilakavatI nAmakI kanyA nAnAprakArake guNoMkI khAni evaM aneka prakArake sukhoMko denevAlI hai Apa isakanyAko mujhe pradAna kIjiye kyoMki merA vizvAsa hai ki mujhe isase saMsArameM sukha milasakatA hai| ____ mahArAja upazreNikake isaprakArake vacanoMko sunakara rAjA yamadaMDane isa vinayabhAvase kahA ki he prabho kahAM to Apa samasta magadhadezake pratipAlaka ? aura kahAM merI atyaMta tuccha yaha kanyA ? he mahArAja devAMganAoMke samAna atizaya rUpa aura saubhagyakI khAni Apake aneka rAniyAM haiN| tathA kumAra zreNikako Adile Apake anekahI putra haiM jo atizaya valavAna, dhIra aura samasta pRthvItalakI bhaleprakAra rakSA karanevAle haiM / isaliye atyaMta tuccha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) yaha merI pyArI putrI prathamato Apake kisI kAma kI nahIM / yadi devayogase isakA saMbaMdha Apase ho bhI jAya ? to he prabho kyA yaha anya rAniyoM dvArA ghRNAkI dRSTise dekhI jAnepara usa apamAna se utpanna huI pIr3Ako sahana karasakegI ? aura he prajApAlaka prathamato mujhe vizvAsa nahIM ki isake koI putra hogA ? kadAcit daivayogase isake koI putra bhI utpanna hojAya aura zreNika Adi kumAroMkA vaha sadA dAsa banA rahai, to bhI usako avazya duHkha hI hogA, aura putrake duHkhase duHkhita yaha merI prANasvarUpa putrI anya rAniyoM dvArA avazyahI apamAnita rahegI ? isaliye uparokta duHkhoMke bhayase maiM apanI isa pyArI putrIkA Apake sAtha vivAha karanA ucita nahIM samajhatA / hAM yadi Apa mujhe isaprakArakA vacana deveM ki jo isase putra utpanna hogA vahI rAjyakA uttarAdhikArI vanaigA to maiM harSa pUrvaka ApakI sevAmeM apanI putrIko samarpaNa kara sakatA hUM / jo ucita Apa nyAya evaM anyAya samajhe so kareM Apa mere svAmI hai aura maiM ApakA sevaka hUM / rAjA yamadaMDake isaprakArake vacana sunakara mahArAja upa zreNikane usakI samasta pratijJAoMko svIkAra kiyA aura prasannatA pUrvaka usakI tilakavatI putrI ke sAtha vivAhakara, usake sAtha bhAMti bhAMtikI krIr3A karate huve mahArAja upazreNika bizAla saMpatti ke sAtha rAjagrahanagara ko ravAnA hue aura www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 31 ) mArgameM anekaprakAra vana upavanoMkI zobhAoMko dekhate rAjagrahanagarake samIpa A pahuMce / mahArAja upazreNikake AnekA samAcAra sAre nagarameM phailagayA / mahArAja upazreNikake zubhAgamana sunate hI samasta nagaranivAsI manuSya, rAjasevaka evaM mahArAja ke samasta putra, apaneko dhanya aura puNyAtmAsamajhakara, unake darzanoMkaliye atizaya lAlAyita hokara zIghrahI unake sAmane svAgatakeliye Aye aura Akara vinaya pUrvaka mahArAjake caraNoM ko namaskAra kiyA / cirakAlase mahArAjake viyogase duHkhita unake darzana se saMtuSTaho samastajana upazreNika mahArAjakI aura premapUrvaka TakaTakI lagAkara dekhane lage aura atizaya premapUrvaka vArtAlApakarate huve una logoMne kucha samaya taka vahI Thaharakara pIche mahArAjase nagarameM praveza karaneke liye prArthanAkI / tathA mahArAjake calane para samasta nagara nivAsI janoMne mahArAjake pIche pIche rAjagraha nagarakI ora prasthAna kiyA / ___mahArAja upazreNikake nagarameM praveza karate hI unake zubhAgamanake apalakSa atizaya utsava manAyA gayA / paTaha zaMkha, kAhala, duMdubhi, Adi manohara bAje bAjane lage, tathA uttamottama hAvabhAvoMke dikhAnemeM pravINa, nRtyakalAmeM aticatura devAMganAoMke madako cUra karanevAlI, aura ati suMdara vezyAyeM adhika AnaMda nRtykrnelgii|mhaaraaj upazreNika bahuta dinoMkavAda nagarake dekhanese ati AnaMdita huye aura sarvAgasudarI mahArANI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) tilakavatI ke sAtha sAtha anekaprakArake toraNoMse zobhita, nIlI pIlI Adi dhvajAoMse suzobhita, cittako haraNakaranevAle, nAnAprakArake caukoMse maMDita, rAjagrahanagarameM pravezakiyA / rAjagRhanagarake rAjamArgameM jAtehuve mahArAja upazreNikako dekhakara aneka nagaranivAsI apane manameM isaprakAra kalpanA karate kahate the ki ahA puNyakA mahAtmya vicitra hai dekho kahAM to atyaMta dhAravIra mahArAja upazreNika ? aura kahAM uttamAMgI, candramukhI, mRgAkSI, lakSmIke samAna atimanohara, sthUla unnata stanoMse maMDita, kanyA tilakavatI? kahAM mahArAja upazreNikakA vizAlavanameM gaDDhemeM giranA aura nikalanA ? aura kahAM pIche isakanyAke sAtha sAtha vivAha ? jAnapar3atA hai isIkanyAkI prAptike liye mahArAja upazreNikako samastapuNya milakara vahAM legaye the| isameM saMdeha nahIM jo manuSya puNyavAna haiM unakeliye vipatti bhI saMpatti svarUpa aura duHkha bhI sukhasvarUpa hojAtA hai| buddhimAna manuSyoMko cAhiye ki ve sadA puNyakA hI saMcayakareM / ___isaprakAra nagaravAsiyoMke kathA kautUhaloko sunate mahArAja upabhoNakane rAnI tilakavatIke . sAtha sAtha aneka prakArakI zobhAoMse suzobhita rAjamaMdira meM prveshkiyaa| rAjamaMdirameM pravezakarane para mahArAja upazreNikane tilakavAke uttamottama guNoMse mugdhaho use atizaya manohara krIr3A yogya makAnameM ThaharAyA aura navor3hA tilakavata ke sAtha aneka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ .DATE ( 33 ) makArakI krIr3A karane lge| kabhI kabhI to mahArAja kamalake rasa lolupa bha~vareke samAna rAnI tilakavatIke mukhakamalake rasakA AsvAdana karate, aura kabhI kabhI caMdana latA para gaMdhalolupa bhramara ke tulya usa ke sAtha uttAnakrIDA karate / jAnapar3AtA thA ki stanarUSI do manohara krIr3A parvatoMse yukta mahArANI tilakavatIkA vakSaH sthala vana hai aura mahArAja upazreNika usa banameM vihAra karanevAle manohara hiraNa haiM / jaba upazreNika apane hAthoMse mahArANI tilakava ke stanoMparase ati manohara vastrako khIMcate the taba jAna / paDatA thA ki usake stanarUpI khajAneke kalazoMpara unakI rakSArtha do sarpahI baiThe the / mahArANI tilakavIke, maithunarUpI jalase yukta kAmadevarUpI manohara kamalake AdhArabhUta, donoM jaMghArUpI sarovarake bIca mahArAja upazreNika aise mAlUma par3ate the maanoN| sarovarameM haMsa hI krIDA kara rahA hai / rAnI tilakavatI ke sAtha / aneka prakArako krIr3A kara mahArAja upazreNikane use kevala krIr3Ake tAr3anoMse vyAkula hI nahIM kiyA thA kiMtu rnidayatAke sAtha ve use cuMbanoMse bhI vyAkula karate the| ___isaprakAra premapUrvaka cirakAla krIr3A karanese rAnI tilakavatIke calAtI ( calAtakI ) nAmakA uttama putra utpanna hucA aura atyaMta bhAgyazAlI vaha calAtakI thor3eho kAlameM baDA hogyaa| isarItise puNyake mAhAtmyase atyaMta manohara, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmm mnnnnnn ( 34 ) navIna, striyoMmeM uttama, atyaMta ujjvala, hara eka kalAmeM pravaNi, samasta puNyophaloMse utpannA, uttamarUpavAlI, aura samasta devAMganAoMke samAna atyaMta utkRSTa, bhAgyaktI tilakavatIko mahArAja upoNika nAnAprakArakI krIr3AoM se tuSTa karate / the tathA mohase nAnAprakArakI kAma ko paidA karanevAlI ceSTAoMko karanevAlI, atyaMta manohara, apane zarIrako dikhAnevAlI, atyaMta prauDhA, dedIppamAna vastrose zobhita, mukaTa jaDita maNiyoMkI kiraNose adhika zobhAyamAna, atyaMta nirmalarUpavAlI aura puNyakI mUrti, tilakavatI bhI apane hAva bhAvoMse, nAnAprakArake bhoga vilAsoMse mahArAja upazreNikake sAtha krIr3A kara unheM tRpta karatI thii| saca hai:-dharmAtmA prANiyoMko dharmakI kRpAse hI uttama kalameM janma milatA haiM, dharmakI kRpAse hI uttamottama rAjamaMdira milate haiM, dharmake mahAtmyaseM hI manohara rUpavAlI bhAgyavatI satI sarvottama strIratna kI prApti hotI hai, dharmase hI samasta prakArakI AkulatArahita vibhUti prApta hotI hai, evaM atyaMta Anandako dene vAle dharmase hI mokSa sukha bhI milatA hai| isaliye uttama manuSyoMko ucita hai ki ve uttamottama rAjya, svarga, mokSa ityAdi sukhoM ke prAptakarAnevAle dharmake phaloM ko bhalIbhAMti jAnakara dharmameM / apanI buddhiko sthirakara dharmako dhAraNa kreN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ isaprakAra mahArAja zreNikake jIva bhaviSyakAla honevAle zrI padmanAbhatIrthakarake caritrameM mahArAja upazreNika ke nagarapravezako kahane vAlA dvitIya sarga samApta huvA tIsarA sarga samarata karmoMse rahita, prAcIna, manohara, akhaMDa kevalajJAna rUpo sUryake dhAraka, prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva bhagavAna ko maiM mastaka jhukAkara namaskAra karatA huuN| / anatara isake mahArAja magadhezvara upazreNikake manameM isaprakAra kI ciMtA huI ki mere vahutase putra haiM inameMse maiM kisa putrako rAjyakA bhAra dUM? isaprakAra atizaya dUradarzI mahAkhaja upazreNikace isabAtako cirakAla taka bicArakara, aura isabAtako bhI bhalI bhAMti mmaraNakara ki tilakavatI ke putra calAtakIko maiMne rAja dediyA hai| kisI jyotiSIko ekAMtameM bulAkara pUchA he naimittika tU jyotiSa zAstrakA jAnanevAlA hai isavAtako zIghra vicAra kara kaha ki mere bahutase putroMmeM rAjyakA bhoganevAlA koMna putra hogA? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjakI isabAtako sunakara jyotirvida naimittika aSTAMga nimittoMse bhalIbhAMti mahArAjake praznako vicArakara bolA mahArAja mai jyotiSazAstra ke balase "Apake putromeMse rAjyakA bhoganevAlA konasA putra hogA" kahatA hUM Apa dhyAna lagAkara suniye ____usake jAnanekA pahilA nimitta to yaha haiM:-- ki Apake jitane putra haiM saba putroMko Apa eka eka ghar3emeM zakkara bharake dIjiye unameM jo putra kisI dUsare manuSya para usa ghar3Ako rakhakara nirbhaya siMhake dvArameM pravezakara apane gharameM khelatA huvA calA Ave jAniye ki vahI putra rAjyakA adhikArI hogaa| dUsarA nimitta yaha hai ki Apa apane saba kumAroMko eka eka navIna ghar3A dIjiye aura unase kahiye ki haraeka osake jalase usa ghar3eko bharakara le Ave jo putra osase ghar3Ako bharakara leAvegA avazya vahI putra rAjA hogaa| tIsarA nimitta yaha bhI hai:-- ki Apa apane saba putroMko ekasAtha bhojana karanekeliye baiThAliye aura Apa una putroMko khIra sakkara pUrva aura dAla bhAta Adi sarvottama svAdiSTa padArthoko eka sAtha baiThAkara khilAiye jisa samaya ve bhojanake mvAdameM atyaMta lIna ho jAveM usa samaya bhayaMkara DAr3hAvAle atyaMta krUra tathA vAghoMke samAna matta kuttoMko dhIrese chur3avAdIjiye / usasamaya jo putra una bhayaMkara kuttoM ko haTAkara AnaMdapUrvaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 37 ) nimayatAse bhojana karegA vahI putra Apake samAna isa magadhadeza kA niHsandeha rAjA ho skegaa| cauthA nimica yaha samajhiye:-- jisasamaya nagarameM Aga lage usasamaya jo putra siMhAsana chatra cavara Adi padArthoko apane sirapara rakhakara nagarase bAhira nikale samajha lIjiye ki - mukuTakA dhAraNa karanevAlA vahI rAjyakA bhoganevAlA hogaa| aura he mahArAja rAjyakI prAptikA pAMcavAM nimitta yaha bhI hai:- ki thor3e se piTAroMko uttamottama laDDU tathAkhAje Adi miSTAnnoM se bharavAkara, unake mu~ha ko acchI tarahase baMda karA kara aura muhara lagavAkara hara eka ke gharameM rakhavAdIjiye tathA unapiTAroMke sAtha zuddha nirmala madhura jalase pUrNa eka eka uttama ghaDeko bhI mu~ha vaMdakara usI taraha pratyeka gharameM rakhavA dIjiye phira pratyekakumArako eka eka ghar3ese pAnI tathA ekarapiTAremeM se laDDu Adike khAnekI AjJA diijiye| unameM se jo kumAra jalase bhare huve ghar3eke mukhako kholehI vinA pAnI pIleve tathA piTAre se vinAkhole hI laDDu Adi padArthoko khA leve samajha lIjiye ki vahI putra rAjyakA bhoganevAlA hogaa| ___ isa prakAra naimittikake vatAye huve pAMca nimittoMko sunakara mahArAjane usa naimittikako vidA kiyA aura jyotiSI ke batalAye huve unanimioMse kumAroMkI parIkSA karanekeliye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - ( 38 ) svayaM aisA vicAra karane lage ki AzcaryakI bAta hai ki rAjyato maiMne calAtakIko denekeliye dRr3ha saMkalpa karaliyA hai lekina aba nahIM jAnasakatA ki inanimittoMse parIkSA karane para rAjyakA kauna bhoganevAlA ThaharaigA ? kucha samaya bItajAnepara mahArAjane ekasamaya apane samastaputroMko sabhAmeM. kulAyA. aura saralasvabhAvase ve loga mahArAjakI AjJAke anusAra sabhAmeM Akara apane 2 sthAnoMpara vaittgye| unako bhalIbhAMti vaiThehuve dekhakara mahArAjane kahA he putroM maiM jo kahatA hUM sunoH-- Apa loga eka 2 zakkarakA ghaDA lekara siMha dvArakI ora jAiye / mahArAjake isavacanako sunakara mahArAjakI AjJAke pAlana karanevAle saba kumAra mahArAjakI AjJAse eka eka zakkarake ghar3eko svayaM lekara siMhadvArakI ora gaye tathA thor3I dera vahAMpara Taharakara apane apane gharoMko cale aaye| para catura kamAra zreNika kisI anyasekkake sirapara ghar3eko rakhavAkara siMhadvAra meM gayA tathA pIche khelatA huvA apane gharako calA AyA / jaba mahArAja upazreNikane yahavAta sunI taba ve cakita hokara rahagaye aura apane manameM vicAra karane lage niHsandeha bhAgyazAlI zreNikakumArahI rAjyakA adhikArI hogA | aba maiM apane rAjyako calAtI kumArakeliye kaise desakU~gA ? isa prakAra kucha samaya taka vicAra karate 2 mahArAjane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ marrrrrrrrammaan ( 39 ) dUsera nimittakI parIkSAkaraneke liye apane putroMko bulAyA | aura kahA he putroM, tuma saba Aja phira merI bAtako suno saba loga eka 2 navIna ghar3A lo aura usako apanI caturatAse osake jalase muhataka. bharakara laao| mahArAjakA vacana sunate hI ve samasta rAjakumAra saverA hote hI bar3e utsAhake sAtha osake jalase ghar3oMko bharane ke liye aneka prakArake tRNayukta jagahoMpara gaye aura vahAMpara osake jala se bhIge tRNoM ko dekhakara atyaMta prasanna ho bar3e prayatnase tRNoMke jalako grahaNakaraneke liye alaga alaga vaiThigaye / / jisasamaya ve usa osake pAnIko navIna ghar3AmeM bharate the ghar3eke / mItara jAte hI kSaNabharameM vaha osa kA pAnI sUkha jAtA thaa| isa taraha osake jalase ghar3A bharaneke liye unhoMne yathAzakti vahuta parizrama kiyA aura bhAMti bhAMti ke prayatna kiye kiMtu unameMse ekabhI kumAra ghar3Ako na bharasakA kiMtu ekadama ghavar3Akara sava ke saba kumAra apane 2 sthAnoMme cupacApa vaiThigaye // bahutakAla vaiThanepara jaba unhoMne yaha bAta nizcaya samajhilI ki ghar3A nahIM bhare jA sakate tava calAtI Adi saba rAjakumAra mahArAja kI isaparIkSAmeM anuttIrNa ho lajjAke mAre mukhanIce kiye huve apane apane gharoMko calegaye / paraMtu atyaMta buddhimAna kumAra zreNika mahArAjako AjJA pAlana karaneke liye jisa pradezameM osake jalase bhIge huve bahuta tRNa the gayA au una tRNoMpara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ usane eka kapar3A ddaaldiyaa| jisa samaya vaha kapar3A osake jalase bhIgagayA taba usa bhIge kapar3eko nicor3akara usa jalase ghar3Ako acchI taraha bharakara vaha apane gharale AyA aura osake jalase bhare huve usaghar3eko mahArAja upazreNikake sAmane rakha diyaa| mahArAjane jisasamaya kumAra zreNika dvArA lAye osake jalase bhare huve ghar3eko dekhA to zreNikako atyaMta buddhimAna samajhakara ciMtAse vyAkula hogaye aura manameM vicAra karane lage ki avazya yaha zreNikahI rAjyakA bhogane vAlA hogA, kiMtu maiMne jo yaha vacana dediyA hai ki rAjya calAtI kumArako hI diyA jAyagA, na jAne isa vacanakI kyA gati hogI ! ____ isaprakAra kumAra upazreNikako dono parIkSA meM uttIrNa dekhakara punaH rAjyakAryakI parIkSAke liye mahArAja upazreNikane zreNika Adi samastaputroMko bhAjanake liye apane gharameM bulAyA / jisasamaya samastakumAra ekasAtha bhojana karaneliye baiThigaye taba bar3e Adarake sAtha unake sAmane suvarNoM ke bar3e bar3e thAla rakhadiye gaye aura una thAlame unake liye khAje ghevara modaka khIra moTAmAr3a ghI mUMgakA miSTa svAdiSTa cUrA uttama dahI aura anekaprakArake pake huve anna tathA mIThAbhAta aura bhI aneka prakArake bhojana tathA pUvA migor3e Adika aneka manohara miSTAnna parose gaye / jisasamaya kSudhAse pIr3ita tathA svAdake lolupa saba kumAra bhojana karane lage aura bhojanake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 41 ) svAda ke AnaMda meM mana huye, taba mahArAja upazreNikakI AjJA se rAja sevakoMne bhayaMkara kuttoko choDadiyA phira kyA thA ? ve bhayaMkara kutte sugaMdhita utama bhojanako dekhakara usI ora jhuke aura bhoMkate huve samasta kutte rAjakumAroMke bhojanapAtroMpara bAkI bAta meM TUTapar3e / bhojanapAtroMke Upara unakuttoMko TUTate huve dekhakara mAre bhayake kAMpate hue rAjakumAra apane apane bhojanake pAtroMko chor3akara eka dama vahAMse bhage aura Apasa meM haMsI karate huve titaravitara hokara apane 2 gharoMko cale gaye / buddhimAna kumAra zreNikane jaba yaha dRzya dekhA ki ye kutte Age bar3he cale hI Arahe haiM aura kATaneke liye udyata hai taba usane apanI buddhi se una saba kuttoMko dUra haTAyA aura dUsare 2 kumAroMkI pattaroMko una kuttoMke sAmane phekakara unhai bahuta dUra bhagAdiyA aura AnaMdase bhojana karane laga gayA / isabAta ko sunakara mahArAja upazreNika phira bhI atyaMta ciMtAsAgara meM nimagna hogaye aura bicArane lage ki maiM aba isa uttama rAjyako calAtIkumArako kisa rIti se pradAna karUM ? eka samaya jaba nagara meM bhayaMkara AgalagI AgalagI tathA jvAlAse samasta nagara jalane lagA aura nagarake loga jahAM tahAM bhAgane lage taba kumAra zreNika to jhaTa siMhAsana chatra Adi sAmAnako lekara vanako calAgayA / zeSa rAjakumAra koI hAtha meM bhAlA lekara banako gayA aura koI khaGgalekara koI ghor3A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 42 ) Adi lekara vanako gaye / isabAtako sunakara phirabhI mahArAja upazreNika manameM atyaMta duHkhita huve tathA socane lage ki calAtI putra kisarItise isarAjyakA bhoganevAlA vane ? ___jyotiSI ke batalAye huve itanI parAkSAoM meM kumAra zreNikako uttIrNa dekha mahArAja upazrINakako saMtoSa na huvA ataeva unhoMne jyotiSI ke vatalAye huve aMtima nimittakI parIkSAkoliye phira bhI kisI samaya apane rAjakumAroMko bulAyA tathA | pratyeka gharameM mahArAja upazroNakane atyaMta madhura laDDuoMse bhare huve eka : piTArekA mukha baMda kara rakhavA diyA aura usake sAthameM atyaMta nirmala jalase bharA huvA eka 2 navIna ghar3A bhI rakhavA diyaa| ina saba bAtoM ke pIche laDuoke khAne ke liye aura pAnI panike liye samasta rAjakumAroM ko mahArAja upazrINakane AjJA bhI dii| kumAra zrogikake atirikta jitane rAjakumAra the savena una laDDuoMse bhare huve piTAreko ekadama hAthameMlekara vinAvicArehI zIghra kholaDAlA aura apanI bhUkhakI zAMtikeliye laDDa khAnA prAraMbha kara diyA tathA pyAsa lagane para ghaDoMke muMha khola kara unase pAnI piyA / paraMtu kumAra zreNika, jo unasavakumAroMmeM atyaMta buddhimAna thA caTa mahArAjake manakA tatparya samajha piTArekaM mukhako vinAhI ughAr3eM usako lekara idhara udhara hilAne lagA aura isa prakAra usapiTArese nikale huve cUrNako khAkara usane apanI kSudhAkI zAntikI tathA jahAMpara ghar3A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakkhA thA vahAM jojala ghar3ese bAhira ekaThA huvA thA usIsa apanI pyAsa bujhAI kiMtu ghar3eke mukhako kholakara pAnI nahIM piiyaa| anaMtara mahArAja upazreNikane samantarAjakumAroMko apane 2 ghara jAnake liye aajnyaadii| parIkSAse rAjyakI prAptike saba cinha dhIra vIra bhAgyazAlI kumAra zreNikameM dekhakara mahArAja zreNika apane manameM isaprakAra ciMtA karanelage, ki jyotiSI ke vatalAye nimittoMse kumAra zreNika sarvathA rAjyake yogya siddha hocukA aba maiM kisa rItise calAtI putra ko rAjyadUM ? maiM pahile yaha bacana decukA hUM ki yadi rAjya dUMgA to cilAtIko hI dUMgA, kiMtu jyotiSIdvArA batalAye huve nimittoMse rAjyakumAra zreNika hI upayukta ThahatA hai / abame pahile diye huve apane vacanakI kaise rakSA karUM ? hAM yaha vAta vilakula ThIka hai ki jisakA bhAgya balavAna hotA hai usako rAjya milatA hai isameM jarAbhI saMdeha nahIM / isaprakAra atyaMta bhayaMkara ciMtA sAgara gotAlagAte huve mahArAja upazreNikane atyaMta vuddhivAna sumati tathA atisAgara nAmake maMtriyoMko tathA inase atirikta anya maMtriyoM ko bhI bulAyA aura unase isa prakAra apane manakA bhAva kahAH - he maMtriyo Apa saba loga atyaMta buddhimAna tathA zreSTha haiM / mere manameM eka bar3I bhArI ciMtA hai jisase merA savazarIra sUkhAjAtA hai usaciMtAkI nivRtti kisa rItise hogI isapara vicaarkro| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 44 ) mahArAjakI isa vicitra vAtako sunakara anya maMtriyAne to kucha bhI uttara na diyA para atyaMta buddhimAna sumatinAmaka maMtrIne kahA / he prabho ! he rAjan ! he samasta prathvIkesvAmI ! he samasta vairiyoMkemantakoMko nIce karanevAle ! mahAbhAga! Apa sarIkhe naredroMko kisa vAtakI ciMtA hosakatI hai / he prabho devoMke ghor3oMko bhI apane kalA kauzalase jItanevAle aneka ghor3e Apake yahAM mojUda haiM, jo ki apane khuroMke balase tamAma pRthvIkA cUNakarasakate haiM, aura ApakI bhaktimeM sadA tatpara rahate haiM / apane dAMtarUpI khagose tamAma pRthvIko vidAraNa karanevAle aMjana parvatake samAna lambe cor3e Apake yahAM aneka hAthI mojUda haiM / he rAjendra Apake maMdirameM bhalI mAMti ApakI AjJAke pAlanakarane vAle aneka padAti * senA) bhI mojUda haiM / aura rathI zUravIra bhI Apake yahAM vahuta haiM, jo ki saMgrAmameM bhalI bhAMti ApakI AjJAke pAlana karanevAle haiM / Apako kisI vairIkI bhI ciMtA nahIM hai kyoMki Apake dezameM ApakA koI vairIbhI najara nahIM AtA, Apake dhana tathA rAjyakA koI vAMTane vAlA ( dAyAda bhI nahIM hai aura Apake putrabhI ApakI AjJAke pAlana karanevAle haiN| Apake rAjyameM koI Apako virodhI kuTila bhI dRSTigo| cera nahIM hotA phira he prabho Apake manameM kisa bAta kI ciMtA hai ? Apa use zIghra prakAzita kareM usake dUrakaraneke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ revrevrvNAN liye aneka upAya mojada haiM usakI zIghra hI nivRtti ho sakatI haiM / yadi Apa isasamaya usako nahIM batalAyeMge to ThIka nahIM, kyoMki rAjAke ciMtAgrastahonese puravAsImaMtrI Adika savahI citAgrasta hojAte haiM unako bhI duHkha uThAnA par3atA hai kyoMki yathA rAjAyathA prajA arthAt jisa prakArakA rAjA huvAkaratA hai usakI prajAbhI usI prakArakI huAkaratI hai / isaprakAra atyaMta buddhimAna sumatinAmaka maMtrIkI isa bAtako suna mahArAja upazreNika vole ki he sumate mujhai deza Adi athavA putra AdikI orase kucha bhI ciMtA nahIM hai, kiMtu ciMtA mujhe isIbAtakI hai ki maiM isa rAjyako kisa putrako pradAna kruuN| maMtrIne uttara diyA / he atyaMta buddhimAna mahArAja ApakA suyogya putra kumAra zreNika haiM usIko vedhar3aka rAjyadedIjiye / maMtrIkI isabAtako munakara mahArAja upazreNikane kahA he maMtrin jisa samaya mere zatrudvArA bhejehuve ghor3A ne mujhai vanameM gar3he paTakadiyA thA usasamaya yamadaMDa nAmaka millarAjAne vanameM merI sevAkI thI, tathA usakI putrI tilakavatIne apanI atulanIya sevAse ekataraha mujhai punaH jIvitakiyA thA / akasmAta usI putrIke sAtha merA vivaahhogyaa| vivAha ke samaya tilakavatI ke pitAne yaha mujhase kaula karaliyA thA ki, yadi Apa isa putrIke sAtha apanA vivAhakaranAcAhate haiM to mujhe yaha bacana - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 46 ) dIjiye ki, isase jo putra hogA vahI rAjyakA adhikArI hogA, nahIM to maiM apanI isa putrIkA vivAha Apake sAtha nahIM karUMgA / maiM ne usa tilakacatIke sauMdarya evaM guNoMpara mugdha hokara usake pitAko usaprakArakA vacana dadiyA thA ki maiM isIke putrako rAjya dUMgA / kiMtu maiMne rAjya kisako denA cAhiye, yahabAta jisasamaya jyotiSI se pUchI to usane apanI jyotiSavidyAse yahI kahA ki isa mahArAjyakA adhikArI kumAra zreNikahI hai / aba batAiye aisI dazA meM maiM kyA karUM aura rAjya kisako dUM / yadi maiM calAtI kumArako rAjya na dekara kumAra zreNikako rAjyapradAnakarUM aura apane vacanakA khayAla na rakkhUM to saMsAra meM merA jIvana sarvathA niSphala hai / mujhe aisA mAlUma hotA hai ki yadi maiM apane cacanakA pAlana na karasakU~gA to merA pahile kamAyA huvA saba puNyabhI binA prayojana kA haiM kyoMki mala mUtra Adi sAtadhAtuoMse canAhuvA yaha zarIra puNyarahita nissAra hai arthAt kisIkAmakA nhiiN| isameM kisaprikArakA saMdeha nahIM ki caMcalajIvanakI apekSA isazarIrameM satya bacanahI sAra hai, arthAt jo kahakara bacana kA pAlana karatA hai vahI manuSya Arya hai aura uttama hai kiMtu jo apane bacana ko pAlana nahIM karatA hai vaha uttama nahIM kyoMki jisamanupya ne saMsAra meM apane bacanakI rakSA nahIM kI usane upArjana kiye huve puNyakA sarvathA nAza kara diyA / aura yahabAta bhI haiM ki saMsAra meM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra sarvathA vinAzIka hai jIvana vijalIke samAna caMcala hai aura saba prakArakI saMpadAyabhI palabharameM naSTa hone vAlI haiM, yadi sthira hai to eka vacanahI hai aisA saba svIkAra karate haiM / aisA samajhakara he maMtrin sumate maiMne jo vacana kahA hai usa bacana para tujhe bhalI bhAMti vicArakaranA cAhiye jisase ki saMsArameM merA jIvana sArthaka samajhA jAve nirarthaka nahIM / isaprakAra jaba mahArAja zreNikane kahA taba matisAgara nAmaka maMtrI bolA, ki he mahArAja isa thor3I sI bAtake vicAranameM Apa kyoM ciMtA karate haiM ? kyoMki ciMtA svargarAjyakI lakSmI ko vikArayukta banA sakatI hai phira isa thor3IbiAtake liye ciMtA karanA kyA bar3I bAta haiM ? maiM abhI kumAra zreNikako dezase bAhira nikAle detA hUM Apa ciMtA chor3iye isa ciMtAmeM kyA rakhakhA hai| matisAgara maMtrIkI apane anukUla isa bAtako sunakara mahArAja upazreNika manameM atyaMta prasanna huve tathA usamaMtrIse yaha bAta bhI kahate huve ki ___ he maMtrina isakAyako tuma zIghra karo isameM derI karanA ThIka nahIM hai isaprakAra mahArAja upazreNikakI AjJAko zira para dhAraNakara vaha mati sAgara nAmakA maMtrI kumArazreNikake samIpameM gayA jisasamaya vaha kumArake pAsa gayA to apane pAsa buddhimAna matisAgaramaMtrI ko Ate dekhakara atyaMta catura kumAra zreNikane usakA bar3A bhArI sanmAna kiyA aura paramparameM bar3e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ snehase unadoMnoMne kuzala bhI pUchA thoDI dera taka kumAra upazreNikake pAsa baiThikara tathA kumArako bhalIbhAMti praNAmakara maMtrI matisAgarane yaha bacana kahA ki he kumAra Apa mere manohara tathA hitakArI bacanako suniye Apake aparAdhase mahArAja upazreNikako bar3A bhArI krodha utpanna huvA hai ve Apa para sakhta nArAja hai na jAne ve Apa ko kyA daMDa na deveMge? aura kyA ahita na karapAr3eMge kyoM ki rAjAke kupita honepara Apako yahAM para nahIM rahanA cAhiye maMtrI matisAgarake isaprakAra azrata pUrva bacana sunakara kumAra zreNikane uttara diyA ki ____ kRpakara Apa batA merA kyA aparAdha huvA hai isaprakAra kumArake bolane para maMtrI matisAgarane uttaradiyA ki ___jisasamaya tuma saba kumAroMke bhojana karate kutte chor3e gaye the aura jisasamaya samanta pAtroMko jhUThA karadiyA thA usasamaya tumase bhinna sabakumArato bhojana chor3akara cale gaye the aura yaha kaho tuna akele kyoM bhojana karate rahagaye the ? isaliye aisA mAlUma hotA hai ki mahArAja kI nArAjIkA yahI kAraNa haiM aura yaha bAta ThIka bhI hai kyoMki nIcatAkA kAraNa kuttoMse chuvA huvA bhojana apavitra bhojananahI kahalAtA hUM maMtrI matisAgara kI isabAtako sunakara aura kucha haMsakara kumArane manAhara zabdoMmeM uttarAdiyA ki Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 49 ) __ he maMtrin kuttAoMko buddhipUrvaka haTAkara mujhe yatnase bhaleprakAra rakSita bhojana karanA hI yogya thA isIliye maiMne aisA kiyA thA kyoMki jo kumAra apane bhojanapAtroMkI, na kucha valavAna kuttoMse bhI rakSA nahIM karasakate ve kumAra rAjasaMtAna arthAt prajAkI kyA rakSAkarasakate haiM / isaliye jo Apane yaha bAta kahI hai ki tumane kuttoMkA chUvAhuvA bhojanakiyA isaliye mahArAja tuma para nArAja haiM yaha bAta tumheM buddhimAna nahIM sUcita krtii| kumArake isaprakAra nyAyayukta vacana sunakara samastaduSkAryoMkA bhaleprakAra jAnakAra bhI vaha maMtrI phira atizaya buddhimAna zreNika kumArase volaa| __ he buddhimAna kumAra tumheM isasamaya nyAya evaM anyAyake vicAranekI koI AvazyakatA nhiiN| mahArAja kA krodha isasamaya anivArya aura AzcaryakArI hai aba tuma yahI kAma karo ki thor3e dinake liye isadezase calejAo aura rAjamaMdirameM na raho kyoMki yaha niyama haiM ki saMsArameM rAjAke krodhake sAmane, kulIna bhI nIca kulameM utpanna huvA kahalAtA hai| nItiyukta anItiyukta kahAjAtA hai / aura paMDitabhI bajramUrkha kahAjAtA hai / pyAre kumAra zreNika / yadi tuma rAjya hI prAptakaranA cAhate ho to na to tumheM. dezase alagahonemeM kisIbAtakA vicAra karanAcAhiye, aura na kisI prakArakI bhAvanA hI karanI cAhiye kiM tu jaise vane vaise isasamaya zIghra hI isa deza se tumheM calAjAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAhiye / he kumAra ! paradezameM kuchadina rahakara phira tuma isI dezameM AjAnA pIche rAjya Apako jarUra hI milegA kyoMki rAjya ApakA hI hai| ____ maMtrI matisAgarake aise kapaTabhare vacana sunakara, rAjAkA krodha pariNAmameM duHkhadenevAlA hai isavAtako jAnakara, aura apanI mAtA Adiko bhI na pUchakara, atyaMtaduHkhita ho kumAra zreNika rAjagrahanagarase nikala pdd'e| tathA mahArAja upazreNika dvArA bhejehuve rakSAke bahAnese gUr3haveSa dhAraNakarane vAle pAMca hajAra jAsUsa yodhAoMke sAtha sAtha ekadama nagarase bAhira hogaye / kumArakI mAtA mahArANI indrANIke kAnataka yahavAta pahuMcI ki kumAra zreNikako dezanikAlA huvA hai sunate hI vaha isaprakAra bhayaMkara rudana karane lagI-hA putra ! hA mahAbhAga ! he kamalake samAna netroMko dhAraNakaranevAle! hA kAmadevake samAna ! hA atyaMta puNyAtmA ! hA atyaMtazubhalakSaNoMko dhAraNakaranevAle ! hA gajendrakI sUr3ake samAna lambe 2 hAthAke dhAraka |haa kokilake samAna pyArI volaki volanevAle ! hA kamalake samAna uttama mukhake dhAraka ! hA uttama evaM UMce lalATase zobhita ! hA kAmadevake samAna manohara zarIrake dhAraka ! hA kAmadevake samAna vilAsI / hA suMdara ! hA zubhAkara ! hA netrapriya ! hA saMtoSake denevAle! hA zubha! hA rAjyake dhAraNakaranemeM zUravIra ! hA priya! hA suMdara AkRtike dhAraNakaranevAle! kumAra,mujhaduHkhinI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAko chor3akara tU kahAM calAgayA ? jo vana anekaprakArake bhayaMkara siMha vyAghroMse bharAhuA hai usa banameM tU kahAMpara hogaa| hAya pUrvabhavameM maiMne aisA konasA dhorapApa kiyA thA ? jisase isa bhavameM mujhe aise uttama putrarUpI ratnakA viyoga sahanA pdd'aa| hAya kyA pUrvabhavameM maiMne kisI mAtAse putrakA viyoga karadiyA thA ? / athavA zrIjineMdra bhagavAnakI AjJAkA maiMne ullaMghanakiyA thA ? / vA bhaine apane zIlakA mardana kiyA thAvyabhicArakA Azraya kiyA thaa| athavA maiMne kisI tAlAvakA pula naSTakiyA thaa| vA malinajalase maiMne vastra dhoye the / kiMvA agnise maiMne kisI uttama vanako bhamma kiyA thA ? vA maiMne bratakA bhaMga karadiyA thA ? athavA maiMne rAtameM bhojana kiyA thA ? athavA mujhase kisI digambara munikI niMdA hogaI thI ? kiM vA maiMne kisIse droha kiyA thA? vA parake bacanakI maiMne avajJAkaradIthI ? athavA maiMne isamavameM pApa kiyA hai ? jisase mujhai aise uttama putraratnase judA honA pdd'aa| isaprakAra vAraMvAra kumAra zreNikakI mAtA indrANI kA karuNAjanaka bhayaMkara rudana sunakara samasta nagarameM hAhAkAra macagayA / samasta puravAsI loga karuNA janakasvarase kumAra zreNikakoliye ronelage aura parasparameM kahane lage kiM ____ rAjAne jo kumArako nagarase nikAladiyA hai so ajJAnase hI nikAlA hai kyoMki bar3e khedakI bAta hai ki kumAra zreNika | to advitIyabhAgyavAna sarvathA rAjyake yogya, advitIya daataa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 52 ) aura bhoktA thA vinA vicAre mahArAja upazreNikane usai kaise nagarase nikAla diyA ? isaprakAra kumAra zreNikake nagarase cale jAne para atyaMta unnata kolAhalayuktabhI nagara zAMta hogayA / kumArake zokase samastapuravAsI duHkhasAgarameM gotA lagAne lge| vaha konasA duHkha na thA jo kumArake viyoga meM puravAsiyoM ko na sahanA par3A ho / idhara purato kumArake zoka sAgarameM magna rahA udhara kumAra zreNika mArgameM jAte 2 kucha dUra calakara atyaMta duHkhita, evaM apamAna janya duHkhake pravAhase jinakA mukhaphIkA ho gayA hai, mAko smaraNa karane lage / tathA aura bhI Age kucha dhIre dhIre calakara buddhimAna kumAra zreNika, mayUrazabdoMse zobhita kisI nirjana aTavI meM jA phuNce| vahAMse anekaprakArake dhAnyoMse zobhita, citra vicitra dhvajAoMse maMDita, evaM rAjamaMdira se bhI zobhita koI manohara naMdigrAma unheM dIkha par3A / mahAdhIra vIra kumAra dhIre dhIre usI nagarakI ora ravAne hokara usanagara ke dvAra para A pahu~ce / dvArakI apUrva zobhA nirakhate huve vahAM para Thahara gaye pIche usanagara meM pravezakara kumAra zreNika anekaprakAra ke mAlA ghaMTA toraNa Adikara zobhita, atyaMtamanohara, zreSTasaMpatti ke dhAraka rAjamaMdirake pAsa pahuMce aura vahAM unhoMne atyaMtavRddha nAnAprakAra ke guNoMkaramaMDita, manohara, atizaya prItikaranevAle, utkRSTa, kisI indradattanAmake seThiko dekhA aura usase kahA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 53 ) zreSThina Apa yahAM na vaiThiye mere sAtha Aiye yahAMpara koI nadigrAmakA svAmI brAhmaNa nizcayase rahatA hai / hamadonoM bhojanakI prAptikeliye bhramaNa kararahe haiM Aiye usake pAsa cala vaha hamai avazya bhojanAdi degaa| aisA kahakara kumAra zreNika aura seThi indradatta donoM usanbrAhmaNake pAsagaye aura usase kahA ki he vipra naMdinAtha tU mahArAja upazreNikake sanmAnakA pAtra rAjyasevAke yogya hai aura tU rAjyakAryakeliye mahArAja dvArA diye huve mAlakA mAlika hai isaliye hamadonoMko pInekeliye kucha jala aura bhojanakoliye kucha dhAnyade kyoMki rAjya ke kAryameM catura hama donoM rAjadUta haiM aura bhramaNa karate 2 yahAMpara ApahuMce haiM / kumAra zreNikake isaprakAra vacana sunakara krodha se netroM ko lAla karatA huvA evaM sadA parake ThaganemeM tatpara usa brAhmaNane krodhase uttara diyA / kahAMke rAjasevaka ? koMna ? kisakAraNa se kahAMse yahAM Agaye ? maiM tumheM pInekeliye pAnItaka na dUMgA bhojanAdikakI to vAtahI kyA hai jAo 2 zAghrahI tuma mere ghara se cale jAo jarA bhI tuma yahAMpara mata Thaharo yadi tuma rAjasevaka bhI ho tobhI mujhe koI paravA nahIM / brAhmaNake isaprakAra mUrkhatA bhere vacana sunakara kopase jinakA gAtra kaparahA hai kumAra zreNikane kahA- are dayAhIna bhikSuka hama kauna haiM ? tujhe isasamaya kuchabhI mAlUma nahI tujhe pIche mAlUma hogA / tere aise dayA rahita vacanoM para maiM pIche vicAra karUMgA jo kucha tujhe usasamaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ maaamanaraaaaaaaaaaaaaaaaaaaamwww - daMDa diyAjAyagA isasamaya usake kahanekI vizeSa AvazyakatA nahIM / aisA kahakara kumAra zreNika aura seThi indradatta jahAM bauddhasanyAsI rahate the vahAM gaye aura vahAMpara unhoMne raktavastroMko dhAraNakaranevAle aneka bauddhasanyAsiyoMko dekhA / kumAra zreNikake lakSaNoMko rAjAke yogya dekhakara, yaha rAjakumAra hai isa bAtako jAnakara aura yaha zIghrahI rAjA hogA yaha bhI samajha kara unameMse eka sanyAsIne rAjakumAra zreNikase puuchaa| he magadha dezake svAmI mahArAja upazreNikake putra, buddhimAna kumAra zreNika tuma kahAM jA rahe ho ? akele yahAMpara Apa kaise Aye ? / kumArane uttara diyA rAjAne kopakara hame dezase nikAla diyA hai| phira bauddhasanyAsiyoMke AcAryane kahA he kumAra aba Apa pahale bhojanAdi kIjiye phira mere hitakara vacanoMko suniye / kumAra ! Apa kucha dinabAda niyamase magadha dezake rAjA hoveMge isameM Apa jarA bhI saMdeha na kareM / mere bacanoM para Apa vizvAsa kIjiye aura Apa sukhakI prAptike liye zIghrahI bauddha dharmako grahaNa kIjiye / isabauddha dharmakI kRpAse hI Apako nissaMdeha rAjyakI prApti hogii| vizvAsa kIjiye vratoMkeM karanese tathA upavAsoMke AcaraNa karanese hamAre samasta kAryoMkI siddhi hotI haiM hamArA yaha upadeza hai ki Apa rAjyakI prApti ke liye nizcala rItise bauddha dharmakodhAraNa kareM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmmwwwwwwwwwwwww he kumAra kisIsamaya jaba saMsArameM yaha prazna uThA thA ki dharma kyA hai ? usasamaya samasta vijJAnake pAragAmI mahAdeva bhagavAna buddhane yaha vacana kahA thA ki he caturAya, jo dharma vAstavikarItise sacce AtmAke svarUpako vatalAne vAlA hai, aura samasta padArthoke kSaNikatvako samajhAnevAlA hai vahI dharma vAstavika dharma hai| evaM vahI sevana karane yogya hai usase bhinna koI bhI dharma sevane yogya nhiiN| he rAjakumAra vijJAna vedanA saMskAra rUpa nAma ye pAMca prakArakI saMjJAyeM hI tInoM lokameM duHkha svarUpa haiM pAMcaprakArake vijJAna Adika mArgasamudAya aura mokSa ye tattva haiM aSTAMga mokSakI prApti keliye inhI tattvoMko samajhanA cAhiye / yaha samastaloka kSaNabhaMgura nAzamAna hai, koI padArtha sthira nahIM / citta meM jo padArtha sadAkAla rahanevAlA nitya mAlUma par3atA hai vaha svapnake samAna bhrama svarUpa hai| tathA jo jJAna samastaprakAra kI kalpanAoMse rahita nirdhAta arthAt bhrama bhinna aura nirvikalpaka ho, vahI pramANa hai kiMtu savikalpaka jJAna pramANa nahIM hai vaha mRgatRSNAke samAna bhrama janaka hI hai / jina tattvoMkA varNana bauddha dharmameM kiyA hai ve hI vAstavika tattva haiN| isaliye yadi tuma apane pitAke rAjyakI prAptike liye utsuka ho--magadha dezake rAjA bananA cAhate ho to Apa samasta iSTa padArtho kA siddha karanevAlA bauddhadharma zIghrahI grahaNa kreN| he kumAra! yadi Apa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 56 ) ko rAjA banane kI icchA hai to Apa bauddha dharmako hI apanA mitra banAyeM kyoMki isa dharmase bar3hakara duniyAM meM dUsarA koI bhI mitra nahIM hai / bauddhAcArya ke inabacanoMne kumAra zreNikake pavitra I 1 hRdayapara pUrA prabhAva jamAdiyA, kumAra zreNikane bauddhAcAryake kathanAnusAra bauddhadharma dhAraNa kiyA evaM usabauddhAcAryake caraNoMko bhakti pUrvaka namaskAra kara vauddha dharmake pakke anuyAyI vana gaye / atizaya nirmala cittake dhAraka kumAra zreNikane usI bauddhAzramameM indradatta seThike sAtha sAtha snAna anna pAnAdise mArgakI thakAvaTa dUrakI / tathA rAjyakI orase jo unakA apamAna huvA thA aura usa apamAnase jo unake cittapara AghAta huvA thA usa AghAtako bhI ve bhUlane lage aura usa bauddhAcArya ke sAtha kucha dina paryaMta vahIM para rahe / anaMtara isake aba yahAMpara adhika rahanA ThIka nahIM yaha vicArakara, atizaya harSita citta, bauddhadharmake sacce anuyAyI, kumAra zreNika usasthAna se cale / yaha samAcAra seThi indradatta ne bhI sunA seThi iMdradatta bhI yaha jAnakara ki kumAra zreNika atyaMta puNyAtmA haiM kumArake pIche pIche cala diye| isaprakAra vanamArgoM ko dekhate huve, anekaprakArakI parvata guphAoMko nihArate huve, mattamayUroMke nRtyako AnaMdapUrvaka dekhate huve ve donoM mahAdaya jaba kucha thakagaye taba kumAra zreNikane ati madhura vANI se seThi indradatta se kahA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 57 ) "he zraSThina ( mAtula ) calate calate isa mArgameM maiM aura Apa thakagaye haiM isaliye caliye jihArUpI rathapara car3hakara cl| kumArakI isa Akasmika bAtako sunakara acaMbhe meM par3akara seThi iMdradattane vicArA ki saMsArameM koI jihAratha hai ? yahabAta na to hamane Ajataka sunI aura na sAkSAt jihArUpI ratha hI dekhA mAlUma hotA hai yaha kumAra koI pAgala manuSya hai aisAH thor3I dera taka vicArakara seThi indradatta cupa hogaye unhoMne kumAra zreNikase bAta cIta karanA bhI baMda karadiyA evaM donoM cupacApahI Ageko calane lge| thor3I dUra Age jAkara, apane nirmala jalase pathikoM ke mana tRpta karanevAlI, atyaMta nirmala jalase bharI huI eka uttama nadI una donone dekhI, nadIko dekhate hI kumAra zreNika ne to apane jUte pahinakara nadImeM praveza kiyA / aura seThi indradattane pairose donoM jUtoMko pahile utArakara hAtha meM leliyA vAda ve nadImeM ghuse / magadha dezake kumAra zreNikako jUte pahinakara jaba unhoMne nadImeM praveza karate huve dekhA to seThi indradatta aura bhI acaMbhA karanelage aura unako isabAta kA pakkA nizcaya hogayA ki kumAra zreNika z2arUra koI pAgala puruSa hai / tathA kumAra zreNikake kAmase unhone apane manameM yaha vicAra kiyA ki anyabuddhimAna puruSa to yaha kAma karate hai ki jalameM jUtA utArakara ghusate haiM kiMtu kumAra zreNikane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 58 ) jUtA pahine hI nadImeM praveza kiyA mAlUma hotA hai ki yaha sAdhAraNa mUrkha nahIM var3A bhArI mUrkha hai - isaprakAra vicAra karane 2 seThi indradatta phira kumAra zreNika ke pIche pIche Age cale / kucha dUra calakara unhoMne atyaMta zItala chAyA yukta eka vRkSa dekhA mArgameM dhUpa Adise atizaya zrAMta kumAra zreNika aura seThi indradatta dono hI usa vRkSake pAMsa pahuMce / kumAra zreNika to usa vRkSakI chAyA meM apane zirapara chatrI tAnakara baiThe aura seThi iMdradatta trI baMdakara / kumArako chatrI tAne huve baiThA dekhakara seThi iMdradatta phira bhI manameM gaharA vicAra karanelage ki saMsArameM aura aura manuSya to chatrIko dhUpase bacaneke liye zirapara lagAte haiM kiMtu yaha kumAra atyaMta zItala vRkSakI chAyAmeM bhI chatrI lagAye baiThA hai yaha to bar3A mUrkha mAlUna par3atA hai // isaprakAra vicAra karate karate phirabhI seThi indradatta kamArake sAtha - Age cale Age calakara unhoMne anekaprakAske uttamAdhamanuSyoMse vyApta, anekaprakArake hAthI ghor3A Adi pazuose bharAhuvA atizaya manohara, eka nagara dekhA / nagarako dekhakara kumArazreNikane seThi indrattase pUchA ki he mAmA kRpAkara kahaiM yaha uttama nagara vasAhuvA hai ki ujar3AhuvA ? kumArake ina bacanoMko sunakara seThi indradattane uttara nahIM diyA kiMtu ati zaya catura kumAroNika aura indradatta phirabhI Ageko caladiye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ - Age kachahI dUrajAkara unhoMne eka atyaMtasuMdara puravAsI manuSya apanI strIko mArAmAra mArate huve dekhA dekhakara phiri kumArazreNikane seThi indradattase praznakiyA ki heSTina batAiye ki jisastrIko yaha suMdaramanuSya mArarahA hai vaha strI baMdhIhuI hai athavA khulIhuI kamArake isaprakArake vacana sunakara indradatta ne vicArA ki yaha kumAra avazya pAgala hai isameM kisI prakArakA saMdeha nhiiN| ____isaprakAra apane manameM kumArake pAgalapanekA dRDhavizvAsa kara phirabhI donoM Ageko bar3he Age calate calate unhoMne jisako manuSya jalAnekeliye lejArahathe eka mare huve manuSyako dekhaa| mRtamanuSyako dekhakara phirabhI kumArazreNikako zaMkAhuI aura zIghrahI unhoMne seThi idradattase dharapUchA ki hemAma mujhai zIghra vatAveM ki yaha murdA Aja marA hai ki pahile kA marAhuvA hai| Age bar3hakara kumAra zreNikane bhaleprakAra pake huve phaloM se ramya, phaloMkI uttamasugaMdhise jisake Upara bhorA guMjAra zabda kara rahe haiN| jo jalase bhIge huve phaloMse nIceko naba rahA hai eka uttama zAlikSetra dekhaa| zAlikSetra dekhakara kumAra ne phira seThi indradatase prazna kiyA ki hemAma zIghU batAiye isakSetrakA mAlika isakSetrake phaloMko khAvegA ki khAcukA ? / Age calakara kisI eka navIna kSetramai hala calAtA huvA eka kisAna milA usako dekhakara phira kumAra zreNikane prazna kiyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ ki he zreSThin jaldI vatAiye isa halapara halake svAmI kitane hai / tathA Age bar3hakara eka vadarI vRkSa, dRSTi gocara huvA usai dekhakara phira bhI kamArane seThi indradattase pachA ki he mAtula kRpAkara mujhai batAiye ki isa veriyA ke per3ameM kitane kAMTe haiN| isaprakAra kumAra zreNika tathA seThi idradatta donoM janoM kI jihvAratha, jUtA, chatrI, grAmakA nizcaya, strI, murdA, zAlikSetra, hala, kAMTeke viSayameM bAtacIta huIM / puNyake phalaseM atyaMta vizadabuddhike dhAraka kumAra zreNikane apane sneha yukta bacanoM se, zabdoke arthako bhalI bhAMti nahIM samajhane vAle bhI seThi indradattake kAnoMko tRptakara diyA / aura uttama buddhiko prakaTa karanevAle bacana kahe / tathA nAnAprakArakI zAstra kathAoMmeM pravINa, caMdramAke samAna zobhA ko dhAraNa karanevAlA, tejasvI, lakSmIvAna, apane puNyase jitendriya puruSoMko bhI apane adhIna karanevAlA, pRthvImeM suMdara, kumAra zreNikane seThi indradattake sAtha uttamottama talAvoMse zobhita veNapadma nagarameM praveza kiyaa| dekho karmakA phala kahAM to magadhadeza? kahAMrAjagRhanagara ? aura naMdigrAma kahAM ! tathA kahAM bauddhamatakA sevana ? aura kahAM seThi indradattake sAtha mitratA ! saMsArameM karmoMkA phala vicitra aura alakSya hai, kiMtu yaha niyama hai ki jIvoMke samasta azubha kAryokA nAza dharmase hI hotA hai, dharmase hI zubha karmoko prApti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 61 ) hotA hai / saMsArameM dharmase priya vastuoM kA samAgama hotA hai isaliye jina manuSyoMkI uparyukta bastuoMke pAnekI abhilASA hai unheM cAhiye ki ve sadA apanI buddhiko dharmameM hI lagAveM isaprakAra bhaviSyat kAlameM honevAle zrIpadmanAbha tIrthaMkarake jIva zrImahArAja zreNika caritrameM kumAra zreNikakA rAjagranagara se niSkAsana kahanevAlA tIsarA sarga samApta huvA anaMtara isake jisasamaya seThi iMdradatta veNapadma nagarake talAbake pAsa pahuMce to vahIM se unhoMne veNapadma nagarako dekhA / tathA jisa veNapadma nagarakI striyoMke mukhacaMdramA manohara, kAmIjanoMke mana tRpta karanavAle the, unakI manoharatAke sAmane caMdramA apane ko kucha bhI manohara nahI mAnatA thA aura lajjita ho rAta dina jahAM tahAM ghUmatA phiratA thA / tathA jisanagara ke nivAsI manuSya sadA puNyakarmameM tatpara, dAnI, bhogI, dhIra vIra, aura jinendra bhagavAnakI AjJA ke bhalIbhAMti pAlana karane vAle the, aise usa sarvottama nagarakI zobhA dekhakara ve ati prasanna huve | aura kumAra zroNikase kahane lage he kumAra isanagarameM Apa kyA kareMge ? kahAM para nivAsa kareMge ? mujhe kahaiM / iMdradattakI yahabAta sunakara kumAra zreNikane uttara diyA ki he vaNikasvAmI indradatta meM bhAMti bhAMti ke kamaloMse / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwmarrinmarathi ~ ~~ zobhita isI talAbake kinAre rahUMgA Apa apane manoharapurameM z2Akara nivAsa kreN| ___kumArake mukhase aise uttama bacana sunakara seThi indradattane phira kahA ki he rAjakumAra yadi Apa yahAM rahanA cAhate haiM to merA eka nivedana hai, vaha yahI hai ki jaba taka merI AjJA na hobe Apa.isatAlAbako chor3akara kahIM na jAya / indradattake usaprakArake bacanoMko sunakara kumAra zreNika to tAlAbake kinAre baiThi gaye aura seThi indradattane apane nagara kI ora gamana kiyA / jyoMhI iMdradatta apane gharameM pahuMce aura jisasamaya ve apane kuTumbiyoMse mile to unako ati AnaMda huvA, mAre AnaMdake unake dono netra phUlagaye, aMgaro mAMcita hogayA aura mukha bhI kAMti mAna hogayA / tathA jisasamaya strI putra putriyoMne unakA sanmAna kiyA aura prema kI dRSTise dekhA to unhone pUrvopAjita dharmake prabhAvase apanA janma sArthaka jAnA aura apaneko kRtakRtya smjhaa| ____ mahodaya seThi iMdradatta ke pIna evaM unnata stAnoMse zobhita, caMdramukhI kokilAke samAna madhura bolanevAlI--pikanI naMdazrI nAmakI kanyAthI / usakanyAne apane ganohara kaMThase kokilAko jIta liyA thA vaha mukhase caMdramAko netroMse kamala patrako aura hAthase kamala pallavako jItanevAlI thI / usake kezoMke sAmane manohara nIlamANabhI tuccha mAlUma par3atI thI gatise Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 63 ) vaha haMsinIkI cAla nAcI karanevAlI thI / evaM stanoMse usane suvarNakalazoM ko nitavoMse uttamozilAko, rUpase kAmadevakI strI ratiko niskRta kara diyA thA / jisasamaya isa kanyAne apane pitA indradattako dekhA to zIghrahI usane pramANa pUrvaka kuzala kSema pUchI / tathA kuzala kSema pUchaneke vAda apanI manohara vANI se yaha kahA ki he pUjyapitA Apake sAtha koI bhI uttama buddhimAna manuSya AyAhuvA nahIM dIkhatA / paradezase Apa kisI manuSyake sAtha2 Aye haiM athavA akele ? putrI ke aise bacana sunakara evaM una bacanoMke tAtparya ko bhI bhalIbhAMti samajhakara seThi indradattane harSapUrvaka uttara diyA ki he putrI mere sAtha ekamanuSya avazya AyA hai aura vaha atyaMtarUpavAna yuvA guNI manohara tejasvI aura buddhimAna hai| tathA vaha manuSya apaneko magadha dezake svAmI mahArAja upazreNikakA putra kumAra zreNika vatalAtA hai yadyapi vaha tereliye sarvathA varake yogya hai tathApi usameM eka bar3AbhArI doSa hai ki vaha vicAra rahita vacana bolaneke kAraNa mUrkha mAlUma par3atA hai / dhyAna pUrvaka pitAke isaprakAra ke bacana sunakara manoharAMgI, dAtoMkI dIptise sarvatra prakAza karanevAlI, kaThinastanI natAGgI kumArI naMdazrIne kahA ki he pitA kRpAkara Apa mujhase kahaiM jo manuSya Apake sAtha AyA hai usakI Apane kyA kyA ceSTA dekhI hai ? usakI umra kyA hai ? aura kisaliye vaha yahAM para AyA hai ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ putrIke isaprakAra bacana sunakara seThi indradattane kahA ki he putri yadi terI lAlasA usake viSayameM kucha jAnane kI hai to maiM usa manuSyake saba vRttAMtako kahatA hUM tU dhyAna pUrvaka suna--maiM lauTakara ghara ArahAthA vIcamArgameM naMdigrAmake samIpa merI usase bheMTa huI usIsamayase usane mujhe mAmA vanAliyA aura mArgame bhI mAmA kahakarahI mujhe pukArA so yaha vatA ki kauMna ? aura kahAM kA rahane vAlA to vaha ? aura maiM kahAMke rahane vAlA ? phira usane mujhe mAmA kahakara kyoM pukArA ? / dUsare kucha calakara phira usane kahA ki hama donoM thakagaye haiM isaliye calo aba jihvArUpI rathapara savAra hokara gamana kare he putri yaha bAta bilakula usane mithyA kahI thI kyoMki jihAratha saMsArameM koI hai yaha bAta Ajataka na sunI na dekhI / punaH kucha calakara eka nadI par3I usameM isane jUte pahina kara praveza kiyaa| tathA atyaMta zItala vRkSaM kI chAyAke nIce yaha chatrI tAnakara baiThA / tathA Age calakara eka anekaprakArake manohara gharoMse zobhita, manuSya evaM hAthI ghor3A Adi pazuoMse vyApta, eka nagara par3A usa nagarako dekha kara isane mujhase pUchA ki he mAtula yaha nagara ujar3A huvA hai ki basA huvA ? he putri yaha prazna bhI usakA manako AnaMda denevAlA nahIM hosktaa| Age calakara mArgameM koI eka manuSya kisI strI ko mArarahA thA usa strI ko dekhakara phira usane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ mujhe pUchA ki he mAmA yaha strI baMdhI huI hai ki khulI huI hai| usIprakAra Age calakara eka marA huvA manuSya milA use dekhakara phira usane pUchA ki yaha Aja marA hai athavA pahilekA hI marA huvA hai ? / Age calakara atizaya pake huve uttama dhAnyose vyApta eka kSetra par3A use dekhakara usane yaha kahA ki he mAmA isa khetakA mAlika isake phaloMko khAvegA yA khAcukA ? / isoprakAra hala calAte huve kisI eka kisAna ko dekhakara usane pUchA ki isa halapara halake calAne vAle kitane manuSya haiM ? / tathA Age calakara eka berIkA vRkSa par3A usako dekhakara usane yaha kahA ki he mAtula isameM kitane kAMTe haiM ityAdi usake dvAga kiye huve ayogya, pUrvApara vicAra rahita praznose mujhai pUrNa vizvAsa hai ki vaha kumAra avazya pAgala hai| pitAke mukhase kumAra zreNika dvArA kI huI ceSTAoMko sunakara buddhimatI naMdazrIne javAva diyA ki he pitA usa kumAra ko,jo uparyukta ceSTAose Apane pAgala samajha rakkhA hai so vaha kumAra pAgala nahIM hai, kiMtu vaha atyaMta catura evaM aneka kalAoMmeM nipuNa hai aisA nitsaMzaya samajhiye kyoMki-jo usa kumArane Apako mAmA kahakara pukArA thA usakA matalaba yaha thA ki saMsArameM bhAnajA atyaMta mAnanIya evaM priya hotA hai isaliye mAmAke kahanese to usa kumArane Arake premakI AkAMkSAkI thii| tathA nihArathakA artha kathA kautUhala hai| kumArane jo jihAratha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 66 ) 1 kahA thA vaha bhI usakA kahanA vahutahI uttama thA kyoMki jisasamaya sajjana puruSa mArgameM thaka jAte haiM usasamaya ve usa thakAvaTako aneka prakArake kathA kautUhaloMse dUra karate haiM / kumArakA lakSya bhI usasamaya thakAvaTake dUra karanekeliyehI thA / tathA jo kumAra nadIke jalameM jUte pahanakara ghusA thA vaha kAmabhI usakA eka var3I bhArI buddhimAnI kA thA kyoMki jalake bhItara bahuta se kaMTaka evaM pattharoMke Tukar3e par3e rahate haiM, sarpa Adika jIva bhI rahate haiM / yadi jalameM jUtA pahinakara praveza na kiyA jAya to kaMTaka evaM pattharoMke Tukar3oM ke lagajAnekA bhayarahatA hai / sarpa Adi jIvoMke kATane kA bhI bhayarahatA hai / isaliye kumArakA jala meM jUtA pahanakara ghusanA sarvathA yogyahI thA / tathA he pitA ! kumAra, vRkSakI chAyAmeM jo chatrI lagAkara baiThA thA usakA vaha kArya bhI eka bar3I bhArI buddhimAnIko prakaTa karane vAlA thA kyoMki vRkSa kI chAyA meM chatrIlagAkara na baiThe jAne para pakSI Adi jIvoMkI vITa giranekI saMbhAvanA rahatI hai isaliye vRkSakI chAyAmeM chatrI lagAkara baiThanA bhI kumArakA sarvathA yogya thA / tathA ati manohara nagarako dekhakara kumArane jo Apase yaha praznakiyA thA ki 'he mAtula yaha nagara ujar3A huvA hai ki basA huvA ? usakA Azaya bhI bahuta dUrataka thA kyoMki bhaleprakAra vasA huvA nagara vahIM kahAjAtA hai, jo nagara uttama dharmAtmA manuSyoMse jina pratinimba, jina caityAlaya, evaM uttama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatIzvaroMse acchataraha paripUrNa ho / kiMtu usase bhinna nagara ujar3A huvA kahA jAtA hai| isaliye yaha nagara vasAhuvA hai athavA ujar3A huvA' ? yaha praznabhI kumArakA vicAra paripUrNa thaa| tathA he pitA strIko mArate huve kisI puruSako dekhakara jo kumArane. 'yaha strI baMdhI huI hai athavA khulI huI hai ? Apase yaha prazna kiyA thA vaha praznabhI usakA atyuttama prazna thaa| kyoMki baMdhI huI strI vivAhitA kahI jAtI haiM aura chUTI huI kA nAma avivAhitA hai / kumArakA prazna bhI isI Azayako lekara thA ki yaha strI isapuruSakI vivAhitA hai athavA avivAhitA haiM ? ataH kumArakA yaha praznabhI usakI caturatAko z2Ahira karatA hai / tathA mare manupyako dekha kara jo kumArane yaha prazna kiyA thA ki "yaha marAhuvA manuSya AjakA marA huvA athavA pahilekA marAhuvA hai? yaha praznabhI usakA var3I caturatA paripUrNa thA / kyoMki he pUjya pitA ! jo manuSya dharmAtmA, dayAvAna. jJAnavAn vinayase uttamapatroMko dAna denevAlA. evaM samasta jagatameM yazasvI hotA hai aura vaha marajAtA hai usako to hAlakA marAhuvA kahate haiN| aura isase bhinna jo manuSya dAnarahita kAmI pApI hotA hai usako saMsArameM pahilese hI marA huA kahate haiN| kumArakA yaha jo prazna thA ki "yaha marAhuvA manuSya hAlakA marAhuvA haiM athavA pahilekA ! vaha prazna bhI kumArako atyaMta buddhimAna evaM catura vatalAtA hai" tathA he pitA kamArane dhAnyaparipUrNa khetako Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 68 ) dekhakara Apase jo yaha pUchA thA ki isakSetrake svAmIne isa kSetra dhAnyakA upabhoga kara liyA hai athavA karegA ? vaha praznabhI kumArakA bar3I buddhimAnIkA thaa| kyoMki karja lekara jo kheta voyA jAtA hai usake dhAnyakA to pahile hI upabhoga karaliyA jAtA hai| isaliye vaha bhukta kahAjAtA hai / aura jo kheta vinA karja ke voyA jAtA hai usa kheta ke dhAnyako usa khetakA svAmI bhogegA aisA kahA jAtA hai / kumArake praznakA bhI yahI Azaya thA ki yaha kheta karjalakara koyA gayA hai athavA vinAkarja ke ? isaliye isa praznasebhI kumArakI buddhimAnI vacanAgocara jAna par3atI hai / tathA he tAta kumArazreNikane jo yaha prazna kiyA thA ki he mAtula isa verIke vRkSake Upara kitane kAMTe haiM ? so usakA Azaya yaha hai ki kAMTe do prakAra ke hote haiM eka sIdhe dUsare Ter3e / usIprakAra dujanoM ke bhI vacana hote haiM isaliye yaha pazcamI kumArazreNikA sarvathA sArthaka hI thA / isaliye ukta praznoMse kumAra zreNika atyaMta nipuNa, vidvAnoMke manoMko haraNa karanevAlA, samastakalAoM meM pravINa, aura anekaprakAra ke zAstroM meM catura hai aisA samajhanA cAhiye / he tAta Apa dhairyarakkheM kumAra zreNikako buddhikI parIkSA maiM aura bhI karaletI hUM kiMtu kRpAkara Apa mujhe yaha batAveM -- aneka prakAra ke uttamottama vicAroMse paripUrNa, sarvottama guNoMkoM maMdira, vaha kumAra ThaharA kahAM hai naMdI ke isaprakAra saMtoSa bhare bacana sunakara iMdradattane uttara / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat . www.umaragyanbhandar.com
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 62 ) diyA hai sute ! jisakumArake viSaya meM tUne mujhe pUchA hai atizaya rUpavAna evaM yuvA vaha kumAra isanagarake talAba ke kinAre para ThaharA huvA hai / mukhase aise vacana sunatehI kumArako tAlA - ke kinAre ThaharA huvA jAnakara naMdazrI zIghrahI bhagatI bhagatI jo para manuSya ke manake abhiprAyoM ke jAnanemeM atizaya pravINa thI apanI pyArI sakhI nipuNamatI ke pAsagaI / aura nipuNamatI ke pAsa pahuMcakara yaha kahA ki he lambe lambe nakhoMko dhAraNa karane vAlI priyasakhI niguNamatI ! jahAMpara atyaMta rUpavAna kumAra zreNika vaiThe haiM vahAMpara tU zoghra jA / aura unako AnaMda pUrvaka yahAM livAle A / priyatamA sakhI ! isabAta meM jarA vilamba na ho / kumArI naMdazrI kI yaha bAta sunakara prathamato nipuNamatI sakhIne khUba apanA zRMgAra kiyA / pazcAt vaha na khame telabharakara kumArIkI AjJA nusAra jisasthAnapara kumAra zramika virAjamAnathe vahAM para gaI / vahAM kumArako baiThe huve dekhakara evaM unake zarIrakI apUrva zobhAko nihArakara usane ati madhura vANI se kumArase kahA he kumAra Apa prasanna to haiM ? kyA pUrNacaMdramA ke samAna mukhako dhAraNa karanevAle ApahI seThi iMdradatta ke sAtha Aye haiM ? | 1 nipuNamatIke isaprakAra cittAkarSaka bacana suna kumAra cupa na rahasake | unhone zIghra hI uttara diyA ki he candravadanI ! Avale ! maiM hI seThi iMndradatta ke sAtha AyA hUM jo kucha kAma hove verokaToka Apa kahaiM aura kisI bAtakA vicAra na kareM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArake isaprakAra AnaMda prada evaM manohara bacana suna nipuNamatI ne uttara diyA he kumAra jisa seThi indradattake sAtha Apa Aye haiM usI seThiko apane rUpase ratiko bhI tiraskAra karanevAlI sarvottama naMdanI nAmakI putrI hai| usa putrIkA koThabhAga, donoM mtanoMke bhArase atyaMta kRza hai| atizaya kRza kATabhAgako rakSArtha usake do sthUna nitamba haiM. joki atyaMta manohara haiN| bhAte bhAMtike kauzaloM se aneka striyAMkA vidhAtA brahmAbhI isa naMdazrIkI rUsa Adi saMpadA dekhakara isake samAna dUsarI kisI bhI strI ko uttama nahIM mAnatA hai| usakA mukha kAmI janAke cittarUpI rAtrivikAsI kamaloMko vikAsa karane vAlA evaM samasta aMdhakArake nAza karane vAlA pUrNacaMdramA hai aura vaha atizaya dedIpyamAna nakhoMse zobhita hai| hemAra! usI samasta kAmIjanoMke cittako haraNa karanevAlI kumArI naMdazrIne, apanI sugaMdhise bhramaroMko lubhAnevAlA, sarvottama, evaM AnaMdakA denevAlA yaha nakhabhara tela mere dvArA Apake lagAneke liye bhejA hai he mahAbhAga ! jitanI jaldI hosake isako lagAkara Apa mukhapUrvaka snAnakaraiM / tathA mere sAtha aneka prakArakI zobhAoMse vyApta seThi iMdradattake ghara zIghra cleN| jisasamaya kumArane nipuNavatIke bacana sune aura jaba nakhabhara tela dekhA to unake manameM gaharI ciMtA hogaI / ve mana hI mana yaha kahane lage ki yaha na kucha tela hai isako sarvA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 79 ) gameM lagAkara snAna kaise kiyA jA sakatA hai ? mAlUma hotA hai sugaMdhake lobhI bhramaroMse cumbita, evaM uttama, yaha thor3A tela merI buddhikI parIkSAke liye kumArI naMdazrIne bhejA hai / tathA aisA kSaNa eka bhale prakAra vicArakara guruoMke bhI guru kumArane apane pAMva ke aMgUThese jamInameM eka uttama gar3hA khodA / aura muMha taka usako jalase bharakara dIrgha nakha dhAraNakaranevAlI sakhI nipuNavatIse kahA ki he unnatastanI subhage ! tU isa jalake bhare huve gar3he nakhameM bhare huve telako DAla de| kumAra zreNikakI isaprakAra AjJA pAte hI atimnehakI dRSTise kumArakI ora dekhakara aura mana hI manameM ati prasanna hokara nipuNavatIne jalase bharehuve usa gar3hemeM tela chor3a diyA / aura aneka prakArakI kalAoMmeM pravINa vaha cupa cApa apane gharakI ora caladI |nipunnvtiiko isaprakAra jAte huve dekhakara kumArane pUcha ki he avale ! seThi indradattakA ghara kahAM aura kisa jagaha para hai ? kiMtu kumArake isaprakArake uttama praznako sunakara bhI nipuNavatIne kucha bhI javAba nahIM diyA aura vinayayukta vaha nipuNavatI kAnameM sthita tAlavRkSa ke pattekA bhUSaNa dikhAkara cupacApa cliigii| ... kumArake cAturyake dekhanese praphullita kamaloMke samAna netroMse zobhita sakhI nipuNamatIne zIghra hI atyaMta manohara seThi indradattaka gharameM praveza kiyA aura kumArI naMdAMke pAsa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 72 ) jAkara jo jo kumAra zreNikakA cAturya usane dekhA thA / saba kaha sunAyA / kumArI naMdazrI nipuNavatIse kumArake cAturyakI prazaMsA sunakara zIghUhI apane pitAke pAsagaI aura jo kumAra zreNikakA cAturya usake pitAkA AzcaryakA karane vAlA thA usai seThi iMdradattako jA sunaayaa| aura yaha kahA ki he tAta kumAra zreNika atyaMta guNA haiM, jJAnavAna haiM, samasta jagatake cAturyome pravINa haiM, koka zAstrake bhI jJAtA haiM aura aneka prakArakI kalAoM ko bhI jAnane vAle haiM isameM kisI prakArakA saMdeha nahIM / isaliye Apa kumAra ke pAsa jAMya aura zIghrahI yahAMpara unako livAkara leAve / Apa unheM pAgala na samajhe kyoMki jisasamaya Apa kumArake sAtha sAtha Aye the usasamaya jihvAratha Adi vAkyoMse kumAra krIr3A karate huve Apake sAthameM Aye the / aura una vAkyoMse kumArane apanA cAturya Apako jatalAyA thaa| unameM svAbhAvika, manohara, evaM aneka prakArake kalyANoMko karanevAle aneka guNa vidyamAna haiN| ___ idhara kumArake viSayameM naMdazrI to yaha kaha rahI thI udhara kamArane tilakamatAke cale jAnepara pahile to usa telase apane zarIrakA acchI taraha madana kiyA / aMjanake samAna kAle vAloMmeM use acchI taraha lgaayaa| aura icchA pUrvaka usa talAbameM snAna kiyA pIche vahAMse nagarakI aura cala diye| svarga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 73 ) purake samAna uttama zobhA dhAraNa karanevAle usapurameM ghusakara ve yaha vicArane lage ki seThi indradattakA ghara kahAM ? aura kisa ora hai ! sujhe kisa mArga se seThi indradra ke ghara jAnA cAhiye ? isIvicArameM ve idhara udhara bahuta ghuume| aneka ghara dekhe / bahutasI galiyoM meM bhramaNa kiyA / kiM tu iMdradattake gharakA unheM patA na lagA atama ghUmate ghUmate jaba ve zrAMta hogaye aura jyoMhI unhoMne zrama dUra karane ke liye kisI sthAnapara baiThanA cAhA tyoMhI unheM nipuNavatI ke izArekA smaraNa aayaa| ve apane mana meM vicArane lage ki jisasamaya nipuNavatI talAbase gaI thI usasamaya maiMne use pUchA thA ki seThi indradattakA ghara kahAM hai ? usasamaya usane kucha bhI jabAba nahIM diyA thaa| kiMtu tAlavRkSake pattese vane huve bhUSaNase maMDita vaha apanA kAna dikhAkara hI calI gaI thii| isaliye jAna par3atA hai ki jisa gharameM tAlakA vRkSa ho nitsaMzaya bahI seThi indradattakA ghara hai / aba kumAra tAlavRkSa sahita gharakA patA lagAne lage / lagAte lagAte unhe eka tAla vRkSase maMDita satakhanA mahala najara par3A / tathA lAlasA pUrvaka ve usIkI ora jhuka par3e / idhara kumArake AnekA samaya jAnakara kumArako aura bhI buddhikI parIkSAkeliye kumArI naMdazrIne dvArake sAmane ghoTU paryaMta kIcar3a DalavA rakkhI thI / aura usameM eka eka paira ke phAsalese eka eka IMTa bhI rakhavAdIM thI tathA apanI priya sakhAM se vaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 74 ) yoM apanA vicAra prakaTakara kaha rahIthI ki he Ali ava maiM kumArakI buddhikI parIkSA java svayaM apane netroMse karalUMgI tava maiM usa kumArake sAtha apane vivAhakI pratijJA kruuNgii| naMdazrIkI yahavAtasunakara kumArakeM buddhicAturyake dekhanekeliye vaha nipuavatI suMdarIbhI usake pAsavaiThigaI / isaprakAra aneka kathA kautUhaloMko karatIhuIM ve donoM kumArake AgamanakA iMtajAra karahI rahIM thI ki itane meM kumAra zreNikabhI daravAjeke pAsa A phuNce| AtehI java unhoMne dvArapara ghoMTraparyaMta bharIhuI kIcar3a dekhI aura usakIcar3ake Upara eka eka pairake phAsalese rakkhIhuI IMTe bhI jaba unake najara par3I to yaha vicitradRzya dekhakara ve ekadama daMga rahagaye! aura apanemanameM vicAranelage ki bar3e AzcaryakI bAta hai ki nagarabharameM aura kahIMpara bhI kIcar3a dekhane meM nahIM aaii| kIcar3a varSA kAlameM hotA hai / varSAMkA mosamabhI isasamaya nahIM / phira isa dvArake sAmane kIcar3a kahAMse AI ? / mAlUma hotA hai naMdazrIne merI buddhikI parIkSAkeliye yaha dvArapara kIcar3a bharavAI hai| aura kIcar3ake madhyame IMTe rakhavAI haiN| dUsarA koIbhI prayojana najara nahIM aataa| mujhe aba isagharake bhItara jAnA AvazyakIya hai yadi maiM inaIToMpara pAMvarakhakara bhItara jAtA hUM to avazya giratA huuN| aura kIcar3ame giranepara merI haMsI hotI hai / haMsI saMsArameM atyaMta duHkhakI denevAlI hai / isaliye mujhai kIcar3ameM hokarahI jAnA cAhiye yadi mere pAMva kIcar3ameM jAnese lithar3a bhI jAya to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI merA koI nuksAna nhiiN| aisA kSaNa eka apane manameM pakkA nizcaya kara atizaya buddhimAna, bhaleprakAra lokacAturyameM paMDita, kumAra zreNikane, usakIcar3ameM hokara hI mahala meM praveza kiyaa| ___kumArake isa uttama cAturyako dekhakara kumArI naMdazrI dama rhgii| kiM tu kumArakI buddhikI parIkSAkA kautUhala abhItaka usakA samApta nahIM huvA / isaliye jisasamaya kumAra usa kIcar3ako lAMghakara mahalameM ghuse / aura jisasamaya naMdazrIne unake pAvaM kIcar3ase lithar3e huve dekhe / to phirabhI usane kisI sakhI dvArA kIcar3a dhonekeliye eka cullU pAnI kumArake pAsa bhejA / __kumArane jisasamaya kumArI naMdazrIdvArA bhejA huvA thor3AsA pAnI dekhA to dekhakara unako var3A Azcarya huvaa| ve apane manameM punaH vicArane lage ki kahAMto itanA adhika kIcar3a ! aura kahAM yaha na kuchajala ? isase kaise kIcar3a dhula sakatIhai ? / tathA kSaNa eka aisA vicAra kara / aura eka vAMsakI phaccaTalekara pahile to.usase unhoMne pairameM lage huve kIcar3ako khurcakara dUrakiyA pazcAta usanaMdazrI dvArA bhejehuve pAnIke kucha himsameM eka kapar3A bhiMgokara usa thor3ese jalase hI unhone apane pAMva dholiye aura apane mahanIya buddhivalase aneka Azcarya karAnevAle kumArane usameMse bhI kuchajala vacAkara kumArIke pAsa bhejadiyA / kumArake isa cAturyako apanI AkhoMse dekha kumArI naMdazrIse cupa na rahA gayA vaha eka dama kahane lagI-ahA jaisA ko - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Wuuuuuuuuuuuuu zala evaM UMce darjekA pAMDitya kumAra zreNikameM hai vaisA kauzala pAMDitya anyatra nahIM / tathA aisA kahatI kahatI apane rUpase lakSmIkobhI nIcaikarane vAlI. kamArake guNoMpara atizaya mugdha kumArI naMdazrIne kAmadevase bhI atimanohara, kumAra zreNiko bhItara gharameM jAkara ThaharAdiyA aura vinayapUrvaka yaha nivedanabhI kiyA ki he mahAbhAga kRpAkara Aja Apa mere maMdirameM hI bhojana kreN| he uttamakAMtiko dhAraNakaranevAle prabho Aja Apa mere hI atithi bane / mujhapara prasanna hoN| ayi prAjJavara hamAre atyaMta zubhabhAgyake udayase ApakA yahAM padhAranA huvA hai| he merI samanta abhilASAoMke kalpadruma ! Apa mere atithi vanakara mujhapara zIghra kRpAkareM / saMsArameM bar3e bhAgyake udayase iSTajanoMkA saMyoga hotA hai / jo manuSya atyaMta durlabha iSTajanako pAkara bhI unakI bhaleprakAra sevA satkAra nahIM karate unhe bhAgyahIna samajhanA cAhiye isaliye he puNyAtman bhojanake liye mere Upara Apa prasanna hove maiM Apase bhojanake liye AdarapUrvaka Agraha kara rahI huuN| kumArIke aise atizaya Adara pUrNa vacana suna kumAra zreNikane apanI madhuravANIse kahA-subhage ! saMsArameM tU ati catura sunI jAtI hai he uttamalakSaNeko dhAraNa karanevAlI paMDite! he vAle! tathA he manoharAMgI ! maiM bhojana java karUgA java merI pratijJAnusAra bhojana bnegaa| vaha merI pratijJA yahIhai mere hAthameM ye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 77 ) vattIsa 32 cAvala haiM inavattIsacAvaloMse bhAMtibhAMtikepakehuve annase manohara bhojana banAkara, dUdha dahI havi Adise paripUrNa, aurabhI aneka prakArake vyajanoMkarayukta, sarasa, svAdiSTa, pUrvA AdipadArtha sahita, uttama bhojana jo mujhai khavAvegA usIke yahAM maiM bhojana karUMgA dUsarI jagaha nhiiN| ____kumArake aise pratijJA paripUrNa evaM apanI parIkSA karanevAle vacana sunakara kumArI prathamato ekadama vismita hogaI / pazcAt usane var3e vinayase kahA ki lAiye, apane cAvaloMko kRpAkara mujhe diijiye| ____ kumArIke Agrahase kumArako cAvala dene pdd'e| tathA kumAra se vattIsa cAvala lekara unako pIsakUTa kara kumArIne unake pUve vnaaye| unapUrvoko vecanekeliye apanI priyasakhI nipuNamatI ko dekara vajAra bhejadiyA / kumArIkI AjJAnusAra sakhI nipuNamatI unapoMko lekara sapheda vastrapahinakara vajArakI ora gaI / aura jahAMpara jUvA khelA jAtA thA vahAM pahuMcakara aura kisI jvArIke pAsa jAkara unapUvoMkI usane isaprakAra tArIpha karanA prAraMbha kiyA ki ye pUrva ati pavitra devamayI haiN| jo bhAgyavAna manuSya inako kharIdegA usai avazya aneka lAbha hoMge / sarva khilAr3iyoM maiM ye pUve khAne vAlAhI vizeSa rItise jItegA isameM saMdeha nahIM / nipuNamatIke isaprakAra Azcarya bhare bacanoM para vizvAsa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ - aaaaaaaaaaamannamam ( 78 ) kara evaM una pUvoM ko saca hI devamayI jAnakara jvAriyoMke manameM unake kharIdane kI icchA huI / aura khelameM vijaya evaM adhika dhanakI AzAse unameM se eka jvArIne muhamAMgI kImata dekara pUrvoko tatkAla kharIda liyA / aura kImata adaakrdii| kImatakA rUpayA lekara, aura kumArakI pratijJAnusAra bhojanakeliye use paryApta jAnakara nipuNamatIne usIsamaya naMdazrIko jAkara cupacApa de diyaa| ____ jisasamaya naMdazrIne pUoMkI kImatako dekhA to usa ko bar3I prasannatA huI / aura usane bhAMti bhAMtike madhura bhojana banAnA prAraMbha kara diyA / jisasamaya vaha bhojana banA cukI usane bhojana ke liye kumArako bulA bhI liyaa| bhojanakA bulAvA muna naMdazrIkA rUpa dekhanake ati lolupI, apane manameM ati prasanna, kumAra pAkazAlAmeM caTa jA dhamake / kumArIne kumAra ko dekhatehI Adara pUrvaka Asana diyA aura prema pUrvaka bhojana karAnA AraMbha kara diyA / kabhI to vaha kumArI bhojana meM bhagna kumAra ko khairi Adi padArthoMke utama rasoMse pari pUrNa, aneka masAloMse yukta, ati madhura varoM ke Tukar3oM ko khilAtI huii| aura kabhI apanI caturatA se bhAMti bhAMtike phaloMkA usane bhojana kraayaa| tathA kabhI kabhI usane dUdha dahI mizcita nAnAprakAra ke vyaMjana banAkara kumAra ko khilAye / evaM kamAra bhI usake cAturyapara vicAra karate karate bhojana karate Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 79 ) rahe / tathA jisasamaya kumAra bhojana karacuke usasamaya kumArane pAna khAyA / isa prakAra kumArake cAturyase atiprasanna, unake guNoMmeM atizaya Asakta, kumArI naMdazrI jisaprakAra rAja haMsake pAsa baiThI huI rAjahaMsI zobhita hotI hai kumArake samIpameM baiThI huI atyaMta zobhita hone lagI / T ina samasta bAtoMke bAda kumArIke manameM phira kumAra kI buddhikI parIkSAkA kautUhala uThA usane zIghra eka ati Ter3e cheda kA mUMgA kumArako diyA aura usameM DorA pone ke liye nivedana kiyA, kumArI dvArA diyehuve isa kAryako kaThina kArya jAna kSaNabhara to kumAra usake, ponekeliye vicAra karate rahai pIche bhale prakAra socavicAra kara usa Dore ke mukha para thor3A gur3a lapeTa diyA aura apanI zakti ke anusAra mUMgA cheda meM usako praviSTa kara cITiyoM ke vilepara use jAkara rakha diyaa| gur3akI AzAse jaba cITiyoMne Dore ko khIMcakara pAra kara diyA tava DorA pAra huvA jAna kara kumAra zreNikane mUMgeko lAkara naMdazrIko de diyA / kumArI naMdazrI kumAra zroNikakA yaha apUrva cAturya dekha ati prasanna huI usakA mana kumAra meM Asakta hogayA / yahAMtaka ki kumArake zreSThaguNoMse, unakI rUpa saMpadA se kAmadeva bhI burIrIti se use satAne laga gayA / seTha indradatta ko yaha patA lagA ki kumArI naMda zrI kumAra zreNika para Asakta hai / kumAra zroNika ko vaha apanA ballabha banA cukI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIghra hI rAjA ke samAna saMpattike dhAraka indradattane kumArI ke vivAhArtha bar3e AnaMdase udyoga kiyA / ____ kumAra kumArIke vivAhakA utsava nagarameM bar3e jora zorase prAraMbha huvA samanta dizAoMko badhira karane vAle ghaMTe bajane lage, nagara anekaprakArako dhvajAoMse vyApta, manohara toraNoM se zobhita, kalyANako sUcana karanevAle zubha zabdoMse yukta ho gayA / usasamaya bheriyoM ke bar3e bar3e zabda hone lge| zaMkha kAhala adi bAje bajane lage / nakkAr3oMke zabda bhI usasamaya khUba jora zorase hone lage samastajAnoM ke sAmane bhAMti bhAMti kI zobhAoMse maMDita kumAra kumArIkA vivAha maMDapa prItieNkka banAyA gyaa| vaMdIgaga kumAra zroNakake yazako manohara padyoMmeM racanAkara gAna karane lge| kumAra zroNaka aura kumArI naMdazrIke vivAhake dekhanese darzakajanoMko bacanAgocara AnadaM huvA / una donoMke rUpa dekhanese donoMke guNoM para mugdha donoMkI sabaloga muktakaMTha se tArIpha karane lge| daMpatI kA rUpa dekha samanta loka isa bhAMti kahane lagA ki Azcarya kArI inakI gati hai tathA AzcaryakArI inakA rUpa aura madhuravacana haiM ye saba bAta purva puNyase prApta huI haiM / naMdazrIko dekhakara aneka manuSya yaha kahane lage ki candrake samAna kAMtiko dhAraNakaranevAlA to yaha naMdI kA mukha hai / phUle kamalake samAna isake donoM netra hai| aura atyaMta vistIrNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ isakA lalATa hai / kumAra zroNakakA saMsArama adbhuta puNya mAlUma par3atA hai jisase ki isa kumArako aise strIratnakI prApti huI hai| tathA kumArako dekhakara loga yaha kahane lage ki isa naMdazrIne pUrva janmameM kyA koI uttama tapa kiyA thA ! athavA kisI uttama vratako dhAraNa kiyA thA ! vA iSTapadArthoMke denevAle zIlakA isane parabhavameM Azraya kiyA thA ! athavA isane uttama pAtroM meM pavitra dAna diyA thA ! jisase isako aise uttama rUpavAna guNavAna patikI prApti huI hai / isaprakAra dharmake prabhAvase samAtaloka dvArA prazaMsita, atizaya harpitacitta atyaMta dIpti yukta dehake dhAraka, ve donoM strI puruSa bhalI bhAMti sukhakA anunaya karane lge| isamakAra honevAle zrIpadmanAbhabhagavAnake parvabhavake jIva mahArAja zreNikakA kumArI nadaMzrIke sAtha vivAha varNanakaranevAlA cauthA sarga samApta huvA / pAMcavAM sarga jita uttapta dharmakI kRpAse saMsArameM unadonoM daMpatIko atizaya sukha milA / dharmAlA puruSoM ko aneka vibhUtidene vAle usa parama pavitra dharmako maiM mastaka jhukA kara namaskAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ man karatA huuN| ___ isaprakAra vivAha ke anaMtara kumAra zreNikane pake huve tAla phalake samAna uttama stanoMse maMDita, manako bhale prakAra saMtuSTa karanevAlI, kAMtA naMdazrIke sAtha krIr3A karanI prAraMbha kara dI / kabhI no kumAra usake sAtha manohara udyAnoMke latA maMDapoMme rmnelge|kbhii unhone nadiyoMketaTa apane krIDAsthala bnaaye| tathA kabhI kabhI ve uttama stanoMse vibhUSita naMdazrIke sAtha mahalakI aTAriyoMme krIr3A karane lage / jisaprakAra daridrI puruSa khajAnA pAkara ati mudita ho jAtA hai aura use apane tana badanakA bhI hoza havAsa nahIM rahatA / usIprakAra kumAra usa naMdazrIke dehasparzase Atezaya AnaMda rasakA anubhava karane lage / manoharAMgI naMdazrI bhI sUryako kiraNasparzasa jaise kamalinI AnaMdita hotI hai usIprakAra kumArake hAthake komalamparzase ananyaprApta sukhakA AsvAdana karane lgii|kmii to ve donoM daMpatI cuMbana janya sukhakA anubhava karane lge| aura kabhI svAbhAvika rasakA AsvAdana karane lge| tathA kabhI kabhI dAnoMne paraspara rUpadarzana evaM ratise utpanna AnaMdakA anubhava kiyaa|aur kabhI hAmyotpanna rasa caakhaa| kabhI kabhI stanasparzase utpanna evaM kathAkotUhalase jAnata sukhakA bhI unhoMne bhogakiyA / isaprakAra mAnasika kAyika vAca nika abhISTa sukhako anubhava karane vAle, bhAMti bhAMtikI krIDAoMmeM magna, sukhasAgarameM gote mArane vAle, kumAra zreNika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ N aura naMdazrIko jAtehuve kAlakA bhI patA na lgaa| bAda kucha dinake uttamaguNayukta kumArake sAtha krIr3A kara te karate rAnI naMdazrIke dharmake prabhAvase garbha raha gyaa|tthaa suMdara AkArakA dhAraka zubhalakSaNoMkara yukta vaha udara meM sthita jIvadinoM dina bar3hane lgaa|grbhke prabhAvase rAnI naMdazrIke Atezaya manohara aMga para kucha saphedI chaagii|stnoNke agrabhAga ( cucuka ) kAle par3a gye|use kisI prakArake bhUSaNa bhI nahIM rucane lge| tathA bhUSaNa rahita vaha aisI zobhita hone lagI jaisA nakSatroMke asta hojAnepara prabhAta zobhita hotA hai / evaM garbhake bhArase naMdazrIko gatibhI adhika maMda hogaI / bhojana bhI bahuta kama rucane lagA / aura usako apane aMgameM glAnibhI hone lagI / evaM matavAle hAthoMke samAna gamanakaranevAlI, mukharUpI caMdramAse zobhita, manoharAMgI naMdazrIke aMgameM garbhase honevAle manoharacihnabhI prakaTita honelage / kadAcit naMdazrIko sAta dina paryaMta abhayadAnakA sUcaka uttama dohalA huvaa|apne gharakI sthiti dekha usa dohalAkI pUrti atikaThina jAnakara vaha bhArI citA karane lgii|aur jaisI pAnIke abhAvase uttama latA kumalA jAtI hai usIprakAra usa kA aMga bhI ciMtA se sarvathA kumhalAne lgaa| kisIsamaya kumAra zroNakakI dRSTi naMdazrI para pdd'ii|udaas evaM kAMti rahita rAnI naMdazrIkI dekha unhe ati duHkha huvaa| ve apane manameM vicAra karane lage-atizaya manohara evaM dedIpyamAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 84 ) suMdarI naMdazrIke zarIra meM ati vAdhA denevAlA yaha duHkha kahAM se TUTa par3A isakI yaha dazA kyoM aura kaise ho gaI ? tathA kSaNa eka aisA vicAra unhoMne pAsa jAkara naMdazrIse pUchA, he priye! jisa kAraNa se ApakA zarIra sarvathA khinna kRza aura phIkA par3a gayA hai vaha konasA kAraNa hai mujhe kaho ? kumAra ke aise hitakArI evaM madhura bacana sunakara aura dIhale ke pUrti sarvathA kaThina samajhakara pahile to naMdazrIne kucha bhI uttara na diyA / kiM tu jaba usane kumArakA Agraha vizeSa dekhA to vaha kahane lagI hai kAMta ! mai kyA karUM mujhe sAta dina paryaMta abhayanAmaka dAnakA sUcaka dohalA huvA hai| isa kAryakI pUrti ati kaThina jAna maiM khinna hUM / merI khinnatAkA dUsarA koI bhI kAraNa nahIM / priyatamA naMdazrIke aise bacana suna kumArane gaMbhIratApUrvaka kahA | priye ! isabAta keliye tuma jarA bhI kheda na karo | mata vyartha khedakara apane zarIrako sukhAo / sunate ! maiM zIghra hI tumhArI isa abhilavAko pUraNa karUMgA / cature ! jo tuma isa kAryako kaTina samajha duHkhita ho rahIM ho / evaM apane zarIrako vinA prayojana sukhA rahIM ho so sarvathA vyartha hai / tathA madhura bhASiNI evaM zubhAMgI naMdazrIko aisA AzvAsana dekara bhaleprakAra samajhA bujhAkara, kumAra zreNika kisI vanakI ora clpdd'e| aura vahAM | para kisI nadI ke kinAre baiTha naMdI ko icchA pUraNa karane ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ liye bicAra karane lge| ____usasamaya usI nagarake rAjA vasupAlakA UMce UMce dAMtako dhAraNakaranevAlA eka matavAlA hAthI nagarase bar3e jhapATese bAhira niklaa| tathA pratyeka gharake dvArako tor3atA huvA, bahutase nagarake khaMbhoMko ukhAr3atA huvA, anekaprakArake vRkSoMko nIce girAtA huvA, uttamottama latAmaMDapoMko nimUla karatA huvA, aneka sajjana vIroM dvArA rokanapara bhI nahIM rUkatA huvA, apane cItkAra se samastadizAoMko badhira karatA huvA, evaM apanI sUr3ako Upara uThA diggajoMko bhI mAnoM yuddhakaranakolaye lalakAratA huvA, aura samasta nagarako vyAkula karatA huvA vaha matta hAthI usI nadIke ora jhapaTA jahAM kumAra baiThethe / jisasamaya parvatake samAna vizAla, ati matta, apanI ora AtA huvA, vaha bhayaMkara hAthI kumArakI najara par3A to kumAra zaghrihI usake sAtha yuddha karaneke liye tayAra hogaye / tathA usa matavAle hAthIke sanmukha jAkara anekaprakArase usake sAtha yuddha kara, mAre mAre mukkoMke usai madarahita kara diyA / aura nirbhayatApUrvaka kIDArtha usakI pIThapara caTa savAra ho rAja dvArakI ora cala diye / ___ matavAle hAthI para baiThe huve kumArako dekhakara hAthIke karmoMse bhayabhIta, kumArakA hAthIke sAtha yuddha dekhane vAle, kumArakI vIratAse cakita, aneka manuSya jaya jaya zabda karane lage / evaM paraspara eka dUsarese yahabhI kahane lage-seThi iMdradattake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamAI kA parAkrama Azcarya kAraka hai / rUpa aura navayauvana bhI bar3AbhArI prazaMsanIya hai / zaktibhI lokottara mAlUma par3atI hai| dekho jisa matta hArthIko valavAnase valavAnabhI koI manuSya nahIM jItasakatA thA usa hAthI ko isa kumArane apane buddhivala aura puNyake prabhAvase bAtakI bAta meM jiitaaliyaa| tathA idhara manuSya to isa bhAMti pavitra zabdoMse kumArakI stutI karane lage udhara gajase bhI atizaya parAkramI kamArane aneka prakArakI lIlI pIlI dhvajAoMse zobhita krIDApUrvaka nagarameM praveza kiyaa| sundara AkArake dhAraka asAdharaNa uttama guNoMse maMDita kumAra zreNikako hAthI para car3he huve dekha nahArAja vasupAla manameM ati harSitahuve / aura bar3I prIti evaM harSase unhoMne kumArase khaa| he vIroMke ziratAja he aneka puNya phaloMke bhogane vAle!kumAra jisabAtakI tumheM icchA ho zIghra hI mujhe kaho he uttamottama guNoMke bhaMDAra kumAra ! zaktyanusAra maiM tumhArI icchA pUrNa kruuNgaa| kiMtu mahArAjake saMtoSabhare vacana sunakara anya manuSyoM dvArA kucha mAganeke liye prerita bhI kumArane lajjA evaM ahaMkArase kucha bhI jabAva nahIM diyA mahArAjake sAmane ve cupacApa hI khar3e rhe| seThi indradatta bhI ye saba vAteM dekha rahethe / unhoMne zIghrahI kumArake manake bhAvako samajha liyA aura isa bhAMti mahArAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm se nivedana kiyA mahArAja yadi Apa kumArake kAmako dekhakara prasanna have haiM aura unakI abhilASA pUrNa karanA cAhate haiM to eka kAmakaraiM sAta dina taka isa nagara aura dezameM saba jagaha para Apa abhaya dAnakI Dyor3I piTavAdeM / seThi indradattake aise kumArake anukala vacana suna rAjA basupAla ati saMtuSTa huve aura unhoMne vedhar3aka kaha diyA / Apane jo kumArake anukUla kahA hai vaha mujhe maMjUra hai / maiM sAta dinataka nagara evaM dezameM saba jagaha abhayadAnake liye tayAra huuN| tathA aisA kaha kara unhoMne apanI pratijJAke anusAra abhayadAnake liye nagara evaM dezameM sarvatra DaMkA bhI piTavA diyaa| rAnI naMdazrIne yaha bAta sunI ki kumArakI bIratA para mohita hokara mahArAja vasupAlanane sAta dina taka abhayadAna denA svIkAra kiyA hai / sunate hI vaha apane manorathako pUrNa huvA samajha, bahuta prasanna huI |aur jaisI navInalatA dinoMdina praphullita hotI jAtI hai vaisI vaha bhI dinoMdina praphullita hone lgii| zubha lagna zubhavAra zubhanakSatra zubhAdana evaM zubhayogameM kisIsamaya rAnI naMdazrIne atizaya AnaMdita, pUNacaMdramA ke samAna manohara mukhakA dhAraka, kamalake samAna manohara netroMse yukta, uttama putrako janA / putrakI utpattise mAre AnaMdake rAnI naMdazrIkA zarIra romAMcita hogayA aura vaha sukha sAgara meM gotA lagAne lagI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 88 ) seThi iMdradatta ke ghara putrI naMdazrIse dhevatA huvA hai yaha samAcAra sAre nagara meM phailgyaa| seThi iMdradatta ke ghara kAminI manohara gati gAne lagIM / baMdIjana putrakI stuti karane lage / putrake AnaMda meM manohara zabda karanevAle aneka bAje bhIM bajane lage / bAlakake garbhastha honepara naMdazrIko abhayadAnakA dohalA huvA thA / isaliye usa dinako lakSyakara seThi iMdradatta ke kuTaMbI manupyoMne bAlakakA nAma abhaya kumAra rakhadiyA / evaM jaisA rAtri bikAsI kamaloMko Ananda denevAlA caMdramA dinoM dina bar3hatA calA jAtA hai vaisA hI atizaya dedIpyamAna zarIrakA dhAraka samasta bhUmaMDalako haSAryamAna karanevAlA vaha kumAra bhI dinoMdina bar3hane lagA / kuTaMbajina dUdha pAna Adise bAlaka kI sevA karane lage / AnaMdase khilAne lage / isaliye usa bAlaka se usake pitA mAtAko aura bhI vizeSa harSa hone lagA / kucha dinavAda abhaya kumArane apanI bAlaka avasthA chor3a kumAra avasthA meM padArpaNa kiyA / aura usasamaya tejasvI kumAra abhayane thor3ehI kAlameM apane buddhibalase bAta kI bAta meM samasta zAstroMkA pAra pAliyA / vaha asadhAraNa vidvAna hogayA / isaprakAra kumAra zroNikake sAtha rAnI nandazrI nAnA prakAra ke bhoga vilAsa karane lagI / evaM kumAra bhI kAMtA nandIke sAtha bhAMti bhAMti ke bhoga bhogane lage tathA bhoga vilAsa meM masta, ve donoM daMpatI jAte huve kAlakI bhI paravA nahIM karane lage / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmw idhara kumAra zreNika to seThi iMdradattake ghara nandazrIke sAtha nAnAprakArake bhoga bhogatehuve sukhapUrvaka rahane lage / udhara mahArAjaupazreNika atizaya manohara,anekaprakArakI uttamottamazobhA zobhita rAjagRha nagarameM Ananda pUrvaka apanA rAjya kara rahe the| acAnaka hI jaba unako yaha patA lagA ki aba merI Ayu meM bahuta hI kama dina bAkI hai--merA maraNa aba jaldI hone vAlA hai / zIghrahI unhoMne cakravartIke samAna utkRSTa, bar3e bar3e sAmaMtoMse sevita, vizAla rAjya cilAtI putrako dediyA / tathA rAjyakAryase sarvathA mamatArahita hokara pAramArthika karmoM meM ve citta lagAne lge| . kucha dinake bAda Ayukarmake samApta hojAnepara mahArAja upa zreNikakA zarIrAMta ho gayA / unake marajAnese sAre nagarameM hAhAkAra maca gayA / puravAsI loga zoka sAgarameM gotA mArane lage / ranavAsakI rAniyAMbhI mahArAjakA maraNa samAcAra suna karuNA janaka rodana karane lagIM / jitane bhara saubhAgya cinha hAra Adika the saba unhoMne tor3akara phaika diye / aura mahArAjake maranase sArA jagata unheM aMdhakAra maya sUjhane lgaa| mahArAja upazreNikake bAda rahA ThahA bhI adhikAra rAjA calAtIko mila gyaa| mahArAja upazreNikake samAna vahabhI magadha dezakA mahArAja kahA jAne lagA / kiM tu rAjanItise sarvathA anabhijJa rAjA calAtIne sAmaMta maMtrI puravAsI janoMse Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaleprakAra sevita honepara bhI rAjyameM anekaprakArake upadrava karane prAraMbha kara diye| kabhI to vaha vinAhI aparAdhake dhanikoMke dhana japta karane lagA / aura kabhI prajAko anyaprakArake bhayaMkara kaSTa pahucAne lgaa| jinake AdhArapara rAjya cala rahA thA una rAjasevakoMkI AjIvikA bhI usane baMda krdii| rAjyameM isaprakAra bhayaMkara AnyAya dekha puravAsI evaM dezavAsI manuSya trasta hone lage / aura khule maidAna unake mukhase ye hI zabda sunanemeM Ane lage-rAjA cilAtI bar3A bhArI pApI hai|anyaayii hai| aura rAjya pAlana karanemeM sarvathA asamartha hai / rAjAkA isa prakAra nIca vartAva dekha rAjamaMtrI bhI dAtoMmeM uMgalI dabAne lage-rAjyako saMbhAlaneke liye unhoMne aneka upAya soce kiM tu koI bhI uyAya unako kAryakArI najara na par3A / aMtameM vicAra karate karate unhe kamAra zreNikakI yAda AI / yAda Ate hI caTa unhone yaha salAha kI-rAjA calAtI pApI duSTa evaM rAjanItise sarvathA anabhijJa hai / yaha itane vizAlarAjyako calA nahIM sakatA / isaliye kamAra zreNikako yahAM vulAnA cAhiye aura kisI rItise unhe magadhadezakA rAjA banAnA caahiye| samasta puravAsI evaM maMtrI Adika kumArake gaNoMse bhalI mAMti paricita the isaliye yaha upAya sabako uttama mAlUma huvaa| evaM tadanusAra eka dUta joki rAjyakAryameM ati caturathA, zIghrahI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAANANA kumArake pAsa bheja diyA aura vyore vAra eka patrabhI usai likha kara de diyaa| jahAM kumAra zreNika rahate the dUta usI dezakI ora cala diyA / aura kacha dina paryaMta maMjala dara maMjalakara kumArake pAsa jA pahuMcA / kumArako dekhakara dUtane vinayase namaskAra kiyA / aura unake hAthameM patra dekara javAnI bhI yaha kaha diyA ki he kumAra / aba tumheM zIghra mere sAtha rAjagRha nagara calanA caahiye| dUtake mukhase aise vacana sunakara evaM patra vAMca usake vacanoM para sarvathA vizvAsa kara, kumAra zreNika apane manameM ati prasanna huve / mAre harSake unakA zarIra romAMcita ho gayA / tathA patra hAthameM lekara ve sIdhe seThi iMdradattake samIpa cala diye| vahAM jAkara unhoMne seThi iMdradattako namaskAra kiyA aura yaha samAcAra sunAyA ki he mahanIya ! rAjagRhapurase eka dRta AyA hai usane yaha patra mujhe diyAhai isasamaya vahAM jAnA adhika Avazyaka jAna par3atA hai kRpA kara Apa mujhe vahAM jAnekeliye zIghra AjJA deN| binA ApakI AjJAke maiM vahAM jAnA ThIka nahIM samajhatA. ___ yakAyaka kumArake mukhase aise vacana suna seThi iMdradatta Azcarya sAgarameM nimagna ho gye| 'ava kumAra yahAMse cale jAyage, yaha jAna unhe bahuta duHkha huvA / kiM tu kumArane unhe aneka prakArase AzvAsana de diyaa|isliye ve zAMta hogaye / aura unheM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ___www.umaragyanbhandar.com
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~ ~ javarana kumArako jAneke liye AjJA denI par3I seThi iMdradattase AjJA lekara kumAra priyatamA naMdazrIke pAsa gaye / usase bhI unhone isaprakAra apanI AtmakahAnI kahanI prAraMbha karadI / he priye ! he vallabhe ! he manohare ! he caMdramukhi ! he gajagAmini ! mere paraMparAse AyA huvA rAjya hai acAnaka mere pitAke zarIrAMta hojAnese merA bhAI usa rAjyakI rakSA kara rahA hai| kiM tu prajA usake zAsanase saMtuSTa nahIM hai / isaliye ava mujhai rAjagRha jAnA jarUra hai / he suMdari jaba taka maiM vahAM na pahucUMgA,rAjyakI rakSA bhaleprakAra nahIM ho skegii| isasamaya maiM tujhase yaha kahe jAtA hUM javataka maiM tujhe na bulAUM kumAra abhayake sAtha tU apane pitAke ghara hI rahanA / rAjyakI prApti hone para tujhe maiM niyamase bulAUgA isameM saMdeha nhiiN| ____ acAnaka hI kumArake aise vacana suna rAnI naMdazrIke AkhoMse Tapa Tapa AMsU girane lage / mAre duHkhake,kamalake samAna phUlA huvA bhI usakA mukha kumhalA gayA / aura kumArako kucha bhI javAva na dekara vaha nizcala kASTakI putala ke samAna khar3I rhgii|kintu usakI aisI dazA dekha kumArane use bahuta kucha samajhA diyaa| aura saMtoSa dene vAle priya vacana kahakara shaaNtkrdiyaa| isaprakAra priyatamA naMdazrIse milakara kumAra vahAMse cala | diye / aura rAjagRha jAne ke liye tayAra hogaye / kumAra aba jArahe haiM seThi iMdradattako yaha patA lagA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ mammaanaanaaaaaam w ( 93 ) unhoMne kumArako na mAlUma par3e isarItise pAMca hajAra valavAna yodhA kumArake sAtha bhejadiye / evaM pAMca hajAra subhaToMke sAtha kumAra zroNikane rAjagRha nagarakI ora pranthAna karadiyA / jisasamaya ve mArgameM jAne lage usasamaya uttamottama phaloMke sUcaka unheM aneka zakana huve| aura mArgameM aneka vana upavanoMko nihArate huve kumAra zroNika magadha dezake pAsa jA pahuMce / ___kumAra zroNaka magadha dezameM Agaye yaha samAcAra sAre dezameM phailagayA / samasta sAmaMta maMtrI evaM anyAnya dezavAsI manupya bar3e vinayabhAvase kumAra zroNakake pAsa Aye / aura bhakti pUrvaka namaskAra kiyaa| kucha samaya vahAM Thahara kara prema pUrvaka bArtAlApa kara kumAra phira Ageko cala diye / meru parvatake samAna laMbe caur3e hAthI, aneka bar3e bar3e ratha, aura payAde kamArake pIche pIche calane lage / kumArake Agamanake utsavameM sArA deza vAjoMkI AvAjase gUMja uThA, evaM kucha dina aura calakara kumAra rAjagRha nagarake nikaTa jA dAkhila huve / idhara rAjA cilAtAko yaha patA lagA ki aba zreNika yahAM Agaye haiN| unake sAtha vizAla senA hai| samasta dezavAsI aura nagaravAsI manuSya bhI kumAra zroNakake hI anuyAyI ho gaye haiN| nAre bhaya vahato kapane lagAHtathA aba maiM lar3akara kumAra zreNikase vijaya nahIM pAtakatA yaha bhale prakAra soca vicAra kara apanI kucha saMpatti lekara kisI kilI jA chirA / udhara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ momennon ( 94 ) sUryake samAna pratApI, bar3e bar3e sAmaMtoMse sevita, puNyAtmA, jinake Upara kSIrasamudrake samAna sapheda camara dularahe haiM, jinakA yaza cautarphA vaMdojana gAna kara rahe haiM, kumAra zreNikane bar3e ThATha vATase nagara meM praveza kiyaa| nagarameM kumArake ghusate hI bAjAke gaMbhIra zabda hone lage / bAjoMkI AvAja suna jaise samudrase taMraga bAhira nikalatI hai nagarakI striyA mahArAjake dekhaneke liye gharoMse nikala bhagIM / koI strI apane svAmI ko caukemeM hI vaiThA chor3a use vinAhI bhojana parose kumArake dekhane ke liye dhara bhgii| koI strI maThA bilor3a rahI thI kumArake darzanakI lAlasAse usane maThA vilor3anA chor3adiyA / koI koI to kamAra ke dekhane meM itanI lAlAyita ho gaI ki zRMgAra karate samaya usane lalATakA tilaka AkhoMme lagAliyA aura AkhoMkA kAjala lalATa para AMja liyA,evaM vinA dekhe bhAlehI dharabhagI.tathA kisI strIne zirake bhUSaNako gale. pahinakara galeke bhUSaNako zirameM pahinakara hI kumArake dekhane ke liye daur3anA zurU kara diyaa| aura koI strI hArako kamarameM pahinakara aura karadhanIko galemeM DAla kara hI dodd'ii| koI strI apane kAma laga rahI thI jisasamaya sakhiyoMne usase kamArake dekhaneke liye Agraha kiyA to vaha eka dama dharabhagI jaldImeM use colIke ulTe sIdhekA bhI jJAna nahIM rahA / vaha ulTI colI pahina karahI kumArako dekhane lgii| tathA koI strI to kumArake dekhanekoliye itanI vesudha ho gaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ki apane bAlakako rotA huvA chor3akara dUsare bAlakako hI godameM lekara dharabhagI / tathA koI koI strI jo ki nitaMbake bhArase sarvathA calaneke liye asamartha thI usane dUsarI striyoMke mukhase hI kumArakI tArIpha suna apaneko dhanya samajhA / koI vRddhA jo ki calaneke liye sarvathA asamartha thI dUsarI striyoMse yaha kahane lagI ki ai veTA ! kisI rItise mujhe bhI kumArake darzana karAde maiM terA yaha upakAra kadApi nahIM bhuuluuNgii|tthaa koI koI strI to kumAra ko dekha aisI matta ho gaI ki kumArake darzanakI phUlameM dUsarI striyoM para girane lagI aura jisa ora kumArakI savArI jArahI thI vesudha ho usI ora dor3ane lagI / tathA kisI kisI strIko to aisI dazA ho gaI ki eka samaya kumArako dekha ghara Akara bhI vaha phira kumArake dekhane ke liye dhara bhaagii| aneka uttama striyAM to kumArako dekha aisA kahane lagI ki saMsArameM vaha strI dhanya hai jisane isa kumArako janA hai, aura apane stanoMkA dUdha pilAyA hai| tathA koI koI aisA kahane lago he Ali ! yaha bAta sunanemeM AI hai ki ina kumArakA vivAha veNutaTa nagarake seThi iMdradattakI putrI naMdazrIke sAtha ho gayA hai saMsArameM vaha naMdazrI dhanya hai / tathA koI koI yaha bhI kahane lagI ki kumAra zreNikake saMbaMdhase rAnI naMdazrIke abhaya kumAra nAmakA uttama putra bhI utpanna ho gayA hai|ityaadi puravAsI striyoMke zabda sunate huve tathA puravAsiyoM ke mukhase jaya jaya zabdoMko bhI sunate huve kumAra zreNika, lIlI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 96 ) pIlI dhvajA evaM toraNoMse zobhita rAjamaMdira ke pAsa jA pahuceM / rAja maMdira meM pravezakara kumArane apanI pUjya mAtA Adiko bhakti pUrvaka namaskAra kiyA / tathA anya jo paricita manuSya the unase bhI yathA yogya mile maiNtte| kucha dina bAda maMtriyoMkI anumati pUrvaka kumArakA rAjyAbhiSeka kiyA gayA / kumAra zreNika aba mahArAja zreNika kahe jAne lage / tathA aneka rAjAoMse pUjita, atizayapratApI, samasta zatruoMse rahita, mahArAja zreNika, magadha dezakA nIti pUrvaka rAjya karane laga gaye / isa prakAra apane pUrvopArjita dharmake mAhAtmyase rAjya vibhUtiko pAkara samastajanoM se mAnya, aneka uttamottama guNoM se bhUSita, nItipUrvaka rAjya calAne vAle, atizaya dedIpyamAna zarIrake dhAraka, mahArAja zroNika atizaya AnaMdako prApta huve, jIvoM kA saMsAra meM yadi paramamitra haiM to dharma hai dekho kahAM to mahArAja zreNikako rAjagRha nagara chor3akara seThi iMdradatta ke yahAM rahanA par3A thA aura kahAM phira usI magadhadezake rAjA vana gaye / isaliye uttama puruSoM ko cAhiye ki ve kisI avasthA meM dharmako na chor3e kyoM ki saMsAra meM manuSyoM ko dharmase uttama buddhikI prApti hotI hai / dharmase hI avinAzI sukha milatA hai | deveMdra Adi uttama padoMkI prApti bhI dharmase hI hotI hai aura dharmakI kRpAse hI uttama kulameM janma milatA hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ isaprakAra bhaviSyat kAlameM honevAle bhagavAna zrIpadmanAbhake jIva mahArAja zreNikako rAjyakI prApti vatalAnevAlA pAMcavA sarga samApta huvA - chaThavA sargaH kevalajJAnakI kRpAse sasassa jIvoMko yAthArtha upadeza denevAle, parama dayAlu, bhaleprakAra padArthoMke svarUpako prakAza karanevAle, aMtima tIrthaMkara zrIvarddhamAna svAmIko namaskAra hai___ anaMtara isake samasta zatruoMse rahita, prajAke premapAtra, aneka uttamottama guNoMse maMDita, ve mahArAja zreNika bhaleprakAra nItipUrvaka prajAkA pAlana karane lge| unake rAjya karate samaya na to rAjyameM kisIprakArakI anIti thI / aura na kisI prakArakA bhaya hI thaa| kiM tu prajA acchItaraha sukhAnubhava karatI thI / pahile mahArAja bauddhamatake sacce bhakta ho cuke the| isaliye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke usasamaya bhI buddha devakA varAvara dhyAna karate rahate the| aura buddhadevakI kRpAse hI apaneko rAjA huvA samajhate the| kisIsamaya mahArAja rAjasiMhAsanapara virAjamAna hokara apanA rAjyakArya kara rahe the| acAnaka hI eka vidyAdhara jo ki apane tejase samasta bhUmaMDalako prakAzamAna karatA thA, sabhAmeM AyA aura mahArAja zreNikako vinaya pUrvaka namaskAra kara yaha kahane lgaa| he deva ! isI jaMbUdvIpakI dakSiNadizAmeM eka keralA nAmakI prasiddha nagarI hai| usa nagarIkA svAmI vidyAdharoMkA adhipati rAjA mRgAMka hai / rAjA mRgAMkakI rAnIkA nAma mAlatIlatA hai jo ki samasta rAniyoMmeM ziromaNi, evaM rUpAdi uttamottama guNoMkI khAni haiM / aura mahArANI mAlatI latAse utpanna aneka zubhalakSaNoMse yukta vilAsavanI nAma kI usake eka putrI hai| kisIsamaya putrI vilAsavatIko yauvanAvasthApanna dekha rAjA mRgAMkako usakeliye yogya varakI ciMtA huI / ve zIghahI kisI digambara munike pAsa gaye / aura unase isaprakAra vinaya bhAvase puuchaa| he prabho ? mune : Apa bhUta bhaviSyata vartamAna trikAlavartI padArthoMke bhaleprakAra jAnakara haiM / saMsArameM aisA koI padArtha nahIM jo ApakI dRSTi se bAhya ho / kRpAkara mujhe yaha vatAveM putrI vilAsavatIkA vara koMna hogA ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA mRgAMkake aise vinayabhare vacana suna munirAjane kahA-rAjan ! isIdvIpameM Atazaya uttama eka rAjagRha nAmakA nagara hai / rAjagRha nagarake svAmI, nIti pUrvaka prajAkA pAlana karanevAle, mahArAja zreNika haiM / niyamase unhIke sAtha yaha putrI vivAhI jaaygii| ___munirAjake aise pavitra vacana suna, evaM unheM bhaktipUrvaka namamkArakara, rAjA mRgAMka apane ghara loTa aaye| aura he mahArAjazreNika ! tavase rAjA mRgAMkane Apako deneke liye hI usaputrIkA dRr3ha saMkalpa karaliyA / anekavAra manAI karane parabhI haMsadIpakA svAmI rAjA ratnacUla yadyapi usa putrIke sAtha javarana vivAha karanA cAhatA hai / rAjA mRgAMkase javarana vilAsavatIko chIna lenekeliye ratnacUlane apanI senAse cautarphA nagarIko bhI ghera liyA hai| tathApi rAjA mRgAMka usai putrI denA nahIM cAhatA / maiMne ye bAte pratyakSadekhIM haiM / maiM yaha samAcAra saba Apako sunAne AyA hUM * adhika samaya taka maiM yahAM Thahara bhI nahIM sakatA / ava Apa jo ucita samajhai so kreN| vidyAdhara jaMbukukArake vacana sunate hI mahArAja cupa cApa na baiTha ske| unhoMne keralA nagarIko jAnakeliye zIghra hI tayArI krdii| evaM senApatiko bulA usai senA tayAra karanekeliye AjJA bhI dii| jaMbukumArakA uddeza yaha na thA ki mahArAja zreNika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 100 ) keralA nagarI cleN| aura na vaha mahArAjako livAnekeliye rAja gRha AyA hI thA / kiM tu usakA uddeza kevala mahArAjakI vivAha svIkAratAkA thA / jisasamaya usane mahArAjako sarvathA calanekeliye tayAra dekhA to vaha isarItise vinayase kahane lagA - he mahArAja ! kahAM to Apa ? aura kahAM keralA nagarI ? Apa... bhUmigocarI haiN| vahAM ApakA jAnA kaThina hai / Apa yahIM rahaiM | mujhe jaldI jAnekI AjJAdeM / tathA aisA kahakara vaha zIghra hI AkAza mArgase cldiyaa| aura bAtakI bAta meM keralA nagarImeM jA dAkhila huvA | 1 idhara mahArAja zreNikane bhI keralA nagarI jAne ke liye prasthAna karadiyA / evaM ye to kuchadina maMjala daramaMjalakara viMdhyAcalakI aTavImeM pahuMca kuralAcalake pAsa Thaharagaye / udhara vidyAdhara jaMbu - kumArane keralA nagarI meM pahuMcakara ratnacUlakI senAko jyoMkI tyoM nagarI ghere huve dekhA / aura kisIkAryake vahAnese ratnacUla ke pAsa jA usane yaha pratipAdana kiyA / he rAjan ratnacUla ! yaha vilAsavatIto magadhezvara mahArAja upazreNiko dI jA cukI hai / Apa nyAyavAna hokara kyoM rAjA mRgAMka se vilAsavatIkeliye jorAvarI kara rahe haiN| ApasarIkhe narazoMkA aisA vartAva zobhA janaka nahIM / ratnacUlakA kAla to zira para mar3arA rahA thA / bhalA vaha nIti evaM anIti para vicAra karane kaba calA / usane jaMbUka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 101 ) mArake vacanoMpara rattIbhara bhI dhyAna nahIM diyA / aura ulTA nArAja hokara jaMbukumAra se lar3anekoliye tayAra hogayA / jaMbukumArabhI kisI kadara kama na thA vaha bhI zIghra yuddhArtha tayAra hogayA / aura kucha samayaparyaMta yuddhakara jaMbukumArane ratnacUlako bAMdha liyA / usakI ATha hajAra senAko kATa pITakara naSTa kara diyA / evaM use rAjA mRgAMke caraNoMmeM DAra jo kucha vRtAMta huvA thA sArA kaha sunAyA / tathA yaha bhI kahA ki mahArAja zreNikabhI keralA nagarIkI ora A rahe haiM / jaMbukumArakA yaha asAdhAraNa kRtya dekha rAjA mRgAMka ati prasanna huve | unhone jaMbukumArakI vAraMvAra prazaMsAkI / evaM jaMbukumArakI anumati pUrvaka rAjA mRgAMkane rAjA ratnacUla evaM pAMcasoM vimAnoMke sAtha kanyA vilAsavatIko lekara rAjagRhakI ora prasthAna kara diyA / mahArAja upazreNika to kuralAcalakI talahaTImeM Thahare hI the / jisasamaya rAjA mRgAMkake vimAna kuralAcalakI talahaTI meM phuNce| jaMtra kumAra kI dRSTi rAjA zreNika para pdd'gii| mahArAjako dekha rAjA mRgAMka sabake sAtha zIghrahI vahAM utara par3e / una sabane bhaktibhAvase mahArAja zreNikako namaskAra kiyA / aura paraspara kuzala pUchane lage / tathA kuzala pUchane ke bAda zubha muhUrta meM kanyA tilakavatI kA mahArAja zreNikake sAtha vivAha bhI hogayA / vivAha ke bAda rAjA mRgAMkane keralA nagarIkI ora lauTa - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwAAAAN neke liye AjJA maaNgii| evaM calanekeliye tayAra bhI hogye| mahArAja zreNikane unhe jAte dekha unake sAtha bahuta kucha hita jnaayaa| aura unheM sanmAna pUrvaka vidA karadiyA / tathA svayaM bhI vidyAdhara jaMbuhumArake sAtha rAjagRha Agaye / rAjagRha Akara mahArAja zreNikane vidyAdhara jaMbukamArakA bar3A bhArI sanmAna kiyaa| aura navor3hA tilakavatIke sAtha aneka bhoga bhogate huve ve sukhapUrvaka rahane lge| kisIsamaya mahArAja AnaMdameM baiThe huve the| akasmAt uheM naMdigrAmake nivAsI vipra naMdinAthakA smaraNa aayaa| mahArAja zreNikakA jo kucha parAbhava usane kiyA thA, vaha sArA parAbhava unhe sAkSAtsarIkhA dIkhane lgaa| ve manameM aisA vicAra karane lage-dekho naMdinAthakI duSTatA nacitA evaM nirdaya panA? rAjagRhase nikalate samaya jaba maiM naMdigrAmameM jA nikalA yAusasamaya vinayase mAgane para bhI usane mujhe bhojanakA sAmAna nahIM diyA thA / yadi maiM cAhatA to usase javarana khAne pIneke liye sAmAna le sakatA thaa| kiMtu maiMne apanI ziSTatAse vaisA nahIM kiyA thA / aura dIna vacana hI volatA rahA thaa| mujhe jAna par3atA hai jaba usane mere sAtha aisA kastAkA vartAva kiyA hai, taba vaha dUsaroMkI AvarU utAranemeM kava cUkatA hogA ? rAjya kI orase jo usai dAnArtha dravya diyA jAtA hai niyamase use | vahI gaTaka jAtA hai| kisI ko pAI bharabhI dAna nahIM detaa|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ aba rAjyakI orase jo use sadAvarta denekA adhikAra derakkhA hai use chIna lenA cAhiye / aura naMdigrAmake brAhmaNoMko jo naMdigrAma de rakkhA hai use vApisa lelenA cAhiye / maiM ava apanA vadalA vinA liye nahIM mAnUMgA / naMdigrAmameM eka bhI brAhmaNako nahIM rahane dUMgA / tathA kSaNa eka aisA vicAra kara zIghra hI mahArAja zreNikane eka rAjasevaka bulAyA / aura use yaha kahadiyA jAo abhI tuma naMdigrAma cale jAo aura vahAMke brAhmagoMse kaha do zIghahI naMdigrAma khAlI krdeN| idhara mahArAjane to naMdigrAmake viproMko nikAlanekeliye AjJA dI udhara matriyoMke kA nataka bhI yaha samAcAra jA phuNcaa| ve daur3ate daur3ate tatkAla hI mahArAjake pAsa Aye / aura vina yase kahane lge| rAjan Apa yaha kyA anucita kAma karanA cAhate haiM ? isase bar3I bhArI hAni hogI / pIche Apako pachitAnA par3egA / Apa bhaleprakAra soca vicAra kara kAma kareM / maMtriyoMke aise vacana suna mahArAjake netra aura bhI lAla hogaye / mAre krodhake unake netroMse raktakI dhArAsI vahane lagI / aura gussAmeM bharakara ve yaha kahane lge| he rAjamaMtriyo ! suno naMdigrAmake viSoMne merA bar3A parA mava kiyA hai / jisasamaya maiM rAjagRhase nikala gayA thA, usa samaya meM naMdigrAmameM jA pahuMcA thA / naMdigrAmameM pahuMcate hI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUkhane mujhe burI taraha staayaa| mujhe aura to vahAM bhUkhakI nivRttikA koI upAya nahIM sUjhA / maiM sIdhA naMdinAthake pAsa gyaa| aura maiMne vinayase bhojanakeliye usase kucha sAmAna maaNgaa| kiM tu duSTa naMdinAthane merI eka bhI prArthanA na sunI vaha eka dama mujha para nArAja hogayA / do cAra gAliyAM bhI de mArI / mujhai usasamaya adhika duHkha huvA thA / isaliye aba maiM unase vinA vadalA liye na chodduuNgaa|unheN naMdigrAmase nikAlakara maanuuNgaa| isaprakAra mahArAjake vacana sunakara, aura mahArAjakA krodha anivArya hai yaha bhI samajhakara, maMtriyoMne vinayase khaa| rAjan Apa isasamaya bhAgyake udayase uttamapadameM virAjamAna haiM / Apa savoMke svAmI kahe jAte haiM / Apako kadApi anyAya mArgameM pravRtta nahIM honA cAhiye / saMsArameM jo rAjA nyAya pUrvaka rAjyakA pAlana karate haiM / unhe kIrti dhana Adi kI prApti hotI hai / unake deza evaM nagarabhI dinoMdina unnata hote cale jAte haiM / he prajApAlaka ! anyAyase rAjyameM pApiyoM kI saMkhyA adhika bar3hajAtI hai / dezakA nAza hojAtA hai| samamtalokakA pralaya honA bhI zuru hojAtA hai| he mahArAja ! jisaprakAra kisAna loga khetameM sthita dhAnyakI vAr3ha Adi prayatnoMse rakSA karate haiM / usAprakAra rAjAko bhI cAhiye ki vaha nyAya pUrvaka bar3e prayatnase rAjyakI rakSA krai| he dInabaMdho ! saMsArameM rAjAke nyAyavAna honese samastaloka nyAyavAlA hotA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 107 ) yadi rAjA hI anyAyI hove to kabhI bhI usake anuyAyI loga nyAyavAna nahIM hosakate / ve avazya anyAya mArga meM pravRtta hojAte haiM / kRpAnAtha ! yadi Apa naMdigrAma ke brAhmaNoMko naMdi grAmase nikAlanA hI cAhate haiM to unheM nyAya mArga se hI nikAleM | nyAya mArgake vinA Azraya kiye Apako brAhmaNoM kA nikAlanA ucita nahIM / maMtriyoMke aise nIti yukta vacana suna mahArAja zreNikakA krodha zAMta hogayA / kucha samaya pahile jo mahArAja brAhmaNoMko vinA vicAre hI nikAlanA cAhate the / vaha vicAra unake mastaka se haTa gayA / aba unake cittameM ye saMkalpa vikalpa uThane lage / yadi maiM yahI brAhmaNoM ko nikAla dUMgA to loga merI niMdA kareMge / merA rAjya bhI anItirAjya samajhA jAyagA / isaliye prathama brAhmaNoM ko doSI siddha kara denA cAhiye / pazcAt unhe nikAlane meM koI doSa nahIM / tathA tadanusAra mahArAjane brAhmaNoM ko doSI banAneke aneka upAya soce| una sabameM prathama upAya yaha kiyA ki eka bakarA magavAyA / aura kaI eka catura sevakoMko bulA kara, evaM unhe vakArA soMpakara, yaha AjJA dI / jAo isa vakare ko zIghra naMdigrAma brAhmaNoM ko de aao| unase yaha kahanA yaha vakarA mahArAja zreNikane bhejA hai / ise khUba khilAyA pilAyA jaay| kiMtu isabAta para dhyAna rhai| na to yaha laTane pAve aura na avAda hI hove / yadi yaha laTagayA vA avAda www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ hogayA to tumase naMdigrAma chIna liyA jaaygaa| aura tumheM usa se judA karadiyA jAyagA / mahArAjake ese AzcaryakArI vacana suna sevakoMne kucha bhI tIna pAMca na kI / ve bakareko lekara zIghra hI naMdigrAmakI ora caladiye / tathA nAdegrAmameM pahuMcakara bakarA brAhmaNoMkI supurda karAdeyA / aura jo kucha mahArAjakA saMdezA thaa| vaha bhI sApha sApha kaha sunaayaa| mahArAjakA yaha vicitra saMdezA suna naMdigrAmake brAhmaNoM ke hoza ur3agaye / ve apane manameM vicAra karane lge| yaha valAya kahAMse Apar3I / mahArAjakA to hamase koI aparAdha huvA nahIM hai| unhoMne hamAre liye aisA saMdezA kyoMkara bhejdiyaa| he Izvara ! yaha bAta bar3I kaThina A aTakI / kamatI var3hatI khavA nese yAto yaha vakarA laTa jAyagA / yA moTA ho jAyagA / isakA ekasA rahanA asaMbhava hai / mAlUma hotA hai aba hamArA aMta AgayA hai| idhara brAhmaga to aisA vicAra karane lge| udhara veNataTameM seThi iMdradattako yaha patA lagA ki kumAra zroNika aba magadhadezake mahArAja bana gaye haiN| zIghahI ve naMdazrI aura kumAra abhayako lekara rAjagRhakI ora caladiye / aura naMdigrAmake pAsa Akara tthhrgye| seThi iMdradatta Adi to bhojanAdi kAryameM pravRtta ho gye| aura navIna padArthoMke dekhaneke atipremI kumAra abhaya, naMdi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 107 ) grAma dekhaneke liye caladiye / unheM jAte dekha parivArake manupyoMne bahuta kucha manAI kii| kiM tu kumArake dhyAnameM eka na aaii| ve zIghra hI naMdigrAmameM dAkhila hogaye / madhya nagara meM pahuMcate hI daivase unakI mulAkAta naMdinAthase hogaI usai ciMtAse vyAkala evaM mlAna dekha kumArane caTa ghara pUchA / he viproMke saradAra! ApakA mukha kyA phIkA ho rahA hai ! Apa kisa udher3a vunameM lage huve haiM ? isanagara meM sarva manuSya ciMtA grasta hI pratIta hote haiM yaha kyA bAta hai ? / kumArake aise uttama vacana suna, aura vacanoMse usai buddhimAna bhI jAna, naMdinAthane vinamra vacanoM meM uttara diyA / mahAnubhAva ! rAjagRhake svAmI mahArAja zreNikane eka bakarA hamAre pAsa bhejA hai| unhoMne yaha kar3I AjJA bhI dI hai ki- naMdigrAma ke nivAsI vipra isa bakareko khUba khilAve pilAve / kiMtu yaha vakarA ekAsA hI rahai / nato moTA hone pAvai, aura na laTane pAve / yadi yaha vakarA laTagayA athavA puSTa ho gayA to naMdigrAma chIna liyA jAyagA / he kumAra ! mahArAjakI isa AjJA kA pAlana hamase honA kaThina jAna par3atA hai / isaliye isa gAMva ke nivAsI hama saba brAhmaNa ciMtAse vyagra ho rahe haiM / naMdanAthake aise vinaya yukta vacana sunanese kumAra abhaya kA hRdaya karuNAse gada gada ho gayA / unhoMne isa kAmako kucha kAma na samajha brAhmaNoMko isa prakAra samajhA diyA / he vipro ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAA Apa isa kAryake liye kisI vAtakI ciMtA na kreN| Apa dhairya rakheM / Apake isa vighnake dUrakaranekeliye maiM bhI upAya socatA huuN| tathA aisA vizvAsa dekara ve bhI usa ciMtAke dUrakaranekA svayaM upAya socane lge| kumArakI buddhi to agamya thI / ukta vighna ke dUrakaranekeliye unheM zIghra hI upAya sUjha gyaa|unhoNne zIghUhI brAhmaNoM ko bulAyA / aura unase isaprakAra kahAhe vipro ! tuma eka kAma karo vIca gAMvameM eka khaMbhA gddh'vaaoN| usase kahIM se lAkara eka vAgha bAMdhado / jisasamaya carAnese vakarA moTA mAlUma pdd'e| dhIrese use vAdhake sAmane lAkara khar3A karado / vizvAsa rakkho isarItise vaha bakarA na bar3hegA aura na ghaTegA / kumArakI yukti brAhmaNoMke hRdayameM jamagaI / unhoMne zIghUhI kumArakI AjJAnusAra vaha kAma karanA prAraMbha krdiyaa| prathama to ve dinabhara khUba bakareko craaveN| aura pazcAt sAmako usai bAghake sAmane lejAkara khar3A krdeN| isarItise unhoMne kaI dina taka kiyA / vakarA vaise kA vaisAhI banA rhaa| tathA jaisA rAjagRha nagarase AyA thA vaisAhI brAmhaNoMne jAkara usai mahArAjakI sevAmeM hAjira karadiyA. vinake TalajAne para idhara brAhmaNoMne to yaha samajhA ki kumArakI kRpAse hamArA vighna ttlgyaa| hama vcgye| ve bAraMbAra kumArakI prazaMsA karane lge| tathA kumAra abhayake pAsa Akara ve unakI isaprakAra stuti karanelage-he divyapuruSa ! he puNyAtman ! he samasta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 109 ) I jIvoMpara dayAkaranevAle kumAra ! yaha hamArA bhayaMkara vighna ApakI kRpAse hI zAMta huvA hai / Apake sarvottama buddhibalase hI isa samaya hamArI rakSA huI hai / Apake prasAdase hI hama isasamaya AnaMdakA anubhava kara rahe haiM / Apane hamaiM amanA samajha jIvana dAna diyA hai / yadi mahArAjakI AjJAkA pAlana na hotA to naM mAlUma mahArAja hamArI kyA durdazA karate - hamai kyA daMDa dete / he kRpAnAtha kumAra ! hama Apake isa upakArake badale meM kyA karaiM / hama to sarvathA asamartha haiM / aura Apa samastalokake vinAkAraNa baMdhu hai / he kumAra ! jaisI Apake cittameM dayA hai / saMsArameM vaisI dayA kahIM nahIM jAna paDatI / he mahodaya ! Apa saMsArameM alaukika sajjana haiN| Apa meghake samAna haiN| kyoMki jisaprakAra megha paropakArI, sneha (jala) yukta, Ardra, evaM unnata, hote haiM usIprakAra ApabhI paropakArI haiN| samastajanoMpara prItike karane vAla haiM / ApakA bhI citta dayA se bhIMgA huA hai / aura Apa jagatameM pavitra haiM / he hamAre prANadAtA kumAra ! ApakI sevA meM hamArI yaha savinaya nivedana hai / jabatakarAjAkA kopa zAMta na homahArAja hamAre Upara saMtuSTa nahIM hoM Apa isa nagarako hI suzobhita kreN| Apa netaka isa nagarase kadApi na jAMya / yadi Apa yahAMse cale jAyageM to mahArAja hameM kadApi yahAM nahIM rahane degeM / | 1 idhara to naMdinAtha evaM anya viproMkI isa prArthanAne. ku. mAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ( 190 ) abhayake citta para prabhAva jamAdiyA / unheM jabarana prArthanA svIkAra karanI pdd'ii| aura brAhmaNoMpara dayAkara naMdigAmameM kucha dina ThaharanA bhI nizcita karaliyA / udhara jisasamaya mahArAjane bakareko jyoMkA tyoM dekhA / ve gaharI ciMtAmeM par3agaye / apane prayatnakI saphalatA na dekha unheM ati krodha aagyaa|ve socane lge| jaba naMdigAmameM brAhmaNa itane budhdimAna haiN| taba unako kaise naMdigAmase nikAlA jAya? / tathA kSaNa eka aisA socakara zIghra hI unhoMne phira eka dUta bulaayaa| aura usase yaha kahA-tuma abhI naMdigAma jaao| aura vahAMke nivAsI brAhmaNoMse kaho kimahArAjane yaha AjJAdI hai ki naMdigAmanivAsI bAhmaNa zIghra eka vAvar3I rAjagRha nagara pahuMcAdeM / nahIM to unako kaSTakA sAmanA karanA pdd'egaa| ___mahArAjakI AjJA pAte hI dUta claa| aura naMdigAma meM pahuMcakara zIghra hI usane brAhmaNoMse khaa| he vipro ! mahArAjane naMdigAmase eka vAvar3I rAjagRha nagara magAI hai / ApalogoM ko yaha kar3I AjJA dI hai ki Apa use zIghra pahuMcAde / nahIM to tumheM nagarase jAnA pdd'egaa| dRtake mukhase mahArAjakIe sI kaThina AjJA suna, naMdigrAma nivAsI vipra dAtoMmeM uMgalI davAne lge| ve vicArane lage ki avake mahArAjane kaThina aTakAI / vAvar3IkA jAnA to sarvathA asaMbhava hai| mAlUma hotAhai mahArAjakA kopa anivArya hai| aba Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamaiM naMdigrAmameM rahanA kaThina jAna par3atA hai / tathA kSaNa eka aisA vicAra kara ve saba milakara kumAra abhayake pAsa gye| aura sArA samAcAra unheM jAkara kaha sunaayaa| brAhmaNoMke mukhase vAvar3IkA bhejanA sunakara, aura naMdigrAma nivAsI brAhmaNoMko ciMtAse grasta dekhakara, kumAra abhayane uttara diyaa| he vipro! yaha koMna bar3I vAta hai. Apa kyoM isa choTIsI vAtake liye ciMtA karate haiM ? Apa kisIvAtase jarAbhI na ghabar3Aya / yaha vighna zIghra dUra huvA jAtA hai| Apa eka kAma kreN| Apake gAMvameM jitane bhara vaila evaM bhaiMse hoM una savako iktttthaakro| sabake kaMdhopara jUvA rakhavA do|aur naMdigrAmase rAjagRha taka unakI lagatAra lagAdo jisasamaya mahArAja apane rAjamaMdirameM gAr3ha nidrAmeM sote hoM / vedhar3aka hallA karatehuve rAjamaMdirameM ghusa jaao| aura khUba jorase pukAra kara kho| naMdiprAmake brAhmaNa vAvar3I lAyeM haiM / jo inheM AjJA hoya so kiyA jAya / vasa mahArAjake uttarase hI ApakA yaha vitra Tala jaaygaa| ___kumArakI yaha yukti suna brAhmaNoMne gAMvake samanta vaila evaM bhaiMsA ekatrita kiye| unake kadhoMpara jUvA rkhdiyaa| aura unheM nadigrAmase rAjamaMdira taka jota diyaa| jisasamaya mahArAja gAr3ha nidrAmeM vesudha so rahe the| rAjamaMdirameM bar3e jorase hallA karanA prAraMbha karadiyA / aura mahArAjake pAsa jAkara yaha kahA mahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 112 ) rAjAdhirAja ! naMdigrAmake brAhmaNa vAbar3I lAye haiM / aba unheM jo AjJA ho so kreN| usasamaya mahArAjake Upara nidrAdevIkA pUrA pUrA prabhAva par3A huvA thaa| nidrAke nazemeM unheM apane tana badanakA bhI hoza havAsa nahIM thaa| isaliye jisasamaya UnhoMne brAhmaNoMke vacana sune, to vesudhameM unake mukhase dhIrese ye hI zabda nikala gaye ki--jahAMse vAvar3I lAye ho, vahIM para vAvar3I lejAke rakha do| aura rAjamaMdirase zIghrahI cale jAo / vasa phira kyA thA, brAhmaNa to yaha cAhate hI the ki kisIrItise mahArAjake mukhase hamAre anukUla vacana nikalaiM / jisasamaya mahArAjase unheM anukUla javAva milA to mAre harSake unakA zarIra romAMcita hogyaa| ve uchalate kUdate tatkAlahI nAMdigrAmako loTagaye / aura vahAM pahuMcakara, vighnakI zAMtise apanA punarjIvana samajha, ve sukha sAgarameM gotA mArane lge| tathA abhayakumArake cAturya para mugdha hokara unake mukhase khule maidAna ye hI zabda nikalane lage ki kumAra abhaya kI buddhi atyuttama aura Azcarya karanevAlI hai / inakA hara eka viSayameM pAMDitya sabase car3hA var3hA hai / saujanya AdiguNa bhI inake lokottara haiM ityAdi / idhara apane bhayaMkara vighnakI zAMti hojAnese viprato naMdigrAmama sukhAnubhava karane lge| udhara rAjagRha nagarameM mahArAja zreNikakI nidrAkI samApti hogii| uThate hI unake muMhase yahI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 193 ) prazna nikalA ki-naMdigrAmake brAhmaNa jo vAvar3I lAyethe vaha vAvar3I kahAM hai ? zIghra hI mere sAmane lAo-- mahArAjake vacana sunate hI paharedArane javAva diyA mahArAjAdhirAja : naMdigrAmake brAhmaNa rAtako cAvar3I uThAkara laaythe| jisasamaya unhoMne Apase yaha nivedana kiyA thA ki vAvar3I kahA rakhadI jAya ! usasamaya Apane yahI javAva diyA thA ki 'jahAMse lAye ho vahIM lejAkara rakhado aura zIghra rAjamaMdirase cale jAo / isaliye he kRpAnAtha ? ve vAvaDIko pachei hI loTA le gaye / daramyAnAke ye vacana suna mAre krodhake mahArAja zreNikakA zarIra bhavakane lagA / ve vAravAra apane manameM aisA vicAra karane lage ki-saMsArameM jaisI bhayaMkara ceSTA nidrAkI hai, vaisI bhayaMkara ceSTA kisI kI nahIM / yadi jIvoMke sukhapara pAnI pheranevAlI hai to yaha pizAcinI nidrA hI hai / paramarSiyoMne jo yaha kahA hai ki jo manuSya hitake AkAMkSI haiM-apanI AtmAkA hita cAhate haiM, unheM cAhiye ki ve isa nidrAko avazya jIteM so vahuta hI uttama kahA hai| kyoMki jisasamaya pizAcinI yaha nidrA jIvoMke aMtaragameM praviSTa hojAtI hai|ussmy vicAre prANI isake vaza ho aneka zubha azubha karma saMcaya kara mArate haiM / aura azubha karmokI kRpAse unheM narakAdi ghora duHkhoMkA sAmanA karanA par3atA hai / vAstavameM yaha nidrA kSudhAke samAna hai| kyoM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ rammarmarrrrrrrrrry A ( 114 ) ki jisaprakAra kSudhAkA jItanA kaThina hai / usIprakAra isa nidrAkA jItanA bhI ati kaThina hai / kSudhAse pIr3ita manuSya-- ko jisaprakAra yaha vicAra nahIM rahatA kauMna karma acchA hai kauMna vurA hai ? / saMsArameM kauMna vastu mujhe grahaNa karane yogya hai ? | kauMna tyAgane yogya hai| usIprakAra nidrApIr3ita manuSyako bhI acche bure evaM heya upAdeyakA vicAra nahIM rahatA / evaM jaisA kSudhApIr3ita manuSya pApa puNyakI kucha bhI paravA nahIM karatA / vaise hI nidrA pIr3ita manuSyako bhI pApa puNyakI kuchabhI paravA nahIM rahatI / tathA yaha nidrA eka prakArakA bhayaMkara maraNa haiM / kyoMki marate samaya kaphake rukajAne para jaisA kaMThameM ghar3a ghar3a zabda hone lagajAtA hai|nidraake samaya bhI usI prakAra ghar3a ghar3a zabda hotA hai / maraNakAlameM saMsArI jIva jaisA khATa Adipara sotA hai usIprakAra nidrAkAlameM bhI vehozI se khATa Adipara sotA hai / maraNakAlameM jaisA manuSyake aMgapara paMsInA jhamaka AtA hai vaisA nidrAke samaya bhI aMgapara pasInA AjAtA hai| evaM maraNa samayameM jisaprakAra jIva jarAbhI nahIM cala sakatA zAMta par3ajAtA hai / nidrAkAlameM bhI usIprakAra jIva jarAbhI nahIM calatA kiMtu kAThakI putalIke samAna vehoza par3A rahatA hai / isaliye yaha nidrA ati kharAva hai / tathA kSaNa eka aisA vicAra kara dedIpyamAna zarIrase zobhita, mahArAja zreNikane phirase sevakoMko vulAyA / aura unase kahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 115 ) ki jAo aura zIghrahI naMdigrAma ke brAhmaNoMse kaho / mahArAjane yaha AjJAdI hai ki naMdigrAmake vipra eka hAthIkA bajana kara zIghra hI mere pAsa bhejadeM / mahArAjakI AjJA pAteM hI sevaka calA / aura naMdrigrAmameM jAkara usane brAhmaNoMse, jo kucha mahArAjakI AjJA thI saba kaha sunAI / tathA yaha bhI kaha sunAyA ki mahArAjakI isa AjJA kA pAlana jaldI ho / nahIM to Apako jabarana naMdigrAma khAlI karanA par3egA / sevaka ke mukha se mahArAjakI AjJA sunate hI naMdigrAmanivAsI viproMke mukha phakhe par3agaye / mAre bhayake unakA gAtra kapane lggyaa| ve apane manameM socane lage ki bAvar3IkA vina TalajAne se hamane to yaha socA thA ki hamAre duHkhoMkI zAMti hogaI / ava yaha balAya phirase kahAM se A TUTI ! | tathA kucha dera aisA vicAra ve, buddhizAlI kumAra abhayake pAsa gaye ! aura unase isarItise vinaya pUrvaka kahA / mAnanIya kumAra ! avake mahArAjane bar3I kaThina aTakAI hai / avake unhoMne hAthIkA bajana mAMgA hai bhalA hAthIkA vajana kaise kisarIti se hosakatA hai ? mAlUma hotA hai mahArAja ava hamaiM chor3eMge nahIM / brAhmaNoM ke aise donatA pUrvaka vacana suna kumArane uttaraM diyA Apa isa jarAso bAtakeliye kyoM itane ghavar3Ate haiM ! / maiM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 116 ) abhI isakA pratIkAra karatA hUM / tathA brAhmaNoMko isaprakAra AzvAsana de ve zIghra hI kisI talAvake kinAre gaye / talAva ke pAsa jAkara unhoMne eka nokA magAI / aura brAhmaNoM dvArA eka hAthI magAkara usa nAvameM hAthI khar3A kara diyaa| hAtha ke vajanase jitanA nAvakA hissA DUbagayA usa hisse para kumArane eka lakIra khIMcadI / evaM hAthIko nAMvase bAhira kara usameM utane hI patthara bharavA diye / jisasamaya patthara aura hAthIkA vajana varAvara hogayA to kumArane unapattharoM ko bhI nAvase nikalavA liyA / tathA una pattharoMkI varAvara dUsare bar3e bar3e patthara kara mahArAja zreNikakI sevAmeM bhijavA diye / aura naMdigrAyake brAhmaNoM kI orase yaha nivedana kara diyA ki - kRpAnAtha ! Apane jo hAthIkA vajana mAgA thA so yaha lIjiye | - jisa samaya mahArAja zreNikane hAthIke bajanake patthara dekhe to unako bar3A Azcarya huvA / ve apane manameM vicArane lage ki naMdigrAmake brAhmaNa adhika buddhimAna haiN| unakA cAturya evaM pAMDitya UMce darjepara car3hA huvA hai / ye kisIrIti se jIte nahIM jAsakate / tathA kSaNa eka apane manameM aisA bhaleprakAra vi cAra kara mahArAjane phira sevakoMko bulAyA / aura eka hAtha pramANakI eka nikhola khairakI lakar3I unheM de yaha kahA ki -- jAo isa lakar3Iko naMdigrAma ke brAhmaNoM ko de Ao / unase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 117 ) kahanA mahArAjane yaha lakar3I bhejI haiM / kauMnasA to isakA nIcA bhAga hai aura kauMnasA isakA UparakA bhAga hai ? yaha parIkSAkara zIghrahI mahArAjake pAsa bhejado / nahIM to tumheM naMdigrAma se nikAla diyA jAyagA / - mahArAja kI AjJApAte hI dUta rAjagRha nagarase calA aura naMdigrAma ke brAhmaNoM ko lakar3I dekara usane kahA kirAjagRhake svAmI mahArAja zreNikane yaha lakar3I bhejI hai / isakA kauMnasA to agalA bhAga hai aura konasA pichalA bhAga hai ? zIghrahI parIkSAkara bhejado / yadi nahIM batA sako to naMdigrAma chor3akara cale jAo / dUtake mukha se jaba mahArAjakA yaha saMdezA sunane meM AyA to naMdigrAmake brAhmaNoM ke mastaka ghUmane lage / ve socane lage yaha valAya to sabase kaThina Akara TUTI / isa lakar3ImeM yaha batAnA buddhike bAhya haiM ki koMnasA bhAga isakA pichalA hai / aura konasA agalA hai ! isakA uttara jAnA mahArAjake pAsa kaThina hai / ava hama kisIkadara naMdigrAmameM nahIM raha sakate / tathA kSaNa eka aise saMkalpa vikalpa kara ati vyAkula ho ve kumArake pAsa gye|mhaaraajkaa sArA saMdezA kumArako kaha sunAyA aura vaha khaira kI lakar3I bhI unake sAmane rakhadI / brAhmaNoMko mlAnacitta dekha aura usa khairakI lakar3I ko nihAra kumArane uttara diyA Apa mahArAjakI isa AjJAse Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 118 ) jarAbhI na ddreN| maiM abhI isakA pratIkAra karatA hUM / tathA sava brAhmaNoMko isaprakAra dilAsAdekara kumArakisI talAva ke kinAreM gaye / tAlA meM kumArane lakar3I DAla dii| jisasamaya vaha lakar3I apane mUla bhAgako Agekara vahane lagI / zIghrahI unhoMne usakA pIche Age kA bhAga samajha liyA / evaM bhaleprakAra parIkSA kara kisI brAhmaNake hAtha use mahArAja zreNikakI sevAmeM bhejadiyA / lakar3Iko le brAhmaNa rAjagRha nagara gayA / aura kumArakI AjJAnusAra usane lakar3IkA nIcA UMcA bhAga mahArAjakI sevAmeM vinayapUrvaka jA vatAyA / jisasamaya mahArAjane lakar3I ko dekhA to mAre krodha se unakA tana vadana jala gayA / ve socane lage maiM brAhmaNoM para doSa AropaNa karaneke liye kaThina se kaThina upAya kara cukA / abhI brAhmaNa kisIprakAra doSI siddha nahIM huve haiM / naMdigrAma ke brAhmaNa bar3e cAlAka mAlUma par3ate haiM / aba inakA doSI banAne ke liye koI dUsarA upAya socanA cAhiye / tathA kSaNa eka aisA vicAra kara unhoMne phira kisI sevakako vulAyA | aura usake hAthameM kucha tila dekara yaha AjJA dI ki abhI tuma naMdigrAma jaao| aura vahAMke brAhmaNoko tila dekara yaha bAta kaho ki mahArAjane ye tila bheje haiM / jitane ye tila haiM inakI varAvara zIghrahI tela rAjagRha pahuMcA do / nahIM to tumhAre hakameM acchA na hogA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjakI AjJAnusAra dUta naMdigrAmakI ora cldiyaa| aura tila brAhmaNoMko dediye / tathA yaha bhI kaha diyA ki jitane ye tila haiM mahArAjane utanA hI tela magAyA hai| tela zIghra bhejo nahiM to naMdigrAma chor3anA pdd'egaa| dUtake mukhase aise vacana suna brAhmaNa bar3e ghavar3Aye / ve sIdhe kumAra abhayake pAsa gayAaura vinayapUrvaka yaha kahA-mahodaya kumAra ! mahArAjane ye thor3e se tila bheje haiN|inkii varAvara hI tela mAMgA hai| kyA kareM ? yaha vAta ati kaThina hai / tiloMke varAvara tela kaise bhejA jAsakatA hai ? mAlUma hotA hai aba mahArAja chor3eMge nhiiN| brAhmaNoMko isaprakAra hatAza dekha kumArane phira unhe samajhA diyA / tathA eka darpaNa magAyA ora usa darpaNa para tiloMko pUrakara braahmnnoNko|aajnyaa dI ki jAo inakA tela nika lavA laao| jisasamaya kumArakI AjJAnusAra brAhmaNa tela pera kara le Aye / to usa telako kamArane tiloM kI varAvara hI darpaNa para pUradiyA / aura mahArAja zreNikakI sevAmeM kisI manupya dvArA mijavA diyaa| tiloMke varAvara tela dekha mahArAja cakita rahagaye / phira unake hRdaya samudrameM vicAra taraMga uchalane lagIM / ve vAraMvAra naMdigrAmake brAhmaNoMke vuddhibalakI prazaMsA karane lge|ab mahArAja ko krodhake sAtha sAtha naMdigrAmake brAhmaNoM kI buddhi parIkSAkA kotU Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 120 ) halasA hogayA / unhoMne phira kisI sevakako bulAyA / aura usai AjJA dI ki tuma abhI naMdigrAma jAo / aura brAhmaNoM se kaho ki mahArAjane bhojana ke yogya dUdha magAyA hai / unase yaha kaha denA ki vaha dUdha gAya bhaiMsa Adi caupAoMkA na ho| aura na vakarI Adi dupAoMkA ho / nAriyala Adi padArthoM kA bhI na ho / kiMtu inase atirikta ho / miSTa ho / uttama ho / aura bahutasA ho / 1 mahArAjakI AjJAnusAra dUta phira naMdigrAmako gayA / mahArAjane jaisA dUdha lAneke liye AjJA dI thI / vahI AjJA usane naMdigrAmake viproMke sAmane jAkara kaha sunAI / aura yaha bhI sunA diyA ki mahArAja kA krodha tumhAre Upara bar3hatA hI calA jAtA hai| mahArAja ApalogoM para bahuta nArAja haiN| dUdha zIghra bhejo nahIM to tumhe naMdigrAma meM nahIM rahane deMge / dUtake mukha se yaha saMdezA suna brAhmaNoM ke mastaka cakkara khAne lage / ve vicArane lage ki dUdha to gAya bhaiMsa bakarI AdikA hI hotA hai / inase atirikta kisIkA dUdha Aja taka hamane sunAhI nahIM hai / mahArAjane jo kisI anya hI cIja kA dUdha magAyA hai so unheM kyA sUjhI hai ? kyA ve aba hamArA sarvathA nAza hI karana cAhate haiM ? tathA kSaNa eka aisA vicArakara ve ati vyAkula ho dor3ate dor3ate kumAra abhaya ke pAsa gaye / aura mahArAjakA saba saMdezA kumArake sAmane kaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 121 ) sunaayaa|tthaa kumArase yaha bhI nivedana kiyA ki--he mahAnubhAva kumAra ! avake mahArAjakI AjJA bar3I kaThina hai-..-kyoMki ho sakatA hai dUdha to gAya bhaiMsa bakarI AdikA hI ho sakatA hai| inase atiriktakA dUdha hoI nahIM sktaa| yadi ho bhI to vaha dUdha nahIM kahA jA sakatA / mahArAjane ava yaha dUdha nahI mAMgA hai hamalogoMke prANa mAMge haiN| brAhmaNoMke vacana suna kumArane uttara diyA Apa kyoM ghabar3Ate haiM / gAya bhaiMsa bakarI Adise atiriktakA bhI dUdha hotA hai / maiM abhI use mahArAja kI sevAmeM bhijavAtA hUM / Apa jarA dhairya rakkhe / tathA aisA kahakara kumArane zIghahI kacce dhAnyoMkI vAle mgvaaii| aura unase gauke samAna hI uttama dUdha nikalavAkara kaI ghar3e bharakara tayAra karAyoevaM ve ghar3e mahA rAja zreNikakI sevAmeM rAjagRha nagara bhejadiye / / dUdhake bhare huve ghar3AoMko dekha mahArAja Azcarya samudrameM gotA lagAne lge|nNdigraamke viproMke buddhivalakI ora dhyAna de unhe dAMto tale uMgalI davAnI pdd'ii| ve bAravAra yaha kahane lage ki naMdigAmake brAhmaNoMkA buddhivala hai ki koI valAya hai?maiM jisa cIjako parIkSArtha unake pAsa bhejatA huuN|phaurn ve usakA javAba mere pAsa bheja dete haiM / mAlUma hotA hai unakA buddhivala itanA bar3hA car3hA hai ki unheM socane taka kI bhI jarUrata nahIM pdd'tii| astu ava maiM unheM apane sAmane bulAkara unakI parIkSA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmwwmarrian, JANNA rammmmmmmmmmmmmmmmonal ( 122 ) karatA huuN| dekheM ve kaise buddhimAna haiM ? / tathA kSaNa eka aisA apane manameM dRr3ha nizcayakara mahArAjane zIghra hI eka sevakako vulaayaa|aur usase yaha kahA-tuma abhI naMdigrAma jAo aura vahAMke viproMse kaho mahArAjane yaha AjJA dI hai ki naMdigrAmake brAhmaNa ekahI murgeko mere samAne Akara lar3Ave / yadi ve aisA na kareM to naMdigrAma khAlI kara cale jAya / mahArAjakI AjJA pAte hI dUta phira cldiyaa| aura naMdigAmameM pahuMca usane brAhmaNoMse jAkara yaha kahA ki ApaloMgokeliye mahArAjane yaha AjJA dI hai kiM naMdigrAmake brAhmaNa rAjagRha nagara Ave / aura hamAre sAmane eka hI murgeko lar3Ave / yadi yaha bAta unako nAmaMjUra ho to ve zIghrahI naMdigrAmako khAlIkara cale jaay| dUtake vacana suna brAhmaNa phira ghabar3Akara kumAra abhayake pAsa gayoaura mahArAjakA sArA saMdezA unake sAmane nivedana krdiyaa| tathA yaha bhI kahA mahanIya kumAra ! abake mahArAja ne hamaiM apane sAmane bulAyA hai / avake hamAre Upara ati bhayaMkara bighna mAlUma par3atA hai| brAhmaNoMke aise vacana suna kumArane uttara diyA Apa khuzIse rAjagRha nagara jAMya / Apa kisI vAtase ghabar3Aye na / vahAM jAkara eka kAma kareM / mugeko apane sAmane khar3Akara eka darpaNa usake sAmane rkhdeN| jisasamaya vaha murgA darpaNameM apanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 123 ) tasvIra dekhegaa|apnaa vairI dUsarA murgA samajha vaha phorana lar3ane laga jAyagA / aura ApakA kAma siddha hojaaygaa| kumArake mukhase yaha yukti sunakara mAre harSake brAhmaNoMkA zarIra romAMcita hogayA / eka murgA lekara ve zIghrahI rAjagRha nagarakI ora caladiye / rAjamaMdirameM pahuMcakara unhoMne bhakti pUrvaka mahArAjako namaskAra kiyaa| tathA unake sAmane unhoMne murgA chodd'diyaa| aura usake Age eka darpaNa rakha diyA / jisa samaya asalI murgene darpaNameM apanI tasvIra dekhI to usane use apanA vairI asalI murgA samajhA / aura vaha coMca mAra mArakara usake sAtha ati Atura ho yuddha karane lggyaa| __akele hI murgeko yuddha karate huve dekha mahArAja cakita raha gaye / unhoMne zIghahI murgekI lar3AI samApta kraadii|tthaa brAhma NoMko jAneke liye AjJA dedI / jisasamaya brAhmaNa calegaye taba mahArAjake manameM phira soca uThA / ve vicArane lage brAhmaNa bar3e buddhimAna haiM / unako aba kisarItise doSI banAyA jAya? kucha samajhameM nahIM AtA / tathA kSaNa eka aisA vicAra kara unhoMne phira kisI sevakako bulaayaa|aur usase kahA ki tuma zIghra naMdinAma jaao|aur vahAMke brAhmaNoMse kaho / mahArAjane eka vAlUkI rassI magAI hai / zIghra tayAra kara bhejo / nahIM to acchA na hogaa| mahArAjakI AjJA pAte hI dUta naMdigrAmakI ora cala Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 124 ) diyA / tathA naMdigrAma meM pahuMcakara usane brAhmaNoMke sAmane mahArAja zreNikakA sArA saMdezA kaha sunAyA / dUta dvArA mahArAjakI yaha AjJA suna brAhmaNoMke to bilakula chakke chUTagaye / ve bhAgate bhAgate kumAra abhaya ke pAsa pahuMcai / tathA kumAra abhaya ke sAmane sArA saMdezA nivedana kara unhone kahA pUjya kumAra ! avake mahArAjane yaha kyA AjJA dI hai / isakA hamaiM artha hI nahIM mAlUma huvA / hamane to Ajataka na vAlUkI rassI sunI aura na dekhI / 1 brAhmaNoM dvArA mahArAjakI AjJA suna kumArane uttara diyaa| Apa kisI bAtase na ghbdd'aaNy| isakA upAya yahI hai ki Apaloga abhI rAjagRha nagara jAMya / aura mahArAjake sAmane yaha nivedana kareM / zrIrAjAdhirAja ! Apake bhaMDAra meM koI dUsarI vAlUkI rassI ho to kRpAkara hamaiM deveN| jisase hama vaisAhI rassI ApakI sevAmeM lAkara hAjira karadeM / yadi mahArAja nAI kareM ki hamAre yahAM vaisI rassIM nahIM haiN| to unase Apa vinaya pUrvaka apane aparAdhakI kSamA mAgalIjiye / aura yaha prArthanA kara dIjiye ki- he mahArAja ? kRpAkara aisI alabhya vastukI hamaiM AjJA na diyA kareM | hama ApakI dIna prajA haiN| kumArake mukhase yaha yukti suna brAhmaNoM ko ati harSa huaa| ve mAre AnaMdake uchalate kUdate zIghra hI rAjagRha nagara jA phuNce| rAjamaMdirameM pravezakara unhoMne mahArAjako namaskAra kiyA / aura vinaya pUrvaka yaha nivedana kiyA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ amannamraninamainamainamaina zrImahArAja!Apane hameM vAlakI ramsIkeliye AjJA dI hai| hamaiM nahIM mAlUma hotA hama kaisI rassI ApakI sevAmeM lA hAjira kareM / kRpayA hameM koI dUsarI vAlUkI ramsIM mile to hama vaisI hI ApakI sevAmeM lAkara hAjira kara deM / aparAdha kSamA ho| viproMkI vAta suna mahArAjane uttara diyaa| he vipro ! mere yahAM koI bhI vAlUkI rassI nhiiN| vasa phira kyA thA ! mahArAjake mukhase zabda nikalate hI brAhmaNoMne eka svara ho isa prakAra nivedana kiyaa| he kRpAnAtha / java Apake bhaMDArameM bhI ramsI nahIM hai to hama kahAMse vAlUkI ramsI banAkara lA sakate haiN| prabho ! kRpayA hama para aisI alabhya vastu ke liye AjJA na bhejA kareM / Apa kI aisI kaThora AjJA hamArA ghora ahita karane vAlI hai / hama Apake tAvedAra haiN|aap hamAre svAmI haiN|tthaa isaprakAra vinaya pUrvaka nivedana kara vipra rAja maMdirase cale gye| kiMtu viproMke vinaya karane para bhI mahArAjake kopakI zAMti na huI / viproMke calejAne para unheM phira naMdiyAmake apamAnakA smaraNa aayaa| unake zarIrameM phira krodhakI jvAlA chaTakane lgo| ve vicArane lageM ki brAhmaNa kisI prakAra doSI nahI vana pAye haiN| naMdigrAmake brAhmaNa bar3e cAlAka mAlUma par3ate haiN|astu maiM aba unake pAsa aisI AjJA bhejatA huuN| jisakA ve pAlana hI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) I na kara sakaiM / tathA kSaNa eka aisA vicAra mahArAjane zIghra hI eka dUta bulAyA / aura usai yaha AjJA dI ki tuma abhI naMdigrAma jAo / aura vahAM vAhmaNoM se kaho ki mahArAjane yaha AjJA dI hai ki naMdigrAma ke brAhmaNa eka kUSmAMDa ( peThA ) mere pAsa lAveM / baha kUSmAMDa ghar3AmeM bhItara ho / aura ghar3AkI barAvara ho / kaMmatI vadatI na ho / yadi ve isa AjJAkA pAlana na kareM to naMdigrAmako chor3a deM / idhara mahArAjakI AjJA pAkara dUta to naMdigrAmakI ora ravAnA huvA / udhara jaba brAhmaNoMko vAlUkI rassI mahArAjake yahAMse na milI to apanA vighna TalajAnese ve khUba AnaMdase naMdigrAmameM rahanelage | aura vAravAra kumAra abhayakI buddhikI tArIpha karane lage / kiMtu jisasamaya dRta phirase naMdigrAma pahuMcA / ora jyoM hI usane brAhmaNoMke sAmane mahArAjakI AjJA kahanI prAraMbha kI / sunate hI brAhmaNa ghabar3Agaye / mahArAjakA AjJAke bhaya se unakA zarIra tharathara kAMpane lagA / ve apane manameM vicArane lage / he Izvara ! yaha valAya phira kahAMse A TUTI / hama to abhI mahArAjase apanA aparAdha kSamA karAkara Aye haiM / kyA hamAre itane vinaya bhAvase bhI mahArAjakA hRdaya dayAse na pasIjA ? aba hama apane vacanekA kyA aura kaisA upAya kareM ? / tathA kSaNa eka aisA vicAra kara ve kumArake sAmane isaprakAra rodana pUrvaka cillAne lage / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ he vIroMke ziratAja kumAra ! avake mahArAjane hamAre Upara ati kaThina AjJA bhejI hai / he kRpAnAtha ! isabhayaMkara vinase hamArI zIghU rakSA karo / hama brAhmaNoMka isamayaMkara duHkhakA jaldI nivaTerA kro|he dInabaMdho isamayaMkara kaSTase ApahI hamArI rakSA karasakate haiM / ApahI hamAre duHkha parvatake nAza karane meM akhaMDa vajra haiM / mahanIya kumAra ! lokameM jisaprakAra samudrakI gaMbhIratA, meruparvatakA acalapanA, devajItakI vidvattA, suryakA pratApIpanA, iMdrakA svAmIpanA, candramAkI manoharatA, rAjA rAmacandrakI nyAyaparAyaNatA, kAmadevakI suMdaratA Adi bAteM prasiddha haiM / usIprakAra ApakI sujanatA aura vidvattA pra. siddha hai ! he svAmin / hamAre Upara prasanna hUjiye / hameM dhairya badhAiye / isasamaya hama ghora ciMtAse vyathita horahe haiM / jIvananAtha ! hama savalogoMkA jIvana Apake hI AdhAra hai| trilokameM Apake samAna hamArA koI baMdhu nhiiN|| ___ brAhmaNoMko isaprakAra karuNApUrvaka rodana karatehuve dekha kumAra abhayakA citta karuNAse gadgada hogayA / unhoMne gaMbhIratA pUrvaka brAhmaNoMse kahA vipro ! Apa kyoM isa na--. kacha vAtakaliye itanA ghavar3Ate haiN|maiN abhI isakA upAya karatA hUM / jabataka maiM yahAM para hUM taba taka Apa kisI prakArase rAjA kI AjJAkA bhaya na kareM / tathA viproMko isaprakAra samajhA kara kumAra abhayane eka ghar3A mgaayaa| aura usameM vela sahita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128 ) kuSmAMDaphalako rakhadiyA / aneka prayatna karenapara kaI dinavAda kUSmAMDa ghar3eke barAvara bar3hagayA / aura kumArane ghar3e sahita jyoMkA tyoM usai mahArAjakI sevAmeM bhijavA diyAevaM ve AnaMda se rahane lge| mahArAjaneM jesA kupmAMDa mAgA thA vaisA hI unake pAsa phuNcgyaa|avke kUpmAMDa dekhakara to mahArAjake socakA pArAvAra rahA / ve vAraMbAra socane lage / haiM ! yahabAta kyA hai ? kyA naMdigrAmake brAhmaNa hI itane buddhimAna haiM ! yA inake pAsa koI aura hI manuSya buddhimAna rahatA hai ? naMdigrAmake vAhmaNoMkA to itanA pAMDitya nahIM ho sktaa| kyoMki jabase inako rAjyakI orase sthira AjIvikA milI hai|tvse ye loga nipaTa ajJAnI hogaye haiM / inake samajhameM sAdhAraNase sAdhAraNa to bAta AtI hI nahIM phira inake dvArA merI bAtoMkA jabAva denA to bahutahI kaThina bAta hai / jo jo kAma bhane naMdigrAmake brAhmaNoMke pAsa bheje haiN| sabakA jabAva mujhe buddhi pUrvakahI milA hai / isaliye yahI nizcaya hotA hai|nNdigraammeN avazya koI asAdhAraNa baddhikA dhAraka brAhmaNoMse anyahI manuSya hai / jisa pAMDityase merI bAtoMkA jabAva diyAgayA hai,na mAlUma vaha pAMDitya iMdradevakA hai! vA candradevakA hai ! athavA sUryadeva yA yakSarAja kA hai ? naMdigrAmake brAhmaNoMkA to kisIprakAra vaisA pAMDitya nahIM ho sakatA / astu yadi naMdigrAmake brAhmaNahA itane buddhimAna haiM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ to abhI maiM unakI buddhikI phira parIkSA kiye letA huuN| tathA isaprakAra kSaNa eka apane manameM pakkA nizcayakara mahArAjane saMghahI kucha zaravIra yodhAoMko bulaayaa| aura unheM yaha AjJA dI ki tumaloga abhI naMdigrAma jAo / Ara naMdigrAmameM jo adhika buddhimAna ho zIghra hI usai talAzakara Akara kaho / mahArAjakI AjJA pAte hI yodhAAne zIghrahI naMdigrAmakI ora gamana karadiyA / tathA naMdigrAmake kisI manohara vana ve apanI bhUkhakI zAMtike liye Thahara gaye / vaha vana ati manohara vana thA / usameM jagaha 2 anAra nAraMgI saMtarA jamanI kaMkoli kelA loMga Adi uttamottama phala vRkSoMpara phalete the / nIbU Adi sugaMdhita phaloMkI sumaMdhise sadA vaha vana vyApta rahatA thaa| usake UMce UMce vRkSoM para koyala Adi pakSigaNa apane manohara zabdoMse pathikoMke mana haraNa karate the| aura ketakI vRkSoMpara bhramara guMjAra karate the| isaliye hamezaha naMditrAmake vAlaka usa vanameM kor3Artha AyA jAyA karate the| rojakI taraha usadina bhI vAlaka krIDArtha vanameM Aye / daivayogase usadina viproMke vAlakoMke sAtha kumAra abhaya bhI the| ve sabake sava haMsate khelate kisI jamanAke vRkSapara car3ha gaye / aura AnaMdase jAmana phaloMko khAne lage / vAlakoMko isaprakAra jamanIke per3a para car3he rAjasevakoMne dekhA / tathA ve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 130 ) saba ' yaha samajha ki hama ina vAlakoM se kucha phala lekara apanI bhUkha zAMta kareMge ' zIghra hI usa vRkSakI ora jhuka pdd'e| idhara kumAra abhayane jaba rAjasevaka ko apanI ora Ate dekhA to ve to anya bAlakoM se yaha dekho bhAI ! ye rAjasevaka apanI ora Arahe haiM / tumameM se kahane lage koI bhI inake sAtha bAtacIta na karai / jo kucha jabAba karUMgA / aura udhara kUde / aura vAlakoM 1 se savAla karUMgA so maiM hI inake sAtha rAjasevaka jamanIke bRkSake nIce caTa A kucha phalo keliye unhoMne prArthanA bhI kI / rAjasevakoM kI phaloMke liye prArthanA suna kumAra abhayane socA / yadi inako yahI phala dediye jAyage to kucha majA na AvegA / inako chakAkara phala denA ThIka hogA / isa - liye prArthanAke badale meM unhoMne yahI javAva diyA / 1 vicitra vacana rAjasevako ! tumane phala mAMge so ThIka hai / jitane phaloM kI tumheM icchA ho, utane hI phala de sakatA hUM / kiMtu yaha kaho / tuma ThaMDe phala lenA cAhate ho yA garama ? kyoMki mere pAsa phala donoM taraha ke haiM / kumArake aise suna samasta rAjasevaka eka dUsarekA muMha unhoMne vicArA ki kyA kevala garama aura phala hote haiM ? hamaiM to Aja taka yaha bAta sunanemeM nahIM AI ki phala garama bhI hote haiM / jitane phala hamane khAye haiM / tAkane lage / kevala ThaMDe bhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ( 132 ) saba ThaMDe. hI khAye haiN| aura ThaMDe hI phala sune haiM eka / dUsare eka vRkSapara garama aura ThaMDe do prakArake phala hoM yaha sarvathA viruddha hai / isaliye kumAra jo do prakArake phala kaha rahe haiM / so inakA kathana sarvathA ayukta jAna par3atA hai / tathA kSaNa eka aisA dRr3ha nizcaya kara, aura kumArako aba uttara denA jarUra hai, yaha samajha unhoMne khaa| ____ mahodaya kumAra ! hamaiM Apake vacana ati priya mAlUma par3ate haiM / kRpAkara lAiye hamaiM ThaMDe hI phala diijiye| rAjasevakoMke ye vacana suna kumArane kucha phala tor3e / aura unheM ApasameM ghisakara cAlUmeM dUra paTaka diyA / aura kahadiyA / dekho phala ve par3e haiM / uThAlo / kumArakI AjJA pAte hI jidhara phala par3e the / rAjasevaka uso ora dor3e / jyAhI unhoMne vAlUse phala uThAkara phUMkanA cAhA tyoMhI kamArane kahA / dekho ! phala huziyArose phuuknaa| ye phala garama haiM / jo vinA vicAre phUMkA to tumhArI sava DAr3hI mUMcha pajala jaaygii| ___kumArake aise bacana sunate hI rAjasevaka apane manameM bar3e lajjita huve / ve vAra vAra TakaTakI lagAkara kumArako aura dekhane lage / kumArako isa caturatAko dekhakara rAjasevakoMne nizcaya karaliyA ki ho na ho yahI sabameM catura jAna par3atA haiM ? mahArAja kI vAtoMkA uttara bhI. isIne diyA hogA ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 132 ) tathA kumArakI rUpasaMpatti unhoMne dekha yaha bhI nizcaya kara liyA ki yaha koI avazya rAjakumAra hai / yaha brAhmaNa bAlaka nahIM hosakatA kyoMki jitane bhara bAlaka yahAMpara haiM / sabameM tejasvI pratApI evaM rAjalakSaNoM se maMDita yahI jAna par3atA hai / upasthita bAlakoM meM itanA teja kisIke cehare para nahIM jita - nA isa bAlakake cehare para dikhAI detA hai / evaM kisI se yaha bhI nizcayakara ki yaha kumAra mahArAja zroNikakA putra abhaya kumAra hai / rAjasevakoMne naMdigrAma jAnekA vicAra vahIM samApta kara diyA / ve lajjita evaM AnaMdita ho rAjagRha kI aura hI loTa par3e / aura mahArAjako namaskAra kara kumAraabhayakI jo jo ceSTA unhoMne dekhI thI saba kaha sunAI / 1 sevakoM dvArA kumAra abhayakA samasta vRttAMta suna, unheM buddhi mAna evaM rUpavAna bhI nizcayakara, mahArAja zreNikako ati prasannatA huI / mAre AnaMda ke unake netroMse AnaMdAzru jharane lage / mukha kamalake samAna vikasita hogayA / tathA ve vicAra karane lage ki merA anumAna kadApi asatya nahIM ho sakatA / mujhe dRr3ha vizvAsa thA / naMdigrAma ke brAhmaNoMkI buddhI aisI vizAla nahIM hosakatI / jarUra unake pAsa koI na koI catura manuSya honA cAhiye bhalA sivAya kumAra abhayake itanI buddhikI tIkSNatA kisameM ho sakatI hai ? tathA kSaNa eka aisA vicAra kara unhoMne kumAra abhayako bulAnekeliye kucha rAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevakoMko bulAyA / aura unako AjJA dI ki tuma abhI naMdigrAma jAo / aura kamAra abhayase kaho ki mahArAjane Apako bulAyA hai / tathA yaha bhI kahanA ki Apakaliye mahArAjane yaha bhI AjJA dI hai ki-kamAra na to mArgase Ave / aura na unmArgase Ave / na dinameM Ave / na rAtameM Ave / bhUkhe bhI na Ave / aphare peTa bhI na Ave / na kisI savArImeM Ave / aura na paidala Ave / kiMtu rAjagRha nagara zIghra hI Ave / mahArAja kI AjJA pAte hI sevaka zIghra hI naMdigrAmakI ora caladiye / evaM kumArake pAsa pahuMca, unheM bhAkta pUrvaka namaskAra kara mahArAjakA jo kucha saMdezA thA, saba kumArako kaha sunAyA ! ___abake mahArAjane kumAra abhayake Upara bhI kAThana saMdezA aTakAyA hai / aura unheM rAjagRha nagara bulAyA hai / yaha samAcAra sAre naMdigrAmameM phailagayA / samAcAra sunate hI sama sta brAhmaga hAhAkAra karane lge| bhAMti bhAMtike saMkalpa vikalpoMne unake cittako apanA sthAna banA liyA / kSaNe kSaNe ava unake manameM yaha ciMtA ghUmane lagI ki aba hama kisI rItise vaca nahIM sakate / ava taka jo hamAre jIvanakI rakSA huI hai, so isI kumArakI asIma kRpAse huI hai / yadi yaha kumAra na hotA to aba taka kavakA hamArA vidhvaMsa hogayA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 134 ) hotA / avake rAjAne kumArako bulAyA yaha bar3A anartha kiyA / he Izvara ! hamane kisa bhavameM aisA pravala pApa kiyA thA / jisakA phala hama duHkhahI dukha bhoga rahe haiM / Izvara ! ava to hamArI rakSAkara / tathA isaprakAra rote villAte huve ve samasta brAhmaNa kumAra abhayakI sevA meM gaye / aura uccaiH svarase unake sAmane rone lage / viproMkI aisI duHkhita avasthA dekha kumAra ne kahA / brAhmaNo ! Apa kyoM itanA vyartha kheda karate ho / rAjAne jisa AjJAse mujhe bulAyA hai / maiM vaise hI jAUMgA / maiM ApalogoMkA pUrA pUrA khayAla rakkhUMgA / kisI taraha kI Apa ciMtA na kareM / tathA viproMko isaprakAra dhairya baMdhAkara kumArane zIghra hI eka ratha magavAyA / aura usake madhyameM eka chIMkA badhavAkara tayAra karavAdiyA / jisasamaya dina samApta hogayA / dinakA aMta rAtakA prAraMbha saMdhyAkAla prakaTa hogayA / kumArane rAjagRhakI ora ratha haMkavA diyA / calate samaya rathakA eka cakra ( payyA ) mArgameM calAyA gayA aura dUsarA unmArgameM / kumArane calate samaya ( hArimathaka ) canAkA bhojana kiyA / evaM chIkeM para savAra ho kumAra aneka viproMke sAtha AnaMda pUrvaka rAjagRha nagara jApahuMce / mahArAja zreNikake putra kumAra abhaya rAjagRha Agaye / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaha samAcAra sAre nagarameM phailagayA / samasta puravAsI loga kumArake darzanArtha rAjamArga para ekatrita hogaye / nagarakI striyAM kumArako TakaTakI lagAkara dekhane lgiiN| kumArake Agamana utsavameM sArA nagara bAjoMse gUMjane laga gayA / vaMdIgaNa kumArakI viradAvalI vakhAnane lge| aura puravAsI loga kumArako dekha unakI bhAMti bhAMti rItise prazaMsA karane lage / isaprakAra rAjamArgase jAtehuve, puravAsI janoMse bhalIbhAMti stuta, kumAra abhaya rAja maMdirake pAsa jApahuMce / rathase utara kumArane apane nAnA iMdradattake sAtha rAjasabhAmeM praveza kiyaa|aur sabhAmeM mahA rAjako siMhAsana para virAjamAna dekha ativinayase namaskAra kiyA / mahArAjake caraNa chUve / evaM prema pUrvaka vacanAlapa karane lage / kumArake sAtha naMdigrAmake viprabhI the / mahArAjase unakA aparAdha kSamA karAyA / unheM abhayadAna dilA saMtuSTa kiyA / evaM unheM AnaMda pUrvaka naMdigrAmameM rahaneke liye AjJA dedI / kumArake isa vinayavartAvase evaM lokottara cAturyase mahArAja zreNikako ati prasannatA huI / kumArakI vinA darIpha kiye unase na rahAgayA / ve isaprakAra kumArakI prazaMsA karane lge| he kumAra ? jaisA UMce darjakA pAMDitya ApameM mojUda hai| vaisA pAMDitya kahIM para nahIM / mahAbhAga ! vakarA, vAvar3I, hAthI, kASTha, tela, dUdha, vAlUkI rassI, kUSmAMDa, rAtadina Adi rahita gamana, ityAdi praznoMke javAvakA sAmarthya ApakI buddhi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM hI thA / bhalA aisI vizAla buddhi anyamanupyameM kahAMse ho sakatI hai ? ityAdi aneka prakArase kumAra abhayakI tArIpha kara mahArAjane unake sAtha adhika sneha janAyA / donoM pitA putra aneka uttamottama puruSoMkI kathA kahanelage / ApasameM vArtAlApa karate huve, eka sthAnameM sthita, donoM mahAnubhAvoMne sUryacaMdramAkI upamAko dhAraNa kiyA / mahArAja zreNikane seThi iMdradattakA bhI ati sanmAna kiyaa| evaM madhurabhASI, soca vicAra kara kArya karane vAle, kumAra aura mahArAja AnaMda pUrvaka rAjagRha nagarameM sukhAnubhava karane lge| dharmakA mahAtmya aciMtanIya hai / kyoMki isakI kRpAse saMsArameM jIvoMko uttamottama buddhikI prApti hotI hai| uttama saMgati milatI hai / tejavIpanA, sanmAna, gaMbhIratA, Adi uttamottama guNoMkI prApti bhI dharmase hI hotI hai| mahArAja zreNika evaM kumAra abhayane pUrva bhavameM koI apUrva dharma saMcaya kiyAthA / isaliye unheM isa janmameM gaMbhIratA, zUratA, udAratA, buddhimattA, tejasvIpanA, sanmAna, rUpavAnapanA Adi uttamottama guNoMkI prApti huI / isaliye uttama puruSoMko cahiye ki ve hara eka avasthAmeM isa parama prabhAvI dharmakA avazya ArAdhana krai| / isaprakAra bhavipyatkAlameM honevAle zrIpadmanAbha tIrthakarake bhayaM tarake jIva mahArAja zreNikake caritra kumAra abhayakA rAja __ gRhameM Agamana varNana karanevAlA chaThavA sarga samApta huA - --- -- - - - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 137 ) sAtavA sargaH jJAnarUpI bhUSaNake dhAraka, tAnoMlokake mastakapara virAjamAna zrI siddhabhagavAnako unake guNoMkI prAptyartha maiM mastaka jhukAkara namaskAra karatAhUM--- anaMtara isake mahArAja zreNikane rAnI naMdazrIko naMdigrAmase tulA mahAdevIkA pada pradAna kiyA-usai paTarAnI vnaayaa| tathA kumAra abhayako yuvarAja pada diyA / kumAra abhayakA buddhivala aura tejasvIpanA dekha samastasAmaMtokI sammati pUrvaka mahArAjane unheM senApatikA padabhI dediyaa| evaM buddhadevake guNoMmeM dattacitta mahArAja zreNikane kisI bauddha saMnyAsI ko guru vanAyA / aura usakI AjJAnusAra ve AmaMda pUrvaka caturAyamayatattvakI pUjana karane lage / tathA apane rAjyako niSkaMTaka rAjya vanA kumAra abhayake sAtha lokottara sukhakA anubhava karane lage / ____ kumAra abhaya atizaya buddhimAna the / buddhipUrvaka rAjya kAya karanese unakA cAturya aura yaza samasta saMsArameM phailgyaa| kumArakI nyAyaparAyaNatA dekha samasta prajA muktakaMThase unakI tArIpha karane lagI / evaM kumArakI nIti nipuNatAse rAjyameM kisIprakArakI anIti najara na Ane lagI / magadha dezakI prajA AnaMdapUrvaka rahane lgii| .. -. . - . . . - . . - . . . . .. . . . . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 138 ) magadhadezameM mahAna saMpattikA dhAraka koI subhadradatta nAmakA seThi nivAsa karatA thA / usakI do striyAM thI / subhadradattakI bar3I strIkA nAma vasudattA thA / aura usakI dUsarI strI jo atizaya rUpavatI thI, va sumitrA thii| unadonoMmeM vasudattAke koI saMtAna na thI / kevala choTI strI vasumitrA ke eka bAlaka thaa| ___kadAcita gharameM vipula dhana rahane para bhI seThi subhadradatta ko dhana kamAnekI ciMtA huI / ve zIghrahI apanI donoM strI aura putrake sAtha videzako nikala par3e / aneka dezoMmeM ghUmate ghUmate ve rAjagRha nagara aaye| aura vahAMpara sukhapUrvaka dhanakA upArjana karane lage / aura AnaMdapUrvaka rahane lge| durdaivakI mahimA apAra hai / saMsArameM jo ghorase ghora duHkhakA sAmanA karanA par3atA hai, isIkA kRpA hai / isa nirdayI durdaiva ko kisI para dayA nahIM / seThi subhadradatta AnaMda pUrvaka nivAsa karate the| acAnaka hI unheM kAlane aadvaayaa| subhadradattako javarana putra striyoMse mneha chor3anA par3A / subhadradattake marane ke bAda unakI striyoMko apAra duHkha huvA / kiMtu kiyA kyA jAya ? durdaivake sAmane kisIkI bhI tIna pAMca nahI cltaa| ____ jaba taka seThi subhadradatta jIye taba taka to vasudattA evaM vasumitrA meM gAr3ha prema rahA / subhadradattake sAmane yaha vicAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 139 ) svapna meM bhI nahIM AtA thA ki kabhI inadonoM meM jhagar3A hogA / seThijIke maraNake uparAMta ye unakI burI taraha miTTI palIta kareMgIM / putrake Upara bhI unadonoMkA varAvara prema thA / putrakI khAsa mA vasumitrA jisaprakAra putrapara adhika prema rakhatI thI / usase bhI adhika vasudattAkA thaa| yahAM taka ki samAna rItise putrake lAlana pAlana karanese kisIko yaha patA bhI nahIM lagatA thA ki putra vasudattAkA hai ? yA vasumitrA kA ? bAlakako bhI kucha patA nahIM lagatA thA / vaha donoMko hI apanI mA mAnatA thA / kiMtu jyoMhI seThi subhadradattakA zarIrAM ta hubA vasudattA aura vasumitrA meM jhagar3A honA prAraMbha hogayA / kabhI to una donoMkI lar3AI dhanake liye hone lagI / aura kabhI putrake liye / vasudattA to yaha kahatI thI yaha putra merA hai / aura usakI bAtako kATakara vasumitrA yaha kahatI thI yaha putra merA hai / gAMva ke seTha sAhUkAroM ne bhI yaha bAta sunI / ve seThi subhadradattakI AvarUkA khayAla kara unake ghara Aye / seThi sAhUkAroMne bahuta kucha una striyoM ko samajhAyA / unheM seThi subhadradattakI pratiSThAkA bhI smaraNa dilAyA / kiMtu una mUrkhA striyoMke dhyAnapara eka bAta na car3hI / dhana saMbaMdhI jhagar3A chor3a ve putrakeliye adhika jhagar3A karane lagIM / putrakA jhagar3A dekha seThi sAhUkAroMkI nAka meM dama AgaI / ve jarA bhI isa bAtakA phaisalA na karasake / ki vaha putra vAstava meM kisakA thA ? 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ marnamanna tathA isarItise unadonoM striyoMmeM dinoMdina dveSa vRddhi gata hotA calAgayA / ___kadAcit unastriyoMke manameM nyAya sabhAmeM jAkara nyAya karAne kI icchA huI-unheM isaprakAra darabArameM jAte dekha phira gAMvake bar3e bar3e manuSya seThi subhadradattake ghara Aye / unhoMne phira una striyoMko isarItise samajhAyA---dekho, / tuma bar3e gharAnekI striyAM ho / tumhArA kula uttama hai / tumheM isa na kucha bAtake liye darabArameM jAnA nahIM cAhiye / yadi tuma darabArameM vinA vicAre calI jAogI / to samastaloka tumhArI niMdA karegA / tumheM nirlajja kahegA / evaM tumheM pIche vahuta kucha pachitAnA pdd'egaa| kiMtu una mUkhI striyoMne eka na mAnI / nirlajja ho ve sIdhI darabArako cldiiN| aura mahArAjake sAmane jo kucha unheM kahanA thA, sApha sApha kaha sunaayaa| striyoMkI yaha vicitra vAta suna mahArAja zreNika cakita rahagaye / unhoMne vAstavameM yaha putra kisakA hai ? isavAtake jAnaneke liye aneka upAya soce kiM tu koI upAya saphala na jAna par3A / unhoMne striyoMko bahuta kucha smjhaayaa| lar3AI karanekeliye bhI rokA / kiM tu unastriyoMne eka na maanii| mahArAjane jaba striyoMkA haTha vizeSa dekhA / samajhAnepara bhI jaba ve na samajhI / taba unhoMne zIza hI yuvarAja kumAra abhayako vulAyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 141 ) aura jo hakIkata unastriyoMkI thI sArI kaha sunaaii| mahArAjake mukhase striyoMkA yaha vicitra vivAda suna kumArako bhI dAMtatale ugalI davAnI par3I / kiMtu upAyase ati kaThina bhI kAma atisarala hojAtA hai yaha samajha unhoMne upAya karanA prAraMbha karadiyA / kumArane unadoMnoM striyoM ko apane pAsa bulAyA / priya vacana kaha unheM Adhika samajhAne lge| kiMtu vaha putra vAstavameM kisakA thA, striyoMne patA na lagane diyA / kisIsamaya kumArane eka eka kara unheM ekAMtameM bhI bulAkara puuchaa| kiMtu ve donoM striyAM putrako apanA apanA hI batalAtI rhiiN| vivAda zAMtikeliye kamArane aura bhI aneka upAya kiye / kiMtu phala kuchabhI nahIM nikalA / aMtameM unako adhika gumsA AgaI / unhoMne vAlaka zIghra hI jamInapara rkhvaaliyaa| aura apane hAthameM eka talavAra le, use vAlakake peTapara rakha kumArane striyoMse kahA / striyo ! Apa ghabar3Aye na, maiM abhI isavAlakake do Tukar3ekara ApakA phaisalA kiye detA huuN| Apa eka eka Tukar3A le apane ghara calI jAya / ___mAtRsnehase bar3hakara duniyAmeM sneha nahIM / cAhai putra kuputra hojAya, mAtA kumAtA nahIM hotI / putra bhale hI unakeliye kisIkAmakA na ho| mAtA kabhIbhI usakA aniSTa ciMtana nahIM karatI / sadA mAtAkA vicAra yahIM rahatA hai / cAhe merA putra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ marrrrrrrrrrr.aar ( 142 ) kuchabhI na karai / kiMtu merI AkhoMke sAmane pratisamaya vanA rahe / isaliye jisasamaya seThAnI vasumitrAne kamAra abhayaka vacana sune / mAre bhayake usakA zarIra tharrAne lagA / putrake Tukar3e suna usake netroMse avirala azruoMkI dhArA vahane lgii| usane zIghrahI vinaya pUrvaka kumArase kahA---- ____ mahAbhAga kumAra ! isadIna vAlakake Apa Tukar3e na karaiM / Apa yaha vAlaka vasudattAko dedeM / yaha vAlaka merA nahIM vasudattAkA hI hai / vasudattAkA isameM adhika sneha hai| vAlakakI khAsa mAtA vasumitrAke aise vacana suna kumArane caTa jAna liyA ki isavAlakakI mA vamumitrA hI hai / tathA samastamanuSyoM ke sAmane yaha bAta prakaTa kara kumArane seThInI vamu. mitrAko vAlaka dediyaa| aura vasudattAko rAjyase nikAla Dor3I kiyaa| isaprakAra apane buddhivalase nIti pUrvaka rAjyakarane bAle kumAra abhayane mahArAja zreNikakA rAjya dharmarAjya vanAdiyA / aura kumAra AnaMda pUrvaka rahane lge| isI avasarame atizaya saccaritra koI valabhadra nAsakA gRhastha ayodhyAmeM nivAsa karatA thaa| usakI strI joki atizaya rUpavatI caMdramukhI tanvaMgI kaThinastanI pikavanI ati manoharA thI, bhadrA thI / usI nagarameM atizaya dhanavAna eka vasaMta nAmakA kSatriyabhI rahatA thaa| usakI strIkA nAma mAdhavI thaa| kiMtu vaha kurUpA adhika thii| kadAcit bhadrA apane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 143 ) gharakI chatapara khar3I thI / daivayogase vasaMtakI dRSTi madrApara par3I / bhadrAkI khubasUratI dekha vasaMta pAgalasA hogayA sArI huziyArI usako kinArA kara gaI / kAmadevake tIkSNa air vasaMta ke zarIrako bhedana karane lagagaye / usakA dinoMdina kAma janita saMtApa bar3hatAhI calAgayA / dAhakI zAMti keliye usane caMdanarasa caMdrakiraNa kamala kapUra uttama zItala jala adi aneka padArthoM kA sevana kiyA / kiM tu usake dAhakI zAMti kisIkadara kama na huI / kiMtu jaise agnipara ghRta DAlana se usakI jvAlA aura bhI adhika bar3hatI jAtI hai / usIprakAra zItalavattra phUlamAlA malayaMcaMdana Adise usa ullUvasaMtakA manmathasaMtApa dinoMdina bar3hatA hI calAgayA / bhadrAke vinA use samasta saMsAra zUnya hI zUnya pratIta honelagA / sote uThate vaiThate usake mukhase bhadrA zabdahI nikalane lagA / bhadrAkI ciMtA meM sArI bhUkha pyAsa vasaMtakI eka ora kinArA kara gaI / kadAcit avasara pAkara vasaMtane eka catura dUtI vulaaii| aura sArI apanI AtmakahAnI use kaha sunAI / evaM zatri hI usai apanA saMdezA kaha bhadrA ke pAsa bheja diyA / vasaMta kI AjJAnusAra dRtI zIghra hI bhadrA ke pAsa gaI / bhadrAko dekha dUtIne usake sAtha pravala hitaiSitA dikhAI / evaM madhura zabdoM meM usai isaprakAra samajhAne lagI / bhadre ! saMsAra meM tU ramaNI ratna hai / tere samAna rUpavatI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat . www.umaragyanbhandar.com
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 ) I strI dUsarI nahIM / kiMtu kheda hai / jaisI tU rUpavatI guNavatI caturA hai / vaisA hI terA pati kurUpavAna nirguNa evaM mUrkha kisAna hai / pyArI va hena ! atikurUpa balabhadrake sAtha, maiM terA saMyoga acchA nahIM samajhatI / mujhe vizvAsa hai ki valabhadra sarakhi kurUpa puruSase tujhe kadApi saMtoSa nahI hotA hogA ? tuma sarIkhI suMdara kisI dUsarI strIkA yadi itanA badasUrata pati hotA to vaha kadApi usake sAtha nahI rahatI / usai sarvathA chor3akara calI jAtI / na mAlUma tU kyoM isake sAtha aneka kleza bhogatI huI rahatI hai ? / dUtIkI aisI mIThI volIne bhadrA ke cittapara pakkA asara DAladiyA / bholI bhadrA dUtIkI bAtoM meM AgaI / vaha dUtI se kahane lagI / bahina ! maiM kyA karU ? svAmI to mujhe aisA hI milA haiM / mere bhAgya meM to yahI pati thA / mujhe rUpavAna pati milatA kahAMsa ? tathA aisA kaha bhadrAkA mukha bhI kucha glAna hogayA / bhadrA kI aisI dazA dekha dUtI manameM ati prasanna huI / kiM tu apanI prasannatA pragaTa na kara vaha bhadrAko isaprakAra samajhAne lagI / bhadre bahina ! tU kyoM itanA vyartha viSAda karatI hai / isI nagarImeM eka vasaMta nAmakA kSatriya puruSa nivAsa karatA hai / vasaMta ati rUpavAna guNavAna evaM dhanavAna hai / vaha tere Upara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohita bhI hai| tU usake sAtha AnaMdase bhogoMko bhoga / tujha sarIkhI rUpavatIkeliye saMsArameM koI cIja durlabha nahIM / dUtIke aise vacana suna to bhadrAke muhameM pAnI aagyaa| usa murkhAne yaha to samajhA naM.haM ki isa duSTavatAMvase kyA hAniyAM hoNgii| vaha zIghra hI vasaMtake dhara jAnekeliye rAjI hogaI / tathA dAva pA kisIdina vasaMtake ghara calI bhI gaI / aura usake sAtha bhoga vilAsa karane zurU karadiye / vyasanakA casakA burA hotA hai / bhadrAko vyasanakA casakA vur| par3agayA / vaha apane bhole patiko bAtoM meM lagA pratidina vasaMtake ghara jAne lagI / vasaMta para abhimAna kara usane apane patikA apamAna karanA bhI prArambha kara diyaa| anekaprakArakI kalaha karanI bhI usane gharameM zurU kara dI / aura apane sAmane kisIko vaha var3A bhI nahIM samajhane lgii| ____ bhadrAkA pati valabhadra kisAna thA / kadAcit bhadrA ko kAryavaza kheta para jAnA par3A / daivase bhadrAkI bhaiMTa muni guNa sAgarase mArgameM hogaI / muni guNasAgarako atirUpavAn, sUryake samAna tejasvI, yuvA, eva anekaguNoMke bhaMDAra dekha bhadrA kAmase vyAkula ho gaI / kAmake gAr3ha nazemeM Akara usako yaha bhI na sUjhA ki yaha koMna mahAtmA hai ! vaha zIghra hI kAmase vyAkula ho munirAjake sAmane baiThi gaI / aura kAmajanya vikAroMko prakaTa karatI huI isaprakAra kahane lgii| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ sAdho ! yaha to ApakA uttamarUpa ? aura yaha avasthA ? | evaM sauMdarya ? Apako isa avasthAmeM kisane dIkSAkI zikSA de dI ! isasamaya Apa kyoM yaha zarIrasukhAnevAlA tapa kara rahe haiM / isasamaya tapa karanese sivAya zarIra sUkhaneke dUsarA koI phAyadA nahiM ho sktaa|issmy to Apako iMdriya saMbaMdhI bhoga bhogane cAhiye / jisa manuSyane saMsAra meM janma dhAraNa kara bhoga vilAsa nahiM kiyA / usane kucha bhI nahIM kiyaa| mane ! yadi Apa mokSako jAnekeliye tapa hI karanA cAhate haiM to kRpAkara vRddha avasthAmeM karanA ? isasamaya ApakI vArI umra hai| ApakA mukha caMdramAke samAna ujjvala evaM manohara hai / ApakA rUpa bhI adhika uttama hai / isaliye Apa kI sevAmeM yahI merI savinaya prArthanA hai ki Apa kisI uttama ramaNIke sAtha uttamottama bhoga bhogeN| aura AnandapUrvaka kisI nagarameM nivAsa kareM / __munirAja guNasAgara to avadhijJAnake dhAraka the / bhalA be aisI nikRSTa bhadrA sarIkhI striyoMkI vAtoMmeM kava Ane vAle the| jisasamaya munirAjane bhadrAke vacana sune / zIghra hI unhoM ne bhadrAke manake bhAvako pahicAna liyA / evaM be usai Asanna bhavyA samajha isaprakAra upadeza dene lage___ vAle ! tU vyartha rAgake utpanna . karanevAle kAmajanya vikAroMko mata kara / kyA isaprakArake duSTa vikAroMse tU Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ apanA parama pAvana zIlavata naSTa karanA cAhatI hai ? kyA tU isavAtako nahIM jAnatI zIla naSTa karanese kina kina pApoM kI utpatti hotI hai ? zIlake na dhAraNa karanese kina 2 ghora duHkhokA sAmanA karanA par3atA hai ? bhadre ! jo jIva apane zIla rUpI bhUSaNakI rakSA nahIM karate ve aneka pApoM kA upArjana karate haiN| unheM naraka Adi durgatiyoM meM jAnA par3atA hai / evaM vahAM para kaThinase kaThina duHkha bhogane par3ate haiM / tathA bhadre ! zIlake na dhAraNa karanese saMsArameM bhayaMkara vedanAoM kA sAmanA karanA par3atA hai / kuzIlI jIva ajJAnI jIva kahe jAte haiN| unaka kula naSTa hojAte haiN| cAro ora unakI apakIrti phaila jAtI hai / aura apakIti phailane para zoka saMtApa Adi vyathA bhI unheM sahanI par3atI haiM / isaliye yadi tU saMsArameM sukha cAhatI hai / aura tujhai ramaNIratna vananekI abhilASA hai to tU zIghra hI isa khoTe zIlakA parityAga krde| uttama zIlavatameM hI apanI buddhi sthira kara / apane caMcala citta ko kumArgase haTAkara sumArgameM lA / evaM apane pavitra pativratadharmakA pAlana kara / vAle ! jo striyAM saMsArameM bhaleprakAra apane pativatadharmakI rakSA karatI haiM / unakeliye ati kaThina vAta bhI sarvathA sarala ho jAtI haiN| adhika kyA kahA jAya pativratadharma pAlana karanevAlI striyoMkA saMsAra bhI sarvathA chUTa jAtA hai / unheM kisIprakArakI musovatakA sAmanA nahIM karanA pdd'taa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 148 ) mahAmuni guNasAgarake upadezakA madrAke cittapara pUrA prabhAva par3a gayA / kuchasamaya pahale jo bhadrAkA citta kuzIlameM phasA huA thA, vaha zIla vUtakI ora laharAne lgaa| munirAja - ke vacana sunanese bhadrA kA citta mAre AnaMdake vyApta hogayA / zarIra meM romAMca khar3e hogaye / evaM gadgada kaMThase usane munirAja se nivedana kiyA / prabho ! mere cittakI vRtti kuzalakI ora jhukI huI hai yaha bAta Apako kaise mAlUma hogaI ? kisI ne Apase kahA bhI nahIM ? kRpAkara isa daHsI para anugrahakara zIghra vatAiye / bhadrA aise vacana suna munirAjane uttara diyA / bhadre ? tere caritrake viSayameM mujhase kisIne bhI kucha nahIM kahA / kiMtu merI atmA ke aMdara aisA uttama jJAna virAjamAna hai / jisa jJAna ke bala se maiMne tere manakA abhiprAya samajha liyA hai / jJAnakI zakti apUrva hai isavAta meM tujhe jarA bhI saMdeha nahiM karanA cAhiye | munirAjake jJAnakI apUrva mahimA suna bhadrAko ati AnaMda huvA | munirAjakI ajJAnusAra jisa zIlase deveMdra nareMdra Adi uttamotama pada prApta hote haiM vaha zalibUta zIghrahI usane dhAraNa kara liyA / evaM samasta muniyoM meM uttama, jIvoMko kalyANa mArgakA upadeza denevAle, munirAja guNasAgarako namaskAra kara vaha zIghra hI apane ghara AgaI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama upadezakA phala bhI uttama hI hotA hai| vaMsatakI bAtoM meM phasa kara jo bhadrAne vaMsatako apanAliyA thA / aura apane patikA anAdara karanA prArambha kara diyA thA / bhadAkI vaha prakRti ava na rhii| pApase bhayabhIta ho bhadAne vasaMtakA ava sarvathA saMbaMdha tor3a diyaa| usAdanase vasaMta usakI dRSTima kAlAbhujaMga sarIkhA jhalakane lgaa| aba vaha apane patikI tana manase sevA karane lgii| apane svAmIke sAtha sneha pUrvaka vartAva karane lgii| bhadrAkA jainadharma para bhI agAdha prema hogayA / apane sukhakA mahAna kAraNa jainadharma hI usai jAna par3ane lagA / tathA jainadharmapara usakI yahAM taka gAr3ha bhakti hogaI ki usane apane patiko bhI jainI banA liyaa| evaM ve donoM daMpatI anaMdapUrvaka ayodhyA nagarImeM rahane lage / ___madrAne jisadinase zIlavUtako dhAraNa kara liyA usadinase vaha vasaMtake ghara jhAMkI taka nahIM / isatise jaba kaI dina bIta gaye vasaMtako vinA bhadrAke bar3A duHkha huvA / vaha vicArane lagA--bhadrA ava mere ghara kyoM nahiM AtI ? jo vaha kahatI thI so hI maiM karatA thA / maiMne koI usakA aparAdha bhI to nahiM kiyA ? tathA kSaNa eka aisA vicAra kara usane bhadrAke samIpa eka dUtI bhejI / dUtIke dvArA vasaMtane bahuta kucha bhadrA ko lobha dikhaaye| anekaprakArake anunaya bhI kiye / kiMtu bhadrAne dUtIkI vAta taka bhI na sunii| mokA pAkara vasaMta bhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhadrAke pAsa AyA / kiMtu bhadrAne vasaMtako bhI yaha javAba de diyA ki maiM aba zIlavata dhAraNa kara cukI / apane svAmI ko chor3akara maiM para puruSakI pratijJA le cukI / aba maiM kadApi tere sAtha viSayabhoga nahIM kara sktii| bhadrAkI yaha vAta suna jaba vasaMta use dhamakI dene lgaa| aura usake sAtha vyAbhicArArtha kar3AI karane lgaa| tava bhadrAne sApha zabdoMmeM yaha javAba de diyaa| re vasaMta ? tu pApI nAca narAdhama vratahIna hai| mere cAhaiM prANa bhI cale jaao| maiM aba terA muha taka na dekhUgI / aba tU meroliye abhilASA chor3a / apanI strI saMtoSa kara / bhadrAko isaprakAra apane vratameM dRr3ha dekha vasaMtakI kucha bhI peza na calI / vaha pAgala sarIkhA hogayA / vaha mUrkha vicArane lagA bhadrAko yaha vrata kisane dediyA ? ava maiM bhadrA ko apanI AjJA kAriNI kaise banAUM ? kyA isa haThase dAsI vanAU ? yA kisI maMtrase vanAU ? kyA karUM? pApI vasaMta aisA adhama vicAra hI kara rahA thA ki acAnaka hI eka mahAbhIma nAmakA maMtravAdI ayodhyAmeM A pahuMcA / sAre nagarameM maMtravAdIkA hallA hogayA / vasaMtake kAna taka bhI yaha bAta pahuMcI / maMtravAdIkA Agamana suna basaMta zIghra hI usake pAsa AyA / aura snAna bhojana Adise vasaMtane usakI yatheSTa sevA kI / jaba kaI dina isIprakAra sevA karate vItagaye / aura maMtravAdIko jaba . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ rwwwwwwwwwwww apane Upara vasaMtane prasanna dekhA to usane apanA sArA hAla maMtravAdIko kaha sunAyA / aura vinayase bahurUpiNI vidyAke liye yAcanA bhI kii| vasaMtakI maMtrakeliye prArthanA suna evaM usakI sevAse saMtuSTa hokara maMtravAdI mahAbhImane usai vidhipUrvaka maMtra dediyA / tathA maMtra lekara vasaMta kisI vanameM claagyaa| aura usai siddha karane lagA / daivayogase aneka dina vAda vasaMtako maMtra siddha hogayA / ava maMtravalase vaha choTe bar3e zarIra dhAraNa karane lagA / evaM aneka prakArakI ceSTA karanI bhI usa ne prAraMbha krdii| kadAcit usake zira para phira bhadrAkA bhUta savAra hogayA / kisI dina vaha acAnaka hI murgAkA rUpa dhAraNakara balabhadra ke gharake pAsa cillAne lagA / murgAkI AvAjase yaha samajha ki savarA hogayA apane pazuoMko lekara valabhadra to apane khetakI aura ravAnA hogayA / aura usa pApI vasaMtane murgAkA rUpa vadala zIghra hI balabhadrakA rUpa dhAraNa kiyaa| aura dhRSTatA pUrvaka balabhadrake gharameM ghusa aayaa| suzIlA bhadrAkI dRSTi nakalI balabhadra para par3I / cAla dAlase use caTa mAlUma hogaI ki yaha merA pati balabhadra nahIM / tathA usane gAlI denI bhI zurU karadI / kiMtu usa nakalI valabhadrane kucha bhI paravA na kI / vaha nirlajja kivAr3a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ raamannaamaamarrian baMdakara javarana usake gharameM rUra par3A / nakalI balabhadrakA isa prakAra dhRSTatApUrvaka vartava dekha bhadrA cillAne lagI / nakalI valabhadra evaM bhadrAkA jhagar3A bhI bar3e jora zorase hone lgaa| jhagar3ekI AvAja suna pAr3apar3osI saba bhadrAke ghara Akara ikaDe hogaye / asalI valabhadrake kAna taka bhI yaha bAta pahuMcI vaha bhI dor3atA 2 zIghra apane ghara AyA / aura apane samAna dUsarA balabhadra dekha ApasameM jhagar3A karane lagA / donoM balabhadroMkI cAla DhAla rUpa raMga dekha pAr3apAr3osI manuSyoMke hoza ur3agaye / sabake saba dAtoM tale uMgalI davAne lge| tathA aneka upAya karane para bhI unako jarA bhI isabAtakA patA na lagA ki ina donAmeM asalI balabhadra kauMna hai ? / jaba puravAsI manuSyoMse asalI valabhadrakA phaisalA na hosakA to ve donoM valabhadroMko lekara rAjagRha kumAra abhaya kI zaraNameM Aye / aura unake sAmane saba samAcAra nivedana kara donoM valabhadroMko khar3A krdiyaa| donoM balabhadroMkI zakala rUpa raMga ekasA dekha kumAra abhaya bhI cakar3Ane lage / asalI valabhadrake jAnanekAlaye unhoMne aneka upAya kiye| kiMtu jarA bhI unheM asalI bala bhadrakA patA na lagA / aMtameM socate socate unake dhyAnameM eka vicAra aayaa| donoM balabhadroMko bulA unheM zIghra hI eka koThemeM baMda karadiyA / aura bhadrAko sabhAmeM bulAkara evaM eka taMbI apane sAmane rakhakara donoM valabhadroMse kahA / . . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ VAANA ANAN ( 153 ) suno bhAI donoM balabhadro ! tuma donoMmeMse koThake chidra se na nikala kara jo isa tUMbAke chidrase nikalegA / vahI asalI balabhadra samajhA jAyagA / aura use hI bhadrA milegii| kumArakI yaha bAta suna asalI valabhadrako to bar3A duHkha huvA / usai vizvAsa hogayA ki bhadrA aba mujhe nahIM mila sktii| kyoMki maiM tUMbIke chedase nikala nahIM sktaa| kiMtu jo nakalI valabhadra thA kumArake vacanase mAre harSake usakA zarIra romAMcita hogyaa| usane caTa tUMbIke chidrase nikala AnaMda pUrvaka bhadrAkA hAtha pakar3a liyA / nakalI balabhadrakI yaha dazA dekha sabhAbhavanameM bar3e jora zorase hallA hogayA / sabake mukhase yehI zabda nikalane lageki yahI nakalI valabhadra hai| asalI balabhadra to koTharIke bhItara baiThA hai / evaM apanI vicitra buddhise kumAra abhayane nakalI valabhadrako mAra pITakara nagarase bAhira bhagA diyA / aura asalI balabhadrako koThese bAhara nikAla evaM use bhadrA dekara ayodhyA jAnekI AjJA dii| isaprakAra pakSapAta rahita nyAya karanese kumAra abhaya kI cAro ora korti phailagaI / unakI nyAya parAyaNatA dekha samasta prajA mukta kaMThase tArIpha karane lagI / evaM kumAra abhaya AnaMdase rAjagRhameM rahane lge| kisI samaya mahArAja zreNikakI agUMThI kisI kUvameM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAAI giragaI / kUvemeM agUTo giro dekha mahArAjane zIghraho kumAra abhayako vulAyA / aura yaha AjJAdo / priya kumAra ! agUMTho sUkhe kUvame giragaI hai / vinA kisI vAMsa Adi kI sahAyatAke zIghra agUMTho nikAlakara laao| mahArAja kI AjJA pAte hI kumAra zIghra hI kUveke pAsa gaye / kahIMse govara magAkara kumArane kUvemeM govara DalavA diyA / jisasamaya gobara sUkhagayA kUdhako muha taka pAnIse bharavAdiyA / jyoMhI vahatA 2 govara kUveke muMha taka AyA govarameM lipaTI agUThI bhI kUveke muhapara AgaI / tathA usa agUMThIko lekara kumArane mahArAjakI sevAmeM lA hAjira kI / kumArakA vaha vicitra cAturya dekha mahArAja ati prasanna huve / kumArakA adbhuta cAturya dekha saba loga kumArake cAturyakI prazaMsA karane lage / anekaguNoMse zobhita kumAra abhayako catura jAna maharAja zreNika bhI kumArakA pUrA pUrA sanmAna karane lage / aura unako bAta bAtameM kumAra abhayakI tArIpha karanI par3I / isaprakAra anekaprakArake navIna 2 kAma karane kA kautUhalI, mahArAja zreNika Adi uttamottama puruSoMdvArA mAnya, nItimArgapara calane vAlA, samasta doSoMkara rahita, bRhaspatike samAna prajAko zikSA dene vAlA, atizaya AnaMda yukta, apane buddhivalase ati kaThina kAryako bhI turaMta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwwwwwmmmmmmmmmmmm karanevAlA, sUryake samAna tejasvI, rAja lakSaNoMse virAjamAna, yuvarAja abhayakamAra sabako Ananda dene lge| saMsArameM jIvoMko yadi mukhapradAnakaranevAlI hai to yaha uttama buddhi hI hai / kyoMki isIke kRpAse manupya savoMkA ziromANa vanajAtA hai / uttama buddhivAle manuSyakA rAjA bhI pUrA 2 sanmAna aura Adara karate haiM / bar3e 2 sajjana puruSa usa kI binayabhAvase sevA karane lagajAte haiM / tathA uttama buddhikI kRpAse acche 2 nIti Adi guNa bhI usa manuSyako apanA sthAna vanAlete haiN| isaprakAra bhavipyatakAlameM honevAle zrI padmanAbha tIrthakarake bhavAMtarake jIva mahArAja zreNikake putra abhaya kumArakI uttama buddhikA varNana karanevAlA sAtavA sarga samApta huvA / AThavA sarga apane pavitra jJAnase samasta jIvoMkA ajJAnAMdhakAra miTAne vAle, nirmala jJAnake dAtA, muniyoM meM uttama muni zrI upAdhyAya parameSThIko aMga upAMga sahita samasta dhyAnakI siddhike liye maiM mastaka jhukAkara namaskAra karatA huuN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 156 ) usasamaya ayodhyapurImeM koI bharata nAmakA puruSa nivAsa karatA thaa| bharata citrakalAmeM atinipuNa thA / kadAcita usake manameM yaha abhilASA huI ki yadyapi maiM acchI taraha citrakalA jAnatA hUM kiMtu koI aisA upAya honA cAhiye ki lekhanI hAthameM lete hI Apase Apa paTa para citra khiMca jaave| mujhai vizeSa parizrama karanA na par3e / usasamaya usai aura to koI tarakIva na sUjhI / apano abhilASA kI pUrtikeliye usane padmAvatI devIkI ArAdhanA karanI zurU kara dii| daivayogase kucha dina vAda devI bharata para prasanna hogaI / aura usane pratyakSa ho bharatase kahA bhakta bharata ! maiM tere Upara prasanna huuN| jisa varakI tujhai icchA ho mAMga maiM dene ke liye tayAra hUM / devIke aise vacana suna bharata ati prasanna huaa| aura vinaya bhAvase usane isa prakAra devAseM nivadena kiyA___mAtaH- yadi tU mujhapara prasanna hai / aura mujhe vara denA cAhatI hai / to mujhe yahI varade jisasamaya maiM lekhanI hAthameM lekara vai- / usasamaya Apase Apa manohara citra, paTapara aMkita hojAya / mujhe kisIprakArakA parizrana na uThAnA pdd'e| ___ devIne bharatakA nivedana svIkAra kiyA / tathA bharatako isaprakAra abhilaSita vara de devI to aMtarlIna hogaI / aura bharata apane varakI parIkSArtha kisI ekAMta sthAnameM vaiThigayA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 157 ) jyoMhI usane paTa sAmane rakha lekhanI hAthameM lI / tyoMhI vinA parizramake Apase Apa paTa para citra khiMca gayA / citrako anAyAsa paTa para aMkita dekha bharatako ati prasannatA huI / apane varako siddha samajha vaha ayodhyA se nikala par3A / evaM aneka deza pura grAmoMmeM apane citrakauzalako dikhAtA huvA, kaThina bhI citroMko anAyAsa khIMcatA huvA, apane citrakarma cAturya se bar3e 2 rAjAoM ko bhI mohita karatA huvA vaha bharata AnaMda pUrvaka samasta pRthvImaMDala para ghUmane lagA / aneka pura evaM grAmoMse zobhita, vana upavanoMse maMDita, bhAMti 2 ke dhAnyoMse virAjita, eka siMdhu deza hai / siMdhudeza meM anupama rAjadhAnI vizAlA purI hai / vizAlA purarIke svAmI nItipUrvaka prajAkA pAlana karanavAle aneka vidvAnoMse maMDita mahArAja ceTaka the / mahArAja ceTakakI paTa rAnIkA nAma subhadrA thaa| joki mRganayanI caMdramukhI kRzAMgI aura kaThina evaM unnatastanoMko dhAraNa karane vAlI thI / rAjA ceTaka ke paTarAnI subhadrA se utpanna manoharA ? mRgAvatI 2 vasuprabhA 3 prabhAvatI 4 jyeSThA 5 celanA 6 caMdanA 7 ye sAta kanyAyeM thiiN| ye sAto hI kanyA ati manohara thiiN| bhale prakAra jaina dharmakI bhakta thIM / striyoM ke pradhAna 2 guNoMse maMDita evaM uttama thIM / sAta kanyAoM ke rUpa saundarya dekha rAjA ceTaka evaM mahArANI subhadrA ati prasanna rahate the / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 158 ) kanyAyeMbhI bhAMti bhAMtike kalAkauzaloMse pitA mAtAko sadA saMtuSTa karatI rahatI thiiN| kadAcit bhramaNa karatA karatA citrakAra bharata isI vizAlA nagarImeM jA pahuMcA / usane sAto kanyAoMkA zIghra hI citra aMkita kiyA / evaM use mahArAja ceTakakI sabhAmeM jA hAjira kiyA / aura mahArAjake pUche jAne para usane apanA paricaya bhI de diyA / ____ati caturatAse paTa para aMkita kanyAoMkA citra dekha rAjA ceTaka ati prasanna huye / bharatakI citraviSayaka kArIgArI dekha mahArAja bAra vAra bharatakI prazaMsA karane lage / aura ucita pAritoSika de rAja' ceTakane bharatako pUrNatayA sanmAnita bhI kiyA / kisIsamaya mahArAjakI prasannatAkeliye bharatane una sAto kanyAoMkA citra rAjadvArameM aMkita kara diyA / aura usai bhAMti bhAMtike ragoMse raMgita kara ati manohara vanA diyA / citrakI sughar3AI dekha samasta nagara nivasI usa citrako dekhane Ane lage / aura una sAta kanyAoMkA vaisA hI citra nagara nivAsiyoMne apane apane dvAroMpara bhI khIMca liyaa| evaM kanyAoMke citrase apaneko dhanya samajhane lage / ___ saMsArameM jo loga sAta mAtA kahakara pukArate haiM / aura unakI bhaktibhAvase pUjA karate haiN| so anya koI sAta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwmarrrrrrrrrrrrrrramm mAtA nahIM / inhIM kanyAoMko binA samajhe sAta mAtA mAna rakkhA hai / yaha sAtamAtAkA mithyAtva usIsamayase jArI huvA hai / saMsArameM ava bhI kaI sthAnoMpara yaha mithyAtva pracalita hai| ____ sAto kanyAoMmeM rAjA ceTakakI cAra kanyA vivAhitA thIM / prathama kanyAkA vivAha nAthavaMzIya kuMDalapurake svAmI mahArAja siddhArthake sAtha huvA thA / dvitIya kanyA mRgAvAtI nAthavaMzIya vatsadezameM kauzAMbI purIke svAmI mahArAja nAthake sAtha vivAhI gaI thii| tathA tRtIya kanyA jo ki vasuprabhA thI usakA vivAha rAjA ceTakane sUryavaMzIya dazANa dezameM herakacchapurake svAmI rAjA dazarathako dI thii| evaM caturtha kanyA prabhAvatIkA vivAha kacchadezameM roruka purake svAmI mahArAja mahAturake sAtha hogayA thA / vAMkI abhI tIna kanyA kumArI hI thiiN| kadAcit jyeSThAko Adi le tInoM kanyA citrakAra bharatakeM pAsa gaI / aura una sabameM bar3I kumArI jyeSThA ne haMsI haMsI meM citrakArase khaa| bharata ! hama jaba tujhai uttama citrakAra smjhe| kumArI celanAkA jaisA rUpa hai vaisAhI isakA vastrarahita citra khIMca kara tU hamaiM dikhAve-- kamArI celanAkA vastrarahita citra khIMcanA bharatakeliye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 160 ) koMna bar3I vAta thI ? / jyoMhI usane jyeSThAke vacana sune / caTa apane sAmane paTa rakhakara hAthame lekhanI lelI / aura padmAvatI devIke prasAdase jaisA kumArI celanAkA rUpa thA / tathA jo jo usake gupta aMgoMmeM tila Adi cinha the ve jyoMke tyoM citra meM Agaye / tathA caukhaTA vagerahase usa citrako ati manohara vanAkara, zIghrahI usane jyeSThAko de diyaa| kumArI celanAke citrako lekara prathama to jyeSThA ati prasanna huI / kitu jyoMhI usakI dRSTi guptasthAnoM meM rahe huye tila Adi cinhoM para par3I / vaha eka dama Azcarya sAgara meM DUba gaI / ava mArAmAra usake manameM ye sakalpa vikalpa uThane lage / ki bAhya aMgoMke cinhoMkI to vAta dUsarI hai|is citrakArako guhyaaMgoMke cinhoMko kaise patA laga gayA ? na mAlUma yaha citrakAra kaisA hai ? idhara jyeSThAto aisA vicAra kara rahI thI udhara kisI jAsUsako bhI isa vAtakA patA laga gaSA / vaha zIghra hI bhagatA bhagatA mahArAjake pAsa gayA / aura citrakArakI sArI bAteM mahArAja ceTakase jA poI / ___ jAsUsake mukhaseM yaha vRttAMta suna rAjA ceTaka ati kupita hogaye / kucha samaya pahile jo rAjA ceTaka citrakAra bharatako uttama samajhate the / vahI vicArA citrakAra jAsUsake bacanoMse unhe kAlA bhuMjaga sarIkhA jAna par3ane lagA / ve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 161 ) vicArane lage, bar3e khedakI bAta hai ki isa nAlAyaka citrakArane kumArI celanAkA gupta sthAna meM sthita cinha kaise jAna liyA ? maiM nahIM jAna sakatA yaha bAta kyA hogaI ? athavA ThIka hI hai striyoMkA caritra sarvathA vicitra hai / bar3e bar3e deva bhI isakA patA nahIM lagA sakate / akhaMDa jJAna ke dhAraka yogI bhItriyoM ke caritrake pate lagAne meM hairAna hai / taba na kacha jJAnake dhAraka hama kaise unake caritrakI sImA pAsakate haiM ? | hAya mAlUma hotA hai isa duSTa citrakArane bholI bhAlI kanyA celanAke sAtha koI anucita kAma kara pAr3A / kulakoM kalekita karanevAle isa duSTa bharatako aba zIghra hI siMdhu dezasa nikAla denA cAhiye / ava kSaNa bhara bhI isa vizAlApurI meM rahane denA ThIka nahIM / idhara mahArAja to citrakAra ke viSaya meM yaha vicAra karane lge| udhara citrakAra ko bhI kahIM se yaha patA laga gayA ki mahA rAja ceTaka mujhapara kupita hogaye haiM / merA pUrA pUrA apamAna karanA cAhate haiM / vaha zIghra hI mAre bhayake apanA jholI DaMDA le vahAMse dhara bhagA / aura kucha dina maMjala daramajala kara rAjagRha nagara AgayA / rAjagRha nagara meM Akara usane phirase celanAkA citrapaTa banAyA | aura bar3e vinayase mahArAja zreNikakI sabhA meM jAkara usai maiMTa kara diyA | 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ M ^ ~ (162 ) mahArAja usasamaya aneka magadhadezake bar3e bar3e puruSoMke sAtha siMhAsana para virAjamAna the / unake cAro ora kAminI camara Dhola rahI thii| baMdI jana unakA yazogAna kararahe the / jyoMhI mahArAja kI dRSTi celanAke citrapara pdd'ii| eka dama mahArAja cakita raha gaye / celanAko suvyakta tasavIra dekha unake manameM aneka prakArake saMkalpa vikalpa uThane lage / ve vicArane lage--isa celanAkA keza veza aisA jAna par3atA hai mAnoM kAmI puruSoM ke liye yaha adbhuta jAla hai / athavA yoM kahiye cUr3AmaNi yukta yaha kezaveza nahIM hai| kiMtu uttama ratnayukta, samastajIvoMko bhayakA karanevAlA, yaha kAlA nAga hai / evaM jaisA caMdramA yukta AkAza zobhita hotA hai usIprakAra gAMgeya tilakayukta celanAkA yaha lalATa hai / aura yaha jo bhrabhaMgase isake lalATa para oMkAra banagayA hai vaha oMkAra nahIM hai jagadvijayI kAmadevakA vANa hai / tathA gAyana jisaprakAra mRga ko paravaza banAdetA hai / usIprakAra isakA kaTAkSavikSepa kAmIjanoMko paravaza karane vAlA hai / ahA ! isa calanAke kAnAma jo ye do manohara kuMDala haiM so kuMDala nahIM kiMtu isakI sevArtha do sUrya caMdra hai / mRganayanI isacelanAke ye kamalake samAna phUle huve netra aise jAna par3ate haiM mAno kAmIjanoMko vaza karanevAla maMtra hai / isa mRgAkSI celanAkA mukha to sarvathA AkAza hI jAna par3atA hai kyoMki AkAzameM jaisI vAdalakI lalAI caMdra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdikI kiraNa evaM meghakI dhvani rahatI hai / vaisI hI isake mukhameM pAnakI to lalAI hai / dAMtoMkI kiraNa caMdra kiraNa haiN| aura isakI madhura dhvani meghadhvani mAlUma par3atI hai / isakI yaha tIna rekhAoMse zobhita, soneke raMgakI, manohara grIvA hai| mAlUma hotA hai koyalane jo kRSNatva dhAraNa kiyA hai| aura pura chor3a vanameM vasI hai / so isa celanAke kaMThake zabda zravaNase hI aisA kiyA hai| isa celanAke do stana aise jAna par3ate haiM mAno vakSasthala rUpI banameM do ati manohara parvata hI haiM / mAlUma hotA hai isa celanAke nAbhirUpI tAlAvameM kAmadeva rUpI hastI gotA lagAye baiThA hai| nahIM to romAvalIrUpI bhramara paMkti kahAMse AI ? / isake kamalake samAna komala kara ati manohara dIkha par3ate haiM / kaTibhAga bhI isakA adhika patalA hai / ye isake komala caraNoM meM sthita nUpara isake caraNoMkI vicitra hI zobhA banA rahe haiM / nahIM mAlUma hotA aisI atizaya zobhAyukta yaha celanA kyA koI kinnarI hai ? vA vidyAdharI hai| kiM vA rohiNI hai ? athavA kamala nivAsinI kamalA hai ? vA yaha iMdrANI athavA koI manohara devI hai / athavA itanI adhika rUpavatI yaha nAga kanyA vA kAma devakI priyA rati hai / athavA aisI tejasvinI yaha sUryakI strI hai| tathA isaprakAra kucha samaya apane maname bhaleprakAra vicAra kara, aura celanAke rUpapara mohita hokara, mahAjane zIghra hI bharata citrakArako apane pAsa bulAyA / aura usase pUchA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 164 ) kaho bhAI / yaha a suMdarI celanA kisa rAjAkI to putrIM hai ? kisa deza evaM purakA pAlaka vaha rAjA hai ? kyA usakA nAma hai ? yaha kanyA hamaiM milasakatI hai yA nahIM? yadi milasakatI hai to kisa upAyase milasakatI hai ? ye saba bAteM khulAsA rItise zIghra mujhe kaho / mahArAja zreNikake esa lAlasA bhare bacana suna bharatane uttara diyA / kRpAnAtha ! yaha kanyA rAjA ceTakakI hai| rAjAceTaka siMdhu dezameM vizAlApurI kA pAlana karanevAlA hai / yaha kanyA Apa - ko milato sakatI hai kiMtu rAjA ceTakakA yaha praNa hai ki vaha sivAya jainIke apanI kanyA dUsare rAjAko nahIM detA / ceTaka jainadharmakA parama bhakta hai / isaliye yadi Apa isakanyAko lenA cAhate hai to Apa usake anukUla hI upAya kareM / I 1 bharata ke aise vacana suna mahArAja, vicAra sAgara meM gotA mArane lage / ve socane lage yadi rAjA ceTakakA yaha praNa haiN| ki jainarAjA ke atirikta dUsareko kanyA na denA to yaha yaha kanyA hamaiM milanA kaThina hai kyoMki hama jaina nahIM / yadi yuddhamArga se isake sAtha jabarana vivAha kiyA jAya so bhI sathA anucita evaM nIti viruddha haiM / aura vivAha isake sAtha karanA jarUrI hai kyoMki aisI suMdarI strI dUsarI jagaha milane vAlI nahIM / kiMtu kisa upAya se yaha kanyA milegI ? yaha kucha dhyAna meM nahIM AtA / tathA aisA apane manameM vicAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 165 ) karate karate mahArAja vehoza hogaye / celanA vinA samasta jagata unheM aMdhakAramaya pratIta hone lagA / yahAM taka ki celanAkI prAptikA koI upAya na samajha unhoMne apanA mastaka taka bhI dhunaDAlA / __mahArAjako isaprakAra ciMtAsAgarameM mana evaM duHkhita suna kumAra abhaya unake pAsa Aye / mahArAjakI vicitra dazA dekha kumAra abhaya bhI cakita raha gaye / kucha samaya vAda unhoMne mahArAjase namratA pUrvaka nivedana kiyA / pUjya pitA ! maiM ApakA citta ciMtAse adhika vyathita dekha rahA hUM / mujhe ciMtAkA kAraNa koI bhI najara nahIM aataa| pUjyapAda ? prajAkI orase Apako ciMtA ho nahIM sakatI kyoMki prajA Apake AdhIna aura bhaleprakAra AjJA pAlana karane vAlI hai| koSa bala evaM sainyabala bhI Apako ciMtita nahIM banAsakatA kyoMki na Apake khajAnA kama hai aura na senA hI / kisI zatrukeliye bhI ciMtA karanA Apako anucita hai kyoMki ApakA koI bhI zatru najara nahIM AtA / Apake zatru bhI mitra ho rahe haiM / pUjyavara ! ApakI striyAM bhI ekase eka uttama haiM / putra ApakI AjJAke bhaleprakAra pAlaka aura dAsa haiM / isaliye strI putroMkI orase bhI ApakA citta ciMtita nahIM ho sakatA / inase atirikta aura koI ciMtAkA kAraNa pratIta nahIM hotA phira Apa kyoM aise duHkhita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 166 ) horahe haiM / kRpAkara zIghra hI apanA ciMtAkA kAraNa mujhe kahaiM / maiM bhI yathAsAdhya usake dUra karanekA prayatna karUMgA / kumAra abhaya ke aise vinaya bhare vacana suna prathamato mahArAjane kucha bhI javAba na diyA / ve sarvathA cupakI sAdhagaye / kiMtu jaba unhoMne kumArakA Agraha vizeSa dekhA taba ve kahane lage / pyAre putra ! citrakAra bharatane mujhe celanAkA yaha citra diyA hai | jisasamaya se maiMne celanAkI tasavIra dekhI hai merA citta ati caMcala hogayA hai / isake vinA yaha vizAla rAjya bhI mujhe jIrNa tRNa sarIkhA jAna par3a rahA hai / isake pitAkI yaha kar3I pratijJA hai ki sivAya jaina rAjA ke dUsareko kanyA na denA, isaliye isakI prApti mujhe ati kaThina jAna par3atI hai / aba isakanyAkI prAptike liye prayatna zIghra honA cAhiye / vinA isake merA sukhI honA kaThina hai / pitAke aise bacana suna kumAra ne kahA / mAnanIya pitA ! isa jarAsI bAta ke liye Apa itane adhIra na hoN| maiM abhI isake liye upAya karatA hUM / yaha kauna bar3I bAta hai ? tathA mahArAjako isaprakAra AzvAsana de kumArane zIghra hI purake bar3e bar3e jainI seTha bulAye / aura unase apane sAtha calaneke liye kahA / tathA kumArakI AjJAnusAra ve sava kumAra ke sAtha calaneke liye rAjI bhI hogaye / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 167 ) java kumArane yaha dekhA ki saba seThi mere sAtha calaneke liye tayAra hai / unhoMne zIghra hI mahArAja zreNikase jAneke liye AjJA mAMgI / tathA hIrA pannA motI mANika Adi jabAhirAta aura anya anya upayogI padArtha lekara, evaM samasta seThoMke mukhiyA seThi vanakara kumAra abhayane zIghra hI siMdhudeza kI aura prayANa karadiyA / mAyAcArI saMsArameM vicitra padArtha hai / jisa manuSya para isakI kRpA hojAtI hai / usake liye saMsAra meM bar3Ase bar3A bhI ahita, karane meM sulabha hojAtA hai / mAyAcArI nirbhaya ho caTa anartha kara baiThatA hai / kumArane jyoMhI rAjagRha nagara chor3A | mAyA ke ve bhI bar3e bhArI sevaka hogaye / mArga meM jisa I nagarako ve bar3A nagara dekheM phaurana vahAM para Thahara jAve / aura anya seThA ke sAtha kumAra bhaleprakAra bhagavAnakI pUjA kareM / evaM trikAla sAmAyika aura pacaM parameSThI stotra kA pATha bhI kreN| kyA majAla thI jo koI jarA bhI bheda jAna jAya ! isaprakAra samasta pRthvI maMDalapara apane jainatvako prasiddhi karate kumAra kucha dina bAda vizAlA nagarI meM jA pahuMce / aura vahAMke kisI bAgameM Thaharakara khUba jora zora se jineMdra bhagavAna ke pUjA mAhAtmyako prakaTa karane lage / kucha samaya vAgameM ArAmakara kamArane uttamottama ratnoMko cunA / aura kucha jaina seThoMko lekara ve zIghra hI rAjA ceTaka www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 168 ) kI sabhA meM gaye / mahArAja ceTakakI sabhA meM pravezakara kumArane rAjAko vinayabhAvase namaskAra kiyA / tathA unake sAmane maiMTa rakhakara, unake sAtha madhura madhura vacanAlApa kara apaneko jainI prakaTa karate huve kumArane prArthanA kii| rAjAdhirAja ! hamaloga jauharI bacce haiM / aneka dezoM meM bhramaNa karate karate yahAM ApahuMce hai / hamArI icchA hai / ki hama isa manohara nagara meM bhI kucha dina Thahare / hamAre pAsa makAnakA koI prabaMdha nahIM / kRpAkara Apa isa rAjamaMdira pAsa hamaiM kisI makAnameM Thaharanekeliye AjJA deM / kumArakA aisA adbhuta vacanAlApa evaM vinayavyavahAra dekha rAjA ceTaka ati prasanna huve | unhoMne vinA soce samajhe hI kumArako rAjamandira ke pAsa rahane kI AjJA dedI / aura kumAra AdikA hadase jyAdaha sanmAna kiyA / aba kyA thA ! rAjA kI AjJA pAte hI kumArane zIghra hI apanA sAmAna rAjamandira ke samIpa kisImahala meM magA liyA / evaM usa makAna meM manohara caityAlaya banAkara Ananda pUrvaka bar3e samaroha se jina bhagavAnakI pUjA karanI AraMbha karadI / kabhI to kumAra bar3e bar3e manohara stotroM meM bhagavAna kI stuti karane lage / aura kabhI unaseThokeM sAtha jineMdra bhagavAnakI pUjA karanI AraMbha kara dI / kabhI kabhI kumArako pUjA karate aisA Ananda AgayA ki ve banAvaTI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ taurase bhagavAnake sAmane nRtya bhI karane lage / aura kabhI uttamottama zabda karane vAle bAje bajAnA bhI unhoMne prArambha kara diyA / evaM kabhI kabhI kumAra tresaThisalAkA puruSoMke caritra varNanakaranevAle purANa bAcane lage / jisasamaya ye samasta, bhagavAnakI pUjA stuti Adi kArya karate the / varAvara unakI AvAja ranavAMsameM jAtI thii| rAjamandirakI striyAM sApha rItise inake stotra Adiko sunatI thiiN| aura manahI mana inakI bhaktikI adhika tArIpha karatI thii| kisIsamaya mahArAja ceTakakI jyeSThA Adi putriyoM ke manameM isavAtakI icchA huI ki calo inako jAkara dekheM / ye bar3e bhakta jAna par3ate haiM / pratidina bhAva bhaktise bhagavAnakI pUjA karate haiM / tathA aisA dRr3ha nizcaya kara ve apanI sakhiyoMke sAtha kisIdina kumAra abhaya dvArA banAye huve caityAlaya meM gaI / aura vahAM para camara cAMdanI jhAlara ghaMTA Adi padArthoMse zobhita caityAlaya dekha ati prasanna huii| tathA kumAra Adiko bhagavAnakI bhaktimeM tatpara dekha kahane lagI--- ____ Apa loga zrIjinadevakI bhaktibhAvase pUjana evaM stuti karate haiM / isaliye Apa dhanya haiM / isa pRthvItalapara Apa logoMke samAna nato koI bhakta dIkha par3atA aura na jJAna vAna evaM svarUpavAna bhI dIkha par3atA / kRpAkara Apa kahaiM--kona to ApakA deza hai ? kauna usa dezakA rAjA hai ! vaha kisa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ NNNNNA (170 ) dharmakA pAlana karane vAlA hai ? kyA usakI vaya haiM ? kaisI usakI saubhAgya vibhUti hai ? evaM koMna koMna guNa uttamatayA usameM maujUda hai ? rAjakanyAoMke mukhasa aise vacana suna kumAra abhayane madhuravacanameM uttara diyA--- rAja kanyAo ! yadi Apako hamAre savistara hAla jAnane kI icchA hai to Apa dhyAna pUrvaka suneM maiM kahatA huuN| aneka prakArake grAma pura evaM vAga vagIcoMse zobhita, UMce UMce jinamaMdiroMse vyApta, asaMravyAte muni evaM yatiyoMkA anupama vihAra sthAna, dezato hamArA magadhadeza hai / magadhadezameM eka rAjagRha nagara hai| jo rAjagRhanagara bar3e 2 suvarNamaya kalazoMse zobhita; apanI ucAIse AkAzako sparza karane vAle, sUryake sAmana dedIpyabhAna aneka dhInakoMke maMdira evaM jinamaMdirase vyApta hai / aura jahAMphI bhUmi bhAMti bhAMtike phaloMse manuSyoMke citta sadA AnaMdita karatI rahatI hai / usa rAjagRhanagarake hama rahane vAle haiM / rAjagRha nagarake svAmI jo nIti pUrvaka prajA pAlanakaranevAle haiM mahArAja zreNika haiM / rAjA zreNika jaina dharmake parama bhakta haiM / abhI unakI avasthA choTI hai| evaM anekaguNoMke bhaMDAra haiN| rAjakanyAo ! hama loga vyApArI haiN| choTIsI umrameM hama cAro orabhUaMDala ghUma cuuke| hara eka kalAmeM naipuNya rakhate haiN| hamane aneka rAjAoMko dekhA kiMtu jaisI jineMdrakI bhakti, rUpa, guNa, teja, mahArAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 171 ) zreNika meM vidyamAna hai vaisA kahIM para nahIM / kyoMki aisA to unakA pratApa hai ki jitane bhara unake zatru the saba apane manohara manohara nagare ko chor3a banameM rahane lage / koSavala bhI jaisA mahArAja zreNikakA hai zAyada hI kisIkA hogA / hAthI ghor3e yAde Adi bhI unake samAna kisI ke bhI nahIM / ava hama kahAMtaka kahaiM / dharmAtmA guNI pratApI jo kucha haiM so mahArAja zreNika hI haiM | kumAra ke mukhase mahArAja zreNikako aisA uttama suna jyeSThA Adi samasta kanyAyeM ati prasanna huiiN| ava mahArAja zreNikake sAtha vivAha karanekeliye hara eka kA jI lalacAne lagA / kumAra kI tArIphane kanyAoM ko mahArAja zreNikake guNoMke parataMtra banA diyA / aba ve cupa cApa na raha sakIM / unhoMne zIghra hI vinayapUrvaka kumArase / kahA priya vaNika saradAra ! aise uttama varakI hamaiM kisa rIti se prApti ho ? na jAne hamAre bhAgya se isa janma meM hamArA koMna vara hogA ? zreSTavarya ? yadi kisI rIti se Apa vahAM hamaiM le cala taba to magadheza hamAre pati ho saketa haiM / dUsarI rIti se unakA pati honA asaMbhava hai / kyoMki kahAM to mahArAja zreNika ! aura hama kahAM ? kRpAkara Apa koI aisI yukti sociye jisameM magadheza hI hamAre svAmI hoM / yAda rakhiye javataka mahArAja zreNika hameM na mileMge taba taka na to hama saMsAra meM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhI raha sakeMgI / aura na hamai nidrA hI aavegii| vizeSa kahAM taka kahAjAya mahArAja zreNikake viyogameM ava hamaiM saMsAra duHkhamaya hI pratIta hone lage gaa| kanyAoMke aise lAlasAbhare vacana suna kumAra ati prasanna huve / apane kAryakI siddhi jAna mAre harSake unakA zarIra romAMcita hogayA / kanyAoMko AzvAsana de zIghra hI unheM vahAM se capata kiyA / aura apane mahalase rAjamaMdirataka kumAra ne zIghra hI eka suraMga tayAra karAnekI AjJA dedI / kucha dinavAda suraMga tayAra hogaI / kumArane suraMgake bhItara apane mahalase rAjamahalataka eka rassI baMdhavAdI / aura guptarItise kanyAoMka pAsabhI yaha samAcAra bhejdiyaa| __kumArakI yaha yukti dekha kanyA ati prasanna huI / kisI samaya avasara pAkara una tInoM kanyAoMne suraMgase jAnekA pUrA pUrA irAdA karaliyA / aura ve suraMgake pAsa AgaI / kintu jyoMhI ve tInoM suraMgameM ghusI suraMgameM aberA dekha jyeSThA aura caMdanA to eka dama ghabar3A gaI / unhoMne socA hamaiM isamArgase jAnA yogya nahIM / kyoMki prathamato isameM gAr3ha aMdhakAra hai| isaliye jAnA kaThina hai / dvitIya yadi hamAre pitA suneMge to hamapara adhika nArAja hoMge / isaliye jyeSThA to apanI mudrikA kA vahAnA kara vahAMse lauTa AI / aura caMdanA hArakA mUr3hA kara dhara lauttii| akelI vicArI celanA rahagaI usako kumArane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ mannarramanannnnnnnnnnnnnnar zIghrahI khiiNcliyaa| aura usai rathameM viThAkara tatkAla rAjagRha nagarakI ora prayANa krdiyaa| vizAlA nagarIse jaba ratha kucha dUra nikala aayaa|kumaarii celanAko apane mAtA pitAkI hur3aka AI / vaha unakI yAda kara rodana karane lgii| kintu kumAra anayana use samajhA diyA jisase usakA rodana zAMta hogayA / evaM va samanta mahAnubhava kucha dinavAda Ananda pUrvaka magadhadazameM ApahuMce / kisI dUtake mukhase mahArAjako yaha patA lagA ki kumAra A rahehaiM unake sAtha kumArI calanA bhI hai| zIghra hI bar3I vibhUtise ve kumArake sAmane Aye / kamArake mukhase unhoMne sArA vRttAMta sunA / kumArako chAtIse lagA mahArAja ati prasanna huye / kumArake sAtha jo anyAnya sajjana the unake sAtha bhI mahArAjane adhika hita janAyA / jisasamaya mRganayanI caMdravadanI kumArI celanA para mahArAja kI dRSTi gaI to usasamaya to mahArAjake harSa kA pArAvAra na rahA / daridrI puruSa jaisA niviko dekha eka vicitra AMnadAnubhava karane lagatA hai / celanAko dekha mahArAjakI bhI usasamaya vaisI hI dazA hogaI / ___ isaprakAra kucha samaya vArtAlApa kara saboMne rAjagRha nagarameM praveza kiyA / mahArAjakI AjJAnusAra kumArI celanA seThi indradattake ghara utArI gaI / kisIdina zubha mahUrta evaM zubha lagnameM mahArAjakA vivAha hogyaa| vivAha ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 ) samaya samastAdezAoMko badhira karane vAle bAje bajane lage / bandIjana mahArAjakI uttamottama padyoMmeM stuti karane lage / mahArAja ke vivAhase nagara nivAsioMko ati prasannatA huI / calanA vivAhase mahArAjane bhI apane janmako dhanya samajhA / vivAha ke bAda maharAjane bar3e gAje bAje ke sAtha rAnI celanAko paTarAnIkA pada diyA / evaM rAja mandira meM kisI uttama makAname rAnI celanAko ThaharAkara prIti pUrvaka mahArAja usake sAtha bhoga bhogane lage / kabhI to mahArAjako rAnI celanAke mukhase kathA kautUhala suna parama saMtoSa hone lagA / kabhI mahArAjako rAnI celanAkI ha~sinI ke samAna gati evaM candrake samAna mukha dekha ati prasannatA huI / kabhI mahArAja celanA ke hAsyotpanna sukhase sukhI hone lage / kabhI kabhI mahArAjako ratijanya sukha sukhI karane lagA / aura kabhI celanAke prati aMgakI sughar3AI mahArAjako sukhI karane lagI / jisasamaya rAjA rAnI pAsa meM baiThate the / usasamaya inameM aura indra indrANIma kucha bhI bheda dekhane meM nahIM AtA thA / ye Ananda pUrvaka indra indrANI ke samAna hI bhoga vilAsa karate the / rAnI celanA evaM rAjA zreNikake zarIra hI bhinna the| kiMtu mana unakA ekahI thA / loga aisA ApasI ghaniSTa prema dekha donoMko sukhakI jor3I kahate the / aura barAvara donoMke puNyaphalakI prazaMsA karate the / 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com AAAVAA
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 175 ) ___ bhAgyakI mahimA anupama hai / dekho kahAM to rAjA ceTaka kI putrI celanA ? aura kahAM jinadharmarahita mahArAja zreNika ? kahAM to siMdhudezameM vizAlapurI? aura rAjagRha nagara kahAM ? tathA kahAM to kumAra abhayadvArA celanAkA haraNa ? aura kahAM mahArAja zreNikake sAtha saMyoga ? isaliye manuSyako apane bhAgyakA bhI avazya bharosA rakhanA cAhiya / kyoMki bhAgyameM pUrNatayA phala evaM aphala dene kI zakti maujUda hai / jIvoMko zubha bhAgyake udayase paramottama sukha milate haiM / aura durbhAgyake udayase unhe duHkhoMkA sAmanA karanA par3atA hai| narakAdi gatiyoM meM jAnA par3atA hai| isaprakAra bhaviSyata kAlameM honevAle tIrthakara padmanAbhake jIva bhahArAja zreNikake caritrameM celanAke sAtha vivAha varNana karanevAlA AThavA sarga samApta huvaa| navama srg| kRtakRtya samantakoMse rahita honake kAraNa parama pUjanIka samyagdazanAdi tInoM ratnatrayase bhUSita zrI siddha bhagavAna hamArI rakSA kreN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___anantara isake rAnI celanA Ananda pUrvaka mahArAja zreNikake sAtha bhoga bhoga rahI thI / acAnaka hI jaba usane yaha dekhA ki mahArAja zreNikakA ghara parama pavitra jaina dharma se rAhata hai / mahArAjake gharameM hiMsAko puSTa karane vAle tIna mUr3hatAsahita, jJAna pUjA Adi ATha abhimAna yukta, evaM ubhayalokameM duHkha denevAle bauddha dharmakA adhika tara pracAra hai / to usai ati duHkha huvA / vaha socane lagI hAya putra abhayakumArane vurA kiyA / mere nagarameM chalase jainadharmakA vaibhava dikhA mujha bholI bhAlIko ThagaliyA / kyoMki jisagharama zrI jinadharmakI bhaleprakAra pravRtti hai / unake guNoMkA pUrNatayA satkAra hai / vAstava meM vahI ghara uttama gharahai / kiMtu jahAM jinadhamakI pravRtti nahIM hai vaha ghara kadApi uttama nahIM hosakatA / vaha mAniMda pakSiyoMke ghoMsaleke hai / yadi maiM mahArAja zreNikake isa alaukika vaibhavako dekha apane manako zAMta karUM sobhI ThIka nahIM kyoMki parabhavameM mujhe isase ghoratara duHkhoMkI hI aashaahai| athavA maiM apane manako isarItise bahalAUM ki mahArAja zreNikake gharameM mujhai ananyalabhya bhoga bhoganemeM Arahe haiM, yahabhI anucita hai / kyoMki ye bhoga mAniMda bhayaMkara bhujaMgake mujhe pariNAmameM duHkha hI deMge / bhogoMkA phala naraka niryaca Adi gatiyoMkI prApti hai|unmeN mujhe jarUrahIM jAnA par3egA / evaM vahAM para ghoratara vedanAoMkA sAmanA karanA par3egA / saMsArameM dharma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ (177 ) hove dhana na hove to dharmake sAmane dhanakA na honA to acchA kiMtu vinA dharmake atizaya manohara, sAMsArika mukhakA keMdra, cakravartIpanA mI acchA nahIM / saMsArameM manuSya vidhavApaneko burA kahate haiM / kiM tu yaha unakI bar3I bhArI bhUla hai / vidhavApanA sarvathA burA nahIM / kyoMki pati yadi sAgagAmI ho aura vaha marajAya tavato vidhavApanA vurA / kiMtu pati jItA ho aura vaha ho mithyAmArgI to usa hAlatameM vidhavApanA sarvathA vurA hI hai / saMsArameM bAMja rahanA acch| bhayaMkara vanakA nivAsa bhI uttama / animeM jalakara aura viSa khAkara marajAnAbhI acchA / tathA ajagarake mukhameM praveza aura parvatase girakara marajAnA bhI acchA / evaM samudrameM DUbakara marajAnemeM bhI koI doSa nhiiN| kiMtu jinadharma rahita jIvana acchA nahIM / pati cAhaiM anya uttamotama guNoMkA bhaMDAra ho| yadi vaha jinadharmI na ho to kisI kAmakA nahIM / kyoMki kumArgagAmI pati ke sahavAsase, usake sAtha bhoga bhoganese donoM janmameM aneka prakArake duHkha hI bhogane par3ate haiN| hAya bar3A kaSTa hai / maiMna pUrvabhavameM aisA kauMna ghora pApa kiyA thA / jisase isabhavameM mujhe jainadharmase vimukha honA par3A / hAya ava merA ekaprakArasa jainadharmase saMbaMdha chUTasA hI gayA / he durdaiva! tUne kaba kavake mujhase dAye liye / putra abhayakumAra ! kyA mujhai bholI vAtoM meM phasAkara aise ghora saMkaTameM DAlanA Apako yogya thA ? athavA kaviyoMne jo striyoMko avalA kahakara pukArA hai so Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 178 ) sarvathA ThIka hai / ye vicArI vAstavame abalA hI haiM / vinA samajhai vUme hI dUsarokI vAtapara caTa vizvAsa kara baiThatI haiN|aur pIche pachitAtI haiM / dInabaMdho ! jo manuSya priyavacana vola dUsare bhole jIvoMko Thaga lete haiM / saMsArameM kaise unakA bhalA hotA hogA ? phusalAkara dUsaroMko ThaganevAle saMsArameM mahApAtakI gine jAte haiN| tathA aisA cirakAlaparyaMta vicArakara rAnI celanAne mauna dhAraNa karaliyA / evaM ekAMtasthAnameM baiTha karuNAjanaka rodana karane lgii| rAnI celanAkI aisI dazA dekha samasta sakhiyAM ghvdd'aagii| celanAkI ciMtA dUra karanekeliye unhoMne aneka upAya kiye kiMtu koIbhI upAya saphala na dIkha par3A / yahAMtaka ki rAnI celanAne sakhiyoM ke sAtha volanA bhI baMda krdiyaa| vaha mArAmArA apane jIvanakI niMdA karane lgii| jineMdra bhagavAnakI mAnasika pUjA aura unake stavanameM usane apanA mana lagAyA / evaM isa duHkhase java java use apane mAtA pitAkI yAda AI to vaha rone bhI lgii| rAnI celanAkI ciMtAkA samAcAra mahArAja zreNikake kAna taka pahuMcA / ati vyAkula ho ve zIghra hI celanAke pAsa Aye / celanAkA maunadhAraNa dekha unheM ati duHkha huA / rAnI celanAke sAmane ve vinayabhAvase isaprakAra kahane lage / priye ! Aja tumhArI yaha acAnaka dazA kyoMkara hogaI ? | java java maiM tumhAre maMdirama AtA thA / maiM tumako sadA prasanna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ hI dekhatA thA / maiMne Ajataka kabhI Apake cittapara glAni na dekhI / aura samaya tuma merA pUrApUrA sanmAna bhI karatI thI / Aja tumane merA sanmAnabhI visAra diyaa| Ajataka maiMne tumhArA koI kahanA bhI na DAlA / jisasamaya maiM tumhArA kisI kAmakeliye Agraha dekhatA thA phaurana karatA thA tathApi yadi mujhase tumhArI avajJA hogaI ho to kSamA karo aba tumhArI avajJA na kI jAyagI / maiM tumhArA aba kahanA mAnUMgA / yadi rAjamaMdirama kisIne tumhArA aparAdha kiyA hai / tumhArI AjJA nahIM mAnI hai / sobhI majhai kaho maiM abhI usai daMDa denekeliye tayAra hUM / zubhe ! mujhase thor3AsI to vAta ciitkro| maiM tumhArI aisI dazA dekhanekeliye sarvathA asamartha hUM / tumhArI isa avasthAne mujhe ardhamRtaka vanAdiyA hai / tumheM maiM apane Adhe prANa samajhatA hUM / tU mere jIvanarUpI gharakaliye vizAla staMbha hai / zubhAnane ! terI duHkhamaya avasthA mujhe bhI duHkhamaya banA rahI hai ! tere dukhita honepara yaha samatta rAjamaMdira mujhai duHkhamaya hI pratIta horahA hai / pUcaMdrAnane ! tU zIvra apane duHkhakA kAraNa kaha / zIghra hI apanI manomalinatA dUrakara ! aura jaldI prasanna ho|| ___mahArAja zreNikake aise manoharavacana sunakara bhI prathama to rAnI calanAne kachabhI javAva na diyaa| kiMtu jaba usane mahArAjakA prema evaM Agraha adhika dekhA taba vaha kahane lago___ jIvananAtha ? isasamaya jo Apa mujhe ciMtAyukta dekha rahe haiN| - - - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ | www (180 ) isaciMtAkA kAraNa na to Apa haiM / aura na koI dUsarA manuSya hai| isasamaya mujhai ciMtA kisI dUsare hI kAraNase ho rahI haiM / tathA vaha kAraNa merA jainadharmakA chUTajAnA hai| kRpAnAtha ! jabase maiM isa rAjamadirameM AI hUM eka bhI dina maiMne isameM nigraMtha muniko nahIM dekhA ! rAjamaMdirameM uttama dharmakI ora kisI kI dRSTi nhiiN| mithyAdharmakA adhikatara pracAra hai| saba loga bauddhadharmako hI apanA hitakArI dharma mAna rahe haiM / kiM tu yaha unakI bar3I bhArI mUla hai| kyoMki yaha dharma nahIM kudharma hai| jIvoMko kadApi isase sukha nahIM mila sakatA / rAnI celanAke aise vacana suna mahArAja ati prasanna huve / unhoMne isaprakAra gaMbhIravacanAmeM rAnIke praznakA uttara diyA ? priye! tuma yaha kyA khyAla kara rahI ho? mere rAjamaMdirameM saddharmakA hI pracAra hai / duniyAmeM yadi dharma hai to yahI hai / yadi jovAko sukha milasakatA hai to isI dhamakI kRpAse mila sakatA hai| dekha : mere saJcadeva to bhagavAna buddha haiM / bhagavAna buddha samarata jJAna vijJAnoMke pAragAmI hai ! inase bar3hakara duniyAmeM koI deva upAsya aura pUjya nahIM / jo puruSa uttama puruSa haiM / apanI AtmAke hitake AkAMkSI haiM unheM bhagavAna buddhakI hI pUjA bhakti evaM stuti karanI cAhiye kyoMki he priye ! bhagavAna buddhakI hI kRpAsa javiAko sukha milate haiN| aura inhIkI kRpAse svarga mokSakI prApti hotI hai / mahArAjake mukhase isaprakAra bauddhadharmakI tArIpha suna rAnI celanAne uttara diyaa| - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANanAtha ! Apa jo bauddha dharmakI itanI tArIpha kara rahe haiM so bauddhadharma itanI tArIphake lAyaka nahIM / usase jIvoMkA jarAbhI hita nahIM ho sakatA / duniyAmeM sarvottama dharma jainadharma hI hai ! jainadharma choTe bar3e savaprakArake jIvoMpara dayAke upadezase pUrNa hai / isakA varNana kevalI bhagavAnake kevalajJAnase huaahai| jo bhavyajIva isa paramapavitra dharmakI bhAkta pUrvaka ArAdhanA karatAhai / niyamase use ArAdhanAke anusAra phala milatA hai / tathA he kRpAnAtha ! isa jainadharmameM kSudhA tRSA Adi aThAraha doSoMse rahita, samastaprakArakI parigrahoMse viniyuktaM, kevala jJAnI evaM jIvoMko yathArtha upadezadAtA to Apta kahAgayA hai| aura bhaleprakAra parIkSita jIva ajIva Asrava Adi sAta tattva kahe haiN| pramANa naya nikSepa Adi saMyukta ina saptatattvoMkA varNanabhI kevalI bhagavAnakI divyadhvanise huA hai / ye sAto tattva kathaMcit nityatva aura kathaMcit anityatva ityAdi aneka dharmasvarUpa haiM / yAde ekAMtarItise ye sarvatattva sarvathA nitya aura anitya hI mAne jAMya to inakaM svarUpakA bhaleprakAra parijJAna nahIM hosktaa| aura he svAmin ! jo sAdhu nigraMtha, uttamakSamA uttamamArdava Adi uttamottama guNoMke dhArI, mithyA aMdhakArako haTAnevAle, rAga dveSa moha Adi zatruoMke vijayI, bAhya abhyaMtara donoM prakArake tapase vibhUSita, bhaleprakAra parISahoMke sahana karanevAle | evaM nagna digaMbara haiM / ve isa jainAyamameM gurU mAne gaye haiM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 182 ) tathA he prabho ! jisase kisIprakAra ke jIvoMke prANoMko trAsa na ho aisA isa jainasiddhAMta meM ahiMsAparamadharma mAnA gayA hai / isI dharmakI kRpAse jIvoMkA kalyANa ho sakatA hai / dayA siMdho ! . yaha ghor3AsA jainadharmakA svarUpa maiMne Apake sAmane nivedana kiyA hai / isakA vistArapUrvaka varNana sivAya bhagavAna kevalake dUsarA koI nahIM kara sakatA / aba Apa hI kahaiM aise parama pavitradharmakA kisarAMtise parityAga kiyA jA sakatA hai / merA vizvAsa hai jo jIva isa jainadharmase vimukha evaM ghRNA karanevAle haiN| ve kadApi bhAgya zAlI nahIM kahe jA sakate / rAnI celanAke mukhase isaprakAra jainadharmakA svarUpa zravaNa kara mahArAja niruttara hogaye / unhoMne aura kucha na kahakara mahArAnIse yahI kahA -priye ! jo tumheM zreyaskara mAlUma par3e vahI kAmakaro kiMtu apane citta para kisI prakArakI glAni na lAo / maiM yaha nahIM cAhatA ki tuma kisIprakAra se duHkhita raho / mahArAja ke mukha se aisA anukUla uttara pA rAnI khelanA ati prasanna huI / ava rAnI celanA nirbhaya ho jainadharmakA ArAdhana karane lgii| kabhI to rAnI celanAne bhaktibhAvase bhaga vAnakI pUjana karanI prAraMbha karadI / aura kabhI vaha aSTamI caturdazI Adi parvoMmeM upavAsa aura rAtrijAgaraNa bhI karane lagI / tathA nRtya aura uttamottama gadya padyamaya gAyanAMse bhI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ usane bhagavAnakI stuti karanI prAraMbha krdii| jainazAstroMkA vaha pratidina svAdhyAya karane lgii| rAnI celanAko isaprakAra dharmapara ArUr3ha dekha samasta ranavAsa usake dharmAtmApanekI tArIpha karane lgaa| yahAM taka ki ginatIke hI dinoMmeM rAnI celanAne samasta rAjamaMdira jainadharmamaya krdiyaa| ___kadAcit bauddha sAdhuoMko yaha patA lagA ki rAnI celanA jainadharmakI parama bhakta hai / rAjamaMdirako usane jainadharma kA paramabhakta vanAdiyA hai / aura nagara evaM dezameM vaha jaina dharmake pracArArtha zakti bhara prayatna kara rahI hai / ve zIghra hI dor3ate daur3ate rAjA zreNikake pAsa Aye / aura krodhameM Akara mahArAja zreNikase isaprakAra kahane lge| ___ rAjan ! hamane sunA hai ki rAnI celanA jainadharmakI parama bhakta hai| vaha baudhadharmako eka ghaNita dharma mAnatI hai / bauddha dharmako dharAtalameM pahuMcAne ke liye vaha pUrA pUrA prayatna bhI kara rahI hai / yadi yaha bAta satya hai to Apa zIghra hI isake pratIkArArtha koI upAya soceM / nahIM to bar3e bhArI anarthakI sabhAMvanA hai| vauddha guruoMke aise vacana suna mahArAjane aura to kucha bhI javAba na diyaa| kevala yahI kahA-pUjyavaro ! rAnIko maiM bahuta kucha samajhA cukA / usake dhyAnameM eka bhI bAta nahIM AtI / kRpAkara Apa hI usake pAsa jaay| aura use smjhaaveN| yadi Apa isa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 184 ) vAtameM vilaMba kareMge to yAda rakhiye bauddhadharmakI aba khaira nhiiN| avazya rAnI bauddha dharmako jar3ase ur3Aneke liye pUrA pUrA prayatna kara rahI hai| mahArAjake aise bacanoMne bauddhaguruoMke citta para kucha zAMtikA prabhAva ddaaldiyaa| unheM isa vAtase sarvathA dilajamaI hogaI ki calo rAjA to bauddhadharmakA bhakta hai / tathA unhoMne zIghra hI rAjAse khaa| rAjan ! Apa kheda na kreN| hama abhI rAnIko jAkara samajhAte haiM / hamAreliye yaha vAta kauna kAThina hai ? kyoMki hama piTakatraya Adi aneka grathoMke bhaleprakAra jJAtA haiM / hamArI jihvA sadA anekazAstroMkA raMgasthala banI rahatI hai / aura bhI aneka vidyAoMke hama pAragAmI hai / tathA aisA kahakara ve zIghra hI rAnI celanAke pAsa Aye / aura isaprakAra upadeza dene lage / celane ! hamane sunA hai ki tU jainadharmako parama pavitra dharma samajhatI hai / aura bauddhadharmase ghRNA karatI hai / so yaha terA vicAra sarvathA ayogya hai / tU yaha nizcaya samajha, saMsArameM jIvoMko hitakaranevAlA hai to bauddhadharma hI hai|jaindhrmse kadApi jIvoMkA kalyANa nahIM hosakatA / dekha! ye jitane digambara matake anuyAyI sAdhu haiM so pazUke samAna haiN| kyoMki pazu z2isaprakAra nagna rahatA hai usIprakAra ye bhI nagna phirate rahate - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ haiM / AhArake na milanese pazu jaisA upavAsa karatA hai / usI prakAra ye bhI AhArake abhAvaseM upavAsa karate haiM / tathA pazuke samAna ye avicArita aura jJAna vijJAnara hita bhI haiN| aura he rAnI ! digambara sAdhu jaise isabhavameM dIna daridrI rahate haiM parajanmame bhI inakI yahI dazA rahatI hai / parajanmameM bhI inheM kisIprakArake vastra bhojanoMkI prApti nahIM hotI / varta mAnameM jo digambara muni kSudhA tRSA Adise vyAkula dIkhate haiN| parajanmameM bhI niyamase ye aise hI vyAkula rheNge| isameM koI saMdeha nahIM / tathA he rAnI kSetrameM bIja vone para jaisA tadanurUpa phala utpanna hotA hai / usIprakAra samasta saMsArI jIvoMkI dazA hai / ve jaisA karma karate haiM niyamase unheM bhI vaisAhI phala milatA hai| yAda rakkho yadi tuma ina bhikSaka daridra digaMmbara muniyoMkI sevA zuzruSA karogI to tumheMbhI inhIM ke samAna parabhavameM daridra evaM bhikSuka honA par3egA / isaliye aneka prakArake bhoga bhoganevAle, vastra Adi padArthoMse sukhI, bauddha sAdhu oMkI hI tU bhaktipUrvaka sevA kr| inhe hI apanA hitaiSI mAna jisase parabhavameM bhI tujhai aneka prakArake bhoga bhoganemeM Ave / pativrate ! ava tujhai cAhiye ki tU zIghra hI apane cittase jaina muniyoMkI bhakti nikAlade / buddhimAna loga kalyANamArgagAmI hote haiM / saccA kalyANa kArI mArga bhagavAna buddha kA hI hai / bauddhaguruoMkA aisA upadeza suna rAnI calanAse na rahAgayA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 186 ) bar3I gaMbhIratA evaM sabhyatAse usane zIghra hI pUchA--- ____bauddha guruo! ApakA upadeza maiMne sunA kiM tu mujhe isabAtAkA saMdeha rahagayA / Apa yaha bAta kaise jAnate haiM ki digaMbara muniyoMkI sevAse parabhavameM kleza bhogane par3ate haiN| dona daridrI honA par3atA hai ! aura bauddha guruoMkI sevAse yaha ekabhI bAta nahIM hotI / bauddha gurusevAse manuSya parabhavameM mukhI rahate haiN| ityAdi kRpAkara mujhe zIghra kahaiM---- rAnIke ina vacanoMko suna bauddha guruoMne kahA-celane ! tumheM isa vAtameM sandeha nahIM karanA cAhiye / hama sarvajJa haiN| parabhavakI bAta batAnA hamAre sAmane koI bar3I bAta nahIM / hama vizvabhara kI bAteM batA sakate haiM / bauddhaguruoMke aise bacana suna rAnI celanAne kahA bauddha guruo ! yadi Apa akhaMDajJAnake dhAraka sarvajJa haiM / to maiM kala Apako bhakti pUrvaka bhojana karAkara Apake matako grahaNa karUMgI / Apa isa viSayameM jarAbhI saMdeha na kareM rAnIke mukhase ye vacana suna bauddhasAdhuoMko parama saMtoSa hogyaa| harSitacitta ho ve zIghra hI mahArAjake pAsa Aye / aura sArA samAcAra mahArAjako kaha sunaayaa| bauddha guruoMke mukhase rAnIkA isaprakAra vicAra suna mahArAja bhI ati prasanna huve| unheM bhI pUrA vizvAsa hogayA ki aba rAnI jarUra bauddha vana jaaygii| tathA rAnI kI bhAMti bhAMtise Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ____www.umaragyanbhandar.com
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 187 ) prazaMsA karate huve mahArAja zIghra hI usake pAsa gye| aura usake mukhapara bhI isaprakAra prazaMsA karane lage / priye ! Aja tuma dhanya ho / guruoM ke upadeza se tumane bauddhadharma dhAraNa karane kI pratijJA karalI / zubhe ! dhyAna rakkho bauddhadharmase bar3hakara duniyA meM koI bhI dharma hitakArI nahIM / Aja terA janma saphala huvA / aba tumhaiM jisa vAtakI abhilASA ho zIghra kaho maiM abhI use pUrNa karane ke liye tayAra huuN| tathA isaprakAra kahate kahate mahArAjane rAnI celanAko uttamottama padArtha banAnekI zIghra hI AjJA dedI / mahArAjakI AjJA pAte hI rAnI celanAne zIghra hI bhojana karanA prArambha kara diyA / lADU khAje Adi uttamottama padArtha tatkAla tayAra hogye| jisasamaya mahArAjane dekhA ki bhojana tayAra hai zIghra hI unhoMne bar3e vinayase guruoMko bulAvA bhejadiyA / aura rAjamaMdira meM unake baiThaneke sthAnakA zIghra prabandha bhI karA diyA / 1 gurugaNa isabAtakI ciMtA meM baiThA hI thA ki kava nimaMtraNa Ave aura kava hama rAjamaMdira meM bhojanArtha caleM / jyoMhI nimaMtraNa samAcAra pahuMcA / zItrU hI sarvone apane vastra pahine | aura rAjamaMdirakI ora caladiye / jisasamaya rAjamaMdirameM pravezakarate rAnI celanAne unheM dekhA to unakA bar3A bhArI sanmAna kiyA. unake guNoMkI prazaM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 188 ) sA kI / evaM jaba ve bauddhaguru apane apane sthAnoM para baiTha gaye / rAnI celanAne namratAse unakA pAdaprakSAlana kiyA / tathA unake sAmane uttamottama suvarNamaya thAla rakhakara bhAti bhAMtike lADU khIra zrakhiMDa rAjAoMke khAne yogya bhAta, mUMgake lADU ityAdi svAdiSTa padArthoM ko parosa diyA / aura bhojanakeliye prArthanA bhI karadI | rAnakI prArthanA sunate hI guruoMne bhojana karanA prArambha karadiyA / kabhI to ve khIra khAne lane / aura kabhI unhoMne lAhuoM para hAtha jamAyA / bhojanako uttama evaM svAdiSTa samajha ve mana hI mana ati prasanna hone lge| aura bAra bAra rAnIkI prazaMsA karane lage / jisa samaya rAnIne vauddha guruoMko bhojanameM ati magna dekhA / zIghra hI usane apanI priya dAsI vulAI / aura yaha AjJA dI / tU abhI rAjamaMdirake daravAjepara jA, aura guruoMke vAyeM pairoM ke jUte lAkara zIghra unake choTe choTe Tukar3e kara mujhe de / rAnIkI AjJA pAte hI dUtI caladI / usane vahAM se jUtA lAkara aura unake mahIna Tukar3e kara zIghra hI rAnIko dediye / tathA rAnIne unheM zIghra hI kisI nikRSTa chAMcha meM DAla diyA evaM unameM khUba masAlA milAkara zIghra hI thor3A thor3A kara guruoMke sAmane parosa diyA / jisasamaya madhura bhojanoMse unakI taviyati akulAgaI taba unhoMne yaha samajha ki yaha koI adbhuta caTapaTI cIja hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 189 ) zIghra hI una chAchamizrita Tukar3oko khAgaye / evaM bhojanake antameM rAnI dvArAdiye tAMbUla ilAyacI Adi cIjoMko khAkara aura sabake sava rAnIke pAsa Akara isaprakAra usai upadeza dene lage___suMdari ? dekha terI prArthanAse hama saboMne rAjamaMdirameM Akara bhojana kiyA hai| aba tU zIghra hI bauddhadharmako dhAraNakara / zIva hI apanI AtmA bauddhadharmakI kRpAse pavitra vanA / ava tujhai jainadharmase sarvathA saMbaMdha chor3a denA caahiye| ____ bauddha guruoMkA aisA upadeza suna rAnIne vinayase uttara diyA zrIguruo ! Apa apane apane sthAnoMpara jAkara virAje / maiM Apake yahAM aauuNgii| aura vahIM para bauddhadharma dhAraNa kruuNgii| isa viSayameM Apa jarAbhI saMdeha na karai / __rAnI celanAke aise vinayavacana suna ve savaguru ati prasanna huve / aura apane apane maThoMko caladiye / jisasamaya ve daravAjepara Aye / aura jyoMhI unhoMne apane vAye pairake jUtoMko na dekhA ve ekadama ghabar3Agaye / ApasameM eka dUsare kA muMha tAkane lage / evaM kucha samaya idhara udhara anveSaNa kara ve zIghU hI rAnI ke pAsa aaye| aura rAnIse jUtoMkI vAbata kahA / evaM rAnIko upaTane bhI lage ki tujhe guruoMke sAtha haMsI nahIM karanI cAhiye / bauddha guruoMkA yaha caritra dekha rAnI hasane lgii| usane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ amaraaaaaaaaaaaaaaar ( 190 ) zIghra hI uttaradiyA guruo ! Apa to isavAtakI DIMga mArate the ki hama sarvajJa haiN| aba ApakA vaha sarvajJapanA kahAM jAtA rahA ? Apa hI apane jJAnase jAne ki Apake jUte kahAM hai ? rAnIke aise vacana suna bauddhaguru bar3e chke| unake ceharoMse prasannatA to koso dUra kinArA karagaI / ava rAnIke sAmane unase dUsarA to koI bahAnA na bana sakA / kiM tu lAcArIse yahI javAba denA pdd'aa| suMdara ! hamalogoMmeM aisA jJAna nahIM ki hama isavAtako jAnaleM ki hamAre jUte kahAM hai / kRpAkara ApahI hamAre jUte vatAdIjiye / bauddhaguruoMke aise vacana suna rAnI celanAkA zarIra mAre krodhake bhabhaka utthaa| kuchasamaya pahile jo vaha apane pavitra dharmakI niMdA suna cukI thii| usa niMdAne usai aura bhI krodhita banA diyA / bauddhaguruoMko vinA javAba diye usase nahIM rahA gayA / vaha kahanelagI bauddhaguruo ! jaba tuma jinadharmakA svarUpa hI nahIM jAnate te tumheM usakI niMdA karanI sarvathA anucita thii| vinA samajhe bAlanevAle manuSya pAgala kahe jAte hai / tuma loga kadApi gurupadake yogya nahIM ho / kiMtu bholebhAle prANiyoMke vaMcaka asatyavAdI, mAyA cArI, evaM pApI ho| ____ rAnAka sukhase aise kaTuka bacana sunakara bhI bauddha guruoke mukhasa kuchabhI javAva na niklaa| ve mArAmAra usase yahI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 191 ) prArthanA karane lage-kRpayA Apa hamAre jUte dedeN| jisase hama AnaMdapUrvaka apane apane sthAna cale jAya / isaprakAra bauddha guruoMkI jaba prArthanA vizeSa dekhI to rAnIne javAba diyA bauddhaguruo? ApakI cIja Apake hI pAsa hai| aura isa samaya bhI vaha Apake hI pAsa hai / Apa vizvAsa rakkhe ApakI cIja kisI dUsareke pAsa nahIM.-rAnI celanAke ye bacana suna to bauddha guru bar3e vigar3e / ve kupita ho isa prakAra rAnIse kahane lage----rAnI yaha tU kyA kahatI hai ? hamArI cIja hamAre pAsa hai, bhalA vatAto vaha cIja kahAM hai ? kyA hamane use cadAlI ? tujhai hama sAdhuoMke sAtha kadApi aisA vyavahAra nahIM karanA cAhiye / guruoMke aise vacana suna rAnIne javAba diyA ___guruo? Apa ghavAr3AyeM na yadi ApakI cIja Apake pAsa hogI to maiM abhI use nikAla kara detI hUM / rAnIke ina bacanoMne bauddhasAdhuoMko buddhihIna vanAdiyA / ve vAra bAra socane lage yaha rAnI kyA kahatI hai ? yaha bAta kyA ho gaI ? mAlUma hotA hai isa nirdaya rAnIne hamaiM jUtoMkA bhAMjana kraadiyaa| tathA aisA vicAra karate karate U hone zIghra hI krodhase bamana karadiyA ___phira kyA thA ! jUtoMke Tukar3e to unake peTameM abhI / | virAjamAna hI the jyoMhI vamanameM unhoMne jUtoM ke Tukar3e dekha ODDLEDEkA T Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 192 ) unake sAre hoza kinArA karagaya ava ve vAravAra rAnI kI niMdA karane lge| tathA rAnI dvArA kiye huve parAbhavase lajita evaM natamukha ho ve zIghra hI mahArAjakI sabhAma gaye / aura jo jo rAnIne unakA apamAna kiyA thA sArA mahArAjako jA sunAyA / evaM rAjamaMdirameM ati anAdarako pA, ve cupacApa apane apane sthAnoMko calegaye / rAnIke sAmane unake jJAnakI kucha bhI tIna pAMca na calI / ____kadAcit rAjagRha nagarameM eka vizAla vauddhasAdhuoMkA saMgha AyA / saMghake AgamanakA samAcAra evaM prazaMsA mahArAjake kAnoMmeM bhI pdd'ii| mahArAja ati prasanna ho zIghra hI rAnI celanAke pAsagaye / aura una sAdhuoMkI prazaMsA karane lage priye ! manohare : hamAre guru atizaya jJAnI haiM / tapakI utkRSTa sImAko prApta haiM / samasta saMsAra unake jJAnameM jhalakatA hai / aura parama pavitra haiM / manohara ! jaba koI unase kisIprakArakA prazna karatA hai to ve dhyAnameM atizaya lIna honeke kAraNa bar3I kaThinatAse usakA javAva dete haiM / dhyAnase ve apanI AtmAko sAkSAt mokSameM le jAte haiM / evaM ve vAstavikatatvoMke upadezaka haiM / aura dedIpyamAna zarIrase zobhita haiM / mahArAjake mukhase isa prakAra bauddhasAdhuoMkI prazaMsA suna rAnI celanAne vinayase uttara diyaa| kRpAnAtha ! yadi Apake guru aise pavitra evaM dhyAnI haiM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ - ~ | to kRpAkara mujhe bhI unake darzana kraaiye| aise paramapavi mahAtmAoMke darzanase maiM bhI apane janmako pavitra kruuNgii| Apa isabAtakA vizvAsa rakhe yadi merI nigAha para bauddhadharma kA saccApana jagagayA aura ve sAdhu sacce sAdhu nikale to maiM tatkAla bauddhadharmako dhAraNa karalUMgI / mujhe isabAtakA koI Agraha nahIM ki maiM jaina dharmakI hI bhakta banI rhuuN| paraMtu vinA parikSA kiye dUsareke kathanamAtrase maiM jainadharmakA parityAga nahIM krsktii| kyoMki heyopAdeyake jAnakara jo manuSya vinA samajhevUjhe dUsareke kathanamAtrase uttama mArgako choDa dUpare mArga para cala par3ate haiM ve zakti hIna mUrkha kahe jAte haiN| ora kisIprakAra ve apanI AtmAkA kalyANa nahIM krskte| mahArANAke aise niSpakSa vacanoMse mahArAjako rAnIkA citta kucha bauddhadharmakI ora khiMcA huvA dIkha par3A / evaM rAnI ke kathanAnusAra unhoMne zIghra hI eka maMDapa tayAra kraayaa| Ara vaha prAmake bAhira vAtakI vAtameM vanakara tayAra hogyaa| ____ maMDapa tayAra honepara idhara bauddhaguruoMne to maMDapameM samAdhi lagAI / dRSTibandakara, zvAsa rokakara, kASThakI putalIke samAna ve nizceSTa baitthigye| udhara rAnIko bhI isabAtakA patA lagA vaha zIghra pAlakI tayAra karAkara unake darzanArtha AI / evaM kisI bauddhaguruse bauddhadhamakI bAbata jAnaneke, liye vaha praznabhI karane lgii| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ * rAnIke praznako bhaleprakAra suna karabhI kisI bhI bauddhagurune uttara nahIM diyaa| kintu pAsa hI eka brahmacArI baiThA thA usane kahA--mAtaH! yaha samasta sAdhuvRMda isasamaya dhyAnameM lIna hai / samasta sAdhuoMkI AtmA isasamaya siddhAlayameM virAjamAna haiM / deha yuktabhI isasamaya ye siddha haiM / isaliye inhoMne Apake praznakA jabAba nahIM diyA hai / . brahmacArIke aise bacana suna rAnI celanAne aura to kuchabhI javAba na diyaa| unheM mAyAcArI samajha, mAyAke prakaTa karanekoliye usane zIghra hI maMDapameM Aga lagA dii| aura unakA dRzya dekhanekeliye eka ora khar3I ho gii| evaM kucha samaya vAda rAjamaMdirameM A gaI phira kyA thA ? agni jalate hI bauddha guruoMkA dhyAna na jAneM kahAM kinArA kara gyaa| kuchasamaya pahile jo ve nizcala dhyAnArUDha baiThe the ve aba idhara udhara vyAkula ho daur3ane lage / aura rAnIkA sArA kRtya unhoMne mahArAjako jA sunaayaa| bauddha guruoMke ye bacana suna avake to mahArAja kupita hogye| ve yaha samajha ki rAnIne baDA anucita kAma kiyA, zIghra hI usake pAsa Aye / aura isaprakAra kahane lage suMdari! maMDapameM jAkara tUne yaha ati niMdya evaM nIca kAma kyoM kara par3A ! are? yadi terI bauddhadharma para zraddhA nahIM hai| | bauddha sAdhuoMko tU DhoMgI sAdhu samajhatI hai to tU unakI bhakti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 195 ) na kara / yaha koMna buddhi mAnI thI ki maMDapameM Aga lagA tUne una vicAroMke prANa lene cAhe / kAMte ! jo tU apaneko jainI. samajha jainadharmakI DIMga mAra rahI hai / so vaha terI DIMga. aba sarvathA vyartha mAlUma par3atI hai / kyoMki jainasiddhAMtameM dharma dayApradhAna mAnA gayA hai / dayA usIkA nAma hai jo ekeMdriya se paMcedri paryaMta jIvoMkI prANarakSA kI jaay| kiMtu tere isa duSTa vartAva se usa dayAmaya dhamakA pAlana kahAM hosakA ? tUne ekadama paceMdriyajIvoM ke prANa vighAtakeliye sAhasa kara pAr3A yaha bar3A anartha kiyA / aba terA hama jaina haiM hama jaina bar3A haiM yaha kahanA AlApa mAtra hai / isa duSTakarmase tujhe koI jainI nahIM vatalA sakatA / mahArAjako isaprakAra abhi kupita dekha rAnI celanAne bar3I vinaya evaM zAMti se isaprakAra nivedana kiyA-- kRpAnAtha ! Apa kSamAkareM / maiM Apako eka vicitra AkhyAyikA sunAtI hUM / Apa kRpayA use dhyAna pUrvaka suneM / Ara merA isa kAryameM kitane aMza aparAdha huvA hai / usa para vicAra karaiM / isI jaMbUdvIpameM manohara manohara gAMvoMme zobhita, dhanika evaM vidvAnoMse bhUSita, eka vatsa deza hai / vatsadezameM eka kauzAMbI nagarI hai / jo kozAMbI uttamottama vAga vagIcoMseM, devatulya manuSyoMse svargapurIkI zobhAko dhAraNa karatI hai / www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ kauzAMbIpurIkA svAmI jo nItipUrvaka prajApAlaka, kalpavRkSake samAna dAtA thA rAjA vasupAla thA / rAjA vasupAlakI paTarAnI kA nAma azvanI thA / rAnI azvinI striyoMke pradhAna pradhAna guNoMkI Akara, mRganayanA caMdravadanA evaM ramaNIratna thii| kAMzAMbI purImeM koI sAgaradatta nAmakA seThi rahatA thA / sAgaradatta apAra dhanakA khAmI thaa| aneka guNayukta honeke kAraNa rAjamAnya thA / aura vidvAna thA / sAgaradattakI strIkA nAma vasupatI thaa| vasumatI rAtrivikasI kamaloMko cAMdanIke samAna sadA sAgaradattake manako prasanna karatI rahatI thii| mukhase caMdrazobhAko bhI nIce karane vAlI thii| evaM pratyeka kAryako vicArapUrvaka karatI thii| ____usIsamaya kauzAMbIpurImeM subhadradatta nAmakA seThi bhI nivAsa karatA thaa| subhadradatta sAgaradattake samAna hI dhanI thA / dharmAtmA evaM anekaguNoM kA bhaMDAra thaa| seThi subhadradatakI priya bhAryA sAgaradattA thI jo ki atizaya rUpavatI guNavatI evaM patibhaktA thii| ____ kadAcit seThi sAgaradatta aura subhadradatta AnaMdapUrvaka eka sthAna meM baiThe the / parasparameM aura bhI sneha vRddhayartha seThi subhadradattane sAgaradattase khaa| priya sAgaradatta! Apa eka kAma kareM yadi bhAmyavaza Apake putra aura mere putrI athavA mere putra Ara Apake putrI hove to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 197 ) una donoMkA ApasameM vivAha karadenA cAhiye jisase hamArA aura ApakA sneha dinoMdina bar3hatA hI calAjAya - subhadradatta ke ye bacana suna sAgaradatta ne kahA- jo Apa kahate haiM so mujhe maMjUra hai / maiM Apake vacanoMse bAhira nahIM hUM / kuchadina bAda seThi sAgaradatta ke bhAgyAnusAra eka putra jo ki sarpakI AkRtikA dhAraka, evaM bhayAvaha thA utpanna huvA / aura usakA nAma vasumitra rakkhA gayA / tathA seThi subhadradattakI seThAnI sAgaradattAse eka putrI utpanna huI jo putrI caMdravadanA, manoharA suvarNavarNA evaM anekaguNoMkI Akara thI / aura usakA nAma nAgadatA rakkhA gayA / kadAcit kumAra kumArIne yauvana avasthA meM padArpaNa kiyA / inheM sarvathA vivAhake yogya jAna bar3e samArohase donoMkA vivAha kiyA gayA / evaM vivAha ke bAda ve donoM daMpatI saMsArika sukhakA anubhava karane lage / mAtAkA putrI para adhika prema rahatA hai / yadi putrI kisI kaSTamaya avasthA meM ho to mAtA ati duHkha mAnatI hai / kadAcit putrI nAgadattApara sAgaradattA kI dRSTi pdd'ii| use hAra Adi uttamottama bhUSaNoMse bhUSita, kamalAkSI, kanakavarNA dekha vaha isa prakAra mana hI mana rodana karane lagI / putrI ! kahAM to terA manohara rUpa, saubhAgya, uttamakula, evaM manoharagati ? aura kahAM bhayaMkara zarIrakA dhAraka, hAtha paira Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 198 ) rAhata evaM azubha terA pati nAga ? hAya durdaiva! tujhai sahasravAra dhikkAra hai / tUne kyA jAnakara yaha saMyoga milAyA / athavA ThIka hai terI gati vicitra hai| bar3e bar3e deva bhI terI gatike pate lagAnemeM hairAna haiM / taba hama koMna cIja haiN| hAya vicArA to kucha aura thA, ho kucha aura hI gyaa| mAtAko isaprakAra rodana karatI dekha putrI nAgadattAkA bhI citta pighala gyaa| usane zIghra hI vinayase sAMtvanApUrvaka kahA mAtaH ? Aja kyA huvaa| tU mujhe dekha acAnaka hI kyoMkara vilApa karane lagagaI / kRpAkara isakA kAraNa zIghra mujhe kaha____putrIke ina vinayavacanoMne to sAgaradattAko rodanameM aura Adhika sahAyatA pahuMcAI--aba usakI AMkhose avirala AsuoMkI jhar3I laga gaI / prathama to usane nAgadazAke praznakA kucha bhI javAva na diyaa| kiMtu jaba usane nAgadattAkA adhika Agraha dekhA to bar3e kaSTase vaha kahane lagI putri! mujhe aura kisIkI ora se duHkha nahIM kiMtu isa yuvA avasthAmeM tujhe patijanya sukhase sukhI na dekha maiM setI huuN| yadi terA pati kurUpa bhI hotA para hotA manuSya, to mujhe kucha dukha na hotA paraMtu terA pati nAga hai| vaha na kucha kara sakatA aura na dhara hI sakatA hai / isaliye mere cittako adhika saMtApa hai / mAtAke ye vacana suna prathama to nAgadattA haMsane lagI pazcAt usane vinayase khaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 199 ) mAtaH! tUM isa bAtakeliye jarA bhI kheda mata kr| yaditUM nahIM mAnatI hai to maiM apanA sArA hAla tujhe sunAtI huuN| tU dhyAnapUrvaka suna-mere zayanAgarameM eka saMdUka rakkhI rahatI hai| jisasamaya dina ho jAtA hai usasamaya to merA pati nAga bana jAtA hai / aura dinabhara nAgarUpameM mere sAtha khela kilola karatA hai / aura jaba rAta ho jAtI hai to vaha usa. saMdUkase nikala uttama manuSyAkAra bana jAtA hai / evaM manuSyarUpase rAta bhara mere sAtha bhoga bhogatA hai| putrIke mukhase yaha vicitra ghaTanA suna sAgaradattA Azcarya karane lagI usane zIghra hI nAgadattAse kahA____nAgadatte ! yadi yaha bAta satya hai to tU eka kAma kara usa saMdUkako tU kisI paricita evaM apane abhISTa sthAnameM rakha / aura yaha vRttAMta mujhe dikhA / taba maiM terI bAta mAnUMgI putrI nAgadattAne apanI mAtAkI AjJA svIkAra krlii| tathA kisI nizcitadina nAgadattAne usa saMdUkako aise sthAna para rakhavA diyA jo sthAna usakI mAkA bhI : bhaleprakAra pari cita thaa| aura mAko izArA kara vaha manuSyAkAra apane pati ke sAtha bhoga bhogane lgii| . .. vasa phira kyA thA ? he mahArAja! jisasamaya sAgaradattAne usa saMdUkako khulA dekhA, to usane use khokhalA, samajha zIghra jalA diyA / aura vaha vasubhitra phira sadAke - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 200 ) liye manuSyAkAra bana gayA / usIprakAra he dInabaMdho ! kisI brahmacArIse mujhe yaha bAta mAlUma huI ki bauddha guruoM kI AtmA isa samaya mokSameM hai / ye inake zarIra isasamaya khokhale paDe haiM / maiMne yaha jAna ki bauddhaguruoM ko aba zArIrika vedanA na sahanI paDe, Aga lagAdI kyoMki isabAta ko Apa bhI jAnate haiM / jaba taka AtmAke sAtha isa zarIrakA saMbaMdha rahatA hai| taba taka aneka prakAra ke kaSTa uThAne paDate haiM / kiM tu jyoMhIM zarIrakA saMbaMdha chUTA tyoMhIM saba dukha bhI eka ora kinArA kara jAte haiM / phira ve AtmA se kadApi saMbaMdha nahIM karane pAte / nAtha ! zarIra ke sarvathA jala jAnese aba samasta gurU siddha hogaye / yadi unakA zarIra kAyama rahatA to unakI AtmA siddhAlaya se loTa AtIM / aura saMsAra meM rahakara aneka duHkha bhogatIM / kyoMki saMsArameM jo iMdriyajamya sukha bhoganemeM Ate haiM unakA pradhAna kAraNa zarIra hai / yaha bAta anubhava siddha hai / ki aiMdrika sukhase aneka karmo kA upArjana hotA hai / aura karmoMse narakAdi gatioMmeM ghUmanA par3atA hai / janma maraNa Adi vedanA bhoganI paDatI haiM isaliye maiMneM to unheM sarvathA duHkhasa chur3Ane ke liye aisA kiyA thA, naranAtha ! Apa svayaM vicAra kareM isameM maiMne kyA jaina dharmake viruddha aparAdha karapaDA ? prabho ! Apako isabAtapara jarAbhI viSAda nahIM karanA cAhiye / Apa yaha nizcaya samajheM bauddha I Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 202 ) guruoMkA vaha dhyAna nahIM thA / dhyAnake bahAnese bholejIvoMko ThaganA thA / mokSa koI aisI sulabha cIja nahIM jo hara ekako. milajAya / yadi isa sarala mArgate mokSa milajAya to bahuta. jaldI sarvajIva siddhAlayameM sidhAra jAya / Apa vizvAsa rakkhe mokSaprAptikI jo prakriyA jinAgamameM varNita hai vahI uttama aura sukhaprada hai / nAtha! ava Apa apane cittako zAMta karaiM / aura bauddha sAdhuoMko DhogI sAdhU samajhai / * rAnIke ina yukti pUrNa vacanoMne mahArAjako anuttara banA diyA / ve kucha bhI javAba na de ske| kiMtu guruoMkA parAbhava dekha unakA citta zAMta na huA / dinoMdina unake cittameM ye vicAra taraMge uThatI rahI ki isa rAnIne baDA aparAdha kiyA hai / merA nAma zreNika nahIM jo maiM ise bauddhadharmakI bhakta aura sevikA na vanA dUM / Aja jo yaha jineMdrakA pUjana aura unakI bhakti karatI hai so jineMdrake vadale isase buddhadevakI bhakti kraauuNgaa| tathA azubha karmake udayase kucha dina aise hI saMkalpa vikalpa ve karate rhe| ___kadAcit mahArAjako zikAra khelanekA kautUhala upjaa| ve eka vizAla senAke sAtha zIghra hI banakI ora calapaDe / jisa vanameM mahArAja gaye usIvanameM mahAmuni yazodhara khaDgAsanase dhyAnArUDha the / muni yazodhara paramajJAnI, AtmasvarUpake bhaleprakAra jAnakAra, evaM paramadhyAnI the / unakI AtmA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ____www.umaragyanbhandar.com
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..rrenamamarnamaanaamaar sadA zubhayogakI ora jhukI rahatI thI / azubha yoga unake pAsataka bhI nahIM phaTakane pAtA thA / unakA mana sarvathA vaza thaa| mitra zatraoMpara unakI dRSTi barAvara thI / kAlika yogake dhAraka the / samasta munioMmeM uttama the| anaMta akSaya guNoMke bhaMDAra the / asaMkhyAtI paryAyoMke yugapat jAnakAra the| dedIpyamAna nirmala jJAnase zobhita the| bhavyajIvoMke uddhAraka aura unheM uttama upadezake dAtA the| syAdasti syAnnAsti ityAdi aneka dharmasvarUpa jIvAdi sapta tattva unake jJAnameM sadA pratibhAsita rahate the / evaM bar3e bar3e deva Ara iMdra Akara unake caraNoMko namaskAra karate the ! mahArAjakI dRSTi muni yazodhara para paDI / unhoMne pahile kimI digaMbara muniko nahIM dekhA thA isaliye zIghra hI unhoMne kisI pArzvacarase dhara puuchaa| dekho bhAI ! nagna, snAnAdi saMskArarahita, evaM mUDamUr3Aye yaha koMna khaDA hai| mujhe zIghra kho| pArzvacara bauddha thA usane zIghra hI ina zabdoMme mahArAjake praznakA jabAva diyaa| kRpAnAtha ! kyA Apa nahIM jAnate ? zarIranarAye khaDA huvA, mahAbhimAnI yahI to rAnI celanAkA garU hai| ____ vasa vahAM kahane mAtrakI hI derI thii| mahArAja isa phirAkameM baiThe hI the ki kava rAnIkA guru mile aura kava usakA apamAna kara maiM rAnIse vadalA lUM! jyoMhI mahArAjane pArzvacarake vacana sune mAre krodhase unakA zarIra uvala uThA / ve vicArane lage Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 203 ) ahA ! rAnIse varake vadalA lenekA Aja savasara milA hai / rAnIne mere guruoMkA baDA apamAna kiyA hai / unheM aneka kaSTa pahuMcAye haiN| mujhe Aja yaha rAnIkA guru bhI milA hai / ava mujhe bhI ise kaSTa pahuMcAnemeM aura isakA apamAna karanemeM cUkanA nahIM cAhiye / tathA aisA kSaNa eka vicAra kara mahArAjane zIghra hI pAMcaso zikArI kutte, jo laMbI laMbI DADoMke dhAraka, siMha ke samAna uMce, evaM bhayaMkara the| munirAja para chodddiye| munirAja paramadhyAnI the| unheM apane dhyAnake sAmane isa bAtakA jarA bhI vicAra na thA ki koMna duSTa hamAre Upara kyA apakAra kara rahA hai ? isaliye jyoMhI kutte munirAjake pAsa gye| ora jyoMhI unhoMne munirAja kI zAMtamudrA dekhI, sArI karatA unakI eka ora kinArA kara gaI / maMtrakaulita sarpa jaisA zAMta paDajAtA hai maMtrake sAmane usakI kucha bhI tIna pAMca nahI calatI usIprakAra kutte bhI zAMta hogaye / munirAja kI zAMta mudrAke sAmane unakI kucha bhI tIna pAMca na calI / be munirAja kI pradakSiNA dene lge| aura unake caraNa kamaloM meM baThi gye| mahArAjabhI dUrase yaha dRzya dekha rahe the / jyoMhI unhoMne kuttoMko kodharahita aura pradakSiNA karate huve dekhA-mAre krodhake unakA zarIra pajalagayA | ve socane lage yaha sAdhu nahIM hai dhUrta vaMcaka koI maMtravAdI hai| mere valavAna kutte isa duSTane maMtrase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 204 .) kIlita kara diye haiN| astu maiM abhI isake karmakA ise majA cakhAtA hUM / tathA esA vicAra kara unhoMne zIgha hI myAnase talavAra sUta lI / Ara munike mAraNArtha baDe vagasa unakI Ara para jhptte| ____ munike mAranakoliye mahArAja jA hI rahe the| acAnaka hI unheM eka sarpa, joki aneka jIvoMkA bhakSaka evaM phaNA UMce kiye thA, dIkha par3A / evaM use aniSTakA karanevAlA samajha zIghra mahArAjane mAraDAlA / aura ati krUra pariNAmI ho pavitra muni yazodharake galemeM DAla diyaa| jainasiddhAMtameM phalaprApti pariNAmAdhIna mAnI hai| jisa manuSyake jaise pariNAma rahate haiM / usai vaise hI phalakI prApti hotI hai / mahArAja zreNikake usasamaya ati rodra pariNAma the / unheM tatkAla hI, jisa mahAmabhAnaskameM tetIsa sAgarakI Ayu, pAMcaso dhanuSakA zarIra, evaM vidvAnoMke bhI vacanake agocara ghora duHkha haiM usa mahAprabhA nAmake saptama narkakA AyubaMdha baMdha gayA / ____yaha bAta ThIkabhI hai jo manuSya vinA vicAreM dUsaroMko kaSTa karapAr3ate haiM / vizeSa kara sAdhu mahAtmAoMko unheM ghoraM duHkhoM kA sAmanA karanA paDatA hai| mahAtmAoMko kaSTa denevAle manupyoMko sadA narakAdi gatiyAM tayAra rahatI hai / kiMtu madonmattoMko isa bAnakA kuchabhI jJAna nahIM rhtaa| ve caTa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 205 ) anartha kara baThate haiN| mahArAja zreNikane madonmatta ho caTa aisA kAma kara paaddaa| isaliye unheM isaprakArakA kaSTaprada AyubaMdha baMdha gayA / ____jyoMhI muni yazodharako yaha bAta mAlUma huI ki mere galemeM sarpa DAla diyA hai / unhoMne to apanI dhyAna mudrA aura bhI adhika caDhAdI / aura mahArAja zreNika vahAMse caladiye / evaM no jo kAma unhoMne vahAM kina the / apane guruoMse Akara saba kaha sunaaye| zreNika dvArA eka digaMbara gurUkA aisA apamAna suna bauddha guruoMkA ati prasannatA huii| ve bArabAra zreNikakI prazaMsA karane lage / kiM tu sAdhU hokara unakA yaha kRtya uttama na thaa| sAdhukA dharma mAnApamAna sukhaduHkhameM samAna bhAva rakhanA hai| athavA ThIka hI thA yadi ve sAdhU hote to ve sAdhu oMke dharma jaante| kiMtu yahAM to veSa sAdhukAM thaa| AtmAke sAtha sAdhutvakA koI saMbaMdha na thaa| isaprakAra tIna dina taka to mahArAja idhara udhara lApatA rahai / cauthe dina ve rAnI celanAke rAjamaMdirameM gaye / jo kucha duSkRtya ve munike sAtha kara Aye the sArA rAnIse kaha sunAyA aura haMsane lge| ___mahArAjadvArA apane gurukA yaha apamAna suna rAnI / / celanA avAk raha gaI / muni para ghora upasarga jAna usakI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 206 ) AkhoMse avirala azrudhArA vahane lgii| vaha kahane lagI hAya bar3A anartha hogayA / rAjan ! tUne apanI AtmAko durgatikA pAtra bnaaliyaa| are ! aba merA janma sarvathA niSphala hai| merA rAjamaMdirameM bhoga bhoganA mahApApa hai| hAya merA isa kumArgI patike sAtha kyoMkara saMbaMdha hogyaa| yuvatI honepara meM mara kyoM na gaI / aba maiM kyA karUM ; kahAM jAUM ! kahAM rahUM ? hAya yaha merA mANa pakherU kyoM nahIM jaldI vidA hotA / prabho ! maiM bar3I abhAginI huuN| merA aba kese malA hogA ! beTe gAMva, vana, parvatoMmeM rahanA acchA kiMtu jina dharmarahita ati vaibhava yukta mI isa rAjamaMdirameM rahanA ThIka nhiiN| hAya durdaiva ! tUne mujha abhAginI para hI apanA adhikAra jamAyA / rAnI celanAkA isaprakAra rodana suna mahArAjakA pattharakA bhI hRdaya mama sarIkhA pighala gayA / ava mahArAjake ceharese prasannatA kosoM dUra ur3a gii| usasamaya unase aura kucha na bana skaa| ve isarItise rAnIko samakSAne lge| priye! tU isa bAta ke liye jarAbhI zoka na kara vaha muni galese sarpa pheMka kavakA vahAMse cala basA hogaa| mRtsarpakA galese nikAlanA koI kaThina nahIM / mahArAjake ye vacana suna rAnIne kahA, nAtha! ApakA yaha kathana bhramamAtra hai| mesa vizvAsa hai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ (207 ) yadi ve mere sacce guru haiM to kadApi unhoMne apane galese sarpa na nikAlA hogA / kRpAnAtha ! acala bhI meruparvata kadAcit calAyamAna hojAya / maryAdAkA nahIM tyAgIbhI samudra apano maryAdA beDade / kiMtu jaba digaMbara muni dhyAnakatAna hojAte haiN| usasamaya unapara ghoratamamI upasarga kyoM na AjAya, kadApi apane dhyAnase vicalita nahIM hote| prANanAtha ! kSamAbhUSaNase bhUSita digaMbara muni acala to pRthvIke samAna hote haiN| aura samudra ke samAna gaMbhIra, vAyuke samAna niSparigraha, agnike samAna karma bhasma karanevAle, AkAzake samAna nilepa, jalake samAna svaccha cittake dhAraka, evaM meghake samAna paropakArI hote haiM / prabho ! Apa vizvAsa skkhe jo guru paramajJAnI paramadhyAnI dRDhavairAgI hoMge, ve hI mera guru hoNge| kiM tu inase viparIta parISahoMse bhaya karanevAle, ati parigrahI, vrata tapa Adise zUnya, madhu mAsa madirAke lolupI, evaM mahApApI jo guru haiM so mere guru nahIM / jIvanasarvasva ! aise guru Apake hI haiN| na jAne jo parama parIkSaka evaM apanI AtmAke hitaiSI haiN| ve kaise ina guruoMko mAnate haiM ? ---unakI | pUjA pratiSThA karate haiM? / rAnIke aise yuktipUrNa vacana suna rAjAkA | citta mAre bhayake kapagayA ! usasamaya / Ara kucha na kahakara unake mukhase yehI zabda nikale priye! isasamaya jo Apane kahA hai vilakula satya kahA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ aba vizeSa kahanakI AvazyakatA nhiiN| aba eka kAma karo jahAMpara munirAja virAjamAna haiM vahAM para hama donoM zIghra caleM / aura unheM jAkara dekheN| ___rAnI to jAneko tayAra hI thI usane usIsamaya calanA svIkAra kiyA / evaM idhara rAnI to apanI tayArI karane lgii| udhara mahArAjane munidarzanArtha zIghra hI nagarameM DoMDI piTavAdI tathA jisasamaya rAnI pInasameM baiThi banakI ora calane lagI mahArAjabhI eka vizAla senAke sAtha usake pIche ghoDe para savAra ho caladiye / aura rAtahI rAtameM aneka hAthI ghoDoM se veSTita ve donoM daMpatI pala syAyatameM munirAjake pAsa jA dAkhila hogye| yaha niyama hai muniyoMpara jaba upasarga AtA hai| tava ve anitya Adi bAraha bhavanAoMkA ciMtana karane lagajAte haiN| jyoMhI muni yazodharake galemeM sarpa par3A ve isaprakAra bhAvanA mA nikalerAjAne jo mere galameM sarpa DAlA hai so merA baDA upakAra kiyA hai| kyoMki jo muni apanI AtmAse samastakamIkA nAzakaranA cAhate haiM unheM cAhiye ki ve avazya karmoMkI udIraNAke liye parISaha sahaiM / yaha rAjA merA baDA upakArI hai / isane apane Apa parISahoMkI sAmigrI mereliye ekatrita karadI hai / yaha deha mujhase sarvathA bhinna hai| karmase utpanna huvA hai / aura merI AtmA samasta smoMse rahita pavitra hai| - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 209 ) caitanya svarUpa hai| zarIrameM kleza honepara bhI merI AtmA klezita nahIM bana sakatI / yadyapi yaha zarIra anitva hai. mahAapAvana hai / mala mUtrakA ghara hai / ghRNita hai / tathApi na mAlama vidvAna loga kyoM ise acchA samajhate haiM ? / itraH phulela Adi sugaMdhita padArthose kyoM isakA poSaNa karate haiM / yaha bAta barAvara dekhanemeM AtI hai ki jaba AtmArAma isa zarIrase vidA hotA hai usasamaya koza do kozakI to bAta hI kyA hai paga bharabhI yaha zarIra usake sAtha nahIM jAtA / isaliye yaha zarIra merA hai aisA vizvAsa sarvathA nirmUla hai / manuSya jo yaha kahate haiM ki zarIrameM sukha duHkha hone para AtmA sukhI dukhI hotA hai yahabhI bAta unakI sarvathA niyuktika hai kyoMki jisaprakAra jhopaDemeM agni lagane para jhopaDA hI jalatA hai tadaMtargata AkAza nahi jalatA usIprakAra zArIrika duHkha sukha merI AtmAko duHkhI sukhI nahIM banA sakate / maiM dhyAnavalase AtmAko caitanyasvarUpa zuddha niSkalaMka samajhatA huuN| aura merI dRSTimeM zarIra jaDa, azuddha, carmAvRta, mala mUtra AdikA ghara, aneka kleza denevAlA hai / mujhe kadApi ise apanAnA nahIM caahiye| tathA isaprakAra bhAvanAoMkA ciMtana karate huve munirAja, jaise unheM rAjA choDagayA thA vaise hI khaDe rahe / aura gaMbhIratA pUrvaka parIpaha sahate rhe| satya siddhAMtapara AruDha rahane para manuSya kahAM taka dAsa 4 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 210 ) nahIM banate haiM ! jisasamaya rAjArAnIne muniko jyoMkA tyoM dekhA mAre AMnadake unakA zarIra romAMcita hogayA / una donoMne zIghra hI samAnabhAvase munirAjako namaskAra kiyaa| evaM unakI pradakSiNA kii| munike duHkhase duHkhita, kiMtu unake dhyAnakI acalatAse harSitacitta, evaM prazama saMvega Adi samyaktva guNoMse bhUSita, rAnI celanAne zIghra hI munike galese sarpa nikAlA / pAsameM kucha cInI phailAkara zIghra hI ciuMTI dUra kii| ciUMTioMne munirAjakA zarIra khokhalA kara diyA thA isaliye rAnI ne eka mulAyama vastrasa avaziSTa kIDioMko bhI dUrakara usai garama pAnIse dhoyaa| ora saMtApakI nivRtti ke lie usapara zItala caMdana AdikA lepa kara diyaa| evaM munirAjako bhakti pUrvaka namaskAra kara munirAjakI dhyAna mudrApara Azcarya karanevAle,unake darzanase atizaya saMtuSTa, ve donoM daMpatI AnaMda pUrvaka unake sAmane bhUnimeM baitthigye| ___ yaha niyama hai digaMbara sAdhu rAtameM nahIM bolate isaliye jabataka rAtri rahI munirAjane kisIprakAra vacanAlApa na kiyA / kiM tu jyoM hI dinakA udaya huvA / Ara aMdhakArako titara vitara karate huve jyoMhIM sUrya mahArAja prAcI dizA meM A jme| rAnIne zIghra hI munirAjake caraNoMkA prakSAlana kiyA / evaM paramajJAnI, paramadhyAnI, jarjara zarIrake dhAraka, munirAjakI phirase tIna pradakSiNA dii| aura unake caraNoMkI bhaktibhAvase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 211 ) pUjAkara apane pApakI zAMtike liye vaha isaprakAra stuti karane lgii| ___prabho! Apa samasta saMsArameM pUjya haiN| aneka guNoMke bhaMDAra haiN| ApakI dRSTi zatru mitra barAvara hai / dInabaMdho ! sumArgase vimukha jo manuSya Apake galemeM sarpa DAlane vAle haiN| aura jo Apako phUloMke hAra pahinAne vAle haiM ApakI dRSTimeM donoM hI samAna hai / kRpAsiMdho ! Apa svayaM saMsAra samudrake pAra para virAjamAna haiM / evaM jo jIva duHkharUpI taraMgoMse TakarAkara saMsArarUpI vIcasamudrameM paDe haiN| unheM bhI Apa hI tArane vAle haiN| jIvoMke kalyANakArI Apa hI haiM / karuNAsiMdho ! ajJAnavaza ApakI jo avajJA aura aparAdha bana paDA hai Apa usai kSamA kreN| kRpAnAtha ! yadyapi mujhe vizvAsa hai Apa rAga dveSa rahita haiM / Apase kisIkA ahita nahIM ho sakatA / tathApi mere cittameM jo avajJAkA sakalpa baiThA hai / vaha mujhai saMtApa derahA hai| isIliye yaha maiMne ApakI stuti kI hai / prabho! Apa meSa tulya jIvoMke paropakArI haiN| Apa hI dhIra aura vIra haiM / evaM zubha bhAvanA bhAvane vAle haiN| isaprakAra rAnI dvArA bhaleprakAra munikI stuti samApta honepara rAjA rAnIne bhaktipUrvaka phira munirAjake caraNoMko namaskAra kiyaa| aura yathAsthAna baiThigaye / / evaM munirAjane bhI. atizaya namra donoM * daMpatI ko samAna bhAvase dharmavRddhi dii| tathA isaprakAra upadeza denelage / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 212 ) vinIta magadheza ! saMsArameM yadi jIvoMkA parama mitra hai to dharma hI hai / isa dharmakI kRpAse jIvoMko aneka prakArake aizvarya milate haiM / uttama kulameM janma milatA hai / aura saMsArakA nAza bhI dharmakI hI kRpAse hotA hai / isaliye uttama puruSoMko cAhie ki ve sadA uttama dharmakI ArAdhanA kareM / dekho bhAgyakA mAhAtmya kahAM to parama pavitra muni yazodhara kA darzana ? aura bauddhadharmakA paramabhakta kahAM magadheza rAjA zreNika ? tathA kahAM to rAnI celanA dvArA bauddhadharmakI parIkSA / ora kahAM mahArAja zreNikakA parIkSAse krodha ! kahAM to zreNikakA munirAjake gale meM sarpa girAnA ? aura kahAM phira rAnI dvArA upadeza ? evaM kahAM to rAtrimeM rAjA rAnIkA gamana ? aura kahAM samAna rItise dharmavRddhikA milanA ? ye saba bAteM una donoM daMpatIko zubha azubha bhAgyodaya se prApta huI / muni yazodharane jo dharma vRddhi dI thI vaha sAdhAraNa na bhI kiM tu svarga mokSa Adi sukha pradAna karane vAlI thI / saMsArase pAra karanevAlI thI / tIrthakara cakravartI iMdra ahamiMdra Adi padoMkI dAtrI thI / evaM ' mahArAja Age tIrthaMkara hoMge, isa vAtako prakaTa karanevAlI thI / aura dharmase vimukha mahArAjako dharma mArgapara lAnevAlI thI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 21.3 ) isaprakAra bhaviSyat kAlameM honevAle zrI padmanAma tIrthaMkara ke bhavAMtarake jIva mahArAja zreNikako munirAjakA samAgama varNana karanevAlA navamA sarga samApta huvA / ############### -- dazamAsargaH / samasta munioMke svAmI, karmarahita nirmala AtmAke jJAtA, samasta karmoMke nAzaka, manuSyezvara mahArAja zreNika dvArA pUjita, maiM zrI yazodhara muniko namaskAra karatA hUM / jyoMhI mahArAja zreNikakA isa ora lakSya gayA ki muni yazodharane hama donoMko samAna rItise hI dharma vRddhi dI hai / dharmavRddhi dete samaya munirAjane zatrubhitrakA kuchabhI vibhAga nahIM kiyA hai / inakI hama donoMpara kRpA bhI ekasI jAna paDatI hai / mahArAja ekadama avAk rahagaye / tatkAla unakA mana saMkalpa vikalpoMse vyApta hogayA / ve khinna ho aisA vicArane lage muni yazodharako dhanya hai / galemeM sarpa paDanepara aneka pIDA sahana karate bhI inhoMne uttamakSamAko na choDA / rAmIcelanAne galese sarpa nikAla inakI bhaktibhAva se sevA kii| aura maiMne inake gameM srpddaalaa| inakI aneka prakArase haMsIkI / evaM inakI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 214 ). kuchabhI bhakti bhI na kii| tobhI munirAjakA bhAva hamadoMnopara samAna hI pratIta horahA hai / hAya ! meM bar3A nIca narAdhama hUM joki maiMne ese paramayogI kI yaha avajJA kI / dekho kahAM to paramapavitra yaha munirAjakA zarIra ! aura kahAM meM isakA vighAtecchu ? hAya mujha sahasravAra dhikkAra hai / saMsArameM mere samAna koI bajrapApI na hogA / are ajJAnavaza maine ye kyA anartha kara pADe ? aba kaise inapApAMse merA chuTakArA hogA ; / hAya mujhe aba niyamase naraka Adi ghora durgatioMmeM jAnA pdd'egaa| aba niyamase vahAMke duHkha bhogane par3eMge / aba maiM kyA karUM? kahAM jAUM? isa kamAye huve pApakA pazcAttApa kaise karUM : aba pApa nivRttyartha merA upAya yahI zreyaskara hogA ki maiM khaDgase apanA zira kATUM aura munirAjake caraNAMmeM gira samasta pApoMkA zamana karUM / kRpAsiMdho ! mere aparAdha kSamA kariye / mujhe durgatise vcaaiye| tathA isaprakAra vicAra karate karate mAre lajjAke mahArAjakA mastaka nata ho gayA / mAre duHkhake unakI AMkhose aviMdU Tapaka paDI! ____ munirAja paramajJAnI the unhoMne caTa rAjAke manakA tAtparya samajha liyA / evaM mahArAjako sAMtvanA dete huve ve isaprakAra kahane lge| __ naranAtha ! tumheM kisIprakArakA viparIta vicAra nahIM karanA caahiye| pApavinAzArtha jo tumane AtmahatyAkA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ ....~~~... vicAra kiyA hai so ThIka nahIM, AtmahatyAse rattIbhara pApoMkA nAza nahIM ho sakatA / isa karmase ulTA ghora pApakA baMdha hI hogA ! magadheza ! ajJAna vaza jo jIva talavAra viSa Adise apanI AtmAkA ghAta karalete haiN| ve yadyapi maraNake pahile samajha to yaha lete haiM ki hamArI AtmA kaSToMse mukta ho jaaygii| parabhavameM hama sukha mileNge| kiMtu unakI yaha baDI mUla samajhanI cAhiye / AtmaghAtase kadApi sukha nahIM mila sakatA / AtmaghAtase pariNAma saMklezamaya ho jAte haiN| saMklezamaya pariNAmoMse azubha baMdha hotA hai / aura azubha baMdha se naraka Adi ghora durgatioMme jAnA paDatA hai / rAjan ! yadi tuma apanA hita hI karanA cAhate ho to isa azubha saMkalpako choDo / apanI AtmAkI niMdA kro| evaM isa pApakA zAstra meM jA prAyazcita likhA hai use kro| vizvAsa rakkho pApoMse mukta hone kA yahI upAya hai / AtmahatyAte pApoMkI zAMti nahIM ho sktii| ____ munirAjake ye vacana suna to mahArAja acaMbhemeM par3agaye / ve mahArAnI ke muMhakI Ara tAkakara kahane lage / suMdari ! yaha bAta kyA huI ? munirAjane mere manakA abhiprAya kaise jAna liyA ? ahA ! the muni sAdhAraNa muni nhiiN| kiM tu koI mahAmuni haiM / mahArAjake mukhase yaha bAta suna rAnI calanAne kahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 216 ) nAtha ! hAtha kI rekhAke samAna samasta padArthoM ko jAnanevAle kyA ina munirAjako jJAnavibhUtiko Apa nahIM jAnate ! / prANanAtha ! Apake manakI bAta munirAjane apane paramapavitra jJAnase jAna lI hai / Apa acaMbhA na kareM munirAjako Apake aMtaraMgakI bAtakA patA lagAnA koI kaThina bAta nahIM / Apake bhavAMtara kA hAla bhI ye batA sakate haiN| yadi Apako icchA hai to pUchiye / Apa inake jJAnakI apUrva mahimA samajheM / rAnI celanA se munirAjake jJAna kI yaha apUrva mahimA suna abato mahArAja magada kaMTha ho gaye / apanI AkhoMse AnaMdAzru poMchate huve ve munirAjase isaprakAra nivedana karane lage kRpAsiMdho ! maiM parabhavameM kauna thA ? kisa yoni se maiM isajanma meM AyA hUM? kRpayA mere pUrvabhavakA vistAra pUrvaka varNana khaiN| isa samaya maiM apane bhavAMtara ke caritra sunanekeliye ati Atura evaM utsuka huuN| ativinayI mahArAja zreNikake aise bacana suna munirAjane kahArAjan ! yadi tumheM apane caritra sunanekI icchA hai to tuma dhyAna pUrvaka suno maiM kahatA hUM isIloka meM lAkha yojana cauDA, dvIpoMkA ziratAja, apanI golAIle caMdramA kI golAIko nIce karanevAlA jambUdvIpa hai / jaMbUdvIpameM suvarNake raMgakA sumeru nAmakA parvata hai| sumeru parvata kI pazcima dizAmeM jo vijayArddha parvata se cha khaMDomeM vibhakta hai, bharatakSetra hai / bharatakSetra meM eka ati rama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 217 ) NIya sthAna jo ki svargake nirAlaMba honeke kAraNa, pRthvIpara girA huvA svargakA Tukar3A hI hai kyA ? aisI manuSyoM ko bhrAMti karanevAlA hai AryakhaMDa hai / AryakhaMDa meM apanI kAMtise sUryakAMtiko tiraskRta karanevAlA, jagadvikhyAta, samastadezoM kA ziromaNi sUryakAMta deza hai| sUryakAMtadezameM kukkuTasaMpAtya grAma / manohara, puruSoMke cittoMko anekaprakArase AnaMda pradAna karanevAlIM uttamottama striyAM hai / sarvadA yaha deza uttamottana dhAnya sonA, cAMdI Adi padArthoMse zobhita, Ara UMce UMce dhanikagRha vyApta rahatA hai / isIdezameM eka nagara jo ki utta mottama vAvar3I kUpa evaM svAdiSTa dhAnyoM se zobhita hai sUrapura haM / sUrapurake bAjAra meM jisasamaya ratnoMkI DherI najara AtI hai usasamaya yahI mAlUma hotA hai mAno pAnI rahita sAkSAt samudra Akara hI isakI sevA kara rahA hai / aura jaba UMce UMca dhanika gRhoMkI zikharapara suvarNakalaza dekhane meM Ate haiM taba yaha jAna par3atA hai mAno caMdramA isanagarakI sadA sevA karatA rahatA hai / vaha para bhaktibhAva se uttamottama jinAlayoMmeM bhagavAnakI pUjAkara bhavyajIva apane pApakA nAza karate haiM / aura mayUra jisasamaya gavAkSoMse nikalA huvA sugaMdhita dhUtrAM dekhate haiM to use megha samajha asamayameM hI nAcane laga jAte haiM / evaM vahAM kaI eka bhavyajIva saMsArabhogoM se virakta ho 1 sarvadAkeliye karmabaMdhana se chUTajAte haiM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 218 ) sUryapurakA khAmI jo nItipUrvaka prajApAlaka evaM zatruoM ko bhayAvaha thA rAjA mitra thaa| rAjA mitrakI paTarAnI zrImatI thii| zrImatI vAstavameM atizaya zobhAyukta honese zrImatI hI thii| mahArAja mitrake zrImatI rAnIse utpanna kumAra sumitra thaa| subhitra nItizAstrakA bhaleprakAra vettA, vivekI,saccaritra aura vizAla kiMtu manohara netroMse zobhita thaa| rAjA mitra ke maMtrIkA nAma matisAgara thA / joki nItimArgAnusAra rAjya kI sabhAla rakhatA thA / maMtrI matisAgarake manohararUpakI khAni, rUpiNI nAmakI bhAryA thii| aura rUpiNIse utpanna putra suSaNa thA / suSeNa mAtA pitAko sadA sukha detA thaa| aura pratyekakArya ko vicArapUrvaka karatA thaa| rAjA mitrakA putra sumitra aura suSeNa donoM samavayaska the / isaliye ve donoM ApasameM khelAkarate the| sumitrako abhimAna adhika thaa| vaha abhimAnameM Akara suSeNako bar3A kaSTa detA thaa| aneka prakArakI avajJA bhI kiyA karatA thaa| ekadina subhitra aura suSeNa kisI bAvar3Ipara snAnArtha gye| ve donoM kamalapatrase muMha DhAMka bAra bAra jalameM DubakI mArane lage sumitra bar3A kautUhalI thaa| suSaNako vAra bAra DubAtA thaa| aura khUba haMsI karatA thaa| sumitrake isavartAvase yadyapi suSeNako duHkha hotA thA kiMtu rAjA bhitrake bhayase vaha kucha nahIM kahatA thA / udAsanibhAvasaM usake sarva anartha sahatA thaa| - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ *...................... kadAcit rAjA mitrakA zarIrAMta hojAnese sumitra rAjA bngyaa| sumitrako rAjA jAna maMtriputra muSeNako ati ciMtA ho gii| vaha vicAranelagA-sumitrakI prakRti krUra hai| yaha duSTa mujhe bAlakapanameM bar3e kaSTa detA thaa| aba to yaha rAjA ho gayA, mujhe aba yaha aura bhI adhika kaSTa degA / isaliye ava sabase acchA yahI hogA ki isake rAjyameM na rhnaa| tathA aisA vicAra kara suSeNane zIghra hI kuTuMbase moha toddaadiyaa| evaM banameM jAkara jainadIkSA dhAraNa kara ve ugratapa krnelge| ____ jabase suSeNa munirAja banameM gaye tabase ve rAjamaMdirameM na Aye / rAjA sumitra bhI rAjapAkara AnaMdase bhoga bhogane lge| unako bhI suSeNakI kucha yAda na AI / kadAcit rAjA sumitra ekAMta sthAnameM baiThe the| unheM acAnaka hI suSeNakI yAda aagii| suSeNakA smaraNa hote hI unhoMne caTa kisI pArzvacara (sipAhI)se ghara pUchA kaho bhAI ! Ajakala mere paramapavitra mitra suSeNa rAja maMdirameM nahIM aate| ve kahAM rahate hai ? aura kyoM nahIM Ate / mahArAjake mukhase suSeNake vAvata ye vacana suna pArzvacarane kahA. kRpAnAtha ! suSeNa to digaMbara dIkSAdhAraNa kara muni ho gye| aba unhoMne samasta saMsArase moha chodd'diyaa| ve Ajakala banameM rahate haiM / isaliye Apake maMdirameM nahIM Ate / pArzvacarake mukhase apane priyamitra suSeNakA yaha samAcAra suna rAjA sumitra | bar3e duHkhI hue / unheM suSeNakI aba bar3I yAda Ane lgii| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) ___ kadAcit rAjA sumitrako yaha patA lagA ki munirAja suSeNa sU'pura ke udyAnameM A virAne haiM / unheM bar3I khuzI huii| mumirAjake Agamana zravaNase rAjA subhitrakA cittarUrI kamala vikasita hogyaa| unhoMne munirAjake darzanArtha zIghra hI nagara meM diDhoDA piTavA diyA / evaM svayaM bhI eka unnata gajapara mavAra ho baDe ThATa vATase muni darzanakeliye gye| jyoMhI rAjA sabhitrakA hAthI banameM pahuMcA / ve gajase caTa utara paDe / munirAja suSeNake pAsa jAkara unakI tIna pradakSiNA dii| ati vinayase namaskAra kiyaa| evaM pravala mohake udayase suSeNakI munimudrAkI ora kucha na vicAra kara ve yaha kahane lge| priyamitra ! merA rAjya vizAla rAjya hai| zubhakarmaka udayase mujhe vaha mila gayA hai| aise vizAla rAjyakI kucha bhI paravA na kara mere binA pUche Apa muni banagaye yaha ThIka na kiyA / Apako AdhA rAjya le bhoga bhogane the| aba bhI Apa isa padakA parityAga karadeM / bhalA saMsArameM aisA kauMna buddhimAna hogA ? jo zubha evaM pratyakSa mukha denevAle rAjyako choDa dudhara tapha. AcaraNa karaigA / rAjA sumitrake mukhase ye mohapUrNa vacana suna munirAja suSeNane kahA rAjan ! maiM apanI AtmAko zAMtimaya avasthAmeM lAnA cAhatA huuN| parabhavameM merI AtmA zAMtisvarUpakA anubhava karai isaliye maiMne yaha tapa karanA prAraMbha karadiyA hai / mujhe vizvAsa hai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 221 ) " ki uttamatapakI kRpAse manuSyoMko svarga mokSa sukha milate haiM / isIkI kRpAse rAjya, uttamottama vibhUtiyAM, uttama yaza evaM uttama aizvarya prApta hote haiM / munirAja suSeNake mukha se ye vacana suna rAjA sumitra aura to kucha na kahA kiM tu itanA nivedana aura bhI kiyA / muninAtha ! yadi Apa tapa choDanA nahIM cAhate to kRpAkara Apa mere rAjamaMdira meM bhojanArtha jarUra Ave / aura mere Upara kRpAkareM / rAjAke ye vacanabhI moha paripUrNa jAna munivara suSeNane kahA : naranAtha ! maiM isa kAma karaneke liye bhI sarvathA asamartha hUM / digaMbara munioMko isabAtakI pUrNatayA manAI hai / ve saMketapUrvaka AhAra nahIM le sakate / Apa nizcaya samajhiye jo bhojana mana vacana kAyadvArA svayaM kiyA, evaM parase karAyA gayA, vA parako karate dekha 'acchA hai' ityAdi anumodanApUrvaka, hogA digaMbara muni usa bhojanako kadApi na kreNge| kiMtu unake yogya vahI bhojana ho sakatA hai jo prAsuka hogaa| unake uddeza se na banA hogaa| aura vidhipUrvaka hogA / rAjan ! digaMbara muni atithi huvA karate haiM / unake AhArakI koI tithi nizcita nahIM rahatI / muni nimaMtraNa AmaMtraNa pUrvaka bhI bhojana nahIM kara skte| Apa vizvAsa rakhiye jo muni nizcita tithi meM nimaMtraNa pUrvaka AhAra karanevAle haiM / kRta kArita anumodanAkA kucha bhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 222 ) vicAra nahIM rakhate / ve muni nahIM jihAke lolupI haiN| evaM bajra mUrkha haiM / hAM yadi mere yogya jainazAstrase Avaruddha koI kAma ho to maiM kara sakatA huuN| munirAjakI dRSTi sAMsArika kAmase aisI upekSAyukta dekha rAjA sumitrane kuchabhI javAva na diyaa| usane zIghra hI munirAjake caraNoMko namaskAra kiyA / evaM hatAza ho cupacApa rAjamaMdirakI ora claadyaa| yadyapi rAjA sumitra hatAza ho rAja maMdirameM to Agaye / kiMtu unakA suSeNaviSayaka moha kama na huvaa| unake manameM mohakA yaha aMkura khaDA hI rahA ki kisIrItise muni suSaNa rAja maMdirameM AhAra leN| isaliye jyoM hI vaha rAja maMdirameM aayaa| zIghra hI usane,yaha samajha ki muni suSeNako jaba anyatra AhAra na milaigA to mere yahAM jarUra leNge| nagarameM yaha kaDI AjJA kara dI ki, suSeNa muniko koI ahAra na de| aura pratidina muni suSeNakI rAha dekhatA rhaa| kaI dina vAda munirAja suSeNa do pakSakI pAraNAkeliye nagarameM AhArArtha Aye / ve vidhipUrvaka idhara udhara grahasthoMke ghara gye| kiMtu rAjAkI AjJAse kisIne unheM AhAra na diyA / aMtameM samyagdarzanAdiguNoMse bhUSita, vidvAn AhArake na milane para bhI prasastracitta, muni suSeNa jUrA pramANa bhUmiko nirakhate rAja maMdirakI ora AhArArtha cala diye / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ -warrrrmmmmmmmmmmmmmmmmm ( 223 ) idhara munirAjakA to rAjamaMdira meM praveza huvA / aura idhara rAjA sumitrakI sabhAmeM rAjA vaira kA eka dUta A phuNcaa| dUtamukhate samAcAra suna rAjA sumitra ati vyAkula ho gye| cittakI ghabaDAhaTase ve munirAjako na dekha sake / anya kisI ne munirAjako AhAra diyA nhiiN| isaliye apanA pravala aMtarAya jAna munirAja tatkAla vanako lauTa gaye / evaM unhoMne do pakSakA proSadhavrata dhAraNa krliyaa| ____jaba do pakSa samApta ho gaye to phira munirAja AhArako Aye / aura usItaraha samasta grahasthoMke ghara ghUma kara ve rAjamaMdira kI ora gaye / jyoMhI munirAja rAjamaMdirake pAsa pahuMce tyoMhI rAjA sumitrake hAthIne baMdhana toDa diyA / evaM janasamudAyako vyAqala karatA huvA vaha nagarameM upadrava karane lagA isaliye isa bhayaMkara dRzyase apanA bhojanAMtarAya samajha muni rAja phira vanako lauTa gye| usa dina bhI unako AhAra na milA / evaM vanameM jAkara phira unhoMne do pakSakA proSadha vrata dhAraNa kara liyaa| pratijJAke pUrNa ho jAnepara munirAja phira bhI do pakSa vAda nagarameM aaye| gRhasthoMke gharomeM AhAra na pAkara ve rAja maMdirameM AhArArtha gaye / idhara munirAjakA to rAja maMdirameM Agamana huvaa| aura udhara rAjamadirameM bar3e jorase ami jala uThI / AmajvAlA dekha rAjA sumitra Adi ghaba Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 224 ) ddaagye| usa dina bhI rAjA sumitrakI dRSTi munirAja para na paDI / evaM munirAja bhI AhArakA aMtarAya samajha banakI ora cala diye| ___ munirAja vanakI ora jA rahe the / unakI deha AhArake na milanase sarvathA kSINa ho cukI thI-jyoMhI gRhasthoMkI dRSTi munirAja para paDI munirAjakA zarIra ati kSINa dekha unheM bahuta duHkha huvA / ve khule zabdoMmeM rAjA sumitrakI niMdA karane lage / dekho yaha rAjA baDA duSTa hai isasamaya yaha munirAjake AhArameM pUrA pUrA aMtarAya kara rahA hai| na yaha duSTa svayaM AhAra detA hai| aura na kisI dUsareko dene detA hai| manuSyoMko isaprakAra vAtacIta karate sna muni suSaNa IryApatha dhyAnasa vicalita ho gaye / AhArake na milanese mAre krodhake unakA zarIra lAla ho gayA / ve vicArane lagedekho isa rAjA kI duSTatA jisasamaya maiM muni nahIM thA usa samaya bhI yaha mujhe aneka saMtApa detA thA / aura aba maiM muni ho gyaa| isake sAtha merA kucha bhI saMbaMdha na rahA to bhI yaha mujhe saMtApa diye binA nahIM mAnatA / aisA nIca cAMDAla koI rAjA nahIM dIkha pddtaa| tathA isaprakAra krodhAMdha ho muni suSeNa ne bar3e jorase kisI pattharameM lAta mArI / lAta mArate hI ve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 225 ) ekadama jamInapara girgye| tatkAla unake prANa pakheru uddbhge| evaM khoTe nidAnasa muni suSaNa vyaMtara hogye| muni suSeNakI mRtyukA samAcAra rAjA sumitrane bhI munA / sunate hI unakA citta ati Ahata hogayA / sumitrako Adi le maMtrI Adi suSeNakI mRtyu para ati zoka karane lge| kisIdina suSeNakI mRtyuse sumitrake duHkhakI sImA yahAM taka bar3ha gaI ki usane samasta rAjyakA parityAga kara diyA / zIghra hI tApasake vrata dhAraNa kara liye / Ara Ayuke aMtameM mara kara khoTe tapake prabhAvase vaha bhI deva ho gyaa| magadheza ! aba devagatikI Ayuko samApta kara rAjA sumitrakA jIva to to zroNaka huvA hai| ora muni suSeNakA javi apane Ayukarmake aMtameM rAnI celanAke garbhameM AvegA / vaha kuNaka nAma kA dhAraka terA putra hogA / evaM terA putra hokara bhI vaha teroliye sadA zatru hI rhegaa| munirAja yazodharake mukhase apane pUrvabhavakA yaha vRttAMta suna rAjA zreNikako zIghra hI jAtimmaraNa ho gayA / jAtismaraNake valase unhoMne zIghra hI apane pUrvabhavakA hAla vAstavika rItise jAna liyaa| evaM munirAjake guNoMkI mukta kaMThase . prazaMsA karate huve ve aisA vicAra karane lage-- ___ ahA ! ! ! muni yazodharakA jJAna dhanya hai| uttama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~ .. .---.-. --- .. ( 226 ) kSamA bhI inakI prazaMsAke lAyaka hai| parISahoMke jItanemeM dhIratA bhI inakI lokottara hai / inake pratyeka guNa para vicAra karanese yahI bAta jAna paDatI hai ki muAna yazodharasA parama dhyAnI parama jJAnI muni zAyada hI saMsArameM hogA ? zrI jineMdra bhagavAnakA zAsana bhI saMsArameM dhanya hai| jinAgamameM jo tattva kahe gaye haiN| aura unakA jisarItise svarUpa varNana kiyA gayA hai sarvathA satya hai / jinokta jIvAditattvoMse bhinna tattva mithyA tattva haiN| yazodhara munirAja apane vratameM sarvathA dRDha haiN| sAdhuoMke vAstavika lakSaNa muni yazodharameM hI saMghaTita hote haiN| evaM mahArAjakI vicAra sImA aba aura bhI caDha gaI ve manahI mana yaha bhI kahane lage--jo sAdhu bhole jIvoMke vaMcaka haiM / viSaya laMpaTI haiN| hAthI ghoDA mAla khajAnA strI Adi pAragrahoMke dhAraka haiN| vAstavika jJAna dhyAnase bahirbhUta haiN| ve nAmake hI sAdha haiN| pAkhaMDI sAdhu kadApi guru nahIM bana sakate / ve saMsAra samudrameM DubAne vAle haiN| isaprakAra vicAra karate karate mahArAja zroNakako apanI AtmAkA kucha vAstavika jJAna ho gyaa| unhoMne zIghra hI zrAvakake vrata dhAraNa karaliye / rAnI celanA sahita mahArAja zreNikane vinayase munirAjake caraNoMko namaskAra kiyA / evaM munirAjake guNoMmeM saMlagnacitta, unakI vAraMvAra stuti karate huve mahArAja zreNika aura rAnI celanA AnaMda pUrvaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ wrrrrrrrrrrrrrrrrrrramany ---- ( 227 ) apane rAjamaMdirakI ora cala diye / mahArAjane jina dharmakI parama bhakta rAnI celanAke sAtha bar3e ThATavATase rAja maMdirameM praveza kiyaa| aura apanI kIrtise samasta dizoyeM sapheda karanevAle mahArAja bhale prakAra jina bhagavAnakI pUjA ArAdhanA evaM unake guNoM kA stavana karate huve rAja maMdirameM rahane lge| kadAcit bauddha sAdhuoMko isabAtakA patA lagA ki mahArAja zreNikane kisI jaina munike upadezase jaina dharma dhAraNa kara liyA hai / unake pariNAma bauddha dharmase sarvathA vimukha ho gaye haiM / ve zIghra hI mahArAja zreNikake pAsa Aye / aura aisA upadeza dene lge| priya magadheza ! yaha bAta sunanemeM AI hai ki Apane bauddha dharmakA sarvathA parityAga kara diyA hai| Apa jaina dharmake parama bhakta ho gaye haiM ? yadi yaha bAta satya hai to Apane baDA anartha evaM avicArita kAma kara par3A / hamaiM saMdeha hotA hai ki parama pavitra, jIvoMko yathArtha sukha denevAle, zrI buddha devake dharma aura yathArtha tattvAko choDakara, nissAra, jIvoMkA ahitakAraka jainadharma aura usake tattvoM para Apane kaise vizvAsa kara liyA ? prajAnAtha ! striyoMkI apekSA buddhibala manuSyakA adhika hotA hai / isaliye sarvathA saMsArameM yahI bAta dekhanemeM AtI hai ki yadi strI kisI viparIta mArga para calanevAlI ho to catura puruSa apane buddhibalase usai sanmArga para le Ate Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 228 ) haiM / kiMtu yaha bAta kahIM nahIM dekhI ki strIke kahanese ve viparIta mArgagAmI ho jAMyaApa vizvAsa rakhiye jo manuSya strIkI bAtoMmeM Akara apane samIcIna mArgakA tyAga karadete haiM / aura viparIta mArgako hI samyaka mArga samajhana laga jAta haiN| ve manuSya vidvAnoMkI dRSTimeM catura nahIM samajhe jAte / strIke kahane meM calane vAlA manuSya A vAlagopAla niMdA bhAjana vana jAtA hai / rAjan ! Apa buddhimAna haiN| pratyeka kArya vicAra pUrvaka karate haiM / tathApi na mAlUma Apane kaise strI kI vAtomeM phasakara apane pavitra dharmakA parityAga kara diyA ? hamaiM isa bAtakI koI paravA nahIM ki Apajaina vanaiM athavA bauddha haiM / kiM tu yahAM yaha kahanA hamai AvazyakIya hogA ki yadi Apa jaina munioMkI apekSA bauddha sAdhuoMko alpajJAnI samajhate haiM, to Apa kRpayA phirase isa bAtakA nirNaya kara leN| pIche Apa bauddha dharmakA parityAga kara deM / magadhAdhipa ! hameM pUrNa vizvAsa hai ki anekaprakArake jJAna vijJAnake bhaMDAra, parama pavitra, bauddha sAdhuoMke sAmana jaina dharmasevI munI koI cIja nhiiN| aura na bauddhadharmake sAmane jaina dharma hI koI cIja hai| yAda rakhiye yadi Apa yoMhI vinA parikSA kiye jaina dharma dhAraNa kara leMge / aura bauddha dharma choDa deMge to Apako abhI nahIM to pIche jarUra pachitAnA hogaa| prabala pavanake sAmane acalabhI vRkSa kahAMtaka calAyamAna nahIM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 229 ) hotaa| kutarkase manuSyake sadvicAra kahAMtaka kinArA nahIM karajAte? jyoMhI mahArAjane bauddhoM kA laMbA cauDA upadeza sunA 'pAnIke abhAvase jaisA abhinava vRkSa kumalA jAtA ha' mahArAjakA jainadharmarUpI paudA kumalA gayA / aba unakA citta phira DAmADola hogyaa| unake manameM phirase jainadharma evaM jaina munioMkI parIkSAkA vicAra Akara sAmane ThaDukAne lgaa| ___kadAcit mahArAjane jaina munioMkI parIkSArtha rAjamaMdirameM guptarItise eka gaharA gaDhA khudavAyA / usameM kucha haDDI carma Adi apavitra padArtha magAkara rakhavAdiye / aura rAnIse jAkara kahA____ kAMte ! aba maiM jainadharmakA paripUrNa bhakta hogayA hUM / mere samastAvecAra bauddhadharmase sarvathA haTa gaye haiN| kadAcit bhAgyavaza yadi koI jainamuni rAjamaMdiraseM AhArArtha AveM to tU isapavitramaMdirameM AhAra denA unakI bhakti sevA sanmAna bhI khUba karanA rAnI celanA baDI paMDitA thii| mahArAjakI yaha Akasmika vacanabhaMgI suna usai zIghra hI isavAtakA bodha hogayA ki mahArAjane jainamuniAMkI parIkSArtha avazya hI kucha DhoMga racA hai / aura mahArAjake pariNAma bauddhadharmakI aura phira jhukehuye pratIta hote haiN| kucha dinake pazcAt bhaleprakAra IryAsamitike paripAlaka, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 230 ) paramapavitra tIna munirAja rAjamaMdira meM AhArArtha Aye / jyoMhI mahArAjakI dRSTi muniopara paDI ve zIghra hI rAnake pAsa gaye / aura kahane lage- priye ! munirAja rAjamaMdira meM AhArArtha A rahe haiN| jaldI tayAra ho unakA par3igAhana kara / tathA svayaM bhI munioM ke sAmane Akara khaDe hogaye / munirAja yathAsthAna Akara Thahara gaye / jyoMhI rAnIne munirAjoMko dekhA vinamra mastaka ho unheM namaskAra kiyA / tathA mahArAjadvArA kI huI parIkSA se jainadharma para kucha AghAta na pahuMce yaha vicAra rAnIne zIghra hI vinayase kahA : he manogupti Adi trigupti pAlaka, parasottama, munirAjo ! Apa AhArArtha rAjamaMdira meM tiSThe / unameM se koI bhI muni triguptikA pAlaka thA nahIM / saba do do guptioM ke pAlaka the / isaliye jyoMhI rAnIke vacana sune unhoMne zIghra hI apanI do do aMguliyAM uThA dI / tathA do aguliyoMke uThAne se rAnIko yaha jatalAkara ki he rAnI ! hama do do guptiyoMke hI pAlaka haiM, zIghra vanakI ora cala diye / usIsamaya koI guNasAgara nAmake munirAja bhI purameM AhArArtha Aye / muniguNasAgarako avadhijJAnake valase rAjAkA bhItarI vicAra vidita ho gayA thaa| isaliye ve sIdhe rAjamaMdira meM hI ghuse cale Aye / munirAjapara rAnIkI dRSTi paDI / unheM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ nata mastaka ho, rAnIne namaskAra kiyA / evaM vinayase vaha isa prakAra kahane lgii| he viguptiyoM ke pAlaka paramottama munirAja! Apa rAjamaMdirameM AhArArtha tthhreN| ____muni guNasAgarane jyoMhI rAnIke vacana sune zIghra hI unhoMne apanI tIna aMguliyA dikhA dii| munirAjakI tInoM aMguliyA dekha rAnI ati prasanna huii| usane zIghra hI mahArAjako apane pAsa bulAyA / mahArAjane Akara bhakti bhAvase munirAjako namaskAra kiyA / Age baDhakara rAnIne munirAjako kASThAsana diyA / unakA paDigAhana (pratigRhIta ) kiyA / garama pAnIse unake caraNa prakSAlana kiye / evaM mahArAja nata mastaka ho unheM bhojanAlayameM AhArArtha le gaye / ____ mahArAjakI prArthanAnusAra munirAja bhojAnalayameM gaye to shii| kiM tu jyoMhI ve vahAM pahuMce adhavijJAnake balase zIghra hI unheM gaDhe huve haDDI cAmakA patA laga gyaa| ve tatkAla hI yaha kaha ki rAjan ! terA ghara apavitra hai, vahAMse dhara loTe / aura iryApathase jIvoMkI rakSA karate huve banakI ora cale aaye| cAro munioMko isaprakAra rAjamaMdirase vinA kAraNa loTA dekha rAjA zreNika Adi samasta jana hAhAkAra karane lage-musioMkA alaukika jJAna dekha saba manupyoMke mukhase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ unakI prazaMsA nikalane lgii| mahArAja zreNikako bhI isavAtakA parama duHkha huvaa| ve zIghra rAnIke pAsa Aye aura kahane lage priye ! yaha kyA huvA / munirAja akAraNa hI kyoM AhAra choDa cale gaye ? kucha jAna nahIM par3atA zIghra kaho / mahArAjake aise vacana suna rAnIne uttara diyA____ nAtha ! maiM bhI isavAtako na jAna sakI munigaNa kyoM to rAjamaMdirameM AhArArtha Aye aura kyoM phira vinA AhAraliye cale gaye / svAmin ! caliye apana zIghra hI vana caleM / aura jahAMpara ve parama pavitra yatIzvara virAjamAna haiN| vahAM jAkara unhIM se yaha bAta pUMche / rAnI celanAkI manohara evaM saMzaya nivAraka yaha yukti mahArAjako pasaMda aagii| atizaya tejasvI aura munidarzanArtha utkaMThita ve donoM daMpatI jahAM munirAja virAjamAna the vahIM gaye / prathama hI prathama mahArAjakI dRSTi munivara dharmaghoSa para pddii| tatkAla ve dono daMpatI unake pAsa gaye / bhAktapUrvaka unake caraNoMko namaskAra kiyA / evaM ati vinayase mahArAjane yaha pUchA____ prabho ! samasta jagatake uddhAraka svAmin ! mere zubhodaya se Apa rAjamaMdirameM AhArArtha gaye the| kiMtu Apa vinA AhArake hI cale Aye / maiM yaha na jAna sakA kyoM to Apa rAjamaMdirameM AhArArtha gaye aura kyoM lauTa Aye ? kRpA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 233 ) kara zIghra mere isa saMzayako dUra kareM / rAjAke aisa vacana suna munivara dharmaghoSane kahA : rAjan jaba hama rAjamaMdirameM AhArArtha pahuMce the| hameM dekha rAnI celanAne yaha kahA thA he triguptipAlaka munigaja ! Apa mere rAjamaMdirameM AhArArtha virAjai / hama triguptipAlaka the nahiM isaliye hama vahAM na Thahare / hamAre na ThaharanekA aura dUsarA koI kAraNa na thaa| munirAjake ese vacana suna mahArAja Azcarya sAgarameM gotA mArane lge| ve socane lage ye parama pavitra munirAja kisa gupti ke pAlaka nahIM haiM ? tathA aisA kucha samaya soca vicAra kara mahArAjane zIghra hI munirAjase nivedana kiyA-- kRpAnAtha ! kyA Apake tInoM hI gupti nahIM haiN| athavA koI eka nahIM hai| tathA vaha kyoM nahIM hai ? kRpayA zIghra kahaiM mahArAja zreNikake aise lAlasA yukta vacana sunakara munirAjane kahA rAjan ! hamAre manogupti nahIM hai| vaha kyoM nahIM hai usakA kAraNa kahatA hUM Apa dhyAna pUrvaka suneN| ____ anaka prakArake uttamottama nagaroMse vyApta isI jaMbUdvIpameM eka kAlaMga nAmakA deza hai / kaliMga dezameM atizaya manohara bAjAroMkI zreNiyoMse vyApta eka daMtapara nAmakA sarvottama nagara hai / daMtapurakA svAmI joki nIti pUrvaka prajAkA pAlaka maMtrI evaM bar3e 2 sAmaMtoMse beSTita, sUryake samAna pratApI thA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 234 ) maiM rAjA dharmaghoSa thaa| merI paTarAnIkA nAma lakSmImatI thA rAnI lakSmImatI ati manoharA thii| samasta rAniyoMmeM merI prANavallabhA thI / caMdramukhI evaM kAmamaMjarI thii| hama donoM daMpatImeM gADha prema thaa| eka dUsareko dekha kara jItA thA / yahAM taka ki hama donoM aise premameM masta the ki hamako jAtA huA kAla bhI nahIM mAlUma hotA thaa| ____ kadAcit mujhai eka digaMbara guruke darzanakA saubhAgya milA / maiMne unake mukhase jainadharmakA upadeza sunA / upadeza meM munirAjake mukhase jyoM hI maine saMsArakI anityatA,vijalIke samAna viSaya bhogoMkI capalatA, sunI mAre bhayake merA zarIra kapa gyaa| kucha samaya pahile jo maiM bhogoM ko acchA samajhatA thA ve hI mujhai viSa sarIkhe jAna par3ane lge| maiM eka dama saMsArase udAsa ho gyaa| aura unhIM munirAjake caraNakamalomeM caTa jainezvarI dIkSA dhAraNa krlii| isI pRthvItalameM eka ati manohara kauzAMvI nagarI hai / kauzAMbIpurIke rAjAkA maMtrI joki nItikalAmeM atizaya catura thA garur3avega thaa| maMtrI garuDavegakI priya bhAryA garur3adatA thii| garur3adattA parama suMdarI caMdravadanA evaM pati bhaktA thii| kisIsamaya vihAra karatA karatA maiM kauzAMbI nagarI meM jA phucaa| aura vahAM kisIdina maMtrI garuDa vegake ghara AhArArtha gyaa| jyoM hI garuDadattAne mujhe apane ghara Ate Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 235 ) dekhA bhaleprakAra merA vinaya kiyA / AhvAnana kara kASTAsana para viThAkara merA caraNa prakSAlana kiyaa| evaM mana aura iMdriyoM ko bhaleprakAra saMtuSTa karanevAlA mujhai sarvottama AhAra diyA / AhAra datesamaya garuDadattAke hAthase eka kavala nIce gira gyaa| kavala girate hI merI dRSTi bhI jamIna para paDI / jyoMhI maine garuDadattAke pairakA agUMThA jamIna para dekhA mujhe caTa apanI priyatamA lakSmImatIke agUMThekI yAda AI / mere mana- acAnaka yaha vikalpa uTha khaDA huvA / ahA ! jaisA manohara agUMThA rAnI lakSmImatIkA thA vaisA hI isa garuDadattAkA hai / vata phira kyA thA ? mere manake calita ho jAnese he rAjan ! Ajataka mujhe manoguptikI prApti na huI / isaliye maiM manogupti rahita huuN| ___jyoM hI munivara dharmaghoSake mukhase rAjA zreNikane yaha bAta munI unheM ati prasannatA huii| ve apane manameM kahane lagesamasta pApoMkA nAzaka jineMdrazAsana dhanya hai / satya vaktA munivara dharmaghoSa bhI dhanya haiN| ahA ! jaisI satyatA jainadharmameM hai vaisI kahIM nhiiN| tathA isaprakAra munirAja dharmaghoSakI bAra bAra prasaMzA kara mahArAjane munirAjako bhakti pUrvaka namaskAra kiyA / evaM ve donoM daMpatI vahAMse uThakara munivara jinapAlake pAsa gaye / unheM savinaya namaskAra kara rAjA zreNikane pUchA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 236 ) bhagavan! Aja Apa AhArArtha mere maMdira meM gaye the / Apane mere maMdira meM kyoM AhAra na liyA ? mujhase aisA kyA ghora aparAdha bana par3A thA ? kRpAkara mere isa saMdehako zIghra dUra kareM / rAjA zreNikake aise vacana suna munirAja jinapAlane bhI vahI uttara diyA jo munivaradharmaghoSa ne diyA thA / munirAja se yaha uttara pAkara mahArAja phira acaMbhe meM paDa gaye / manameM ve aisA socane lage ki ina munirAja ke konasI gupti nahIM hai / aura vaha kyoM nahIM hai ? tathA kucha samaya aisA saMkalpa vikalpa kara unhoMne munirAja se pUchA prabho / kRpayA isabAtako khulAsArIti se kahaiM / Apake kauMnasI gupti na thI / aura kyoM na thI ? mere manameM adhika saMzaya hai / munirAjane uttaradiyA --- rAjan ! mere vacana guptiM na thI / vaha kyoM na thI usakA kAraNa sunAtA hUM dhyAnapUrvaka suno isI pRthvImaMDalapara samasta pRthvIkA tilakabhUta eka bhUmitilaka nAmakA nagara hai / nagara bhUmitilakA adhipati bhaleprakAra prajAkA rakSaka, atizaya dharmAtmA rAjA basupAla thA / vasupAlakI priya bhAryA dhAriNI thI / rAnI dhAriNI atimanoharA, uttamottama guNoMkI Akara evaM kAmadevakI jayapatAkA thI / zubha bhAgyodayase rAnI dhAriNIse utpanna eka kanyA thI / jo kanyA caMdravadanA gRganayanA ratirUpA samasta uttamottama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 237 ) ariat Akara evaM apanI zarIrakAMtise aMdhakAra ko nAzakara ne - vAlI thI / aura usakA nAma basukAMtA thA / usIsamaya kauzAMbI purI meM eka caMDapradyotana nAmakA prasiddharAjA rAjya karatA thA / caMDapradyotana atizaya tejasvI vIra evaM vizAlasenAkA svAmI thA / kadAcit kumArI vasukAMtAne yauvana avasthA meM padArpaNa kiyA, rAjA caMDapradyotanako isake yuvatI pane kA patA lagagayA / kamArIke guNoMpara mugdha ho rAjA caMDapradyotanane zIghra hI rAjA supAlase usa putrIkeliye prArthanA kI / aura unake sAtha bahuta kucha prema dikhaayaa| kiMtu rAjA caMDapradyeotana jaina na thA / isaliye rAjA vAsupAlane usakI prArthanA na sunI aura putrI - ke liye sApha inkAra karadI | rAjA caMDapradyotanane yahabAta sunI / usane zIghra hI senA sajAkara bhUmitilaka kI ora prasthAna karadiyA / kucha dina bAda maMjala daramajala karatA karatA rAjA caMDapradyotana bhUmitilaka purameM A pahuMcA / Ate hI usane apanI senAse samastanagara gheraliyA aura laDAIkeliye tayAra ho gayA - rAjA basupAlako isabAtakA patA lagA usane bhI apanI senA sjvaalii| tatkAla vaha caMDapradyotanase laDaneke liye nikala paDA-aura donoM dalakI senAmeM bhayaMkara yuddha honelagA - meghanAda meghazabdase jaise mayUra udhara udhara nAcate phirate haiM meghanAda ( bigula ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 238 ) 1 ke zabda sunane se usasamaya yAdhooMkI bhI vahI dazA hogaI roSameM Akara ve bhI idhara udhara ghUmane lage aura eka dUsare para prahAra karane lage / donoM senAkA ghora saMgrAma sAkSAt mahAmAgarakI upamAko dhAraNa karatA thaa| kyoMki mahAsAgara jaisA parvatoM se vyApta rahatA hai / saMgrAmabhI Ahata ho pRthvIpara girehuve hArUpI parvatoM se vyApta thA / mahAsAgara jaisA taraMga yukta hotA hai, saMgrAmabhI caMcala azvarUpI taraMga yukta thA / mahAsAgara meM jisaprakAra mahAmatsya rahate haiM saMgrAma meM bhI painI talavAroM se kaTe huve manuSyoM ke mukharUpI matsya the / mahAsAgara jaisA jala pUrNa rahatA hai / saMgrAma bhI ghAvoMse nikalate huye raktarUpI jala se pUrNa thA / mahAsAgara jasA maNiratnoM se vyApta rahatA hai saMgrAma bhI mRtayodhAoM ke dAMta maNiratnoMne vyApta thA / mahAsAgara meM jaise bhayaMkara zabda hote haiM / saMgrAma meM bhI hAthiyoM ke cItkAra rUpI zabda the / mahAsAgara jisaprakAra vAlU sahita hotA hai / saMgrAma bhI pisI huI haDDI rUpI vAlU sahita thaa| mahAsamudra jaisA kIcaDa vyApta rahatA hai saMgrAma bhI mAMsarUpI kIcaDase vyApta thA / mahAsAgarameM jaise meDhaka aura kachuve rahate haiM saMgrAma meM bhI vaisehI kaTe huve ghoDoM ke paira meDhaka aura hAthiyoM ke paira kachuve the / mahAsAgara jaisA khaMDa parvata yukta hotA hai / saMgrAma bhI mRtazarIroMke DherarUpa khaMDaparvatayukta thA / mahAsAgara meM jaise sarpa rahate haiM saMgrAma meM bhI kaTI huI hAthiyoMkI pUMche sarpa thIM / mahAsAgara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 239 ) jasA pavana paripUrNa rahatA hai saMgrAma bhI yodhAoMke zvAsocchvAsa rUpI pavana se paripUrNa thA / mahAsAgarameM jaisA baDavAnala hotA hai saMgrAma meM bhI usIprakAra camakate huve cakra baDavAnala the / mahAsAgara jaisA belAyukta hotA hai usIprakAra saMgrAma meM bhI samasta dizAoM meM ghUmate huve rUpI velA thIM / sAgaraneM jaite nAva ora jahAja saMgrAmameM bhI ghor3erUpI nAva aura jahAja the / tathA saMgrAmabha khaGgadhArI khaDgoMse yuddha karate the / muSTiyuddha karanevAle muSTi oMse lar3ate the / koI koI Apasa meM keza pakaDakara yuddha karate the / aneka varipuruSa bhujAoMse laDate the / peroMse laDAI karanevAle pairoMse laDate the / zira lar3AnevAle subhaTa zira lar3Akara yuddha karate the / bahutase subhaTa ApasameM mukha bhir3A kara lar3ate the / gadAdhArI aura tIraMdAja gadAdhArI aura tIraMdAjoM se lar3ate the / ghuDa savAra ghuDasavAroMse, gajasavAra gaja savAroMse, rathasavAra rathasavAroMse, evaM payAde payAdoM se bhayaMkara yuddha karate the / usa saMgrAma meM aneka vIra puruSa zabdayuddha karane vAle the isaliye ve zabdayuddha karate the / laTThI calAnevAle lATThayoMse yuddha karate the / evaM rAjA rAjAoM se yuddha karate the / tathA zilAyuddha karanevAle zilAoM se, vAMsa yuddha karane vAle subhaTa vAMsoMse, vRkSa ukhAr3a kara yuddha karanevAle vRkSa ukhAr3a kara halake dhAraka apane haloMte yuddha karate the / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat yodhA - hote haiM www.umaragyanbhandar.com
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ isaprakAra donoM rAjAoMkA ApasameM kaI dina taka bhayaMkara yuddha hotA rahA / aMtameM jaba vasupAlane yaha dekhA ki rAjA caMDa mAdyotana jItA nahIM jA sakatA to use bar3I ciMtA huI vaha usake jItaneke liye aneka uAya socane lagA___kadAcit vihAra karatA karatA usasamaya maiM bhI kauzAMbImeM jA phuNcaa| maiMne jo vana phileke bilakula pAsa thA usImeM sthita ho dhyAna karanA prAraMbha kara diyA / vahAM dhyAna karate mAlone mujhe dekhA / vaha tatkAla rAjA vasupAlake pAsa bhAgatA bhAgatA pahuMcA ora mere AgamanakA sArA samAcAra rAjAse kaha sunaayaa| sunate hI rAjA vasupAla tatkAla mere darzanakeliye aaye| mere pAsa Akara unhoMne bhakti pUrvaka namaskAra kiyaa| rAjA vamupAlake sAtha aura bhI kaI manuSya the| unameMse eka manuSyane mujhase yaha nivedana kiyA-- prabho! kRpayA rAjA vasupAlako Apa zatruoMkI orase abhaya dAna pradAna kreN| inheM vairiyoMkI orase kaisA bhI bhaya na rhe| __manuSyakI rAgadveSa paripUrNa vAta sunakara maiMne kucha bhI uttara na diyA usa vanakI rakSikA eka devI thI jyoM hI usana yA samAcAra sunA AnI divyavANIse usane zIghra hI uttadiyA-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ___www.umaragyanbhandar.com
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 241 ) rAjan vasupAla ! tujhe kisIprakArakA bhaya nahIM karanA cAhiye niyamase terI vijaya hogii| basa phira kyA thA ? devI to usasamaya adRzya thI isaliye jyoM hI rAjA vasupAlane ye vacana sune mAre AnaMdake usakA zarIra romAMcita hogayA / vaha yaha samajha ki yaha AzArvAda mujhe munirAjane diyA hai bar3I bhaktise usane mujhe namaskAra kiyA / aura bar3I vibhUtike sAtha apane rAjamaMdirakI ora calA gayA-rAjamaMdirama jAkara vijayakI khuzImeM usane toraNa Adi lagAkara nagarameM bar3A bhArI utsava kiyA / samasta dizA badhira karanevAle bAje vajane lage / evaM rAjA vasupAla AnaMdase rahane lagA / rAjA caMDapradyotanako bhI isabAtakA patA lagA / rAjA vasupAlako pakkA jainI samajha usane tatkAla yuddhakA saMkalpa chor3a diyaa| aura saba senAko sAtha le apane nagarakI ora prasthAna krdiyaa| nagarameM jAkara usane jainadharma dhAraNa kara liyA / jinarAjake vAkyoM para usakA pUrA pUrA zraddhAna hogayA aura AnaMdase rahane lgaa| rAjA vasupAlako bhI caMDapradyotanake cale jAnekA patA lgaa| usane zIghra hI kaI maMtrI jo ki parake abhiprAya jAnanemeM atizaya catura the zIghra hI rAjA caMDapradyotanake pAsa bheje aura sArA hAla jAnanA cAhA / rAjAkI AjJAnusAra samasta maMtrI zIghra hI kauzAMbI gaye / rAjA caMDapradyotanakI sabhAmeM 16 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat dial www.umaragyanbhandar.com
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ mnnnnnnn ( 242 ) pahuMca unhoMne vinayase rAjAko namaskAra kiyA aura jo kucha rAjA vasupAlakA saMdezA thA saba kaha sunAyA / maMtrioMke mukhase rAjA basupAlakA yaha saMdezA suna rAjA caMDapradyotanane kahA-- ___maMtrio ! rAjA caMDapradyotana atizaya dharmAtmA hai / dharma use apane prANoMse bhI pyAsa hai / maiMne rAjA vasupAlako jaina samajha yuddhakA saMkalpa chor3a diyA / jo pApI puruSa jainiyoM ke prANoMko duHkhAte haiN| unake sAtha yuddha karate haiM / ve zIghra mRtyu ko prApta hote haiM / aura ve saMsArameM narAdhama kahalAte haiN| .. rAjA : caMDapradyotanase , yaha samAcAra suna maMtrI tatkAla bhUmitilakapurako loTa par3e / caMDapradyotanakA sArA samAcAra rAjA : vasupAlako kaha sunAyA aura unakI anekaprakArasa prazaMsA * karane lage / jyoMhI rAjA vasupAlane yaha bAta sunI unheM ati prsnntaa| huii| cNddprdyotnko| apanA : samAna dharmI samajha rAjA vasupAlane zIghra hI kanyA vasukAMtAkA rAjA caMDapradyotanake sAtha vivAha kara diyA / evaM hAthI ghor3A aadi| uttamottama padArtha dekara rAjA caMDhapradyotanake sAtha bahuta / / kucha hita janAyA / jaba kanyA. vasukAMtAke sAtha rAjA caMupradyotanakA vivAha hogayA to . unako bar3A saMtoSa huvA / ve bar3e AnaMdase rahane .lage / aura donoM daMpatI . bhaleprakAra , sAMsArikasukhakA . anu- 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ mer . . . . . ( 243. ) bhava karane lge| ___kadAcit rAjA caMDapradyotana rAnI' vamukAMtAke sAtha ekAMtameM baiThe the / acAnaka hI unheM bhUmitilakapurake yuddhakA mmaraNa hogayA / vaM rAnI vasukAMtAse kahane lge| priye ! .maiM atizaya pratApI thA / caturaMga senAse maMDita thA apane pratApase maiMne samasta bhUpatiyoMkA mAna galana karadiyA thaa| maiMne tere pitAko itanA balavAna nahIM jAnA thA / hAya tere pitAke sAtha yuddhakara maiMne bar3A anartha kiyA / rAnI vanukAMtAne jaba ye vacana sune to vaha kahane lagI-- nAtha ! Apake barAbara mere pitA balavAna na the / kiM tu munivara jinapAlane unheM abhayadAna de diyA thA isaliye ve Apase parAjita na ho sake / rAnI vamukAMtAke ye vacana suna to mahArAja acaMbhemeM par3a gye| ve kahane lage-- ___caMdravadane ! tuma yaha kyA kaha rahI ho / paramayogI rAga dveSase rahita hote haiM / ve kadApi aisA kAma nahiM kara sakate / yadi munivara jinapAlane rAjA vamupAlako aisA abhayadAna diyA ho to bar3A anartha kara paadd'aa| calo aba hama zIghra unhIM munirAjake pAsa caleM aura unhIMse saba samAcAra pUMche-- rAjA caMDadyotanakI AjJAnusAra rAnI vasukAMtA calane kaliye tayAra hogaI, ve donoM daMpatI bar3e : AnaMdase manivaMda | nArtha gaye / jisasamaya ve donoM daMpatI vanameM pahuMce / aura | Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyoMhI unhoMne mujhe dekhA bar3I bhaktise namaskAra kiyA / tIna pradakSiNA dii| evaM rAjA caMDapredyotanane bar3I vinayase yaha kahA-- samasta vijJAnoMke pAragAmI, bhavyoMko mokSasukha pradAna karanevAle, atizaya kaThina kiMtu paramottama vratake dhAraka, zatrumitroMko samAna samajhanevAle, prabho ! kyA yaha Apako yogya thA ki ekako abhayadAna denA aura dUsarekA aniSTa ciMtana karanA / kRpAnAtha ! prathama to muniyoMkeliye aisA koI avasara nahIM AtA / yadi kisIprakArakA avasara Akara upasthita bhI ho jAya to Apa sarIkhe vItarAga munigaNa usasamaya dhyAnakA avalaMbana karalete haiN| bhalI burI kaisI bhI sammati nahiM dete / rAjA caMDapradyotanake aise vacana suna he rAjana zreNika ! maiMne to kucha javAba na diyaa| kiMtu rAnI vasukAMtA kahane lagI! nAtha ! mere pitAke zubhodayase usasasaya kisI vanarakSikA devIne vaha AzIrvAda diyA thaa| munirAjane kucha bhI nahiM kahA thaa| Apa isa aMzameM munirAjakA jarA bhI doSa na smjheN| basa phira kyA thA ? rAjan ! jyoMhI rAjA caMDapradyotanane rAnI vasukAMtAke vacana sune mAre harSake usakA kaMTha gadagada hogayA / kucha samaya pahile jo usake hRdayameM mere viSayameM kAlupya baiThA thA tatkAla vaha nikala bhaagaa| donoM daMpatIne mujhe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 245 ) bhaktipUrvaka namaskAra kiyA / evaM ve dono daMpatI to kauzAMbIpurImeM AnaMdAnubhava karane lage / aura mujhe usI kAraNa se Aja - taka vacanagupti na prApta huI / maiM aneka dezoM meM vihAra karatA 2 rAjagRha AyA / Aja maiM Apake yahAM AhArArtha bhI gayA kiMtu maiM triguptei pAlaka thA nahIM / isalie maiMne AhAra na liyA mere AhArake na lenekA anya koI kAraNa nahIM | vinIta magadheza ! yaha Apa nizcaya samajhaiM jo muni manogupti vacanagupti aura kAyaguptike pAlaka hote haiM ve niyamase avadhijJAnake dhAraka hote haiN| tInoM guptiyoMmeM eka bhI guptiko na rakhanevAle munirAja ke avadhijJAna manaH paryayajJAna aura kevalajJAna tInoM jJAnoMmeMse ekabhI jJAna nahIM hotA / sAdhAraNajIvoMke samAna unake mati, zruti dohI jJAna hote haiM / rAjan ! manameM utpanna khoTe vikalpoMke nirodhakeliye manogupti kA pAlana kiyA jAtA hai / isa manoguptikA pAlana karanA sarala bAta nahIM / isa guptiko ve hI pAlana kara sakate haiM jo jJAna pUjA Adi aSTa madoMke vijayI, yatIzvara hote haiM / aura zubha evaM azubha saMkalpoMse bahirbhUta rahate / haiM / usIprakAra vacanaguptikI rakSA karanA bhI atikaThina hai / jo munIzvara vacana guptike pAlaka hote haiM / unheM svargasukhakI prApti hotI hai / aneka prakArake kalyANa milate haiM / vizeSa kahAM taka kahA jAya vacanaguptipAlaka munirAja samasta - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmm karmoMkA nAzakara siddha avasthAko bhI prApta ho jAte haiM / tathA isIprakAra kAyaguptikA pAlana bhI atikaThina hai / zarIrase sarvathA nirmama hokara virale hI munIzvara kAyagAptike pAlaka hote haiN| tInoM guttiyoMke pAlaka munirAja nimala hote haiN| unheM tapake prabhAvase anekaprakArako labdhiyAM milatI haiN| unakI AtmA samyagjJAnase sadA bhUSita rahatI hai / evaM ve jaina dharmake saMcAlaka samajhe jAte haiN| ___isaprakAra munivara dharmaghoSa aura jinapAlake mukhase manogupti aura vacanaguptikI kathA suna rAjA zreNika aura rAnI celanAko ati AnaMda milA / ve donoM daMpatI parama pavitra donoM guptioMkI bArabAra prazaMsA karane lge| unake mukhase samastabAdhA rahita munimArgakI evaM kevalipratipAdita zrutajJAna kI bhI jhar3Ajhar3a prazaMsA nikalane lgii| isaprakAra padmanAbha tIrthakarake bhavAMtarake jIva mahArAja zreNikake caritrameM manogupti vacanagupti donoM guptioMkI kathA varNana karanevAlA dazavAM sarga samApta huvA . WALAAR A ya TY M Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ (247 ) gyArahavAM sargaH munivara jinapAladvArA vacanagupti kathAke samApta hojAne para rAjA rAnIne unheM bhaktipUrvaka namaskAra kiyA / dharmapremI ve donoM dampatI munivara maNimAlIke pAsamaye / unheM bhaktipUrvaka namaskArakara rAjAzreNikane vinayase pUcha / ___ saMsAratArakatvAmin ! 'mere abhodayase ApararAjamaMdirameM AhArArtha gaye the / kiMtu Apa / vinAkAraNa vahAMse AhArake vinAhI lauTa Aye / yaha kyA huvA ? mere manameM isavAtakA bar3A saMzaya baiThA hai kRpayA isamere saMzayako zIghra miTAveM / rAjA zreNikane aise vacana suna munirAjane kahA___rAjan / rAnIcelanAne he trigupti pAlaka munirAja Apa AhArArtha rAjamaMdirameM virAjeM' isarItise . hamArA AhvAnana kiyA thA / mere kAyagupti thI nahIM iisaliye maiM vahAM AhAra keliye na ThaharA / vaha kyoM nahiM thI usakA kAraNa sunAtA hUM Apa dhyAna pUrvaka suneM - isI pRthvItalameM atizaya zubha eka maNivata nAmakA dezahai / maNivata - sAkSAt samastadezoMmeM maNike samAnahai / maNidezameM (adharatA ) dhana vidyA AdikI asahAyatA ho yaha bAta nahIM hai vahAMke nivAsI dhanI evaM vidvAna dhana aura vidyA se barAbara sahAyatA karanevAle haiM / ekamAtra adharatA hai to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 248 ) striyoM ke oThoM meM hI hai / vahAM sabaloga sukhI haiM isaliye koI kisI se kisI cIja kI yAcanAbhI nahIM karatA / yadi yAcanA kA vyavahAra hai to varakeliye kanyA aura kanyA ke liye varakA hI hai / usadezameM kisIkA vinAzabhI nahIM kiyA jAtA / yadi vinAza vyavahAra hai to vyAkaraNa meM kvippratyayameM hI hai-kipratyayakA hI lopa kiyA jAtA hai / vahAMke manuSya niraparAdhI haiM isaliye vahAM koI kisIkA bandhana nahIM karatA yadi baMdhana vyavahAra hai to manoharazabda karanevAle pakSiyoM meM hI hai - ve hI piMjarA meM baMdhe rahate haiM ! maNivata dezameM koI AlasIbhI najara nahIM AtA AlasIpanA hai to vahAMke matavAle hAthiyoM meM hI hai - ve hI jhUmate jhUmate maMda gati se calate haiM / koI kisIko vahAM para mArane satAnevAlAbhI nahIM hai / yadi mAratA satAtA hai to yamarAjahI hai| vahAMke nivAsiyoMko bhaya kisI se nahI hai kevala kAmI puruSa apanI prANavallabhAoMke krodha se Darate haiM- -kAmiyoMko pratikSaNa isavAtakA Dara banA rahatA hai kahIM yaha nArAja na hojAya / usadezameM koI cora nahIM hai yadi cora kA vyavahAra hai to pavana meM hai vahI jahAM tahAMkI sugaMdhi curA le AtA hai / vahAMkA koI manuSya jAtipatita nahIM hai | yadi patana vyavahAra hai to vRkSoMke pattoM meM hai vehI pavanake jorase jamInapara girate haiM / vRkSoMke patte chor3akara usadezameM koI capala bhI nahIM hai / kiMtu vahAMke nivAsI sabaloga gambhIra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 249 ) aura udAra haiM / vahAMpara koI manuSya jar3a nahIM hai yadi jar3atA hai to striyoM ke nitaMvoMmeM hai| kRzatA bhI vahAMpara striyoM ke kaTibhAgameM hI hai-striyoMkI vahAM kamarahI patalI hai aura koI kRza nahIM / vahAMke patthara hI nahIM bolate cAlatehaiM manupya koI gUMgA nahIM / usadezameM koI kisIkA damana nahIM karatA ekamAtra yogIzvara hI indriyoMkA damana karate haiM / malinabhI vahAM koI nahIM rahatA ekamAtra malinatA vahAMke talAvomeM hai| hAthI Akara vahAMke tAlAvAko gadalA karadete haiM / usadezameM niSkoSatA kamaloM meM hI hai sUryAsta honepara ve hI muda jAtehaiM kintu vahAM nipkoSatA khajAnA na ho yaha vAta nahIM / loga usadezameM dAna Adi uttamakAryoM meM IrSA dveSa karate haiN| kintu inase atirikta aura kisI kAryameM unheM IrSA dveSa nahIM ! vahAMke loga uttamottama vyAravyAna sunaneke vyasanI haiM jUvA AdikA koI vyasanI nahIM hai / tathA usa dezameM uttamottama muniyoMke dhyAnaprabhAvase sadA bRkSa phale phUle rahate haiM / yogya varSA huA karatI hai usake manoharavAgoMmeM sadA kokila bolatI rahatI hai| vahAMkI striyoMse hathinI bhI maMda gamanakI zikSA letI hai / aura svabhAvase ve striyAM lajjAvatI evaM patibhaktA haiN| isI maNivata dezameM eka atizaya ramaNIya dArA nAmaka nagara hai| dArAnagarake UMce 2 mahala sadA candramaDalako Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ____www.umaragyanbhandar.com
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 250 ) bhedana kiyA karate haiM / usakI striyoMke mukhacaMdramAkI kRpAse aMdhakAra sadA dUra rahatAhai isaliye vahAM dIpaka AdikI bhI AvazyakatA nahIM par3atI / jisasamaya vahAMkI striyAM aTAriyoMpara car3ha jAtI haiM usasamaya caMdramA unakA cUr3AmaNi tulya jAna par3atA hai / aura tArAgaNa cUr3AmaNimeM jur3e huve sapheda motIsarIkhe mAlUma par3ate haiM / dArAnagarakA svAmI bhaleprakAra nItikalAmeM 'niSNAta : kSatriyavaMzI maiM rAjA maNimAlI thA / merI strI joki atizaya guNavatI thI guNamAlA thI / guNamAlAse utpanna mere eka putra thA usakAnAma maNizekhara thA aura vaha atizaya nIti yukta thaa| maiM bhogoMmeM itanA masta thA ki mujhe jAte huve kAla kA bhI jJAna nthaa| maiM sadA jinadharmakA pAlana karatA huA AnaMdase rAjya karatA thaa| _____ kadAcit maiM AnaMdameM baiThA thA / merI paTarAnI bhere kezoMko sambhAla rahI thI / acAnakahI usai mere zirameM eka sapheda vAla dIkhapar3A / vaha ekadama acambhemeM par3a gaI / aura kahane lagI--hAya jisa yamarAjane bar3e bar3e cakravartI nArAyaNa prati nArAyaNoMkoMbhI apanA kavala vanAliyA usI yamarAjakA dUta yahAM AkarabhI prakaTa hogayA / vasa !!! jyoMhI maiMne rAnI guNamAlAke ye vacana sune merI AnaMda taraMgeM eka ora kinArA kara gaI / mere mukhase usasamaya ye hI zabda nikale / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 251 ) priye ! samasta lokako bhaya utpanna karanevAlA vaha yama dUta kahAM hai / mujhe bhI zIghra dikhA / maiM use dekhanA cAhatA hUM mere vacana sunate hI rAnIne vAla caTa ukhAr3a liyA / aura merI hathelI para rakhadiyA / jyoMhI maiMne apanA sapheda bAla dekhA / apanA kAla ati samIpa jAna maiM caTa rAjyase virakta hogayA / jo viSaya bhoga kucha samaya pahile mujhe amRta jAna par3ate the ve hI halAhala viSa banagaye / maiM apane pyAre putra aura striyoMko bhI apanA zatru samajhane lagA | maiMne zIghra hI caMdrazekharako bulAyA -- aura rAjyakArya usai sauMpa tatkAla vana ko ora cala par3A / vanameM Ate hI mujhe munivara guNasAgara ke darzana have | maiMne zIghra hI aneka rAjAoMke sAtha munidIkSA dhAraNa karalI / jenasiddhAMtake par3hane meM apanA mana lagAyA / evaM jaba maiM jainasiddhAMtakA bhaleprakAra jJAtA hogayA aura ugra tapasvI banagayA to maiM siMhake samAna isa pRthvImaMDala para akelA hI vihAra karane lagA - rAjan ! aneka deza evaM nagaroMmeM vihAra karatA 2 kisI dina maiM ujjayanI nagarImeM jA pahuMcA / aura vahAMkI zmasAna bhUmimeM murde ke samAna Asana bAMdhakara dhyAna ke liye baiThagayA / vaha samaya rAtrikA thA isaliye eka maMtravAdI joki aneka matroMmeM niSNAta, vaitAlI vidyAkI siddhikA icchuka, evaM jAtikA kaulI thA vahAM AyA / aura mere zarIrako mRtazarIra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 252 ) jAna tatkAla usane mere mastakapara eka cUlhA rakhadiyA evaM kisI mRtakapAla meM dUdha aura cAvala DAlakara, cUlhe meM agni vAlakara vaha khIra pakAne laga gayA / vasa phira kyA thA ? maMtrabAdI to yaha samajha ki kava jaldI khIra pake aura kaba jaldI maMtra siddha ho' bar3I tejIse cUlhe meM lakar3I jhoMkakara Aga vAlane lagA | aura Agabalanese jaba mujhe mastaka aura mukhameM tIvra veda jAna par3I to maiM karma rahita zuddha AtmAkA smaraNakara isa prakAra bhAvanA bhA nikalA --- re Atman ? tujhe isasamaya isaduHkhase vyAkula na honA cAhiye / tUne anekavAra bhayaMkara naraka duHkha bhoge haiN| naraka duHkhoMke sAmane yaha agnikA duHkha kucha duHkha nahIM | dekha ! naraka meM nArakiyoMko kSadhA to itanI adhika hai ki yadi mile to ve trilokakA anna khA jAya kiMtu unheM milatA kaNamAtrabhI nahIM isaliye ve atizaya kleza sahate haiM / vahAM para nArakiyoM ko garama lohe kI kar3hAiyoMmeM DAlA jAtA hai unake zarIrake khaMDa kiye jAte haiM usasamaya unheM parama duHkha bhoganA par3atA hai / hajAra vicchuoM ke kATanese jaisI zarIrameM agni bhairAtI hai usI prakAra narakabhUmisparzase nArakiyoMko duHkha bhogane par3ate haiM / yadi narakakI miTTIkA choTAsA Tukar3AbhI yahAM AjAya to usakI durgaMdhise koso dUra baiThe jIva zIghra mara jAMya kiMtu abhAge nArakI rAtadina usameM par3e rahate haiM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 253 ) tujhe anekavAra naraka meM jAkara ye duHkha bhogane par3e haiM / jaba jaba tU ekeMdriya dvIMdriya Adi vikaleMdriya yoniyoM meM rahA hai usasamaya bhI tUne aneka duHkha bhoge haiM / anekavAra tU nigodA meM bhI gayA hai| aura vahAMke duHkha kitane kaThina haiM yaha bAta bhI tU jAnatA hai / tujhe isasamaya jarAbhI vicalita nahIM honA cAhiye | bhAgya vaza yaha narabhava milA hai / prasanna citta hokara tujhe vratasiddhikeliye parISaha sahinI / cAhiye dhyAna rakha ! parISaD sahanakaranese hI vratasiddhi aura saccA AtmIya sukha mila sakatA hai | rAjan ? maiM to isaprakAra anityatva bhAvanA bhA rahA thA / mujhe apane tana badanakA bhI hoza havAsa na thA / acAnaka hI java agni jorase balane lagI to mere mastakakI naseM bhI sakur3ane lagIM / mere mastakapara rahA kapAla behadarIti se hilane lagA aura bhalIbhAMti kaulika dvArA DATe jAnepara tatkAla jamInapara gira gyaa| jo kucha usameM dUdha cAvala Adi cIjeM thIM miTTI meM milagaIM aura zIghrahI agni zAMta hogaI / vasa phira kyA thA ? jyoMhI usa kaulikane yaha dRzya dekhA mAre bhayake usake peTameM pAnI hogayA / vaha yaha jAna ki maMtra mujhapara kupita hogayA hai vahAMse tatkAla ghara bhagA aura zIghra hI apane ghara AgayA / kucha samaya bAda rAtrimeM murdeke dhokhe se munirAja para ghora Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 254 ) upasarga huvA hai ! yaha bAta dArA nagaranivAsI sajjanoMkA mAno jatalAtA huvA sUrya prAcI dizAmeM udita hogayA / jineMdra rUpI sUryake udayase jaisA mithyAtva aMdhakAra tatkAla vilayako prApta hojAtA hai aura bhavyoMke cittarUpI kamala vika sita hojAte haiM / usIprakAra sUryake udayase gAr3hamI aMdhakAra bAMtakI bAtameM naSTa . hogyaa| jahAM tahAM sarovarAmeM kamalabhI khilagaye / usasamaya rAtabharake viyogI cakavA cakavI sUryodaya se . ati AnaMdita huve / aura parampara premAliMgana kara apaneko dhanya samajhane lge| kiMtu rAtrimeM apanI prANaNyAriyoMke sAtha krIr3A karanevAle kAmIjana ati duHkha mAnane lage aura bArabAra sUryakI niMdA karane lage / asalI pUchiye to sUrya ekaprakArakA uttamasAdhu hai kyoMki sAdhu jisaprakAra bhavya jIvoMko uttamamArgakA darzaka hotA hai sUryabhI pathikoMko uttama mArgakA darzaka hai / sAdhu jaisA bhavyajIvAMke ajJAna aMdhakArako dUra karatA hai sUryabhI usIprakAra dUra karanevAlA hai / sAdhu jisa prakAra jIva ajIva Adi padAthAkA vicAra karatA hai unake sAtha saMbaMdha rakhatA hai / usIprakAra sUryabhI apanI kiraNoMse samastapadArthose saMbaMdha rakhatA hai / dedIpyamAna ' sUryake tejake sAmane caMdramA usasamaya sUkhe patte ke samAna jAna par3ane lgaa| aura tArAgaNa to lApatA hogaye ? zmasAnabhUmike pAsa eka vAga thA isaliye usasamaya eka mAlI phUla tor3aneke lie vahAM AyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 255 ) acAnaka usakI dRSTi mujhapara par3I / jyoMhI usane mujhe ardhadagdha mamtaka yukta aura vehoza dekhA mAre Azcaryake usakA ThikAnA na rahA / vaha zIghUhI. bhAgakara nagarameM AyA. aura jinadharmake parama bhakta jo jinadatta Adi seTha the unase meraa| sArA hAla kaha sunAyA / ... ___ jyohI jinadatta Adi seThoMne mAlIke mujhase merI aisii| bhayaMkara dazA sunI unheM paramaduHkha huvH|| mAre duHkhake ve hAhAkAra karane lage aura sabake saba milakara tatkAla shmsaan| bhRmikI ora cldiye| ____zmasAnabhUmimeM Akara mujhai unhoMne bhaktipUrvaka praNAma : kiyA / merI aisI burI avasthA dekha ve aura bhI adhika duHkha manAne lge| kisa duSTane munirAjapara yaha upasarga kiyA hai ? isaprakAra kruddha ho bhavya jinadattane mujhai zIghra uThAyA / aura vyAdhike dUra karaneke liye mujhe apane ghara legayA / jisa samaya maiM ghara pahuMca gyaa.| tatkAla jinadatta kisI vaidyaka cha gyaa| merI vyAdhike zAMtyartha vaidyase usane auSadhi mAMgI aura merI sArI . avasthA. kaha mnaaii| bhavya jinadattake mukhase muni rAjakI. yaha avasthA muna vaidyane kahA priya jinadatta ! munirAjakA roga anivArya hai| jaba taka lAkSAmUla tela na milaigA kadApi maiM unakI . cikitsA nahiM krsktaa| lAkSAmUla tailase hI yaha roga jA sakatA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ isaliye tumheM lAkSAmUla rasake liye prayatna karanA cAhiye / vaidyarAjake aise bacana sunakara jinadattane kahA vaidyarAja ! kRpayA zIghra kahaiM lAkSAmUla tela kahAM kaise milegA ? maiM usake liye prayatna karUM / vaidyarAjane kahA / isI nagarame bhaTTa somazamo nAmakA brAhmaNa nivAsa karatA hai| lAkSAmUla tela usIke yahAM mila sakatA hai aura kahIM nahIM tuma usake ghara jAo aura zIghra vaha tela leAo vaidyarAjake aise vacana suna jinadatta zIghra hI bhaTTasomazarmAke ghara gayA / vahAM usakI tukArI nAmakI zubha bhAyAko dekhakara aura usai vahina isa zabdase pukAra kara yaha nivedana karane lgaa| vahina ! munivara jinapAlakA AdhAmastaka kisI duSTane jalAdiyA hai| unake mastakameM isasamaya pravala pIr3A hai kRpA kara munipIr3A kI nivRttike liye mUlya lekara mujhe kucha lAkSA mUla tela dedIjiye / jinadattakI aisI priyavolI suna tuMkArI ati prasanna huI / usane zIghra hI jinadattase kahA / priya jinadatta ! yadi muni pIr3A dUrakaraneke liye tumheM telakI AvazyakatA hai to Apa lejAiye maiM Apase kImata na lUMgI / jo manuSya isabhave jIvoMko auSadhi pradAna karate haiM parabhavameM unhe koI roga nahi satAtA / Apa nirbhaya ho merI aTArI cale jAiye / vahAM bahuta se ghar3e telake rakkheM haiM jitanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ tumheM cAhiye utanA lejAiye / tuMkArIke aise dayAmaya vacana suna jinadatta ati prasanna huaa| aTArI para car3hakara usane caTa eka ghar3A uThAkara apane kaMdhepara rakhaliyA aura calane lgaa| ____ghar3A lekara jinadatta kucha hI dUra gayA thA acAnaka hI usake kaMdhese dhar3A gira gayA / aura usameM jitanA tela thA saba phailakara miTTImeM mila gayA / telako isaprakAra jamIna para girA dekha jinadattakA zarIra mAre bhayake kapa gyaa| vaha bicArane lagA hAya !!! var3A anartha hogayA ? bar3I kaThinatAse yaha tela hAtha AyA thA so aba sarvathA naSTa hogayA / jAne ava mujhe telaM milaigA yA nahiM ? / ahA !!! aba tuMkArI mujha para jarUra nArAja hogI maiMne bar3hA anartha kiyA tathA isaprakAra apane manameM kuchasamaya saMkalpa vikalpakara vaha phira tukArIke pAsa gayA / Darate Darate use saba hAla kaha sunAyA aura telake liye phirase nivedana kiyA / tukArI parama bhadrA thI usane nuksAna para kucha bhI dhyAna na diyA / kiM tu zAMtipUrvaka usane yahI khaa| priya jinadatta ! yadi vaha tela phaila gayA to phaila jAne de mere yahAM bahuta tela rakkhA hai jitanA tujhai cAhiye utanA laMjA aura munirAjakI pIr3A dUra karanekA upAya kara / brAhmaNI ke aise uttama kiMtu saMtoSaprada vacana suna jinadattakA sArA bhaya dUra hogayA / brAhmaNIkI AjJAnusAra usane zIghra hI dUsarA ghar3A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ apane kaMdhepara rakha liyaa| kiMtu jyoMhI bar3A lekara jinadatta kucha calA Thokara khA caTa jamIna para giragayA aura ghar3Ake phUTa jAne se phira sArA tela phailagayA / brAhmaNIkI AjJAnusAra jina dattane tIsarA ghar3A bhI apane kaMdhepara rakkhA kaMdhepara rakhate hI vaha bhI phUTa gayA / isaprakAra barAbara java tIna ghar3e phUTa gaye to jinajattako parama kheda huA khinna citta ho usane brAhmaNIse phira saba hAla jAkara kaha sunAyA / aura kahate kahate usakA mukha phIkA par3a gyaa| tInoM ghaDoMke isaprakAra phUTajAnese seThi jinadattako ati duHkhita dekha tuMkArIkA citta karuNAse AI hogayA / DATa DapaTake vadale usane jinadattase yahI khaa| pyAre bhAI ! yadi tIna ghar3e phUTa gaye haiM to phUTa jAne de / usakeliye kisIvAtakA bhaya mata kara / mere gharameM bahutase ghar3e rakkhe haiM : jaba taka tumhArA prayojana siddha na ho taba taka tuma eka eka kara saboMko le jAo / brAhmaNIke aise sneha bhare vacana suna jinadattako parama AnaMda huvaa| usakI AjJAnusAra usane zIghra hI ghar3A kaMdhepara rakhaliyA aura apane gharakI ora cldiyaa| ___ brAhmaNIke aise uttama vartAvase jinadattake cittapara asA dhAraNa asara par3a gayA thA / brAhmaNIke snehayukta vacanoMne usai apanA pakkA dAsa vanAliyA thA / isaliye jyoMhI vaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ___www.umaragyanbhandar.com
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 253 ) apane ghara pahuMcA ghar3A rakhakara vaha phira tuMkArake ghara AyA aura vinayapUrvaka isaprakAra nivedana krnelgaa| priyavahina ! tU dhanya hai / terA mana sarvathA dharmame dRr3ha hai / tU kSamAkI bhaMDAra hai| maiMne Aja taka tere samAna koI strIratna nahi dekhaa|jaisii kSamA tujhameM hai saMsArameM kisImeM nahIM / mujhase barAbara tIna ghar3e phUTa gaye / terA bahuta nuksAna hogayA tathApi tujhe jarA bhI krodha na AyA / jinadattake aise prazaMsA yukta kintu uttama vacana suna tuMkArIne kahA / bhAI jinadatta ! krodhakA bhayaMkara phala meM cakha cukI huuN| isaliye maiMne krodha kucha zAMta karadiyA hai maiM jarA jarAsI bAta para krodha nahiM karatI / tuMkArIke aise vacana suna jinadattane kahA bahina ! tuma krodhakA phala kaba cakha cuko ho kRpAkara mujhai usakA savistara samAcAra sunAo / isa kathAke sunanekI mujhe vizeSa lAlasA haiM / jinadattake aise bacana suna tukArIne khaa| ___ bhAI ! yadi tujhe isa kathAke sunanekI abhilASA hai to maiM kahatI hUM tU dhyAnapUrvaka suna / ____ isI pRthvItalameM AnaMdita janoMse paripUrNa, manohara, evaM AnaMdakA Akara eka AnaMda nAmakA nagara hai / AnaMda nagarameM akSaya saMpattikA dhAraka koI zivazarmA nAmakA brAhmaga nivAsa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~ karatA thA / zivazarmAkI priyabhAryA kamalazrI thii| kamalazrI atizaya manoharA suvarNavarNA evaM vizAlanetrA thii| zivazarmA ke priyabhAryA kamalazrIse utpanna ATha putraratna the / ATho hI putra iMdrake samAna sundara the| bhavya the| aura dhana Adise matta the / una ATho bhAiyoMke vIca maiM akelI bhaina thI / merA nAma bhadrA thA / pitA mAtAkA mujhapara asIma prema thaa| sadA ve mer| sanmAna karate rahate the / mere bhAI bhI mujhapara parama sneha rakhate the| maiM atizaya rUpavatI aura samasta striyoMmeM sArabhUta thI isalie merI bhojAI bhI merA pUrA pUrA sanmAna karatI thI / pAr3apar3osI bhI mujhapara adhika prema rakhate the aura mujhai zubhanAmase. pukArate the| mujhai tuMkAra zabdase bar3I cir3a thii| isaliye mere pitAne rAjasabhAmeM bhI jAkara kaha diyA thaa| rAjan ! merI putrI tukAra zabdase bahuta cir3atI hai isaliye kyAto maMtrI kyA nagara nivAsI aura bAMdhava, koI bhI usake sAmane tuMkAra zabda na kahai / mere pitAke aise vacana suna rAjAne mujhe bhI bulAyA / rAjAkI AjJAnusAra maiM darabArameM gaI / maine vahAM spaSTarItise yaha kaha diyA ki jo mujhe tukArI zabdase pukArai gA rAjAke sAmane hI maiM usake aneka anartha kara pADUMgI / tathA aisA kahakara maiM apane ghara lauTa AI / usadinase saba logoMne cir3ase merA nAma tuMkArI hI rakha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 255 ) diyA / aura maiM krodha pUrvaka mAtA pitAke gharameM rahane lagI / kadAcit zuzubhra nAmake vanameM eka parama pavitra munirAja jinakA nAma guNasAgara thA, aaye| munirAjakA Agamana samAcAra suna rAjA Adi samasta loga unakI baMdanArtha gaye / munirAja ke pAsa pahucaMkara sabane bhaktibhAvase unheM namaskAra kiyA / aura sabake saba unake pAsa bhUmi meM baiTha gye| unasaboMko upadeza zravaNakeliye lAlAyita dekha munirAjane upadeza diyA / upadeza sunakara sarvoko parama saMtoSa huvA / aura apanI sAmarthya ke anusAra yathAyogya saboMne vratabhI dhAraNa kiye| maiM bhI munirAjakA upadeza suna rahI thI maiMne bhI zrAvaka vrata dhAraNa kara liye / kiMtu vrata dhAraNa karate samaya tuMkAra zabdase utpanna krodhakA tyAga nahIM kiyA thA / munirAjake upadezake samApta hojAne para sabaloga nagara meM Agaye / maiM bhI apane ghara aagii| mere bhAI jaise ATha madayukta the unake saMsargase mai bhI ATha madayukta hogaI / jisa bAta kI maiM haTha karatI thI use pUrA karake mAnatI / thI / yahAM taka ki mujhe haThIlI jAna merA koI vivAha bhI nahIM karatA thA isaliye jisasamaya mai yuvatI huI to mere pitAko parama kaSTa hone lagA | merI vivAha sambaMdhI ciMtA unheM rAta dina satAne lagI / usIsamaya eka somazarmA nAmakA brAhmaNa thA / somazarmA pakkA jvArI thA / kadAcit somazarmA jUvA khela rahA thA / usane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 256 ) kisI vAjUpara apanA saba dhana rakhadiyA / aura tIvra durbhA - gyodayase usai vaha hAra gayA / saba dhanake hArane para jaba jvAriyoMne somazarmA se apanA dhana mAMgA to vaha na desakA isaliye jvAriyoMne usai kisI vRkSase bAMdhadiyA / aura burI taraha lAta DaMDe ghUsoM se mArane lage / zivazarmA ke kAna taka bhI yaha bAta pahuMcI vaha bhagatA bhagatA zIghra hI somazarmAka pAsa gayA aura usase isaprakAra kahane lagA 1 priya brAhmaNa ! yadi tuma merI putrIke sAtha vivAha karanA svIkAra karo to maiM ina jvAriyoMkA karjA paTAdU aura tumheM inake caMgula se chuTAlU / basa he zreSThin ! mere pitAke aise hitakArI vacana suna somazarmAne kahA -- brAhmaNasaradAra ! ApakI kanyA meM aisA konasA durguNa hai jisase usakelie koI yogya vara nahIM milatA aura pApI, jvArI, duSToMdvArAdaMDita, mujha na kucha puruSake sAtha usakA vivAha karanA cAhate haiN| somazarmA ke aise bacana suna zivazarmAne kahApriyavara ! merI putrImeM rUpa AdikA kuchabhI doSa nahIM hai vaha atizaya rUpavatI suMdarI hai / aneka kalAkauzaloMkI bhaMDAra hai / kiMtu usameM krodhakI kucha mAtrA adhika haiM / vaha kAra zabdako sahana nahi karasakatI | vasa jo kucha doSa hai so yahI hai / tuma apane jIvana sukha bhoganeke liye yahI kAma karanA ki hama tuma kA hI vyavahAra rakhanA / maiM tUkA na hiM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat - www.umaragyanbhandar.com
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 257 ) isake atirikta dUsarA tumheM koI kaSTa na bhoganA par3egA / ziva zarmAke aise vacana sana aura usa kaSTako kucha kaSTa na samajha somazarma ne usake sAtha vivAha karanA svIkAra krliyaa| evaM mere pitAne tatkAla jvAriyoMkA karja paTAdiyA aura AnaMda pUrvaka usai apane ghara le Aye / kucha dina vAda kisI uttama muhUrtameM somazarmAke sAtha merA vivAha hogyaa| maiM usake sAtha AnaMda pUrvaka bhoga bhogane lagI / vaha mujhase sadA tumakA vyavahAra rakhatA thA / isaliye mujhe parama saMtoSa rahatA thA / evaM hama donoM daMpatIkA ApasameM sneha var3hatA hI cala jAtA thaa| ____ kadAcit somazarmA kisI kAryavaza bAhara gaye / unheM vahAM koI aisA sthAna dakhipar3A jahAM bahutase nRtya Adi tamAze horahe the| ve caTa vahAM baiThi gaye aura tamAzA dekhate dekhate unheM apane samayakA bhI kucha khayAla na rhaa| jaba bahutasI rAtri bIta cukI / khela bhI prAyaH samApta hone para AcukA / unheM gharakI yAda aaii| ve zIghU apane gharake dvArapara Akara isaprakAra pukArane lge| prANavallabhe ! kRpAkara Apa kivAr3a kholeM / maiM daravAje para khar3A huuN| maiM usasamaya ardhanidrita thI isaliye do eka to maiM avAja unakI na suna sakI kiMtu jaba ve svabhAvase vAra vAra pukArane lage to maiMne unakI AvAja to sunalI paraMtu ye itanI rAta taka kahA rahe kyoM apane samaya para apane ghara na Aye' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 258 ) aisA unapara doSAropaNa kara phira bhI maiMne AvAja na dI aura na daravAjA kholA / kucha samaya bAda ve mujhe 'tuma tuma' zabdase pukArane lage to bhI maiMne unheM uttara na diyA pratyuta maiM unapara adhika ghRNA karatI calIgaI aura merA garbha bhI bar3hatA calAgayA / aMtameM jaba somazarmA adhika ghabar3Agaye, merI orase unheM kucha bhI javAba na milA to unheM krodha A gayA / krodhake AvezameM unheM kucha na sUjhA ve mujhai phira isa rItise pukArane lge| ___ arI tukArI ! kivAr3a tU kyoM nahiM jaldI kholatI daravAje para khar3e khar3e hamaiM adhika samaya bIta cukA hai rAtrike adhika vyatIta hojAnese hama kaSTa bhoga rahe haiN| basa phira kyA thA ! re bhAI jinadatta ! jyoMhI maiMne apane patike mukhase tuMkArI zabda sunA merA krodhake mAre zarIra bhabhaka utthaa| mere pati ardharAtrike vItane para ghara Aye the isaliye maiM svabhAvase hI unapara kupita vaiThI thI kiMtu tuMkArI zabdane mujhai vehada kupita vanA diyA / mujhe usasamaya aura kucha na sUjhA kivAr3a khola maiM gharase nikalI ora banakI ora clpdd'ii| usasamaya rAtri adhika vIta cukI thii|ngrmeN cAro ora sannATA charahA thA usasamaya ullU cora Adika hI AnaMdase jahAM tahAM bhramaNa karate phirate the / aura koI nahiM jAgatA thA / maiM thoDI hI dUra apane gharase gaI thI / mere Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 259 ) mmmm vadana para kImatI bhUSaNa vastra the / isaliye mujhapara coroMkI dRSTi pdd'ii| ve zAdhe mujhapara vAghasarakhei TUTapar3e / aura mujhe kar3I rItise pakar3akara unhoMne tatkAla apane saradAra kisI bhalike pAsa pahuMcA diyA / corAkA saradAra vaha bhIla bar3A duSTa thA jyohI usane mujhe dekhA vaha ati prasanna huaa| aura isaprakAra kahane lgaa| ____vAle ! tujhai jisabAtakI AvazyakatA ho kaha maiM usai karanekeliye tayAra hUM / tU merI prANavallabhA vananA svIkAra karale / maiM tujhe apane prANoMse bhI adhika pyArI rakkhUgA / tU kisIprakAra apane cittameM bhaya na kara / bhillapatike aise vacana suna maiM bhoMcaka rahagaI / kiMtu maiMne dhairya hAthase na jAne diyA isaliye maiMne zIghra hI pror3ha kiMtu zAMtipUrvaka isaprakAra javAba diyA---- ___ bhillasaradAra ! ApakA yaha kathana sarvathA viruddha aura malina hai / jo striyAM uttamavaMzameM utpanna huI haiN| aura jo manupya kulIna haiM kadApi unheM apanA zIlavUta naSTa na karanA caahiye| Apa yaha vizvAsa rakkheM jo jIva apane zIlavUtakI kuchabhI paravA na kara duSkarma karapAr3ate haiM unheM donoM janmoMmeM aneka duHkha sahane par3ate haiN| saMsArameM unako koI bhalA nahIM kahatA / usasamaya vaha coroMkA saradAra kAma bANase viddha thA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 260 ) bhalA vaha dharma adharmako kyA samajha sakatA thA / isaliye tapta lohapiMDapara jalabUMda jaisI tatkAla naSTa hojAtI hai- usakA nAma nizAna bhI najara nahIM aataa| vaisA hI me re vacanoMkA bhillarAjake cittapara jarAbhI asara na par3A vaha, 'kabUtarI para jaisA bAja TUTatA hai' ekadama mujhapara TUTapar3A aura mujhe apanI donoM bhujAoM meM bharakara kAmaceSTA karanekeliye udyata hogayA / jaba maiMne usakI yaha ghRNita avasthA dekhI to maiM apane pavitra zIlavUtakI rakSArtha Asana bAMdhakara nizcala baiThigaI maiMne usakI ora nihArA taka na / bahutasamaya taka prayatna karanepara bhI jaba usapApIkA uddeza pUrNa na ho sakA to vaha Ate kupita hogayA / usane zIghra hI apane sAthiyoM ke hAtha mu veDAlA aura apane krodhI zAMti kI / 1 usake sAthI bhI parama duSTa the ---- jyoMhI unhoMne mujhe dekhA devAMganA ke samAna parama suMdarI jAna ve bhI kAmabANoM se vyAkula hogaye / aura binA samajhe bUjhe mere zIlavUtakA khaMDana karanA prAraMbha karadiyA / usasamaya koI vanarakSikA devI yaha dRzya dekha rahI thI isaliye jyoMhI ve duSTa mere pAsa Aye mAreDaMDoM ke devIne unheM ThIka karadiyA / aura vaha mujhe apane yahAM leI | I bhAI jinadatta ! yadyapi maiM atizaya pApinI thI tobhI maiM apane zIlavata meM dRr3ha thI isaliye usa bhayaMkara samayameM usa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 261 ) devIne merI rakSA kI / tuma nizcaya samajho jo manuSya apanI pratijJApara dRr3ha rahate haiM devabhI unake dAsa bana jAte haiM aura samasta duHkha unake eka ora kinArA karajAte haiM / ___jisasamaya devI mujhe apane ghara legaI thI usasamaya mere pAsa koI vastra na thA isaliye usadevIne mujha eka aisA kaMbala jo aneka jUvAM kar3iI Adi jIvoMse vyApta thaa| jagaha 2. usameM rakta pIva kIcar3a lagI thI dediyA aura mujhe vahI rahanekI AjJA dI / maiMne bhI kaMbala leliyA aura prabalapApo dayase usa kSetrameM utpanna kAdoM Adi dhAnyoMko dekhatI huI rahane lagI / itane parabhI mere duHkhoMkI zAMti na huI pratipakSameM vaha devI mere zirake kezoMkA mocana karatI thI aura apane vastrake raMganekeliye usase rakta nikAlA karatI thI / rakta nikAlate samaya mere mastakameM pIr3A hotI thI isaliye vaha devI usa pIDAko lAkSAmUla tela lagAkara dUra karatI thii| ___kadAcit merA paramasnehI bhAI yauvanadeva ujjayanIke rAjAne kisI kAryavaza vaDI vibhUtike sAtha rAjA pArAsara ke pAsa bhejA / vaha apanA kArya samApta kara ujjayanI loTa rahA thA / mArgameM kucha samayakaliye jisavanameM maiM rahatI thI usI vanameM vaha Thahara gayA / aura mujha abhAginI para usakI dRSTi par3a gaI / jyoMhI usane mujhe dekhA bar3e snehase mujhe apane hRdaya lagAyA / aura bar3I kaThinatAse usadevaki caMgulase nikAla Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 262 ) kara mujhe ujjayanI legyaa| jisasamaya merI mAtA Adi kuTuMbiyoMne mujhe dekhA unhe parama duHkha huA / mere zarIrakI dazA dekha merI mA adhika duHkha mAnane lagI mere milApase merA samasta baMdhuvarga ati prasanna huvA / evaM kucha dina bAda merA bhAI dhanadeva mujhai yahAM mere patike ghara pahuMcAgayA / priya bhAI jabase maiM yahAM AI hUM tabase maiMne jarA jarAsI bAta para krodha karanA chor3a diyA hai| maiM krodhakA phala bhayaMkara cakha cukI hUM isaliye aura bhI mai krodhakI mAtrA dinoM dina kamatI karatI jAtI huuN| Apa nizcaya samajhiye yaha dharma rUpI vRkSa samyagdarzanarUpI jar3akA dhAraka, zAstrarUpI pIr3a kara yukta, dAnarUpI zAkhAoMse zobhita, aneka prakArake guNarUpI pattoMse vyApta, kIrtirUpI puSpoMse susajjita, vratarUpI uttama AlavAlase manohara, mokSarUpI phalakA denevAlA, kSamArUpI jalase bar3hAhuvA parama pavitra hai / yadi isameM kisIrItise krodharUpI agni praveza karajAya to vaha kitanAbhI bar3A kyoM na ho tatkAla bhasma ho jAtA hai isaliye jo manuSya apanA hita cAhate haiM unheM aisA bhayaMkara phala denevAlA krodha sarvathA chor3a denA cAhiye / / ___ brAhmaNI tuMkArIke mukhase aisI kathA suna seThi jinadatta ati prasanna huvA / vaha tukArIkI bArabAra prazaMsA karane lagA evaM prazaMsA karatA 2 kucha samaya bAda apane ghara AyA / lAkSAmUla tela evaM anyAnya auSadhiyoMse jinadatta merI (muni Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 263 ) rAjakI) paricaryA karane lgaa| kucha dina bAda mere rogakI zAMti haI / mujhe nIroga dekha jinadattako parama saMtoSa huvA / merI nIrogatAkI khazImeM jinadatta Adi seThoMne ati utsava manAyA / jahAM tahAM jinamaMdiroMmeM vidhAna hone lge| evaM kAnoM ko ati priya uttamottama bAje bhI bajane lge| rAjan zreNika : idhara to maiM nAroga huvA aura udhara varSAkAlabhI AgayA / usasamaya AnaMdase vRSTi hone lgii| jahAM tahAM vijalI camakane lgii| evaM pratyeka dizAmeM meghadhvani suna par3I / usasamaya harita vanaspatise AcchAdita, jalavRMdoMse vyApta, pRthvI ati manohara najara Ane lagI / jaise harita kAMtamaNipara jar3e huve sapheda motI zobhita hote haiM harI vanaspatipara sthita jala vRMde usasamaya ThIka vaisI hI zobhAko dhAraNa karatI thiiN| usasamaya mayUra cAro ora AnaMda zabdakarate the / virahiNI kAminiyoMke liye vaha meghamAlA jalatI huI agni jvAlAke samAna thI / aura apanI prANa vallabhAke adharAmRta pAnake lolupI, kSaNabharabhI usake virahako sahana na karanevAle kAmiyoMke mArgako rokanevAlI thii| jisasamaya virahiNI striyAM apane 2 ghoMsaloMmeM AnaMda pUrvaka premAliMgana karate huve vagalIvagaloMko dekhatI thIM unheM parama duHkha hotA thA / ve apane manameM aisA vicAra karatI thIM / hAya !!! yaha pativiraha duHkha hamapara kahAMse TUTa pdd'aa| kyA yaha duHkha hamAre hI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 664 ) liye thA ! hama kaise isa duHkhako sahana kareM / isaprakAra jIvoMko svabhAvase hI sukhaduHkhake denevAle varSAkAlake AjAnese jinadatta Adine caturmAsa ke liye mujhe usa nagara meM hI rahane ke liye Agraha kiyA isaliye maiM vahIM rahagayA evaM dhyAna meM dattacitta, jIvoMko uttama mArgakA upadeza detA huvA maiM sukha pUrvaka jinadatta ke ghara meM rahane lagA / .. seThi jinadattakA putra joki ati vyAsanI aura durghya nI thA kuveradatta thA / kuveradAse jinadatta dhana Adi ke viSayameM sadA zaMkita rahatA thA / kadAcit seThi jinadattane eka tAmeke ghar3eko ratnoMse bharakara aura mere siMhAsana ke nIce eka gaharA gar3hA khodakara cupacApa rakhadiyA kiMtu ghar3A rakhate samaya kuveradatta mere siMhAsanake nIce chipA thA isaliye usane yaha saba dRzya dekha liyA / aura kucha dina bAda vahAMse usa ghar3eko ukhAr3a kara apane paricita sthAna para usane rakha diyA / kucha dina vAda caturmAsa samApta hogayA / maiMne bhI apanA dhyAna samApta karadiyA / evaM heyopAdeya vicAra meM tatpara, IryA samiti pUrvaka maiM vahAMse nikalA aura vanakI ora caladiyA | mere cale jAneke pazcAt seThi jinadattako apane dhana kI yAda AI / jisa sthAna para usane ratna bharA ghar3A rakkhA www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 265 ) thA tatkAla use khodaa| vahAM ghar3A thA nahiM isa liye jaba usai ghar3A na milA to vaha isa prakAra saMkalpa vikalpa karane lagA hAya ! merA dhana kahAM gayA ? kisane leliyA ? are mere prANoMke samAna, yatnase surakSita, dhana ava kisake pAsa hogA ! hAya rakSArtha maiMne dUsarI jagahase lAkara yahAM rakkhA thA usai yahAMse bhI kisI cora ne curA liyA ? jaba vAdahI kheta khAne lagI to dUsarA manupya kaise usakI rakSA kara sakatA hai| munirAjake sivAya isa sthAna para dUsarA koI manuSya nahiM rahatA thA / zAyada munirAjake pariNAmoMmeM malinatA A gaI ho / unhoMne hI le liyA ho / pUchanemeM koI hAni nahiM calUM munirAja se pUcha lUM tathA aisA kucha samayapayata vicArakara zIghra hI jinadattane kucha nokara mere anveSaNArtha bheje| aura svayaM bhI ghara se nikala par3A / evaM kapaTavRttise jahAM tahAM mujhe DhUr3hane lgaa| maiM banameM kisI parvatakI talahaTI meM dhyAnArUr3ha thaa| mujhe jinadattakI kapaTavRttikA kucha bhI khyAla na thA / acAnaka hI ghUmatA ghUmatA vaha mere pAsa AyA / bhaktibhAvase mujhe namaskAra kiyA evaM kapaTavRttise vaha isaprakAra prArthanA karane lgaa| ___ prabho ! dInabaMdho ! jabase Apane ujjayanI chor3adI hai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 266 ) ~~ tabase vahAM ke nivAsI zrAvaka bar3A duHkha mAna rahe haiM / Apake cale Anese ve apane ko bhAgyahIna samajhate haiM / aura ahorAtra Apake darzanoMke liye lAlAyita rahate haiM / kRpA kara eka samaya Apa jarUra hI ujjayanI caleM aura unheM AnaMdita kareM pIche Apake AdhIna vAta haiM cAheM Apa jAyeM yA na jAve | jinadattakI aisI vacana bhaMgI suna maiM avAk rahagayA mu zIghra hI usake bhItarI abhiprAyakA jJAna hogayA / dhanake liye usakA aisA vartAva suna maiM apane manameM aisA vicAra karane lagA / yaha dhana bar3A nikRSTa padArtha hai / yaha duSTa, jIvoM ko ghorapApakA saMcaya karAnevAlA aura aneka duHkha pradAna karane vAlA hai / hAya !!! jo parama mitra hai apanA kaisA bhI Aheta nahiM cAhatA vaha bhI isa dhanakI kRpAse parama zatru bana jAtA hai aura aneka ahita karanekeliye tayAra hojAtA hai / prANa pyArI strI isadhanakI kRpAse sarpiNIke samAna bhayaMkara bana jAtI hai / janmadAtrI, sadA hita cAhanevAlI, mAtA bhI dhana ke cakra meM par3akara bhayaMkara vyAghrI vana jAtI hai-- dhanake liye putrake mArane meM vaha jarA bhI saMkoca nahi karatI / dhanake phera meM par3akara eka bhAI dUsare bhAIkA bhI aniSTa ciMtana karane laga jAtA hai / pitA bhI dhanakI hI kRpAse apaneko sukhI mAnatA hai / yadi kuTuMbI dhana nahiM dekhate haiM to jahAM tahAM niMdA karate Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ phirate haiM / vahina bhI dhanake cakrameM phasakara halAhala viSa sarIkhI jAna par3atI hai / nidhana bhAIke mAranemeM usai bhI jarAbhI saMkoca nahiM hotA / hAya !!! samasta parigrahake tyAgI, AtmIka rasameM lIna, munirAjabhI isa duSTa dhanakI kRpAse cora vana jAte haiM / isa dhanakeliye pitA apane pyAre putrako mAra detA hai / putrabhI apane pyAre pitAko yamaloka pahuMcA detA hai / dhanake pIche bhAI bhAIko mAra detA hai / sevaka svAmIkA prANaghAta karadete haiN| dhanakeliye jIva apane zarIrakI bhI paravAha nahiM karate / hAya !!! aise dhanako sahasravAra dhikkAra hai| yaha sarvathA hiMsAmaya haiN| isake cakrameM phasehuve jIva kadApi sukhI nahiM hosakate / tathA isaprakAra dhanakI bAra bAra niMdA karate huve mujhai vaha punaH apane ghara legayA evaM vahAM pahuMcakara yaha kahane lagA nAtha ! kRpAkara mujhe koI kathA sunAiye ? mujhe Apake mukhase kathAzravaNakI adhika abhilASA hai / usake aise vacana suna maiMne kahA jinadatta ! tumhIM koI kathA kaho hama tumhAre mukhase hI kathA sunanA cAhate haiM vasa phira kyA thA ? vaha to kathA dvArA apanA bhItarI abhiprAya jatalAnA cAhatA hI thA isa liye jyoMhI usane mere vacana sune vaha ati prasanna huA aura kahane lagA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ aamananews www ( 274 ) prabho ApakI AjJAnusAra maiM kathA sunAtA hUM Apa dhyAna pUrvaka sunaM aura mujhe kSamA kareM / isI jaMbUdvIpameM eka atizaya manohara banArasa nAmakI nagarI hai / banArasa nagarIkA svAmI jo nIti pUrvaka prajAkA pAlaka thA rAjA jitamitra thaa| rAjA jitabhitrake yahAM eka agadaMkAra nAmakA rAjavaidya thA / usakI strI dhanadattA atizaya rUpavatI evaM sAkSAt kuverakI strIke samAna thii| rAjyakI orase vaidya agadaMkArako jo AjIvikA dI jAtI thI usIse vaha apanA gujArA karatA thA evaM indra ke samAna uttamottama bhoga bhogatA vahAM AnaMdase rahatA thaa| vaidyavara agadaMkAraka atizaya suMdara do putra the| prathama putra dhanamitra thaa| aura dUsarekA nAma dhanacaMdra thaa| donoM bhAI mAtA pitAke lADale adhika the isalie aneka prayatna karane para bhI ve phUTA akSara bhI na par3ha sake / roga AdikI parIkSAkA bhI unheM jJAna na huA / evaM ve nirakSara bhaTTAcArya hokara ghara meM rahane lge| kucha dina bAda azubhakarmakI kRpAse vaidyavara agadaMkAra kA zarIrAMta ho gayA / ve dhanamitra aura dhanacandra anAtha sarIkhe raha gaye / rAjakI orase jo AjIvikA vaMdhI thI rAjAne use bhI unheM mUrkha jAna chnilii| isalie una donoM bhAiyoMko aura bhI adhika duHkha huaa| evaM Atizaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 275 ) abhimAnI kintu atizaya duHkhita ve donoM bhAI kucha vidyA sIkhanekelie campApurIkI ora cala diye / usasamaya campApurImeM koI zivamati nAma kA brAhmaNa nivAsa karatA thaa| zivabhUti vaidya vidyAkA acchA jJAtA thA isaliye ve donoM bhAI usake pAsa gaye / evaM kucha kAla vaidyaka zAstroM kA bhaleprakAra abhyAsa kara ve bhI vaidya vidyAke uttama jAnakAra vana gaye / jaba unhoMne dekhA ki hama acche vidvAna bana gaye to una donoMne apanI janma bhUmi banArasa AnekA vicAra kiyA evaM pratijJAnusAra ve vahAMse cala bhI diye / mArga meM ve Ananda pUrvaka Arahe the acAnaka hI unakI dRSTi eka vyAghra para par3I jo vyAghra sarvathA aMdhA thA aura AMkhoM ke na honese aneka kleza bhoga rahA thA / ____ vyAghrako aMdhA dekha dhanamitrakA citta dayAse AI hogayA / usane zIghra hI apane choTe bhAIse kahA priya dhanacaMdra ! kaho to maiM isa dIna vyAghrako uttama auSadhiyoMke pratApase abhI sUjhatA karadUM ? yaha vicArA AkhoMke binA bar3A kaSTa saha rahA hai / dhanabhitrakI aisI bAta suna dhanacaMdrane kahA - ____nahIM bhAI ise tuma sUjhatA mata karo / yaha svabhAvase | duSTa hai isake phaMdemeM par3akara apanI jAna vacanI bhI kaThina par3a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ (276 ) jAyagI / duSToMpara upakAra karanese kucha phala nahIM miltaa| dhanamitrakA kAla zira para chArahA thA / usane choTe bhAI dhanacaMdra kI jarA bhI bAta na mAnI aura tatkAla vyAghrako sUjhatA vanAnekelie tatpara hogayA / jaba dhanacaMdrane dekhA ki dhanamitra merI bAta ko nahIM mAnatA hai to vaha zIghra hI samIpavartI kisI vRkSa para car3ha gayA aura pattiyoMse apane ko chipAkara saba dRzya dekhane lgaa| dhanamitra vyAghakI AkhoMkI davA karane lagA auSadhiyoM ke prabhAvase vAtakI bAtameM dhanamitrane use sUjhatA vanA diyA kiMtu duSTa apanI duSTatA nahIM chor3ate jyoM hI vyAgha sUjhatA hogayA usane tatkAla hI dhanamitra ko khAliyA aura AnaMdase jahAM tahAM ghUmane lgaa| isaliye he prabho mune ! kyA vyAgha ko yaha ucita thA jo ki vaha apane paramopakArI duHkha dUra karanevAle dhanamitrako khAgayA? kRpayA Apa mujhe kahaiM ? seThi jinadattake mukhase aisI kathA suna munirAjane kahA jinadatta ! vyAghra bar3A kRtaghnI nikalA nissaMdeha usane paramopakArI jinadattake sAtha anucita vartAva kiyA, tuma nizcaya samajho jo manupya kRta upakArakA khayAla nahIM karate ve ghora pApI samajhe jAte haiM saMsArameM unheM naraka Adi durgatioMke phala bhogane par3ate haiM / maiM tumhArI kathA suna cukA ava tuma merI kathA suno jisase saMzaya dUra ho / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 277 ) wwmmmmmmmmmmm isI jambUdvIpase eka hastinApura nAmakA vizAla nagara hai kisIsamaya hastinApurakA svAmI atizaya buddhimAna rAjA vizvasena thaa| vizvasenakI priyAbhAryA rAnI vasukAMtA thI / vasukAMtA atizaya manoharA caMdravadanA mRganayanI kRzAMgI evaM pUrNacaMdrAnanA thI / rAjA vizvasenakI rAnI vasukAMtAse utpanna eka putra jo ki zubhalakSaNoMkA dhAraka sadA, dhanavRddhikA icchuka, vIra, evaM sarvotkRSTa thA vasudatta thA / rAjA vizvasenane vasudattako. yogya samajha rAjyabhAra usai hI dediyA thA : aura AnaMda pUrvaka bhoga bhogate ve apane antaHpura meM rahate the| ____ kadAcit ve AnaMdameM baiThe the usasamaya koI eka sArtha vAha manuSya unake pAsa AyA / usane bhaktipUrvaka unheM namaskAra kiyA evaM apanI bhakti prakaTa karanekeliye eka AmakI guThalI unakI bheMTa kii| rAjA vizvasenane guThalIto lelI kiMtu ve usakI parIkSA na karasake isaliye unhoMne zIghra hI sArthavAhase pUchA____ kaho bhAI yaha kyA cIja hai maiM isako pahicAna na sakA / rAjAke aise vacana suna sArthavAhane kahA / kRpAnAtha ! samastarogoMke nAza karanevAle AmraphalakA yaha bIja hai / isadezamaM yaha phala hotA nahIM isaliye yaha apUrvapadArtha jAna maiMne ApakI sevAmeM Akara bheMTa kiyA hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 278 ) sArthavAhake aise vinayavacanoMse rAjA vizvasena ati prasanna hue / unakA prema rAnI vasukAMtAmeM adhika thA isaliye unhoMne yaha samajha, ki vinA rAnIke merA nIroga honA kisakAmakA ? caTa rAnIko vIja dediyA rAnIkA prema putra vasudatta para adhika thA isaliye usane uThA vasudattako dediyA / java vaha AmakA bIja vasudattake hAthameM AyA to ve usai jAna na sakai aura unakA prema pitApara adhika thA isaliye unhoMne zIghU hI vaha bIja pitAko dediyA aura vinayase yaha prArthanA kI ki pUjyapitA ! yaha kyA cIja hai kRpAkara mujhe vatAve ? vamudatta ke aise vacana suna rAjA vizvasenane khaa| ___pyAre putra ! amRtaphala-Ama paidA karane vAlA yaha Ama kA bIja hai / isase jo phala utpanna hotA hai usase samasta roga zAMta hojAte haiM / yaha phala hamaiM sArthabAhane bheMTa kiyA hai tathA aisA kahate kahate unhoMne zIghra hI kisI catura mAlI ko balAyA aura strI putra Adike nIrogapanakI AzAse kisI uttama kSetrameM bonekolie use zIghra hI AjJA dedI / rAjAkI AjJAnusAra mAlIne use kisI uttama kSetrameM vodiyaa| pratidina svaccha jala sIMcanA bhI prAraMbha kara diyA / kucha dina bAda mAlI kA parizrama saphala hogyaa| vaha vRkSa uttamottama phaloM se ladavadA gayA evaM vaha pratidina mAlI ko AnaMda dene lgaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 279 ) kisIsamaya eka gRddhapakSI AkAzamArgase kisI eka jaharIle sarpako mukhameM davAye calA jArahA thA / bhAgyavaza eka phalapara sarpakI viSa bUMda giragaI / viSakI garmIse vaha phalabhI jaldI pkgyaa| mAlIne AnaMdita ho phala tor3aliyA aura usai rAjAkI sabhAmeM jAkara bheMTa kara diyaa| rAjA vizvasainako phala dekha paramAnada huA / unhoMne mAlIko ucita pAritoSika de saMtuSTa kiyA evaM apane priya putrako bulavA kara use phala khAne kI AjJA de dii| Amaphala viSa bUMdase viSamaya hocukA thA isalie jyoMhI kumArane phala khAyA khAte hI usake zarIrameM viSa phaila gayA bAtakI bAtameM vaha mUrchita ho jamIna para gira gayA aura usakI cetanA eka ora kinArA kara gaI / apane ikalotI aura priyaputra vasudattakI yaha dazA dekha rAjA vizvasena vehoza ho gaye unhoMne vaha saba kArya Ama phalakA jAna tatkAla use kaTavAne kI AjJA de dI evaM putrakI rakSArtha zIghra hI rAjavaidya ko bulvaayaa| rAjavaidyane kumArakI nAr3I dekhI / nAr3ImeM use viSa vikAra jAna par3A isalie usane zIghra hI usI Amra phalakA eka phala maMgAyA aura kumArako khilAkara tatkAla nirviSa kara diyA ! rAjA vizvasenane jaba Amra phalakA yaha mAhAtmya dekhA to unheM bar3A zoka huA ve apane usa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2.80 ) avicArita kAryakoliye bAra bAra pazcAttApa karane lage / aura apanI mUrkhatAkeliye sahasra bAra dhikkAra dene lage | he jinadatta ! yaha tuma nizcaya samajho jo hatabuddhi manuSya vinA vicAre kAma kara pAr3ate haiM unheM pIche pachatAnA par3atA hai | binA samajhe kAma karanevAle manuSya niMdA bhAjana bana jAte haiM / aba tumhIM isa bAtako kaho rAjAne jo vaha Ama vinA vicAre kaTavA diyA thA vaha kAma kyA usakA uttama thA ! mujhase yaha kathA suna jinadatta ne kahA nAtha ? rAjAkA vaha kArya sarvathA ve samajha kA thA / maiM Apa ko eka dUsarI kathA sunAtA hUM Apa dhyAna pUrvaka suneM / kisIsamaya kisI gaMgA kinAre eka vizvabhUti nAmakA tapasvI rahatA thA kadAcit eka hAthIkA baccA nadI ke pravAha meM bahA calA jAtA thA / tapasvIkI acAnaka hI usapara dRSTi par3a gaI / dayAvaza usane zIghra hI usa hAthI ke bacce ko pakar3a liyA / vaha vaccA zubha lakSaNa yukta thA isa lie vaha tapasvI uttamottama phala Adi khavAkara usakA poSaNa karane lagA aura canda rojameM hI vaha baccA eka vizAla hAthI banagayA / - kadAcit kisI rAjAkI dRSTi usa hAthI para par3I usai zubha lakSaNayukta dekha rAjAne use kharIda liyA aura apane ghara lejAkara sikhAnekelie kisI mahAvata kI supurda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 281 ) kara diyA / rAjAkI AjJAnusAra mahAvata use sikhAne lgaa| jaba vaha sikhAnemeM TAla maTola karatA thA taba mahAvata use mAre 2 aMkuzoM ke vazameM karatA thaa| isaprakAra kucha samaya to vaha hAthI vahAM rhaa| jaba use aMkuza bahuta duHkha dene lagA to vaha bhaga kara gaMgA ke kinAre usI tapasvIke pAsa AgayA / jyoMhI tapasvIne use dekhA to usane bhI use na rakkhA mArapITa kara vahAM se bhagA diyA / tapasvIkA aisA vartAva dekha hA ko krodha AgayA evaM usa duSTane usa upakArI tapasvIko tatkAla cIra kara mAra diyaa| kRpAnAtha ! aba Apa hI kahaiM paramopakArI usa tapasvIke sAtha kyA hAthIkA vaha vartAva uttama thA ? maiMne khaa| jinadatta ! vaha hAthI bar3A duSTa thaa| duSTane jarA bhI apane upakArIkI dayA na kI / dekho jo manuSya dUsareke upakAra ko bhUlajAte haiM unheM aneka vedanA sahanI par3atI hai| narakAdi gatiyAM unake lie sadA tayAra rahatI haiM / evaM buddhimAna loga svabhAvase hiMsaka aura upakArIke hiMsakameM utanA hI bheda mAnate haiM jitanA rAI aura parvata meM mAnate haiM / maiM tumhArI kathA suna cukA / maiM bhI eka dUsarI kathA kahatA hUM tuma use dhyAna pUrvaka suno| isI pRthvIpara eka campApurI nAma kI sarvottama nagarI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ mm N ( 282 ) hai| kisIsamaya kuverapurIke tulya usa caMpApurI meM eka devadattA nAmakI vezyA rahatI thI / devadattA Atizaya sundarI thI yadi usake lie devAMganA kaha diyA jAtA to bhI usake liye kama thA / usake pAsa eka pAlatU totA thA vaha use apane prANoMse bhI pyArA samajhatI thii| kadAcit ravivArake dina totekelie pyAle meM zarAba rakhakara vaha to kisI kArya vaza bhItara calI gaI aura itane hI meM eka lar3akI vahAM AI usane usa zarAbameM viSa DAla diyA aura zIghU vahAMse caMpata ho gaI / devadattAko isa bAtakA patA na lagA vaha apane sIdhe svabhAvase bAhira AI aura totAko zarAba pilAne lgii| kintu totA vaha saba dRzya dekha rahA thA isaliye aneka bAra prayatna karane para bhI usane zarAbameM coMca taka na borI vaha cupa cApa baiThA rahA / devadattA jabarana use zarAba pilAne lagI tobhI usane na piyA devadattA jaba aura jabarana pilAne lagI to vaha cillAne lagA isaliye devadattAko krodha AgayA aura usane use tatkAla mAra kara pheMka diyA / aba he jinadatta ? tumhIM kaho devadattAkA vaha avicArita kAma kyA yogya thA ? jinadalane uttara diyaa| ___nAtha ! yadi devadattAne aisA kAma kiyA to parama mUrkhA | samajhanI cAhie / maiM aba Apako tIsarI kathA sunAtA hUM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ W ( 283 ) kRpayA use dhyAna pUrvaka sunaiM / ___ isI lokameM eka atizaya manohara evaM prasiddha banArasa nAmakI nagarI hai / kisIsamaya banArasameM koI vasudatta nAmakA seThi nivAsa karatA thaa| vasudatta uttamadarjekA vyApArI thA dhanI thA suvarNanirmita makAnameM rahatA thA aura bar3A tuMdila ( bar3I thodikA dhAraka ) thA / vasudattakI priya bhAryAkA nAma vasudattA thA vasudattA bar3I caturA thI / vinayAdi guNoMse apane patiko saMtuSTa karane vAlI thI aura manoharA thii| kadAcit usI nagarImeM eka cora kisIke ghara corIke liye gayA / usasamaya usa gharake manuSya jaga rahe the isaliye corako unhoMne dekha liyaa| dekhate hI cora bhgaa| bhAgate samaya usake pachi bahutase manuSya the isaliye ghabar3A kara vaha seThi subhadradattake gharameM ghusa par3A aura subhadradattase isaprakAra vinaya vacana kahane lgaa| kRpAnAtha ! mujhai vacAiye maiM marA / corake aise vacana suna subhadradattako dayA A gii| usane corako zIghra hI apane kapar3oMmeM chipA liyA 1 kotavAla Adi seThijIke pAsa Aye seThijIse corakI bAbata pUchA bhI to bhI seThijIne kucha javAba na diyA / jahAM tahAM saboMne cora dekhA kahIM na dIkha par3A kiMtu seThijIkI bar3I thoMdike nIce hI vaha chipA rahA / isaliye ve sabake saba pachiko loTa gye| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 284 ) ___ jaba vina zAMta hogayA tava corako jAnekI AjJA de dI tathA yaha samajha ki cora calA gayA ve apane kivAr3a banda kara so gaye / kiMtu vaha duSTa usI gharameM chipa gayA aura dAva pAkara mAlamaTA lekara caMpata hogayA / prAtaHkAla seThi subhadatta kI AMkha khulI / apanI corI dekha unheM parama duHkha huA / ve kahane lage maiMne to usa duSTa corakI rakSA kI thI kiMtu usa duSTane mere sAtha bhI yaha duSTatA kI / yaha bAta ThIka hai duSTa apanI duSTatA kadApi nahiM chor3ate tathA aisA kuchasamaya soca vicArakara ve zAnta hogaye / isaliye he muninAtha ? ApahI kahaiM kyA usa corakA seThi subhadradatta ke sAtha vaisA vartAva uttama thA ! maiMne uttara diyaa|| ___ sarvathA anucita / usane seThi subhadradanake sAtha bar3A vizvAsaghAta kiyaa| vaha cora bar3A pApI aura kumArgI thaa| isameM jarA bhI saMdeha nahIM / aba maiM bhI tumheM kathA sanAtA hUM mujhai vizvAsa hai aba kI kathAse tumheM jarUra saMtoSa hogA tuma dhyAna pUrvaka suno| ___isIlokameM kAmadevakA raMgasthala Atizaya manohara eka vaMga deza hai| vaMgadezameM eka caMpApurI nAmakI nagarI' hai| caMpApurImeM jAtIya mukuda ketakI caMpA Adike vRkSa sadA hare bhare phale phUle rahate haiM aura sadA uttama manuSya nivAsa karate haiM / capApurameM eka brAhmaNa, jo ki bhaleprakAra veda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 285 ) vedAMgakA pAThI aura dhanI thA somazarmA thA somazarmA kI atizaya rUpavatI do striyAM thIM prathama strI somillA aura dUsarIkA nAma somazarmikA thA / bhAgyodayase suMdarI somillA ke eka atizaya rUpavAna putra utpanna huA / saumillAko putravatI dekha somazarmA usapara adhika prema karane lagA aura somazarmikA kI orase usakA prema kucha haTane lagA / striyAM svabhAva se hI IrSA dveSakI khAni hotI haiM yadi unako kucha kAraNa mila jAya taba to IrSA dveSa karanemeM ve jarA bhI nahi cUkatI jyohI somazArmikAko yaha patA lagA ki merA pati mujha para prema nahiM karatA somillAko adhika cAhatA hai mAre krodha vaha bhavaka uThI somillAse marmabhedI vacana kahane lagI / hAsya aura kalaha karanA bhI prArambha kara diyA yahAM taka ki somillA ke ahita karane meM bhI vaha na Darane lagI / / vaha usI dina se usI nagarImeM eka bhadra nAmakA baila rahatA thA / bhadra suzIla aura zAMti prakRtikA dhAraka thA isalie samasta nagara nivAsI usapara bar3A prema karate the / kadAcit bhadra (baila) brAhmaNa somazarmA ke daravAje para khar3A thA brAhmaNI somazarmikAkI dRSTi usapara par3I usane zIghra hI apanI sauta somillAkA bAlaka Upara aTArIse bailake sIMgapara paTaka diyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ aaaaaaaaaaaaaaaaa..... evaM sIMga para girate hI rAtA huvA vaha bAlaka zIghU maragayA / nagara nivAsiyoMko bAlakakI isaprakAra mRtyu kA patA lagA / ve dauDate 2 zIgha hI somazarmAke yahAM Aye / vinA vicAre savoMne bAlakako mRtyukA doSa vicAre baila ke matthe para hI maDadiyA / jo bailako ghAsa Adi khilA kara nagara nivAsI usakA pAlana poSaNa karate the so bhI chor3a diyA aura mArapITa kara use nagarase vAhira bhagAdiyA jisase vaha baila bar3A khinna huA vilakala laTa gyaa| tathA kisIsamaya atizaya duHkhI ho vaha aisA vicAra karane lagA / ___hAya !!! ina striyoMke caritra bar3e vicitra haiM / bar3e 2 deva bhI jaba inakA patA nahiM lagA sakate to manuSya unake caritrakA patA lagAleM yaha bAta ati kaThina hai / ye duSTa striyAM nikRSTa kAma kara bhI caTa mukara jAtI haiM / aura manuSyoM para aisA asara DAla detI hai mAno hamane kucha kiyA hI nahIM ye mAyAcAriNI mahApApinI haiM / dUsaroM dvArA kucha aura hI kahavAtI haiM aura svayaM kucha aurahI kahatI hai| ye kaTAkSapAta kisI aura para pheMkatI hai izAre kisI anyakI ora. karatI haiM aura AliMgana kisI dUsarese hI karatI haiM / tathA vastu kA vAyadAtoM inakA kisI dUsareke sAtha hotA hai aura de kisI dUsare ko baiThatI haiM / kabiyoMne jo inhai abalA kaha kara pukArA hai so ye nAmase hI abalA ( zaktihIna ) hai kAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 287 ) se abalA nahiM / jisasayama ye kara kAma karanekA bIr3A uThA letI haiM to use tatkAla kara pAr3atI haiM / aura apane kaTAkSa pAtoMse bar3e 2 bIroMko bhI apanA dAsa banA letI hai / cAhe atizaya upNa bhI ani zItala hojAya zItala bhI candramA upNa hojAya / pUrva dizAmeM udita honevAlA sUrya bhI pazcima dizAmeM udita ho jAya kintu striyAM zUTha chor3a kabhI bhI satya nahiM bola sktiiN| hAya jisasamaya ye duSTa striyAM para puruSameM Asakta ho jAtI haiM usasamaya apanI pyArI mAtA ko chor3a detI haiN| prANa pyAre putrakI bhI paravA nahiM karatIM parama snehI kuTubIjanoMkA bhI lihAja nahiM krtii| vizeSa kahAM taka kahA jAya apanI pyArI janmabhUmiko chor3a paradezameM bhI rahanA svIkAra kara letI haiN| ye nIca striyAM apane uttama kulako bhI kalaMkita banA detI hai / pati Adise nArAja ho marane kA bhI. sAhasa kara letI haiM / aura dUsaroMke prANa lenemeM bhI jarA nahIM cUkatIM / ahA !!! jina yogIzvaroMne striyoM kI vAstavika dazA vicAra kara unase sarvathAkelie savandha chor3a diyA hai striyoMkI bAta bhI jinakelie halAhala viSa hai ve yogIzvara dhanya haiM aura vAstavika AtmasvarUpake jAnakAra haiM / hAya !!! ye striyAM chala kapaTa dagAbAjI kI khAni hai / samasta doSoMkI bhaMDAra haiM / asatya bolanemeM bar3I paMDitA hai| vizvAsake ayogya haiM / cautarphA inake zarIra meM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ www kAmadeva vyApta rahatA hai / mokSadvArake rokanemeM ye argala ( ber3A ) haiM / svarga mArgako bhI rokane vAlI haiM / narakAdi gatiyoMmeM lejAne vAlI haiM duSkarma karane meM bar3I sAhasI haiM / ityAdi apane manameM saMkalpa nikalpa karatA karatA vaha bhadra nAmakA baila vahIM rahane lgaa| usInagarImeM koI jinadatta nAmakA seThi nivAsa karatA thA / jinadatta samasta vaNikoMkA saradAra aura dharmAtmA thI / jinadatta kI priyabhAryA seThAnI jinamato thI jinamatI parama dharmAtmA thI zIlAdi uttamottama guNoMkI bhaMDAra thii| ati rUpavatI thI / pati bhaktA evaM dAna Adi uttamottama kAryoMmeM apanA citta lagAne vAlI thii| seThi jinadatta aura jinamatI Anandase rahate the| acAnaka hI jinamatIke azubha karmakA udaya prakaTa ho gayA / usa vicArIko loga kahane lage ki yaha vyAbhicAriNI hai / nirantara parapuruSoMke yahAM gamana karatI hai isalie vaha manameM atizaya duHkhita hone lagI / usai ati duHkhI dekha kaI eka manuSya usake yahAM Aye aura kahane lage jinamatI ! yadi tujhe isa bAtakA vizvAsa hai ki maiM vyAbhicAriNI nahIM hUM to tU eka kAma kara tapA huA piMDa apane hAtha para rakha / yadi tU vyAbhicAriNI hogI to tU jala jAyagI nahIM to nahIM / nagara nivAsiyoMkI bAta jinamatIne mAnalI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 289 ) kisIdina vaha sarvajanoMke sAmane apane hAthameM piMDa lenA hI cAhatI thI ki acAnaka hI vaha bhadra nAmakA baila bhI vahAM AgayA / vaha saba samAcAra pahilese hI suna cukA thA isalie Ate hI usane tapta lohekA piMDa apane dAMtoM meM dabA liyA / vahuta kAla mukhameM rakhanepara vaha jarA bhI na jalA / evaM saboMko prakaTarItise yaha vAta jatalAdI ki brAhmaNa somazarmAkA bAlaka maiMne nahiM mArA / maiM sarvathA nirdoSa huuN| bhadrakakI yaha ceSTA dekha nagara nivAsI manuSyoM ke Azcarya kA ThikAnA na rhaa| kucha dina pahile jo ve vinA vicAre bhadrakako doSI mAnacuke the vahI bhadraka aba unakI dRSTi meM nirdoSa banagayA / aba ve bhadrakakI bAra bAra tArIpha karane lage / unake mukhase usasamaya jayakAra zabda nikale / tathA jisaprakAra bhadrakane usaprakArakA kAmakara apanI nirdoSatAkA paricaya diyA thA jinamatIne bhI usIprakAra diyA vedhar3aka usane taptapiMDako apanI hathelI para rakhaliyA jaba usakA hAtha na jalA to usane bhI yaha prakaTarItise jatalA diyA ki maiM vyabhicAraNI nahIM hUM / maiMne Ajataka parapuruSakA muha nahIM dekhA hai| maiM apane patikI sevAma hI sadA udyata rahatI hUM aura usIko deva samajhatI huuN| jisase saba loga usakI muktakaMThase tArIpha karane lage aura usakI AtmAko bho Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMti milI / isaliye jinadatta ! tumhIM batAo bhadraka aura jinamatI para jo doSAropaNa kiyAgayA thA vaha satya thA yA asatya ? | jinadattane kahA-- ____kRpAnAtha ! vaha doSAropaNa sarvathA anucita thA / vinA vicAre kisIko bhI doSa nahiM denA cAhiye jo loga aisA kAma karate haiM ve narAdhama samajhe jAte haiN| dInabaMdho ! maiM ApakI kathA suna cukA aba Apa kRpayA merI bhI kathA suneM isIlokameM eka padmaratha nAmakA nagara haiN| kisIsamaya padmarathanagarameM rAjA vasupAla rAjya karatA thA / kadAcit rAjA vasupAlako ayodhyAke rAjA jitazatruse kucha kAma par3agayA isaliye usane zIghra hI eka catura brAhmaNa usake samIpa bheja diyaa| brAhmaNa rAjAkI AjJAnusAra calA / calate 2 vaha kisI aTavImeM jA nikalA / vaha aTavI var3I bhayAvaha thI / aneka krUra jIvoMse vyApta thI / kahIMpara vahAM pAnI bhI najara nahiM AtA thA / calate 2 yahabhI thaka cukA thA / pyAsase bhI adhika vyAkula hocukA thA isaliye . pyAsase vyAkula ho vaha usI aTavImeM kisI vRkSake nIce par3agayA aura mUrchitasA hogayA / bhAgyavaza vahAM eka vaMdara AyA / brAhmaNa kI vaisI ceSTA dekha usai dayA AgaI / vaha yaha samajha ki pyAsase isakI aisI dazA ho rahI hai, zIghra hI usai eka vipula jala se bharA tAlAba dikhAyA aura eka ora haTa gyaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 291 ) jyoMhIM brAhmaNane vipula jalase bharA tAlAba dekhA usake AnaMdakA ThikAnA na rahA vaha zIghra usameM utarA apanI pyAsa bujhAI aura isaprakAra vicAra karane lagA yaha aTavI vizAla aTavI hai / zAyada Age isameM pAnI mile yA na mile isaliye yahIM se pAnI le calanA ThIka hai / mere pAsa koI pAtra hai nahIM isaliye isa baMdarako mAra kara isakI camar3IkA pAtra banAnA cAhiye / vasa phira kyA thA ? vicArake sAtha hI usa duSTane zIghra hI usa paropakArI vaMdarako mAra diyA aura usakI camar3I meM pAnI bharakara ayodhyAkI ora cala diyA / kRpAnAtha ! aba Apa hI kahaiM kyA usa duSTa brAhmaNakA paropakArI usabaMdara ke sAtha vaisA bartAva ucita maine kahA thA ? sarvathA anucita | vAstava meM vaha brAhmaNa bar3A kRtaghnI thA / usai kadApi usa paramopakArI vaMdara ke sAtha vaisA bartAva karanA ucita na thA ! jinadatta / tuma nizcaya samajho jo pApI manuSya kiye upakArako bhUla jAte haiM saMsAra meM unheM aneka duHkha bhogane par3ate haiM koI manuSya unheM acchA nahi kahatA / aba maiM bhI tumheM eka kathA sunAtA hUM tuma dhyAna pUrvaka suno isI jaMbUdvIpameM eka kauzAMbI nAmakI vizAla nagarI hai| kauzAMbI nagarImeM koI manuSya daridra na thA saba dhanI sukhI evaM anekaprakArake bhoga bhoganevAle the / usI nagarI meM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 292 ) kisIsamaya eka somazamA nAmakA brAhmaNa nivAsa karatA thaa| usakI strIkA nAma kapilA thA / kapilA atizaya suMdarI thI mRganayanI thI kAmamaMjarI evaM ratike samAna manoharA thii| kadAcit somazarmAko kisI kAryavaza kisI banameM jAnA par3A / vahAM eka atizaya manohara nolekA vaccA usai dIkha par3A / aura tatkAla use pakar3a apane ghara le AyA / kapilAke koI saMtAna na thii| vinA saMtAnake usakA dina bar3I kaThinatAse kaTatA thA isaliye javase usake gharameM vaha vaccA AgayA putrake samAna vaha usakA pAlana krnelgii| aura usavaccase usakA dinabhI sukhase vyatIta hone lgaa| durbhAgyake aMta ho jAne para kapilAke eka putra utpanna huA / putrakI utpattise kapilAke AnaMdakA ThikAnA na rhaa| somazarmA aura kapilA aba apaneko paramasukhI mAnane lge| aura AnaMdase rahane lge| kapilAkA pati somazarmA kisAna thA isaliye kisIsamaya kapilAko dhAna kATanakoliye khetapara jAnA par3A / vaha vacceko pAlanemeM sulAkara aura nauleko usai supurdakara zIghra hI khetako calI gii| - udhara kApaliAkAto khetapara jAnA huA aura idhara eka kAlA sarpa bAlakake pAlaneke pAsa AyA / jyoMhI nolAkI dRSTi kAle sarpapara par3I vaha ekadama sarpapara rUrapar3A aura kucha samayataka cU. - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 293 ) cU. phU. phU. zabda karate huve ghora yuddha karane lagA / aMtameM apane parAkramase nolAne vijaya pAlo aura usa sarparAjako tatkAla yamalokakA rAstA batA diyA tathA vaha vAlakake pAsa baitthigyaa| kapilA apanA kArya samApta kara ghara AI / kapilAke paira kI AhaTa suna nolA zIghra hI kapilAke pAsa AyA aura kapilAke pairoMmeM gira usakI minnata krnelgaa| nolekA sarvAMga usasamaya lohU luhAna thA isaliye jyoMhI kapilAne usai dekhA 'isane avazya mere putrako mAra kara khAyA hai yaha samajha' mAre krodhake usakA zarIra bhavaka uThA aura vinA vicAre usa dIna noleko mAre mUsaloMke dekhate 2 yamapura pahuMcA diyaa| kiMtu jyohI vaha vAlakake pAsa AI / aura jyoMhI usane bAlakako sakuzala dekhA usake zokakA ThikAnA na rahA / nolekI mRtyu se usakI AkhoMse AsuoMkI jhar3I laga gaI aura mAthA dhunane lgii| jinadatta ! kaho usa brAhmaNIkA vaha avicArita kArya uttama thA yA nahiM ? mere aise vacana suna jinadattane kahA kRpAnAtha ! brAhmaNIkA vaha kAma sarvathA ayogya thaa| vinA vicAre jo madAndha ho kAma karapAr3ate haiM unheM pIche adhika pachitAnA par3atA hai| maiM bhI punaH Apako kathA sunAtA hUM Apa ghyAnapUrvaka suniye isI dvIpameM eka vizAla banArasa nAmakI uttama nagarI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 294 ) hai / kisI samaya banArasa meM eka somazarmA nAmakA brAhmaNa nivAsa karatA thA somazarmAkI strIkA nAma somA thA somA atizaya vyabhicAriNI thI / patise chipAkara vaha aneka duSkarma kiyA karatI thI / kiMtu apane miSTavacanoM se patiko apane duSkamakA patA nahi lagane detI thI / aura banAvaTI sevA Adi kAryoM se use sadA prasanna karatI rahatI thI I kadAcita somazarmAto kisI kAryavaza bAhira calAgayA aura somA apane yAra gopAloMko bulAkara unake sAtha sukha pUrvaka vyabhicAra karane lagI / kintu kArya samApta kara jyoMhI somazarmA ghara AyA aura jyoMhI usane somAko gopAloMke sAtha vyabhicAra karate dekhA usai parama duHkha huA / vaha ekadama gharase virakta hogayA / evaM bAMsakI lAThImeM kucha sonA chipAkara tIrtha yAtrAkoliye nikala par3A / mArgameM vaha kucha hI dUra pahuMcA thA acAnaka hI usakI eka mAyAcArI bAlakase bheMTa ho gii| vAlakane vinayapUrvaka somazamAko praNAma kiyA / usakA ziSya vanagayA evaM yaha vicAra ki isa sAmazarmA ke pAsa dhana hai vaha somazarmA ke sAtha calabhI diyA / mArgameM calate 2 una donoM ko rAta hogaI isaliye ve donoM kisI kumhAra ke ghara Thahara gaye / vahAM rAta vitAkara savere calabhI diye / calate samaya bAlaka mahAdevake zirase kumhAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 295 ) kA chappara lagagayA aura eka tRNa usake zirase cipaTA calA gayA / ve kucha hI dUragaye the ki vAlakane apanA zira TaTolA usai eka tRNa dIkha par3A / tathA tRNa dekha mAyAcArI vaha bAlaka bAhmaNase isaprakAra kahane lgaa| guro ! calate samaya kumhArake chapparakA yaha tRNa mere zirase lipaTA calA AyA hai / maiM isa vahAMpara pahucAnA cAhatA huuN| uttama kiMtu kulIna manuSyoMko paradravya grahaNa karanA mahA pApa hai / maiM vinA diye para padArthajanya pApako sahana nahiM kara sakatA kRpAkara Apa mujhe AjJAdeM maiM zIghra loTakara AtA hUM tathA aisA kahatA 2 cala bhI diyA / brAhmaNane jaba dekhA vaTuka calA gayA to vahabhI Age kisI nagarameM jAkara Thahara gayA usane kisI brAhmaNake ghara bhojana kiyA evaM usa brAhmaNako apane zipyakeliye bhojana rakha chor3anekI bhI AjJA dedI / kuchasamaya pazcAt dUr3atA DhAr3atA vaha bAlakabhI somazarmA ke pAsa ApahuMcA / Ate hI usane vinayase somazarmAko namaskAra kiyA aura somazarmAkI AjJAnusAra vaha bhojanako bhI caladiyA / vaha vaTuka cittakA ati kaTuka thA isaliye jyoMhI vaha thor3I dUra pahuMcA tatkAla usane brAhmaNakA dhana lenake liye vahAnA banAyA aura pIche loTakara isaprakAra vinaya pUrvaka nivedana krnelgaa| prabho! mArgameM kutte adhika haiN| mujhe dekhate hI ve bhoMkate haiN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ___www.umaragyanbhandar.com
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAyada ve mujhe kATa khAMya isaliye maiM nahiM jAnA cAhatA phira kabhI dekhA jAyagA / kiM tu vaha brAhmaNa paramadayAlu thA use usa para dayA AgaI isaliye usane apane prANoMse bhI adhika pyArI aura jisameM sonA rakha chAr3AthA vaha lakar3I zIghra use dedI aura jAneke liye preraNAbhI kii| vasa phiravayA thA ! vAlakakI nigAha to usalakar3I para hI thI / saMga bhI vaha usI lar3akIkaliye lagAthA isalie jyAhI usake hAtha lakar3I AI vaha hamezahakaliye brAhmaNase vidA hogayA phira vRddha brAhmaNakI ora usane jhAMkakarabhI na dekhA / kRpAnAtha! Apa hI kahaiM vRddha aura paramopakArI usa brAhmaNake sAtha kyA usa bAlakakA vaha vartAva yogya thA ? maiMne kahA jinadatta ! sarvathA ayogya ! usavAlakako kadApi soma zarmA brAhmaNake sAtha vaisA vartAva nahiM karanA cAhiye thA astu aba maiM bhI tumheM eka atizaya uttama kathA sunAtA hUM tuma dhyAna pUrvaka suno dhana dhAnya uttamottama padArthose vyApta isI pRthvItalameM eka kauzAMbI nagarI hai| kisIsamaya usanagarIkA svAmI rAjA gaMdharvAnIka thA / rAjA gaMdharvAnIkake maNi Adi ratnoMkA sApha karanevAlA koI gAradeva nAmakA manuSyabhI usInagarImeM nivAsa karatA thaa| kadAcita vaha rAjamaMdirase eka padmarAga mANa sApha karanekeliye lAyA aura use AMganameM rakha vaha sAphahI karanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 297 ) cAhatA thA usIsamaya koI jJAnasAgara nAmake munirAja usake yahAM AhArArtha aagye| munirAjako dekha gAradevane apanA kAma chor3a diyaa| munirAjako vinayapUrvaka namaskAra kiyaa| prAmukajalasa unakA caraNaprakSAlana kiyA / evaM kisI uttama kASTAsana para baiThanakI prArthanA kI / prArthanAnusAra idhara manirAja to kASTAsana para baiThe aura udhara eka nIlakaMTha AyA evaM AMkha vacAkara usa padmarAgamaNiko lekara tatkAla ur3a gayA tathA munirAja AhAra le vanakI ora caladiye / ___munirAjako AhAra dekara java gAradevako phurasati milI to usai maNike sApha karanekI yAda AI / vaha caTa AMganameM AyA / usai vahAM maNi milI nahiM isaliye paraduHkhI ho vaha isaprakAra vicArane lagA___mere gharameM sivAya munirAjake dUsarA koI nahiM AyA yadi maNi yahAM nahIM hai to gaI kahAM ! munirAjane hI merI maNi lI hogI aura lenevAlA koI nahiM / tathA kuchasamaya aisA saMkalpavikalpakara vaha sIdhA vanako caladiyA aura munirAjake pAsa Akara mANakA takAdA karatAhuA aneka durvacana kahane lgaa| ____ jaba munirAjane usake aise kaTuka vacana sune to apane Upara upasarga samajha ve dhyAnArUr3ha hogaye gAradevake praznoM kA unhoMne javAba taka na diyA / kintu munirAjase javAba na pAkara mAre krodhake usakA zarIra bhavaka utth| usa dupTako Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 298 ) usasamaya aura kucha na sUjhI munirAjako hI cora samajha vaha mukke ghUse DaMDoMse mArane lagA aura kaSTaprada aneka kuvacana bhI khnelgaa| isaprakAra mAra dhAr3a karane para bhI jaba usane munirAjase kucha bhI javAba na pAyA to vaha hatAza ho apane nagarako cala diyaa| ___vaha kucha hI dUra gayA ki use phira maNikI yAda AI / vaha phira madAMdha hogayA isalie usane vahIMse phira eka DaMDA munirAja para pheMkA / daivayogase vaha nIlakaMTha bhI usI vanameM munirAjake samIpa kisI vRkSapara baiThA thaa| isaliye jisasamaya vaha DaMDA munikI ora AyA to usakA sparza nalikaMThase bhI hogayA / DaMDeke lagate hI nIla kaMTha bhagA aura jaldImeM padmarAgamaNi usake muMhase giragaI / padmamarAgamaNIko isaprakAra girI dekha gAradeva acaMbhemeM pdd'gyaa| aba vaha apane avicArita kAma para bAra bAra ghRNA karane lgaa| mANiko uThA vaha nagara calA gayA / sApha kara use rAjamaMdirameM pahuMcAdI aura saMsArase sarvathA udAsIna ho usI banameM aayaa| munirAjake caraNa kamaloMko bhakti pUrvaka namaskArakara apane pApoMkI kSamA maaNgii| evaM unhIMke caraNoM meM dIkSA dhAraNakara durdhara tapa karane lagA / seThi jinadatta ? kaho / kyA usa gAradevakA vinA vicAre kiyA vaha kAma yogya thA!nizcaya samajho vinA vicAre jo kAma karapAr3ate haiM unheM nismami duHkha bhogane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 299 ) par3ate haiN| merI yaha kathA suna jinadattane khaa| kRpAsiMdho ! gAradevakA vaha kAma sarvathA niMdanIya thA / avicArita kAmakaranevAloMkI dazA aisI hI huA karatI hai nAtha ! maiM ApakI kathA suna cukA kRpAkara ApabhI merI kathA suneN| isI pRthvItalameM aneka uttamottama gharoMse zobhita, devatulya manuSyoMse vyApta, eka palAzakUTa nAmakA sarvottama nagara hai| kisIsamaya palAzakUTa nagarameM koI raudradattanAmakA brAhmaNa nivAsa karatA thA / kadAcit kisIkAyavaza raudradattako eka vizAlavanameM jAnA par3A / yaha vanameM pahucAI thA ki eka gair3A isakI ora TUTA / usasamaya raudradattako aura to koI upAya na sUjhA samIpameM eka vizAlavRkSa khar3A thA usIpara vaha car3ha gayA / jisasamaya gair3A usavRkSake pAsa AyA to vaha zikArakA milanA kaThina sabhajha vahAMse caladiyA / aura apane vighnako zAMta dekha raudradattabhI nIce utara AyA / vaha vRkSa ati manohara thaa| usakI haraeka lakar3I bar3e pAyedAra thii| isaliye usai dekha raudradattake mukhameM pAnI AgayA / vaha yaha nizcayakara ki isakI lakar3I atyuttama hai isakI staMbha Adi koI cIja vanavAnI cAhiye, zIghra hI ghara AyA / hAthameM pharasA le vaha phira vanako calA gayA aura bAtakI bAtameM vaha vRkSa kATa DAlA / kRpAnAtha! Apa hI kahai kyA ApattikAlameM rakSAkarane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 300 ) vAle usa vRkSakA kATanA raudradattakeliye yogya thA ! maiMne kahA jinadatta ! sarvathA ayogya thaa| raudradattako kadApi vaha vakSa kATanA nahi cahiye thA jo manuSya parakRta upakArako nahiM mAnate ve nitarAM pApI gine jAte haiM, kRtanI manuSyoMko saMsArameM aneka vedanA bhoganI par3atI haiM / maiM tumhArI kathA suna cukA ava maiM bhI tumheM eka atyuttama kathA sunAtA hUM tuma dhyAna pUrvakasuno isI pRthvItalameM uttamottama toraNa patAkA Adise zobhita samasta nagariyoM meM uttama koI dArAvatI nAmakI nagarI hai| kisIsamaya dArAvatIke pAlaka mahArAja zrIkRSNa the / mahArAja zrIkRSNa parama nyAyI the| nyAya rAjyase cAro ora unakI kIrti phailI huI thI aura satyabhAmA rukmiNI Adi kAminiyoMke sAtha bhoga bhogate ve anaMdase rahate the / ____ kadAcit rAjasiMhAsanapara vaiThi ve anaMdameM magna the itane hI meM eka mAlI AyA usane vinaya pUrvaka mahArAjako namaskAra kiyA, aura uttamottama phala bheMTa kara vaha isaprakAra nivedana karane lgaa| prabho ? prajApAlaka ? eka parama tapasvI vanameM Akara virAje haiM / mAlIke mukhase munirAjakA Agamana suna mahArAja zrIkRSNako paramAnaMda huvA / ve jisa kAmako usasamaya kara rahe the use zIghra hI chor3a diyA / ucita pAritoSika de mAlIko Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 301 ) prasanna kiyA / aneka nagaranivAsiyoMke sAtha caturaMga senAse maMDita mahArAjane vanakI aura prasthAna karadiyA / vanameM Akara munirAjako dekha bhAkta pUrvaka namaskAra kiyA / aura kucha upadeza zravaNakI icchAse munirAjake pAsa bhUmimeM vaiThi gaye / usasamaya munirAjakA zarIra vyAdhigrasta thA isaliye usa vyAdhike dUrakiraNArtha rAjAne yahI prazna kiyaa| prabho ! isarogakI zAMtikA upAya kyA hai| kisa auSadhike sevana karanese yaha roga jA sakatAhUM kRpayA mujhai zIghra vatA rAjA zrIkRSNake aise vacana suna munirAjane kahA naranAtha ? yadi ratnakApiSTa ( ? ) nAmakA prayoga kiyAjAya to yaha roga zAMta ho sakatA hai aura isarogakI zAMtikA koI upAya nahiM / munirAjake mukhase auSadhi suna rAjA zrIkRSNako parama saMtoSa huaa| munirAjako vinayapUrvaka namamkAra kara ve dvArAvatImeM Agaye aura munirAjake roga dUrakaranekeliye unhoMne sarvatra AhArakI manAI krdii| dUsare dina ve hI jJAnasAgara muni AhArArtha nagarameM aaye| vidhike anusAra ve idhara udhara nagarameM dhUmeM kiMtu rAjAkI ajJAnusAra unhai kisIne AhAra na diyA / aMtameM ve rAjamaMdirameM ahArArtha gaye / jyoMhI rAjamaMdirameM munirAjane praveza kiyA rAnI rukmiNIne unakA vidhipUrvaka ahAnana kiyA par3igAhana Adi kArya kara bhAkta pUrvaka AhArabhI diyA / ratnakApiSTa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 302 ) cUrNa evaM anyAnya auSadhiyoMke grAsa bhI diye / evaM AhAra lecukanepara munirAja vanako calegaye / ____ isaprakAra auSadhike sevana karanese munirAjakA roga sarvathA naSTa hogayA / ve zIghra hI nIroga hogaye / ____ kisIsamaya kisI vaidyake sAtha mahArAja zrIkRSNa vanameM gye| jahAM para parama pavitra munirAja virAjamAna the usI sthAna parapahuMca unheM bhaktipUrvaka namaskAra kiyA aura munirAjake sAmane hI vaidyane yaha kahA-prajAnAtha ! munirAjakA roga dUra hogayA hai / vaidyake mukhase java munirAjane ye vacana sune to ve isaprakAra upadeza denelge| naranAtha ! saMsArameM jIvoMko jo sukhaduHkha kalyANa aura akalyANa bhogane par3ate haiM unake bhogane meM kAraNa pUrvopAjita zubhAzubha karma haiM / jisasamaya ye zubha azubha karma sarvathA naSTa hojAte hai usasamaya kisIprakArakA sukhaduHkha bhoganA nahiM par3atA / karmoMke sarvathA naSTa hojAnepara paramottamasukha mokSa milatA hai| rAjan zubha azubhakarmarUpI aMtaraMga vyAdhike darakaranemeM atizaya parAkramI cakravartI bhI samartha nahiM ho sakate / ye auSadhi Adika vyAdhikI nivRttimeM bAhya kAraNa haiN| unase aMtaraMgarogakI nivRtti kadApi nahiM ho sktii| ___ munirAjato vItarAga bhAvase yaha upadeza derahe the unheM kisIse usasamaya dveSa na thA kiMtu vaidyarAjako unakA vaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 303.) upadeza halAhala viSa sarIkhA jAna pdd'aa| vaha apane manameM aisA vicAra karanelagA yaha muni bar3A kRtaghnI hai / rogakI nivRti kA upAya isane zubhAzubhakarmakI nivRtti hI vatalAI hai merA nAma takabhI nahi liyA / isamunike vacanoMse yaha sApha mAlUma hotA hai hamane kucha nahi kiyA / jo kucha kiyA hai karmakI nivRttine hI kiyAhai tathA isaprakAra raudra vicAra karate 2 vaidyane usIsamaya AyuiMdha bAMdhaliyA aura Ayuke antameM mara kara vaha vAnarayonimeM utpanna hogyaa| ___kadAcit vihAra karate 2 munirAja, jisavanameM yaha vAnara rahatA thA usIvanameM jApahaMce aura paryaMka Asana mAMDakara, nAsAgradRSTi hokara, dhyAnakatAna hogaye / kisIsamaya munirAja para vaMdarakI dRSTi par3I / munirAjako dekhate hI usai jAtismaraNa hogayA / jAtismaraNake valase usane apane pUrvabhavakA saba samAcAra jAnaliyA / rAjA zrIkRSNake sAmane munirAjake upadezase jo usane apanA parAbhava samajhA thA vaha parAbhava bhI usai usasamaya smaraNa ho AyA / aura mAre krodhake usapApIne pavitra kiMtu dhyAnarasameM lIna muni guNasAgarake Upara eka vizAla kASTha paTaka diyaa| unheM anekaprakAra pIr3AbhI dene lgaa| kiMtu munirAja jarAbhI dhyAnase vicalita na hue| . cirakAlataka aneka prayatna karaneparabhI jaba vaMdarane dekhA ki munirAja mamatArahita, samatA rasaulIna, nirmalajJAnakedhAraka, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 304 ) halana calana kriyAse rahita, paramapada mokSapadake abhilASI, parama kiMtu utkRSTa dharmadhyAna aura zukladhyAnake AcAraNakarane vAle, dhyAnavalase parama siddhi prAptike icchuka, pASANa meM ukalIhuI pratimAke samAna nizcala, aura hAtha pairakI samasta ceSTAoMse rahita haiM to usaibhI ekadama vairAgya hogayA / kacha samaya pahale jo usake pariNAmoMmeM raudratA thI vahI munirAjakI zAMtamudrAke sAmane zAMtirUpa meM pariNata hogaI / vaha apane dukarmakeliye adhika niMdA krnelgaa| munirAjapara jo kATha DAlA thA vaha bhI usane uThAke eka ora rakha diyA / vaha pUrvabhavameM vaidya thA isaliye munirAja para kASThapaTakanese jo unake zarIrameM ghAva ho gaye the uttamottama auSadhiyoMse unheM bhI usane acchA karadiyA / ava vaha munirAjakI zuddhahRdayase bhaktikara lagA aura yaha prArthanA karane lagA / ww prabho ! akAraNadInabaMdho ! mere inapApoMkA chuTakArA kaise hogA ? maiM aba kaise inapApoMse vacUMgA ? kRpAkara mujhe koI aisA upAya batAveM jisase merA kalyANa ho / munirAja parama dayAlu the unhoMne vAnarako paMca aNuvratakA upadeza diyA aura bhI aneka upadeza diye / vAnara ne bhI munirAjakI ajJAnusAra paMca aNuvrata pAlane svIkAra karaliye ahaMkAra krodha Adi jo durvAsanAM thIM unheM bhI usane chor3adiyA / aura harasamaya apane avicArita kAmake liye pazcAttApa karane lagA / seThi jina Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat - www.umaragyanbhandar.com
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 305 ) datta ! tuma nizcaya samajho jo nIca puruSa vinA vicAre krodha mAnamAyA Adi kara baiThate haiM unheM pAchai adhika pachitAnA par3atA hai ve tiryaMca naraka Adi gatioMmeM jAte haiM / vahAM unheM aneka dumsahya vedanAyeM sahanI par3atI haiM / avicArita kAma karanevAle isalokameM bhI rAjA Adise aneka daMDa bhogate haiM unakI saba jagaha niMdA phaila jAtI hai / paralokameM bhI unheM sukha nahi milatA / abuddhipUrvaka kAma karanevAloM kI saba jagaha haMsI hotI hai / dekho aneka zAstroMkA bhaleprakAra jJAtA, rAjA zrIkRSNake sanmAnakA bhAjana vaha vaidya to kahAM ? aura kahAM azubha karmake udayase usai vaMdaraya nikI prApti ? yaha saba phala ajJAna pUrvaka kArya karanekA hai / jinadatta ? yaha kathA tuma dhyAna pUrvaka suna cuke ho tumhIM kaho kyA usa baMdarakA vaha kArya uttama thA ? jinadattane kahA muninAtha ! vaha baMdarakA avicArita kAma sarvathA ayogya thA vinA vicAre abhimAnAdi vazIbhUta ho nIcakAmakarane vAle manuSyoMko aise hI phala milate haiM / isake anaMtara he magadhadezake svAmI rAjA zreNika ! seThi jinadatta merI kathAke uttarameM dUsarI kathA kahanAhI cAhatA thA ki usake pAsa usakA putra kuveradatta bhI baiThA thA aura sabavAtoMko barAbara sunarahA thA isaliye usane vivAdakI zAMtyartha zIghrahI vaha ratnabharitaghar3A dUsarIjagahase nikAlakara mere dekhate 2 apane pitAke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ amaaaaaaaaaaaaaaaaaaman ( 306 ) sAmane rkhdiyaa| aura vinayapUrvaka isaprakAra prArthanA karane lgaa| __ prabho ! samasta jagataketAraka svAmin ! mere pitAne bar3A anartha karapAr3A / isa duSTadhanake phaMdemeM phaMsakara Apako bhI cora banA diyaa| hAya isadhanakeliye sahasravAra dhikkAra hai / dInabaMdho ! yaha vAta sarvathA satya jAna par3atI hai saMsArameM jo ghorase ghora pApa hote haiM ve lobhase hI hote haiM / saMsArameM yadi jIvoMkA parama ahita karanevAlA hai to yaha lobha hI hai| prabho ! kisI rItise aba merA uddhAra kIjiye / muktimeM asAdhAraNa kAraNa 'mujhe jainezvarI dIkSA diijiye| aba maiM kSaNabharabhI bhoga bhoganA nahiM caahtaa| jinadattabhI ratnoMke ghar3Ako aura putrako saMsAra se virakta dekha atiduHkhita huA apane avicAritakAmapara use bahuta lajjA AI saMsAra ko asAra jAna usane bhI dhanase saMbaMdha chor3adiyA / apanI bAra vAra niMdA karanevAle samasta parigraha se vimukha unadonoM pitAputrane mujhase jainezvarI dakSiA dhAraNa karalI / evaM atizayanirmalacittake dhAraka, bhale prakAra uttamottamazAstroMke pAThI, parigrahase sarvathA nispRha, manogupti vacanagupti kAyaguptike dhAraka ve donoM durdhara tapa karane lge| isaprakAra he magadhadezake svAmI zreNika ! anekadezoMmeM vihAra karate 2 hama tanioM muni rAjagRhameM bhI Aye ukta do muniyoMke samAna maiM trigupti pAlaka na thA mere abhItaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 307 ) kAyagupti nahiM huI isaliye maiMne rAjamaMdirameM AhAra na liyA AhAra ke na lenekA aura koI kAraNa nahIM / isarAtise tInoM munirAjoMke mukhase bhinna 2 kathAke zravaNase atizaya saMtuSTa citta mokSasaMbaMdhI kathAke paramapremI mahArAja zreNika munirAjako namaskAra kara rAjamaMdira meM gaye / rAjamaMdirameM jAkara samyagdarzanapUrvaka jainadharmadhAraNa kara munirAjoMke uttamottamaguNoMko nirantara smaraNakarate huye rAnI celanA aura caturaMgasenAke sAtha AnandapUrvaka rAjamaMdirameM rahane lge| isaprakAra zrIpadmanAbhabhagavAnke pUrvabhavake jIva mahArAja zreNikaka caritrameM kAyagupti kathAkA varNana karane vAlA gyArahavAM sarga samApta huvA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ w ( 308 ) wwwwwmmmmmmm cArahavAM sarga jisa paramottamadharmakI kRpA se magadhadeza ke svAmI mahArAja zreNika ko anupamasukha milA / pAparUpI aMdhakArako sarvathA nAza karanevAle usa paramadharmake liye namaskAra hai| __mahArAja zreNika ko jainadharma meM jo saMdeha the so saba haTa gayethe isaliye bhaleprakAra jainadharmake pAlaka rAjyasaMbaMdhI aneka bhogabhoganevAle zubhamArgapara ArUr3ha rAjA zreNika aura rAnI celanA sAnaMda rAjagRhanagara meM rahane lage / kabhI ve donoM daMpatI jineMdrabhagavAnakI pUjA karanelage kabhI muniyoM ke uttamottama guNoMkA smaraNa karane lage / kabhI unhone tresaThi mahApuruSoMke pavitracaritra se pUrNa prathamAnuyogazAstrakA svAdhyAya kiyaa| kabhI lokakI laMbAI cor3AI Adi batalAnevAle karaNAnuyogazAstrako ve par3hanelage / kabhI kabhI ahiMsAdi zrAvaka aura muniyoMke caritrako batalAnevAle caraNAnuyoga zAstrakA unhoMne zravaNakiyA aura kabhI guNa dravya aura paryAyoMkA vAstavika svarUpa batalAnevAle syAdasti syAnnAsti ityAdi saptabhaMganirUpaka dravyAnuyogazAstroM ko vicArane lage / isaprakAra anekazAstroMke khAdhyAyameM pravINa dharmasaMpadAke dhAraka samastavipattiyoMse rahita rati aura kAmadevatulya bhogabhoganevAle bar3e 2 RddhidhAraka manuSyoMse pUjita ratijanyasukhake bhI bhaleprakAra AsvAdaka ve donoM daMpatI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAANNA iMdra iMdrANIke samAna sukha bhogane lage aura bhogomeM ve itane lIna hogaye ki unheM jAtA huA kAla bhI na jAna par3ane lgaa| ____bahutakAlaparyaMta bhogabhogane para rAnI celanA garbhavatI huii| usake udarameM suSeNacara nAmake devane Akara janmaliyA / garbhamArase rAnI celanAkA mukha phIkA par3a gyaa| svAbhAvika kRzabhI zarIra aura bhI kRza hogyaa| vacana bhI vaha dhIre 2 bolane lagagaI gati bhI maMda hogaI / aura Alasyane bhI usapara pUrA 2 prabhAva jamA liyaa| garbhavatI striyoM ko dohale huvA karate haiM / aura dohaloM se santAna ke acche bure kA patA lagajAtA hai kyoMki yadi saMtAna uttama hogI to usakI mAtAko dohale bhI uttama hoMge / aura saMtAna kharAba hogI to dohale bhI kharAba hoMge / rAnI celanAko bhI dohale honelge| celanA ke garbha meM mahArAja zreNikakA paramavairI anekaprakAra kaSTa denevAlA putra utpanna honevAlA thA isaliye rAnIko jitane bhara dohale hue sava kharAbahI hue jisase usakA zarIra dinadina kSINa hone lgaa| prANapatipara AgAmI kaSTa Anese usakA sArA zarIra phIkA par3agayA prAtaHkAlama tArAgaNa jaise vicchAya jAnapar3ate haiM rAnI celanA bhI usI prakAra vicchAya hogaI / kisI samaya mahArAja zreNika kI dRSTi mahArANI celanA para pdd'ii| use isaprakAra kSINa aura vicchAya dekha unheM ati Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkha huvA / rAnI pAsa Akara ve snehaparipUrNa vacanomeM isa prakAra kahane lge| prANavallabhe ! mere netroM ko atizayaAnada denevAlI priye ! tumhAre cittameM aisI kaunasI prabalaciMtA vidyamAna hai jisase tumhArA zarIra rAta dina kSINa aura kAMtirahita hotA calA jAtA hai / kRpAkara usaciMtA kA kAraNa mujhase kaho barAbara usake dUra karaneke lie prayatna kiyA jAyagA / mahArAjAke aise zubha vacana suna pahale to lajjAvaza rAnI celanAne kucha bhI uttara na diyA kintu jaba usane mahArAja kA Agraha vizeSa dekhA to vaha duHkhAzruoMko pochatI huI isaprakAra vinayase kahane lagI prANanAtha ! mujhasarIkhI abhAginI DAMkinI strIkA saMsAra meM jInA sarvathA nissAra hai yaha jo maiMne garbhadhAraNa kiyA hai so garbha nahIM ApakI AbhilASAoMko mUlase ukhAr3anevAlA aMkura boyA hai / isa duSTagarbhakI kRpAse maiM prANalenevAlI DAMkinI paidAhuI huuN| prabho ! yadyapi maiM apane mukhase kucha kahanA nahiM cAhatI tathApi Apake Agrahavaza kucha kahatI huuN| mujhe yaha kharAba dohalA huA hai ki Apake vakSaHsthalako vidAra rakta dekhU / isa dohalAkI pUrtihonA kaThina hai isaliye maiM isaprakAra aticiMtita huuN| rAnI celanAke aise vacana suna mahArAjazreNikane usI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ____www.umaragyanbhandar.com
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 311 ) samaya apane vakSasthalako cIrA aura usase nikale raktako rAnI celanAko dikhAkara usakI icchAkI pUrti kI / navama mAsake pUrNa hone para rAnI celanAke putra utpanna huA / putrotpattikA samAcAra mahArAjake pAsabhI pahuMcA / unhoMne dIna anAtha yAcakoMko icchAbhara dAna diyA aura putrako dekhane ke lie garbhagRhameM gaye / jyoMhI mahArAja apane putra ke pAsa gaye / mahA rAjako dekhatehI usai pUrvabhavakA smaraNa ho AyA / mahArAjako pUrvabhavakA apanA prabala bairI jAna mAre krodhake usakI muMThI ba~dhagaI / mukha bhayaMkara aura kuTila hogayA / netra lohUlohAna hogaye / mAre krodhake bhauhaiM car3hagaI / oThabhI Dasane lagA aura usakI AkheMbhI idhara udhara phirane lagI / rAnIne jaba usakI yaha dazA dekhI to usai prabala aniSTakA karanevAlA samajha vaha Dara gaI / apane hitakI icchAse nirmoha ho usane vaha putra zIghrahI vanako bheja diyA / jaba rAjAko yaha patA lagA ki rAnIne bhayabhIta ho putra vanameM bheja diyA hai to usase na rahAgayA putrapara mohakara unhoMne zIghrahI use rAjamAMdarameM maMgA liyA usai pAlanapoSaNake lie kisI dhAyake hAtha soMpa diyA / aura usakA nAma kuNika rakha diyaa| evaM vaha kuNika dinodina bar3hane lagA / kumArakuNikake bAda rAnI celanAke vAriSeNanAmakA dUsarA putra huaa| kumAravAriSaNa aneka jJAnavijJAnoMkA pAragAmI, manohara rUpakA dhAraka, samyagdarzanase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 312 ) bhUSita, aura mokSagAmI thA / vAriSeNake anaMtara rAnI celanA ke halla hallake pIche vidala vidalake pachi jitazatru ye tIna putra aura bhI utpanna hue / aura ye tanioMhI kumAra mAtApitAko AnaMdita karane vAle hue| isa prakAra ina pAMca putroM ke bAda rAnI celanA ke pravala bhAgyodayase savako AnaMda dene vAlA phira garbha rahagayA garbhake prasAdase rAnI celanAkA AhAra kama hogayA / gatibhI dhImI hogaI / zarIra para pAMDimA chAgaI / AvAja maMda hogaI / zarIra ati kRza hogayA / peTakI trivalIbhI chipagaI / honevAlA putra samasta zatruoMke mukha kAle karegA isabAtako mAno jatalAte huve hI usake donoM cUcakabhI kAle par3agaye / evaM garbhabhArake sAmane use bhUSaNabhI nahi rucane lge| kisI samaya rAnIke manameM yaha dohalA huvA ki grISmakAla meM hAthIpara car3hakara varaSate mehameM idhara udhara ghUmUM / kiMtu isa icchA kI pUrti use atikaThina jAnapar3I / isaliye usa ciMtAse usakA zarIra dinodina adhika kSINa honelagA / jaba maharAjane rAnIko aticiMtAgrasta dekhA to unheM paramaduHkha havA / ciMtAkA kAraNa jAnaneke liye ve rAnI se isaprakAra kahane lge| priye ! maiM tumhArA zarIra dinodina kSINa dekhatA calAjAtA / hUM mujhe zarIra kI kSINatA kA kAraNa nahIM jAna par3atA tuma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ (313 ) zIghra kaho tumhe kaunasI ciMtA aisI bhayaMkaratA se satA rahI hai / mahArAja ke aise vacana suna rAnIne kahA-- ___kRpAnAtha ! mujhe yaha dohalA huA hai ki maiM grISamakAlameM varasate hue meghameM hAthIpara car3hakara ghUmUM kitu yaha icchA pUrNa honI duHsAdhya haiM isaliye merA zarIra dinoMdina kSINa hotA calA jAtA hai / rAnI kI aisI kAThana icchA suna to mahArAja acaMbhe meM par3agaye / usa icchAke pUrNakaranekA unheM koI upAya na sUjhA isalie ve mona dhAraNakara nizceSTa baiTha gaye / kumAra abhayane mahArAja kI yaha dazA dekhI to unhe bar3A duHkha huvA ve mahArAja ke sAmane isa prakAra vinaya se pUchane lage / pUjya pitA ! maiM Apako prabalaciMtAse Atura dekharahA hUM mujhe nahIM mAlUmapar3atA akAraNa Apa kyoM ciMtA kararahe haiM ? kRpayA ciMtAkA kAraNa mujhebhI sunAvai / putra abhayake aise bacana sunaka mahArAjazreNikane sArI AtmakahAnI kumArako kaha sunAI aura ciMtA dUrakarane kA koI upAya na samajha ve apanA dukha bhI pragaTa karane lge| kumAraabhaya atibuddhimAna the jyoMhI unhoneM pitAke mukhase ciMtAkA kAraNasunA zIghrahI saMtoSaprada vacanoMmeM unhoMne kahA-pUjyavara ! yaha bAta kyA kaThina hai maiM abhI isa ciMtA ke haTAne kA upAya socatA hUM Apa apane cittako malina na kreN| tathA ciMtA dUra karanekA upAyabhI socane lge| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 314 ) ___ kucha samaya socanepara unheM yahabAta mAlUma huI ki yaha kAma binA kisI vyatara kI kRpAse nahIM hosaktA isaliye AdhIrAta ke samaya gharase nikale / vyatarakI khojameM kisI zmazAnabhUmikI ora cldiye| evaM vahAM pahuMcakara kisI vizAla vaTavRkSa ke nIce idhara udhara ghUmane lage / vaha zmazAna ulUkoM ke phUtkAra zabdoMse vyApta thA zRgAloMke bhayaMkara zabdoMse bhayAvaha thA / jagaha 2 vahAM ajagara phukArazabda kararahe the madonmatta hAthiyoM se aneka vRkSa ujar3e par3e the| arddhadAhamurde aura phUTe ghar3oMke samAna unake kapAla vahAM jagaha 2 par3e the mAMsAhArI bhayaMkarajIvoMke raudrazabda kSaNa 2 meM sunAI par3atethe aneka jagaha vahAM murade jalarahe the aura cAroM ora unakA dhUAM phailA huvA thA mAMsalolupI kutebhI vahAM jahAM tahAM bhayAvaha zabda karate the| cAro ora vahAM rAkhakI DheriyA par3I thiiN| isaliye mArga jAnanAbhI kaThina par3ajAtA thaa| evaM cAroora vahAM haDDiyAMbhI par3IthI / bahuta kAla aMdhakArameM idhara udhara ghUmanepara kisI vaTavRkSake nIce kucha dIpaka jalate huve kumArako dIkha par3e vaha usI vRkSakI ora jhuka par3A aura vRkSa ke nIce Akara use dhIra vIra jayazIla sthiracitta cirakAlase udvigna evaM jisake cAro ora phUlarakkhe hue haiM koI uttama puruSa dIkhapar3A / puruSako aisI dazApanna dekha kumArane puuchaa| ____bhAI ! tU kauna hai ? kyA terA nAma hai ? kahAMse tU yahAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 315 ) AyA ? terA nivAsasthAna kahAM hai ? aura tUM yahAM Akara kyA siddha karanA cAhatA hai ? kumArake aise bacana suna usa puruSa ne khaa| rAjakumAra ! merAvRttAta Atizaya AzcaryakArI hai yadi Apa use sunanA cAhate haiM to suneM maiM kahatA huuN| vijayAparvatakI uttaradizA meM eka gamanapriya nAmakA nagara hai / gamanApriya nagara kA svAmI aneka vidyAdhara aura manuSyoMse sevita maiM rAjA vAyuvega thA / kadAcit mujhe vijayAparvatapara jinendra caityAlayoMke baMdanArtha AbhilASA huI / mai aneka rAjAoM ke sAtha AkAzamArgase anekanagaroMko nihAratA huvA vijayArdhaparvatapara AgayA / usI samaya rAjakumArI subhadrA jo ki bAlakapurake mahArAja kI putrI thI apanI sakhiyoM ke sAtha vijayA parvata para AI / rAjakumArI subhadrA Atizaya manoharA thI yauvanakI advitIya zobhAse maMDita thI mRganayanI thiiN| usake sthUla kiMtu manoharanitaMba usakI vicitra zobhA banArahe the evaM ratike samAna anekavilAsasaMyuta honese vaha sAkSAt ratihI jAnapar3atI thI / jyoMhI kamalanetrA subhadrA para merI dRSTI paDI maiM behosa hogayA kAmabANa mujhe vehada rItise bedhane lge| merA tejasvIbhI zarIra usa samaya sarvathA zithila ho gayA vizeSa kahAM taka kahUM tanmaya hokara maiM usIkA dhyAna karane lgaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ __subhadrA vinA jaba merA eka kSaNabhI barSasarIkhA vItane lagA to vinA kisIke pUche maiM jabarana subhadrAko haralAyA aura gamanapriya nagara meM Akara AMnadase usake sAtha bhoga bhoganelagA / idhara maiM to rAjakumArI subhadrA ke sAtha Ananda se rahane lagA aura udhara kisI sakhIne valAkapurakesvAmI subhadrAke pitAse sArI vokhatA kahasunAI aura merA ThikAnA bhI batalA diyA subhadrAkI isaprakAra haraNavArtA suna mAre krodhake usakA zarIra bhabhaka uThA aura vimAnapaMktiyoM se samasta gaganamaMDalako AcchAdana karatA huA zIghra hI gamanapriya nagarakI ora cala pdd'aa| vilAkapurake svAmIkA isaprakAra Agamana maiMne bhI sunA apanIsenA sajAkara maiM zIghrahI usake sanmukha AyA cirakAlataka maiMne usake sAtha aura aneka vidyAoMke jAnakAra tIkSNakhaGgoMke dhArI usake yodhAoMke sAtha yuddha kiyA / aMta meM balAkapurake svAmIne apane vidyAbalase merI samastIvadyA chInalI subhadrAko bhI jabarana legayA / vidyAke abhAvase maiM vidyAdharabhI bhUmigocarIke samAna rahagayA / anekazokoMse Akulita ho maiM punaH usavidyAkeliye yaha maMtra siddha kararahA hUM bAraha varSaparyaMta isa maMtra ke japanese vaha vidyA siddha hogI esA naimattikane kahA hai / kintu bArahavarSa bItacuke abhItaka vidyA siddha na huI isaliye maiM aba ghara jAnA caahtaahuuN| jyoMhI kumArane usa puruSa ke mukhase ye samAcAra sune zIghahI pUchA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 317 ) bhAI vaha kaunasA maMtra hai mujhe bhI to dikhAo dekhUM to vaha kaisA kaThina hai ? kumArake isaprakAra pUchejAne para usa puruSane zIghra hI vahamaMtra kumArako batalA diyA / kumAra atizayapuNyAtmA the usa samaya unakA bhAgya subhAgya thA isaliye unhoMne maMtra sIkhakara zIghra hI idhara udhara kucha bIja kSepaNa kara diye aura bAtakI bAtameM baha maMtra siddha karaliyA maMtrase jo 2 vidyA siddha honevAlI thIM zIghra hI siddha hogaIM / kumArake prasAdase rAjA vAyuvegako bhI vidyA siddha hogaIM jisase use paramasaMtoSa hogayA evaM ve doMno mahAnubhAva Apasa meM mila bheMTakara bar3e premase apane apane sthAna cale gaye / maMtra siddha kara kumAra apane ghara Aye / vidyAtralase unhoMne zIghrahI kRtrima megha banAdiye / rAnI celanAko hAthI para car3hAliyA icchAnusAra use jahAM tahAM ghumAyA / jaba usake dohale kI pUrti hogaI to vaha apane rAjamahala meM AgaI / dohalekI pUrti kaThinasamajha jo usake cittameM kheda thA vaha dUra hogayA / aba usakA zarIra soneke samAna damakane lagA / nomAsa ke bIta jAnepara rAnI celanAke atizaya pratApI zatruoM kA vijayI putra utpanna huA / aura dohaleke anusAra usakA nAma gajakumAra rakkhA gayA / gajakumArake bAda rAnI celanA ke meghakumAra nAmakA putra utpanna huA / sAta RSiyoMse Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 318 ) AkAzameM jaisI tArA zobhita hotIhai rAnI celanAbhI ThIka usI prakAra sAtaputroMse zobhita honelagI / isaprakAra ApasameM Atazaya sukhI samastakhedoMse rahita ve doMno daMpatI Ananda pUrvaka bhogabhogate rAjagRha nagarameM rahane lge| ___ kadAcit aneka rAjA aura sAmaMtose sevita bhaleprakAra baMdIjanoMse stuta mahArAja zreNika chatra aura caMcala camaroMse zobhita atyunnata siMhAsanapara baiThatehI jAte the ki acAnakahI sabhAmeM vanamAlI AyA / usane vinayase mahArAjako namaskAra kiyA evaM SaTkAlake phala aura puSpa mahArAjakI bheTa kara vaha isa prakAra nivedana karane lgaa| samastapuNyoMke bhaNDAra ! bar3e 2 rAjAoMse pUjita ! dayAmayacittake dhAraka ! cakra aura indrakI vibhUtise zobhita ! deva !-vipulAcala parvatapara dharmake svAmI bhagavAna mahAvIra kA samavasaraNa AyA hai / bhagavAnake samavasaraNake prasAdase vanazrIsAkSAt strI vanagaI hai kyoMki strI jaisI putrarUpI phala yukta hotI hai vanazrI bhI svAdu aura manohara phalayukta hogaI hai| strI jaisI sapuSpA rajodharmayukta hotI hai vanazrI bhI sapuppA hare pIle aneka phUloMse sajjita hogaI hai / strI jaisI yauvanaavasthAmeM manoddIptA kAmase dIpta hojAtI hai vanazrIbhI madanoddIptA madanavRkSase zobhita hogaI hai / bhagavAna ke samavasaraNakI kRpAse tAlAvAne sajjanoMke cittakI tulanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 319 ) kI hai kyoMki sajjanoMkA citta jaisA rasa pUrNa karuNA AdirasoMse vyApta rahatA hai tAlAba bhI usI prakAra rasapUrNa jala se bhare hue haiM sajjanoMkA citta jaisA sapadma- aSTadalakamalAkAra hotA hai tAlAba bhI sapadma -- manohara kamaloMse zAMbhita hai sajjanacitta jaisA vara -- uttama hotA haiM tAlAbabhI vara - uttama hai sajjana citta jaisA nirmala hotA hai tAlAba bhI usI prakAra nirmala hai / sajjanoMke citta jaise gaMbhIra hote haiM tAlAbabhI isa samaya gaMbhIra hai isaprakArase bhI vanazrIne strI kI tulanA kI hai kyoMki - strI jaisI savaMzA - kulanA hotI hai vanazrI bhI sarvaMzA vAMsA se zobhita hai| strI jaisI tilakoddIptA tilaka se zobhita rahatI hai vanazrI bhI tilakoddIptA - tilakavRkSase zobhita hai strI jaisI madanAkulA - kAmase vyAkularahatI hai vanazrI bhI madanAkulA - madana vRkSoMse vyApta hai / strI jaisI suvarNA manohara varNavAlI hotI hai vanazrI bhI suvarNA hare pIle varNoMse yukta hai / strIke sarvAgameM jaisA manmatha kAma jAjvalyamAna rahatA hai vanazrI bhI manmathajAtike vRkSoM se jahAM tahAM vyApta hai padminI strI jaisI bhoroM kI jaMghAroMse yukta rahatI hai vanazrIbhI bhoMrokI jaMghArase zobhita hai strI jaisIhAsya yukta hotI haiM vanazrI bhI puSparUpI hAsya yukta hai / strI jaisI stana yukta hotI hai vanazrI bhI ThIka usIprakAra phalarUpI stanoMse zobhita hai / prabho ! isasamaya nole AnaMdase sarpoMke sAtha krIr3A kara - I Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat -- www.umaragyanbhandar.com
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 320 ) rahe haiN| billI vaira rahita mUsoMke sAtha khela rahe haiM / apanAputra samajha hathinI siMhanIke baccoMko AnaMda se dUdha pilA rahI hai aura siMhanI hathiniyoM ke baccoM ko premase dUdha pilA rahI hai / prajApAlaka ! samavasaraNake prasAdase samastajIva vaira rahita hogaye haiM mayUragaNa sarpoMke mastakoMpara AnaMda se nRtyakara rahe haiM / vizeSa kahAMtaka kahA jAya isasamaya nahiM saMbhava bhI kAma bar3e 2 devoMse sevita mahAvIra bhagavAnakI kRpAse horahe haiM / mAlIke isaprakAra aciMtyaprabhAvazAlI bhagavAn mahAvIrakA Agamana suna mAre AnaMdake mahArAjakA zarIra romAMcita hogayA / udayAdise jaisA sUrya udita hotA hai mahArAja bhI usIprakAra zIghrahAM siMhAsana se utthpdd'e| jisa dizAmeM bhagavAnakA samavazaraNa AyA thA usadizA kI ora sAta paiMDa calakara bhagavAnako parokSa namaskAra kiyA / usa samaya jitane unake zarIra para kImatI bhUSaNa aura vastra the tatkAla unheM mAlIko dediyA dhana Adi dekara bhI mAlIko saMtuSTa kiyA / samasta jIvoMkI rakSA karanevAle mahArAjane samasta nagaranivAsiyoMke janAneke liye bar3I bhakti aura A naMdase nagara meM Dyor3hI piTavA dI / Dyor3hIkI AvAja sunatehI nagaranivAsI zIghra hI rAjamahala ke AMgana meM Agaye unameM aneka to ghor3oMpara savAra the aura aneka hAthIpara aura rathoMpara baiThe the / saba nagaranivAsiyoM ke ekacitta hotehI rAnI puravAsI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 321 ) 1 rAjA sAmaMta aura maMtriyoM se veSTita mahArAja zIghra hI bhagavAnakI pUjArtha vanakI ora cala diye / mArga meM ghor3e Adike pairoMse jo dhUli uThatI thI vaha hAthiyoMke madajalase zAMta hojAtI thI / usa samaya jIvoMke kolAhaloMse samasta AkAza vyApta thA, isaliye koI kisIkI bAta taka bhI nahiM suna sakatA thA / yadi kisIko kisI se kucha kahanA hotA thA to vaha usakI muhakI ora dekhatA thA / aura bar3e kaSTase izAre se apanA tAtparya usai samajhAtA thA | usa samaya aisA jAna par3atA thA mAnoM bAjoMka zabdoM se senA dikAstriyoM ko bulA rahI hai / usa samaya savoMkA citta karmavijayI bhagavAna mahAvarimeM lagA thA / aura chatroMkA teja sUryatejakobhI phIkA kara rahA thA / isa prakAra calate 2 mahArAja samavasaraNa ke samIpa jA pahuMce / samavasaraNa ko dekha mahArAja zIghrahI gajase uttara par3e / mAnastaMbha aura pratihAyoM kI apUrva zobhA dekhate samavasaraNameM ghusa gaye / vahAM jineMdra mahAvIrako vizAla kiMtu manohara siMhAsanapara virAjamAna dekha bhaktipUrvaka namaskAra kiyA evaM maMtrapUrvaka pUjA karanA prAraMbha kara diyA / sabase prathama mahArAjane kSIrodadhi ke samAna uttama aura caMdramA ke samAna nirmala jalase prabhUkI pUjA kii| pazcAt cAroM dizAmeM mahakanevAle caMdanase aura akhaMDa taMdulase jineMdra pUjai / kAmabANake vinAzArtha uttamottama caMpA Adi puSpa aura kSudhAroga vinAzArtha uttamottama svAdiSTa pakkAna car3hAye | samasta ^^^ 21 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 3.2 ) dizAyeM prakAza karanevAla ratnamayI dIpakoMse aura uttama dhUpase bhI bhagavAnakA pUjana kiyA / evaM mokSaphalakI prAptike liye uttamottama phala aura anarghapadakI prAptyartha arghabhI bhagavAnake sAmane car3hAye / jaba mahArAja zreNika aSTadravyase bhagavAnakI pUjA kara cuke to unhoMne sAnaMda ho isaprakAra stuti karanA prAraMbha kara diyA.-- he samasta devoMke svAmI ! bar3e 2 iMdra aura cakravartiyoMse pUjita ApameM itane adhika guNa haiM ki prakhara jJAnake dhAraka gaNadharabhI Apake guNoM kA patA nahiM lagA sakate / Apake guNastavana karanemeM vizAla zaktike dhAraka iMdrabhI asamartha hai / mujhe jAna par3atA hai kAmako sarvathA ApanehI jalAyA hai / kyoMki mahAdeva to usake bhayase apane aMgameM usakI vibhUti lapeTe phirate haiM / viSNu rAtadina strIsamudAyameM ghUse rahate haiM / brahmAbhI caturmukha ho cAroM dizAkI ora kAmadevako dekhate rahate haiM / aura sadA bhayase kapate rahate haiM / prabho! UMcApanA jaisA meru parvatameM hai anya kisImeM nahiM usI prakAra akhaMDa jJAna jaisA ApameM hai vasA kisImeM nahiM / dInabaMdho ! jo manuSya Apake caraNAzrita ho cukA hai yadi vaha mata, aura sugaMdhise Aye bhogekI jhaMkArase atizaya kruddha mahAbalI gajake cakrameM bhI AjAya tA bhI gaja usakA kucha nahiM kara sakatA / jisa manuSyaka pAsa ApakA dhyAnarUpI aSTApada mo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ (323) jUda hai matta hAthiyoMke gaMDasthala vidAraNa karanemeM caturabhI siMha use kaSTa nahi pahuMcA sakatA / Apake caraNasevI manuSyakA kalpAMtakAlIna aura apane phuliMgoMse jAjvalyamAna amibhI kucha nahiM kara sakatI / mahAmune ! jisa manuSyake hRdayameM ApakI nAma rUpI nAga damanI birAjamAna hai / cAhai sarpa kaisA bhI bhayaMkara ho usa manuSyake dekhatehI zIghra nirviSa hojAtA hai| dayAsiMgho ! jo manuSya Apake caraNarUpI jahAjameM sthita hai cAhai vaha var3avAnalase vyApta, tAke magara Adi jIvoMse pUrNa samudrameM hI kyoM na jA par3e bAtakI bAtameM tairakara pArapara A jAtA hai / jiteMdra ! jina manuSyoMne ApakA nAmarUpI kavaca dhAraNa kara liyA hai ve aneka bhAle, bar3era hAthiyoMke cItkAroMse paripUrNa, bhayaMkara bhI saMgrAmameM dekhate2 vijaya pAlete haiN| kor3ha jalodara Adi bhayaMkara rogose pIDita bhI manuSya Apake nAmarUpI paramauSadhikI kRpAse zIghrahI nIroga hojAtA hai / guNAkara ! jinakA bhaMga saMkaloMse jikar3A huA hai| hAtha pairoMmeM ber3iyAM paDI hai yadi aise manuSyoM ke pAsa ApakA nAmarUpI adbhuta khaDga mojUda hai to ve zIghrahI baMdhanarahita hojAte haiM / prabho ! anAdikAlase saMsArarUpI gharameM mama aneka duHkhoMkA sAmanA karanevAle jIvoMke yadi zaraNa haiM to tInoM lokameM ApahI haiN| prabho ! kathaMcit gaNanAtIta maiM Apake guNoMkI gaNanA karatA huuN| kRpAnAtha ! gaMbhIra gaNanAtIta prasanna parama pasaM itane guNahI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ (324) www.rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr ApameM haiM inase adhika ApameM guNa nahiM / isa liye he kalyANarUpa jineMdra ! Apake liye namaskAra hai / mahAmune ! paramayogIzvara vIrabhagavAn ! Apa merI rakSA kreN| ___isa prakAra bhagavAna mahAvIrako bhaktipUrvaka namaskAra kara aura gAtama gaNadharako bhI bhaktipUrvaka zira navAkara mahArAja manuSya koThemeM vaiThi gaye / evaM dharmarUpI amRtapAnakI icchAse hAtha jor3akara dharmakI bAbata kucha pUchA-mahArAja zreNikake isa prakAra pUchanepara samasta prakArakI ceSTAoMse rahita bhagavAna | mahAvIra apanI divyavANIse isa prakAra upadeza dene lage-- rAjan ! sakala bhavyottama ! prathama hI tuma sAta tatvoMkA zravaNa | karo / sAtoM tattva samyagdarzanake kAraNa hai aura samyagdarzana mokSakA kAraNa hai / ve sAta tattva jIva, ajIva, Asava, baMdha, saMvara, nirjarA aura mokSa haiM / jIvake mUla bheda do haiM-vasa aura sthAvara / sthAvara pAMca prakAra haiM-pRthvI, ap , teja, vAyu aura vanaspati / ye pAMco prakArake jIva cAroM prANavAle hote haiM / aura inake kevala sparzana iMdriya hotI hai / ye pAMco prakArake jIva sUkSma aura sthUla bhedase do prakAra bhI kahe gaye haiM aura ye saba jIva paryApta aparyApta aura labdhaparyApta isa rItise tIna prakAra bhI haiN| pRthvIjIva cAra prakAra haiM-pRthvIkAya, pRthvIjIva, pRthvI aura pRthvIkAyika / isI prakAra jalAdike bhI cAra2 bheda samajha lenA cAhiye / Adike cAra jIva ghanAMgulake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 325 ) asaMkhyAtave bhAga zarIrake dhAraka haiN| vanaspatikAyake jIvoMkA utkRSTa zarIra parimANa to saMkhyAtAMgula hai aura jaghanya aMgulake asaMkhyAta bhAga hai / zuddhetara pRthvIjIvoMkI Ayu bAraha hajAra varSakI hai / jalajIvoMkI bAIsa hajAra varSakI hai| tejakAyika jIvoM kI sAta hajAra aura tIna varSakI hai / evaM vAyukAyika jIvoMkI tIna hajAra aura vanaspatikAyika jIvoMkI utkRSTa Ayu daza hajAra varSakI hai / vikaleMdriya jIva tIna prakAra haiMdoiMdriya, teiMdriya aura cauiMdriya / saMjJI aura asaMjJI bhedase paMceMdriya bhI do prakAra haiM / paMceMdriya jIva, manuSya, deva, tiryaMca aura nArakI bhedase bhI cAra prakAra hai / nArakI sAto narakameM rahane ke kAraNa sAta prakAra hai / tiryaMcoMke tIna bheda haiM-jalacara, sthalacara aura nabhacara / bhogabhUmija aura karmabhUmija bhedase manuSya do prakArake haiM / jo manuSya karmabhUmija hai vehI mokSake adhikArI haiN| devabhI cAra prakAra haiM-bhavanavAsI, vyaMtara, jyotiSka aura vaimAnika / bhavanavAsI daza prakAra hai, vyaMtara ATha prakAra, jyotiSI pAMca prakAra aura vaimAnika do prakAra hai / isa prakAra saMkSepase jIvoMkA varNana kara diyA gyaa| aba ajIvatattvakA varNana bhI suniye___ajIvatattvake pAMca bheda haiM-dharma, adharma, AkAza, kAla aura pudgala / unameM dharmadravya asaMkhyAta pradezI jIva aura pudgalake gamanameM kAraNa, eka, apUrva aura sattArUpa dravya lakSaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 326 ) I yukta hai / dharma dravya bhI vaisA hI hai kintu itanA vizeSa hai ki yaha sthitimeM sahakArI hai / AkAza ke do bheda hai - eka lokAkAza, dUsarA alokAkAza / lokAkAroM asaMkhyAta pradezI hai / aura alokAkAza anaMta pradezI hai / lokAkAza saba dravyoMko gharake samAna avagAha dAna dene meM sahAyaka hai / kAla dravya bhI asaMkhyAta pradezI eka aura dravya lakSaNa yukta hai / yaha ratnoMkI rAzike samAna lokAkAzameM vyApta hai / aura samasta davyoM ke vartanA pariNAmameM kAraNa hai / karma vargaNA AhAra vargaNA Adi bhedase pudgala dravya anaMta prakAra hai / aura yaha zarIra aura iMdriya AdikI racanA sahakArI kAraNa hai / Asrava do prakAra hai - dravyAsava aura bhAvAsava / donoM hI prakArake Asravake kAraNa mithyAtva,avirati, pramAda Adi haiM / jIva vibhAva pariNAmoMse baMdha hotA hai / aura usake cAra bheda haiM- prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabaMdha aura pradezabaMdha | AsravakA rukanA saMvara hai / saMvarake bhI do bheda haiM- dravyasaMvara aura bhaavsNvr| aura ina donoM hI prakAra ke saMvaroMke kAraNa gupti, samiti, dharma, anuprekSA Adi haiN| nirjarA do prakAra hai - savipAka nirjarA aura avipAka nirjarA / savipAka nirjarA sAdhAraNa aura avipAka nirjarA tapake prabhAvase hotI hai / dravyamokSa aura bhAvamokSake bhedase mokSa bhI do prakAra kahAgayA hai / aura samasta karmoMse rahita ho jAnA mokSa hai / magadheza ! yadi inhI I 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ nnnnnnn (327 ) tattvoMke sAtha puNya aura pApa jor3a diye jAya to yehI nava padArtha kahalAte hai / isa prakAra padArthoMke svarUpake varNanake anaMtara bhagavAnane zrAvaka munidharmakA bhI varNana kiyaa| mahArAja zreNikake praznase bhagavAnane tresaThisalAkA puruSoMkA caritra bhI varNana kiyA / jisase mahArAja zreNikake cittameM jo jainadharma viSayaka aMdhakAra thA zIghra hI nikala gyaa| jaba mahArAja zreNika bhagavAnakI divyadhvanise upadeza suna cuke to atizaya vizuddha manase rAjA zreNikane gautama gaNadha ko namaskAra kiyA aura vinayase isa prakAra nivadana karane lage bhagavan ! purANazravaNase jainadharmameM merI buddhi dRr3ha hai| saMsAra nAza karanevAlI zraddhA bhI mujhameM hai tathApi prabho ! maiM nahiM jAna sakatA mere manameM aisA konasA abhimAna vaiThA hai jisase merI buddhi vratoMkI ora nahiM jhuktii| magadhezake aise vacana suna gaNanAyaka gautamane kahA: rAjan ! bhogake tIvra saMsargase gAr3ha mithyAtvase munirAjake galemeM sape DAlanese duzcaritrase aura tIvraparigrahase tUne pahile narakAyu bAMdha rakkhI hai isaliye terI pariNati vratoMkI ora nahiM jhukatI / jo manuSya devagatikA baMdhana bAMdha cuke haiN| unhIMkI buddhi vrata AdimeM lagatI hai| anyagatikI Ayu bAMdhanevAle manuSya vratoMkI ora nahiM jhukate / naranAtha ! saMsArameM tU bhavya aura uttama hai / purANazravaNase utpanna huI vizuddhise Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.rr..........morrrrrrrrrrrrrrr ( 328 ) terA mana atizaya zuddha hai / sAta prakRtiyoMke upazamase tere aupazamika samyagdarzana thaa| aMtarmuhUrtameM kSAyopazamika samyaktva pAkara unhIM sAta prakRtiyoMke kSayase aba tere kSAyika samyakvakI prApti ho gaI hai| yaha kSAyika samyaktva nizcala avinAzI aura utkRSTa hai| bhavyottama ! jineMdradvArA pratipAdita, pUrvApara virodharahita zAstrodvArA nirUpita nirdoSa sAta tattvoMkA zraddhAna samyagdarzana kahA gayA hai| isa samyagdarzanakI prApti atizaya durlabha mAnI gaI hai| saMsArarUpI viSavRkSake jalAnemeM samyagdarzanake sivAya koI vastu samartha nahiM / samyagdarzanase var3hakara saMsArameM koI sukha bhI nahiM aura na koI karma aura tapa hai / dekho-samyagdarzanakI kRpAse samasta siddhiyAM milatI haiN| samyagdarzanakI hI kRpAse tIrthaMkarapanA aura svarga milatA hai eva saMsArameM jitane sukha hai vebhI samyagdarzanakI kRpAse bAtakI bAtameM prApta ho jAte haiN| rAjan ! isa saMmyagdarzanakI kRpAse jIvoMke kuvrata bhI suvrata kahalAte haiM aura usake binA yogiyoMke suvrata bhI kuvrata ho jAte haiM / bhavyottama ! tU aba kisI bAtakA | bhaya mata karai / samyagdarzanakI kRpAse Age utsarpiNI kAmeM tU isI bharatakSetrameM padmanAbha nAmakA dhAraka tIrthakara hogaa| isaliye tU Asanna bhavya hai / tU aba nirbhaya ho / tUne tIrthaMkara prakRtiko kAraNa bhAvanA bhAlI haiN| samasta doSarahita tUne samyagdarzana prApta karaliyA hai| aura vinayaguNa tujhameM svabhAvase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 329 ) hai / terA citta bhI zIlavratakI ora jhukA hai| yaha zIlavata vratoMkI rakSArtha chatrake samAna hai / magadhezvara ! tU apane cittameM saMvegakI bhAvanA karatA hai / bhavabhogase nivRtta honeke liye tapameM bhI mana lagAtA hai / zaktyanusAra dharmArtha jinapUjA AdimeM / terA dhana bhI kharca hotA hai / sAdhuoMkA samAdhAna bhI tU AdharyakArI karatA hai / zAstrAnusAra tU yogiyoMkA vaiyAvRtya bhI karatA hai | samasta karma rahita jineMdra bhagavAna meM terI bhakti bhI advitIya hai / bhale prakAra zAstra ke jAnakAra uttamottama AcAyauMkI upAsanA bhI tU bhakti aura harSapUrvaka karatA hai / jinapratipAdita zAstroMkA tU bhakta bhI hai / isa samaya SaT AvazyakoMmeM terI buddhi bhI apUrva hai / dharma ke prasArake liye tU jainamArgakI prabhAvanA bhI karatA hai / jaina mArgake anuyAyI manuSyoMmeM vAtsalya bhI terA uttama hai / rAjan ! trailokya kSobhakA kAraNa parama pavitra solaha bhAvanA bhAnese tUne tIrthaMkarapadakA baMdha bhI bAMdha liyA hai / aba tU prANoMkA tyAgakara prathama naraka ratnaprabhAmeM jAyagA aura vahAM madhya AyukA bhogakara bhaviSyat kAlameM niyamase ratnadhAmapurameM tU tIrthaMkara hogA / muninAtha gautamake aise vacana suna mahArAja zreNikane kahA : nAtha ! adhogatikA priyapanA kyA hai ? zreNikakA bhItarI bhAva samajha gautama gaNAdharane rAjA zreNikako kAlasUkarakI kathA sunAI / usane pahile apane pApodayase saptama narakakI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 330) Ayu bAMdha punaH kisa rItise usakA cheda kiyA sobhI kaha sunAyA / isa prakAra gautama gaNadharake vacanoMse atizaya saMtuSTa aneka bar3e2 rAjAoMse pUjita mahArAjane jinarAjake caraNakamaloMse apanA mana lagAyA aura samasta kalyANoMse yukta ho apane putra pauMtroke sAtha zatru rahita ho gaye / pApoMse jo pahile saptama narakakI Ayu bAMdha lI thI usa AyukA apane utkRSTa bhAvoM dvArA mahArAja zreNikane cheda kara diyA tathA tIrthaMkara nAma karmakI zubha bhAvanA bhAnase bhaviSyatameM tIrthaMkara prakRtikA baMdha bAMdhakara atizaya zobhAko dhAraNa karane lage / dekho mAvoMkI vicitratA ! kahAM to saptama narakakI utkRSTa sthiti aura kahAM phira kevala prathama narakakI madhyama sthiti ? yaha saba dharmakA hI prasAda hai / dharmakI kRpAse jIvoMko aneka kalyANa Akara upasthita ho jAte haiM aura dharmakI kRpAse tIrthaMkara padakI bhI prApti ho jAtI hai isaliye uttama puruSoMko cAhiye ki ve niraMtara dharmakA ArAdhana kreN| isa prakAra bhaviSyata kAlameM honevAle zrIpadmanAbha tIrthaMkarake jIva mahArAja zreNikake caritrameM mahArAja zreNikako kSAyika samyakadarzanakI utpatti varNana karanevAlA bArahavA sarga samApta huaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 331 ) trayodazasarga | 100 gaNake svAmI muniyoMmeM uttama zrIgautama gaNadharako bhaktipUrvaka namaskAra kara bar3I vinayase kumAra abhayane apane bhavoM ko pUchA - kumArako isa prakAra apane pUrvabhava zravaNakI abhilASA dekha gautama gaNadhara kahane lage- kumAra abhaya ! yadi tumheM apane pUrvavRtAMta sunanekI abhilASA hai to maiM kahatA hUM, tuma dhyAnapUrvaka sunoH - isI lokameM eka veNAtar3Aga nAmakI purI hai / veNAtaDrAgameM koI rudradatta nAmakA brAhmaNa nivAsa karatA thA vaha rudradatta bar3A pAkhaMDI thA isaliye kisI samaya tIrthATana ke liye nikala par3A aura ghUmatA 2 ujjayanI meM jA nikalA / usa samaya ujjayanImeM koI arhadAsa nAma kA seTha rahatA thaa| usakI priyabhAryA janamatI thI ve donoM hI daMpatI jainadharmake pavitra sevaka the / aneka jagaha nagara meM phiratA phiratA rudradatta seThi arhadAsa ke ghara AyA aura kucha bhojana mAgane lagA / vaha samaya rAtrikA thA isaliye brAhmaNakI bhojanArtha prArthanA suna jinamatIne kahA yaha samaya rAtrikA haiM | vipra ! maiM rAtrimeM bhojana na duuNgii| seThAnI jinamata ke aise vacana suna rudradattane kahAbahina ! rAtrimeM bhojana dene meM aura karane meM kyA doSa hai ? jisase tU mujhe bhojana nahiM detI ? jinamatIne kahA- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 332 ) 1 priya bhavya ! rAtri meM bhojana karane se pataMga, DAMsa, mAMkhI Adi jIvoM kA ghAta hotA hai isaliye mahApuruSoMne rAtrikA bhojana aneka pApa pradAna karanevAlA hiMsAmaya, ghRNita aura aneka durgatiyoMkA denevAlA kahA hai / yaha nizcaya samajho jo manuSya rAtri meM bhojana karate haiM ve niyamase ullU vAgha hiraNa sarpa vIchU hote haiM aura rAtri bhojiyoM ko billI aura mUsoMkI yoniyoMmeM ghUmanA par3atA hai / aura suna - jo manuSya rAtrimeM bhojana nahiM karate unheM aneka sukha milate haiM / rAtameM bhojana na karanevAloMko na to isa bhava saMbaMdhI kaSTa bhoganA par3atA hai aura na parabhava saMbaMdhI / isaliye he vi! maiM tumheM rAta meM bhojana na duuNgii| saverA hote hI bhojana duuNgii| jinamatIkI aisI yuktiyukta vANI sunakara viprane zIghrahI rAtribhojanakA tyAga kiyA aura savere AnaMdapUrvaka bhojanakara samyaktva guNase bhUSita kisI jaina manuSya ke sAtha gaMgAsnAna ke liye cala diyA / mArga meM calate2 eka pIpalakA vRkSa, jo ki phaloMse vyApta thA laMbI zAkhAoMkA dhArI, bhAMti bhAMti ke pakSiyoMse yukta, aura jisake cautarphI bar3e 2 pASANoM ke Dhera the, dIkha par3A / vRkSako dekhate hI brAhmaNakA kaMTha bhakti se gadgada ho gayA / use deva jAna zIghra hI usane namaskAra kiyA / gADha mithyAtva se mohita ho zIghra hI usakI tIna parikramA dI aura vAra2 usakI stuti karane lagA / vipra rudradattakI aisI ceSTA dekha aura use prabala mithyAmatI samajha usake bodhArtha vaha vaNika kahane lagA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ - (333 ) vipravara ! kRpayA kaho yaha kisa nAmakA dhAraka deva hai ! aura isakA mAhAtmya kyA hai ! viprane javAba diyA viSNu bhagavAnake vAsake liye yaha bAdhikarma nAmakA deva | hai / yaha icchAnusAra manuSyoMkA bigAr3a sudhAra kara sakatA hai / | brAhmaNake mukhase vRkSakI yaha prazaMsA suna vaNikane zIghrahI usameM do lAta mArI aura usase patte tor3akara unheM jamIna para bichAkara zIghrahI unake Upara baiThi gayA aura viprase kahane lagA priyavipra ! apane IzvarakA pratApa dekho| are ! yaha vanaspati manupyoM para kyA risa khuza ho sakatI hai ? vaNikakI vaisI ceSTA dekha rudradattane javAba to kucha nahiM diyA kiMtu apane manameM yaha nizcaya kiyA ki acchA kyA harja hai ? kabhI maiM bhI isake devatAko dekhaMgA / isa vaNikane niyamase merA apamAna kiyA hai tathA isa prakAra apane manameM vicAra karatAra kahane lagA-bhAI ! devakI parIkSAmeM kisIko madhyastha karanA cAhiye / brAhmaNa rudradattake aise vacana suna vaNikane usake aMtaraMgakI | kAlimA samajha lI tathA vaha vaNika usai isa rItise samajhAne lagA priya mitra ! yaha pIpala ekeMdriya jIva hai / isameM na to manuSyoMke samAna vizeSa jJAna hai na kisI prakArakI sAmarthya hai| yaha to kevala pakSiyoMkA ghara hai / tuma nizcaya samajho sivAya zubhAzubha karmake yahAM kisImeM sAmarthya nahiM jo manuSyoMkA bigAr3a sudhAra kara sake / priya bhrAtA ! yaha nizcaya hai jo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 334 ) manuSya dharmAtmA hai bar3e2 deva bhI unake dAsa bana jAte haiM aura pApiyoMke AtmIyajana bhI unase vimukha ho jAte haiN| isa prakAra apanI vacanabhaMgIse aura jineMdra bhagavAnake AgamakI kRpAse zrAvaka usa vaNikane zIghrahI brAhmaNakA mithyAtva dUra kara diyA aura ve donoM snehapUrvaka bAtacIta karate hue Ageko cala diye| Age cala kara ve donoM gaMgA nadike kinAre pahuMce / vaNika to bhUkhA thA isaliye vaha khAneko baiThi gayA aura rudradatta zIghrahI snAnArtha gaMgAmeM ghusa gyaa| bahuta dera taka usane gaMgAmeM snAna kiyA pAnI uchAlakara pitaroMko pAnI diyA pazcAt jahAM vaha jaina zrAvaka bhojana kara baiThA thA vahIM AyA / viprako AtA dekha vANakane kahA vipravara ! yaha jhUThA bhojana rakkhA hai A khAo / vaNikakI aisI vAta suna viprane javAba diyA vaNika saradAra ! yaha bAta kaise ho sakatI hai ? jhUThA bhojana khAnA kisa prakAra yogya nahiM / vipake aise vacana suna vaNikane javAba diyA ___ bhAI, yaha bhojana gaMgAjala mizrita hai / isameM jhUThApana kahAMse AyA ? tuma nirbhaya ho khaao| gaMgAjala mizrita honese isameM jarAbhI doSa nahiM / yadi kaho kI tIrtha jalase mizritabhI jhUThA bhojana yogya nahiM ho sakatA to tumhIM batAo pAekI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ *ww..ww..www.woman.rai.n... ( 335) | zuddhi gaMgAjalase kaise ho zakatI hai ? are bhAI / yadi yaha bAta | ThIka ho ki snAnase zuddhi ho jAtI hai to machaliyAM rAtadina gaMgAke jalameM par3I rahatI haiM / dhIvara hamezaha nhAte dhote rahate haiM / unheM zuddha ho sIdhe svarga cale jAne cAhiye / priya bhAI ! tuma nizcaya samajho mItarI zuddhi snAnase nahiM hotI kiMtu tapa vrata japa dhyAna kSamA aura zubhabhAvase hotI hai| dekho, zarAbakA ghar3A / hajAravAra dhonepara bhI jaisA zuddha nahiM hotA usI prakAra yaha dehabhI pApabhaya hai abrahma Adi pApoMse vyApta hai / kadApi isa dehakI snAnase zuddhi nahiM ho sktii| kiMtu jina manuSyoMne jJAnatIrthakA avagAhana kiyA hai-jJAnatIrthameM snAna kiyA hai ve vinA jalakehI ghIke ghar3eke samAna zuddha rahate haiM / vaNikake aise vacana suna brAhmaNane zIghrahI tIrthamUDhatAkA tyAga kara diyaa| vahIM para eka tapasvI bhI paMcAgnitapa tprhaathaa| vaNika brAhmaNa rudradattako usake pAsa le gayA aura jalatI huI amimeM aneka prANiyoMko marate dikhAyA jisase viprase pAkhaM. DItapomUr3hatA bhI chur3avA dI aura yaha upadezabhI diyA ki-- vedameM jo yaha bAta batalAI hai hiMsAvAkya bhayakA denevAlA hotA hai| yaha pAkhaMDI tapa mahAna hiMsAkA karanevAlA hai so kaise tumhAre manameM yogya jaca sakatA hai ! priya vipra! yadi vinA dayAkebhI dharma kahA jAyagA to villI mUMse vAgha vyAdha Adiko bhI dharmAtmA kahe jAyage / yajJameM sapheda chAgakA mAranA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 336 ) yadi ThIka hai to dhanayukta manuSyakA coroMdvArA mAranA bhI kisI prakAra pApaprada nahiM ho sakatA / yadi kaho ki naramedha aura azvamegha yajJameM jo prANI marate haiM ve sIdhe svarga cale jAte haiM to ukta yajJabhaktoM ko cAhiye ki ve apane kuTuMbIjanoM ko bhI yajJArtha hanaiM / priya rudradatta ! veda ho cAheM loka ho kisI meM pApaprada prANIghAtase kadApi dharma nahiM ho sakatA prANighAta dharma mAnanA bar3I bhArI bhUla hai / isa prakAra apane upedazase vaNikane rudradattakI Agama mUr3hatAbhI chur3avAdI / sAMkhyAdi dUsare 2 matoM ke siddhAMtoM kA khaMDana karatA huA usai jaina tatvoMkA upadeza diyA jisase usa brAhmaNane samastadoSa rahita bar3e 2 devoMse pUjita samyaktvameM apane cittako jamAyA / jinokta tattvoMmeM zraddhA kI aura mithyAtvakI kRpAse jo usake cittameM mUr3hatA thI saba dUra ho gaI / kadAcit zrAvakatratoM se yukta samyaktvake dhArI ApasameM paramasnehI ve donoM tatra carcA karate hue mArgameM jA rahe the pUrvapApake udayase unheM dizAbhUla ho gaI / vaha vana nirjana vana thA / vahAM koI manuSya rAstA batalAnevAlA na thA / isaliye jaba una donoMkA saMga chUTa gayA to brAhmaNa rudradattane zIghrahI sanyAsa lekara cAroM prakArake AhArakA tyAga karAdayA aura prathama svarga meM jAkara deva ho gyaa| vahAMpara bahuta kAlataka usane deviyoM ke sAtha uttamottama svargasukha bhoge / Ayuke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ (337 ) wwwwwwwwwwwwwwww aMtameM marakara aba tU abhayakumAra nAmakA dhArI rAjA zreNikakA putra utpanna huA aura aba jainazAstrAnusAra tapa kara tU niyamase siddhapadako prApta hogA / isa prakAra jaba gautama gaNadhara abhayakumArake pUrvabhavakA vRttAMta kaha cuke to daMtikumArane bhI vina. yase kahA-- prabho ! maiM pUrvabhavameM kona thA ? kaisA thA ? kRpAkara khaiN| datikumArake aise vacana suna gautama bhagavAnane kahA yadi tumheM apane pUrvabhavake sunanekI icchA hai to maiM kahatA hUM tuma dhyAnapUrvaka suno-isI pRthvItalameM eka aneka prakArake vRkSoMse maMDita bhayaMkara dAruNa nAmakA vana hai / kisI samaya usa vanameM atizaya dhyAnI sUdharma nAmakA yogI tapa karatA thaa| aura atizaya nirmala apane zuddhAtmAmeM lIna thA / usa vanakA rakhavArA dAruNamila nAmakA deva thaa| kAryavaza munirAjako vinA dekhehI usane vanameM agni lagAdI / kalpAMtakAlake samAna amikI jvAlA dhadhakane lgii| amijvAlAse munirAjakA zarIra bhasma hone lgaa| unake prANapakheru uDabhage aura marakara munirAja acyuta svargameM jAkara deva ho gaye / jaba vanarakSaka devane munirAjakA asthipaMjara dekhA to usai parama duHkha huaa| apanI vAra 2 niMdA karatA vaha isa prakAra vicArane lagA ki hAya ! ! ! cAritrase pavitra tapase zobhita vinAkAraNa maiMne munirAja ke zarIrako jalA diyaa| hAya ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ (338 ) mmmmmmmmmmmm mujhase adhika saMsArameM pApI koI na hogA tathA isa prakAra vicAra karate usakI Ayu samApta ho gaI aura vaha marakara usI jagaha zubha, vizAla zarIrakA dhAraka unnatadaMtoMse zobhita evaM aMjanaparvatake samAna UMcA hAthI ho gyaa| kadAcit aSTAnhikA parvameM acyuta svargakA nivAsI vaha munikA jIva deva naMdIzvara parvatakI vaMdanArtha nikalA aura usI vanameM usai vaha hAthI dakhipar3A / apane avadhijJAnabalase devane apanI pUrva munimudrA jAnalI aura puSkaravimAnase utara kara usa vanameM usI prakAra dhyAnameM lIna hogyaa| hAthIne jaba usai dekhA to usai zIgrahI jAtismaraNa ho gayA / jAtismaraNa hote hI usakI AkhoMse azrupAta hone lgaa| apane pUrvabhavakI vAravAra niMdA karate huve zIghrahI usa devako namaskAra kiyaa| devake upadezase hAthIne samyagdarzanake sAtha zIghrahI zrAvakavrata dhAraNa kiye / deva vahAMse calA gayA hAthI bhI prAsukajala aura paka phalAhArase zrAvakavrata pAlana karane lgaa| apane Ayuke aMtameM sanyAsa dhAraNakara hAthIne samAdhipUrvaka apanA colA chor3A / aura aneka devoMse sevita sahasrAra svargameM jAkara deva ho gayA / jaise kSaNabharameM AkAzameM meghasamUha prakaTa ho jAtA hai usI prakAra utpAdazilApara uptanna hotehI aMtarmuhUrtameM use pUrNa zarIrakI prApti ho gaI usake kAnoMmeM kuMDala aura keyUra jhalakane lage / vakSasthalameM manohara vizAla hAra aura zirapara manohara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 339) ratnajar3ita mukuTa jhilamilAne lagA / cAroM ora dizA sugaMdhise vyApta ho gaI / nirmala RddhiyoMkI prApti ho gii| zarIra divyavastra aura AbhUSaNoM zobhita ho gayA / tathA netra vizAla aura nirnimeSa ho gaye / jisa samaya devane apanI aisI suMdara dazA dekhI to vaha vicArane lagA maiM koMna hUM ? yahAM kahAMse AyA hUM! merA kyA sthAna aura kyA gati hai ? manohara zabda karanevAlIM ye devAMganA kyoM isa prakAra mujhe cAhatI huI nRtyakara rahI haiM ! isa prakAra vicAra karate 2 apane avadhijJAnabalase zIghrahI usane 'maiM vratoMkI kapAse hAthIkI yonise yahAM AyA hUM' ityAdi vRttAMta jAna liyaa| tathA vRttAMta jAnakara aura apaneko svargastha deva samajhakara jineMdra Adiko pUjate huve usane dharmameM mati kii| divyAMganAoMke sAtha vaha AnaMda sukha bhogane lagA, naMdIzvara parvatapara jinamaMdiroMko pUjane lagA / isa rItise vacanAgocara svarga bhogakara aura vahAMse cyuta hokara aba tU rAnI celanAke garbhameM Akara uptanna huA hai| isa prakAra gautama gaNadharadvArA abhayakumAra daMtikumArakA pUrvabhavavRttAMta suna zreNika Adi pradhAna 2 puruSoMko atizaya mAnaMda huaa| savoMne zIghrahI muninAthako namaskAra kiyaa| dRDhasamyaktvakathAse pUrNa jinazAsanako smaraNa karate huve bhagavAnake guNoM meM dattacitta ve saba prItipUrvaka nagarameM Agaye / aura bar3e 2 mahArAjoMko vazameM kara mahArAja zroNikane mahAmaMDalezvarapada prApta kara liyaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ (340) kisI samaya mahArAja iMdra apanI sabhAmeM aneka devoM ke sAtha baiThe the| apane vacanoMse samyaktvakI mahimA gAna karate huve ve kahane lage ki ___ bharatakSetrameM mahArAja zreNika samyagdarzanase atizaya zobhita hai| vartamAnameM usake samAna kSAyika samyaktvakA dhAraka dUsarA koI nhi| jisake samyagdarzanarupI vizAla vRkSako mithyAdarzanarupI gaja tor3a nahiM sakatA aura vaha vRkSa mahAzAstrarupI dRDhamUlakA dhAraka aura sthira hai| kusaMgama kuThAra usai cheda nahiM sktaa| kuzAstrarupI prabala pavana bhI usai | nahiM calA sktii| usakA samyaktvarupI vRkSa zAstrarUpI jalase siMcita hai aura usa samyagdarzanakA dRDhabhAvarUpI mahAmUla chinna nahiM kiyA jA sakatA / mahArAja iMdradvArA zreNikake samyagdRSTipanekI isa prakAra prazaMsA suna sabhA sthita samasta deva Azcarya karane lage evaM atizaya prItiyukta kiMtu manameM ati Aryayukta do deva zIghrahI mahArAja zreNIkakI parIkSArtha pRthvImaMDaLapara utare aura kahAM to mahArAja zreNika manuSya ! aura kahAM phira usakI iMdradvArA tArIpha ? yaha bhaleprakAra vicAra kara jo mahArAja zreNikake AnekA mArga thA usa mArga para sthita ho gaye / unameM eka devane pIchI kamaMDalu hAthameM lekara munirupa dhAraNa kiyA aura dUsarene aryikAkA / vaha AryikA garbhavatI bana gaI aura muniveSadhArI vaha deva machaliyoMko Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ~ ~ (341) kisI tAlAvase nikAla apane kamaMDalUmeM rakhatA huA usa garbhavatI AryikAke sAtha rahane lgaa| mahArAja zreNika vahAM Aye / unheM dekha jaldI ghor3ese utara aura bhaktipUrvaka unheM namaskArabhI kara kahane lage samasta manuSyoMkA hAsyAspada yaha dRSkarma Apa kyA kara rahe haiM ? isa veSameM yaha duSkarma Apako sarvathA varjanIya hai| zreNikake aise vacana suna mAyAvI usa devane javAba diyA rAjan ! garbhavatI isa AryikAko machalIke mAMsa khAnekI abhilASA huI hai isaliye isIke liye maiM machaliyAM pakar3a rahA hai| isa karmase mujhai, koI doSa nahiM laga sakatA / devakI yaha bAta suna zreNikane kahA___muniveSa dhAraNakara yaha karma Apake liye sarvathA ayogya hai / isameM muniliMgakI bar3I bhArI niMdA hai| Apako cAhiye ki isa kAmako Apa sarvathA chor3adeM / devane kahA rAjan / tumhIM kaho isa samaya hamaiM kyA karanA cAhiye ! merA anAyAsahI isa nirjana vanameM isa AryikAke sAtha saMbaMdha ho gayA isaliye ise garbhotpatti aura mAMsAbhilASA ho gaI / maiM ise aba cAhatA hUM isaliye merA kartavya hai maiM isakI icchAyeM pUraNa karuM / chalI munikI yaha bAta suna rAjAne kahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ____www.umaragyanbhandar.com
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 342 ) tathApi mune ! isa veSameM tumhArA yaha kartavya sarvathA ayogya hai | Apako kadApi yaha kAma nahiM karanA cAhiye / rAjAke aise vacana suna devane kahA- rAjan ! Apa kyA vicAra kara rahe hai ? jitane muni aura AryikAoMko Apa dekha rahe haiM ve saba merehI samAna zubha kArya se vimukha haiM / nirdoSa koI nahiM / mahArAja ! jisakI aMgulI dabatI hai use hI vedanA hotI hai / anya manuSya vedanAkA anubhava nahiM kara sakate ve to haMsate haiM usI prakAra Apa hamaiM dekhakara haMsate haiM / devakI yaha bAta suna zreNikako kucha krodhasA AgayA / ve kahane lage mune ! tU muni nahiM hai bar3A nikRSTa dayArahita cAritravimukha aura mUrkha hai / tere samyagdarzana bhI nahiM mAlUma hotA / zroNikake ai. vacana suna devane javAba diyA rAjan ! jo maiMne kahA hai so bilakula ThIka kahA hai / kyA terA yaha kartavya hai ki tU parama yogiyoMko gAlI pradAna kareM ? hamane samajha liyA ki tujhameM jainIpanA nAma mAtrakA 1 yatiyoMko marmavidAraka gAlI denese jainIpanekA tujhameM koI guNa nahiM dIkha par3atA / devake aise vacana suna mahArAjane kahA mune ! saMvegAdi guNoMke vyabhAvase to tere samyagdarzana nahiM hai aura dayA binA cAritra nahiM hai| aise duSkarma karanese tU buddhimAna bhI nahiM nItimAna yogI aura zAstravetA bhI nahiM / sAgho ! yadi t Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 343 ) I aisA karegA to jainadharmakI prabhAvanAkA nAza ho jAyagA / isaliye terA yaha kartavya sarvathA anucita hai| yadi tU nahiM mAnatA to tujhe niyamase isa duSkarmakA phala bhoganA par3egA / mune ! jo tumane mujhase duSTavacana kahe haiM unase tuma kadApi muni nahi ho sakate isaliye tuma zIghrahI duSkarmakA tyAga karo jisase tumheM mukti mile / abhI tuma mere sAtha calo / maiM tumhArI saba AzA pUrI karUMgA / aura yadi tuma mere sAtha na caloge to tumheM gadhepara car3hAkara tumhArA hAla behAla karUMgA / isaprakAra sAmya Adi vacanoM se mUniko samAzvAsana de rAjA zreNika una donoM ko ghara le Aye aura apane maMdirameM lAkara ThaharAyA / jisa samaya maMtriyoMne rAjA zreNikako cAritrabhraSTa muni aura AryikAke sAtha dekhA to ve kahane lage rAjan ! Apa kSAyika samyagdRSTi haiM Apake saMga cAritrabhraSTa isa muni AryikA yugala ke sAtha kadApi yogya nahiM ho sakatA / Apako inakA saMbaMdha zIghra hI chor3a denA yogya hai / cAritrabhraSTa muni AryikA ke namaskAra karanese Apake darzana meM aticAra AtA hai | maMtriyoMke aise vacana suna mahArAja zreNi1 kane javAba diyA veSadhArI isa muniko maiMne vAstavika muni jAna namaskAra kiyA hai isase mere darzanameM kadApi aticAra nahiM A sakatA kiMtu cAritra meM aticAra AtA hai so cAritra mere nahiM hai isa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 344 ) | liye inako namaskAra karanepara bhI koI doSa nahiM / mahArAja zreNikakA aisA pAMDitpa dekha aura iMdradvArA kI huI prazaMsAko vAstavika prazaMsA jAna ve donoM deva ati AnaMdita hue / apanA rUpa badala unhoMne zIghrahI AnaMdapUrvaka rAnI celanA aura mahArAja zreNikake caraNoMko namaskAra kiyaa| suvarNa siMhAsanapara baiThAkara donoM devoMne bhaktipUrvaka gaMgA sItA Adi nadiyoM ke nirmala jalase rAjA rAnIko snAna karAyA vastra bhUSaNa phUloMse prazaMsApUrvaka unakI pUjA kii| aneka anyAnya guNa aura samyagdarzanase zobhita una donoM daMpatIko namaskAra kara AkAzameM puSpavarSA ke sAtha vAdyanAdoMko . kara atizaya harSita aura rAjA rAnIke guNoMmeM dattacitta ve donoM deva kIrtibhAjana bane / so ThIka hI hai samyagdarzanakI kRpAse samyagdRSTiyoMkI bar3e2 deva paramasaMtoSa denevAlI pUjana karate haiM aura saMsArameM samyagdarza nakI kRpAse indroMdvArA prazaMsA bhI milatI hai| isa prakAra padmanAbha tIrthakarake pUrvabhavake jIva mahArAja zreNikake caritrameM devadvArA atizayaprAptivarNana karanevAlA terahavAM sarga samApta huvaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ ( 345 ) caudahavAM srg| kadAcit mahArAja sAnaMda sabhAmeM virAjamAna the / samasta | bhayoMse rahita saMsArakI vAstavika sthiti jAnanevAle kumAra abhaya sabhAmeM Aye / unhoMne bhaktipUrvaka mahArAjako namaskAra kiyA aura sarvajJabhASita aneka bhedaprabhedayukta vaha samasta sabhyoMke sAmane vAstavika tattvoMkA upadeza karane lgaa| tattvoMkA vyAkhyAna karate 2 jaba saba logoM ko dRSTi tattvoMkI ora jhuka gaI hai to vaha avasara pAkara apanI pUrva bhavAbalIke smaraNase cittameM atizaya khinna ho apane pitAse kahane lagA pUjyapitA ! isa saMsArase aneka puruSa cale gaye / yugakI AdimeM RSabha Adi tIrthakara bharata Adi cakravartI bhI iMca karagaye / kRpAnAtha ! yaha saMsAra eka prakArakA vizAla samudra hai kyoMki samudra meM jaisI machaliyAM rahatI haiM saMsArarupI samudrameM bhI janmarupI machaliyAM haiM / samudrameM jaise bhamara par3ate haiM saMsArarupI samudrameM bhI duHkharupI bhamara haiN| samudrameM jaisI kalloleM hotI haiM / saMsArasamudrameM bhI jarArupI tIvra kallole mojUda haiN| samudrameM jisa prakAra kIcar3a hotI hai saMsArarupI samudrameM mI pAparupI kIcar3a hai / jaisA samudra taToMse bhayaMkara hotA hai usI prakAra saMsArarupI samudra bhI mRtyurupI taTase bhayaMkara hai| samudrameM jaisA bar3avAnala hotA hai saMsArasamudrameM bhI catutirupa var3avAnala hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 346 ) samudrameM jaise kachuve hote haiM saMsArasamudrameM bhI bedanArupI kachuve mojUda haiM / samudra meM jaise vAlUke Dhera hote haiM saMsArasamudrameM bhI daridratArupI vAluke Dhera mojUda haiM / evaM samudra jaisA aneka nadiyoM ke pravAhoMse pUrNa rahatA hai saMsAra bhI usI prakAra aneka prakArake AtravoMse pUrNa hai| mahanIyapitA ! vinA dharmarupI jahAjake isa saMsArase pAra karanevAlA koI nahiM / yaha deha | saptadhAtumaya hai / nAka AMkha Adi nau dvAroMse sadA mala nikalatA rahatA hai / yaha pApakarmamaya pApakA utpAdaka aura kalyANakA nivAraka hai| aisA koMna buddhimAna hogA jo iMdriyoM ke samUhase dedIpyamAna, manake vyApArasa paripUrNa, viSTA Adi maloMse maMDita isa zarIrameM prIti karaigA ? pUjyapitA ! jyoM 2 ina bhogoMkA bhoga aura sevana kiyA jAtA hai tyoM 2 ye tRptiko to nahiM karate kiMtu pIkI Ahutise jaisI agni pravRddha hotI calI jAtI hai vaise hI pravRddha hote jAte haiN| kASTase jaisI amikI tRpti nahiM hotI usI prakAra jina manuSyoMkI tRpti svargabhoga bhoganese bhI nahiM huI hai una manuSyoMkI tRpti thor3ese striyoMke saMparkase kaise ho sakatI hai ? saMsArako isaprakAra kSaNabhaMgura samajha pUjyapitA ! mujhapara prasanna hAjiye aura manuSyoMko aneka kalyANa denevAlI tapasyAke liye AjJA diijiye| pUjyapAda ! ApakI kRpAse Ajataka maiM rAjya saMbaMdhI sukha aura strIjanya | mukha khUba bhogacukA / aba maiM isase vimukha honA cAhatA huuN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ (347) putrake aise vacana suna rAjA zreNikane apane kAna baMda kara liye / unake cittapara bhArI AghAta pahuMcA mUrchita ho ve zIghrahI jamIna para giragaye aura unakI cetanA thor3I derake liye eka ora kinArA kara gaI / mahArAja zreNikakI aisI viceSTA dekha unheM zIghra sacetana kiyA gyaa| jaba ve bilakula hozameM A gaye to kahane lage priya putra ! tUne yaha kyA kahA ! terA yaha kathana mujhai aneka bhaya pradAna karanevAlA hai / tere vinA niyamase yaha samasta rAjya zUnya ho jAyagA / maiM rAjya karUM aura tU tapa karai yaha sarvathA ayogya hai| jinabhagavAnake samIpa jAkara tujhai cauthepanameM tapa dhAraNa karanA cAhiye isa samaya terI umra nihAyata choTI hai / kahAM to terA rUpa ! kahAM terA saubhAgya ! rAjyayogya terI krIr3A kahAM? kahAM terA lAvaNya tathA kahAM terI yuktiyukta vANI aura komala deha ! terI buddhi isa samaya asAdhAraNa hai| balavAnapanA vIratA vIra mAnyatA jaisI tujhameM hai vaisI kisImeM nahiM / priya putra ! aneka rAjA aura sAmaMtoMse sevanIya puNyavAnoM dvArA prApta karane yogya yaha rAjyabhAra tuma grahaNa karo aura tapakA haTha chodd'o| pitAke aise moha paripUrNa vacana suna abhayakumArane kahA____ pUjya pitA ! saMsArameM jitanebhara uttamottama sukha milate | haiM ve tapakI kRpAse milate haiM aisA bar3era puruSoMkA kathana hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 348) Apane jo yaha kahA ki tapa cauthepanameM dhAraNa karanA cAhiye sau cauthepanameM zarIra tapake yogya rahatA hI kahAM hai ? usa samaya to zarIra maMda par3a jAtA hai / iMdriyAM bhI zithila par3a jAtI haiN| isaliye svastha avasthAmeM hI tapa mahApuruSoMdvArA yogya mAnA gayA hai / mahanIyapitA ! rUpa lAvaNya Adi kSaNika haiM nissAra haiN| gRhAdikameM saMlama jo buddhi hai so mithyAbuddhi hai aura asAra hai| kRpAnAtha ! yaha rAjya bhI vinAzIka hai maiM kadApi isa rAjyako svIkAra na karUMgA kiMtu samastapApoMse rahita maiM nizcala tapa dhAraNa kruuNgaa| maiMne anekavAra isa rAjyakA bhoga | kiyA hai| mere sAmane yaha rAjya apUrva nahiM ho sakatA / akSayasukha mokSasukha hI mere liye apUrva hai / pUjyavara ! maiMne ApakI AjJAkA bhI acchI taraha pAlana kiyA hai / aba maiM bhaviSyat kAlameM ApakI AjJA pAlana na kara sakU~gA isaliye Apa kRpAkara mujhai tapake liye AjJA pradAna kreN| putrako tapake liye udyamI dekha mahArAja zreNikake mukhase avirala azrudhArA | vahane lagI / tathApi abhayakumAra unheM acchItaraha samajhAkara apanI mAtAko bhI saMbodha kara aura atizaya manoharAMgI apanI priya striyoMko bhI samajhA kara zIghrahI gharase nikale aura rAjA Adike rokejAnepara gajakumAra Adike sAtha hAthI para savAra ho vipulAcalakI ora cldiye| usa samaya vipulAcalapara mahAvIra bhagavAnakA samavasaraNa birAjamAna thA isaliye jyoMhI abhayakumAra vipulAcalake pAsa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 349) pahuceM unhoMne rAjacinha chor3a diye gajase utara zIghrahI samavasaraNameM praveza kiyaa| samavasaraNameM virAjamAna mahAvIrabhagavAnako dekha tIna pradakSiNAM dI pUjana namaskAra aura stuti kii| gautama gaNadharako bhI praNAma kiyA aura dIkSArtha prArthanA kii| vastrabhUSaNa AdikA tyAgakara bahutase kuTubiyoM ke sAtha zIgrahI parama tapa dhAraNa kiyA / teraha prakArakA cAritra pAlane lage evaM dhyAnakatAna muktike abhilASI ve paramapadakI ArAdhanA karane lage / jo abhayakumAra Adi mahApuruSa aneka komala 2 vastroM se zobhita haMsoMke samAna svaccha ruIse bane manohara paliMgoMpara sote the vahIM aba kakarIlI jamInapara sone lage / jo zItakAlameM manohara 2 mahaloMmeM kAmavihvalA ramaNiyoM ke sAtha sAnaMda zayana karanevAle the ve cautarphA atizaya zItala pavanase vyApta nadIke tIroMpara sote haiM / grISmakAlameM jo zarIrapara haricaMdanakA lepa karA phuvArAsahita mahaloMke rahanevAle the vahI aba atizaya tIkSNa sUryake AtApako jhelate huai parvatoMkI zikharoMpara nivAsa karate haiM / jo uttamapuruSa varSAkAlameM, jahAM kisI prakArake jalakA saMcAra nahi aise uttamottama gharoMmeM rahate the unheM aba jalase vyApta vRkSoM ke nIce rahanA par3atA hai| patale kiMtu uttama cInI vastroMse sadA jinake zarIra Dhake rahate vehI aba cohaTomeM vastrarahita ho sAnaMda rahate haiM / jo citravicitra ratnoMse jaDita suvarNapAtroM meM bhojana karate the unheM aba sachidra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 350 ) pANipAtroMmeM bhojana karanA par3atA hai| jo bhAMti 2 ke pake anna aura khIra Adi padArthoM kA bhojana karate the unheM aba pAraNA meM telayukta kodoM kaMgu Adi padArtha khAne par3ate haiM / jo hAthI ghor3e Adi savAriyoMpara savAra ho jahAMtahAM ghUmate the behI aba kaMTakAkIrNa jamInapara calate haiM / jo sAta2 Dyor3hIyukta maNijar3ita mahaloMmeM sote the vehI aba aneka sarpoMse vyApta pahAr3oM kI guphA meM sote haiM / rAjyAvasthA meM jinakI prazaMsA parAkramI aura mahAmAnI bar3e 2 rAjA karate the unakI prazaMsA aba cAritrase pavitra nirabhimAnI bar3e 2 munirAja karate haiM / rAjya avasthA meM jo ratijanya sukhakA AsvAdana karate the vehI aba viSayAtIta nitya dhyAnajanya sukhakA AsvAdana karate haiN| jo rAjamaMdirameM kAminiyoMke mukhase uttamottama gAyana sunate the unheM aba zmasAnabhUmimeM mRga aura zRgAloMke bhayaMkara zabda sunane par3ate haiM / rAjaghara meM jo putranAtiyoM ke sAtha khela khelate the aba ve nirbhaya kiMtu vizvasta mRgoM ke sAtha khela khelate rahate haiM / isaprakAra cirakAlataka ghoratapa tapakara parISaha jItakara aura ghAtiyA karmoM kA vidhvaMsakara zukladhyAnake prabhAvase munivara abhayakumArane kevalajJAna prApta kara liyA evaM kevalajJAnakI kRpAse saMsAra ke samasta padArtha jAnakara bhUmaMDalapara bahutakAlataka vihAra kara acitya avyAbAdha mokSasukha pAyA / inase anya aura jitane yogI the ve bhI apane 2 karmavipAka ke anusAra svarga Adi uttamottama gatiyoM meM gaye / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 351 ) tInoM lokameM yazasvI atizaya saMtuSTa jainadharmake mArASaka nItipUrvaka prajAke pAlaka mahArAja AnaMdapUrvaka rAjagRhImeM rahane lage / unakA putra vAriSeNa atizaya buddhimAna, manohara, jainadharmameM rati karanevAlA, evaM vratarUpI bhUSaNa se mUSita thA / kadAcit rAjakumAra vAriSeNane caturdazIkA upavAsa kiyA / idhara yaha to rAtrimeM kisI vanameM jAkara kAyotsarga dhAraNa kara dhyAna karane lagA aura udhara kisI vezyAne seThi zrIkIrtikI seThAnI ke galemeM par3A atizaya dedIpyamAna suMdara hAra dekhA aura hAra dekhate hI vaha vicArane lagI- isa divya hArake vinA saMsAra meM merA jIvana viphala tathA aisA vicAra zIghrahI udAsa ho apane zayanAgAra meM khATa para gira par3I / eka vidyuta nAmakA cora jo usakA Azaka thA rAtrimeM vezyA ke pAsa AyA / usane kaIvAra vezyAse vacanAlApa karanA cAhA vezyAne javAba taka na diyA kiMtu jaba vaha cora vizeSa anunaya karane lagA to vaha kahane lagI---- priya vallabha ! maiMne seThi zrIkIrtikI seThAnI ke gale meM hAra dekhA hai / maiM usai cAhatI hUM / yadi mujhe hAra na milA to merA jIvana niSphala hai aura tumhAre sAtha dostI bhI kisI kAmakI nahiM / vezyA kI aisI rukhI vAta suna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ (352) memarrrrr...xxx.rrrrrrrrrrr......... .........www.rrrrrrrrrrrm cora zIghrahI calA tathA seThi zrIkArtike ghara jAkara aura hAra curAkara apanI caturatAse bAhara nikala AyA / hAra bar3A camakadAra thA isaliye cora jyoMhI sar3aka para AyA aura jyoMhI kotavAlane hArakA prakAza dekhA lejAnevAlako cora samajha zIghrahI usake pAchai dhAvA kiyA / corako aura koI rAstA na sUjhA vaha zIghrahI bhagatAra zmasAna bhUmimeM ghusa gayA / jaba vaha zmasAnabhUmimeM ghusA to usai Ageko vahAM koI rAstA na dikhA isaliye usane zIghrahI kumAra vAriSeNake galemeM hAra DAla diyA aura Apa eka ora chipa gayA / hArakI camakase kotavAla bhagatA2 kumArake pAsa aayaa| kumArako hAra pahine dekha zIghrahI dor3atA2 rAjAke pAsa pahuMcA aura kahane lagA-- ___rAjan ! yadi ApakA putra hI corI karatA hai to corI karanese dUsaroMko kaise rokA jA sakatA hai ? rAjakumArakA corI karanA usI prakAra hai jaisA vAdvArA khetakA khAnA / kotavAlakI bAta suna idhara mahArAjane to imasAnabhUmikI ora gamana kiyA aura udhara kumAra vAriSeNake vratake prabhAvase hAra phUlakI mAlA bana gayA / jyoMhI mahArAjane yaha daivI atizaya sunA to ve kotavAlakI niMdA karane lage aura kumArake pAsa kSamA karAnA cAhA / vidyuta cora bhI yaha saba dRzya dekha rahA thA usase ye bAteM na dekhI gaI / vaha zIghrahI mahArAjake sammukha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 353) AyA / tathA mahArAjase abhayadAnakI prArthanA kara aura apanA svarupa prakaTa kara jo kucha saccA hAla thA sArA kaha sunAyA / jaba mahArAjane corake mukhase saba samAcAra sunaliyA to unhoMne kumAra vAriSeNase ghara calaneke liye kahA kiMtu kumArane kahA pUjyapitA ! maiM pANipAtrameM bhojana karuMgA-digaMbara vrata dhAraNa kruNgaa| yaha vrata maiMne leliyA hai aba maiM ghara jA nahi sakatA / mahArAja Adine dIkSAse kumArako bahuta rokA kiMta unhoMne eka na mAnI / ve sIdhe sUryadeva munirAjake pAsa calegaye aura kezalaMcana kara dIkSA dhAraNa karalI / evaM aSTa aMga sahita samyagdarzanake dhAraka bar3e 2 devoMdvArA pUjita vAriSeNamuni teraha prakArake cAritra kA pAlana karane lge| vAriSeNa munirAjake vratarahita puSpalADa Adi aneka ziSya the unheM upadeza zubhAcAra aura cAturyase sanmArgameM pratiSThita kiyaa| bahutakAla paryaMta bhUmaMDalapara vihAra kiyA / aneka jIvoMko saMbodhA / Ayuke aMtameM ratnatrayayukta ho sanyAsa dhAraNa kiyA bhaleprakAra ArAdhanA ArASIM / evaM samAdhipUrvaka apanA prANa tyAgakara munivAriSeNakA jIva aneka deviyoMse vyApta mahAna RddhikA dhAraka deva ho gayA / kisIsamaya dharmasevanArtha ciMtAvinAzArtha aura sukha| pUrvaka sthitike liye pUrvajanma ke mohase mahArAjane samasta 23 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ numaav ( 354 ) bhUpoMko ikaTThA kiyA aura unakI sammatipUrvaka bar3e samArohake sAtha apanA vizAla rAjya yuvarAja kuNakako de diyaa| aba pUrvapuNyake udayase yuvarAja kuNaka mahArAja kahe jAne lage / ve nItipUrvaka prajAkA pAlana karane lage aura samasta pRthvI unhoMne caurAdibhaya vivarjita kara dii| kadAcit mahArAja kuNaka sAnaMda rAjya kararahe the akasmAt unheM pUrvabhavake vairakA smaraNa ho aayaa| mahArAja moNakako apanA verI samajha pApI hiMsaka mahA abhimAnI duSTa kuNakane munikaMThameM nikSipta sarpajanyapApake udayase zIghrahI unheM kAThake pIjaremeM baMda krdiyaa| mahArAja zreNikake sAtha kuNakakA aisA vartAva dekha rAnI celanAne usai bahuta rokA kiMtu usa duSTane eka na mAnI ulTA vaha mUrkha gAli aura marmabhedI durvAkya kahane lagA / khAnakeliye mahArAjako vaha rukhAsukhA kodoMkA anna dene lagA aura pratidina bhojana dete samaya aneka kubacana bhI kahane lgaa| mahArAja zreNika cupacApa kIloMyukta pIjaremeM par3e rahate aura karmake vAstavika svarupako bAnate huai pApake phalapara vicAra karate rahate the| kisI samaya duSTAtmA pApI rAjA kuNaka apane lokapAla nAmaka putrake sAtha sAnaMda bhojana kararahAthA / bAlakane rAjAke bhojanapAtrameM pezAba krdiyaa| rAjAne bAlakake pezAbakI ora kucha bhI dhyAna na diyA vaha putrake mohase sAnaMda bhojana karane lagA aura usI samaya usane apanI mAtAse kahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ (355) www.rrrrrrrr. ____mAtA ! mere samAna putrakA mohI isa pRthvItalameM koI nahiM, yadi hai to tU kaha ! mAtAne javAba diyA rAjan ! terA putrameM kyA adhika moha hai ? sabakA moha tInoMlokameM bAlakoM para aisA hI hotA hai| dekha ! ! ! yadyapi tere pitAke abhayakumAra Adi aneka uttamottama putra the tobhI bAlya avasthAmeM pitAkA pyArA aura mAnya tU thA vaisA koI nahiM thA / pyAre putra ! tere pitAkA tujhameM kitanA adhika sneha thA ! suna, maiM tujhai sunAtI hUM eka samaya terI aMgulImeM bar3AbhArI ghAva hogayA thA usameM pIva par3a gayA thA / bahuta durgaMdha AtI thI jisase tujhe bahuta pIr3A thI / ghAvake acche karaneke liye bahutasI davAiyAM kara chor3I tobhI terI vedanA zAMta na huii| usa tere mohase tere pitAne tere mukhameM aMgulI dedI aura terI saba pIr3A dUra karadI / mAtA celanAkI yaha bAta suna duSTa kuNakane javAba diyA ___mAtA ! yadi pitAkA mujhameM moha adhika thA to jisa samaya maiM paidA huA thA usasamaya pitAne mujhai nirjanavanameM kyoM phikavA diyA thA ? mAtAne javAba diyA priya putra ! tU nizcaya samajha tere pitAne tujhai vanameM nahiM phikavAyA thA kiMtu terI bhRkuTI bhayaMkara dekha maiMne phikavAyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 356 ) thA / terA pitA to tujhai vanase leAyA, rAjA banAneke liye sAnaMda terA pAlanapoSaNa kiyA thA / yadi terA pitA aisA kAma na karatA to tujhai rAjya kyoM detA ? putra, tere pitAkA tujhameM bar3A sneha bar3A moha aura bar3I bhArI prIti thii| tujhase ve aneka AzA bhI rakhate the isameM jarAbhI jhUTha nahiM / jaisI vedanAM isasamaya tU apane pitAko de rahA hai 'yAda rakha ' | terA putra bhI tajhai vesI hI vedanA degA / khetameM jaisA bIja boyA jAtA hai vaisA hI phala.kATA jAtA hai usI prakAra jaisA kAma kiyA jAtA hai phalabhI usIke anusAra bhoganA par3atA hai| rAjan ! jisane tujhai rAjya diyA, janma diyA aura vizeSatayA par3hA likhAkara taiyAra kiyA, kyA usa pUjyapAdake sAtha terA yaha krUra vartAva prazaMsanIya ho sakatA hai ? are ! jo manuSya uttama haiM ve apane pitAkI pUjya samajha bhaktipUrvaka pUjA karate haiM / pitAse bhI adhika rAjya denevAleko aura usase bhI adhika vidyA pradAna karanevAleko pUjate hai / tU yaha nikRSTa kAma kyA kararahA hai ? jo upakArakA Adara karanevAlA hai sajjana loga jaba usakA bhI upakAra karate haiM to upakAra karanevAlekA to ve avazya hI upakAra karate haiM / jo manuSya para upakArako nahiM mAnate haiM ve narAdhama kahalAte haiM aura ve niyamase narka jAte haiM / rAjan ! jo kiye upakArakA lopa karanevAle haiM ve saMsArameM kRtaghna kahalAte haiN| kiMtu jo kRta upakArako Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 357 ) mAnanevAle haiM ve kRtajJa kahe jAte haiM aura sabaloga unakI muktakaMThase prazaMsA karate haiM / pyAre putra ! pitA AdikA baMdhana putrake liye sarvathA anucita hai mahApApakA karanevAlA hai isaliye tU abhI jA aura apane pitAko baMdhana rahita kara / mAtAdvArA isa prakAra saMbodha pA rAjA kuNaka manameM ati khinna hue / apane duSkarmakI vAra2 niMdA kara ve aisA vicArane lagehAya ! mujha pApAtmAne bar3A niMdyakAma karapAr3A / hAya ! aba maiM isa mahApApase kaise chuTakArA pAUMgA ? aneka hita karanevAle pUjya pitAko maiM abhI jAkara chur3AtA huuN| isaprakAra kSaNa eka apane manameM vicAra kara rAjA kuNaka mahArAnako baMdhanamukta karane cala diye / jyoMhI rAjA kuNaka kaThereke pAsa pahuce aura jyoMhI krUramUkha rAjA kuNakako mahArAjane dekhA dekhate hI unake manameM yaha vicAra uThakhar3A yaha duSTa abhI pIr3A dekara gayA hai aba yaha kyA karanA cAhatA hai jisase merI ora ArahA hai ? pahile yaha mujhe bahuta saMtApa de cukA hai aba bhI yaha mujhe adhika saMtApa degA | hAya ! isa nirdayIdvArA diyA duHkha aba maiM sahAra nahiM sakatA / pasa, isaprakAra apane manameM atizaya duHkhI ho zIghrahI talavAra kI dhAra para zira mArA / tatkAla unake prANapakheru ghara ur3e aura prathama narka meM pahuMca gaye / pitAko asidhArApara prANarahita dekha rAjA kuNakake hoza ur3a gaye 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 358 ) usa samaya unheM aura kUcha na sujhA / ve celanA aura aMtaHpuraka sAtha behoza ho karuNAjanaka isaprakAra rodana karane lage -- hA nAtha ! hA kRpAdhIza ! hA svAmin ! hA mahAmate ! hA vinAkAraNa samasta jagatake baMdhu ! hA prajAdhIza ! hA zubha ! hA tAta ! hA guNamaMdira ! hA mitra ! hA zubhAkAra ! hA jJAnin ! yaha tumane vinA samajhe kyA karapAr3A ? Apa jJAnI the| Apako aisA karanA sarvathA anucita thA / mahArAjakI mRtyuse naMdazrI aura rAnI celanAko paramaduHkha huA / unakI akhoMse avirala azrudhArA vaha nikalI / unhoMne zIghrahI apane keza upATa diye chAtI kUTane lagI / hAra tor3a diye / hAtha ke kaMkaNa toDakara pheMka diye / hAhAkAra karatI jamInapara giragaI aura mUrchita hogaIM / zItopacAra se bar3e kaSTase rAnIko hozameM lAyA gayA / jyoMhI rAnI hoza meM AI to usai aura bhI adhika duHkha huA / vaha pati vinA cAroM ora apanA parAbhava dekha vaha isaprakAra vilApa karane lagI hA prANavallabha | hA nAtha ! hA priya ! hA kAMta ! hA dayAzi ! hA deva ! hA zubhAkAra ! hA manuSyezvara ! mujha pApinIko chor3a Apa kahAM cale gaye ? hAya ! maiM azaraNa nirAdhAra Apane kaise chor3a dI ? ranavAsake isaprakAra ronepara samasta puravAsI jana aura striyAM bhI asIma rodana karane lagIM / pazcAt rAjA kuNakane mahArAjakA saMskAra kiyA / rAnI celanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ (359 ) dvArA roke jAnepara mI mithyAdRSTi rAjA kuNakane " mahArAja sIdhe mokSa jAve " isa abhilASAse sarvathA vratarahita brAhmaNoM ke liye gau hAthI ghor3A ghara jamIna dhana AdikA dAna diyA aura bhI aneka viparati kriyA kii| ___kadAcit rAnIcelanA sAnaMda baiThI thI akasmAt usake cittameM ye vicAra uTha khaDe-ki yaha saMsAra sarvathA asAra hai tathA saMsArase sarvathA bhayabhita ho vaha isaprakAra socane lagA saMsArameM na to pitAkA sneha putrameM hai aura na putrakA sneha pitAmeM hai / samasta jIva svecchAcArI haiM aura jabataka svArtha rahatA hai tabhItaka ApasameM sneha karate haiN| saMsArameM saMpatti yauvana aura aiMdriyaka sukha bhI mAsthira haiM / bhoga jyora bhoge jAte haiM unase tRpti to bilakula nahiM hotI kiMtu kASTase AmijvAlA jaisI bar3hatI calI jAtI hai usIprakAra bhoga bhoganase aura bhI abhilASA bar3hatI hI calI jAtI hai / kadAcit vailase amikI aura jalase samudakI tRpti ho jAya kiMtu iMdriyabhoga bhoganese manuSyakI kadApi tRpti nahiM ho sktii| aneka bar3e2 puruSa pahile dhanaparivArakA tyAgakara gaye / aba A rahe haiM aura jAyage / maiM kevala putrake mohase mohita | ho gharameM kaise raI ! viSayabhogase jIva niraMtara pApakA upArjana karate rahate haiM aura usa pApakI kRpAse unheM niyamase narka | jAnA par3atA haiN| hajAra kaMTakoMke dhAraka prANI ke sparzase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 360 ) | jaisA duHkha hotA hai usase bhI adhika jIvoMko narakameM duHkha | bhoganA par3atA hai / saMsArameM jo striyA~ dUsare manuSyoMkI AbhilASA karatI haiM niyamase unheM pUrvapApodayase lohekI tapta putaliyoMse cipakAyA jAtA haiM / jo manuSya parastriyoM ke sAtha viSaya bhogate haiM unheM narakameM strIke AkArakI tapta putaliyoM ke sAtha mAliMgana karAyA jAtA hai / jo mUrkha yahAM zarAba gaTakate haiM hAhAkAra karate hue bhI una manuSyoM ko javarana loha pighalAkara pilAyA jAtA hai| jo yahAM vinA chane jalameM snAna karate haiM nArakI unheM taptatelakI bharI kar3hAiyoM meM javarana snAna karAte haiM / jo pApI mohavaza yahAM parastriyoMke stanamardana karate haiM nArakI unheM marmaghAtI aneka zAstroMse pIr3A dete haiN| narakoMmeM bhaneka nArakI ApasameM lar3ate haiM / aneka paine hathiyAroMse aura nakhoMse chinnabhinna hote haiN| aneka amimeM DAlakara mAre nAte haiN| aura ApasameM aneka pIr3A sahate haiN| narakameM rAtadina bhavanavAsI deva bhir3Ate hai isaliye eka nArakI dUsare nArakIko ApasameM burI taraha mAratA hai / muSTiyoMse pIsa detA hai / isarItise nArakI sadA pUrva pApodayase narakoMmeM duHkha bhogate rahate haiN| narakameM jIvitaparyaMta kSaNabhara bhI sukha nahi milatA kiMtu tIvra duHkhakA hI sAmanA karanA par3atA hai| tiryacoMmeM bhI hamezaha vAta TaMDI ghAmakA duHkha rahatA hai / bicAre tiryaMcoM para adhika bojha lAdA jAtA hai| unheM bhUkhapyAsase vaMcita rakkhA jAtA hai jisase tiyacoMko asahya vedanA bhoganI par3atI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 361 ) haiN| ApasameM bhI tiryaMca eka dUsareko duHkha diyA karate haiN| manuSyoMdvArAbhI ve aneka duHkha bhogate haiN| evaM jaba eka balavAna tiryaMca dUsare nirbala tiryacako pakar3akara khAjAtA hai taba bhI unheM aneka duHkha bhogane par3ate haiN| manuSyabhavameM bhI naba manuSyoM ke mAtA pitA putra mitra marajAte haiM usa samaya unheM adhika duHkha hotA hai dhanAbhAva daridratA sevA mAdise bhI aneka duHkha bhogane par3ate haiN| devagatimeM bhI aneka prakArake mAnasika duHkha hote haiN| maraNakAlameM bhI mAlA sukhajAnese aura devAMganAke viyogase bhI devoMko aneka duHkha bhogane par3ate haiN| duSTa devoMdvArA bhI aneka duHkha sahane par3ate haiN| isa prakAra sarvathA duHkhaprada caturgatirUpa saMsArameM cAroM ora duHkha hI duHkha bharA huA hai / raMcamAtra bhI sukha nahiM / isa rItise cirakAla paryaMta vicArakara rAnI celanA bhavabhogoMse sarvathA virakta ho gaI aura zIghrahI bhagavAna mahAvIrake samavasaraNakI ora caladI / samavasaraNameM jAkara rAnIne tIna pradakSiNA dIM, bhaktipUrvaka pUjA aura stuti kI aura yati dharmakA vyAkhyAna sunA pazcAt caMdanA nAmakI AryikA ke pAsa gaI / apanI sAsuko bhaktipUrvaka namaskAra kara aneka rAniyoMke sAtha zIghrahI saMyama dhAraNa krliyaa| cirakAla taka tae kiyA / mAyuke aMtameM sanyAsa lekara aura dhyAnabalase prANa parityAga kara nirmala samyagdarzanakI kRpAse strIvedakA tyAga kiyA aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 362 ) mahAna RddhikAdhAraka aneka devoMse pUjita deva ho gayA / svargake aneka sukha bhoga bhaviSyata kAlameM celanAkA jIva niyamase mokSa jAyagA | rAnI celanAke sivAya aura jitanI rAniyAM thI ve bhI tapakara aura prANoMkA parityAga kara yathAyogya sthAna gaI ! isa prakAra celanA Adi rAniyAM samasta pApakA nAza kara aura puMveda pAkara svarga gaI / aura vahAM deva ho aneka manohara devAMganAoMke sAtha krIr3Akara bhogabhogane lagIM / mahArAja zreNika bhI saptama narakakI prabala AyukA nAzakara ratnaprabhAnAmaka prathama narakameM gaye / tathA vahAM pApaphalakA vicAra karate hue aura apanI niMdA karate hue rahane lage / aba ve caurAsI hajAra varSa narakaduHkha bhogakara aura vahAMkI Ayuko chedakara bhaviSyatakAlameM tIrthaMkara hoge aura karma nAza siddhapada prApta kareMgeM / / isa prakAra tIrthaMkara padmanAbhake pUrvabhavake jIva mahArAja zreNika ke caritrameM zreNika celanA AdikI gati varNana karanevAlA caudahavAM sarga samApta huA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 363) paMdrahavA srg| samasta padArthoMke prakAza karanemeM sUryake samAna, bhAvi | tIrthakara zrI padmanAbha bhagavAnako namaskAra kara svakalyANa siddhayartha unhIM bhagavAnake AcAryodvArA pratipAdita pAMca kalyANoMkA varNana karatA huuN| ___utmarpiNIkAlake eka hajAra varSa bAda atizaya catura uttama jJAnake dhAraka caudaha kalakara 'manu' hoMge / aura ve apane buddhibalase prajAko zubhakAryameM lgaaveNge| una sabameM zubhakartA, aneka devoMse pUjita, aneka guNoM ke Akara, apanI kiraNoMse samasta aMdhakAra nAza karanevAle gaMbhIra, aneka AbharaNoMse zobhita aura atizaya prasiddha tIrthaMkara padmanAmake pitA aMtima kulakara mahApadma hoNgeN| kulakara mahApadma mukhase caMdramAko netroMse tArAoMko vakSaHsthalase zilAko dAMtoMse kuMdapuSpako aura bAhuyugmase zeSanAgako jIteMgeM / aneka rAjAoMse vaMdita rAjA mahApadmameM uttamottama guNa, rUpa, samasta kalAyeM, li, yaza Adi hoNge| mahApadma apane uttama buddhibalase jiiveNge| manohara rUpase kAmadevakI tulanA kareMge / niraMtara vibhUtike prabhAvase devatulya aura apane zarIrakI kAMtise sUryake samAna hoNge| mahApadmake rahane ke liye iMdrakI AjJAse kubera aneka ratnoMse jar3ita, manohara bhUmiyoMse zobhita, ayodhyAnagarIkA nirmANa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 364 ) karaigA / ayodhyAkA parakoTA manohara kiraNoMse vyApta, muktAphala aura bhI aneka ratnoMse nirmANa kiyA svargakI samatAko dhAraNa karaigA / aura ghara svargagharoM ke sAtha spardha kreNge| ayodhyAke ghara vimAnoMko jIteMge / manuSya devoMko, striyAM devAMganAoMko, rAjA iMdroMko aura vRkSa kalpavRkSoMko nIcA dikhaayge| ayodhyAmeM rahanevAlI kAminiyoMke mukhase caMdramaMDala jItA jAyagA / nakhoMse tArAgaNa, manohara netroMse kamala aura gamanase hAthI parAjita hoMge / ayodhyApurIke mahaloMpara lagI dhvajA caMdramaMDalakA sparza kareMgI / ayodhyApurIkA vizeSa kahAMtaka varNana kiyA jAya ! jineMdrake rahaneke liye kuvera iMdrakI AjJAse usai eka hI banAvegA / aura vahAM aneka rAjAoMse pUjita cautarphA apanI kIrti prasAra karanevAle atizaya puNyavAna, catura, suMdara, aura sAta hAtha zarIrake dhAraka kulakara mahApadma raheMge / mahApadmakI priyabhAryA suMdarI hogii| suMdarI atizaya zarIrakI dhAraka, padmake samAna suMdara, ratike samAna hogii| usake keza atizaya dedIpyamAna aura uttama hoNge| mukha kamalakI sugaMghise usake mukhapara bhore gireNge| aura usake zirapara ratnajar3ita dedIpyamAna cUr3AmaNi zobhita hogA / atizaya tilakase yukta usakA bhAla atizaya zobhAko dhAraNa karaigA aura vaha aisA mAlUma par3egA mAnoM trilokakI striyoMke vijayake liye vidhAtAne eka navIna yaMtra racA ho / kAnoMtaka vistRta vizAla aura rakta usake netra hoNge| aura ve padmadalakI zobhA dhAraNa kreNge| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 365 ) suMdarIke prakuTiyoMke madhya meM oMkAra atizaya zobhAko dhAraNa karaigA' vidhAtA usai samasta jagatako vaza karaneke liye nirmANa karegA aisA mAlUma par3atA hai | dAMtarUpI anupama kesarakA ghAraka nAsikA rUpI vizase manohara oSTharUpI palloMse vyApta usakA mukhakamala atizaya zobhA dhAraNa karegA / manoharakaMbuke samAna suMdara, tIna rekhAkA dhAraka, mukharUpI gharakeliye khaMbhe ke samAna kokila dhvaniyukta usakI grIvA atizaya zobhita hogI / muktAphalase zobhita bhAMti 2 ke ratnoMse dedIpyamAna suMdarIke vakSaHsthalakA hAra atizaya zobhA dhAraNa karaigA / aura vaha aisA jAna par3egA mAno vidhAtAne stanakalazoMkI rakSArtha manohara sarpakA hI nirmANa kiyA ho / sudurlabha hArarupI sarpoMse zobhita cUcukarupI vase AcchAdita usake donoM stana manohara ghar3e ke samAna jAna par3eMge / aMgulIrUpI pattoM se vyApta, bAhurUpI daMDoM kA dhAraka, kaMkaNarUpI unnata kesara se zobhita usake donoM karakamala atizaya zobhA dhAraNa kareMge / manoharAMgI suMdarIkA kAmadevarupI hAthIse yukta manohara vikhare hue kezarUpI padmakA dhAraka kAmIjanoMkI krIr3AkA iSTasthala nAbhirupI tAlAva saMsAra meM eka hI hogA / suMdarIkA unnata stanoMke bhAra se atizaya kRza kaTibhAga ati zobhita hogA so ThIka hI hai do AdamiyoMke vivAda meM madhyastha mAre bhayake kRza hohI jAtA hai / suMdarI ke donoM jAnu, kadalI staMbhakaM samAna zobhA dhAraNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255 ) .. | kareMge / kAmIjanoMko vaza karaneke liye ve kAmadevake do bANa kahalAye jAyage aura aneka zubha lakSaNoM ke dhAraka hoMge / mIna zaMkha Adi uttamottama guNoMse usake donoM caraNa atyaMta zomita hoMge / aura nakharUpI ratnoMse yukta usakI aMgulI | hoNgii| vidhAtA suMdarIkA rupa to aneka upAyoMse racegA aura mukha caMdramAse, nena kamalapatroMse dAMta mUgoMse oTha pake vivAphalose donoM bhujA zAkhAoMse vakSaHsthala suvarNataToMse donoM stana suvarNakalazoMse evaM donoM caraNa kamalapatroMse banAvegA / mAtA suMdarI sarasvatIke samAna zobhita hogI kyoMki sarasvatI jaisI sAlaMkRti alaMkArayukta hotI hai suMdarI bhI aneka bhAbharaNoMse yukta hogii| sarasvatI jaisI saguNA sarvaguNayukta hotI hai usIprakAra suMdarI bhI sarvaguNoMse yukta hogI / sarasvatI jaisI vidoSA doSa rahata hotI hai suMdarI bhI nirdoSa hogii| sarasvatI uttamarItise dedIpyamAna hotI hai usIprakAra suMdarI bhI atizaya suDola hogii| sarasvatI jaisI anekarasoMse yukta hotI hai suMdarI bhI lAvaNyayukta hogii| sarasvatI jaisI zubha arthayukta hotI hai suMdarI bhI apane avayavoMse suDola hogii| mAtA suMdarI gati se hathinI jItegI aura nayanase mRgI, vANIse kokila, rUpase rati evaM mukhase caMdramA jiitegii| bhagavAnake janmake chai mAsa pahilase janmataka paMdrahamAsa paryaMta kubera iMdrakI AjJAse tInoMkAla amogha ratnoMkI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ___www.umaragyanbhandar.com
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ - (367 ) | varSA karaigA / mAtAkI sevAke liye iMdrakI AjJAse chappana kumArI Akara mAtAkI sevArtha AveMgI aura rAjA mahApadmako namaskAra kara rAjamahalameM praveza kreNgii| kisIsamaya kamalanetrA rAnI suMdarI zayanAgArameM apanI manohara zayyApara zayana kareMgI acAnaka hI vaha rAtrike pichale praharameM ye svapna dekhegI / 1 jisase mada cU rahA hai aisA sapheda hAthI, 2 unnata skaMdhakA dhAraka nAda karatA huA baila, 3 hAthIko vidAraNa karatA balavAna keharI, 4 dugdhase snAna karatI lakSmI, 5 amaroMse vyApta uttama do mAlA, 6 saMpUrNa caMdramA, 7 aMdhakArakA nAzaka pratApI sUrya, ( jalameM kilola karatIM domacha. liyAM, 9 do uttama ghar3e, 10 aneka padmoMse vyApta sarovara, 11 rala mIna Adise yukta vizAla samudra, 12 maNijar3ita sonekA siMhAsana, 13 aneka devAMganAoMse zobhita suravimAna, 11 nAgeMdrakA ghara, 15 ratnoMkA Dhera, 16 aura nighUmavanhi / tathA unnata dehakA dhAraka pavitra kisI hAthIko apane mUkhameM praveza karate bhI vaha suMdarI dekhegI / prAtaHkAlameM vINA DhakA zaMkha Adike zabdoMse aura mAgadhoMkI stutike sAtha rAnI palaMgase uThAI jAyagI aura zayyAse uThate samaya vaha prAcI dizAse jaisA sUrya udita hotA hai vaisI zobhA dhAraNa kregii| mahArANI uThakara snAna karaigI aura zirapara mukuTa, kaMThameM lalita hAra, hAthoM meM kaMkaNa, bhujAoMmeM bAjUbaMdha, kAnoM meM kuMDala, kamarapara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 368 ) karadhanI evaM peroMmeM nUpura pahanegI / tathA apane svAmI rAjA mahApadmake pAsa jAyagI aura siMhAsanapara unake vAmabhAgameM baiThikara cittameM harSita ho isa prakAra kahaigI svAmin ! rAtrike pichale prahara maiMne spana dekhe haiM kRpAkara unakA jaisA phala ho vaisA Apa kahaiM / rAnIke aise vacana suna rAjA mahApana isaprakAra kaheMge-- priye ! mRgAkSi ! jo tumane mujhase svapnoMkA phala pUchA | hai maiM kahatA hUM tuma dhyAnapUrvaka suno jisase tuma sukha milesvapnameM hAthIke dekhanekA phala to yaha hai ki tere putraratna utpanna hogA / bailake dekhanekA phala yaha hai ki vaha tInoMlokameM atizaya parAkramI hogA / tUne jo siMha dekhA hai usakA phala yaha hai ki terA putra anaMtavIryazAlI hogA aura do mAlAoM ke dekhanese dharmatIrthakA pravartaka hogA / jo tUne lakSmIko snAna karate dekhA hai usakA phala yaha hai ki meruparvata para tere putra ko kejAkara devagaNa kSIrodadhike jalase snAna kraaveNge| caMdramAke dekhanese terA putra samastajagatko AnaMda pradAna karanevAlA hogA / sUryake dekhanekA phala yaha hai ki terA putra advitIya kAMtidhAraka hogA / kuMbhake dekhanese agAdha dravyakA svAmI hogaa| mInake dekhanese terA putra sukhakA bhaMDAra hogA aura uttamottama lakSaNoMkA dhAraka hogA / samudra ke dekhanekA phala yaha hai ki terA | putra jJAnakA samudra hogA aura jo tUne siMhAsana dekhA hai usase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 369 ) 1 terA putra tInoM lokake rAjyakA svAmI hogA / devavimAnoMke dekhanese balavAna aura puNyavAna hogaa| tUne jo nAgeMdrakA ghara dekhA hai usakA phala yaha hai ki terA putra janmatehI avadhijJAnakA dhAraka hogA | citravicitra ratnarAzI dekhanese terA putra aneka guNakA dhAraka hogA / nirdhUma abhike dekhanekA yaha phala hai ki terA putra samasta karma nAza siddhapada prApta karegA / aura tune jo mukhameM hAthI praveza karate dekhA hai usakA phala yaha hai ki tere zIghra putra hogA / rAjAke mukhase jyoMhI rAnI svamaphala suna harSita hogI tyoMhI mahAna puNyakA bhaMDAra mahArAja zreNikakA jIva narakakI AyukA vidhvaMsakara rAnI suMdara ke zubha udarameM janma legA | tIrthakara mahApadmakA Agamana avadhijJAnase vicAra devagaNa ayodhyA Avege / tIrthakarake mAtApitAko bhaktipUrvaka praNAma kareMge / unheM uttamottama vastra pahanAMyage / bhagavAnakA garbhakalyANa kara sIdhe svarga cale jAMyage aura vahAM samasta puNyoM ke bhaMDAra samasta karma nAza karanevAle bhagavAna tIrthaMkarakI kathA suna AnaMdase raheMge / chappana kumAriyAM mAtAkI bhojanAdise bhaktipUrvaka sevA kareMgI / AjJAnusAra mAtAkA snapana vilepana Adi kAma kareMgI / koI kumArI mAtA ke paira ghoygii| koI unake sAmane uttamottama puSpa lAkara gharaiMgI / koI mAtAkI deha se tela malaigI / koI kSIrodadhijalase mAtAko snAna karAyagI / koI pUA mAMDa lADU khIra urda mUgake svAda dUdha dahI aura bhI bhAMtike vyaMjana mAtAko degI / koI mAtA ke bhojanArtha uttamottama bhojana banAneke liye uttamo - tama pAtra degI / koI 2 mAtA kI prasannatA ke liye hAvabhAvapUrvaka nRtya karaigI / koI mAtA kI AjJAnusAra vartAva karaigI aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ (370) koI kumArikA apane yogya vartAvase mAtAke cittako atizaya AnaMda degii| koI 2 kumArI katthA cUnA supArI rakhakara suMdarIko pAna degii| koI usake galemeM atizaya sugaMdhita mAlA phnaaygii| koI koI mAtAke liye manohara zayyAkA nirmANa karaigI aura koI ratnoMke diyA lagAyagI / aura koI2 kumArI bhAtAke mastakapara mukuTa, kAnameM kuMDala, hAthameM kaMkaNa,galemeM hAra, netrameM kAjala, mukhameM pAna, mastakapara tilaka, kamarameM karadhanI, nAkameM motI, kaMThameM kaMThI, peroMmeM nU pura, pAmakI aMguliyoM meM vIchiye pahinAyagI / jaba naumA mahinA pAsa AjAyagA taba kumAriyAM mAtAke vinodArtha kriyAgupta kartRgupta karmagupta maura prahelikA kahakara mAtAko AnaMda vddhaaygii| koI pUchegI, vatA mAtA-zarIrakA DhakanevAlA kauna hai ? caMdramaMDalameM kyA hai ? aura pApakI kRpAse jIva kaise hote haiM ? mAtA uttara degI sabhA vibhA abhAH kumAriyAM phira pUchegI-vatA mAtA-jIvoMkA aMtameM kyA hotA hai ! kAmI loga kyA karate hai ! dhyAnake balase yogI kaisA hotA hai ? mAtA uttara degI-vinAza 1 vilAsa 2 vipAsa 3 koI kumArI kriyAgupta zloka kahakara mAtAse pUchane lagI, batA mAtA-- zubhedya janmasaMtAnasaMbhavaM kilviSaM ghanaM / prANinAM bhrUNabhAvena vijJAnazata pArage / 1-he aneka vijJAnoMkI Akara ! zubhe ! garbhake prabhAvase jIvoMke aneka janmoMse cale Aye vajrapApoMkA nAza karo / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 371 ) isameM kriyA koMna haiM ? koI kahane lagI, batA mAtA2AnaMdayaMtu lokAnAM manAMsi vcnotkraiH| mAtaH kartRpadaM guptaM vadabhrUNa vibhAvataH // isameM 3kartA kauna hai ? koI kahane lagI, batA mAtA4sudhImanayasaMpannA labhaMte kiMnarAH kacit / svakarmavazagA bhIme bhave vikSipta maansaaH|| isameM karma kyA hai? koI 2 kumArI kahane lagI-mAtA ! tuma samasyA pUraNa karanemeM bar3I catura ho| isa samaya tuma garbhavatI bhI ho munizyAyate sadA isa samasyAkI pUrti kro| mAtAne javAba diyA 5narArtha lokayatyeva gRhItvArtha vimuMcati / dhatte nAbhivikAraM ca munibezyAyate sadA // 1 isameM do avakhaMDane dhAtukA loTake madhyama puruSakA eka bacana 'dya' kriyApada hai| 2-logoMke mana, vacanoMse AnaMdako prApta hoM / he mAtA isameM kartRpada gupta hai garbhake prabhAvase Apa kahaiM / 3--isa zlokameM manAsi kartA hai| 4 vikSepa cittayukta, koMke vazIbhUta aura nItirahita manuSya kyA saMsArameM kahIM uttama buddhike dhAraka ho sakate haiM ? kadApi nahiM / isameM supI kartA hai| 5 jo muni paradhanakI ora dekhatA rahatA hai, dhana lekara dhanIko chor3a detA hai aura nAbhivikArakhukta hotA hai vaha muni vezyAke samAna hotA hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 372 ) dUsarI kumArI bolI- mAtA ! vaLI bezyAyate sadA 1 dharAyAM saMgataM nabhaH / ina do samasyAoM kI pUrti jalda karo / mAvAne javAba diyA - // 1 // // 2 // 1 svapuSpaM darzayatyeva kulInA supayodharA / madhupaizdhuMvyamAnAca valI vezyAyate sadA pAnIye vAlizairnUnaM gharAsthe prativimbitaM / dRzyate ca zubhAkAraM dharAyAM saMgataM nabhaH dUrasthai dUrato nUnaM narai vijJAna pAragaiH / iSyate ca zubhAkAraM dharAyAM saMgataM nabhaH koI kumArI mAtAse yaha kahaigI, zubhalakSANoMkI AkaramRganayanI / priyavAdini / niyamase Apake garbhameM kisI puNyavAna avatAra liyA hai| mAtA yaha jhUTha na samajho kyoMki jo manuSya pakSapAtI aura pUjyoMkA vaMcana karate haiM saMsArameM ve // 3 // 1 1 latA vezyAke samAna AcaraNa karatI hai kyoMki vezyA jaisI svapuSpaM darzayati / rajodharmayukta hotI hai latA bhI puSpa ( phUla ) yukta hotI hai / vezyA jaisI kulInA nIca puruSoMmeM lIna rahatI hai latA bhI kulInA pRthvImeM lIna hai / vezyA jaisI supayodharA uttama stanayukta hotI hai latA bhI uttama dudhayukta hai / vezyA jaisI madhupaizruMvyamAnA madyapajanase cuMvyamAna hotI hai latA bhI bhoroMse cuMvyamAna hai // 2 // mUrkha loga bhUmistha pAnImeM spaSTatayA AkAzako dekhate haiM isaliye AkAza bhUmipara kahA jAtA hai || 3 || vijJAnake vettA puruSa dUrase AkAzako pRthvIpara rakkhA huA samajate haiM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 373 ) aneka kaSTa bhogate haiM / isaprakAra samasta kumAriyAM tInoMkAla hRdayase mAtAkI sevA kareMgI aura tIrthaMkara cakravartI nArAyaNa pratinArAyaNa vAsudeva Adi mahApuruSoM kI kathA kahakara mAtAkA mana AnaMdita kreNgii| prAyaH striyoM ke garbhake samaya vRddhi Alasya taMdrA vageraha huA karate haiM kiMtu mAtAke garbhake samaya na to udaravRddhi hogI, na Alasya aura taMdrA hogI, mukhapara saphedAI bhI na hogI / jaba pUre nau mAsa ho jAyage taba uttama yogameM aura uttama dina caMdramA lagna aura nakSatrameM mAtA uttama putraratna janegI / usa samaya putrake zarIrakI kAMti se dizA nirmala ho jAyagI / bhavanavAsiyoM ke gharoM meM zaMkhazabda hone lageMge / vyaMtaroM ke gharoM meM bherI bjaiNgii| jyotiSiyoMke ghara meghadhvani ke samAna siMhAsana rava aura vaimAnika devoMke yahAM ghaMTA zabda hoMge / apane avadhibalase tIrthaMkara kA janma jAna devagaNa apane2 vAhanoM para savAra ho ayodhyA AMge / prathama svargakA iMdra bhI atizaya zobhanIya airAvata gajapara savAra ho apanI iMdrANI ke sAtha ayodhyA AyagA / ayodhyA Akara iMdrANI iMdrakI AjJAse zIghrahI prasUtigharameM praveza kraigii| vahAM tIrthaMkarako apanI mAtAke sAtha sotA dekha unakI gUr3habhAvase stuti karegI / mAtAko kisI prakArakA kaSTa na ho isaliye iMdrANI usa samaya eka mAyAmayI putrakA nirmANa kareMgI aura usai mAtAke pAsa sulAkara maura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~~~~~~~ ~~~~~~~~ ( 374 ) bhagavAnako hAthameM lekara iMdrake hAthameM degii| bhagavAnako dekha iMdra ati prasanna hogA aura zIghrahI hAthIpara virAjamAna karegA / usa samaya IzAna iMdra bhagavAnapara chatra lagAyagA / sanatkumAra aura bhAheMdra donoM iMdra camara DhoreMge evaM sabake saba | milakara AkAza mArgase meruparvatakI ora usI kSaNa caladeMge / meruparvatapara pahuMca iMdra bhagavAnako pAMDukazilApara biThAyagA / usa samaya devagaNa eka hajAra ATha kalazoMse bhagavAnakA abhiSeka kareMge / iMdra usI samaya bhagavAnakA nAma padmanAbha rakkhegA / aneka prakAra bhagavAnakI stuti karegA / aura usa samaya bhagavAnakA rUpa dekha tRpta na hotA huA sahasrAkSa hogA / bAlaka bhagavAnako iMdrANI apanI godameM legI aura aneka bhUSaNoMse bhUSita kregii| bhUSaNabhUSita bhagavAna usa samaya sUryake samAna jAna par3eMge aura duMdubhi Anaka zaMkha kAhaloMke zabdoMke sAtha nRtya karate hue, tAlake zabdoMse samasta dizA pUraNa karate hue, layapUrvaka rAgasahita sarasa gAna karate huai, aura jayara zabda karate hue samasta deva meruparvatapara bhagavAnake janmakAlakA utsava manAyage / pazcAt aneka devoMse sevita iMdra bhagavAnako godameM lekara hAthI para virAjamAna karaigA / aneka zAli dhAnya yukta, bar3I2 galiyoMse vyApta dhvajAyukta, aneka | makAnoMse zobhita ayodhyApurImeM bhaaygaa| bar3e 2 | Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 375 ) netroMse zobhita bhagavAnako pitAke supurda karegA / meruparvatapara jo kAma hogA iMdra usa sabako bhagavAna ke pitA mahApadmase kahU~gA / pitAmAtA ke vinodArtha iMdra phira nRtya karegA evaM bhagavAnako aneka bhUSaNa pradAnakara aura bhagavAnako bhaktipUrvaka namaskAra kara iMdra samasta devoM ke sAtha svarga calA jAyagA / isa prakAra samasta devoM se pUjita bhAMti 2 ke AbharaNayukta dehakA dhAraka, aneka guNoMkA Akara bAlaka padmanAbha dinoMdina bar3hatA huA pitA mAtAkA saMtoSasthAna hogA / padmanAbha amRtase paripUrNa apane pA~va ke agUThekA cusegA aura pavitra dehakA dhAraka zubha lakSaNakA sthAna vaha kalAoMse jaisA caMdramA bar3hatA calA jAtA / vaisA hI zubhalakSaNoM se bar3hatA calA jAyagA | atizaya puNyAtmA tIrthaMkara padmanAbhake zarIrakI ucAI sAta hAtha hogI aura Ayu 116 ekaso solaha varSa kI hogI / tIrthaMkara padmanAbhakI strIyAM uttama aneka guNoMse bhUSita suvarNake samAna kAMti kI dhAraka zubha aura yauvanakAla meM atizaya zobhAyukta hoMgI / bhagavAna RSabhadeva ke jaise bharata cakravartI Adi zubhalakSaNoM ke dhAraka putra hue the vaisehI tIrthaMkara padmanAbhake bhI cakravartI putra hoNge| tIrthaMkara RSabhadeva ke hI samAna tIrthaMkara padmanAbha rAjya kareMge / nItipUrvaka prajAkA pAlana kareMge aura prajA vargako SaTakarma kI ora yojita kareMge / tathA deza grAma pura droNa AdikI racanA karAyage / varNabheda aura nRpavaMzabhedakA nirmANa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 376 ) kreNge| rAjA logoM ko nIttikI zikSA deMge, vyApArakA DhaMga sikhalAMyage aura bhojanAdi sAmigrIkI zikSA pradAna kareMge / isa rIti se bhagavAna padmanAbha kucha dina rAjya kareMge pazcAt kucha nimitta pAkara zIghrahI bhavabhogoM se virakta ho jAyage aura saddharmakI ora apanA dhyAna khiiceNge| bhagavAnako bhavabhogoM se virakta jAna zIghrahI lokAMtika deva AMyage aura mahArAjakI vAra2 stuti kara unheM nAlikI biThA vana le jAyage / bhagavAna tapa dhAraNa kara aura tapake prabhAvase mana:paryayajJAna prApta kareMge aura pIche kevalajJAna prApta kareMge / bhagavAnako kevalajJAnI jAna devagaNa Ayage aura samavasaraNakI racanA kreNge| bhagavAna samavasaraNa meM siMhAsana para virAjamAna ho bhavyajIvoMko gharmopadeza deNge| jahAMtahAM vihAra bhI kareMge aura apane upadeza rupI amRta se bhavyajIvoMke mana saMtuSTa kara samasta karmoM kA nAza nirvANasthAna calejAMyagejisa samaya bhagavAna mokSa cale jAMyage usasamaya deva unakA nirvANakalyANa manAMyage tathA sAnaMda apanI devAMganAoMke sAtha svarga cale jAyage aura vahAM AnaMdase raheMge / isaprakAra bhagavAna padmanAbha ke pUrvabhava ke jIva mahArAja zreNikake caritra meM bhaviSyata kAla meM honevAle bhagavAna padmanAbhake paMca kalyANa varNana karanevAlA paMdrahavAM sarga samApta huA / // samApto'yaM graMtha // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddhi gaNAdhara. mahAvIra karmarUpI veSThita rAjyaye ghor3A varaikA dharameM stamarUSI. samajhilI utama zreNika lAtA hUM pake huve zreNiko mizcita uyAya zuddhi azuddhi patra / zuddhi gaNadhara mahAvIra karmarUpI veSTita rAjyameM ghor3A vairakAH gharameM stanarUpI samakSalI uttamaH upazreNika lAtA hai pake huve oNNikako ver mizrita taraMga upAya taraMga zreNikako 94 upazreNiko 100 17 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRgAMke amanA parizrana usakA vivAha niyaMca (2) mRgAMkake apanA parizrama vaha tiryaca 159 10 mI bhI. 177 178 yicArI ghor3AsA bauSadharmako vairake vicArI thoDAsA bauddhadharmako vairakA AhAra var3A ahAra vadA om ~ ~ ~war >> . - - 1 zUTha jhUTha vikalpa 203 1 222 13 257 11 287 288 4 301 301 20 321 323 nikalpa . sakatAhUM ahAnana .. pratihArya tAke tejakAyika davyoMke vRtAMta sakatA hai AhAnana prAtihArya noka tejaHkAyika dravyoMke vRttAMta manuSyoMpara nadIke 326: 7 331 5. 333 9 manupyopara nadike - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ kisa mItarI narameSa azvamegha sUdharma zAstrarupI Azrarya dUrma Apake sau mukhase rukhI dikhA pitAkI rAnIko vaha isaprakAra bhayabhita vipAsa zubhalakSANoM kI nIcikI ( 3 ) pAThaka sudhaarleve| kisI bhItarI naramedha azvamegha sudharma zAstrarUpI Azcarya duSkarma ApakA so netroM se rUkhI dIkhA pitAko calanA rAnIko isaprakAra bhayabhIta vipAza zubhalakSaNoM kI nItizrI 334 16 335 5 336 2 336 3 337 340 8 340 341 343 348 348 352 352 356 318 15 5 13 2 15 21 < 13 13 358 359 7 370 17 372 10 376 257 se 272 taka kI pRSThasaMkhyA chapane meM galatI huI hai sobhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA thA . alchbllo 16111 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com