Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhatIlI paheDI hakIkata - ' ka iLl - bhAzibhAI paTela
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhutAnI pagadaMDI pustaka chaThuM (sana 1956nA navembaranI 19mI thI 27 navembara, 1958 sudhI) manuSyanuM mana eka evI mUDI che, je dharmathI ja sAcavI zakAya." - saMtabAla maNibhAI bApubhAI paTela saMpAdaka manu paMDita prakAzaka mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-380 004.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka manuM paMDita maMtrI, mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira, haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-380004. nakala : eka hajAra prathama AvRtti: 2002 caitra suda ekama, zanivAra, guDI paDavo, saM. 2058 tA. 13 eprila, 2002 munizrInI 20mI nirvANatithi kiMmata rUpiyA cAlIsa - mukhapRSTha : zrI jagana mahetAnA saujanyathI * mudraka 0 dIpaka prinTarI, rAyapura daravAjA bahAra, amadAvAda-380 001.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ be bola pU. munizrI saMtabAlajInI vihArayAtrA e eka prakAranI dharmayAtrA che, sAmAjika krAMti temaNe je kheDI te temanA rojerojanA jIvana prasaMgomAM jovA maLe che. pagale pagale sAvadha rahIne premaLatA pragaTAvye jA." A gItano artha zodhavo hoya to tamane temanI vihArayAtrAomAMthI maLI raheze. A DAyarInuM mUlyAMkana vAcako karaze tyAre temane be pradezo - gujarAta ane mahArASTranI saMskRti jovA maLaze. be cAturmAsa - AdaroDA ane ghATakopara - eka gAmaDuM eka mahAnagara - baMnenI prajAnI bhakti jovA maLaze. A daroDA rajapUtakendrI, ghATakopara vaNikakendrI... guru ane ziSyanAM cAturmAsa - gurudevanuM borIvalImAM, saMtabAlajInuM ghATakoparamAM jovA maLaze. ane sauthI moTI vAta to teo prajAne koI ne koI samAjopayogI pravRttimAM joDavA icche che. bhAlamAM hatA to grAmasaMgaThana - zaheramAM AvyA to prAyogika saMgha ane mAtRsamAja - A emanI prajAghaDataranI kuneha che. mahArASTranA jhaDapI pravAsamAM eka to thoDI bhASAnI muzkelI tema chatAM bhAva pakaDyo che. TUMkI lakhAI che. A chApelI DAyarI vAMcavA jeTalo samaya mane rahyo nathI, paraMtu DAyarInuM saMpAdana prAraMbhathI ja manubhAI kare che, ane teo paNa mArI gerahAjarImAM avAranavAra mahArAjazrInI vihArayAtrAmAM chekathI rahetA AvyA che, eTale vigato jANe che. temanI krAMtinI daSTi samajIe. temanA caraNomAM vaMdanA sAthe... - maNibhAI bA. paTela sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 24...v...e bhAlanA gAmaDAMomAM pU. saMtabAlajInI kalpanA pramANe anyAyano sAmano karavAnA mahAyajJanA prathama purohita bananAra svAmI jJAnacaMdrajIne A vihArayAtrAno chaThTho bhAga sAdara arpaNa karatAM huM AnaMda anubhavuM chuM. mahAvIranagara A. kendra, ciMcaNI. tA. 12 mArca, 2002 maNibhAI bA. paTela sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThThuM
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ krAMtadraSTAnI lokakeLavaNI saMpAdakIya pagadaMDIno A chaThTho bhAga che. pAMcamo bhAga sana 1953nA navembaranI 22mIthI 17mI navembara, 1956 sudhIno gALo AvarI leto hato. A graMtha tA. 19-11-1956 thI tA. 27-11-1958 e - ghATakoparanA cAturmAsathI pUro thAya che. munizrInuM jIvana eka satata vicArazIla eTale ke vikAsazIla krAMtadraSTAnuM rahyuM che. emanA jIvanamAM kaI krAMti temaNe karI ema pUche to A graMtha tenA dastAvejI purAvA rUpa banI aneka daSTAMto pUrAM pADe che. 1937mAM teo muMbaI cAturmAsa pachI potAnA guruthI chUTA paDyA te sana 1958nA 25 menA divase potAnA jIvananI tapa-tyAganI siddhi jANe ke guracaraNe samarpita kare che. A rIte teo 22 varSa sudhI potAnI priya nagarInA AtmIyajanothI dUra rahe che. jamAne jamAne mAnavasamAjane rUMdhatAM kAraNo keTalIka vAra dhArmika rUDha mAnyatAo, keTalIka vAra sAmAjika rUDhio hoya che ane keTalIka vAra rAjakIya ane Arthika baMdhano hoya che. A badhAM kAraNo mAnavajIvanane aTakAvanArAM thaI paDe che tyAre navA vicArane jAgrata karI, teno pracAra karavo tene sAmAnya arthamAM ApaNe krAMti karI ema kahIe chIe. ahIM evAM baLono munizrI kevI rIte prajAne samajAvatA rahI, potAnI sAthe rAkhI pragati karatA rahyA te jovA maLe che. sauthI prathama dhaMdhukA tAlukAmAM - potAnA kAryakSetramAM Avela sAraMgapura maMdira - maMdire potAnA kheDUtone - jeo varSothI kheDatA hatA, temane dUra karyA, pAka pADI nAkhyo. kheDUtonA roTalAnuM sAdhana TaLI gayuM. A vakhate teo dhoLakA cAturmAsa karI rahyA hatA paraMtu potAnA cAturmAsa pUrA thatAM teo vahelI take sAraMgapura pahoMce che. tyAM cAlela zuddhiprayoganI chAvaNInI mulAkAta le che. A prasaMge samasta gAma, sarapaMca ane AsapAsanA kheDUto temanuM umaLakAbhera svAgata kare che. A divasomAM kAryakartAo ane zuddhiprayogamAM besanArAone ghaNuM sahana karavuM paDyuM hatuM. temane kahe che: "tamAruM tapa eLe gayuM nathI.' samAjane saMbodhatAM jaNAve che : "samAjamAM anyAya cAle che, kAraNa ke samAja tene nibhAvI le che. paNa e ja vakhate vadhAre mANaso saMgaThita thaI, sahakAra Ape, sAmano kare to temane jarUra nyAya maLI rahe che. sAraMgapurano prazna e maMdirano prazna hovAthI, mArA manamAM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ bevaDI ciMtA hatI. Aja sudhI ApaNe dharma saMsthAo pAsethI preraNA meLavI AcaraNa karatA, paNa have AjanI sthitimAM ghaNo phera paDI gayo che." dharmasthAnakanuM eTaluM ja mahattva jaLavAya tevA temanA prayatna sadA rahyA che. dharma to mAnavane joDanArI mukhya kaDI che. duniyAnA dareka mahApuruSe samAjane vyApakatA tarapha laI javA prayatna karyo che. Ama vyApakatAthI mAnavajIvana ucca bane che. vyApakatA eTale badhA pratye samabhAva, badhAnuM kalyANa ane evuM vAtAvaraNa nirmANa karavAmAM je sahana karavAnuM Ave te samarpaNa che. munizrIe to A vyApakatA mATe "vizvavAtsalyano maMtra ja prajAne ApI dIdho hato. mANasane zAMti mATe roTalAnI jarUra che. potAnA zramathI AjIvikA maLI rahe, nyAyapUrNa AjIvikA maLe tevI vyavasthA rAjya karavI joIe. ApaNA dezamAM jamIna - e eno pAyo che. munizrIe bhUdAnane bahu ja biradAvI pote sakriya banI rahyA, tenI vAta AgaLanA graMthamAM darzAvI che, paNa teo mAnatA ke kevaLa bhUdAnathI gAmaDAnA badhA prazno ukalavA zakya nathI. tenI sAthe grAmasaMgaThanano vicAra joDavo joIe. dareka gAma potAnA gAmanA vize vicAra kare. temAMthI gaNotadhArAmAM sudhArA sUcavato TharAva kheDUta maMDaLe karyo, paNa te kaoNMgrese svIkAryo nahIM, vidhAnasabhAmAM sudhAro thayo nahIM. tethI kheDUtoe svaicchika rIte nirNaya karyo ke 60 ekarathI vadhAre jamIna dharAvatA kheDUte svecchAe e jamIna choDavI. e mATe gaNotadhArA zuddhiprayoga cAlyo. AvA upayogI sudhArAne paNa rAjya svIkAratuM nathI, kAraNa ke tenI pAchaLa sthApita hitono hAtha hovAnI zakyatA. tethI traNa traNa divasanA triupavAsI zuddhiprayoganI chAvaNI nAnI boru ane miMgalapuranI mulAkAta laI kheDUtonA tyAgane biradAvyo. (AvA svaicchika bhUmityAga karavA taiyAra thayela kisAnonuM jyAre vinobA gUMdI AzramamAM AvyA tyAre temanuM bahumAna karavAmAM AveluM.). paNa sarakAra kaoNMgresa pakSanI hovA chatAM AvA sudhArAno amala na thaI zake, grAmasaMgaThano ane kheDUtamaMDaLonA pratinidhione pratinidhitva na Ape te mATe temaNe koMgresane AMcakA ApavA zarU karela. dhoLakAmAM sAta divasanA upavAsa pachI kaoNMgresa pramukha zrI u. na. Dhebara, a.bhA. koMgresa kamiTInA maMtrI zrImannArAyaNa agravAla ane gujarAta pradeza koMgresa samitinA movaDIonI mulAkAta goThaLI baMnenA sahakArathI baLa vadhe evA prayatno zarU karyo. ucca kakSAnA netAo samarthana ApatA, paNa nIce pradeza kakSAe jo sahakAra na maLe to ekatA zI rIte thaI zake? ekatAnA AvA prabaLa prayatno AdaroDA ane vAghajIpurAnI beThakomAM thayo. munizrIne chevaTe ema lAgyuM ke - gujarAta pradeza samiti ApaNA maMDaLone mAnyatA ApavAnI nathI, ane grAmasaMgaThanono pAyo ja kAco rahI jaze. sAdhutAnI pagadaMDI pustaka-chaThuM
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ A ja vakhate dvibhASI rAjya racanAno prazna parAkASThAe pahoMcyo hato. enI hakIkata-kheDUta maMDaLanI TukaDIo amadAvAda zAMtisenA tarIke janAranI vAta, AgaLanA graMthamAM AvI gaI che, eTale munizrInA manamAM be prazna mukhya hatA: (1) dvibhASI rAjya racanAmAM mahArASTranI prajAnuM valaNa jANavuM. (2) gujarAtamAM kheDUta maMDaLone koMgresa AvakAratI nathI, to mahArASTra ane karNATaka pradezanI janatAmAM pratyakSa pharI anubhava levo. Ama teo mahArASTramAM javA vicAratA hatA. gUMdI AzramamAM kAryakartAonuM saMmelana maLyuM. temAM temaNe mahArASTra pravAsanI yojanA mUkI. paNa haju bhAlanA prazno ja kyAM ochA hatA? AdaroDAnA cAturmAsa prasaMge dhaMdhukA tAlukAnA khAMbhaDA gAmanA paTela pItAmbarabhAI temane 13mI julAIe maLavA AvyA hatA ane paTelo ane kAThIo vaccenA vaimanasyano tAga Apyo hato. tyAM to 18mI julAIe cAra ja divasa pachI bhAlanA A bhaDavIra kheDUta kAryakarane kAThIoe baMdUkathI ThAra karyA. jamInonI takarAra cAlu. mahArAjazrIne atyaMta duHkha thayuM. gaNotadhArAno prazna, sahakArI maMDaLIonA prazna, harijano-bhaMgInA prazno, achatanI paristhiti - AvA nAnA moTA prazno to hatA ja. tyAre mahArAjazrI vicAramAM paDI gayA. kAryakartAonA Agrahane avagaNI paNa kema zakAya? potAnI kaparI kasoTImAM teo kudaratano Azaro le che. temaNe nakkI karyuM ciThThIo karavI - pravAsa karavo - pravAsa baMdha rAkhavo. ciThThI bALaka pAse upaDAvI to pravAsa karavAnuM AvyuM. A rItane teo mAtra eka vikalpa tarIke gaNAve che paNa have javuM ja e dizAnA badhA prayatno zarU thayA. tyAM eka bIjuM aneruM AkarSaNa AvIne UbhuM rahyuM. pote 1937thI gurunA sAMnidhyamAMthI chUTA paDyA hatA. e ja muMbaInA krAMtikArI sthA. samAje cAturmAsa mATe nimaMtraNa ApyuM. pote jANatA hatA ke Akho samAja ane eTale ke saMtabAlanI pravRttione pacAvI zake e zakyatA ochI che, tema chatAM jyAre sAmethI saMghe taiyArI batAvI che to teno svIkAra karavo. kAryakramamAM mahArASTranA cha jillA - 450 mAIlano pravAsa. paNa A pravAsa sUrata - khAnadeza - naMdarabAra - amalanera - dhULiyA - mAlegAMva - nAzika - pUNe vagerene AvarI laI muMbaI javuM, jethI vacce mahArASTranI janatAnAM darzana thAya. potAnA pravAsamAM saradAra ane bApunAM kendro je jugatarAmabhAI dave chellAM 40thI adhika varSothI calAvatA hatA teno samAveza karavo. e rIte bharUca jillAmAM ane sUrata jillAmAM gopAlaka pariSada, sahakArI kAryakaro, racanAtmaka kAryakaro, koMgresa kAryakaronAM saMmelano yojAtAM rahyAM. sUrata jillo gujarAtabharamAM sauthI vadhu racanAtmaka pravRttiothI kheDAyela che. temAM bAraDolI, varADa, ghaMTolI, vAloDa, veDachI, maDhI, sAputAnI pagadaMDI pustaka-chaThuM
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAtsalyadhAma, vyArA vagere agatyanAM kendro. tyAMnA AzramavAsIo sAthenA milApamAM potAnI AtmIyatA anubhavI. khAsa karIne veDachI ane vAtsalyadhAmanA - maDhInA temanA udgAro ane dinacaryA eka vizeSa bhAta pADe che. AvI kheDAyela bhUmimAM paNa dArUnuM vyasana bhAre. AdivAsIo kALA goLamAMthI jAte ja dArU banAvI le. jugatarAmabhAIe vinaMtI karI ke A goLano vepAra baMdha thAya to dArUbaMdhInA kAmamAM vega Ave, mahArAjazrIe maDhInI rAtanI jAherasabhAmAM apIla karatAM vepArIoe camatkArika rIte baMdha karavAnuM vacana ApyuM. basa, pachI to tApI nadInI khINanA e AkhA pradeza - naMdarabAra sudhI - dArUniSedhanuM bahu agatyanuM kAma maLI gayuM. sonagaDha tAlukAmAM kAkarApADAno vistAra pharyA, ane e taraphanAM jaMgalomAM, sahakArI jaMgala maMDaLIo mAraphate jaMgalo, kapAtA kUpanI yojanA samajavA, ane AdivAsIone maLavA jugatarAmabhAIe vinaMtI karatAM - mAtra jaMgala mATe temaNe cAra divasa ApyA. ahIM temanuM svAgata jaMgala kAmadAra AdivAsIo "jaya bolatAMnI sAthe potAnA cakacakatA kUhADA UMcA karIne salAmI ApatA. A eka virala dazya hatuM. seMkaDo AdivAsI A jaMgala kaTAImAM rokAyela. temanuM zAhukAro mAraphate thatA zoSaNane aTakAvanAra muMbaI rAjyanA kherasAhebane temaNe biradAvyA. AdivAsIone nirmaLa, pavitra jIvana mATe dArU choDavAnI apIla karI. A DAyarImAM jovA maLe che ke keTalAMka AdivAsI gAmomAM teo dArU nahIM pIvAnI pratijJA laIne saMtanI zubhAziSa meLave che. A dezanI vividhatAmAM saMto pratyenI bhaktinI ekatA kevI che tenAM maraNIya citro paNa ahIM jovA maLe che. bhASA, veza badhuM vividha hovA chatAM aMtaranI ekatA akhaMDa hatI. kevaLa hiMdu samAja nahIM, muslima gAmo ane muslima samAjamAMthI paNa temane bhaktibhAva maLyo che. gujarAtanA pravAsamAM khaMbhAtamAM ane bharUca jillAnA gAmomAM temano pravAsa komI ekatAnA dRSTAMta rUpa banI raheto. temaNe eka madresAmAM kahyuM : "huM hamaNAM ja zrImadUnA anuyAyIo pAse jaI Avyo. jo dareka dharmanA loko ekabIjAnA dharmasthAnomAM jAya, arasaparasa maLe to bhAIcAro vadhe. dharma e mANasane pavitra banAve che." potAnI yAtrA daramiyAna dharmane vividha rIte samajAvatAM mukhya ekatAne bALakonI bhASA vAparI be ekaDAnA dRSTAMtathI samajAve che. be ekaDA bhegA maLe to agiyAra thAya - paNa baMne judA judA bese to eka ja rahe. ekaThA besADavAnuM kAma zALAnA zikSakoe karavAnuM che. samAjamAM sattA ane dhanathI sarvoparitAvALI ja badhI yojanAo vicArAya che, paNa e kaMI sAcuM baLa nathI. sAcuM baLa dharma eTale ke nIti, AdhyAtmika baLa sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. AdhyAtmikatAne rahevAnuM sthaLa nIti che. samAja jIvanane sAthe rAkhIne jIvavAnI rIta hovI joIe ! gAMdhIjIe AdhyAtmikatAnA prayogo batAvyA che. huM te pramANe cAlavA gAmaDAMne svAvalaMbI banavA te upADI levA vinaMtI karuM chuM." A pravAsanA gALAmAM temaNe nAnA-moTA DajhanabaMdha upavAsa karyA che - zuddhi mATe samAjanI ane potAnI koInuM khUna thayuM, koI saLagIne prANa tyAga kare che, koIe sagI AMkhe pIzAcI kRtya joyuM paNa satya kahevAnI hiMmata nathI karatAM. baLAtkAra, cAritryahanana, corI jevA aneka prasaMgoe potAnI jAtane temaNe tapasyAmAM mUkI che. A badhA pAchaLa temanI AtmajAgRti keTalI che teno eka prasaMga malADamAM eka jaina sAdhunA milana vakhatano noMdhAyela che. mahArAjazrIe kahyuM: "tamArA vize Arthika bAbatonI vAto thAya che. tame mAtAjI nimitte paisA bhegA karo cho. A vAta jo sAcI hoya to khulAso thavo joIe." saMvAdadAtAe potAne nAnAlAlabhAI nahIM, nAnAlAla mahArAja kahevAno Agraha rAkhyo ane krodha vadhI jatAM : paisA UgharAvuM chuM, UgharAvuM chuM, UgharAvuM chuM. tamArI pAse AvuM tyAre nA pADajo !" pote zuddha hoya to ja bIjAne sUcavI zake. hakIkata sAcI hovA chatAM sAmI vyaktine krodha Avyo, temAM pote nimitta banyA. kahevA lAgyA : "mArA vacanathI sAmI vyaktine krodha thayo eTalI mArI khAmI." bIjo prasaMga samayapAlananI custatAno. moTA upAzrayamAM rAtre dasa vAgyA sudhI rahevAnI maryAdA hatI paraMtu eka divasa carcAmAM thoDI miniTo vadhI gaI. carcAno viSaya choDIne jaI zakAya tema nahotuM. koI temane Takora karanAra nahotuM tema chatAM bIje divase e vacanabhaMga mATe prAyazcitta lIdhuM. potAnA sAthIonA ghaDatara khAtara pote kasoTImAM mukAya che evA prasaMgomAM mIrAMbahenanAM be-traNa daSTAMta paNa Ave che. temanA gurudeva nAnacaMdrajI mahArAja bhAlamAMthI pasAra thAya che tyAre mIrAMbahenane potAnA sahapravAsI tarIke joDAvA nimaMtre che. jaina sAdhuo vihAramAM strIone rAkhI zakatA nathI, paNa A temanA gurudevanI krAMti hatI. A DAyarImAM ghATakoparanI je aitihAsika ghaTanA - temano nivAsa kayA upAzrayamAM rAkhavo, te aMge zarUAtamAM bahu ja vigatathI darzAvyuM che. lokazAhI Dhabe saunuM mAna sacavAya te rIte samAdhAna thayA pachI prazna Ave che ke - mIrAMbahena ahIM kAMtI nahIM zake tyAre mahArAjazrIne khulAso karavo paDe che ke AvI zarato sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUkI na zakAya. pote eka mizana laIne nIkaLyA che. temAM harijanaprazna, kheDUtaprazno, rAjadvArI prazno vagere AvavAnA eTale eno vicAra karavAno che. A cAturmAsanI phalazruti rUpe muMbaImAM muMbaI prAyogika saMghanI sthApanA, potAnA gurudevanI hAjarImAM carcAyA pachI thaI tene gaNI zakAya. je muMbaI nagarIthI guru ane ziSya chUTA paDyA hatA tyAM e ja nagaramAM 22 varSa pachI guruziSya eka ja pATa upara bese, ane ki.gha. mazarUvALAnA guru pU. kedAranAthajI A prasaMgane adhyAtma rIte mUlave e saMtabAlajInA krAMtikArI jIvananI eka apUrva siddhi che. temaNe jaina samAjamAM itihAsa sarjyo ane gurue prasannatAnAM puSpo veratAM kahyuM : "saMtabAla jaina sAdhu nahIM, paNa janasAdhu che. je ame na karI zakyA te teNe karI batAvyuM che." mahArASTranI pravAsayAtrA jeTalI jhaDapI thaI eTalI mitAkSarI lakhAI che. tema chatAM gujarAta ane mahArASTra baMnenI saMto pratyenI bhakti jaNAI Ave che. yAtrAnA A divaso daramiyAna avAranavAra amAre paNa pravAsamAM bhaLavAnuM banatuM. te kALanAM smaraNacitro A pAnAM paranA lakhANa vAMcatAM tAjAM thAya che. yAtrAnI AnaMdamastI kaMIka ora hoya che. A yAtrAmAMnA keTalAMka saMsmaraNo meM saMta parama hitakArI'mAM UtAryA che. sAraMgapuranA zuddhiprayoganI vigate mAhitI aMbubhAIe "zuddhiprayoganAM saphaLa citromAM AlekhI che. gorAsunI strI hatyA para zrI navalabhAI zAhe "rAta paNa raDI UThI' nAme navalakathA lakhI che. ziyALanA davAkhAnAnA kampAunDaranAM patnI tArAbahenanA agnisnAnathI UDelA taNakhA kAzIbahenanI AtmakathA "mArI abhinava dIkSA'mAM vistArathI Ave che. Ama eka saMtapuruSanA pagale - tenI pagadaMDIe keTalAMya pAvana dazyo racAtAM samAje joyAM. temAMthI ahIM mAtra sAmAnya khyAla Apyo che. DAyarIlekhana pachI mu. maNibhAI tenuM pharI vAcana karI zake tevI sthiti na hovAthI, temAM saratacUkathI rahI gayela doSonA nimittarUpa A sevakane gaNI sau kSamA karaze evI AzA che. 12 mArca (mahAzivarAtrI), 2002 - manu paMDita jIvanasRti, maNinagara, amadAvAda-8. 10 sAdhutAnI pagadaMDI pustaka-chaThuM
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA ane vihArayAtrAno krama be bola - maNibhAI paTela kAMtadraSTAnI lokakeLavaNI - saMpAdakIya - manu paMDita tA. 19-11-1956 : dhoLakA : rAjakAraNathI dharmane kevI rIte chUTo pADuM ? - AtmamaMthana tA. 21-11-56 : trAMsada: dAmodarabhAInI vADImAM - temanAM patnInA avasAna pachI AzvAsana aMge tA. 24-11-56 : banArasathI Avela muni suzIlacaMdra ane malukacaMda zAha sAthe mulAkAta. tA. 26-11-56 : kurezIbhAInI dhArAsabhAnI cUMTaNI aMge mulAkAta tA. 27-11-pa6 : muni suzIlacaMdranI mulAkAta tA. 28-11-56 : mahAgujarAta AMdolananI carcA tA. 29-11-56 : pyAraalI sAthe carcA tA. 30-11-56 : tA. 3-1ra-pa6 : vADImAMnAM havA-pANIthI saunuM vajana vadhyuM. tA. 5-12-56 : vADImAM tA. 6-12-56 : AdhArelI : jAherasabhAmAM vyasana tyAga. tA. 7-12-56 : dhoLI : kheDUta maMDaLanuM mahattva samajAve che tA. 8/9-12-pa6 : javAraja tA. 10-12-56 : vejalakA : mIrAMbahena Aje bAvaLA gayAM, ahIMthI teo moTA gurudeva nAnacaMdrajI mahArAja sAthe temanI icchAthI pravAsamAM joDAze. tA. 11-12-56 : nAnI boru : ahIM gaNotadhArA viruddha zuddhiprayoga cAlu che, tenI mulAkAta lIdhI. tA. 14-12-56 : saragavALA : sAbarakAMThAthI Avela kheDUtonI mulAkAta. tA. 15 thI 18-12-56 : guMdI Azrama : kheDUta maMDaLa temaja anya saMsthAonI miTiMgo. tA. 21-12-56 : loliyA : guMdI AzramanA DaoNkTarano prazna. tA. 22-12-pa6 : phedarA tA. 23-12-pa6 : kimiyANA tA. 25-12-56 : dholerA sAdhutAnI pagadaMDI pustaka-chaThuM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 26-12-56 : pAMcInAra dariyAkAMThAnuM chelluM gAma tA. 27-12-56 : miMgalapura : zuddhiprayoganuM bIjuM kendra cAlu. mahArAjazrIe tenI mAravADI munio sAthe mulAkAta lIdhI. tA. 29-12-56 : bAvaLiyArI : dariyAkAMThAnuM gAma. tA. 30-12-56 : hebatapura tA. 31-12-56 : sAMgAsara tA. 1-1-57 : soDhI tA. 2, 3-1-57 : pIpaLiyA tA. 4, 5-1-57 : rojIta tA. 6-1-57 : belA sana H 1957 tA. 7-1-57 : khAMbhaDA tA. 8 thI 12-1-57 : sAraMgapura : jyAM maMdiranI khetI ane gaNotiyA aMge zuddhiprayoga cAlelo te prakhyAta tIrthasthaLa - badhAMnA manaduHkha bhulAvyAM. tA. 9-1-57 : kheDUta saMmelana, 35 gAmanA kheDUto maLyA. tA. 10, 11-1-57 : zAMtisenA ane tenA baMdhAraNa aMge vicAraNA, mevADI munio sAthe sahapravAsa. tA. 13 thI 15-1-57 : samaDhiyALA : mevADI munio judA paDyA. gAmaDAnA jhaghaDAno nikAla karI ekatAno prayAsa. tA. 16 thI 22-1-57 : khasa : grAmasaMgaThana ane kaoNMgresanI ekatA aMge prayAsa. tA. 22-1-57 : jALilA tA. 23-1-57 : polArapura : grAmasaMgaThana aMge carcA. tA. 24-1-57 thI tA. 25-2-57 : bhalagAmaDA : tA. 26 thI 8 phebruArI sudhI 4 divasa kaoNMgresa zuddhi mATenA tapazcaryAmaya upavAsa. tA. 25-2-57 : cuMvALiyA koLI pagI lokonuM saMmelana. tA. 21-2-57 : tagaDI tA. 24-2-57 : caMdaravA tA. 25-2-57 : suMdariyANA tA. 6-3-57 : jALilA H zrI kurezIbhAInuM pariNAma jAhera thatAM teo 109 mate hAryA. tA. 7-3-57 : polArapura 12 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThThuM
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 8-3-57H bhalagAmaDA H agAu 29 divasa ekadhArA A sthaLe rahevuM paDyuM hatuM. tabiyata ThIka na hovAne kAraNe pharI ArAmanI daSTie ahIM AvyA. tA. 21-3-pa7 : nAnacaMdrajI mahArAja guMdI rokAyA hatA. potAnA vistAramAM ane kendramAM potAnA gurudeva padhAryA paNa tabiyatane kAraNe teo vihAra karI zakyA nahotA. tA. 26-3-pa7 : pAraDa tA. 27-3-pa7 : rAyasaMga gaDha. tA. 28-3-pa7 : uMmaragaDha : sahakArI jinano prazna tA. 31-3-pa7 : gaNotadhArA zuddhiprayoganI pUrNAhuti saMmelanamAM pravacana. tA. 10-4-pa7 : khasa : gorAsuno prazna tA. 11-4-pa7 : dhoLI : koLI paTelano prazna tA. 12-4-pa7 : ANaMdapura tA. 13-4-pa7 : mIThApura : koLI ane bharavADo vaccenA jhaghaDAno nikAla karavA prayatna. tA. 14-4-57 thI 20-4-pa7 : ziyALa : A gAma munizrInI pravRttinuM mukhya kendra che. kAzIbahena ane choTubhAI ahIM rahe che. tA. 18-4-pa7 : pradeza koMgresa samitinA movaDIo mahArAjazrIne ahIM maLavA AvyA. gaNotadhArAnI carcA tA. 21-4-pa7 : bhAmasarA : bharavADa koLIno jhaghaDo. be bharavADanAM khUna thayela. tA. 24 thI 26-4-pa7 : AdaroDA : bhaMgIno prazna ukelyo. tA. 27-4-57: dehagAmaDA (saMghanuM peTAkendra) tA. 28-4-pa7 : nAnodarA : ahIMnA bhaMgI bhAIoe potAnAM khetara giro mUkela. te prazna sANaMdanAM maNibahene lIdhela tenI carcA tA. 29, 30-4-pa7 : jhAMpa tA. 1-5-pa7 : uparadaLa tA. 2, 3-5-pa7 : rethaLa tA. 4-5-57 : kuMDaLa : pAlanapuranA kheDUta agraNI maLavA AvyA. tA. 6-5-pa7 : mANakola: naLakAMThAmAM prathama praveza - prathama cAturmAsa A gAme kareluM. tA. 7-pa-pa7 : makhiyAva : vAgharIono prazna tA. 8-pa-pa7 : vIMchiyA tA. 9-pa-pa7 : goraja : jaina maMdira che, paNa jainonuM eka paNa ghara nathI. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM 15
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 10, 11, 12-5-pa7 : sANaMda : navuM baMdhAyela bAla maMdiranI mulAkAta. saMghanA kAryakaro tathA cAturmAsa kyAM karavA aMge vicAraNA. tA. 1pa-pa-pa7: ziyAvADA: koMgresanA AgevAno maLavA AvyA. mahArAjazrIe sUcavyuM : koMgrese potAnI tAkAta vadhAravA racanAtmaka baLono sahayoga karavo joIe. A aMge eka lekhita nivedana saMghe ApyuM. tA. 16-papa7 : jholApura tA. 17, 18-pa-57: bakarANAH mahArAjazrInA prAraMbhanA sAthI zrI jayaMtIbhAI khu. zAhanuM mULa vatana. saMsthAnA kAryakarone vyakti niSThA nahIM, saMsthA niSThA keLavavA salAha. tA. 22-5-pa7 : karakathala : kheDUta sahakArI jina zarU thayuM che. tA. 23--pa7 : hAMsalapura : kheDUta maMDaLa saMcAlita sahakArI maMDaLI. tA. 24 thI 26-5-pa7 : viramagAma : ahIM mahArAjazrIe cAturmAsa karyA hatA. bhaMgI bhAIonI hAusiMga sosAyaTInI mulAkAta, tA. 27-5-pa7 : bhojavA tA. 28-5-pa7 : kAliyANA tA. 29-pa-pa7 : jhuMDa tA. 31-5-pa7 : goraiyA tA. 1-6-pa7 : vaDagAma tA. 2, 3-6-pa7 : vaNI tA. 3 thI 6-6-57 : rahemalapura : sahakArI khetI maMDaLImAM rasa ane mArgadarzana tA. 7-6-pa7 : sokhaDI : sAdhuno prazna tA. 8-6-pa7 : sacANA tA. 9, 10-6-pa7 : chAroDI tA. 11-6-pa7 : IyAvA vAsaNA tA. 12-6-pa7 : kolara, tA. 13 thI 29-6-pa7 : vAghajIpurA : ahIM munizrI eka ghAsanI jhUMpaDImAM sana 1939 cAturmAsa karela. vAghajIpurAmAM munizrInA bhakta zeTha vADIlAla jamanAdAsanuM phArma hatuM. bhAla naLakAMThA mA, saMgha ane pradeza koMgresa samitinA movaDIonI saMyukta beThaka. baMne saMsthAo paraspara pUraka thAya e kAraNe. 14 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 29-6-57 : moraiyA tA. 30-6-pa7 : maToDA AdaroDA cAtumAMsa tA. 1-7-57 : pathAbhAI paDheriyA (rAjaputa)ne tyAM utAro. cAturmAsa sthaLa. bhaMgIone bhUdAnamAM maLela jamInano prazna tA. 7mIe. tA. 8-7-pa7 : koMgresanA AgevAnonI mulAkAta pachI mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, "AjanI koMgresa bahu najIka Ave tema lAgatuM nathI. tethI mahArASTramAM jaI tyAM grAmasaMgaThanano prayatna karavo joIe. tA. 13-7-pa7 : khAMbhaDAnA pItAmbara paTela maLavA AvyA. temaNe kAThIonA trAsa aMge mahArAjazrIne vigato ApI. tyAM be koma vacce gharSaNa cAlatuM ja rahyAM. * gujarAta koMgrese bhA.na. kheDUta maMDaLane amAnya karatuM nivedana bahAra pADyuM. * koMgresa pramukha zrI u. na. Dhebara sAthe mulAkAta. hRdayasparzI mulAkAta paNa koMgresI saMbaMdhomAM AgaLa na vadhI zakAyuM. tA. 4-8-57 : "je loko potAnI sAthe nathI te sAme che. A aMge vistArathI samajAvyuM. kaoNMgresa aMge ugra carcA. tA. 7-8-57: bhAvanagarathI AtmArAma bhaTTa mulAkAte AvyA. pote dhArAsabhAmAM umedavArI karavAnA te aMge salAha levA. tA. 10-8-pa7 : potAnA janmadine citanIya pravacana karyuM. samayane vyartha vahI na javA detAM teno pUro upayoga karavo joIe. tA. 28-8-pa7 : saMvatsarI dina - upavAsa, ane potAnA sAthIonI paNa kSamA yAcanA. satyapAlanamAM sUkSmatA ane jAgarUkatA - mananIya pravacana. tA. 30-8-pa7 : maDhIthI Avela satsaMgIne brahmacaryanI dIkSA ApI. tA. 31-8-57: mIrAMbahenane - lAMbA patro zA mATe lakho cho? TUMkA lakhone.. A aMge mananIya pravacana ApI samajAvyuM. tA. 2-9-pa7 : saralAdevI sArAbhAI sAthe mulAkAta.. vANImAM viveka vAparavA mIrAMbahenanA ghaDatarano prasaMga. tA. 10-9-57 : sAdhya, sAdhana ane sAdhaka upara pravacana. tA. 10-9-57: akhila bhArata koMgresa samitinA maMtrI zrImannArAyaNa agravAlanI mulAkAta. prathama mahArAjazrIne maLyA. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM 15
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 20-9-57 : khAMbhaDAnA pItAmbara paTelanuM 18mI tArIkhe khUna thayuM tenA khabara ApavA rAtre kheDUta AvyA. pItAmbara paTela kheDUta AgevAna hatA. tA. 13mI julAI mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA ane vigate vAto karI gayA hatA. temanuM guMdI gAmamAM khUna kareluM. A vAta jANatAM ja mahArAjazrIe upavAsa zarU karyA. tA. 26-9-57 : ziyALa davAkhAnAnA kampAunDaranAM patnIe saLagIne ApaghAta karyo. te aMge traNa divasanA upavAsa zarU karyA ane AkhA pragnanI tapAsa kheDUta maMDaLanA pramukha vIrAbhAIne soMpI. tA. 7-10-pa7 : tArAbahenanA prazna aMge sAthIo sAthe carcA tA. 8-10-57H mahArAjazrInA mahArASTra prayANa aMge carcA. AdaroDA cAturmAsa pUrA thayA. gAme khUba bhaktibhAva darzAvyo te mATe potAnI khuzI pragaTa karI. tA. 8-11-57: AdaroDA cAturmAsathI vidAya. potAno saMtoSa ane zubhecchAo. prathama mukAma kocariyA tathA bhAyalA mukAma karyo. tA. 9-11-57: gAMgaDa: mahArAjazrInI hAjarImAM gujarAta vidyApIThanA mahAmAtra zrI maganabhAI desAIne haste aMbara tAlIma vargano udghATana. mahArAjazrIe muslima lattAmAM cAlatA aMbara varganI mulAkAta lIdhI hatI. tA. 16, 17-11-57 : sarvodaya Azrama, guMdI : ahIM saMgha saMcAlita vividha saMsthAonI beThako yojAI ane kArya vicAraNA thaI. mahArASTramAM pote jaI rahyA che te samajAvyuM. prAMtIyavAda mAjhA mUke che - grAmasaMgaThanano saMdezo laIne jAuM chuM. tA. 17-11-57 : mahesUla maMtrI rasikabhAI sAthe mulAkAta. tA. 18-11-pa7 : saragavALA : rastAmAM lothalanA purAtattva TIMbAnI mulAkAta. tA. 20-11-pa7 : nAnI boru : saghana kSetranA kAmane vegavaMtu banAvavA prayatna. tA. 21-11-pa7 : ahIMthI nadI UtarI mItalI. tyAMthI pAMdaDa AvyA. ahIM mizananI vaTALavRtti aMge Takora karI harijano sAthe premathI vartavA samajAvyuM. tA. 24-11-pa7 : luNeja : kheDA jillA gopAlaka pariSadamAM saMbodhana. tA. 25, 26-11-pa7 : khaMbhAta : dharmamaya samAjaracanAno khyAla Apyo. tA. 26-11-pa7 : zrImad rAjacaMdrajInA vaDavA AzramanI mulAkAta. 16 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. ra6-11-pa7 : khaMbhAtanI madresA skUlamAM pravacana. komI ekatA aMge samajAvyuM. tA. 27-11-pa7 : banAsakAMThAnA kheDUta AgevAnonI mulAkAta. tA. 28-11-pa7 : dhuvAraNathI mahIsAgara hoDImAM pAra karyo. sAroda AvyA. tA. 1-12-pa7 : jaMbusara : tAlukAnuM mathaka. nAgarika sabhA. tA. 2, 3-12-pa7 : bhAlamAM varSothI kAma karatA zrI navalabhAI zAhanI janmabhUmi. tyAM hAIskUlamAM pravacana. tA. 4, 5-12-57 : taNachA : caMdubhA rAja sAthe rAjakAraNa aMge carcA. tA. 6-12-pa7 : keloda : sahakArI jina aMge vivAdamAM sahAya karavI. tA. 7-12-pa7 : Derola : sahakArI jinano mAla pIlANano prathama dina. kheDUta sabhA. tA. 8 thI 10-12-pa7 : bharUca : vividha jAhera kAryakramo - koMgresa, gopAlaka pariSada, sAmAjika kAryakaronI pariSada, tA. 11-12-pa7 : tavarA : harijana temaja bhIlavAsanI mulAkAta. zukalatIrtha : zikSaNa saMsthAonI mulAkAta - pravacana. tA. 13-12-57 : jhaghaDiyA : hoDIthI narmadA pAra karI. sahakArI pravRtti ane zikSaNa aMge pravacano. tA. 18-12-57 : sUrata jillAnA mAMgaroLa tAlukAnA isaMDapuramAM - jyAM sAmyavAdI pravRttino pagapesAro hato. tA. 19-12-57: vAMkalavADI: jaMgala maMDaLInI mulAkAta. jugatarAmabhAI davenI Azrama saMsthAnAM kendro zarU. tA. 22-12-pa7 : ghaMTolI : sarvodaya AzramanI mulAkAta. tA. 23-12-pa7 : mAMDavI tAlukAnA mathakamAM - jaina upAzrayamAM utAro. harijana dinanI ujavaNI harijano sAthe karI. tA. 24-12-57 : kaDoda : tApI nadI pAra karI. haripurA mahAsabhAnuM sthAna, saMsmaraNo tAjAM karyA. tA. 25-12-pa7 : varADa : bAraDolI satyAgraha vakhatanuM eka agatyanuM kendra, bhoga ApanAra kheDUtonA kuTuMbonI mulAkAta - haLapati pravRttino paricaya. tA. 26 thI 28-12-pa7 : bAraDolI : AzramamAM mukAma. saradAra-gAMdhInAM sAthIone mulAkAta. racanAtmaka pravRttio jo I. ghATakoparathI cAturmAsa mATe nimaMtraNa ApavA pratinidhi sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM 17
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMDaLa AvyuM. khAMDanuM kArakhAnuM joyuM. khuzAlabhAI sAthe mulAkAta. viThThalabhAInA premAgrahano prasaMga. tA. 31-12-pa7 : veDachI AzramanI mulAkAta. jillAnA agraNI racanAtmaka sevako nuM saMmelana. bApunAM kAryone zraddhAMjali. jugatarAmabhAInI saMto pratyenI bhakti. cImanabhAI bhaTTanI gAMdhIkathA. sana : 158, tA. 4, 5-1-58: maDhI Azrama ane vAtsalyadhAmanI mulAkAta. baMne saMsthAonI mulAkAtathI atiprasaza. prathama vakhata mauna toDayuM. zatAvadhAnanA prayogo darzAvyA. traNa divasa AzramanI bALAo temanI prArthanAsabhAmAM hAjara rahetI. annapUrNA mahetA - manu paMDitanI viziSTa sevAbhakti. tA. 8 thI 8-1-58 : maDhI : jillAnA koMgresI kAryakartAonuM saMmelana, maDhInI naI tAlImanI zALAnI mulAkAta. rAtrI sabhAmAM dArU banAvavAnA goLa aMge bahiSkAra - dArUbaMdhInI havA zarU thaI. tA. 11, 1ra-1-58 : borakhaDhI : alla zAhanA saMcAlana taLe cAlatA saghana kSetranI mulAkAta. tA. 12 thI 14-1-58 : vyArA : ahIMnI nagarapAlikAnA vivAdane ukelavA prayatna. jhINAbhAI darajInI mulAkAta. sahakArI pravRttionuM darzana. saMmelana. tA. 16-1-58 : borIsAvara AzramamAM tA. 17 thI 20-1-58 : bAvalI : sonagaDha vistArathI jaMgalamAM vividha kUpo vacce - AdivAsImAM rahevuM temanAM kAma jovAM. vyasanamukti karavA samajAvyuM. jugatarAmabhAIe kahyuM : amArA jaMgala vistAramAM koI jaina sAdhu AvI rIte pharyo hoya to A pahelo prasaMga che. jaMgala maMDaLInA kAryakaroe ghaNI moTI taiyArI karI jaMgalamAM maMgala Ubhu karyuM hatuM. tA. 21-1-58 : kille sonagaDha : zrI sAme nekasAtakhAna pArasI mitro, saMtabAlajInI pravRttithI AkarSAI ahIM uttama racanAtmaka kAma karatA te jovA maLyuM. tyAMthI hoDImAM tApI nadI pAra 18 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI ukAI ane kAkarApAra AvyA. baMdhanuM sthAna joyuM. ahIMthI bhaDabhUMjA AvyA. pazcima khAnadezanA gAMdhIthI oLakhAtA bAlubhAI mahetAnI mulAkAta ane khAnadeza jillAnA pravAsanI vicAraNA. tA. 26-1-58: ciMcapADAH talodA, nijhara, naMdarabAra AvyA. ahIM tArIkhavAra DAyarI nathI, paNa saLaMga vizva vAtsalyamAM ApelI hakIkata Ave che. dhULiyA (dhULe)nI sAmAjika ane zaikSaNika saMsthAonI mulAkAta. zivAjI bhAve - vinobAnA nAnA bhAI sAthenI mulAkAta. mAlegAMva: muslimanI vastI dharAvatuM, hAthasALanI sADInuM agraNI kendra, mulAkAta. tA. 25-5-58: ghATakopara : 22 varSa pachI muMbaImAM praveza, potAnA gurudeva paNa ahIM birAjatA hatA. temanI sAthe mulAkAta. ki.dha. mazarUvALAnA guru zrI kedAranAthajInI adhyakSatAmAM 36 jeTalI saMsthAoe saMtabAlajInuM bahumAna karyuM. jaina dharma vizvadharma upara pravacana. tA. 28-pa-pa8 thI 14-6-58 : cAMdIvalI phArma : cAturmAsanI haju ekAda mAsa vAra hovAthI potAnA gurudeva sAthe zrI amRtalAla zeThanA phArma cAMdIvalImAM rahyA. tA. 29-5-58 : koMgresa pramukha zrI u. na. Dhebara tathA rasikabhAI parIkhanI tA. 1-6-58 : vizvavAtsalya prA. saMghanI racanA aMge vicAraNA. potAnA gurudeve temAM anumati ApI. potAnI kalpanAnI saMsthAnA temaNe traNa mukhya uddeza darzAvyA: (1) ahiMsaka dRSTie samAjanA praznono ukela (2) madhyama vargane mATenI Arthika yojanA (3) strI zaktino upayoga tA. 2-6-58: bhAlanA sevako, kacchanA kAryakartAo ane gopAlaka agraNIo sAthe mulAkAta. tA. 4-6-58: zAmaLAjIvALA narasiMhabhAI bhAvasAranA prazno. tA. 7-6-58 : vizvavAtsalya prA. saMghanI bIjI beThaka jemAM baMdhAraNa ane niyAmakanI carcA tA. 10-6-58 : potAnA gurudeva sAthe satsaMga ane carcAvicAraNA, patralekhana vagere. sAdhutAnI pagadaMDI pustaka-chaThuM 19
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 12-6-58 : pharI vihAra zarU karI aMdherI AvyA. khAdI agraNI jerAjANI tathA maNibahena nANAvaTI sAthe mulAkAta. tA. 13-6-58 : AgevAna sahakAryakaro sAthe zuddhiprayoga, sahakArI pravRtti aMge vicAraNA. muMbaI pradeza koMgresa samitinA pramukha zrI ke. ke. zAha sAthe mulAkAta. tA. 14-6-58: gAMdhIjInA putra maNilAla gAMdhInAM patnI suzIlAbahena, ki. dha. mazarUvALAnAM patnI gomatIbahena vagerenI mulAkAta. tA. 15-6-58: aMdherImAM zrI vaikuMThabhAI mahetAnA nivAsa sthAne mulAkAta. mahilA maMDaLa temaja hAIskUlamAM pravacana. tyAre kahe che : 22 varSe muMbaI AvuM chuM tyAre AjanuM pravacana sAMbhaLavA nahIM, samajavA AvyA cho ema mAnuM chuM. tA. 16-6-58 : goregAMva : mahArAjazrInA pUrva sAthI zAMtilAla bhAvasArane tyAM. tA. 17 thI 19-6-58 : pUrva malADa : mulAkAtIonI laMgAra cAlu. sAdhu nAnAlAlano citanIya prasaMga. tA. 20-6-58 : borIvalI : moTA gurudevano cAturmAsa praveza hovAthI pote hAjarI ApI. bapore grAmodyoganuM prakhyAta kendra korA kendra temaja tenA mukhya kAryakartAo prANalAla kApaDiyA vagerenI mulAkAta. tA. 24-6-58: jogezvarI : jAhera mulAkAto. tA. 25-6-58 : vile pAralA : sAdhanA AzramamAM. tA. 27 jUnathI cAturmAsa praveza aMge ghATakoparamAM praveza A cAturmAsa daramiyAna ghATakoparano eka bAjuthI adUbhuta prema ane chatAM keTalIka saMkIrNatAnA saMgharSamAMthI teo baMne pakSanuM ghaDatara kare che - bahenonI savizeSa pravRtti vikasAve che. potAnI pa5mI jayaMtI ahIMnI prajAe pa5,555 rUpiyAno phALo bhAlanA gAmaDAonI racanAtmaka pravRtti mATe ane eTalI ja rakama sthAnika mAtRsamAjanA nimaNi arthe. aMjAranI vADIno prazna, amadAvAdanA komI tophAnanA prazna ane gaNotadhArA vagere vizenI mAhitI maLI rahe che. noMdhaH TUMkAvavAnI daSTie keTalIka tArIkho vaccethI kamI karI che. - saMpAdaka 20 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka-chaThuM
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhutAnI pagadaMDI dhoLakA cAturmAsanI vidAya ane te pachIno AdaroDA cAturmAsa sudhIno pravAsa Aje sAMjanA cAra vAgye mahArAjazrIno vihAra hato. te pahelAM temane vidAyamAna ApavA mATe dhoLakAnA nAgarikonI eka jAhera sabhA rakhAI hatI. sArI saMkhyAmAM bhAI-bahenoe hAjarI ApI hatI. prathama prArthanA bAda zrI jayaMtIbhAIe mahArAjazrIne cAturmAsanuM AmaMtraNa ApyuM. tyAMthI Aja sudhInI vigato kahI. kAlidAsabhAIe mahArAjazrI sAtheno saMparka ane gamAaNagamAnA prasaMgo varNavyA ane chevaTe temanI najIka AvatAM temane sAcI rIte oLakhyA, ane keTalAka praznonI gerasamajane lIdhe janatAM mahArAjazrIno je lAbha laI zakI nathI, teno kheda vyakta karyo. mahArAjazrIe amArA koI paNa doSa joyA vagara mAtra sArAja laIne cAra mahinA sudhI amone je lAbha Apyo che. te badala AbhAra mAnyo ane potAnI kaMI kSati thaI hoya to daragujara karatAM vinaMtI karI. sAthIo ane mahemAnone kiMI agavaDa paDI hoya to tenI paNa kSamA yAcI. bAdamAM devIbahene mahArAjazrIne baheno taraphanI je bhakti che tene biradAvI ane sakaLa jagatanI mAtA banavAnA je bhAva che. te bhAvane lAyaka thavA bahenone apIla karI. tyArabAda zrI choTubhAIe dhamakavADI vAparavA ApavA, jaina dharmazALA ApavA. goThIe rUma khAlI karI ApavA, zakaracaMdajIe potAnuM makAna vAparavA ApavA je tenA vyavasthApakono AbhAra mAnyo hato. AbhAranI vidhi bAda mahArAjazrInuM pravacana zarU thayuM. aMtamAM - Avo Avo UDIe vilaze jyotinA loka re'... bahu gaMbhIra vAtAvaraNamAM sau chUTAM paDyAM. pachI saraghasa AkAre sUtro bolatAM bolatAM gopAlajIbhAInA jinamAM AvyAM. ahIM aMbubhAIe thAke na thAke chatAMye ho mAnavI' vALuM gIta gAyuM. pachI sau chUTAM paDyAM. lokoe dhoLakAne na bhUlavA vinaMtI karI. rAtre mArI prArthanA ja rAkhI hatI. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 19-11-pa6 : mahArAjazrIe pravacana karatAM kahyuM ke, mane hamaNAM e vicAra Avato hato ke, ApaNe tyAM kevI saujanyavRtti che, ke jyAM saMta veza jue che tyAM prajA game teTaluM khoTuM lAge chatAM Adara buddhi choDatI nathI bIjA koI vezavALo hoya to loko choDe nahi. kAraNa ke e prasaMga evo hato. sau koIne lAgatuM hatuM. gujarAtanuM rAjya thAya temAM khoTuM zuM che ? paNa jayAre AkhA dezano prazna joIe tyAre mane dvibhASI rAjayaracanA uttama lAgI che. rAjakAraNane dharmathI kaI rIte juduM pADuM? jema ApaNAM zarIranA judAM judAM aMga che tema rAjaya paNa samAjanuM eka aMga che. ane e aMgane juduM pADIe to kacaro bharAI jAya che. huM jayAre naLakAMThAmAM Avyo, tyAre prathama dharmadaSTie samAja racanAno vicAra lAvyo. e koNa karaze? enI kalpanA nahotI. pachI vikAsa vadhyo. mane lAgyuM keharijanane tyAM bhikSA levAmAM vAMdho na hovo joIe. sAdhvI jo dIkSAe moTAM hoya to sAdhue vaMdana karavAM joIe; AthI je mane cAhatAM hatAM temane AghAta lAgyo. eTaluM ja nahIM, paNa mane e sthAnamAMthI jAkAro maLyo. mATuMgAmAM cAlato Avyo. sAthe loko paNa hatAM, paraMtu jayAre meM nivedana jAhera karyuM, ane lokoe sAMbhaLyuM kharuM, paNa sthAna choDavuM paDyuM. eka be virodhIo hatAM. bIjA cAhatAM hatAM. paNa koIe kahyuM : "eka paNa virodha hoya to paNa tamAre sthAnakamAM nA rahevuM e sAruM che." pachI to naLakAMTho hAtha lAgyo. lokonI zraddhA vadhatI cAlI. pachI rAjakAraNa hAtha AvyuM. koMgresane huM bolAvavA nathI gayo, paNa samAna kAma karavAnI nIti ne lIdhe, emano saMparka vadhato gayo. ghaNI vAra mAre evAM kAryo karavAM paDe che, kahevAM paDe che, kadAca lokonA gaLeya na Utare, paNa tamoe mane nabhAvI lIdho cho. baheno upara mane vadhAre vizvAsa che. temanAmAM eka guNa suMdara che ke teo sahana karIne paNa thoDAM AgaLa vadhe che. pote kUvo pUre che, paNa koIne dhakelatAM nathI. bApujIe harijana prazna lIdho. te divase lokone e gaLe nA UtaryuM pachInuM dalistAna aTakI gayuM. mahAgujarAta ke dvibhASIno savAla nathI, paNa strI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane puruSanI sabhA mATe laDAI thaze; to bhAre nukasAna thaze. eka jagyAe grAmapaMcAyatamAM bahenane lIdhAM to dhaNI kahe, AnA karatAM huM vadhAre sAruM kAma karIza. ApaNe strIone taka ApatAM nathI. jo taka maLe che to teo ghaNAM AgaLa nIkaLI jAya che. rAjayane ahiMsaka banAvavA IcchatA hoIzuM to lokoe pahelAM ahiMsaka prakriyA UbhI karavI joIe. rAjaya to daMDazaktithI kAma levAnuM. e zAMtisenAnI vAta nahIM kare, paNa janatA jo e kriyA amalamAM mUke, to rAjaya jarUra AvakAraze. zAMtisenAmAM eka ja patnI pati baMne taiyAra thayAM te ochuM prazaMsanIya nathI. dAmodarabhAI, jagubhAI jevA paNa taiyAra thaI gayA. zaheranAM gAMDapaNanI sAme ahiMsaka pratikAra karyo. bahenonA sADalA kheMcAyA. tene chAvaramAM mATe halakA prayatno thayA, zaramAyA. A prasaMge eka yajamAne saune jamADyAM. to tenI sAme satyAgraha karavAnI taiyArI thAya che. dhoLakA jUnuM che. virATa che. te pATanagara bane, gAmaDAnuM samarthaka pATanagara bane. kasbA gAmaDAMnAM sAjIdAra bane. ane zaherone doravaNI Ape. tame badhAMye A cAturmAsa daramiyAna je sahana karyuM te mATe tamArA saunI kadara karuM chuM. Aje naDiyAdathI madhubhAI vagere sAraMgapuranA prazna aMge vAtacIta karavA savAranA AvavAnA hatA, paNa sAMje jinamAM AvyA. sAthe temanA bhAI vinubhAI ane bIjA be jaNa hatAM. ghaNI vAto thaI. prathama to madhubhAIe kahyuM, hamaNAM hamaNAM AcArya mahArAjanA vyaktigata jIvanane uddezIne patrikAo bahAra paDe che. prathama jamInano prazna hato. have A rIte nAka dabAvI moDhuM ughADavAnuM thAya che. te barAbara nathI. eTalA mATe huM samAdhAna karavA Avyo chuM. mahArAjazrIe kahyuM, vyakti tarapha koIne paNa dveSa nathI. tema temanI vagovaNI karavAno koI Azaya paNa nathI. paNa je patrikAo bahAra paDe che te keTalAka pustakomAMthI utArA levAya che. emAM vyaktinuM nAma nathI AvatuM; paNa keTalIka vAtomAM baMdha besatI pAghaDI AvI jAya. teno zuM upAya. eTale tame jo koI bhayathI samAdhAna karavA AvyA ho to temAM adhUrAMza raheze. kAM to tame pachI koI divasa amArA pAse Avazo nahi. pachI madhubhAIe baroe taMta mUkI devAnI vAta karI. aMbubhAIe khulAso karyo ke, amAro kyAM taMta che ? te batAvo ame to sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelethI ja kahyuM che. mUlya jALavIne je rIte kaho te rIte samAdhAna karavA taiyAra chIe. paNa madhubhAIe kabUla karyuM ke, dhaMdhUkAnA be jaNa nI daramyAnagIrIthI lavAdI baMdha rahI... temano doSa amAre mAre DhoLo te barAbara nathI... madhubhAIe aMbubhAIne kaheluM che, ke tamArI vAta sAcI che. paNa satyAgraha jo karavo hoya to mukhya sthAnake vaDatAla karo. ahIM koInI sattA nathI. paNa vaDatAlamAM AnI jANakArI karavAnI javAbadArI to maMdiranI hatI. prayoga to ahIM ja thAya. aMtamAM carcAo thayA pachI evuM nakkI thayuM ke, tA. ra1mIe madhubhAI ane aMbubhAI sAraMgapura jAya AcAryane maLe. ane pachI lavAdanI vAta maMjUra rAkhI A baMne jaNa sAma sAme besI nikAla karI nAkhe. madhubhAIe kahyuM che ke, jamIna je tene nAme caDhAvI devAze. kheDI nAkhavAvALA ane bhADAM bAbatamAM bhUla karI che teno svIkAra ane dilagIrI vyakta karavA taiyArI batAvI, tenuM vaLatara ApavAnI IcchA batAvI. eTale have baMne jaNa maLaze. ane eno nikAla karaze. evI zraddhA UbhI thaI che. tA. 20-11-56 : Aje baLolanA eka bhAI kAnA kheDUnA dIkarA mAlubhAI tyAMnA jhaghaDA aMge vAto karavA AvyAM. amadAvAdathI majUra mahAjananA eka bhAI darzane AvyA. rAtrI rabArI bhAIo AvyA hatA. temane saMbodhIne mahArAjazrIe kahyuM. rAtre saratAnabhAIe vidAyasaMdezAnI mAgaNI karI. te lakhI Apyo. tA. 21-11-56 thI tA. pa-1ra-56 sudhI : gopAlajIbhAInA jinamAMthI nIkaLI vADIe AvyA. aMtara traNa mAIla haze. savAramAM kAMtibhAI, kALIdAsabhAI, narasiMhabhAI gopAlajIbhAI ane jayotibhAInuM kuTuMba vidAya ApavA AvyuM hatuM. be traNa bhAIo sAthe AvyA hatA. Aje vi. vA. aMge lakhyuM. rAtro mahArAjazrIe prArthanA pachI khADo khode te paDe. e viSe eka prasaMga kahyo hato. eka bAIe eka saMtane jheranA lADu ApyA. je tenA ja dhaNI ane putra khAdhA ane mRtyu pAmyA. Aje devIbahena ane jayaMtIbhAI AvyAM hatAM. dAmodarabhAI sAthe chanAbhAIno Arthika bAbatano jhaghaDo hato. te aMge be lavAdo nImyA hatA. caMpakabhAI ane IzvarabhAI teo baMne AvyA hatA. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ baporanA ajame2AnA putra hiMmatabhAI mahArAjazrInA darzane AvyA hatA. kastUrabAnA mRtyuthI temane khUba AghAta lAgyo hato. khAsa to temane e lAgatuM hatuM ke, kastUrabAne ahIM mahArAjazrInA sAMnidhyamAM rahevAnI chelle chelle khUba IcchA hatI. paNa ajamerAnI anicchaone lIdhe temanAthI banI zakyuM nahIM. vadhArAmAM eka vakhate mahArAjazrIe patramAM lakheluM ke tamAre (kastUrabAe) ajamerAnI AjJA meLavIne AvavuM. AthI teo aTakI gayAM. paNa temanuM akasmAta najIvI bImArI bhogavI mRtyu thayuM. ane e AzA adhUrI rahI. hiMmatabhAIe khAnagImAM kahyuM ke, bAno jIva avagati pAmyo che ane mane roja dekhAva de che. ane saMtabAlajIne yAda kare che. mahArAjazrIe temane khUba sAMtvana ApyuM. ane zAMtithI rahevA samajAvyA. teo sAMjanA cAreka vAge gayAM. tA. 23-11-56 : Aje jayaMtIbhAI ane devIbena AvyAM. TapAla letAM AvyAM. sAthe ja sAraMgapurathI nAnacaMdabhAI zubha samAcAra laIne AvyA ke sAraMgapura zuddhiprayoganuM samAdhAna bahuM suMdara rIte thaI gayuM che. aMbubhAI ane madhubhAI e banne rUbarU besIne praznano nikAla karI nAkhyo. maMdira taraphathI lavAda bhaMganI je bhUla thaI teno svIkAra thayo. ane je aDadho bhAga kheDI nAkhelo te ane vAvelI jamInano kabajo rAkhyo te bhUlano ekarAra thayo. ane A badhAnI jAhera kSamA yAcI. dilagIrI vyakta karI. mahArAjazrIno ane zuddhiprayoga samitino maMdirane sAco rasto batAvavA mATe AbhAra mAnyo. ema ja jamIna je te kheDUto kheDe che temane khAte caDhAvI devAnuM nakkI thayuM. apIla karI che, te pAchI kheMcI levA TharAvyuM. ane bhAga tathA mAla pADyo. tenA nukasAnanA pratIka tarIke 201/- rUpiyA maMdire rokaDA ApyA. ghAsa ane pAka je laI gayA hatA te paNa pAcho Apyo. je kheDUto prayogamAM bhaLyA nahotA temane paNa maMdire bhAga badala ekavIsa ekavIsa rUpiyA ApyA ane temane paNa jamIna khAte caDhAvI ApI. rAtre jAhera sabhA thaI. ane temAM A badhI jAherAta thaI. saune saMtoSa thayo. AcArya mahArAjane paNa khUba saMtoSa thayo. temaNe kahyuM ke mane to A badhAMnI khabara ja nahotI. huM aMdhArAmAM rahyo. tamAro ane mahArAjazrIno AbhAra mAnuM chuM. eka lakhANa taiyAra thayuM. temAM maMdira sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 5
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraphathI madhubhAIe ane zuddhiprayoga samiti taraphathI aMbubhAIe sahIo karI. jAhera chApAmAM paNa maMdiranI pratiSThA nA ghaTe ane nyAyanuM mUlya sacavAya te rIte apAze. sAMjanA dhaMdhUkAthI bAbubhAI modI ane gopAlajIbhAI jinavALA tathA phakIrabhAI vakIla mahArAjazrIne moTara laIne maLavA AvyA; mahAgUjarAta AMdolana aMge keTalIka cokhavaTa thaI. temAM badhAM dvibhASImAM ja mAne che. ane te mATe ja kAma karaze. AkarunA ane jInarano jamIna jhaghaDo che. te aMge bhalagAmaDAM kaMIka TharAva karavA IcchatuM hatuM. te jANI mahArAjazrIe eka ciThThI lakhI ApI. ane bAbubhAIne tyAM jaI AvavA kahyuM. sAMjanA dAmodarabhAInA jamAI, ke je punA khetIvADI kaoNlejanA prophesara che, temaNe zaNanI eka jAta jene ramI kahevAya che. teno vikAsa samajAvyo ane jAta batAvI sUkSmadarzakayaMtrathI gaMdA pANImAM jIva, lIlA vagere joyuM. rAtre mahArAjazrIe buddha bhagavAnano koInA gherathI maraNa nA thayuM hoya tevA gharathI eka zera rAI lAvavAthI bALaka sajIvana thaze. evo eka mAtAno kisso kahI saMbhaLAvyo. tA. 24-11-56 : bAvaLAthI keTalAMka baheno sAMsada jatAM maLavA AvyAM hatAM. baporanA jayaMtIbhAI, devIbahena ane bALako vagere AvyAM hatAM. jayaMtIbhAIe ThAkorabhAI desAI upara patra lakhelo. teno javAba vaMcAvyo. temAM ThAkorabhAIe keTalAka praznonA bahu spaSTa javAba ApyA nahotA. kheDUtamaMDaLano cauhANane AmaMtraNa Apato patra mokalyo nahoto. jillA samiti joIe teTalI anukULatA batAvatI nathI. teno teo bacAva karatA hatA. mahArAjazrIne amadAvAda javA mATeno sAmAnya vicAra Ave che. temAM jo pradeza samitinuM AmaMtraNa hoya to vadhAre sAruM. paNa temaNe lakhyuM ke, samAna dRSTivALA kAma karanArane AmaMtraNanI zuM jarUra ? ame temanA Agamanane AvakArIe chIe. ane pradeza samitinA aMgarUpa zahera samitie to niyaMtraNamAM pUrA heta ne bhAva batAvyo che. va. kaoNMgresa patrikAmAM grAma TukaDIo aMgenI noMdhamAM lekhakanuM nAma nathI lakhyuM. te bAbata jaNAvyuM che ke patrikAmAM nAma sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakhavAno zirasto nathI. A patranA khulAsA jayaMtIbhAI rUbarU jaIne kare ane mahArAjazrIne sUcavyuM. patrathI vaLI gerasamaja thaze. jayaMtIbhAIe cUMTaNI aMge rAvajIbhAIne maLavA saMbaMdhI ThIkaThIka carcAo goThavI. sAMjanA matkacaMdabhAI sAthe zrI suzIlajI, mahArAjazrIne maLavA AvyA. suzIlajI pahelAM terApaMthI jaina sAdhu hatA paNa vinobAjInA bhUdAna kArya pratye AkarSAyA ane temAM joDAyA. atyAre gayAmAM samanvaya Azrama che tyAM rahe che. zrama kare che, kAMte che, gADImAM bese che. paisA pAse rAkhatA nathI. gocarI kare che paNa keTalAka niyamo choDyA che. pANI, garama ThaMDuM banne cAle che. teo khAsa ahIMnuM kAma jovA ane samajavA mahArAjazrI pAse AvyA che. bIjA eka jaina sAdhu che teo paNa AvI pravRttimAM rasa le che. tyAM sarvodaya dRSTithI svataMtra ane koMgresa saMsthAne sAthe rAkhI ane be jAtanA kAma calAve che. mahArAjazrIe keTalIka vAto karI. rAtre prArthanA pachI praznottarImAM temaNe zrama ane zramikanI pratiSThA vize prazno pUchaLyA. bahu sArI carcA rahI. tA. 25-11-56 : amo savAranI prArthanA pachInA pravacanamAM suzIlajIne lakSamAM rAkhI mahArAjazrIe rAmayugamAM sAdhuo ahiMsaka tAkAta na batAvI zakyA te aMge kRSNa yugamAM paNa kAMI vyavasthita sAdhu saMsthAoe teja nA batAvyuM. UlaTA droNa ane kRpAcAryanA dAsa banI anyAyane pakSe jaI beThA. tevA vakhate ekalA kRSNane nizastra rahIne mArgadarzana ApavuM paDyuM ane nyAyane jitADavA sudarzana vAparavuM paDyuM ane dharmarAjA pAse pAThAphera bolAvavuM paDyuM. buddha ane mahAvIranA kALamAM strIo, pachAtonI unnati thaI paNa temAM vADAbaMdhI UbhI thaI. chelle chelle gAMdhIjI AvyA ane temaNe ahiMsaka rIte eka moTI saltanatane harAvI svarAjaya lAvI ApyuM ane samAjanA dareka kSetramAM krAMti ANI. gAMdhIjIe potAnI badhI pratiSThA kaoNMgresane caraNe dharI, ene majabUta banAvI. koMgrese rAjakAraNa hAthamAM lIdhuM. AkhI duniyAmAM zAMti sthApavAmAM sAtha Apyo paNa dezanA AMtarika bhAgomAM dhIme dhIme nabaLAI AvatI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaI. mUDI ane sattAnI pratiSThA vadhatI gaI. teno cepa kaoNMgresamAM paNa peTho. ene dUra karavA mATe gAmaDAM, racanAtmaka kAryakaro ane sAdhu-saMtoe ekatra thaI prayatna karavo joIe. Aje dareka alaga-alaga rIte vicAre che eTale zakti vadhatI nathI. saLaMga kaDI saMdhAtI nathI. racanAtmaka kAryakaro taTasthatAne nAme saMskRtine toDanArA baLone jAye-ajANye pratiSThA Ape che. bhAratanI saMskRti tyAga ane vinamratAnI che. loko kAMI gAMdhIjIne amastA yAda karatA nathI, paNa temanA tyAgane lIdhe yAda kare che. eTale sAdhu saMto je karI zakaze, te bIjuM koI nahi karI zake paNa e mATe sAdhuoe cokkasa dhyeya rAkhI saMgaThita thavuM joIe. suzIlajI Aje gUMdInuM kAma jovA gayA. sAthe jagubhAI gayA. gUMdIthI eka divasa ziyALa jaI Avaze. tyAMthI pAchA ahIM mahArAjazrIne maLIne amadAvAda tarapha jaze. tA. 26-11-56 : Aje nAnacaMdabhAI sAthe keTalIka vAto karI. bapora pachI teo javAnA hatA. lagabhaga agiyAra vAgye kurezIbhAI, aminAbahena ane sulatAnAbahena moTara laIne mahArAjazrIne maLavA AvyAM. temaNe dhArAsabhyonI cUMTaNI aMge amadAvAda koMgresa hAusanA anubhava kahyA. rAvajIbhAI, lAlAkAkAnI sAme maganabhAI ra. paTela ane kurezIbhAIe kheDUta maDaLa ane baeNnka aMge keTalIka gerasamaja hatI te aMge spaSTa vAto karI. pachI dhaMdhUkAnI cUMTaNI paristhiti aMge vAto karI. jamyA pachI teo gayA. sAthe nAnacaMdabhAI paNa gayA. sAMjanA surAbhAI ane pATaNanA nAthAbhAI ratnAbhAI vakIla, rabArI mahArAjazrIne maLavA AvyA. temaNe banAsakAMThA ane mahesANAmAM gopAlakone traNa rIte maLe, te aMge vigatathI vAto karI. temanI vAta vAjabI lAgI. mato maLI zake tema che, tema pachAta varga tarIke paNa ThIka che. mahArAjazrIe vijayakumAranuM A aMge dhyAna kheMcyuM che. tA. 27-11-56 : - surAbhAI ane nAnacaMdabhAI gayA. bapore devIbahena, jayaMtIlAla ane tArAbahena AvyAM. temaNe amadAvAda jaIne tyAM dhArAsabhyonA nominezana aMge je vAto thaI te jaNAvI. ThAkorabhAInA patra saMbaMdhI paNa keTalIka vAtonA khulAsA temaNe karelA te kahyA. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI navalabhAI, hastAmalajI sAthe AvyA. hastAmalajI - guMdI, ziyALa jaI AvyA. navalabhAIe dakSiNanI ane vinobAjInA milananI vAto karI. bapora pachI gayA. - suzIlajI gUMdI ane ziyALa jaI AvyA. ziyALAmAM kAzIbahene pharIne badhuM batAvyuM. paDhAravAsa, harijana ane vAgharIvAsa, tyAM cAlatuM saMskAranuM kAma, prauDhazikSaNa vagere majUra maMDaLa, sahakArI maMDaLI, nasiMga, khAdIkAma vagere badhuM batAvyuM. ATalAM UMDA gAmaDAMmAM AvuM pAyAnuM kAma joIne suzIlajI khUba prabhAvita thayA. teo kAryakarothI alaga - svataMtra rIte lokone paNa maLyA ane kArya tathA kAryakaro vize pUchyuM. lokoe khUba suMdara javAba Apyo. teno khUba AnaMda thayo. kAzIbahena je sevA bajAvI rahyAM che tethI paNa temanA mana para suMdara chApa paDI. bIje divase teo gUMdI AvyAM. ane te ja dahADe gADI dvArA ahIM AvI gayA. mahArAjazrI sAthe rAtre keTalIka vAto karI. khAsa karIne racanAtmaka kAma sAthe koMgresanA saMbaMdho ane sAdhuo tathA zrama e aMge ThIka ThIka samajUtI thaI. teo ane bIjA eka muni AvuM kAma te bAju goThavavA mAge che. bIje divase savAre teo gayA. amadAvAda mevADI munione maLaze. rAtre ahIMnI vADIe keTaluM rokAvuM te aMge carcA cAlIdAmodarabhAI ane raMbhAbahena vagereno Agraha thoDA vadhu dahADA rokavA hato. mahArAjazrInI icchA paNa rokAvAnI hatI. rokAvA pAchaLa eka kAraNa e paNa hatuM ke amadAvAda, dhoLakA najIka che. cUMTaNI nominezana aMge paNa koI koIne maLavAnuM thAya. paNa mIrAMbahena tA. 29mIe nIkaLI javAnuM vicAratAM hatAM. chevaTe tA. 1lI sudhI rokAvA taiyAra thayAM. temanI dalIla e hatI ke, ArAma karavA rokAyA chIe paNa Akho divasa carcA cAle enA karatAM gAmaDe javuM zuM khoTuM ? A rakajhakamAM temane kharAba lAgyuM. tA. 28-11-56 : suzIlajI Aje gayA. vADIbhAI AvyA. sAthe devIbahena vagere AvyAM. sAMjanA tArAbahena gayAM. vADIbhAI rokAyA. temaNe paMcabhAInI poLa aMge ane mahAgujarAta AMdolana aMge vAto karI. e loko bhAre sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ juThThANuM calAve che. vADIbhAIe dvibhASInA pracAra aMge bahenonI TukaDIne jamADelI. tethI poLavALAoe satyAgraha-bahiSkAra karela paNa temanuM vadhAre cAlyuM nahi. hamaNAM pataMga uDAvavAne nAme thoDA paththara ghara upara nAkhyAM. pADozIone vAgyA eTale e loko ja khIjavAyAM. tArAbahene pADozI sAthe e paththaro maMgAvI rAkhyA che. poLanI badanAmI karI e nAme kazuM karavAnI vAto paNa karI che. Aje baporanA aMbubhAI ane phalajIbhAI muMbaI jaIne vaLatAM ahIM AvyA. temAM mahesUla pradhAna zrI rasikabhAIne gaNotadhArA aMge temanA sekreTarIno tAra AvavAthI gayA hatA. temaNe tyAMnI mulAkAtanI vAto karI. rasikabhAIe potAnA ghera 1-45 miniTa vAto karI. bIje divase savAramAM paNa kalAkeka vAta karI. khAsa karIne te vakhate ghanazyAmabhAI paNa hAjara rahyA hatA. rasikabhAIe hajI kAyadAno abhyAsa karyo nathI paNa kheDUta maMDaLanA muddAo vize sArI rIte carcAo karI ane noMdho paNa karI. siliMga vadhAravAmAM teo mAnatA nathI. vaLI raiyatavArI ane tAlukadArImAM paTamAM phera hovo joIe, bhAIo bhAga paDavA joIe. ghanazyAmabhAI sarakArane bhAga ApavAmAM mAnatA nathI. temanuM kahevuM e che ke, gaNotiyAne lAbha thAya che. nAmanuM vaLatara apAve che to pachI bIjI prajA emAM nANAM zuM kAma Ape che ? ghanazyAmabhAI mahesUla khAtAnA sArA abhyAsI che. rasikabhAI temanI salAha le che. rasikabhAI hajI lAlAkAkA, maganabhAI ra. vagerene A muddA aMge pUchaze, pachI dareka vibhAganA A praznanA abhyAsIne carcA mATe bolAvaze, pachI dhArAsabhAmAM sudhAro lAvaze. jarUra paDaze to aMbubhAIne pharIthI bolAvaze. cauhANanI mulAkAta paNa temaNe goThavI ApI. cauhANa maLyA. prathama khUba vAto karI. temane bhAla naLakAMThAmAM AvavA AmaMtraNa ApyuM. to temaNe kahyuM ke, tA. 28mI sudhI to mArI tArIkha bharAI gaI che. jAnyuArImAM mane samaya maLaze ane mAre e pradezamAM eka divasa Apavo che. mane tyAM AvatAM AnaMda thaze, vagere kahyuM. mane pharI lakhavAnI jarUra nathI, mArA khyAlamAM che. tamAro patra paNa maLyo che. vagere vAto thaI. 10 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 29-11-56 4 Aje pyAraalIbhAI AvyA hatA. teo rojakA gAme saghana kSetranuM kAma kare che. khAdIkAmanI sAthe sAthe gAmanA nyAya, anyAyanA prazno paNa Ave che. te levAnA kAraNe khAdIkAma vagere ochuM thAya che ane khAtuM to AMkaDA mAge eTale temane asaMtoSa rahe che. harivallabhabhAIne paNa saMtoSa ApI zakatA nathI. to e bAbata mahArAjazrInI salAha levA AvyA hatA. pote rAjInAmuM ApI, bIjA kAmamAM javA icche che. temane khyAla Apyo che. baporanA ja teo gayA. tA. 30-11-56 : Aje huM jayaMtIbhAInA khetaromAM temanI sAthe pharI Avyo. khetI sArI che. temanI sAthe cUMTaNI aMge ane saMsthA sAthe je thoDo ghaNo matabheda che, te aMge vAto karI. AjathI sAMjanI prArthanA ATha ne badale 7-30e rAkhI. jayaMtIbhAI AvI gayA hatA. tA. 2-12-56 : Aje dhoLakAthI caMpakabhAI, emanAM patnI ane bALako mahArAjazrInA darzane AvI gayA. keTalIka vAto thaI. khAsa karIne sAraMgapura prakaraNamAM temaNe sAro rasa lIdho hato. rAtre bhAIdeva ane bhAvadevanI tyAga na Take vairAgya vinA. e vize prasaMga kahyo hato. tA. 3-12-56 : Aje maunavAra che. anubaMdha vizenAM be pravacano munizrIne mokalI ApyAM. Aje dAnubhAI AkaruvALA sAMjanA AvyA. AkarumAM paraSottama paTela ane jinanA bhArUbhA vacce jamInano jhaghaDo che. temAM baMne pakSe dAnubhAIne lavAda nImyA che. teo mahArAjazrInI salAha levA AvyA. mahArAjazrIe kahyuM ke, A prazna gUMcavAyelo che. dAdAgIrIne macaka na maLavI joIe. vaLI pATIdAra rajapUta evo vargabheda Ubho na thAya te mATe vyakti karatAM saMsthA taraphathI lavAdo nImAya ane te mATe baMne pakSo svIkAra kare teo prayatna karavo joIe, dAnubhAIne paNa A vAta ThIka lAgI. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 5-12-56 : Aje maunavAra hato. mahArAjazrI AvyA tyAre saunA vajana karI lIdhAM hatAM. vADInAM havApANI ane raMbhAbAnI khorAka vagerenI kALajIne kAraNe saunuM vajana vadhyuM. prathamanA sAta divasamAM mahArAjazrInuM cha ratala vajana vadhyuM, maNibhAInuM sADA cAra ratala vadhyuM. mIrAMbahenanuM traNa ratala vadhyuM. pachInA sAta divasamAM mahArAjazrIno poNo ratala vadhyuM, maNibhAInuM eka ratala ghaTsa, mIrAMbahenanuM aDadho ratala vadhyuM. matalaba ke darekanI tabiyata sArI rahI. khUba AnaMda Avyo. tA. 6-12-56 : AMbArelI sAMsada vADIthI nIkaLI AMbArelI AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. raMbhAbA, dAmodarabhAI ane gharanuM kuTuMba badhAM vidAya ApavA AvyAM. raMbhAbAnI AMkhamAM pANI AvyAM. huM, be dIkarI, putravadhU ane eka nokara amArI sAthe AvyAM ane dAmodarabhAI vaccethI pAchA gayA. bArelI gAme sAro prema batAvyo. rAtre sabhA sArI thaI. keTalAMka cAnI pratijJA lIdhI. tA. 9-12-56 : dhoLI abArelIthI nIkaLI dhoLI AvyAM. aMtara sAta mAIla haze. amArI sAthe IzvarabhAI temanI bhatrIjI sAthe AvyA hatA. gAmane khabara nahotI. ame AvyA pachI badhI taiyArI thaI. utAro corAmAM rAkhyo hato. rAtre jAhera sabhA thaI. sabhAmAM sArI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. prathama bahenone lagatuM ane bIjA dhArmika pravacano karyA bAda lokonI mAgaNIthI dvibhASI ane mahAgujarAta vize samajaNa ApI hatI. ahIM kheDUta maMDaLanA sabhyomAM 60 ekarathI vadhAre jamIna hoya to phAjala pADavI e TharAva aMge ThIka ThIka carcAo mukhya bhAIo sAthe thaI hatI. sAmAnya rIte moTA kheDUtono khyAla evo hoya che ke maMDaLe jAte karIne zuM kAma kApanI mAgaNI karavI joIe ? paNa maMDaLa to dareka prajAnuM che. te saiddhAMtika rIte vicAre che ane gAmaDAMnI netAgIrI lAvavI hoya to gAmaDAnuM svarAjaya prathama lAvavuM joIe. darekane nyAya ane roTalo maLe to ja gAmaDAnuM svarAjaya Ave. 12 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 8,9-12-56 : javAraja dhoLIthI nIkaLI javAraja AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. utAro adubhAInA makAnamAM rAkhyo hato. gAmane khabara nahotI. baporanA kheDUtamaMDaLanA 60 ekaranA TharAva vize sArI carcAo thaI. rAtre pravacanamAM paNa saiddhAMtika vAto karI. A gAma zaktizALI che paNa hamaNAM hamaNAM moTA kheDUtone 60 ekaranA TharAva bAbata asaMtoSa che eTale maMDaLa tarapha ocho rasa batAve che. 60 ekarano TharAva ATha-daza vyaktine lAgu paDe che. bIje divase rAtre praznottarI jevuM rAkhyuM hatuM. aMbubhAI rAtanA AvyA hatA. sabhAmAM mahArAjazrI puNyaprakopa ThAlave che. ahIMnA loko hamaNAM kheDUta maMDaLanA 60 ekaranA TharAvathI nArAja thayA che. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, maMDaLa koI amuka varganuM nathI, te saunuM che. tenA niyamo saunA hitakArI hovA joIe. koI eka vargane lAbha thAya evuM nahi cAle. bApu kahetA : paMDitajI nIkaLI jAya, huM na houM to paNa koMgresa maravAnI nathI. eno artha kaoNMgresanA siddhAMto maravAnA nathI. tema maMDaLa jo nItinA pAyA para UbhuM haze to tenA siddhAMto kadI maranAra nathI. sabhyomAM to bharatIoTa AvyA ja karavAnI. tA. 10-12-56 : vejalakA javArajathI nIkaLI vejalakA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. gAmalokoe svAgata karyuM. AvIne prAsaMgika kahyuM. rAtre jAherasabhA thaI. sabhAmAM moTI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. temAM grAmasaMgaThana upara khAsa bhAra mUkavAmAM Avyo hato. pratApabhAI paMDyA (saghananA kAryakartA)e kahyuM ke A gAma saghanamAM AveluM che. tame eno lAbha lo. grAmaudyogo vize paNa samajaNa ApI hatI. mIrAMbahena ahIMthI bAvaLA gayAM kAraNa ke pU. nAnacaMdajI mahArAja bAvaLA Aje AvyA che. teo icche che ke mIrAMbahena bAvaLAthI TIMbA sudhI temanI sAthe rahe. A eka zubha ghaDI kahevAya. jaina sAdhuo bahenone sAthe sahapravAsI tarIke rAkhatA ja nathI, jayAre mahArAjazrI mIrAMbahenane sAme cAlIne sAthe AvavA kahe che te krAMti paNa jevI tevI nathI ! teo sAthe AnaMdathI gayAM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 13
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 11-12-56 : nAnIboru vejalakAthI nIkaLI nAnI bora AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro eka paTelanA meDA para rAkhyo hato. AvatAM vacce rastAmAM thoDuM bhUlAM paDyA. aDadho kalAka bagaDyo. gAmalokoe Dhola, zaraNAI sAthe svAgata karyuM. gAmalokoe gaI kAle vATa joyelI kAraNa ke temane evA samAcAra maLelA. paNa ame na AvyA eTale bAra vAgyA sudhI AkhA gAme vATa joyelI. sau saraghasa AkAre zuddhiprayoga chAvaNImAM AvyA. ahIM prArthanA pachI mahArAjazrIe prAsaMgika kahyuM. tyAMthI pachI nivAsasthAne AvyA. ahIM gaNotadhArAnA virodhamAM zuddhiprayoga cAle che. DAhyAbhAI paTele potAnI jamIna choDI devAnI taiyArI batAvI che. sAthe traNa traNa upavAsa bIjA bhAIbaheno kare che. e rIte upavAsa gUMdInA nAnubhAInA hatA paNa temanI dIkarI khUba bImAra thaI gaI hovAthI aMbubhAInI ciThThI laIne gAma upara AvyA. hakIkata kahI. pote taiyArI ja batAvI paNa jo bIjA koI taiyAra thAya to sAruM. gAme temane rajA ApI ane DAhyAbhAI taiyAra thayA. mahArAjazrInI salAha lIdhI ne maMjUrI mAMgI. mahArAjazrIe kahyuM, DAhyAbhAIe tyAga karyo che eTale temane be lAbha nA maLe. gaNotiyAnA hitanI vAta che eTale bIjA koI taiyAra thAya to sAruM. koI nA hoya to huM to chuM ja, paNa vicAra karatAM lAgyuM ke pote savAramAM dUdha pI lIdhuM che. bIjA lokomAM dareke kaMI ne kaMI cA-dUdha laI lIdheluM kAraNa ke bapora thaI gayelo. pachI kudaratI ja caMpAbahena karIne eka bahena ke jeo sahAyaka upavAsI hatAM, temanI kudaratI icchA ghaNI hatI. A yoga maLyo. temane khUba AnaMda thayo. thoDA vakhata pachI ja trIjuM lagna thavAnuM che. te pahelAM tapa thAya e rIte paNa temane tathA kuTuMbIone AnaMda thayo. kudaratanA yoga sivAya Ama nA bane. baporanA traNathI cAra rAmAyaNa vAMcana thayuM. Aje varganI pUrNAhuti thaI. baheno-bhAIo AvyAM hatAM. A ja vakhate jayaMtIbhAI AvI gayA. temaNe zuddhiprayoga aMge suMdara kahyuM. sAraMgapurano prazna TukaDAono prazna sArI rIte patI gayo. A ApaNo prayoga eka vAra AkhA jagatamAM navI preraNA jagADaze. bhale Aje enI kAMI kiMmata nA hoya. tyArabAda mahArAjazrIe gaNotadhAro ane mahAgujarAta vize kahyuM. sau vikharAyA, parizramAlayanI mulAkAta lIdhI. 14 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 14-12-56 : saragavALA borathI saragavALA AvyA. aMtara sADA cAra mAIla haze. utAro eka sAmAnya gRhasthane ghera rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA sArI thaI hatI. jayaMtIbhAI amArI sAthe ja hatA. rAtre temaNe ane pratApabhAIe paNa thoDuM kahyuM hatuM. ame nizALa ane harijanavAsanI mulAkAta lIdhI hatI. bhaMgIne, harijana kUve pANI bharavA devA samajAvyA. teo kabUla thayAM. harijano jamIna mAge che. sAbarakAMThAthI be kAryakaro kheDUta maMDaLanI kAryavAhI jovA AvI gayA. mahArAjazrI sAthe ThIka ThIka vAto karI. koMgresanuM rAjakIya mAtRtva zAthI te samajAvyuM. te baMne jaNa gUMdI be divasa rokAyA. kheDUta maMDaLa madhyastha samitinI miTiMganI kAryavAhI joI khuza thayA. tA. 15-12-56 : gUMdI Azrama saragavALAthI nIkaLI gaMdI AvyA. lothalano Tekaro jotA AvyA. ahIM purAtattva vibhAga taraphathI khodakAma cAle che. jUnI saMskRtinA namUnA maLyA che. lakSmIpurA thoDuM rokAvAnI IcchA hatI paNa mAMDI vALyuM. sIdhA gaMdI AvyA. vidyArthIoe svAgata karyuM. pachI mahAdeva AvyA. AzramavAsIoe svAgata karyuM. Aje prAyogika saMghanI miTiMga maLI. dareka saMsthAnA bajeTanI maMjUrI ApI. khAsa karIne jayaMtIbhAIne kAryakaro sAthe asaMtoSa hato. tenI spaSTatA karavAnI hatI. jayaMtIbhAIe ane kAryakaroe potapotAnA khulAsA karyA. chevaTe jayaMtIbhAIe potAno patra pAcho kheMcI lIdho ane mAnad kAryakara tarIke kAma karavAnuM svIkAryuM. kone javAbadAra rahevuM te nakkI thaze. miTiMga rAtre paNa cAlI. maganabhAI saMbaMdhamAM ThIka ThIka carcA thaI. zAMtibhAI ane mahArAjazrI vacce saheja TapATapI jevuM thaI gayuM. zAMtibhAIno ane jayaMtIbhAIno svabhAva amuka ja prakArano che. zAMtibhAI, kurezIbhAI rAtanA gayA. maNibahena savAranA gayAM. tA. 16-12-56 : gUMdI Azrama bhAla naLakAMThA kheDUta maMDaLa madhyastha pratinidhi maMDaLanI sabhA baporanA zarU thaI. prathama vIrAbhAIe kahyuM ke gaye vakhate maLyA tyAra pachI keTalAMka sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 1 5
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazno ApaNI samakSa AvyA. dvibhASI aMge TharAva karyo. sAraMgapura prazna patI gayo. gaNotadhArA aMge prayoga cAle che. amadAvAdamAM je azAMti hatI te aMge maMDabe TukaDIo mokalI ane jAta upara sahana karIne suMdara dAkhalo besADyo. ApaNe makkama pagale saphaLatApUrvaka AgaLa vadhatA jaIe chIe ema ApaNI javAbadArI paNa vadhe che. ApaNI pAse koI mUDI nathI. eka mahApuruSanA AtmabaLathI ApaNe AgaLa vadhIe chIe. H pU. saMtabAlajIe kahyuM : dhoLakA cAturmAsa vakhate ApaNe maLyA hatA. hamaNAM ja pramukhazrIe traNa prazno kahyAM, te vize mAre thoDuMka kahevuM che. sAraMgapura prazna e maMdirano prazna hovAthI mArA manamAM bevaDI ciMtA hatI. Aja sudhI dharma saMsthAo pAsethI preraNA meLavI AcaraNa karatA hatA paNa have AjanI paristhitimAM temAM ghaNo pharaka paDyo che. enuM prAyazcita mAre dharmasaMsthAnA eka sabhya tarIke levuM joIe evuM lAgeluM. tame badhAMe khUba rasa lIdho. maMdira taraphathI gAmanA ghaNAM tattvoe tophAnamAM bhAga lIdho. chelle chevaTa sudhI pAMca kheDUto TakyA te dhanyavAdane pAtra che ane koI prasaMga Ave tyAre te kheDUto ane temAM bhAga lenArAe je rasa dAkhavyo che, hAlata banAvI che, tene mAnapatra Ape, tenI kadara kare. TukaDIonI vAto meM sAMbhaLI tyAre huM rAjI thayo. keTalAM tophAno, keTalI yAtanA chatAM tame ahiMsaka rIte je suMdara chApa pADI tethI huM rAjI thayo chuM. TukaDImAM koI gerahAjara rahe to tame bIjI paNa taiyArI rAkhI. sAraMgapura praznamAM kurezIbhAI eka dhArAsabhya tarIke (jayAre temanI moTara aTakAvI tyAre) sarakAranuM dhyAna kheMcyuM, navalabhAI ane bIjAoe temAM rasa lIdho. pariNAme temanI bhUla samajAI. AcAryazrI paNa khuzI thayA. hamaNAM eka kheDUte kahyuM, amadAvAdamAM ATalAM tophAna thAya che tyAre sarakAra zuM ene na aTakAvI zake ? paNa ApaNe samajavuM joIe ke sa2kA2 karatAM janatA moTI che. sAraMgapuramAM sarakAra zuM karI zakata ? sarakArano inkAra nathI paNa te bIje naMbare Ave che. gaNotadhAro kema pratikrAMtine raste jAya che te aMge meM ghaNuM vicAryuM. dAdAno sAtha maLyo. dhArAsabhAmAM nivedana mokalyuM paNa tenI asara nA thaI. maMDaLe eka AdaraNIya TharAva karyo. 60 ekarathI vadhArAnI jamIna choDI daIzuM. Avo TharAva bhAgye ja koI maMDaLa karI zake. joke keTalAMka sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 16
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAIone A vAta gaLe nathI UtarI paNa temane samajAvavA rahyA. ApaNe jo sUko roTalo khAvo hoya, to pADozIne roTalo Apavo paDaze. rasikabhAI pradhAna thayA. temaNe ichyuM ke AnI noMdha mokalo. pachI to aMbubhAI, phUlajIbhAI rUbarU maLI AvyA. teo svIkAra kare ke nahi te judI vAta che paNa e loko ciMtana kare che. sarakAra ja nahi, sArA ciMtako paNa ciMtA kare che. TukaDIonI asara AkhA dezamAM thaI che. tamArI samaja ane hiMmate e kAma karyuM che. phUlajIbhAI tyAM bolyA te vANI bhaNavAthI nathI AvatI, paNa haiyA ukalatathI, tyAgathI Ave che. have ekAda-be vyaktiothI nahIM cAle. kheDUtoe badhAMe taiyAra thavAnuM che. kaoNMgresanI aMdara moTI saMkhyAmAM javuM joIe. kriyAzIla sabhyo thAya ane tAlukA samitino avAja bulaMda banAvo. Aje je bhAIo kAma kare che te kAma kare ja che paNa dRSTipUrvakanuM kAma thavuM joIe. tame badhAM samajazakti khIlavo. have tamAro prayoga jovA ghaNA jaNa Ave che. hamaNAM bauddhagayAthI eka sAdhujI AvyA hatA. teo kheDUtone paNa maLyA ane bahu sArI chApa laIne gayA. have jUnI netAgIrI vidAya laI rahI che tyAre navI netAgIrI dIpAvavAnI che. uparathI kAma bahu nahi dekhAya, paNa tamo kaI bhAvanAthI kAma karo cho, tamAro AcAra kevo che te joze. koMgresanA upalA movaDIonI tamArA upara sArI chApa paDI che. TukaDIone vaDApradhAna morArajIbhAI desAIno abhinaMdanano tAra Avyo hato. ApaNe abhimAnI nathI thavAnuM paNa javAbadArI vadhavAnI che. tema sAva lAghava graMthI paNa nA rAkhIe. sahakArI pravRtti khIlavavI paDaze. have phaMDaphALAthI pravRtti nahIM cAle paNa sahakArI maMDaLI dvArA nANAM UbhA karavA paDaze. tyArabAda nAnacaMdabhAIe sAraMgapura aMge kahyuM. zarUthI aMta sudhInI badhI vAto karI ane banne pakSe je samAdhAna thayuM te vAMcI saMbhaLAvyuM. tyArabAda aMbubhAIe kahyuM ke, keTalIka TIkA karavAmAM Ave che ke maMDaLa je kaMI TharAvo kare che te loko samajatA nathI ane pasAra thAya che. mane lAge che ke A svarUpa khoTuM che. TharAvanI badhI vigato ane tenA paDanArA pratyAghAto samajAvavAmAM Ave che. sadbhAgye tamArI badhAnI munizrI ane kAryakaro upara zraddhA che eTale tamo samajI moTerA je kaMI karatAM haze te amArA hitanuM ja haze. Ama chatAMya tame TharAva Ave tyAre te aMge niHsaMkocapaNe je kaMI kahevuM hoya te kaho. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 17
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 18-1ra-56 : mahArAjazrI lakSmIpurA jaI AvyA. baporanA gaMdI gAmamAM rokAyA. ahIM jIvanazALAnA bALako sAthe vAto karI. gu.vi.nA bhAI-baheno sAthe paNa vArtAlApa thayo. e pahelAM meM grAmasaMgaThana aMge badhI vAto temanI sAthe mahAdevamAM karI hatI. rAtre jAherasabhA thaI hatI. gAmaloko sAthe gAmanA prazno aMge carcA karI hatI. choTubhAI, kAzIbahena, aMbubhAI vagere vaDApradhAnane sAMbhaLIne sAMje AvI gayAM hatAM. tA. 21-12-56 : loliyA gaMdIthI nIkaLI loliyA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro lo. bo. dharmazALAmAM rAkhyo hato. lokoe svAgata karyuM. AzramavAsIo sTezana sudhI vidAya ApavA AvyA hatA. pratApabhAI sAthe AvyA. allAuddInabhAI AgaLathI vyavasthA mATe gayA hatA ane Aje dhaMdhUkAthI haribhAI AvI gayA. baporanA choTubhAI, kAzIbahena, navalabhAI, aMbubhAI vagere DaoNkTaranA prazna aMge AvyAM. DaoNkTara paNa AvyA hatA. DaoN. guMdI savodayamAM kAma kare che. teoe cAritrya aMge bhUlo karI che. navalabhAIe tako ApavA chatAM sudharyA nahi. kharI rIte cAritryano viSaya e agatyano viSaya che. ApaNI saMsthAmAM evI vyaktione kSaNavAra paNa sthAna nahIM hovuM joIe chatAM ATalo samaya joyuM. mahArAjazrIne A vAto sAMbhaLI khUba du:kha thayuM. temaNe eka upavAsa A nimitte karyo. baporanA alaga alaga rIte ne ekatra e badhAMne maLIne DaoNkTarane rAjInAmuM ApavA salAha ApI. temaNe rAjInAmuM ApyuM. chUTA thayA. tA. 22-12-56 : phedarA loliyAthI nIkaLI phedarA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro upAzraya pAse rAkhyo. rastAmAM amArI sAthe traNa derAvAsI sAdhuo sAthe thaI gayA. teo paNa phedarA rokAyA hatA. gAmalokoe svAgata karyuM. tA. 23-12-56 : kamiyANA phedarAthI nIkaLI kamiyANA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro nizALe rAkhyo hato. gAmalokoe svAgata karyuM. dhaMdhUkA jinamAM rahetAM 18 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ popaTasaMgabhAI ahIMnA vatanI che. teo AgaLathI AvI gayA hatA. rAtre sabhA sArI thaI hatI. baheno paNa AvyAM hatAM. kheDUta maMDaLanA sabhyo che. paNa sahakArI maMDaLI maMDaLa nIce nathI. baporanA gAmaloko sAthe vAto karI. be bhAIone jamInanI hada saMbaMdhI jhaghaDo hato. te prazna mahArAjazrI pAse Avyo. lavAda dvArA teno nikAla thayo. lakhANa thaI gayuM. tA. 25-12-56 : dholerA AmaLIthI nIkaLI dholerA AvyAM. aMtara cAra mAIla haze. utAro davAkhAnAmAM rAkhyo hato. thoDA bhAIoe svAgata karyuM. vacce bhAdaranuM nALuM oLaMgyuM. sAva tUTI gayuM che. pANI vahetuM che. maNibahena savAramAM gayAM. rAtre gAMdhI maMdira pAse jAherasabhA thaI. sArI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. mahArAjazrIe grAmasaMgaThana, vizvazAMti mATe zuM karavuM te aMge jaNAvyuM hatuM. tA. 26-12-56 : pAMcInAra dholerAthI nIkaLI mUMDI thaIne pAMcInAra AvyA. aMtara sADA pAMca mAIla haze. utAro eka paTelIyAnA ghare (maMdiramAM) rAkhyo hato. gAmalokoe vAjate-gAjate svAgata karyuM. ghaNAM vakhate pAMcIgAma AvavAnuM thAya che. mahArAjazrIe prAsaMgika kahyuM. A badho pANIno du:khiyo pradeza che. samudranA sUkA kAMThAnuM gAma che. ATalI badhI muzkelIo vacce tame raho cho. ApaNA dezamAM AvAM duHkhIyAM gAmo ghaNAM che. thoDAM zahero mojathI rahe che paNa Ama to badhe duHkha ja che. tA. 27, 28-12-56 : miMgalapura (navuM gAma) pAMcInArathI nIkaLI miMgalapura AvyAM. aMtara nava mAIla haze. vacce bhANagaDha AvyuM. tyAMnA loko maLyA. khUba prema batAvyo. miMgalapuramAM lokoe vAjate-gAjate bhavya svAgata karyuM. bIjI maMDaLI paNa hatI. AkhuM gAma umaTyuM hatuM. bahenonI hAjarI dhyAna kheMcatI hatI. teo gIto gAtAM hatAM. joke aDadhI vastI rojI mATe bahAragAma cAlI gaI che. ahIM gaNotadhArA zuddhiprayoganuM bIjI vakhata kendra cAlu che. tethI mahArAjazrInuM Agamana thayuM che. sAthe banne mAravADI munio paNa che. jaMyatIbhAI paNa che. mevADI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 19
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ munionuM prathama milana paNa Aja gAme nava mAsa pahelA thayeluM. gAmano ATalo badho prema joIne saune khUba AnaMda thayo. sau sabhAnA rUpamAM goThavAI gayA. pachI mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, lagabhaga sADA nava mahinA pachI ahIM AvavAnuM thayuM che. yoga evo thayo che ke A munio pAchaLathI AvyA hatA ane A vakhate paNa sAthe che. teo mAravADathI Ave che. ahIM ja prathama saMmelana thayuM hatuM. ahIM ja zuddhiprayoga ka2vA saMbaMdhI vicAra thayelo. vyaktigata karavo ke sAmudAyika karavo tenI vicAraNA thaI kAraNa ke tAjetaramAM koMgresa pramukha DhebarabhAI bhaDiyAda maLI gayA hatA ane vAto thaI hatI. pachI bhalagAmaDA maLyA ane zuddhiprayoga karavAnuM nakkI thayuM. tyArapachI nAnacaMdabhAI ahIM AvyA ane tamoe e prayogamAM joDAvAnuM nakkI karyuM. 21 jaNane lIdhAM. temane tyAgavIra kahevAmAM Ave che. bIjA tapa karanArAM hoya che. e rIte A bAju prayoga karyo che. tamArAmAMthI ghaNA bahAra gayA che. chatAM tamo badhA ATalI moTI saMkhyAmAM AvyA cho ke tamAro prazna batAvI Ape che. kyAre gAzuM, 'sabase UMcI premasagAI' ? e prema kevI rIte saphaLa thAya ? roTalo premathI maLe. tamo ATalA badhA UMDA gAmaDAmAM raho cho. duHkhamAM paNa sukha mAno cho te joIne AnaMda thayo. utsAha paNa thAya che. bhAratamAM AvAM gAmaDAmAM rahetI prajAya che. te ja tenI vizeSatA che. munie ane mane thayuM ke eka to tyAga karAvIe chIe, tapa karAvIe chIe, chatAM ATalI badhI bhakti ane utsAha kema thAya che ? nahi to loko dUra bhAge paNa tame A rIte varto cho, temAM bhagavAnanI icchA haze. tapa ane tyAga tarapha vaLIzuM tyAre ApaNuM kalyANa che. vadhAre tame premabhakti batAvyAM che tenI amArA mana upara UMDI chApa paDI che. tamo badhAM A varase sukhamAM cho, khetI sArI che tethI saMtoSa thAya che. bahAra gayelA paNa sukhI haze ema lAge che. eka ja prArthanA, tamo bhakti ane prema A be rAkhyAM karo ane je sArAM kAmo jagatamAM thaI rahyAM che temAM navuM gAma paNa hisso noMdhAve che. tevuM thAya tema karajo. vrajamAM jayAre lAlajI padhAryA tyAre kaMI kAlIyA nAgane nAthyo nahoto paNa kaMsanI bIke naMdarAjAe nAnI kumArIne ApI dIdhI. varuNadeve tene svIkAryo. mAtA jazodAe paNa vAtsalyanuM pUra reDyuM. koI svArtha nahIM, UlaTuM tyAga karyo. tyAre kAlIyo nAga nAthyo. dezanuM kalyANa karyuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 20
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama ApavuM paDe che pachI ja levAnuM maLe che. ApaNo prema pavitra thAya. duniyAnI zAMtimAM bhAga laIe to ApaNuM kalyANa thavAnuM che. ATalI moTI saMkhyAmAM baheno te divase paNa AvelAM ane Aje paNa AvyAM te temanI bhakti batAve che. bALako sAthe hoya to kalabala paNa kare chatAM paNa sArI zAMti rahI tethI AnaMda thAya che. tamo khUba prema ane AnaMdathI rahejo. Aje bapore traNeya munio jamatAM-jamatAM savAranA pravacanamAMnI trisUtrI aMge vAto cAlI. teno sAra e hato ke - jagata che tyAM sudhI koI ne koI prakAre rAjya rahevAnuM che. jo rAjaya rahevAnuM hoya to sArAmAM sArI paddhati lokazAhInI che. e loko zAhI kevI hoya to kahyuM, lokalakSI lokazAhI enI sthApanA naitika pAyA uparanAM grAmasaMgaThano ja karI zakaze. gAmaDAMo sAmAjika, Arthika bAbatamAM svataMtra rIte saMgaThita thaIne (naitika pAyA sAthe) koMgresamAM javuM joIe. ane lokalakSI lokazAhIne dhArmikatAno puTa ApavA mATe, satya ane ahiMsAnI vyApakatA mATe, dharmalakSI lokazAhI banAvavI joIe. Ane mATe prAyogika saMgho ane sAdhu-saMtonI madada joIe. tenAM vyavasthita maMDaLo hovAM joIe ane chelle vizvavyApI lokazAhI banAvavI paDaze. tene mATe koMgresane majabUta banAvavI paDaze. savodaya vicAravALA kaheze, ame saMgaThanamAM mAnatA nathI paNa Aje zaheronAM saMgaThana thaI gayAM che, tenuM zuM ? e badhAM arthapradhAna saMgaThano che. tene kAM to toDo, kAM to dizA badalAvo, kAM to navAM naitika saMgaThano UbhAM karo. saMgaThanathI ja saMgaThanane toDI zakAya, kAM sudhArI zakAya. kAMTo kADhavA mATe vadhAre tIkSNa hathiyAra joIe. hIro kApavA hIro ja joIe paNa tene pakaDanAra hAtha paNa joIe. mAtra vAto karavAthI koI vastu aTakavAnI nathI. kAMThe UbhA rahIne taratAM nahIM zIkhavADI zakAya. aMdara paDIne ja zIkhI-zIkhavADI zakAya. rAjya kharAba che. agara nahIM joIe. ema kahevAthI sAruM thavAnuM nathI. tema hayAtI maTavAnI nathI. to tene sudhAravAnI prakriyA UbhI karavI joIe, kAM to ethI sArI navI racanA UbhI karavI joIe. tAdAbhya vinA sAcI taTasthatA AvI zake ja nahi. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 21
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 29-12-56 : bAvaLiyArI miMgalapurathI nIkaLI bAvaLiyArI AvyA. gAmalokoe svAgata karyuM. utAro eka darabAranA makAne rAkhyo hato. vacce AvatAM dariyAnuM boyuM Ave che teno kIcaDa oLaMgavo paDyo. dariyAnA kinAre A gAma che. tenAM khArA vAyuthI jamIna bagaDatI jAya che. A gAmathI AgaLa paNa mAMDavIparA gAma che, tene khAlI karavuM paDaze. tyAM svAmInArAyaNa maMdiranI thoDI jamIna che. jo relave A gAmanI bAjumAM dariyAkinAre kinAre jAya to be kAma thAya. dariyAnuM pANI e pALAthI aTakI jAya eTale jamIna phaLadrupa rahe, jamInanI khArAza aTakI jAya ane relave thAya. paNa sAMbhaLyuM che ke relave dariyAthI dUra thAya che eTale kurezIbhAIe dilhI relave taMtra sAthe saMparka sAdhavA lakhyuM. mANekalAlabhAIne paNa maLe che. (te vakhatanA gu. sarakAranA maMtrI) tA. 30-12-56 : hebatapura bAvaLiyArIthI nIkaLI hebatapura AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro paMcAyatanA makAne rAkhyo. gAmalokoe svAgata karyuM. sAmatabhAI sAMjanA AvI gayA hatA. ahIMnuM taLAva sAruM che. nizALa sArI banAvI che. rAtre jAhera sabhAmAM bahu moTI medanI AvI hatI. gAmamAM dArU ghaNo pIvAya che. te aMge nAnacaMdabhAIe sakhata Takora karI. mahArAje deza duniyAnA banAvono khyAla ApI, gAmaDAnA saMgaThanamAM saune bhaLI javA kahyuM hatuM. tA. 31-12-56 : sAMgAsara hebatapurathI nIkaLI sAMgAsara AvyAM. aMtara cAra mAIla haze. utAro jUnI nizALamAM rAkhyo hato. gAmaloko svAgatanI taiyArI karatAM hatAM tyAM ame AvI gayAM. rastAmAM lokoe mATI mATe toDelI taLAvanI pALa ame jo I. te aMge gAmane Thapako Apyo ane AvuM na bane te mATe gAme baMdobasta karavA kahyuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ sane 1957 tA. 1-1-pa7 : soDhI sAMgAsarathI nIkaLI soDhI AvyAM. aMtara pAMca mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. otAriyAthI keTalAka bhAIo sAMgAsara AvyA hatA. teo sAthe AvyA. gAmalokoe svAgata karyuM. tA. 23-1-pa7 : pIpaLiyA soDhIthI nIkaLI oDhAra pIpaLiyA AvyAM. aMtara sAta mAIla haze. utAro jasamatabhAIne tyAM rAkhyo hato. bahAragAmanA Akara, nAvaDA, aMkevALiyA vagere gAmanA loko paNa AvyA hatA. sAMjanA temanI sAthe gaNotadhArA aMge vAto karI hatI. dAnubhAIne asaMtoSa hato. temanI sAthe paNa keTalIka vAto thaI hatI. tA. 4, 5-1-pa7 : rojIta pIpaLiyAthI nIkaLI rojIta AvyA. aMtara doDha mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. vacce aMkevALiyAnA loko maLyA hatA. tyAMthI zApara AvyAM. tyAM baheno, bhAIoe vAjate-gAjate svAgata karyuM. gAma vacce sabhA thaI. jemAM mahArAjazrIe AjanI sthiti aMge pravacana karyuM. darabAroe paNa svAgata karyuM hatuM. rojItanA paMcAyata jhaghaDAnA nikAla mATe prayatna thayo. rAtre sabhAmAM mahArAjazrIe saMpa vize bhAra mUkyo. be ekaDA bhegA thAya to ja agiyAra thAya. jo ekaDA judA judA bese to be ekaDe be thAya. pachI to mIMDuM thaI jAya. rAmAyaNamAM be ekaDe agiyAra thayA. mahAbhAratamAM be ekaDe mIMDuM thayuM. ema ekaDo gayAno ane eka ekaDo dUra besavAnuM karaze to zuM thaze ? tA. 6-1-pa7 : belA rojItathI nIkaLI belA AvyAM. aMtara cAra mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. gAmalokoe ane bALakoe svAgata karyuM. gAmane pAdare utAvaLI nadI vahe che. pANI mIThuM che. khAMbhaDAthI pItAMbarabhAI vagere AvyA hatA. Aje ravivAra hovA chatAM zikSaka khAMbhaDAthI AvI hAjara rahyA hatA. bALako paNa hatAM. ahIM cuMvALiyA komanI mukhya vastI che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 23
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 7-1-57 : khAMbhaDA belAzI nIkaLI khAMbhaDA AvyA. aMtara be mAIla haze. gAma lokoe moTI saMkhyAmAM AvI vAjate-gAjate svAgata karyuM. mahArAjazrIe prAsaMgika kahyuM. tA. 8 thI 12-1-57 : sAraMgapura khAMbhaDAthI nIkaLI sAraMgapura AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro hiralAlabhAI karIne eka sathavArA bhAInA makAnamAM rAkhyo hato. khAMbhaDAnAM ghaNA kheDUta bhAIo sAthe AvyA hatA. gAmalokoe moTI saMkhyAmAM svAgata karyuM. eka kAThI darabAranuM tAjuM maraNa thayeluM hovAthI Dhola vagere lAvyAM nahotAM. sUtro pokAratAM sau saraghasa AkAre AkhA gAmamAM pharI nivAsasthAne AvyAM. mAla-sAmAna mUkI sau sabhAsthAne AvyAM. sau prathama mahArAjazrI ahIM maMdiranA anyAya aMge cAlelA zuddhiprayoga aMge tenI chAvaNInI mulAkAte jaI AvyA. bAdamAM saMkhyAbaMdha kheDUtoe ane sarapaMce sUtaranA hArathI svAgata karyuM. eka divasa evo hato ke A gAmamAM pAMca kheDUtonI sAme AkhuM gAma vipharyuM hatuM ane kAryakarone raMjADavAmAM bAkI rAkhI nahotI. te ja gAme Aje haLImaLIne premathI svAgata karyuM hatuM. baheno, bhAIo vaMdanA karatAM karatAM moTI saMkhyAmAM hAjara rahyAM hatAM. sabhAmAM mahArAjazrIe pravacana karyuM hatuM. rAtre jAhe2sabhA thaI hatI. temAM prathama DuMgarasiMhajI mahArAje hArdika pravacana karatAM jaNAvyuM ke ame mAravADathI baMne munio mahArAjazrInI preraNAthI temanA darzane AvyA chIe. jaino vyaktigata upavAsa ghaNA kare che, paNa samAjanI zuddhi arthe upavAsa thatA nathI. tame badhA evA upavAsa karo cho. mahArAjazrInA kahevAthI amane upavAsa karavAno lAbha maLyo. amadAvAdanA tophAno vakhate kheDUto amadAvAda gayA. loko game tema gALo bole, mAra mAre paNa zAMta rahI temanuM bhaluM icchuM A camatkAra jevo tevo nathI vagere kahyuM. tyArabAda nAnacaMdabhAIe kahyuM, ahIM zuddhiprayoga cAlyo temAM amone ghaNo pATha zIkhavAno maLyo. tamoe e taka ApavA badala AbhAra mAnuM chuM. amone koInA tarapha dveSa nathI, du:kha nathI. amArI koI bhUla hoya to khuzIthI batAvajo. 24 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 9-1-57 : Aje baporanA aDhI vAge ahIM AjubAjunA gAmonuM eka saMmelana yojAyuM hatuM. sabhAmaMDapane gAma kArIgIrInI cIjothI zaNagAravAmAM Avyo hato. moTI saMkhyAmAM bhAI-baheno AvyAM hatAM. prathama prArthanAthI zarUAta thaI. pachI svAgata pramukha vastAbhAIe mahemAnono gAma vatI AbhAra mAnyo. tyAre pramukha tarIke nAvaDAvALA nAraNabhAI padhyAbhAInI varaNI thaI. bAda haribhAI hI. zAhe kheDUta maMDaLanI pragatino khyAla Apyo. kheDUta maMDaLa aMge prathama vIrAbhAIe grAmasaMgaThana aMge kahyuM. pItAMbarabhAI khAMbhaDAvALAe amadAvAdanA kheDUtonI TukaDIo dvibhASInA pracAra aMge gaI tyArano anubhava kahetAM jaNAvyuM ke, kheDUta jagatAta kahevAya che. zaheranA lokoe TukaDIone mArI raMjADI te vakhate mane kharAba vicAra AvI gayo ke gAmaDAM anAja vagere pakave che. zahero ethI jIve che. jo gAmaDAM e anAja potA pUratuM pakavavAnuM nakkI karaze to zahero karaze zuM ? pachI 30mInA phUlajIbhAIe kahyuM ke, ame zaheronA jevuM vartana nahi karIe. tyAre mane mArA vicArono aphasosa thayo. tyArabAda samaDhiyALAvALA eka bhAIe kahyuM. bAdamAM phUlajIbhAIe grAmasaMgaThana aMge kahyuM ke, ahIM je prayoga cAlyo temAM keTaluM badhuM rahasya samAyeluM che. tamane enI jarUra lAgatI hoya to AvA saMgaThanomAM rasa laIne teno Teko Apavo joIe. koI paNa kArya pahelAM saMsthA sAme siddhAMta hoya che. ahIMnA prayoga vakhate dharmane vagovanArA nAstiko evo bhAva pragaTa karavAmAM Avyo hato paNa ame te dharmane vadhAre UjaLo karavA AvyAM hatAM. te pachIthI siddhi thayuM. bAdamAM aMbubhAIe jaNAvyuM ke dareka netA eka ja vAta kare che. ApaNe evo samAja racavo che ke koI koInuM zoSaNa na kare. sau sAthe maLIne prathama jIve. A racanA karavAnI rIta kaI ? e rIta grAmasaMgaThana batAve che. prathama gAmaDAMnuM eka hita UbhuM thavuM joIe. kheDUta, gopAlaka ane majUra traNe arasaparasa pUraka bane. alaga alaga svArtha nA rAkhe. gAmanuM eka hita thAya, to ja sAcI lokazAhI nIpaje. rUpAMtaranI kriyA zaheramAM thavAthI badho ja kasa tyAM cAlyo jAya che. kapAsa ahIM pakavo, kApaDa zaheramAMthI lAvo. tala, zIMga ahIM pakavo, tela tyAMthI lAvo. DAMgara ahIM pakavo, cokhA tyAMthI lAvo. Ama thayA karaze to game teTalAM UMcA bhAvathI paNa poSaNa thavAnuM nathI. eTale rUpAMtaranI kriyA gAmaDAMmAM karavAthI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 25
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUDInuM vikendrIkaraNa thaze. have sattAnuM vikendrIkaraNa kevI rIte thAya? dilhIne badale gAmaDAMthI rAjaya cAlavuM joIe. kAyadAne badale samAjano kAyado kAme lagADavo joIe. A bannene mATe sahakArI maMDaLI ne paMcAyata racavI joIe. Ama pravacano thaI rahyA pachI cAra vAge zuddhiprayoganA nimittarUpa je pAMca bhAIo hiMmata rAkhI TakI rahyA tene abhinaMdavAno progrAma zarU thayo. vIrAbhAIe ane phUlajIbhAIe temane phUlahAra karyA. bAdamAM nAnacaMdabhAIe zuddhiprayoga ane anyAyanA pratikAra vize kahyuM. navalabhAIe kahyuM ke duniyAno itihAsa moTI laDAIothI aMkAto nathI. paNa nAnA nAnA banAvothI lakhAya che. anyAya sAme kevI rIte laDAya tethI itihAsa lakhAya che. sAraMgapura zuddhiprayoge eka zAstra racyuM che. Aje e pAMca kuTuMbone phUlahAra maLyA paNa eka divasa emanA upara paththara paDatA hatA. gALono varasAda varasato hato. moTI saMsthA temanI sAme hatI, chatAM vijaya thayo che. vijaya nyAyano thayo che. kAyadAthI keTaluM banI zakyuM hota te savAla che. samAjamAM anyAya cAle che. tenuM kAraNa samAja tene nibhAvI le che. eka moTI zakti sAme eka vyakti sAmano nahIM karI zake paNa vadhAre mANaso bhegA thaIne sahakAra ApI sAmano kare to nyAya jarUra maLe che. ahIM kadAca kiMmatanI dRSTie jeTalo phAyado thayo haze tenA karatAM ghaNI moTI kiMmata AvanAra bhAIone bhADAM-samaya vagerenI kharcavI paDI che. gujarAtamAM koI kheDUtanI jamIna jAya, te koI paNa kheDUta kema joI zake ? surAbhAIe kahyuM : ahIMno zuddhiprayoga kheDUtono nahoto, paNa anyAya sAmeno hato. A pAMca bhAIone sanmAnIe chIe te kheDUta janatAnAM pratinidhi tarIke sanmAnIe chIe. AvA prazno aneka ThekANe banavAnA che. tevA vakhate nyAya ane nItinI rIte AvA prayogathI saMpUrNa nyAya apAvI zakIzuM. jayaMtIbhAIe kahyuM, kahevAnuM kahevAI gayuM che. be vAta kahuM. paMdareka varasa pahelAM mahArAjazrI mANakola hatAM tyAre eka bhAIne patra lakhelo ke, bahAravaTuM karavuM saheluM che. halve aMtaravaTuM karavuM joIe. e aMtaravaTuM zuM ? e huM ahIM samajayo, jamIno mATe ghaNA bahAravaTe caDyAM. bahAravaTAmAM bhAgye ja nIti, nyAya jaLavAtAM hoya. ahIM aMtaravaTuM khelAyuM. anyAya karavo e pApa che. tema anyAya veThavo e paNa pApa che. mANasa hiMsAthI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmano karavAmAM Dare che paNa dharmanI rIte ahiMsaka sAmano karavAno hoya che tyAre Dara raheto ja nathI. UlaTuM hiMmata nA hoya to AvI jAya che. zuddhi thAya che ane zuddhi karAve che. bAdamAM muni DuMgarasiMha ane nemicaMdrajI mahArAje A prayoganA potA upara paDelA prabhAva vize kahyuM. khUba AnaMdita thayAM. munizrI saMtabAlajIe jaNAvyuM ke tamo 35 gAmanA bhAIo AvyAM cho. zuddhiprayogamAM upavAsa aMge besanArA tamo paNa cho. saMtabAlajI to nimitta che. kudarata kaDI sAMdhI de che eTale grAmasaMgaThana upara tame sau ekAgra thAva. hajI to ghaNA kAma ka2vAnAM che. duniyA lazkara upara AdhAra rAkhe che paNa jo tene zuddhiprayoga upara zraddhA besADI zakAya to ghaNuM moTuM kAma thAya. tame kheDUta cho eTale bahu nAnA cho. tethI lAghavagraMthI rAkhavAnI jarUra nathI. tamane A badhAM saMto AzIrvAda Ape che. meM jayAre maMdiranA anyAyanI vAta sAMbhaLI tyAre ghaNuM du:kha thayuM. zrIjI mahArAja nathI. eTale e anuyAyIone sadbuddhi kema maLe, tenA jApa cAlu rahyA ane nyAya jItyo. vyaktio doSita che ke nahIM teno vicAra ja karIe paNa bhUlone bhUlIe. hirajano haju dUra beThA che. te vadhAre najIka kema bese, temane thoDoka phaDaka hoya che. A badhA gayA pachI amane aTakAvaze evI phaDaka ApaNe dUra karavI paDaze. bhegA besIne jamavAnI vAta to saunI icchAnI vAta che, paNa sAthe besADatAM nahi acakAvavuM joIe. tamo aDhI kalAka beThA ane sAdhanA karIne je dhanyavAdane pAtra che, je pAMca bhAIoe hAmI banAvI tene dhanyavAda. mIrAMbahenane ekadama Urmi AvI gaI ane ahIM 27 divasa rahyAM. temAM ghaDavAnI - ghaDAvAnI taka maLI. aneka nAmIanAmIe madada karI che. nAraNabhAIne pramukhapada ApIne, tame temanI yogya kadara karI che. ApaNe guNanA sevAnA pUjArI chIe. A bhAratamAM evI pragati karIe. kaoNMgresano sAtha laIne pragati karIe. AkhA vizvamAM zAMti sthApavAmAM bhAratane nimitta banAvIe. eka vicAra Avyo hato ke koI moTAM saMmelanamAM A bhAIone bolAvIe paNa mane lAgyuM ke sthaLa upara thAya to sAruM. e pramANe tame karyuM. kharca thayeluM tenI paNa ahIM jAhe2Ata thaI. tethI mane saMkoca thAya che, kAraNa ke je nahIM Ape tene saMkoca thavAno bhaya rahe che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 27
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtamAM nArAyaNabhAIe pUrNAhuti pravacana karI vaMde mAtaram gAI sabhA barakhAsta karI. rAtre jAherasabhA thaI. temAM nemicaMdrajI mahArAje, navalabhAIe ane mahArAjazrIe khAsa karIne grAmasaMgaThana ane anyAyanA pratikAra vize kahyuM hatuM. e anyAya ApaNA jIvanamAM nAnAmoTAM prasaMgomAM paNa karIe chIe. dA.ta., bhaMgIne bIjA mANasanI jema ghera AvavA detA nathI, tene ghera jatAM nathI, temanA dhaMdhA bhAMgIe chIe, roTalo jhUMTavAI jAya che. e keTaluM duHkhada kahevAya ? tA. 10-1-57 : Aje sAMjanA cAra vAgye zAMtisenA aMge ane tenA baMdhAraNa ghaDavA aMge eka miTiMga bolAvI hatI. temAM saurASTramAMthI narasiMhabhAI, mATaliyA vagere ane bIjA DaoN. zAMtibhAI, kurezIbhAI, kAzIbahena vagere AvyAM hatAM. prathama choTubhAIe A pradezamAM cAlatAM kAryono khyAla AvI zuddhiprayogo aMge khyAla Apyo hato. tyArabAda zAMtisenA aMgeno prazna Avyo. te pahelAM amadAvAdamAM tA. 11 thI 30 sudhI kheDUta TukaDIo mokalI. chelle tA. 1lIe zAMtisenA munizrInA AzIrvAda sAthe gaI. sadbhAgye kAMI kharAba banAva banyo nahoto. saMdezAvAcanamAM amulakhabhAI khImANI, mohanabhAI parIkha, goviMda rAvaLa vagerenA vIseka saMdezA AvyA hatA. carcAne aMte baMdhAraNa taiyAra thayuM. nava sabhyono pAyo choTubhAI, kAzIbahena, nAnacaMdabhAI, aMbubhAI, jayaMtIbhAI, narasiMhabhAI, baLavaMtarAya mahetA, haribhAI, prANalAla tophAnomAM balidAnanI taiyArI batAvanAra A vIrone dhanyavAda ApyA sivAya rahI zakAtuM nathI. bhojana bAda prAyogika saMghanI miTiMga beThI. temAM bIjA kAyonI sAthe sAthe maganabhAI ra. paTelanA prazna aMge mahArAjazrI upavAsa karavA vicAre che te aMge khUba khUba carcA cAlI. temano ane mahArAjazrInI vacceno patravyavahAra vaMcAyo. mahArAjazrIne to lAgatuM ja hatuM ke have maLavAthI khAsa kaMI phera paDaze nahi. temaNe prAyogika saMgha joDe je karAra karyo che teno bhaMga karyo che. ane Aja sudhI maMDaLa tarapha je jAtanuM valaNa 28 sAdhutAnI pagadaMDI pustaka - chaDuM
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ batAvyuM che tethI grAmasaMgaThana ane kaoNMgresa vacce je phATa paDatI cAlI che tene puravAno rasto mahArAjazrIne upavAsa sivAya bIjo lAgato nathI vagere vAto thaI. chevaTe sabhyoe vicAryuM ke eka vAra maganabhAIne bolAvI vAto to ka2vI ja. eTale choTubhAI ane vIrAbhAI temane maLavA gayA. tA. 11-1-57 : vahelI savAranI prArthanA pachI tarata zAMtisenAnuM kAma zarU thayuM. baMdhAraNamAM keTalAka zabdo u52 carcA thaI. pachI sabhyo noMdhAyA. amadAvAdamAM tAtkAlika eTale ke 1-2-57 thI zuddhiprayoganI zarUAta karavI ane e rIte je loko sabhA toDavAnI pravRtti kare che tene aTakAvavA mATe choTubhAI, jayaMtibhAI ane surAbhAI kAmagIrI ka2ze. nAnacaMdabhAI gaNotadhArA zuddhiprayoganuM kAma saMbhALaze. madadamAM cInubhAI bharavADa raheze. haribhAI ane aMbubhAI, prANabhAI, phUlajIbhAI, vIrAbhAI cUMTaNInuM saMbhALaze. A rIte kAmanI goThavaNI karI lIdhI. baporanA sau chUTAM paDyAM. sAMjanA munio sAthe vAto thaI. tA. 12-1-57 : sAraMgapura yAtrAnuM dhAma che. be moTAM svAmInArAyaNanAM maMdira che. navuM maMdira vadhAre bhapakAdAra che. gAma AkhuM maMdiranuM che. jUnuM maMdira vadhAre khyAta banyuM che. zanivAre loko jhAMDabhUta kaDhAvavA Ave che. hanumAnanuM maMdira temAM mukhya che. tA. 13,14,15-1-57 : samaDhIyALA sAraMgapurathI nIkaLI samaDhIyALA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. gAmalokoe moTI saMkhyAmAM AvI vAjate-gAjate svAgata karyuM. strIo paNa ghaNI hatI. Aje baMne mevADI munio sAraMgapurathI judA paDyA. teo godhAvaDA gayA. amo A bAju AvyA. grAma saMgaThanano bahu sAro abhyAsa temaNe karyo. jaina dharmane samAja jIvananI utkarSamAM vyApaka kema banAvI zakAya te samajIne gayA. have mAravADa tarapha cAlu racanAtmaka kAma karavAnI icchA dharAve che. baMne munio khUba namra jijJAsu ane pavitra lAgyA. moTA muni sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 29
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ to bhAre jijJAsu. nAnAmAM nAnA bALakanI vAto sAMbhaLyA kare. mahArAjazrInuM mAMgalika sAMbhaLyA pachI caraNasparza karI gadgadita avAje vidAya lIdhI. baporanA ahIM bahu moTI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. bahAragAmanA loko paNa AvyA hatA. jhamarALAnA loko tathA DaoNkTara paNa AvyA. godhAvaTAthI keTalAka cAraNa bhAIo ane eka svAmIjI paNa AvI gayA. haripara je ghaNe dUra che tyAMnA eka bhAI mahArAjazrInuM darzana jhaMkhatA hatA. teo pUchaparacha karatAM karatAM AvyA. loko sAthe grAmasaMgaThana, sahakArI pravRtti, paMcAyata vagere aMge vAto karI. rAtre jAherasabhA thaI. temAM bahu moTI saMkhyAmAM loko, strIo vagere AvyA hatA. bharavADo, vAgharIo jamInanI mAgaNI karatA hatA. sabhAmAM mahArAjazrIe sAco dharma kone kahevAya ? vyasana nAbUdI ane strI unnati vize pravacana karyuM. tA. 15-1-57 : baporanA vajelI gAmanA kheDUto AvyA. temaNe kAThI darabArone bolAvyA paNa teo AvyA nahIM. gAmano eka jhaghaDo hato. tene gharameLe patAvavA mahArAjazrIe vinaMtI karI. baporanA 3 thI 4 bahenonI sabhA thaI. temAM rAmakathA vize kahevAyuM. bahenonI saMkhyA to hatI ja paNa puruSoe paNa moTI saMkhyAmAM hAjarI ApI hatI. loko bahu ja zraddhALu lAgyA. satata hAjarI rahetI hatI. rAtre sabhAmAM pote jugAra ramatA nahotA. pattA ramatA hatA. cA pAvAnI zarata mUkatA hatA. loko vahema khAtA hatA. teno khulAso karyo ane jidagIparyata pattAM nahi pakaDavAM ane 35 varasathI cAnuM baMdhANa hovA chatAM tene choDI devA pratijJA karI. bIjA ghaNAMe cA-jugAra choDyo. jALilAvALA talATI ane svAmIjI paNa maLavA AvyA. talATI viruddha lAMca-rUzvatanI ane dArU, mAMsanI vAto AvelI tethI teo khulAso karavA AvI gayA hatA. temane mahArAjazrIe keTalIka zikhAmaNa ApI che. agAu e bhAIe bhUlo karelI ane lokone lAMca pAchI apAvelI. havethI evuM na karavA jaNAvyuM che. gAmane pAdaramAM ja nadI che paNa pANI nathI rahetuM. 30 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-57 thI 22-1-87 : khasa gaMdIthI nIkaLI khasa AvyA. gAmalokone khabara nahotI eTale sAme be-traNa bhAIo AvyA hatA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro manasukhabhAInI meDIe rAkhyo hato. rAtre mAtra prArthanA ja rAkhI hatI. keTalAka kheDUto AvyA hatA. temanI sAthe vAto karI. maganabhAI 2. paTela ane bIjA kurezIbhAI, aMbubhAI, phUlajIbhAI vagere kaoNMgresI ane grAmasaMgaThananA saMbaMdho aMge mahArAjazrI upavAsa karavAnuM vicAratA hatA te aMge vAtacIta karavA AvelAM. temane AnusaMgika pravacana kaheluM. rAtre TrolImAM maganabhAI 2. paTela ane prAyogika saMghanA kAryakaro choTubhAI, kurezIbhAI, aMbubhAI ane haribhAI, prANabhAI, jayaMtIlAla vagere AvyAM. banAsakAMThAthI galabAbhAI ane bhAyacaMdabhAI paNa mahArAjazrIne maLavA AvyA. rAtre jamIne pachI prAsaMgika vAto karI sau sUI gayAM. divase to mahArAjazrInuM mauna hatuM. tA. 21-1-pa7 : Aje savAratI maganabhAI ra. paTela sAthe badhAnI hAjarImAM mahArAjazrI sAthe vAtonI zarUAta thaI. khAsa karIne mahArAjazrI grAmasaMgaThana ane koMgresanA saMbaMdho kema sArA rahe, tene mATe khUba intajAra hoya che kAraNa ke, koMgresane zuddha ane baLavAna banAvanAra eka mAtra gAmaDAM ja che. jayAre gAmaDAMne baLa jo koI hoya to te koMgresanuM che. bannenI arasa-parasa sahAya hoya to ja deza ane duniyA ahiMsaka pragati ane krAMti karI zake. A bemAMthI jo ekanI paNa rUkAvaTa thAya to dharma mATe paNa moTI hAni thAya. A kAraNe jayAre jayAre bemAMthI koInI paNa kSati thAya, tyAre mahArAjazrIne bhAre duHkha thAya che. pAlanapuranA cAturmAsa vakhate prAyogika saMgha ane maganabhAI 2. paTela vacce lekhita samAdhAna thayeluM ke koMgresanA rAjakIya mAtRtvanI vAta uparathI nakkI thaI na Ave, tyAM sudhI tAlukAnI sapATIe kheDUta maMDaLa ane kaoNMgresa kAryakaroe haLImaLIne cAlavuM ane ekabIjAne kAyoMmAM madada karavI. sAmAjika, Arthika bAbatomAM grAmasaMgaThanonI svataMtra nIti hoya, baeNnka e Arthika vikAsanuM sAdhana hoI kheDUta maMDaLa temAM koIpaNa koMgresI ke vyakti sAme UbhA rahI zake. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 31
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtanA bIjA kAryakaro sAthe vAto cAlI. temAMnI mukhya e hatI ke amadAvAdamAM je loko sabhAo toDe che temanI sAme sarakAra polIsa pagalAM le che. tene ThekANe prajAzakti jAgRta karavA mATe tA. 1lI phebruArIthI zuddhiprayoganI zarUAta karavAnuM nakkI karyuM hatuM. pachI tophAna thAya to zAMtisenAnuM kArya zarU karavAnuM hatuM. choTubhAI, surAbhAI AnI taiyArI mATe amadAvAda gayA. tyAM majUra mahAjanavALA zyAmaprasAda vasAvaDAne maLyA. temaNe kahyuM, "kAma uttama che. huM tamane mANasonI madada karata, paNa cUMTaNI najIka hovAthI te zakya nahIM bane. paNa morArajIbhAIne maLo.' temaNe morArajIbhAIno saMparka karI Apyo. morArajIbhAIne maLavA lagabhaga doDha kalAka vAto thaI. morArajIbhAIe upavAsanI salAha na ApI. paNa zuddhiprayoga ke vicAra, pracAra karavA jaNAvyuM. tophAna thAya to pachI upavAsa karavA jaNAvyuM. bIjA koMgresIoe evI salAha ApI ke hamaNAM zAMti che. tamArA prayogathI vaLI azAMti jagADavAnuM nimitta maLaze. mATe baMdha rAkho. A badhI vAto thaI. mahArAjazrIno Agraha nakkI karyA pramANe prayoga cAlu rAkhavAno hato paNa chevaTe to kAryakarono anubhava ane temanI icchA upara choDyuM. eTale hAla turata e prayoga mokUpha rAkhyo ane jarUra paDye zarU karavA taiyAra rahevuM, ema nakkI thayuM. cUMTaNInI goThavaNa aMge vAto thaI. pachI upavAsa karavA paDe to kayuM sthaLa pasaMda karavuM. teno vicAra karyo. kAraNa ke basamAM manasukhabhAInuM ghara ApaNuM ja ghara lAge paNa be bahenone prasUti AvavAnI hovAthI temane muzkelI paDe tema lAgavAthI A vicAra karyo. mahArAjazrInI icchA A vibhAgamAM rahevAnI eTalA mATe hatI ke kanera vibhAgamAM cUMTaNInuM paNa dhyAna rahe. chevaTe badhAnI najaramAM badhI rIte sagavaDavALuM bhalagAmaDA dhyAnamAM AvyuM. te nakkI thayuM. savAramAM sau gayAM. tA. 22-1-pa7 : jALilA khasathI baporanA traNa vAge nIkaLI jALilA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. khasanA keTalAMka bhAI-baheno sTezana sudhI vaLAvavA AvyAM. sTezana upara thoDI vAra beThAM. mahArAjazrIe "Avo, Avo UDIe paMkhIDAM premanI pAMkhe re...' e gIta gAyuM. sTezana mAstara ane temanA patnI paNa maLyAM. pachI sau chUTAM paDyAM. ame be ja jaNa Aje sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravAsamAM sAthe hatAM. nAnacaMdabhAI AgaLathI jALilA AvI gayA hatA. lokoe svAgata karyuM. rAtre sabhA thaI. sArI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. tA. 23-1-57 : polArapura jALilAthI nIkaLI polArapura AvyA. aMtara ATha mAIla haze. utAro svAmInArAyaNa maMdiramAM rAkhyo. AgevAnoe svAgata karyuM. vacce caMdaravA ane vejalaDA vagere gAmo AvyAM. rAtre jAhera sabhA thaI. temAM grAmasaMgaThana aMge kahevAyuM. divasanA cuDAsamA AgevAna gulAbasiMha ane DelIvALA maLyAM. ahIM sahakArI jina thAya che. tenI miTiMga hatI. temAM teo AvyA hatA. temaNe sUcavyuM ke kheDUta maMDaLanuM dhaMdhUkA jina ane A jinano samanvaya thAya to sAruM kAraNa ke gAmaDe-gAmaDAM harIphAI kare to sahakArI pravRtti vikase nahi. mahArAjazrIe kahyuM, "sAro vicAra che. eka vAra mukhya kAryakaro sAthe besIne vicArI lo. ApaNe vikendrita vyavasthA ja vicArIe chIe. netAgIrI bhale judI rahe paNa grAmasaMgaThananA niyamo svIkArAya to chevaTe saune lAbha thaze. tyArabAda garAsadAra varga ane kaoNMgresa vize vAto cAlI. mahArAjazrIe kahyuM, "have koMgI maMDaLo vikherI nAkhavA joIe. prazna thayo, "to pachI bIjA maMDaLo che, tenuM zuM ?' mahArAjazrIe kahyuM, "je varga pachAta che, tene thoDA vakhata mATe alaga pratinidhitva ApavuM paDaze. keTalIka sagavaDo ApavI paDaze. koI ThekANe maMDaLo paNa calAvavAM paDaze paNa zikSito je maMDaLo calAve che temAM sthApita hita ane rAjakIya lAbho ja mukhya kAma kare che eTale huM kahuM chuM ke tame sIdhAM kaoNMgresamAM bhaLo paNa kheDUta maMDaLa mAraphata. kaoNMgresamAM jAo. garIbAI badhe haze, paNa abhimAnanI vRtti gaI nathI, te kADhavI paDaze." vagere vAto karI. bhalagAmaDAmAM tA. 26-1-57 thI tA. 8-2-57 sudhI 14 divasanA upavAsa para mahArAjazrI UtaryA. tenA prathama divasanuM prArthanA pravacana. tA. 24-1-57 thI tA. 21-2-57 sudhI : bhalagAmaDA polArapurathI nIkaLI bhalagAmaDA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro jagyAnA utArAmAM rAkhyo. gAmanA vidyArthIoe moTerAMoe, bahenoe, saue vAjate-gAjate svAgata karyuM. bahenoe gIto gAyAM, bALakoe dhUna gAI. mahArAjazrIe AvIne prAsaMgika kahetAM jaNAvyuM ke bhalagAmaDA sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 33
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnuM che, paNa tenI bhAvanA moTI che. tamArI bhakti joIne ahIM tamane pUchyA vagara AvavAnuM mana thAya che. ahIMthI gaNotadhArA zuddhiprayogano nirNaya banAvelo. gaI cUMTaNI pachI gujarAtanA dhArAsabhyone notarelA ane A Agamane grAmasaMgaThana ane kaoNMgresa vaccenA samanvaya mATe aitihAsika nirNaya levAze. tA. rapa-1-pa7 : Aje bhIkhubhAIno patra AvavAno hato. khasathI TapAla AvI paNa temAM patra nA nIkaLyo. sAMjanA haribhAInI TapAla AvI. maganabhAInuM kArDa hatuM. temAM khasanAM saranAme vigatavAra TapAla lakhI che tema jaNAvyuM che. mahArAjazrIe upavAsano nirNaya levo ke nahi, e patra upara avalaMbita hatuM eTale haribhAIe eka bhAIne mokalelo ke sAIkala upara ahIMthI jAya ane rAtre patra laIne pAcho Ave. paNa sAMjanA cAreka vAgye cogaThavALA dhArAsabhya ghanazyAmabhAI paTela ane borIdaya bacubhAI vagere AgevAno moTara laIne mahArAjazrIne maLavA AvyA. ghaNe dUrathI AvyA. temaNe kahyuM ke ame khasa jaIne bAbubhAIne kahI AjanI TapAla sAIkalasavAra mAraphate turata mokalI ApIzuM. eTale ahIMthI mANasa nA mokalyo paNa khasathI sTezana mAstare tAramAM tagaDI kahevaDAvyuM ke, moTara pahoMcI gaI che. mahArAjazrInI TapAla Aje AvI nathI eTale mUMjhavaNa thaI ke, have nirNaya kevI rIte levo ? 26mI tArIkhe upavAsa karavAnuM vicAreluM paNa patranI apekSA upara AdhAra hato. tyAM kudaratI rIte ja aMbubhAI AvI gayAM teo maganabhAI pAsethI e patranI nakala letA AvyA. patra vAMcyo. emAM upavAsa karavA paDe tevI sthiti hatI. maganabhAI je phormyulA laIne gayA hatA, teno amala ja nA karyo ane je dalIla rUbarU karelI te ja kAgaLamAM lakhyuM hatuM. kurezIbhAI, haribhAI ane choTAlAlabhAI rAtre AvyA. badhAMe sAthe besI kAgaLa upara vicAra karyo. chevaTe upavAsa savArathI zarU karavA ema nakkI thayuM. rAtre prArthanAmAM aMbubhAIe, "tuM tArA dilano dIvo thAne re.." e gIta gAtAM khUba lAgaNIvaza thaI gayA. thoDIvAra bolI zakyA nahIM. mahArAjazrInI agnikasoTI temanI sanmukha hatI eTale Ama banyuM. rAtre bAra vAgyA sudhI upavAsa, maganabhAI, koMgresa grAmasaMgaThana, cUMTaNI vagere aMge vAto cAlI. "vizvavAtsalya" mATe lakhelo lekha vaMcAyo. temAM sudhArA34 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhArA thayA. navuM paNa lakhAyuM. moDI rAte kurezIbhAI vagere dhaMdhUkA gayA. savA2nA aMbubhAIe prArthanAmAM 'vaiSNavajana' gIta gAyuM. mahArAjazrIe upavAsane lagatuM prAsaMgika kahyuM. savAranA 6-15 miniTe Aje svAtaMtryadina hovAthI prabhAtapherI, saphAI ane dhvajavaMdana rAkhyAM hatAM. 8-30 vAge dhvajavaMdana choTubhAInA hAthe thayuM. temAM mahArAjazrIe upavAsanI jAherAta karI ane zA mATe teno marma samajAvyo. tA. 28-1-57 : Aje baporanA choTubhAIe mahArAjazrIne mAlIza, spaMja karyuM. Aje trIjo upavAsa che. jaina sthAnaka guragAMva (paMjAba) 'AnaMdaghana ekavIsI' buka bIjI ane 'mahAvIra jIvana' vize 1000 zlokonI buka ane ji. bukaposTathI ravAnA karyAM. kurezIbhAI moTara laIne maLavA AvyA hatA. cUMTaNI aMge vAto ka2I, keTalIka vyavasthA vicA2I. tAlukAnI sthitino khyAla lIdho. teo gayA. Aje gAmaDethI loko AvavA zarU thayA che. sAMjathI cUMTaNI aMgeno tAlukAnAM mukhya kheDUtono eka varga zarU thaze. prArthanA bAda varganI zarUAta thaI. prathama mahArAjazrIe potAnA upavAsa zA mATe te aMge kahyuM. gAmaDAM ane kaoNMgresa e be saMsthAnI hastI ane saMdhi thaI deza ane duniyAmAM zAMti lAvI zakAze. gAmaDAMe jAte Aje AgaLa AvIne batAvI ApavAnuM che kAraNa ke rAjakIya mAtRtva teNe kaoNMgresane ApyuM che. kharA dilanI vedanApUrvaka temaNe prasaMgo varNavIne bIjI vigato kahI hatI. baporanA mahArAjazrIe choTubhAI, maNibhAI, aMbubhAI, nAnacaMdabhAI ane pyA2alIbhAI samakSa keTalIka gaMbhIra vAto karI. prathama to ekalapaMDe cUMTaNInuM kAma mane DhIluM lAgaze, to tA. 9mIe pA2NAM thaze. agiyAramIe huM pravAsa zarU karI daIza. thoDAM bhAIo sAthe haze. teo cAreka gAma jaIne Ave ane khabara Ape. rANapura ane kanere vibhAga kAco che. dhaMdhUkA tAlukAmAM ApaNI pharaja vagere kahyuM. bIjI vAta e karI ke, grAmasaMgaThana ane kaoNMgresanuM joDANa ghaNuM agatyanuM che. e sivAya bemAMthI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 35
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekeya jIvI zake nahi, paNa rukAvaTo thayA kare che. eTale mane lAgyA ja kare che ke, AthI vadhAre tapa karavuM joIe. A to eka rIte dharmanuM ja kAma che. jo e ja thAya to pachI jIvana jIvavAno zo artha che ? vagere AMcako lAge tevI vAto karI. sau mauna rahyA. 11mIe pravAsa karavo e jokhama che. cUMTaNImAM kAMI vAMdho nahIM ve. Apa nizcita raho. aMbubhAIe kahyuM, huM zAmaLAjIno kAryakrama baMdha rAkhuM chuM ane tA. 3jI pachI ahIM ja AvI jaIza. nAnacaMdabhAIe paNa keTalAka kAryakrama radda karI cUMTaNInA ja kAmamAM lAgI javA jaNAvyuM. mahArAjazrInA mana upara saMtoSanI lAgaNI dekhAI. sau chUTA paDyAM. kurezIbhAI bapora pachI AvyA. jayaMtIbhAI 12nA melamAM AvyA hatA. bannee mahArAjazrI sAthe vAto karI. kurezIbhAI prArthanA pachI gayA. tA. 1-2-57 : savAranA prArthanA pachI pharI jayaMtIbhAI sAthe vAto karI. rAtre jarA ugratA AvI gaI tene yAda karI svabhAva-sudhArA tarapha dhyAna doryuM. ApaNI svamAnanI lAgaNI eTalI UMcI mApI laIe chIe ke je pachI abhimAnamAM pariName che ane ataDAM paDI jaIe chIe. ApaNe kAma karI batAvIne pachI vAto karavI joIe. Aje mAliza spaMja karyuM. enimA lIdho. jUja jhADo Avyo. savAramAM bAbubhAIe kaheluM ke, hamIrapagI mahAtmA tarapha pracAra karavAnA che. mahAtmAe bolAvI badhAne lADavA khavaDAvyA. bIjI kaMIka lAlaco paNa ApI haze, eTale AgevAno koMgresa viruddha pracAra karavA taiyAra thayA che. bAbubhAI tejA pAse jaI AvyA paNa mAneluM nahi. AthI bhImajIbhAI moTara laIne aDavALa gayA. tyAMthI hamIrane laI bIjA AgevAnone laI rAtre sADA dase bhalagAmaDA AvyA. savAranA moTara mokalI bIjA cuMvALiyA AgevAnone bolAvyA. e lokoe gharameLe masalato karI. tA. 2-2-57 : cuMvALiyA AgevAno baporanA traNa vAge mahArAjazrI pAse AvyA. temane saMkoca to ghaNo thayo. mahArAjazrIe prathama prazna karyo : "tamane mArA upara vizvAsa che ke nahIM ?' javAba "hA"mAM maLyo. e zuM pUchyuM. jo 36 sAdhutAnI pagadaMDI pustaka - chaThuM
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA hoya to zA mATe vizvAsa che te pUchyuM. teo thoDA acakAyA. pachI vAto AgaLa cAlI. mahArAjazrIe zarUthI Akho itihAsa samajAvyo. mULa tame rAjavaMzI loko paNa chelle chelle UtarI gayA ane A paristhitimAM AvI paDyA. have pharI pratiSThA sthApita karavI paDaze. e bhAIone asaMtoSa hato ke amAro varga UbhaDa che. tenI rojInuM koI jotuM nathI. tene pachAtamAM makavo joIe. bIjA kAraNe ApanA upavAsa chUTaze tyAre kahIzuM ema kahyuM. pachI mahArAjazrIe temane saurASTramAM sAyalA, pANIsaNAnAM saMmelanano khyAla Apyo. rasikabhAI ane ratubhAInI hAjarI hatI. rAjyanA pagArathI polIsanI nokarIe ApaNA bhAIone kAme lagADavAnuM ahIM paNa kheDUta maMDaLa prayatna karI rahyuM che. gaNotadhArA zuddhiprayoga kone mATe che ? vadhu jamIna phAjala pADI UbhaDone ApavAno ApaNo prayatna che. kaoNMgresa ApaNI che, chatAM tenI sarakAra sAme laDIe chIe. e laDavAnI ApaNI rIta judI che. sarakAre hamaNAM ja majUronA daro nakkI karyA che. grAmaudyogo mATe prayatna thAya che. A badhuM zuM che? kaoNMgresa sivAya ApaNuM kAyamI bhaluM koNa karI zakavAnuM che.. vagere vAto thaI. teone lAgyuM ke amArI bhUla to thaI che. have evuM nahi karIe. koMgresane ja vaoNTa ApIzuM paNa temaNe kahyuM dvArakAdAsabhAIne rUbarU maLIne agara lakhIne khulAso karI nAkhavo joIe ke jethI teo dvidhAmAM na rahe. vaLI temAM 15 phebruArI AsapAsa koraDA mukAme eka saMmelana paNa bharaze, tyAre kurezIbhAI paNa hAjara raheze. tA. 3-2-57 : Aje hamIra pagI ane mahaMta dvArakAdAsabhAIne khulAso karavA gayA. Aje khImajIbhAI paNa gayA che. mahArAjazrIne Aje navamo upavAsa che. skRrti sArI che. nabaLAI che. vajana 131 thayuM che. enimA lIdho. jhADo bahu ja thoDo Avyo. pezAba ThIka rIte Ave che. pANI pIvAya che. Aje mahArAjazrIe thoDAM kapaDAM dhoyAM. baporanI gADImAM amadAvAdathI naMdalAlabhAI, lakSmIcaMdabhAI, maNibhAI ujama ane DaoN. raNachoDabhAI mahArAjazrInI khabaraaMtara jANavA AvyAM. maLyAM. A bAjuno mevo (poMka) gAmalokoe khavaDAvyo. rAtanI gADImAM devIbahena, bALako ane harivallabhabhAI AvyAM. TraoNlImAM aMbubhAI, nAnacaMdabhAI, navalabhAI ane surAbhAI AvyA. prArthanA pachI mahArAjazrIe thoDI vAto karI. ......... sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 37
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUdAna zibira be divasa pahelAM bharAyelI tyAre mahArAjazrInA upavAsa saMbaMdhI vAto thayelI. khAsa karIne mAtra vizva vAtsalyanA lakhANathI upavAsanAM pagalAMno koIne khyAla Avato nathI. vaLI, keTalAka AgevAnone pUrvagraha jevuM thaI gayuM che. ApaNI vicArasaraNImAM kyAMka doSa che athavA to ApaNe samajAvI zakatA nathI. nahi to be upavAsathI loko khaLabhaLI jAya tene badale 14 upavAsa thAya ane koInuM pANI nathI hAlatuM tenuM kAraNa zuM ? vagere vAto thaI mahArAjazrI kaMIka khulAso karavA jatA hatA paNa saue rokyA ane carcA baMdha rAkhI kAraNa ke mahArAjazrIne bolavAmAM azakti lAgatI hatI. paNa bIje divase temaNe amArI vAtomAM javAba Apelo ke A upavAsa saMbaMdhamAM na samajAvI zakAya athavA na samajI zakAya tenuM kAraNa ApaNAM kAryakaromAM dareka vicAranA kAma karanAra bhAI-baheno che. AvuM ja dezamAM hoya che ane tevA vakhate badhAMne sAthe rAkhI kAma levAnuM hovAthI AvuM to banavAnuM. tA. 4-2-pa7 : savAranI gADImAM badhA mahemAno gayA. kurezIbhAI savAranA moTara laIne AvyA. haribhAI sAthe hatA. cUMTaNInA vAtAvaraNano khyAla Apyo. aMbubhAI, nAnacaMdabhAIe kaI bAju javuM te nakkI karIne sAthe ja gayA. mahemAnone moTara tagaDI sTezane mUkavA gaI. rastAmAM TAyara phATI gayuM eTale badhAM kurezIbhAI sAthe ja gayA. bhImajIbhAI paNa gayA. Aje devIbahene potAno cArja saMbhALI lIdho. prArthanAmAM bhajana to teo bole ja che. uparAMta sAphasUphI, mahArAjazrI samakSa 10 thI 11 vAMcana karyuM. DaoN. raNachoDabhAIe mahArAjazrIne tapAsyA. tabiyata sArI lAgI. be divasathI pIThamAM du:khAvo thAya che, azakti AvI che, bAkI rti ThIka che. baporanA TapAla ane chApuM devIbahene vAMcI saMbhaLAvyuM. tyArabAda vAMcanamAM eka prazna Avyo hato. tenI carcA te vakhate thayelI. teno khulAso mahArAjazrIe baporanA karyo hato. meM kahyuM hatuM ke bApunA saMbaMdhI 'navajIvana' ke bApu sivAyanA bIjA lekhako je kaMI lakhe, te adhikAravALuM gaNAya. sAcuM mUlyAMkana na paNa hoI zake. 38 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjazrIe kahyuM ke, ghaNI vAra tame kaMI vAta karo cho tenI sAme koI dalIla kare to aTakI jAva cho. te barAbara nathI. javAba ApI zakIe teTalI samaja keLavavI joIe. tevI rIte pustaka game teNe lakhyuM hoya, ane game tevuM lakhyuM hoya to paNa temAMthI sAra tAravatAM AvaDavo joIe. bIjI vAta e AvI ke, bApu pAse phariyAda AvI ke rAjayasattA upara aMkuza rAkhI zake tevo koMgresa pramukha hovo joIe kAraNa ke je pramukha hatA temanuM paMDitajI mAnatA nahotA. kArobArIe bApunI salAha lIdhI. bApue narendra devanA nAmanuM sUcana karyuM. paMDitajIe Teko Apyo paNa kArobArIne gamyuM nahi. kArobArIe saradAra ane paMDitajInI salAha laI, rAjendrabAbunuM nAma sUcavyuM. te maMjUra thayuM. A prazna upara amAre carcA cAlI. bApunuM kahyuM nA mAnyuM ema thayuM ne ? mahArAjazrIe kahyuM, "mArI samajaNa pramANe narendra devanuM grupa, cAlato samAjavAdI, haju paNa vikAsakArya karavAmAM AgaLa hatuM ane anya saMsthAne te mAnya hatuM jyAre rAjayane ane bIjA vargane anukULa rAjendrabAbu hatA. bApue chevaTe temane maMjUra rAkhyA." A upavAsanAM kAraNo ane yogyatA aMge ThIka carcA thaI. dayAnaMda sarasvatI e krAMtikArI paNa sAmAjika, dhArmika ane Arthika vAtane nahotA aDyA. bApu vakhate gulAmI hatI ane kaoNMgresa jevI saMsthAnuM baLa maLyuM eTale teo vyApaka banyA. Aje pAchuM ApaNe koMgresa gAmaDAM, racanAtmaka kAryakaro ane sAdhu-saMto e badhAne sAMkaLIne kAma karIe chIe. eTale gaLe UtaravuM muzkela lAge che. gAmaDAM bhale thoDAM paNa samajayAM to che ja. bAbubhAI modI mahArAjazrIne traNeka vAge maLavA AvyA. temaNe dvArakAdAsabhAI UbhA rahevA ja mAge che. kAraNa ke temane amuka doravaNI maLe che. ene maLIne besI javA samajAvavAno koI artha nathI raheto vagere vAto karI. mahArAjazrIne mana vyaktigata mahAtmA tarIke kaMI na hoya, paNa temanA bhalA mATe paNa besI javAnI icchA hoya ane paga bhAre na thaI jAya, teTalA mATe sahaja rIte temanA mitra tamo cho to preraka rAhe eTalA pUratuM samajAvavAnuM rahe, bAkI to UbhA rahevAno darekane hakka che. tA. 8-2-pa7 : paroDhanA UThI hAtha moDhuM dhoI mane garama pANInI kothaLInI sUcanA ApI. bAdamAM prArthanA pachI enimAmAM eraMDiyuM nAkhIne levAnI icchA batAvI. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ barAbara 8-30 vAge prArthanA thaI. mIrAMbahene vaiSNavajana gAyuM. tyArabAda aMbubhAIe mahArAjazrInuM nivedana vAMcyuM ane pachI thoDuM prAsaMgika kahetAM jaNAvyuM ke, Aje koIne khyAla paNa nahi Ave ke so-baso-traNaso mANasanI vastIvALA nAnakaDA gAmanA eka makAnanA khUNAmAM paDelI eka vyakti gAmaDA ane koMgresanA saMbaMdho mATe AvuM bhagIratha tapa karI rahI che paNa eka divasa evo Avaze ke A ja vAta deza ane duniyAne mAnavI paDaze. mahArAjazrI cAra varNone ThekANe navuM sUtra Ape che. brAhmaNane ThekANe racanAtmaka kAryakara kahe che. kSatriyanA ThekANe kaoNMgresanA kAryakaro athavA kaoNMgresa ane vaizyane ThekANe gAmaDAM ane zUdrone ThekANe zramajIvIone mUkI, e cAreyanI kaDI sAMdhanAra sAdhusaMto che. jayAre A kaDI tUTe che tyAre teo akaLAya che ane AvAM pagalAM le che. nAnacaMdabhAIe be zabdo kahyA, "AvI agnikasoTI pharI na Ave tene mATe ApaNe sau kAme lAgIe.' bAdamAM mahArAjazrInAM pAraNAM thayAM. ahIMnA lakSmaNabhagata jeo paNa traNa divasathI sahAnubhUtimAM mauna rahIne upavAsa kare che, temanA hAthe prathama keraDAMnuM pANI ane maganuM pANI lIdhuM. pachIthI sthAnika bhAI-bahenoe vahorAvyuM. Aje to phakta keraDAMnuM pANI ane maganuM pANI ja thoDuM lIdhuM hatuM. mahArAjazrI tA. 11mIe ahIMthI cUMTaNI aMge jAkalI javAnuM vicAratA hatA sivAya ke jo kAma barAbara goThavAI jAya to aTakI jAya. aMbubhAI, nAnacaMdabhAIe kahyuM, "kAma barAbara goThavAI gayuM che. tame ciMtA nA karazo. ame sau kAme lAgI jaIe chIe.' bhImajIbhAI, aMbubhAI, nAnacaMdabhAI sAthe tarata gAmaDAmAM gayA. te ja vakhate vinobAjI pAse rahetA bhAI maheza koThArI ane temanAM bahena vagere mahArAjazrIne maLavA AvyA. bahenano moTo bhANo hamaNAM ja acAnaka gujarI gayo hato eTale AzvAsana mATe teo AvyAM hatAM. mahArAjazrIe bahu premathI temane AzvAsana ApyuM ane salAha ApI ke, "hamaNAM bIje sthaLe rahevAya to sAruM. jethI pelI yAda ochI Ave. maranAranA guNo ApaNAM jIvanamAM utArIe ane prabhuprArthanA karIe.' 40 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 12-2-57 : zivAbhAI Aje baporanA aDhI vAge gayA. Aje amadAvAdathI sUTa paherelA eka bhAI AvyA hatA. kahe, "huM pI.TI.AI. ane TAImsano khabarapatrI chuM." mahArAjazrI sAthe vAto karI. vizvavAtsalya aMka paNa lAvyA hatA. temaNe kahyuM, "ApaNA ATalA badhA upavAsa thayA chatAM amadAvAdanA chApAMmAM tenI noMdha sudhdhAM nathI eTale mane saMdezo Avyo ke, tame mulAkAta lo." mahArAjazrIe vAto karI. grAmasaMgaThana, kaoNMgresa ane potAnA saMbaMdhonI vAta karI ane bApu vakhate lokasevaka samAjanI je kalpanA hatI te kAma grAmasaMgaThana karI rahyuM che, tenI sAthe je kaoNMgresa che tenI navA varasa pachIthI sattAne lIdhe thayelA pheraphArane lIdhe tenI zuddhi arthe A kAma kare che. ane sattA upara to koMgresa ja rahe te yogya che. rAjAjI kahe che tevo virodha pakSa ame pUraka, preraka tarIke racI rahyA chIe. e bhAIe pachI eka chApuM ApyuM hinda' aThavADika hatuM. pote tenA taMtrI vrajalAla Arya che tema jaNAvyuM. pI.TI.AI. ane TAImsanA khabarapatrIe kAma hovAthI mitrabhAve mane mokalyo che vagere vAto karI. pachI maganabhAI vize vyaktigata khAmIo maLI zake te aMge judI judI vAto karI paNa mahArAjazrIe saiddhAMtika muddA jaNAvyA. pachI kurezIbhAInA cAritryadoSa aMge vAto karI. temane pahelethI badhI vAtonA khulAsA karyA. A pAchaLathI jANyuM ke, e bhAI dvArakAdAsabhAInI moTaramAM AvyA hatA. teo temanA taraphathI kadAca AvyA hoya ! bapore teo cA pIne gayA. cA pachI mahArAjazrIe amane badhAne bolAvI khulAso karyo ke ApaNe kaMI gupta rAkhatA ja nathI. chatAM jAgRta rahevuM joIe. have to avanavA loko AvavAnA. mahArAjazrIne upavAsanA anubhava pUkyo to chellA upavAsa pachI bhUkha jevuM rahetuM nathI. azakti AvI jAya che. pAraNAM vakhate khAvAnI icchA paNa thatI nathI, pANI to parANe ja pIvuM paDe. icchA na thAya, khorAka bhale pravAhI rUpe paNa peTamAM gayo ke tarata cetana zarU thAya che. ethI ja khorAkane bhagavAna kahyo che. ahIMnA kheDUto cUMTaNI mATe bahAragAma jaI AvyA. temaNe rAtre hevAla Apyo. kurezIbhAI, haribhAI, pIpalIyAbhAI, jasamatabhAI rAtre AvIne gayA. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 41
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-2-57 : Aje tagaDI mukAme cuMvALiyA lokonuM eka saMmelana yojAyuM. 25 gAmanA pacAseka AgevAno bhegA thayA. saMkhyA ochI gaNAya. sAme pakSe A saMmelana na bharAya te mATe prayatna karyo paNa bharAyuM. kaoNMgresane Teko Apato TharAva sarvAnumate pasAra thayo. kurezIbhAI, DelIvALA vagere hAjara rahyA hatA, bhImajIbhAI to hatA ja. tA. 19-2-57 : mahArAjazrIne javAne have traNa divasa bAkI rahyA che. te vakhate rAghubhAIe mahArAjazrIne eka sUcana karyuM ke, Apa A vakhate cUMTaNImAM na paDo. Apa preraka raho ane ApaNo je siddhAMta che ke gAmaDAMe ja cUMTaNIlakSI ane yogya umedavArane jItADI Apavo to ja ochI kharcALu ane pramANika umedavAra bAga laI zakaze. Apa ahIM ja raho ane tabiyata sudhAro. mahArAjazrIne A sUcana gamyuM. rAtre vicAra karavA jaNAvyuM. rAtre prArthanA pachI A vize carcA zarU thaI. rAghavajIbhAIe prathama gAma vatI mahArAjazrIne ahIM ja rahI tabiyata sudhAravA ane cUMTaNImAM bhAga na levA gAmaDAMne preravA vinaMtI karI. mahArAjazrIe kahyuM ke mane tamAruM sUcana gamyuM che. cUMTaNIno jaza gAmaDAMne ja Apavo joIe paNa mane be vicAra Ave che. eka to jaina sAdhu tarIkenA je niyamo che te ghaNAM upayogI che. te niyama pramANe ekAda mahinA pahelAM sthAna choDavuM joIe. tabiyatano prazna hoya to judI vAta che. 29 divasa kula thaze paNa e to ekAda divasa tagaDIne ke AkaruM jaIne bIje divase pAchuM AvI zakAya. paNa meM eka vicAra cUMTaNI pravAsano karyo. have baMdha rAkhuM to mArI pharaja nathI cUkato ne ? A savAla mArA manane thAya che. bIjI bAju tamAro vicAra paNa game che. Ave vakhate huM ciThThI nAkhavAnuM sUcana karuM chuM. joke e rIta barAbara to nathI ja paNa mane ahIMthI kudarata u52 choDIne nikAla lAvavo ThIka lAge che. eTale atyAre nirNaya levo hoya toya mane vAMdho nathI. (mane lAgyuM ke pravAsa thAya to mahArAjazrIne saMtoSa thaze.) pachI be ciThThI lakhAya : eka pravAsanI ane bIjI pravAsa nahIMnI. eka bALake ciThThI upADI. pravAsanI ciThThI AvI eTale pravAsanuM nakkI thayuM. gAmalokone gamyuM to nahi paNa zuM thAya ? sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 42
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 21-2-57 : A 29 divasa bhalagAmaDAe ekadhArI sevA karI. baheno-bhAIo saue dilathI sAtha Apyo. mahemAnonI pUrNa sagavaDAta karI. mahArAjazrInI badhI sagavaDatA sAcavI. rAghavajIbhAInuM ghara najIka hovAthI amAruM ghara thaI gayuM hatuM. raLiyAtabahena Akho divasa pANI garama karyA ja kare. jayAre juo tyAre hasatAM hasatAM taiyAra ja hoya. temano cUlo Akho divasa cAlato ja hoya. kaMI ne kaMI karatAM hoya. rAghavajIbhAI mahemAnonI jamavAnI vyavasthA saMbhALatA hatA. vidAya vakhate banne bhAIo, bALako vagere taiyAra thaIne AvyAM. saue gIto gAtAM gAtAM pAdara sudhI AvI premALa vidAya ApI. tA. 22-2-57 : tagaDI bhalagAmaDAthI savAranA nIkaLI tagaDI AvyA. aMtara eka mAIla haze. utAro eka khAnagI gharamAM rAkhyo hato. be AgevAnoe svAgata karyuM. karazIbhAI ane ratubhAI adANI rANapura jatAM maLI gayA. adANInI cAre kaAmAM miTiMga sArI thaI. tA. 24-2-pa7 : caMdaravA vejalakAthI nIkalI caMdaravA AvyA. aMtara doDha mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. ahIMnuM vAtAvaraNa koMgresa taraphI ja che. Aje bharavADonI ghaNI jAto AvI. teo eka mAMDave saMkhyAbaMdha lagna karatAM hoya che. eka ja jAtano paheraveza - lAla phALiyuM ne upara paTTI keDiyuM ane hAthamAM lAkaDI ane bahenono paNa eka sarakho paheraveza suMdara lAgato hato. rAtre sAMbhaLyuM ke suMdariyANanuM vAtAvaraNa sAruM nathI eTale mahArAjazrIe tyAM thaIne jALilA javAnuM vicAryuM. tA. 25-2-57 : saMdariyANA caMdaravAthI nIkaLI suMdariyANA AvyA. amArI sAme traNa jaNa kesarabhAI, tArAcaMdabhAI ane kAThIbhAI AvyA. gAmane khabara mokalI. lokoe svAgata karyuM. keTalAMkane bIka hatI ke A gAma apamAna karaze, kAraNa ke koMgresa virodhI vAtAvaraNa hatuM. gaI kAle paNa koMgresanI moTara sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 43
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara paththara, dhULa pheMkelAM. mahArAjazrI gayA, oraDAmAM mukAma karyo. AgevAno sAthe suMdara vAto thaI. pachI eka kAThIbhAIe maganabhAI sAthe ghaNI praznottarI karI. mahArAjazrIe khUba premathI badhI vAtono javAba Apyo ane dezanA hita khAtara kaoNMgresane vaoNTa ApavA kahyuM. kaoNMgresanI khAmIo jarUra che, paNa te to grAmasaMgaThanathI dUra karI zakAze. tA. 6-3-57 : jALilA khasathI nIkaLI jALilA AvyA. jarA moDA nIkaLyA hatA. aMtara cha mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. ahIM kurezIbhAInuM pariNAma jANavA maLyuM. teo 409 mate hAra pAmatA hatA. prathama to mAnavAmAM ja na AvyuM kAraNa ke kalpanAe nahotI. gAmaDAMe suMdara kAmagIrI bajAvI hatI paNa chellI rAte ane divase sAmA pakSa taraphathI vepArIo mAraphata jabbara prayAsa thayo. keTalAya vyUha racAyA ane phe2vI nAkhyA. vaLI rANapura ThIka 22 TakA ja AvyuM. tyAMnA kAryakara vADIbhAI niSkriya ja rahyAM. koI kAryakara jAya to kahI de ahIM to 70 thI 75 TakA pariNAma che, ciMtA karazo ja nahi, koInI jarUra nathI. Ama na to pote prayatna karyo, na koIne karavA dIdho. pariNAma kharAba AvyuM. temaNe bhAgye ja koI sabhA karI haze. ahIM rANapura nivAsI muMbaImAM rahetAM bacubhAI dozI mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. temaNe paNa rANapura vize uparano ja abhiprAya Apyo. badhAMne kAma karavAnI ja nA kahI ane upara caDhIne kAma karavA jAya to kheDUta maMDaLa ane tAlukA samiti vacce thoDuM aMtara hatuM te vadhavA bhaya hato. saraghasa paNa ekeya kADheluM nahi. tA. 7-3-57 : polArapura jALilAthI nIkaLI polArapura AvyA. aMtara sADA sAta mAIla haze. utAro svAmInArAyaNa maMdiramAM rAkhyo hato. AgevAno sAme AvyA hatA. ahIM kurezIbhAI, phUlajIbhAI, bhImajIbhAI, bAbubhAI modI vagere mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. mahArAjazrIe saune AzvAsana ApI cUMTaNInI hArathI nirAza na thavAnuM kahyuM hatuM. ApaNe vadhAre jAgRta banI kAma ka2vAnuM raheze. je gAmo dhAryA hatAM te ja polAM nIkaLyAM eTale Ama banyuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 44
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 8-3-57 : bhalagAmaDA polArapurathI nIkaLI bhalagAmaDA AvyA. aMtara sADA pAMca mAIla haze. utA2o darabArI utArAmAM rAkhyo. kAmanAM divasa hovA chatAM AkhA gAmanAM srI-puruSoe pAdara AvI svAgata karyuM. Dhola ane gIto gAtAM gAtAM sau utAre AvyAM. prAsaMgika kahetAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke tabiyatane kAraNe tame bolAvyA tethI AvavAnuM thayuM. ApaNe je cUMTaNI jaMga khelyo tenAM pariNAmo joIne je duHkha thayuM te svAbhAvika che. tame je rasa lIdho, tethI tema lAge paNa tamAre mArA upara choDavuM joIe. Aje kasabA ane gAmaDAM vacce sIdhI laData che. kasbAo jAgRta che. sArI rIte temane gAmaDAMo ja jagADI zake. A vakhate cUMTaNIsamaya ocho hato, kAmaTANuM hatuM, thoDo vizvAsa paNa hato ke ame to jItIzuM ja. bhalagAmaDAmAM je thoDA bhAIoe rasa lIdho te bhulAya tevo nathI. khAsa karIne bhImajIbhAIe je rasa lIdho te avarNanIya hato. joke e gAma vatI hato ema kahevAya. yaza gAmaDAMne che. chatAM evuM kAma bIjA bhAIoe karyuM hota to A duHkha lAge che, te na lAgata. paNa chevaTe to je thAya te sArA mATe. kudarata e rIte ApaNane cetave che, jAgRta kare che. devaLiyA paNa keTaluM sAruM ! rojIta dhArata to phe2 karI zakata. bAvA-bhikhArI, rANaparI vagere sArAM hatAM paNa chelle divase bAjI badalAI gaI. sAyakala sevakonuM huM kaheto hato te eTalA mATe. ApaNe jAgatA na rahyAM, have aphasosa na karatAM kAme lAgavuM joIe. jina presanI sAthe polAparunA jinane kema vALI levuM te savAla che. tevI ja rIte saMvALiyA vagere sahakArI maMDaLInuM kAma vadhAravuM paDaze. gAmaDAMe jAgavuM paDaze. viramagAmanuM pariNAma joIne ApaNe coMkI uThIe chIe. pharI pAchI mUDIvAdI samAjaracanA lAvavI che ? ApaNe khAsa vizvAsa rAkhIe tevA gAmo paNa khAlI paDyAM. AkaruM, rojakA jevAM gAmomAM paNa phATa. mane AzA che ke e prakAranI vastu bhUlIne sAme je kAryavAhI AvI paDI che tene amalamAM mUkIe. kaoNMgrese Aja sudhI sthApita hitone paMpALyAM che. paMdareka divasa rokAvA icchuM chuM. temAM sAteka divasa taddana mauna rAkhavAnuM vicAryuM che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 45
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhoLakAmAM eka zikSaka ke jene gAmanI bahAra koI oLakhatuM nahotuM, teNe mAtra koMgresa karatAM 580 mate hAra khAdhI. kaoNMgresanI A jIta jIta nathI. A badhA vAtAvaraNathI mahArAjazrIne ciMtana karavAnuM mana thayuM eTale temaNe AjathI eTale ke tA. 10-3-pa7 thI 16-3-57 sudhI ciMtana mATe mauna ane ekAMta zarU karyuM. TapAla, chApAM, mulAkAto vagere baMdha karyuM. mAtra gAMdhI sAhityathI ciMtana karyuM. gAmamAM eka vakhata gocarI jatA savArasAMjanI prArthanA temanA sAMnidhyamAM amo ja karatAM. tA. ra1-3-pa7 : munizrI nAnacaMdrajI mahArAja Aje gUMdI AvavAnA hatA. pU. saMtabAlajI maLavA javAnA hatA paNa samayanI khabara AgaLathI nA maLI ane amAro kAryakrama umaragaDha javAno nakkI thaI gayo hato eTale na jaI zakyAM. kadAca jaIe to paNa kheMcAvuM paDe eTale mane mokalyo. mahArAja gaMdI sTezana upara ja rokAyA hatA. Agale divase AvelAM. te vakhate AzramamAM rAta rokAyA. badhI pravRttio joI saMtoSa thayo. temanA AgamananA prathamathI samAcAra nahIM maLelA eTale svAgata mATe barAbara vyavasthA nA thaI zakI eTaluM du:kha rahI gayuM. tA. 22mIe teo nAnI boru tarapha gayA sAthe pratApa paMDyA gayA hatA. tyArapachI khaMbhAta sudhI dIvAnasaMga temanI sAthe raheze. teo golANA pahoMcI gayA che. moTI borathI sAbaramatI UtarI golANA AvI zakAya che. nAnacaMdrajI mahArAja sAthe cUMTaNI ane bIjI vAto thaI. rAtre pravacana paNa sTezanamAM ja rAkheluM. bahu jANavA maLeluM. AdhyAtmika viSaya hato. mANasa saMsAranI pravRtti mATe Akho divasa mathato, paNa AtmAnA kalyANa mATe thoDo TAIma paNa nA kADhI zake. jhera pIvA 23 kalAka maLe, to amRta pIvA eka kalAka paNa zuM nA maLe ? sTezana mAstara chabIladAsa jaina hatA. temano Agraha hato. bapore ame temane tyAM ja jamyA hatA. choTubhAIne paNa khabara moDA maLelAM eTale teo bapore melamAM UtaryA. amo banne baporanI gADImAM AvI gayA. nAnacaMdrajI mahArAjazrInI vAtothI pU. saMtabAlajIne vAkepha karyA. 46 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 27-3-pa7 : sAyasaMgagaDha kharaDathI nIkaLI rAyasaMgagaDha AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro maMdire rAkhyo. be jaNa sAthe AvyA hatA. gAmalokoe ane bahenoe gIta sAthe mahArAjazrInuM svAgata karyuM. tA. 28-3-pa7 : umaragaDha rAyasaMgagaDhathI nIkaLI aLIyAsara thaIne umaragaDha AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro eka meDA upara rAkhyo hato. amArI sAthe be bhAIo hatA. gAmalokoe vAjate-gAjate svAgata karyuM. AvIne prAsaMgika kahyuM, A gAme A sAlathI eka sahakArI jina zarU karyuM che. te aMge mahArAjazrIe eka saMpathI rahevA ane khAvA-pIvA kahyuM. sahakArI pravRttimAM ghaNAM jokhamo che, tethI sAvaceta rahyAM karavuM joIe. cUMTaNImAM kaoNMgresanI sAthe maLIne pracAra nA karavo paNa alaga rahIne ja cUMTaNI pracAra karavo. maMDaLe Arthika bAbatomAM vadhAre dhyAna ApavuM. AvI AvI carcAo thaI hatI. rAtre cUMTaNI aMgenA pratyAghAto judA judA vaktAoe varNavyAM. ApaNI potAnI tIvratA ane jAgRti ochAM hatAM te paNa hAranuM kAraNa hatuM. Aje cAre tAlukAnA kheDUto AvyA hatA. baporanA traNa vAgye sabhAnI zarUAta thaI. khAsa karIne cUMTaNI pachInA pratyAghAto ane navavicAraNA aMge saMmelana yojAyuM hatuM. gAme jamavA vagerenI vyavasthA karI hatI. gAmane zaNagAryuM hatuM. moTI saMkhyAmAM loko AvyAM hatAM. prathama aMbubhAIe prabhudAsa bhutAno saMdezo vAMcyA pachI cUMTaNI aMgenI keTalIka vigato ApI hatI. tyArabAda judA judA mANasoe ane bahenoe potAnA anubhavo kahyA hatA. bAbubhAI modIe suMdara kahyuM . temaNe kahyuM, "bIjAnI bhUlo jovI, tenA karatAM ApaNI kamajorI jovI. ApaNe vepArInI zehamAM taNAI gayA.' navalabhAI, surAbhAI, pUMjAbhAI vageree paNa prAsaMgika kahayuM hatuM. mahArAjazrInuM pravacana : huM e vicAra karato hato ke je bhAIo vAto kare che te dhIre dhIre mArA vicArane maLatA Ave che. bAbubhAI bolyAM te sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 47
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ joIne mane thayuM ke temanAmAM keTalI badhI dhagaza che ! meM temane dhoLakA bolAvyA. temaNe kahyuM, kArya vakhate huM sAme hato. have pharIthI huM pracAra nahIM karI zakuM. temanI maryAdA samajIne meM temane chUTa ApI. temaNe spaSTa kahyuM, huM vepArI chuM, tamo utpAdaka cho. tamAre vepAranI zarama zuM kAma rAkhavI ? paNa svArtha na hovA chatAM kamajorIne lIdhe ApaNe zarama choDI zakatAM nathI. banne bAju hA jI hA karIe chIe. tethI bhAre nuksAna thAya che. bAbubhAI gaye vakhate sAme hatA. have dila daIne kAme lAgyA che te AnaMdanI nizAnI che. have mahArAjano vAro Avyo che. lokone napharata AvI che. temane sudhArI levAnI koIke to tatparatA rAkhavI paDaze ne ? tA. 31-3-pa7 : Aje savAranA nava vAge bhAla naLakAMThA kheDUta maMDaLanI madhyastha pratinidhi maMDaLanI miTiMga maLI. temAM pAchaLano hevAla vAMcyA pachI bajeTa maMjUra karavAmAM AvyuM. kAryakaronA vetana saMbaMdhI ThIka ThIka carcAo thaI. baporanA cAra vAge gaNotadhArA zuddhiprayoganI pUrNAhuti samAraMbha yojAyo. prathama aMbubhAIe zuddhi zA mATe ? teno khyAla Apyo. temAM 32 bhAIo ane 8 bahenoe triupavAsI tarIke bhAga lIdho. e rIte 18 X 3 = 243 upavAsIvALA, daza hajAra sahAyaka upavAso noMdhAyo hatAM. triupavAsI karanArAo pahela-vahelA ja hatA, chatAM ekaMdare tabiyata sArI rahI hatI. keTalAka bhAIone ubakA jevuM thayuM hatuM. 25 kheDUtoe jamInatyAga karavAno saMkalpa karyo che. uMmaragaDha - 2, javAraja - 1, gUMdI - 1, nAnI bora - 1, miMgalapura - 20, saMkhyAne kula jamIna cA, bIDI, pAna, aphINa vagere choDavAnI pratijJAo paNa levAya che. je pacAsa kheDUtoe svecchAe jamIna choDI che temaNe kaMI AjJAnI icchA rAkhI nathI. paNa pradezanI pharaja che ke temane nibhAvavAnI taiyArI karavI. pAMca bhAIo, pAMcane nibhAvavA taiyAra thayA, mevADI munie to A prasaMge suMdara saMdezo mokalyo hato. mahArAjazrI, A badhuM zA mATe ? tAraNa kADhIe... dhaMdhUkA tAlukA badhAmAM AgaLa rahe che. cAra tAlukA kAryapradeza che. A pAMca gAmomAM rANa dhoLakAnAM che. 48 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka -- chaThuM
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ e jamInano tyAga karatI vakhate kaI kaI bhAvanAo e bhAIomAM haze, teno citAra siddhapuramAM jovA maLyo. tyArapachI thoDI oTa AvavA lAgI paNa dhaMdhUkA pariSada thaI, ane navuM joma AvyuM. miMgalapura to AkhuM gAma taiyAra hatuM paNa chevaTe 20 nAma lIdhAM. mane yAda che ke pAlanapura vakhate ravizaMkara mahArAja AvelA. temaNe A kheDUtono utsAha joyo, khuza thayAM. prazna bahu moTo che. keTalAka vicAra pachI A pagaluM levAyuM. AkhA pradeza mATe A 25 kheDUto balidAna ApavA taiyAra thayA. dezanA bhAgalA nAchUTake svIkAryA, hijarata joI sau hebatAI gayA. gAMdhIjIne khoyA, kevAM navalohiyA bhAI-baheno cAlyA gayA. svAmI zraddhAnaMdanuM khUna paNa AvA komI vADA upara ja thayuM hatuM ne ! ApaNe karavAnAM kAmono vicAra karIe tyAre ja A balidAnanI kiMmata samajAya che. gAMdhIjI kahetA, jeNe kAnUna pALyo nathI tene kAnUnabhaMgano adhikAra nathI. haveno tabakko jamInanA savAlano che. cIne katalathI praznano nikAla karyo. bhUdAnamAM lAkho ekara jamIna maLI paNa jamInanI sAthosAtha zoSaNamukti ane bIjA prazno paNa levA paDaze. tame je rasto zuddhiprayogano lIdho che te duniyAne mArgadarzaka banavAno che. jAte sahana karI, tyAga karI sAmA mANasano hRdayapalaTo karAvavAno che. A prayoga pariNAmalakSI nathI. sarakAra ke janatA tenuM phaLa nahIM ApI zake. saMjogo ja tene phaLa ApI zakaze. AjanI lokazAhI khIlatI che. cUMTaNInI gerarItio ApaNe joI. zuddhiprayogano rasto ja Atmazodhanano che, nyAyano che. Aje pavitra divasa che. AvatI kAlano divasa judI rIte UjavavAno che. tenI pratijJA AvatI kAle vaMcAze. grAmasvarAja loko mAge che. lokazAhImAM te ApavuM ja joIe paNa tene mATe balidAna joIze. loko kahya loko jAgyA paNa paisAmAM, tyAgamAM nahIM. ahIM 25 kheDUte jamI tyAgI che. jina presanI samajaNa AvI che, te jarUrI che paNa paisA vadhAre kema maLe, teno vicAra thaze to te samajaNa nahIM kahevAya. paNa mane to ema lAge che ke ajJAna karatAM jJAna sAruM che. 25 kheDUtonI ciMtA satata mane rahyA kare che. kaye moDhe "sakala jagatanI banI janetA' kahevAuM ? baheno upara zraddhA che. AzA to che ja paNa bahu dUra che. pahelAM pahelAM to kaMI kaMI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 49
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ vighno Avaze. A prayogamAM haju keTalAMkane zraddhA nathI. upavAso karIne jAtane khoI nAkhavAno prazna nathI paNa prANa-pratiSThAnAM tyAganI taiyArI to rAkhavI ja paDaze. grAmarAjyanI Aje pUrNAhuti thAya che paNa bIjI rIte pUrNAhuti nathI. AvatI kAlano prAraMbha thaze. duniyA TUMkI thaI gaI che eTale deza ane duniyAno vicAra ApaNe karavo paDaze. je kuTuMbIoe jAtatyAga karI che temane eka kuTuMba mAnIne ApaNe nibhAvavAnA che. preraNA aMtaHkaraNamAMthI maLavAnI che. khUba ja kAma karavAnuM che. mArga vikaTa che paNa sAcA kAmamAM bhagavAna madada kare ja che. cAreka kuTuMbe jamIna choDyA pachI paNa kAMI badalAnI AzA rAkhI nathI. tene jAte nibhAvI leze paNa ApaNe to ApaNAM kuTuMbIjana gaNavAM paDaze. amerikA pAse jamIna ApaNe kaI rIte mAgIzuM ? tyAga ane balidAnathI ja e zakya banaze. tA. 2, 3-4-57 : gAMpha umaragaDhathI nIkaLI gAMpha AvyA. aMtara savA mAIla haze. sAthe traNa-cAra bhAIo AvyA hatA. gAmalokoe svAgata karyuM. AvIne prAsaMgika kahyuM. phUlajIbhAI AgaLathI ja AvI gayA hatA. baporanA mahAgujarAta cUMTaNImAM pasaMdagI siddhAMta ane vyavahAra e aMge sArI evI carcA cAlI. tA. 7, 8-4-57 : khaDola hiraparathI nIkaLI khaDola AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro utArAmAM rAkhyo hato. gAmalokoe svAgata karyuM. sAMje aMbubhAI ane harivallabhabhAI AvyA hatA. pratApabhAI ahIM ja hatA. rAtre jAherasabhA thaI hatI. temAM gAmanI sarve karavA aMge samajaNa ApI hatI. pratApabhAI ane aMbubhAIe e vize khAsa kahyuM. tA. 10-4-57 : khasa rojakAthI nIkaLI khasa AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. utAro maMdiramAM rAkhyo. gAme svAgata karyuM. prAsaMgika kahyuM. savAranA kurezIbhAI, harabhAI, bhImajIbhAI AvyA hatA. cUMTaNInA pratyAghAto aMge vAto thaI. kurezIbhAI eka vAra tAlukAnAM badhA gAmomAM pharI Ave, evo mahArAjazrIe Agraha karyo che kAraNa ke jemaNe mata ApyAM che temanA upara khoTo pratyAghAta na paDe. vaLI, have pachI thanAra bIjI sthAnika svarAjayanI cUMTaNIo vageremAM paNa sArI asara thAya. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 50
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM sAMje nAnacaMdabhAI AvyA. temaNe gorAsunA kissA aMge vAto karI. ahIM eka strInuM khUna karI kUvAmAM nAkhI dIdhI hatI. tene bALI nAkhI hatI. samAjamAM AvA chUpAM pApo thAya, strI jAti pratye anyAya thAya teno samAja javAba nA le, gunegArone ughADA nA pADe to gunA vadhatAM jAya. chokarAnA bApA pIpaLAnA vatanI che. temaNe umaragaDha mukAme maMDaLane A bAbatanI tapAsa karavA kheDUta maMDaLane arajI ApI. A uparathI nAnacaMdabhAIe tapAsa AdarI. gAma AgevAnoe bhegA maLI kahyuM ke tamo amane ATha divasanI mahetala Apo. ame tapAsa karI tamane javAba ApIzuM. ethI nAnacaMdabhAI eTalA divasa bahAragAma jaI AvyA. tA. 13-4pa7nA roja e mudata pUrI thAya che. e aMge pachI zuM karavuM tenI salAha levA, mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. A praznanI tapAsa karatAM prazna sAco lAgyo che. bAIne mArI nAkhI che. tenI sAsu, tenI jeThANI dhUNe che. zabara uparanI nizAnI, maDadAne cha mANaso khoImAM nAkhI kUvAmAM nAkhavA rAtre laI jatAM eka bhAIe joyAM... vagere bAtamI maLI che. - have zuddhiprayoga karavo paDaze. pahela jJAtinI madadathI karavI paDaze. baheno vadhAre bhAga le tema salAha ApI. sarakArI khAtAMthI jAgRta rahevAnI paNa salAha ApI. nAnacaMdabhAI savAranA gayA. tA. 11-4-57 : dhoLI khastAthI nIkaLI dhoLI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro utArAmAM rAkhyo hato. ahIM haripuranA paTela-koLInA prazna aMge taLapadA paMcane bolAvyuM hatuM. mohana jayA paNa AvyA hatA. chevaTe vAtane aMte e bhAI cAlyA gayA. jAmIna ApavAnI vAta AvI. jUnA jAmIna taiyAra na thayA. bIjA jAmIna taiyAra karavA mAMDyA. nAtanI paNa sahI lakhAvI ApI, eTale e cAlyA gayA. vAlI tarIke chokarAnA maLyA che paNa kAko be chokarAMne pALe che. so vIghA jamIna chokarAnI che. te peTe 200 rUpiyA mohanabhAI Ape. rAtre mahArAjazrIe pharI lokone bolAvI kahyuM, have zuM karazo ? jAMtaraDAvALA oghaDabhAI je sAkSI che temaNe kahyuM, huM tene pharI maLIza. 600 rUpiyA traNa varasa Apazo to nAtanI salAha laIne karIza ema kahyuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 51
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ chokarAnuM je paMca che temAM 10 gAmanA loko che. e paMcanI rUbarU hariparanA mohana gaTore 200 rUpiyA vArSikanI kabUlAta ApI. mAlika dhoLakAnA vighA 100 jAMtaraDAnA ochuM devAne 200 rUpiyA thApaNa tarIke pUravALA pAse che, temAMthI doDhI-adhoDhI sADA cAra lekhe ApI che. ghauM bI lIdheluM te pAchuM ApyuM. ghauM nA vecyAM. jaNasa be che. chokarAnA mAmA pAse raMgapuranA makAna mAnasaMga sagIronA mAmA thAya che, temanA nAme jamIna che. rAtre jAherasabhA thaI hatI. sArI saMkhyAmAM loko AvyAM hatAM. sahakArI maMDaLI vize samajAvyuM. A gAma sAthe daza gAmanI saMyukta maMDaLI cAle che. guMdIthI haribhAI TapAla laIne AvyA. gujarAta samitinA pramukha maganabhAI, za. bApu 17mI AsapAsa maLavA icche che teno javAba lakhyo. dAdAne patra vAMcIne pAcho Apyo. tA. 12-4-57 : ANaMdapura dhoLIthI nIkaLI AnaMdapura AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro paMcAyata oNphisamAM rAkhyo hato. lokoe svAgata karyuM. A gAma saurASTra vistAranuM che. balolathI pAnAcaMdabhAI AvyA hatA. gAme pragati sArI karI che. nizALanuM makAna dIvAla sAthe suMdara bAMdhyuM che. ramatanA sAdhano goThavyA che. nALAM, kUvA vagere joIne saurASTranI pragatino khyAla Ave che. tA. 13-4-pa7 : mIThApura AnaMdaparathI nIkaLI mIThApura AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro utArAmAM rAkhyo hato. amArI sAthe eka mANasa ane daMparAnA eka bharavADa bhAI vAlA jodhA haDAlA AvyA hatA. emaNe cha jaNe 120 ekara bhATho jamIna kheDI che. sarakAre ApI che paNa sAdhana nahIM hovAthI kheDI zakatAM nathI. bAra japAe pharI AvyA. emane jo vArSika so rUpiyA hapate 1200nI lona maLe, agara bhUdAnamAMthI eka-eka joDa baLada maLe, agara koI khAtAmAMthI pAMcaso rUpiyA sabasIDI maLe. A pramANe puSpAbahena mahetAne ame patra lakhyo che. mIThApura gAmamAM koLI ane bharavADa vacce bahu moTo jhaghaDo thayo che. sAmasAmA dAvA thayA che. Avo prazna AjubAjunA gAmomAM paNa banaze ema 52 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAge che. mahArAjazrI ahIM AvyA eTale baMne pakSakAro ane emanA AgevAno - ziyALathI kanubhAI mukhI, meghA matAdara, nAraNa paTela, kezavalAla zeTha vagere AvyA. vejIthI bhagavAna matAdara ane bIjA bharavADo AvyA hatA. mahArAjazrIe temane sAMbhaLyA. saune salAha ApI ke sarakAra karatAM A jhaghaDo lavAdIthI patAvo. jaMgalezvarajI mahArAja paNa AvyA hatA. tA. 17mIe ziyALa bharavADa pakSa Avaze pachI 21mIe bagodarA badhA pakSa Ave tema karazo. mIThApuranA loko svAgata mATe AvyA nahotA. e parathI jhaghaDAno nikAla karavAnI temanI IcchA nathI evI chApa paDelI. paNa pachI kezubhAI ane bagodarA vagerenI samajAvaTathI maLavA AvyA hatA. tA. 14 thI 20-4-57 : ziyALa mIThApurathI nIkaLI ziyALa AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro kasTamanA baMgale rAkhyo. kAzIbahena hAjara ja hatAM. mahArAjazrIne mahesANA jillAnA UMjhA myu. pramukha ane koMgresanA kAryakara zrI budhAbhAI ane harijana zikSaka AlajIbhAI vacce sahakArI maMDaLImAM goTALA aMge jhaghaDho cAlato hato teno nikAla mahesANAmAM vijayakumAra ane maphatalAla dhArAsabhya rUbarU mahArAjazrInI hAjarImAM thayo. gharameLe samAdhAna karavuM agara eka hajAra rUpiyA AlajIbhAIe budhAbhAIne ApyA che, te budhAbhAIe pAchA ApI devA. A baMnemAMthI Aja sudhI koIe nikAla karyo nathI. mahArAjazrIe temane vAraMvAra cetavaNI ApI. chevaTe pote to traNa upavAsa karI prabhu prArthanA karavAnuM vicAryuM che. vizva vAtsalya mATe noMdha paNa lakhI che. upavAsa AjathI zarU thAya che ane AlajIbhAIbudhAbhAIne paTAthI jANa karI che. upavAsamAM paNa mahArAjazrIe carcAo ane lakhANa cAlu rAkheluM. Aje prathama dahADe, meghA matAdAra, kanu mukhIe zrIrAmapuranA jhaghaDA aMge ghaNI carcAo karI hatI. tA. 13-4-57 Aje mahArAjazrIne pAraNAM thayAM. baporanA mIThApurano bharavADa pakSa temanI vigato kahevA Avyo te vakhate guMdIthI aMbubhAI, navalabhAI, khaDolathI kezubhAI, paraSottamabhAI tathA dhoLIthI kezubhAI vagere AvyAM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM pa3
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatAM. bharavADa pakSamAMthI mukhya tattvo kanubhAI ane matAdArane carcAmAMthI bAkAta rAkhyA hatA. badhI vigato jANI bharavADanI sAthe devazI paTela paNa e pakSamAM hatA ja. rAta sudhI carcAo thaI. chevaTe teno lavAda svIkAravA taiyAra thayA. have koLI pakSane taiyAra karavAno hato. teo 19mIe ahIM AvavAnuM nakkI nahotuM tethI AvI zakyA nahotA. bagodarAvALA lakSmaNabhAIne dhoLI kezubhAIne samajAvavA javA kahyuM. temaNe sAthe koI kAryakarane mokalavAnI mAgaNI karI. mahArAjazrIe kahyuM ke tame ja jAo. kAryakara Avaze to te pakSakAra gaNAI jaze. temane to paMcamAM ja laIzuM paNa temane e vAta gaLe UtarI nahi. rAtro A prazna upara jarA garamAgarama carcA thaI. lakSmaNabhAI na gayA eTale mahArAjazrIe temane Thapako Apyo. teo kahe, koI kAryakarane to sAthe mokalatA nathI. huM ekalo zuM kAma TAMTiyA toDuM. kezubhAI, dhoLIvALA savAre tame jajo - kahIne cAlyA gayA. vagere. tA. 18-4-pa7 : Aje savAranA gujarAta pradeza koMgresa samitinA pramukha maganabhAI zaMkarabhAI ziyALamAM mahArAjazrIne maLavA AvyA. temanI sAthe maMtrI vijayakumAra trivedI, manubhAI paTela, cImana paTela, kAyamI maMtrI nAnubhAI, derAsarI hatI. prathama pramukha ane mahArAjazrIe aMgata vAto karI. te samaya daramyAna bIjAone meM davAkhAnuM, sarvodaya kendra vagere batAvyuM. bhAlano khyAla Apyo. pachI badhAM ekatra beThAM. cUMTaNI, grAmasaMgaThana ane kaoNMgresanA saMbaMdho tathA gaNotadhArA aMge vAto thaI. gaNotadhArAmAM e loko prajA mAphaka jamInadArone mAne che, jyAre maMDaLa zramajIvIo eTale ke gaNotiyAne mAne che. A matabhedano muddo rahyo. baMne pakSa javAbadArIthI kAma kare to kharcAmAMthI bacI jAya. e aMge gujarAta pradeza samiti ekAda nivedana kare to sAruM evI vAta thaI. e bhAIone sAmAjika, Arthika svataMtra nItivALAM saMgaThano koMgresathI alaga hoya to koMgresa nabaLI paDe ema lAge che. temanuM kahevuM ema hatuM ke kaoNMgresanI aMdara gAmaDAMne dAkhala karI maMDaLanuM kAmakAja kaoN gresI samiti 54 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare tevI sthiti sarjavI joIe. tyAre ApaNe gAmaDAMnuM vyaktitva khIlavavA ane zuddha thAya tevI prakriyA UbhI karI pachI kaoNMgresamAM jAya tema icchIe chIe. vaLI ApaNe kaoNMgresa virodhI pakSone ThekANe trIjo preraka pakSa Ubho karavAmAM mAnIe chIe. A badhI vAto thaI. eka bAju khUba AnaMdathI vAto karatA hatA. ghaNA najIka AvavAnuM banyuM. jo ke samaya ocho hato nahIM to ghaNA khulAsA thaI zakata. gerasamaja dUra thaI zake ane ekabIjAnA daSTibiMdu samajI najIka AvI zakAya. pharI koIvAra maLavA badhAe icchA rAkhI che. baporanA jamIne badhA gayA. miTiMga hovAthI kAzIbahena paNa amadAvAda jaIne sAMje pAchA AvI gayAM. cacamAM aMbubhAIe bhAga lIdhelo. teo paNa e ja moTaramAM bagodarA gayA. sAMjanA kamijalAthI be bhAIo maLavA AvyA hatA. tA. 19-4-pa7 : Aje divase mahArAjazrIe vizvavAtsalyanA lekho lakhavAnuM kAma karyuM. sAMjanA mAmalatadAra ne gAMgaDa darabAranA kArabhArI mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. gaNotadhArA ne paTa aMge ThIka vAto thaI. rAtre gAMsadanA dAmodarabhAInA prazna aMge zanAbhAI tathA temanA paMca, Izvara mahArAja pAse AvyA. kahe, mahArAja A prazna tame hAthamAM lo to ja pataze. mahArAje temane samajAvyA ke mArI keTalIka maryAdA che. huM vyaktine mahattva Apato nathI. loko dvArA kAma levAmAM mAnuM chuM eTale emAM paMca nimAyuM che. paMce e kAma karavuM joIe. Aje badhAnuM jamavAnuM kezubhAIne tyAM hatuM. kAzIbahene sAMjanA zrIkhaMDa-purI banAvyAM. savAranA pahelA mIrAMbahena ane bIjA mATe DhokaLAM banAvI dIdhAM. kAzIbahena Akho divasa hasate moDhe bhAre kAmagIrI bajAvI rahyAM che. rAtre ane dahADe dardI mATe "kAzIbA cAlo" ane kAzIbA taiyAra ja hoya. rasoI banAvavI, pANI bharavAnuM, kapaDAM dhovAM ane davAkhAnuM calAvavuM - badhuM ja kAma jAte ja kare che. bhAIlAlabhAI kaMpAunDara paNa sArA maLyA che. te paNa hoMzathI badhAmAM madada kare che. ahIM kAzIbahena nAme eka bharavADa bAI che, te bhalI che. maMdira banAvyuM che. eka rAvaLabahena jIvIbahena paNa bhakta che. baMne pavitra bAIo che. gAmaDAgAmamAM paNa bhaktinAM bIja kevAM phore che te AvA dRSTAMtothI jANI zakAya che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 55
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 21-4-57 : bhAmasarA ziyALathI Aje bhAmasarA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro kacarA jANAnA makAnane meDe rAkhyo. pU. nAnacaMdrajI mahArAja tathA sAdhvIo paNa A meDe ja UtarelAM. amArI sAthe mistrI, jaTAzaMkara, dilIpabhAI vagere AvyA hatA. sahakArI pravRtti ane grAmasaMgaThana aMge sArI vAto thaI. ahIM kheDUta maMDaLa sahakArI maMDaLI che. tenA sekreTarI zrI joSI AgaLathI ahIM AvyA hatA. mistrIe TharAvo, zAkhapatrako vagere taiyAra karI ApyA. sAMjanA teo ziyALa gayA. A gAmamAM thoDA mAsa pahelAM koLI lokoe bhelANanA praznamAM be bharavADanAM khUna (kesaraDInA) karI nAkhelA. tenA baMne jJAti AgevAnoe samAdhAna karI nAkhyuM. amuka rUpiyA bharavADonA saMbaMdhIone apAvyA. eka rIte sAcA prAyazcitta vagara A rIte rUpiyAthI samAdhAna thAya te barAbara nathI. gunegAroe purAvA DhIlA karyA hovAne kAraNe nidoSa thaIne chUTI AvyA. lokoe mAtA AgaLa dANAM vagere joI, gulAla vagere chAMTI A vijayathI utsava ujavyo. gAmaDAMnI A ajJAnatA upara eka rIte hasavuM Ave che ! mIThApuranA jhaghaDA aMge banne pakSo ahIM AvavAnA hatA paNa koI pakSa taraphathI cinho sArAM nahotAM jaNAtAM. jaMgalezvarajI mahArAja to nakkI karyA pramANe AvI gayA paNa koI AveluM nahIM eTale sAMjanI moTaramAM pAchA gayA. tA. 24, 25, 26-4-pa7 : AdaroDA koriyAthI AdaroDA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro pazAbhAIne tyAM rAkhyo hato. huM sAMjanI moTaramAM AvI gayo hato. te agAu sANaMdathI baLadevabhAI, maNibahena ane benkara tathA umaragAmathI prANalAlabhAI kAryakrama nakkI karavA AvyA hatA. kAryakrama nakkI karyo che. rAtre jAherasabhA thaI hatI. sabhAmAM maNibahene AraMbhathI ja bhaMgIkAma kevA saMjogomAM zarU thayuM che ane ahIMnA bhaMgIonA devA-nikAlano tathA pasAyatA tathA bhUdAna-jamIno kheDavA ApavA aMgeno, temanA rivAja vagereno khyAla Apyo hato. tyArabAda meM dharmadaSTie samAjaracanAno khyAla pa6 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apyo. mahArAjazrIe pachAta vargo, gAmaDAM ane nArI samAjanA prazno vize kahyuM hatuM. nArIsamAjane pratiSThA zA mATe ApavI te aMge laMbANathI kahyuM hatuM. bIje divase savAramAM bhaMgIvAsamAM badhA gayA hatA. tyAM bhaMgIoe khetIno je prayoga karyo che te aMge Avaka-jAvakanA AMkaDA jovA hatA. teo aMdaroaMdaranA matabhedane lIdhe alaga alaga paDI, khetI karavAnI taiyArI karatA hatA. temane samajAvyA ke jo alaga paDI jazo to khetIkharca posAze nahi, kAryakaro khasI jaze. eTale devAvALA takAdo karaze. pariNAme tamArI dazA jevI hatI tevI ja thaI jaze samajAvyuM hatuM. gAmanA veThavA2A aMge temane matabheda hato. tenA vAsa, mAsavAra nakkI karI ApyA hatA. A kAmanA badalAmAM gAma taraphathI khorAka-anAja vagere maLe che. bAdamAM temanA gharo vagere jovA gayA hatA. bhUdAnanI maLelI 72 vIghA jamIna temane ApI che. baLada ane gAyo paNa apAvI che. vAcharaDA paNa apAvyA che. jhAMpathI baLadevabhAI AvyA hatA. kAryakaro Aje gayA. ApaNA dezanI aMdara lokazAhIno prayoga jUnA vakhatathI cAlyo Ave che. jo ema na hota to dhobInA vacanathI sItAne vanamAM na mokalyAM hota. alabatta, te divase cUMTaNI nahotI paNa kSatriyone pUrepUrI gAdI apAtI paNa kSatriya mATe bhAge paDatA gayA tema rUpAMtaro thatA gayA. pachI to paradezI sarakAra AvI. jyAM sudhI amuka varganA hAthamAM kAMI cAlatuM hoya che tyAM sudhI koIne pherapharaka karavAnI phurasada hotI nathI. dharmaguruo paNa potAnI pharaja cUke che. chellAM keTalAMya varasothI ApaNe tyAM kaoNMgresa kAma kare che. lokAbhiprAya oLakhavo zI rIte ? dhobInA vacanathI sItAne vanamAM mokalavAM te yogya hatuM ke nahIM teno javAba koNa Ape ? rAjayAbhiSeka vakhate dazaratha guru vasiSThanI salAha pUche che. vasiSTha mahArAjane bolAvI abhiprAya le che. AjanA yuge grAmasaMgaThanarUpI mahAjananuM baLa UbhuM karavuM paDaze, jema te vakhate kSatriya varga hato tema racanAtmaka kAryakara varga - RSimunio hatA. teo mahAjana, rAjA, loko saune doravaNI ApatA. A badhA prazno batAvI Ape che ke te vakhate lokazAhI hatI. Aje prakAra badalAyo che paNa lokazAhI che. bhAratano vatanI hoya, amuka prakAranA gunAhita kAryovALo sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 57
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya, gAMDo na hoya, teno umedavAra Ubho na rahI zake. AvatI kAle evo vicAra Ave ke amuka saMpatti hoya athavA amuka prakAre saMpatti ekaTA karato hoya tevI vyakti umedavAra nahi pasaMda karAya. A prazna jarUrI che. gaI kAle jamInano prazna carcAyo. koI kahe che - jamInanI TocamaryAdAno kAyado thAya che to rUpiyAnI TocamaryAdA kema na bAMdhe ? tenI milakata kema laI levAmAM AvatI nathI ? dhaMdhAno vicAra karIe to darekane dhaMdho maLavo joIe. pachI te zikSaka, grAma udyoga ke bIjI rIte. to to koIpaNa prazna raheto nathI. A badhuM rAjya ekaluM karI zake kharuM ? cIna jevuM karIe to rAjaya karI zake paNa e rasto khoTo che. vahANamAM beThAM hoya to Dagumagu thAya tyAM jAna bacAvavA bacako choDavo joIe. dariyAmAM nAkhavo joIe. na hoya tene to kaMI nAkhavAnuM che ja nahi. AvuM atyAre che. badhAne roTalo kema maLe te ja savAla che. potAnI salAmatI mATe paNa bIjAne roTalo Apavo joIe. nahi to lokazAhImAM rUpiyA vagaranA loko potAnuM rAjaya sthApI potAne game tevA kAyadA karI zake che. A sthitimAM ApaNe grAmasaMgaThanarUpI mahAjano UbhAM karI kAyadA karatAM samAjano kAyado Ubho thAya te ja kAma ApaNe karavAnuM che. tA. 27-4-57 : dehagAmaDA AdaroDAthI nIkaLI dehagAmaDA AvyA. vacce rANiyAparA AvyuM hatuM. aMtara cAra mAIla haze. utAro prAyogika saMghanA makAnamAM rAkhyo hato. lokoe svAgata karyuM. divase kheDUto sAthe jamIna aMge vAto karI. eka muddo e nIkaLyo ke, kyArIno AkAra pIyatanA dara bhego gaNAto hoya to sarakArane bharavAmAM vAMdho nathI paNa jamInadArane e gaNatarIe cAra gaNA bharavAnA Ave to vadhu jAya. sarakArI niyama AkAranI (pIyatamAM) cAra paTa bharavAnA che nahi ke pIyatadara sAthe cAra paTa bharavAnA. Ano khulAso karavA mAmalatadAra upara kAgaLa lakhI aMbubhAIne mokalyA. rAtre vIrAbhAI AvyA hatA. jAherasabhA rAkhI hatI. mahArAjazrInuM gaLuM besI gayuM hatuM eTale meM ane vIrAbhAIe vAto karI hatI. dehagAmaDAnI vastI pa7panI che. ahIM sarvodaya yojanA taraphathI saMghanA makAnamAM zALA cAle che. 58 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 28-4-57 : nAnodarA dehagAmaDAthI nIkaLI nAnodarA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. ahIMnA bhaMgInA khetara je kheDUtone tyAM gIro mUkelAM che te choDAvI ApavA mATe sANaMdavALAM maNibahene trikamabhAI dAdAjIne mokalyA hatA. bhaMgI ane gAmalokone bhegA karI vAto karI che. mukhya bhAIo hAjara nahotA eTale A kAma aMbArAma mukhIne soMpyuM che. teo trikamabhAInI javAbadArIthI paisA ApI bhaMgIne khetaro choDAvI deze. bhaMgI paisA bharI zake tema nathI eTale hamaNAM bIjA koIne ApI mULa rakama vasUla karyo pachI bhaMgIne soMpaze. rAtre jAherasabhA thaI hatI. bahu loko ekaThA thaI zakyA nahotA. - rAtre pyAraalIbhAI AvyA hatA. gorAsu zuddhiprayoganI patrikA chapAvelI. temAM je bAInuM kamota thayuM che te vize spaSTa lakhANa hatuM. A bAbatamAM kAryakaro vacce carcA thaI. mahArAjazrIe badhI vAto sAMbhaLI. aMbubhAIno patra tathA patrikA vAMcI. pachI salAha ApI ke, jo prayoga karanArane manamAM pAkI khAtarI hoya ke bAInuM zakamaMda mRtyu thayuM che ane tenI pAchaLa bhayaMkara kAraNo che to pachI lakhANa nA sudhAravuM. polIsa pagalAM le to sahana karavuM. sAmA pakSa upara paNa pagalAM levAya to kSamya mAnavuM. ApaNo irAdo temane sajA karAvavAno na hovo joIe paNa satya to jAhera karavuM joIe. jAte sahana karavuM ane kadAca polIsa pagalAM levAya to tenI sAMkaLa racavI ane taiyArI karI rAkhavI vagere kahyuM. patra paNa lakhI Apyo. pyAraalIbhAI savAre gayA. tA. 29, 30-4-pa7 : jhAMpa nAnodarAthI jhAMpa Avyo. aMtara traNa mAIla haze. utAro rAmajI sAgaranA meDA upara rAkhyo hato. be divasanA nivAsa daramyAna mahArAjazrIe gAma AgevAno sAthe judI judI vAto karI. eka to saMpathI rahevA aMge, ekabIjAnI niMdA na karavI, mAMsAhAra, dArU, vyasana na karavAM vagere sadAcaraNanI vAta karI. bIje divase rAtre jAherasabhA thaI. temAM grAmasaMgaThana, strIo, pachAta vaga ne gAmaDAMne mahattva ApavA samajAvyuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM pa9
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-pa7 : uparadaLa jhAMpathI nIkaLI uparadaLa AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo. tA. 2, 3-5-53 : rethaLa uparadaLathI nIkaLI rethaLa AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. gAmalokoe tathA vidyArthIoe svAgata karyuM. darabAro bALakone nizALamAM mokalatA nathI. zikSaNa pharajiyAta che. daMDa kare ane ugharAvA jAya to gAmamAM jhaghaDo thAya che. eTale kazuM karI zakatA nathI. sahakArI maMDaLI sArI cAlatI nathI. lokone samajAvyAM hatAM. tA. 4-pa-pa7 : kuMDaLa rethaLathI kuMDaLa AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro kAnAbhAInI osarImAM rAkhyo hato. pAlanapurathI popaTalAla jozI, galabAbhAI, bhAyacaMdabhAI vagere mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. emaNe cUMTaNI, pasAyatAno prazna ane vikAsamaMDaLa aMge vAto karI. kheDUtamaMDaLamAM carcA karI. praznano nikAla karavA samajAvyuM. tA. 6-pa-pa7 : mANakola kaMDaLathI nIkaLI mANakola AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo. A gAma amadAvAdanA zeTha zrI aMbAlAla sArAbhAInuM che. kheDUto pAse bhAga nahi paNa vIghoTI le che. mahArAjazrI A gAmamAM saMvata 1995mAM cAturmAsa karela hovAthI lokonI zraddhA ghaNI jaNAI AvatI. hatI. temAM bahenono prema apAra hato. rAtre jAherasabhA sArI thaI. temAM grAmasaMgaThana ane sAmAjika rivAjo vize kahevAyuM hatuM. tA. 7-pa-pa7 : makhiyAva mANakolathI nIkaLI makhiyAva AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro lakSmaNabhAInA ghare rAkhyo hato. gAmamAM digaMbara jaina maMdira che. ahIM vAgharIone gAmamAM thaIne javA detA nathI. temane hiMmata ApI samajAvyA ke tamAre gAmamAM thaIne nIkaLavuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 8-5-57 : viMchIyA makhiyAvathI nIkaLI viMchIyA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro eka koLI bhAIne tyAM rAkhyo hato. A bAjunA gAmomAM darabAronI vastI vadhAre che ane loko bahu jAgRta nathI. tema chatAM sabhAmAM sArI saMkhyAnI hAjarI hatI. tA. 9-5-57 : goraja viMchIyAthI goraja AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. ahIM jaina maMdira che, paNa jainonuM eka paNa ghara nathI. tA. 10, 11, 12-5-57 : sANaMda gorajathI nIkalI sANaMda AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. utAro DaoN. zAMtibhAInA meDe rAkhyo hato. kAryakaroe tathA gAmalokoe svAgata karyuM. AvIne thoDuMka prAsaMgika kahyA pachI maNibahena sAthe harijanavAsamAM gayA. ahIM harijana chAtrAlaya cAle che. bhAla naLakAMThA prAyogika saMghe bAlamaMdira mATe sADA traNa vIghA jamIna kharIdI che. hamaNAM te jamIna upara 10,000nA kharce saMskAra maMdira caNAI gayuM che. A badhuM joyuM. sAMjanA prAyogika saMgha saMcAlita ispitAla ane prasUtigRha jovA gayA. amadAvAdathI pAMca DaoNkTaro dara ravivAre Ave che ane judA judA dardInI tapAsa karI davA Ape che. savAramAM prArthanA pachI mahArAjazrIe jaNAvyuM ke prAcIna kALamAM kSatriyo, brAhmaNo dvArA janatAnAM kAma thatAM. to te kAma suMdara ane saMskRtine sAcavanAruM banatuM. Aje e rIte kAma karavuM joIe. kaoNMgresa kSatriya saMsthA che, racanAtmaka kAryakaro brAhmaNo che ane gAmaDAM e janatA che. sAdhuo preraka che. A badhAMe kaDI banI saMskRti sAcavavAnI che. eka divasa amadAvAdathI lakSmIcaMda saMghavI, vADIbhAI jamanAdAsa ane rasikabhAI modI mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. chellA divase judI judI saMsthAonI miTiMga rAkhI hatI. temAM kurezIbhAI, phUlajIbhAI, harivallabhabhAI, pratApabhAI, aMbubhAI, navalabhAI, choTubhAI vagere AvyA hatA. grAmaudyogo vize vAto thaI. prAyogika saMghanA pramukha tarIke sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 61
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. ravizaMkara mahArAja hatA paNa teo bhUdAnamAM pUro vakhata ApatA hovAthI rAjInAmuM svIkAravA sUcavela. tethI kurezIbhAInI varaNI thaI. comAsA mATe AdaroDA ane khAMbhaDAnA AmaMtraNa hatAM. temAMthI AdaroDAnI pasaMdagI thaI. aMbubhAIe gorAsu zuddhiprayogano khyAla Apyo. gauzALAnA makAna mATe, pharatA davAkhAnA mATe, sANaMda davAkhAnA mATe ane bAlamaMdira mATe nANA phaMDa ugharAvavA muMbaI javuM ke nahi te aMge vicAraNA thaI. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, ApaNI pAse phaMDa che eTale loko pUchavAnA ke tamArI pAse je dhana che te to vAparo. khUTe tyAre mAgavA Avajo . eTale ema vicAryuM ke je phaMDa AvyuM che temAMthI upalI pravRttio mATe amuka TakA phALe Ave che. teno khulAso karI bAkI khUTatI rakamanI mAgaNI karavI. joke choTubhAInI tabiyata sArI thaze to ja phaMDa mATe muMbaI javAno savAla che. baLadevabhAIe zistabhaMga karyo hovAthI kArobArIe emane rAjInAmuM ApavA sUcavyuM paNa teo rUbarU AvyA nahi. be-traNa vakhata bolAvavA mANasane mokalyA paNa AvyA nahi eTale kArobArIe rAjInAmuM mAMgato TharAva karyo che. e nA Ape to pachI zuM karavuM teno vicAra thaze. ahIM mukhya kAryakartA DaoN. zAMtibhAI che. temane kheDUta maMDaLanI vAta gaLe UtaratI nathI. teo koMgresane ja mukhya mAne che eTale baLadevabhAIne salAha ApI ke tamAre je kahevAnuM hatuM te kahI dIdhuM. have kArobArI pAse javAnI jarUra nathI. baLadevabhAI kArobArIe rUbarU bolAvyA chatAM nA AvyA. ethI mahArAjazrIne ghaNuM duHkha thayuM. saMsthAnI pratiSThA sAcavavI joIe. je kahevuM hoya te bhale kahI zakAya. A duHkhanI vAta rAtre zAMtibhAI ane caMdubhAI rUbarU eka vAgyA sudhI karI. bIje divase A nimitte upavAsa karavAnuM vicAryuM. tA. 13-5-pa7 : rUpAvaTI sANaMdathI nIkaLI rUpAvaTI AvyA. kAryakara bhAIbaheno dUra sudhI vidAya ApavA AvyAM hatAM. aMtara cAra mAIla haze. utAro karamaNabhAInA navA makAnamAM rAkhyo. gAmalokoe bhajanamaMDaLI ane Dhola sAthe sAmaiyuM karyuM. khAsa karIne bharavADa bhAI-bahenono utsAha ati hato. temanI bhakti paNa ghaNI hatI. 62 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtre jAherasabhAmAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke ApaNAM dezanI aMdara gAmaDAM bhaktipradhAna hoya che. samajaNa bahu hoya ke na hoya paNa bhakti hoya che. gAmaDAMno AdhAra varasAda upara hoya che. gAmaDAMmAM rahevA badala kudarate je taka ApI che eno AbhAra mAnavo joIe. gAmaDAMne ApaNe gokuLiyAM kahIe chIe paNa Aje gokuLiyAM rahyAM nathI. jagata TUMkuM thaI gayuM. AnuM kAraNa ApaNe vicAravuM joIe. rastAmAM vazodharA gAma AvyuM. ame sAMbhaLyuM ke sthAnika eka lagnamAM so mANasa jAnamAM AvyAM hatAM. traNa hajAra rUpiyA paiThaNanA lIdhA. bahenonA paisA levAthI mANasa bhikhArI banI jAya che. have bahenoe jAgavuM joIe. kahevuM ke amArA paisA na lezo paNa eTalI jAgRti nathI. gokuLanI vAto Ave che. dahIM, dUdhanI nadIo cAlatI gopIonI goLIo kRSNa phoDatA e zuM batAve che ? zaheramAM dUdha nahotA javA detA. paNa have e gAyo rahI nathI. gocara rahyAM nathI. gAyonI cAkarI karIe nahi, pachI dUdha ochuM Ave. pAka pAke nahi, kA2Na ke olAda UtarI gaI. pachI kahIe ke kaLajuga Avyo. kaLajuga ApaNAM aMtaramAM Avyo che. zaheramAM dUdha vecIe chIe. cA lAvIe chIe. chAza paNa vecIe chIe. goviMda-gopAlanuM nAma laIe chIe paNa bheMsapAla ane bhesavindanuM kAma karIe chIe. te choDavuM joIe. tamArA badhAnI lAgaNI joIne AnaMda thAya che. tA. 15-5-57 : ziyAvADA tA. 14mIe carala eka divasa rahIne ziyAvADA AvyA. aMtara sADA sAta mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. gAmaloko svAgata mATe sAme AvyA hatA. ahIM bAbubhAI jazabhAI, kaoNMgresa saMgaThana samitinA sabhyo maLavA AvyA. temAM bAbubhAI, manubhAI paTela, utsava parIkha, kAMtilAla ghiyA vagere amadAvAdathI AvyA hatA. teo khAsa karIne kaoNMgresane saMgaThita karavA mATe zuM pagalAM levAM joIe tenI salAha mAMgatA hatA. mahArAjazrIe kahyuM ke kaoNMgresane majabUta banAvavA mATe racanAtmaka ane kaoNMgresanI bahA2nA paribaLono sahAro levo joIe. khAsa karIne gAmaDAMnI prajAne AtmIyatA lAge te rItanA grAmasaMgaThano racAya to ja kaoNMgresa binakharcALa dIpe. cUMTaNI laDI zakaze. sArA mANaso AvI zakaze ane kaoNMgresarAja sthira rIte kAma karI zakaze. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 63
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ samitinI carcAmAM e vAta AvI ke bhUmidAnavALAo Aje je rIte kAma karI rahyA che e kaoNMgresane nabaLI pADavAnuM ane vighAtaka baLone ADakatarI rIte Teko ApavAnuM kAma kare che. mahArAjazrIe e badhAnI sAthe vidhAyaka rIte kAma levA salAha ApI. aMbubhAIe eka lekhita nivedana paNa ApyuM. samitine bIjI keTalIka vAto lakhIne paNa ApI che. grAmasaMgaThananI vAta darekane gaLe Utare che. kaI rIte kAma goThavavuM e ja savAla che. vaLI, e vAta upalA tharanA lokone gaLe utarAvavI joIe. jayAre mahArAjazrI nIcenA pAyAnA mANaso ke je e vAta samajavA prayatna kare che evA nAnA nAnA kAryakaro samajIne uparanAne samajAvaze, tyAre sAcuM baLa Avaze. lagabhaga aDhI kalAka vAtacIta thaI. tA. 16-5-pa7 : jholApura ziyAvADAthI nIkaLI jholApura AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. utArI paMcAyata kacerImAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA sArI thaI hatI. tA. 17, 18-5-pa7 : bakarANA jholApurathI nIkaLI bakarANA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro jayaMtIbhAI zAhane tyAM rAkhyo hato. gAmalokoe svAgata karyuM. baLadevabhAI sAthe hatA. teo kheDUta maMDaLanI kArobArI samakSa hAjara thayA ane enA duHkha badala mahArAjane upavAsa karavo paDyo e aMge vAto karI. emane potAnI bhUla samajAI. mahArAjazrIe kahyuM ke ApaNe vyakti karatAM saMsthAnuM mahattva vadhAravuM joIe, vyaktiniSThAthI keTalIya kharAbIo pedA thAya che. tamAre saMsthA sAme AvavuM joIe ane potAnA je vicAro hoya te rajU karavA joIe. vicAro rajU karavAnI svataMtratA darekane hovI joIe. eTale tamane lAgatuM hoya ke bhUla thaI che to tamAre maMDaLane e bAbatano patra lakhI jaNAvavo joIe. AnAthI eka sAro cIlo paDaze. rAtre jAherasabhA rAkhI hatI. tA. 19, 20-5-53 : vasavA bakarANAthI nIkaLI vasavA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. 64 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaleTAnA keTalAka kheDUto maLavA AvyA. teo varSothI jamIna kheDe che eTale kAyamI gaNotiyA che. paNa darabAre emane bhaya, lAlacathI cAlu gaNotiyA tarIkenA hakko lakhAvI lIdhA che enI carcA karI. tA. 21-5-pa7 : liyA vasavAthI liyA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro gAMDAbhAInA utAre rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. bharavADa, harijana, koLIpaTela vagere sau kheDUto AvyA hatA. tA. 22-5-pa7 : karakathala liyAthI karakathala AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. utAro paMcAyatamAM rAkhyo hato. gAmalokoe svAgata karyuM. A sAthe kheDUta maMDaLanuM jina thayuM che. tenI mulAkAta lIdhI. chavvIsa hajAramAM makAno, enjina vagere sAthe kharIda karyuM che. A sAla lagabhaga chasso gAMsaDInuM kAma thaze. rAtre sabhA rAkhavAnI hatI paNa vAvAjhoDuM ane varasAda thayo eTale baMdha rAkhyuM. prANabhAI zAha, bhalAbhAI rabArI amArI sAthe hatA. tA. 23-5-pa7 : hAMsalapura karakathalathI nIkaLI hAMsalapura AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro paMcAyatagharamAM rAkhyo hato. gAmalokoe svAgata karyuM. ahIM kheDUtamaMDaLa saMcAlita sosAyaTI che. tenuM potAnuM makAna UbhuM karyuM che. ahIM seTezvara mahAdevanuM prakhyAta maMdira che. zrAvaNa mAsamAM meLo bharAya che. muninI zeTha kahevAya che te taLAva poNo mAIla dUra che. tA. 24, 25, 26-5-pa7 : viramagAma hAMsalapurathI nIkaLI viramagAma AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro tAlukA samitimAM rAkhyo. kAryakaroe svAgata karyuM. rastAmAM bajANiyA lokonuM eka paruM AvyuM. te lokono Agraha hato ke amAre tyAM thoDo vakhata bApu padhAre. teoe Dhola, paDaghama ane mazakanA suMdara sarodo sAthe sAme AvI svAgata karyuM. mahArAjazrIe temane dArU, mAMsano upayoga nahIM karavA ane bALakone bhaNAvavA temaja khetI, gRhaudyoga vagere karavA jaNAvyuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 65
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ bapore trikamabhAI ra. paTela maLyA. temaNe tAlukAnA kAmonI vAto karI. zrI choTAlAla bhaTTa, puruSottama parIkha, madanabhAI jozI vagere alagaalaga vyaktigata maLyA ane tAlukAnA kAryakaro vaccenA matabhedonI vAto karI. bIje divase baporanA kharIda-vecANa saMghanI mulAkAta lIdhI. tyAMthI somAbhAI jhAlA sAthe hAusiMga sosAyaTInI jamIna jovA gayA ane tyAMthI bhaMgIvAsamAM gayA. tyAMnA vikAsa kendramAM badhA bhAIo maLyA. mahArAjazrIe pravacana karyuM ane bhaMgI bhAIonI hAusiMga maMDaLInA makAno joyAM. zrI chabIlabhAI (bhaMgIbhAI)ne tyAMthI gocarI laI mukAme AvyA. rAtre prArthanA pachInA pravacanamAM kaoNMgresane preraka-pUraka baLo majabUta banAvaze te mATe tene samarthana ApavA uddhodhana karyuM. chelle divase thuleTAnA kheDUto kAyamI hakka ane gaNota aMge maLavA AvyA. temanI sAthe pU. mahArAjazrIe tathA aMbubhAIe vigate vAto karI. mArgadarzana ApyuM. tA. 27-5-pa7 : bhojavA viramagAmathI nIkaLI bhojavA AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. bapore gAmaloko sAthe sthAnika praznottarI ane kheDUta saMgaThanonI vAto karI. rAro jAherasabhA thaI. tA. 28-5-pa7 : kAlIyANA bhojavAthI nIkaLI kAlIyANA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. lokoe svAgata karyuM. rAtre sabhA sArI thaI. tA. 29, 30-5-57 H jhuMDa kAlIyANAthI nIkaLI jhuMDa AvyA. aMtara be mAIla haze. rAtre jAherasabhA sArI thaI. tA. 31-5-pa7 : goraiyA jhuMDathI nIkaLI goraiyA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. gAmalokoe svAgata karyuM. ahIMnA eka paThANa bhAInI jamIna pAkistAnamAM rahI gaI che. teno badalo temane maLato nathI. te aMge mahArAjazrIne phariyAda karI. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjazrIe temanI vAto zAMtithI sAMbhaLI. bhavAnajI arajaNa khImajI ane jayAbahena zAhane kAgaLa lakhI Apyo. tA. 1-6-57 : vaDagAsa goraiyAthI nIkaLI vaDagAsa AvyA. aMtara cAra mAIla. tA. 2, 3-6-57 : vaNI vaDagAsathI nIkaLI vaNI AvyA. aMtara traNa mAIla haze. tA. 4, 5, 6-6-57 : rahemalapura vaNIthI nIkaLI 2hemalapura AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro sahakArI khetI maMDaLanI oNphisamAM rAkhyo. gAmalokoe svAgata karyuM. ahIMnI khetI maMDaLIe sArI pragati karI che. tA. 7-6-57 : sokhaDI 2hemalapurathI nIkaLI sokhaDI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. gAme svAgata karyuM. ahIM lokoe be sAdhubAvAne khUba mAryA hatA. kAraNamAM bALakone uThAvI jAya che evI aphavAthI mArelA. A bAvAoe mahArAjazrIne phariyAda karI. mahArAjazrIe temane AzvAsana ApyuM ane gAmalokone Thapako Apyo. eka jAhera nivedana bahAra pADyuM ane bhArata-sevaka samAjane AnI vigata lakhI jaNAvI. tA. 8-6-57 : sacANA sokhaDIthI nIkaLI sacANA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. ahIM gAmalokoe bahu dhyAna na ApyuM. sagavaDa paNa barAbara na karI eTale ke amArA AgamanamAM ocho rasa dharAvyo. paraMtu mahArAjazrIe to temane premathI dhArmika vAto karI ane gerasamaja dUra karavA jaNAvyuM. tA. 9, 10-6-57 : chAroDI sacANAthI nIkaLI chAroDI AvyA. aMtara sADA cAra mAIla haze. rAtrisabhA sArI thaI. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 67
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 11-6-57 : iyANAvAsaNA chAroDIthI nIkaLI iyANAvAsaNA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. ahIM DaoN. zAMtibhAI ane maNibahena maLavA AvyA. tA. 12-6-pa7 : kolara iyANAvAsaNAthI nIkaLI sANaMda kolara AvyA. aMtara ATha mAIla haze. ahIM leuvA paTela maMDaLavALA jIvAbhAI prAgajIbhAI paTela ane bIjA AgevAno maLavA AvyA hatA. tA. 13 thI 29-6-57 : vAghajIpurA kolarathI nIkaLI vAghajIpurA AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. utAro vADIbhAI jamanAdAsanA khetaramAM rAkhyo. vADIbhAI ane tArAbahena mahArAjazrI rahyA tyAM sudhI lagabhaga saLaMga rahyAM. bALako paNa AvatAM jatAM rahyAM. temanI zraddhA-bhakti jaNAI AvatAM hatAM. tA. 15mIe gujarAta pradeza kaoNMgresa samitinI miTiMga ahIM maLI gaI. lagabhaga trIseka sabhyo AvyA hatA. DhebarabhAI AvavAnA hatA paNa khAsa kAraNane laIne na AvI zakyA eTale potAno patra laIne khAsa dUta tarIke zrI chaganabhAI jozIne mokalyA ane tAra paNa karyo. A temanI kALajI batAve che ke prasaMgamAM maganabhAI ze. paTela, maganabhAI ra. paTela, ThAkorabhAI desAI, nAnubhAI derAsarI, manubhAI zAha, jAdavajI modI, moLAvALA, caMdrakAnta bhaTTa, bAbubhAI jazabhAI, khaMDubhAI desAI ane traNeka baheno vagere AvyA hatA. lagabhaga sADA sAta kalAka koMgresa ane kheDUtamaMDaLonI nIti vize carcAo cAlI. chevaTe e vastu saune lakhavI ke prAyogika saMghanI doravaNIvALA cUMTaNI vageremAM matabheda paDe to kaI rIte nikAla rAkhavo te aMge carcA cAlI. mahArAjazrIe baMne pakSo baLe sabhyothI nikAla lAve ema jaNAvyuM. jayAre e bhAIo samitinA pramukha je nirNaya kare tene mAnya kare evo mata darzAvyo. e carcAo samaya thaI javAthI adhUrI rahI. miTiMga AMbAnA vRkSa nIce jAmaphaLanA bAgamAM suMdara vAtAvaraNamAM maLI hatI. vADIbhAIe suMdara sarabharA karI. zIkhaMDapurI ane bAjarInA roTalA dUdhathI sau khuza thayA. 68 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo prazna vizvavAtsalyamAM kAma karatA zrI abhayasiMha kavino hato. temane jatI vakhate vADIbhAIe kaMIka rakama ApavA kaheluM. joke saMsthAe to spaSTa nA ja pADelI. chatAM kavi makAna khAlI karatA nahotA ane trAgu karavA jevuM karatA hatA. eTale vADIbhAIe saMsthA vatI A vAta karelI. vADIbhAInI dalIla e hatI ke makAna mAre nAme che. bhADuAta maiM rAkhyo che. tene huM kahuM tyAre khAlI karavuM joIe. te na kare to mAre tene mATe kAyadesaranAM pagalAM levAM joIe. have te kaMI paNa rakama meLavavAne adhikArI nathI. mahArAjazrIe kahyuM ke, sArA hetu mATe kharAba sAdhanano upayoga ApaNe na karI zakIe. vaLI tamArI ane kAmanI vacce saMsthA Ave che. saMsthAne nimitte kAryAlayamAM rahyA che eTale prazna naitikatAno hato te vicAravuM joIe. jo e bhAI makAna khoTI rIte khAlI na karatA hoya to traNe rastA hatA. eka to samajAvaTano, samajAvaTathI nA mAne to zuddhiprayoga karI hRdaya parivartanano ane trIjo polIsa dvArA kAyadesara khAlI ka2vAno A traNamAMthI eka paNa rasto nahIM letAM tene amuka rakama ApavAnuM vacana ApI makAna khAlI karAvyuM. to have tamAre kAM to tene samajAvI nyAya samajAvavo ane kAM to yogya rakama ApI devI. vADIbhAIne vyavahArika rIte A vAta gaLe UtaratI nahotI, paNa chevaTe vicAra karatAM temane satya samajAyuM. have kavine patra lakhI pUchAvI yogya karaze. baporanA bAvalA mocI maMDaLanA bhAIo maLavA AvyA hatA. temanI muzkelI laoNna aMgenI hatI ane cAmaDAno hAthe taiyAra karela mAla upara myu. TekSa nA le te mATe prabaMdha thavo joIe vagere vAto karI. kurezIbhAI sAthe temanI mulAkAta goThavI ApI. kurezIbhAI, surAbhAI, pUMjAbhAI, prANabhAI vagere bapo2nA AvyA. miTiMga AMbA nIce suMdara vAtAvaraNamAM maLI hatI. mahArAjazrIe tA. 157-57nA roja gujarAta pradeza kaoNMgresa samitinI kAryavAhaka sabhA vAghajIpurA mukAme potAnA sAMnidhyamAM maLI. teno vigate khyAla ApatAM jaNAvyuM ke sabhAnI zarUAtamAM ja zrI khaMDubhAIe kahyuM ke bhAla naLakAMThAnA jevAM racanAtmaka kheDUta maMDaLonuM alaga astitva pradeza samitie pAMca varSa pahelAMthI svIkAreluM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 69
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. vadhAre spaSTatA DhebarabhAI AvatI kAle AvavAnA che, tyAre thaI jaze. A bolatA hatA tyAM ja zrI ThAkorabhAI UbhA thaIne bolyA - amAre vyavahAramAM muzkelI che. sAmAjika, Arthika bAbatomAM svataMtra nItino meLa kevI rIte paDaze? te savAla che. maganabhAIne mATe upavAsa karavA paDyA. te baLAtkAra che. vagere vAto karI. DhebarabhAIne sIdhuM lakhe che. teo munizrIthI aMjAI jAya che. vagere sUratanA cokhAvALA bharUcanA caMdrakAMta gAMdhI vagerenuM valaNa maMDaLa tarapha sahAnubhUtivALuM lAgyuM. bAbubhAI jasabhAI, ThAkorabhAI ane maganabhAI ra. paTelane alaga kheDUta maMDaLonI vAta gaLe UtaratI nathI. sAMjanA teo chUTA paDyA. e pahelAM eTaluM thayuM ke prAyogika saMgha saMcAlita kheDUta maMDaLo koMgrese mAnya karavAM. paNa keTalAka praznomAM jayAre matabheda paDe tyAre e bhAIonuM sUcana e hatuM ke jillA samitinA pramukha je nirNaya Ape, te baMnee mAnya rAkhavo. ethI AgaLa pradeza samitinA pramukha AgaLa apIle jaI zake paNa mahArAjazrIno Agraha e rahyo ke be pradeza samitinA sabhyo ane be grAmasaMgaThananA sabhyo maLI praznano nikAla lAve. chevaTe bahumatIthI nirNaya le agara ciThThI nAkhIne nirNaya le. ATalo prazna adhUro rAkhI e sau chUTA paDyAM. paraMtu sAMjanA chApAmAM vAMcyuM ke sAmAjika, Arthika nItinI svataMtratAvALA paNa rAjakIya mAtRtva kaoNMgresane ApanArAne pradeza samiti mAnya nahIM kare. A vAMcIne saune AMcako lAgyo kAraNa ke ThAkorabhAIe te ja divase kaheluM ke Apa vizvavAtsalyamAM je lakhavAnA ho te batAvIne chApo to sAruM. eTalA mATe teo tA. 22-7-pa7nA roja nAnubhAI derAsarI ane eka bahena sAthe AvI lakhANa vAMcI gayA. keTalAka zabdo mahArAjazrIe sudhAryA paNa kharA ane tyArapachI A nivedana AvyuM, tethI AghAta lAgyo. A to eka jAtano dago kahevAya. kAM to temaNe 16mI tArIkhe ja potAnuM je maMtavya hoya te bahAra pADavuM joItuM hatuM ane kAM to tA. 1lIe vizvavAtsalyamAM lakhANa Ave. tyArapachI javAbarUpe bahAra pADavuM joItuM hatuM paNa kazuMya nahIM karatAM sabhAmAM je nakkI thayuM hatuM tenAthI juduM ane prathama mahArAjazrInuM vAMcana vAMcI lIdhA pachI je chApavuM hatuM te chapAvI lIdhuM. paheluM chapAvI levAnI utAvaLa karI e dagA jevuM karyuM gaNAya. je kaoNMgresane nAme zobhatuM nahotuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ A nivedana pachI phUlajIbhAI vagerenA pratyAghAto bahu sArA nA paDyA. kAryakarone paNa nA gamyuM. sAMjanA sau chUTA paDyA. surAbhAI, pUMjAbhAI ane saratAnabhAI rokAyA. rAtre temanI sAthe vAto thaI. gopAlaka khetI maMDaLIo sthapAya che ane jamInomAM vAMdhA paDe che. eTalA mATe evuM nakkI thayuM ke kheDUta maMDaLanA kAryakarane gopAlaka maMDaLe jamIna vaheMcaNI vakhate hAjara rAkhavo ane salAha-saMpathI kArya patAvavuM ema vicAryuM. bIje divase savAre teo sau gayA. tA. 29-6-57 : moraiyA vAghajIpurAthI sAMjanA sADA traNa vAge nIkaLI moraiyA AvyA. vAdaLAM caDhelAM hatAM paNa sukharUpa AvI gayA. aMtara sADA cAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. tArAbahena ane bALako vagere TheTha sudhI vidAya ApavA AvyAM hatAM. tA. 30-6-57 : maToDA moraiyAthI nIkaLI maToDA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro DAhyA UkAnA makAnamAM rAkhyo hato. AdaroDAmAM cAturmAsa praveza tA. 5-7-57 thI tA. 7-11-53 tA. 1-7-57 : maToDAthI nIkaLI sAMjanA rAta ranoDA rokAI savAranA AdaroDa AvyA. aMtara sADA cha mAIla haze. utAro pathAbhAInA meDA para rAkhyo hato. gAmalokoe suMdara svAgata karyuM. dhUna bolAvatAM saraghasa AkAre sau nivAse AvyA. AvIne prAsaMgika kahyuM. sANaMdathI maNibahena ane baLadevabhAI AgaLathI AvyA hatA kAraNa ke ahIMno bhaMgI prazna je hato te pate nahi to mahArAjazrI anAja levAnA nahotA paNa mahArAjazrI rUbarU jemane je ApavAnA hatA temane ApI dIdhA eTale e prazna patI gayo. sAMjanA dhaMdhUkAthI hi2bhAI zAha, saratAnabhAI ane jIvApuranA be kheDUto jamIna aMgenA praznamAM salAha levA AvyA hatA. temane mArgadarzana ApyuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 71
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtre bhaMgIbhAIo mahArAjazrI pAse AvyA. temane dareke alagaalaga khetI karI che. jayAre gaye varSe mahArAjazrI AvyA tyAre saMyukta khetI karavAnuM nakkI karyuM hatuM. jo saMyukta khetI kare to ja kAryakaro rasa laI zake ane devuM ochuM karI zakAya. paNa A lokoe manasvI rIte cAra joDI baLada vasAvyA. be joDI vasAvyA hota to kharca ocho thAta ane bacata vadhAre thAya. vaLI bIjI bhUla e karI ke jagannAthajInA maMdira taraphathI dAnamAM maLela vAcharaDo je rUpiyA 100 mAM vecI nAkhyo ane badalAmAM rUpiyA 60no DhAMDho lAvyA. bAkInA 40 rUpiyA lagnanA kharcamAM vAparyA. mahArAjazrIe e bhAIone sakhata Thapako Apyo ane kahyuM ke vAchaDAnA mAlika tame nathI, te tamArAthI nA vecI zakAya. vaLI cAra sAMtI ATalI ochI jamInamAM karyA. A rIte tamAro udhdhAra kevI rIte thaze ? tame vacana to pALatA nathI. maNibahene paNa AvA Arthika praznomAM paDIne bhUla karI che. vagere vAto karI ane saMyukta khetI karavI che ke nahi, teno AvatI kAle bhegA maLI javAba ApavA kahyuM . roja savA2nI prArthanA, prAsaMgika ane rAtre jAhera prArthanA pravacana niyamita rahetAM hatAM. divase koI vAra sabhA rAkhatA. bAkI to AjubAjunA gAmaDAnA prazno AvatA, tenI carcAo thatI. tA. 7-7-57 : Aje dilhIthI naMdalAla pArekha maLavA AvyA. teo gAMdhI smAraka nidhimAM kArya kare che. temaNe gAMdhI nidhinI keTalIka vAto karI. nANAno bhAre durupayoga thAya che te badala duHkha vyakta karatA hatA. Aje bhaMgI bhAIo AvyA. temane traNa sAMtI rAkhI bAkInA be baLada vecI nAkhavAnuM nakkI karyuM che. khetInI Upaja Ave temAMthI khetInA upayoga sivAya, khAvA mATe have pachI koI upADa nahIM karavAnuM nakkI karyuM che. khAvA mATe alaga majUrI karI anAja meLavI levuM. Ama bacata vadhaze ane tenA lIdhe devAmAM pUraka thaze. A vAta sAMbhaLI mahArAjazrIne saMtoSa thayo ane gaI kAle kaDaka thayelAM te badala kSamA yAcI. bAvaLAthI mocI maMDaLInA bhAIo sahakArI maMDaLI badalavA aMge vAta-cIta karavA AvyA hatA. 72 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 8-7-pa7 : Aje mANasAvALA kezubhAI, bherI'nA taMtrI maLavA AvyA. temaNe bherImAM vAghajIpurAnI gujarAta pradeza koMgresano ahevAla Apyo hato. e sAco hato ke nahi ! e tapAsavA AvyA hatA. mahArAjazrIe tA. 15mIe gujarAta pradeza kaoNMgresa sAthenI kAryavAhI saMbhaLAvI. A rIte koMgresI bhAIo je loko emane sAtha Ape che temane dhakko mAre che ane tarachoDe che, temane apanAvavAnI vAto kare che. mahArAjazrIe kahyuM, "temanI muzkelI haze paNa koMgresane AMtararASTrIya kSetro kAma karavuM haze to teNe sAmAjika, Arthika bAbato grAmasaMgaThanone soMpI haLavAza meLavavI paDaze. Ama karavAthI virodhI pakSanA asaMtoSamAMthI te bacI jaze ane pUraka baLa maLaze. bIjI vAta, koMgresI bhAIo ApaNane game teTalAM tarachoDe to paNa ApaNe kaoNMgresane tattvathI pakaDI che eTale ene choDavAno prazna raheto nathI. vyaktione lIdhe koMgresa nidAya che. temAM pheraphAra thavo joIe.' mahArAjazrIe potAnA aMtaranI eka vAta karI - AjanI paristhiti jotAM gujarAta koMgresa have bahu najadIka Ave tema lAgatuM nathI. eTale muMbaI rAjyamAM mahArASTra, karNATaka vagere ThekANe jaI grAmasaMgaThano UbhAM karI baLa vadhAravuM joIe. mahArASTramAM zetakarI pakSa pahelAM koMgresa sAthe hato. hamaNAMthI chUTo paDyo che. jude jude ThekANe amuka gAmonAM jUtha vacce grAmasaMgaThananA prayoga UbhA karavAthI tenI asara rAjaya ane pradeza upara paDaze. tA. 9-7-pa7 : Aje amadAvAda jillA lokala baoNrDanA amaladAro mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. tA. 10-7-57 : Aje pAlanapurathI harasiMha cAvaDA ane tharAnA maphatalAla ane bIjA eka bhAI maLavA AvyA. emaNe pAlanapuranI rAjakIya ane sAmAjika paristhitino khyAla Apyo. eo pahelAM sevAdaLamAM kAma karatA hatA paNa have koMgresanuM uparanuM sakriya kAma choDIne racanAtmaka kAma karavA tarapha vaLyA che. mahArAjazrIe kahyuM ke tethI pariNAma e Avaze ke amuka tattvonA hAthamAM kaoNMgresa jaze eTale ApaNe beu bAjuthI kAma levuM joIe. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 73
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ grAmasaMgaThanone jora ApavuM joIe. jI. jI. mahetAne eka vAra bolAvI lAvavA kahyuM. tA. 13-3-pa7 : Aje khAMbhaDAvALA pitAMbara paTela AvyA. khAMbhaDAmAM kAThI ane kaNabI vacce gaI tArIkha 10mIe tophAna thayuM ane baMne pakSe traNacAratraNacAra mANaso sArI rIte ghavAyA. baMne pakSanA mANaso davAkhAnAmAM amadAvAda che. baMne pakSe phojadArI karI che. kAThI lokono trAsa varSothI che. e koma ajJAna ane jhanUnI che. nAnacaMdabhAIne A tophAna thavAnA bhaNakArA vAgatA ja hatA. pitAMbarabhAIe kalekTarane arajI ApI che. temAM kAThI lokonA bhUtakALanA kautuka, baLAtkAra ane cAlu trAsa varNavIne rakSaNa mAgyuM che. maganabhAI paTelane paNa badhI vAtothI mAhitagAra rAkhyA che. Aje nAnacaMdabhAIno patra sAraMgapurathI hato. temane mahArAjazrIe evI salAha ApI che ke, baMne pakSa sarakAramAM gayA che. baMne vargoe kAyado hAthamAM lIdho che eTale gAmane Thapako ApI jhaghaDo AgaLa na vadhe te mATe TANeka divasanA upavAsa karavA. temanI icchA para choDyuM che. jarUra paDe to jayaMtIbhAIne dhoLakAthI bolAvavA paNa kahyuM che. vIrAbhAI ane harivallabha mahetA guMdInI corI aMge vAto karavA AvyA hatA. carcAne aMte ema vicArAyuM ke je tALu cora pAchuM nAkhI gayo che te cAvIthI kholyuM che ke toDI nAkhyuM che? tenI TheTha thANe jaIne tapAsa karavI ane pyAraalI beMkamAM paisA bharavA gayelA ke nahi (ke samaya thaI javAne kAraNe kArakune nA pADelI) tenI tapAsa karavI. jo tALuM kholAyela hoya to koI gharano ja mANasa hoya ema zaMkA majabUta bane ane e rIte tapAsa AdarAya. baporanA teo gayA. Aje khAMbhaDAnA rahiza paNa amadAvAdamAM zikSakanI nokarI karatA kAThI mokAbhAI maLavA AvyA. temaNe potAnA kAThI bhAIo je rItanuM vartana karI rahyA che te badala khUba du:kha vyakta karyuM. A kaNabI ane kAThInA dhIMgANAmAM prathama doSa kAThIno hato ema kahyuM. tA. 3jIe eka kAThIe eka kaNabInA chokarAne mAravA prayatna karelo. te uparathI kaNabIoe kAThIo upara cepTara kesa karelo. tyArathI kusaMpanI havA cAlatI hatI. 74 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - cha
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ temaNe kahyuM, 10mI tArIkhe e amarasiMhabhAIno chokaro sAMtIethI Avato hato tyAre eka kAThInA chokarAe teno paroNo UMcakI lIdho. A upa2thI chokarAno 62 varasano bApa Thapako ApavA jato hato. hAthamAM kaMI hatuM nahi, mAthuM ughADuM hatuM. tyAM ja rastAmAM eka kAThInA chokare mAthAmAM lAThI phaTakArI DosA paDI gayA. eTale temanA chokarA je najIka hatA teo doDyA. pachI to hohA thaI. baMne pakSo ekaThA thayA ane mArAmArI cAlI. cAra cAra mANaso baMne pakSanA ghavAyA. Ama verajhera AgaLa cAlyuM. Aje khAMbhaDAvALA amarasIbhAI AvyA hatA. temane kAThIo sAthenI takarAramAM vAgyuM hatuM. mAthAmAM ghA thayo paNa have rUjha AvI jaze ema lAge che. teoe tyAMnA banAvanuM bayAna ApyuM. kAThInA chokarAe potAnA dIkarAno paroNo khUMcavI lIdho. takarAra jematema karAvavI hatI. chokaro ghera Avyo. potAne gusso caDhyo eTale dhAriyuM laIne bahAra nIkaLyo paNa temanA bApue aTakAvyo. kahyuM, huM jaIne Thapako ApI AvuM chuM. kAThI moDAbhAInI vahue kahyuM, tyAM javA jevuM nathI. paNa bApAe kahyuM, mAre koInI sAthe vera nathI eTale ughADe mAthe gayA. rastAmAM ja eka kAThInA chokarAe mAthAmAM DAMga phaTakArI, bApA paDI gayA. eTale huM (amarasIbhAI) doDyo. mAro chokaro Avyo to tenA mAthAmAM paNa vAgyuM, te paDI gayo. mane mAthAmAM dhAriyuM vAgyuM, cakkara AvI gayAM paNa sthira thaI gayo. pachI to meM dhAriyuM vIMjhavA mAMDyuM. AvI jAo jene AvavuM hoya te... ne pachI to loko AvI pahoMcyA. kAThIo paNa baMdUka vagere laIne AvyA ane paDakAryAM ke, Ameya maravuM to che ja. AvI jAva.. jene AvavuM hoya tene pachI chUTA paDyA. ghAyalone davAkhAne lAvyA. nAnacaMdabhAIe khAMbhaDAnI zuddhi arthe traNa upavAsa sAraMgapuramAM zarU karyAM. Aje javArajathI kAnabhAI jAdava sahakArI maMDaLIno hevAla chApavAmAM mahArAjazrIno saMdezo levA AvyA hatA. Aje baporanA aMbubhAI, phUlajIbhAI, vIrAbhAI, jayaMtIbhAI, raMbhAbA, bhaDiyAdanA be bhAIo kesubhAI, haribhAI vagere AvyA. to gujarAta pradeza samitinI kAryavAhI mahArAjazrIne maLI teno ahevAla gujarAta sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 75
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ samitie kheDUta maMDaLane amAnya karatuM nivedana bahAra pADyuM te aMge carcAo cAlI. morArajIbhAInA AvelA patro vAMcI saMbhaLAvyA. saune lAgyuM ke A rIte koMgresa potAnI pakaDa rAkhavA je kaMI karI rahI che tethI tene ane gAmaDAMne nuksAna che. saMtabAlajI ane kheDUtamaMDaLa alaga che jayAre kaoNMgresI bhAIo eka mAne che eTale goTALo thAya che. A aMge madhyastha prAMtika maMDaLa eka nivedana bahAra pADaze. bIjuM phUlajIbhAI aMge tA. 25mInA saMdezamAM eka lakhANa AvyuM che. te kheDUta maMDaLa aMge gerasamaja phelAvanAruM che. te aMge vizvavAtsalyamAM phUlajIbhAIe khulAso karato patra lakhyo. tyArabAda anAjanA bhAvo mATe je azoka mahetA samiti nImI che tene memorenDamAM ApavA carcAo cAlI. A carcA rAtre prArthanA bAda paNa cAlu rahI hatI. Aje savAranA sADA sAta vAgyAthI kheDUta maMDaLa ane kaoNMgresa pradeza samitie ApelA nivedano aMge jayaMtIbhAIne je nivedana lakhyuM ane madhyastha samitie maMjUra karavAnuM hatuM tenA upara carcAo thaI. pachI anAja bhAvo mATe azoka samiti taraphathI je praznAvalI AvI hatI tenA javAba maMDaLe lakhyA che e upara carcAo cAlI. bapora pahelAM navalabhAI, harivallabhabhAI, pratApabhAI ane bIjA kArobArInA kheDUto AvI gayA hatA. bapore miTiMga zarU thaI. navalabhAIe traNa TharAvo mUkyA. eka to aMgrejI je 5, 6, 7nA dhoraNathI kamI karyuM che, tene pharIthI dAkhala karavAnI vAto cAle che, te gAmaDAM mATe bhAre nuksAnakAraka che. bhAratanA baMdhAraNamAM 14 varasa sudhInI uMmaramAM prAthamika zikSaNa pharajiyAta ane maphata ApavA ThareluM che. jo pa, 6, 7 dhoraNamAM aMgrejI dAkhala thAya to aMgrejI mAdhyamika zikSaNa thaI jAya che eTale pharajiyAtamAMthI bacI jAya che. vaLI mAdhyamika zikSaNa zaheromAM maLe eTale gAmaDAMno sAta dhoraNanA vidyArthI hAIskUlamAM dAkhala thAya to pAMcamI gujarAtIthI pharI zarU thAya. eTale zrImaMta loko cAra gujarAtI pAsa karIne tarata zaheranI hAIskUlamAM dAkhala karaze. pariNAma e Avaze ke pAMca, cha, sAta gujarAtI dhoraNa dhIme dhIme baMdha thaze. pAyAnI 76 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ keLavaNI paNa baMdha thaze ane gujarAtInI phI 8 AnA che tene badale aMgrejInI phI traNa rUpiyA thaze. vaLI, gujarAtI, hiMdI bhASAnI pratiSThA vadhaze nahi. (2) dArUbaMdhI rad karavA mATe virodha pakSo jorazorathI pracAra kare che. ghera ghera gaNAya che. e bahAnuM batAve che paNa jAhera rIte to baMdha che ja. eTale te koI rIte baMdha na thavI joIe. - bIjA kAmomAM sANaMdanA bhAIe kheDUta maMDaLanI zista nahIM pALelI. tethI temane rAjInAmuM ApavA kaheluM. chatAM temaNe nA ApyuM eTale evuM TharAvyuM ke, navA varasamAM baLadevabhAIne kheDUta pratinidhi tarIke che. pra. tarIke na levA ane maMDaLa sAme je azistabharyuM valaNa lIdhuM te badhA ThapakAnI noMdha laI maMDaLanA mukhya kAryakaro temane patra lakhe. eka-eka upavAsano zuddhiprayoga karaze. maMDaLanI oNphisamAM corI thaI. te bAbatamAM nirNaya letAM khUba carcAo thaI. badhAMne vahema .......... upara Ave che. mahArAjazrIne paNa emanA upara zaMkA che. bhUtakALamAM temaNe AvI ghaNI bhUlo karelI che, paNa cokkasa purAvA sivAya doSita kema TheravavA ? eTale be vikalpa sUcavAyAM : eka to temane nirdoSa mAnI amaryAdita mudatano AzramavAsIoe zuddhiprayoga karavo. agara to temane oNphisa kAmathI chUTA karavA. chevaTe zuddhiprayoga karavAnuM TharAvyuM. sAMjanA traNeka vAge lokala borDanA pramukha DaoN. choTAbhAI ane ciloDAvALA mohanabhAI mahArAjazrIne maLavA AvyA. zrI DhebarabhAI paNa AvavAnA che eTale rasto joI levAya e dRSTi paNa hatI. beeka kalAka mahArAjazrI sAthe ghaNI vAto thaI. DaoNkTaro potAnA svArtha mATe keTalI kharAba davAo vApare che te kahyuM. pIMpaLaja ane zAhavADI gAmo, je amadAvAdanA gaTaranA pANIthI herAna thatAM hatAM teoe zrI zAMtilAla zAhane najare batAvyuM ane teonA prayatnathI e gAmone bIje pheravavAnI vyavasthA thaI. zrI DhebarabhAI somanAtha melamAM AvavAnA hatA eTale cAra vAge Utare to kadAca vahelA AvI zake ane ArAma laIne Ave to ATha vAge Ave. gAmaloko, kheDUta maMDaLanA AgevAna pratinidhio, harijano vagere sau taiyAra thaIne taLAvanI pALa upara beThAM hatAM. lagabhaga ATha vAge sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ temanI moTara AvI. sau prathama goviMdabhAInI dIkarIe kumakuma tilaka karyuM, pachI eka harijane AMTI paherAvI pachI meM AMTI paherAvI. mane oLakhI lIdho. "kema maNibhAI AvyA ne ?" pachI mIrAMbahene gAma taraphathI, vIrAbhAIe, phUlajIbhAIe vageree AMTI paherAvI. pachI cAlatA saraghasa AkAre gIto gAtAM nivAsasthAne AvyA. nIce mahArAjazrI temane AvakAravA mATe taiyAra thaIne ja UbhAM hatA. prathama banne jaNa sAmasAme bAthamAM laI bheTI paDyA pachI loko sabhAnA rUpamAM goThavAI gayA. DhebarabhAI sAthe yuvaka koMgresanA maMtrI cImana paTela, lokala baoNrDanA pramukha DaoN. choTubhAI, maMtrI nalinabhAI vagere hatA. prAraMbhamAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke jyAre jayAre DhebarabhAIne maLavAnuM thAya che tyAre eka prakAranI AtmIya lAgaNI janme che. enI koI gama paDatI nathI paNa khAsa karIne gujarAta vize DhebarabhAI ane zrI morArajIbhAI e banne A dezanA utthAnamAM bhAre zrama uThAvI rahyA che. bApujIe je apUrva kAryakrama Apyo te mAtra A dezamAM ja nahIM paNa duniyAmAM eno DaMko vAgyo. te kAryakramathI satyAgrahanuM zastra vyakta thayuM. gujarAtamAM varaso sudhI satya ane ahiMsAnI sArI peThe upAsanA thaI. saMsthA tarIke koMgresa A dezanuM vAhana banI. svarAjya AvyA pachI thoDAka saMyogo badalAyA. badalAyA eTalA mATe ke tyAga ane tapa je sAme hatAM te pachI sattA sevA dvArA AvI, paNa e sattAne lokonA pratIka tarIke AkhA vizvamAM kevI rIte vyakta karavI ane te paNa satya ane ahiMsAne sAcavIne te gUMcavaNabharyuM banyuM che. ArSadarA gAMdhIjIe kaheluM, have koMgresa lokasevaka saMghamAM palaTAI jAya paNa te vakhate saMyogo evA hatA ke e mazarUnI gAdI nahotI, paNa kAMTAnI gAdI hatI. te na levAya to ApaNAM ja paDozI ke jeNe je kAryavAhI karI te svarAjaya khoI nAkhe tevI hatI. bApujI hayAta hatA eTale te khoTuM karyuM che ema koI nahi kahI zake paNa enI pUratI karavAnuM kAma adhUruM rahyuM te rahyuM ja. huM racanAtmaka kAryakarone kaheto Avyo chuM ke tame evuM taMtra raco ke satyAgrahanA siddhAMto pAra pADI zake. saMsthA majabUta bane. mAro avAja mArI tapazcaryAnI khAmIne kAraNe kaho ke kudaratI kAmane kAraNe kaho paNa e na saMbhaLAyo. racanAtmaka kAryakarone paNa lAgyuM. sarvasevA saMgha banAvIzuM paNa kevaLa saMgha banAvavAthI nahIM cAle. gAmaDAmAM cAritryanirmANanuM kAma karavuM paDaze. tyAM to vinobAjI 78 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimitte bhUdAna AMdolana AvyuM. saune AzAnuM kiraNa lAdhyuM. huM paNa khuza thayo paNa dhIme dhIme paristhiti badalAtI gaI. pahelI cUMTaNI AvI. DhebarabhAIe ullekha karyo tema huM saurASTramAM gayo. ravizaMkara mahArAja paNa sAthe hatA. mane lAgyuM, have koMgresane madada karavI joIe. bhaDiyAdamAM dAdA maLyA. kahyuM, ApaNe rAjayaracanAmAM bhAga levo joIe. bhAga lIdhA vinA ApaNe TIkA nahIM karI zakIe. teo eka vaDIla rahyA che. AtmIyatA paNa khUba che ane vadhatI rahI che. pahelI cUMTaNI vakhate teoe paNa madada karI. kizorabhAI (mazarUvALA) kahetA hatA. lokasevakoe taTastha rahevuM. dAdA dhIme dhIme taTastha thatA gayA, paNa meM kahyuM, ApaNe zuddhi mATe bhAga levo joIe. paNa pachI to teo cIna gayA. tyAMthI AvIne vinobAjIne maLI bhUdAnamAM sakriya banyA ane taTastha thatA gayA. cIna jatAM pahelAM mane lAgeluM ke A bhUla thAya che. meM temane cetavyA ke, zAMti pariSada jemanA dvArA racAI che ane je loko Apane cInanuM AmaMtraNa Ape che te vize vicAra karavo joIe. ApanI pratiSThAno lAbha e loko laI jAya che, te ThIka nathI. paNa temanI tIvra IcchA hatI. emaNe kahyuM ke huM koInA dabANamAM nahIM AvuM. mAre to gAmaDAMno abhyAsa karavo che. zAMti samiti patrikA upara dAdAe sahI karelI mArI pAse paNa sahI mATe AvyA. meM vicAryuM. je zAMtino phirasto che te paMDitajI (javAharalAla)nI sahI na hoya to kaMI kAraNa hovuM joIe. eTale meM mahAsamitinI miTiMga cAlatI hatI te vakhate paMDitajIne ciThThI lakhI puchAvyuM. to temaNe kahyuM, ApaNe zAMti ja cAhie chIe. huM kahevA e jAuM chuM ke dAdA cInathI AvyA pachI babalabhAI cetI gayA ane emane sIdhA vinobAjI pAse laI gayA ane e bhUdAnanA kAmamAM lAgyA. bhUdAnamAM sarva pakSanA mANaso hoya che. paNa game tevA pakSanA mANaso e prakAre emanI pratiSThA laI jAya te barAbara nathI. paNa vinobAjI saMtaprakRtinA puruSa che. temane to badhe ja AtmA dekhAya, pAraDIno prasaMga Avyo. muMbaIno prazna Avyo. tyAre meM lakhyuM. tame nivedana bahAra pADo, paNa nA banyuM. saMta vinobAjI pavitra puruSa che. bApunA anugAmI che paNa game teTalI vyaktigata pavitratA hoya to paNa sAmAjika kAmomAM cAritryanirmANa mATe khUba jAgRti rAkhavI joIe. morArajIbhAIne huM lakhyA karato hato. tame AkhA kAryakramamAM otaprota thaI jAo agara to dezane UMce laI javAya tevA kAryakrama thAya tevuM vAtAvaraNa sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 79
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarjA. jo ke morArajIbhAI je kAma le che temAM rata rahe che. temane gujarAta koMgresanuM kAma game kharuM. DhebarabhAI saMtaprakRtinA mANasa che. garIbo uparanI temanI lAgaNI tamArA koIthI ochI nathI. meM temane kahyuM, gAmaDAnA nirmANanA - grAmasaMgaThananA kAryamAM lAgI javuM joIe. paNa Aje to dezanuM eka mahAna kArya temane mAthe AvI paDyuM te teo batAve che. teo paMDitajInA paNa priya che. saubhAgyazIla, namra ane chatAMya potAnA amuka vicAromAM ghaDAyelA ane sAttvika mutsaditA dharAve che. tethI zuM karavA jevuM che te joI le che. eTale teo koMgresa pramukha banyA. morArajIbhAIe lakhyuM : tamane A nahIM game paNa meM to haMmezA kahyuM che ke, saMsthAno Adeza chello gaNavo joIe. have koMgresamAM je nabaLAIo pesI gaI che tene dUra zI rIte karIe? te mATeno A prayoga cAle che. tenAthI DhebarabhAI ane morArajIbhAIne vAkepha karato rahuM chuM. mane lAge che je navuM baLa AvI rahyuM che tene gujarAte prathama apanAvavuM joIe. dezanI najara gujarAta upara che. dvibhASIno prayoga kema saphaLa thAya ? tene mATe ApaNe saue prayatna karavo joIe ane je paribaLo sAtha ApI rahyAM che tene agrImatA ApavI joIe. DhebarabhAI maLavA AvyA che. ema thAya che ke temanI vAto sAMbhaLyA karuM. mane khUba AnaMda thAya che. tame badhAe temanuM svAgata karyuM tethI AnaMda. tyArabAda lagabhaga cAra kalAka mahArAjazrI sAthe temaNe ekAMtamAM vAto karI. pathAbhAIne tyAM jamI aDhI vAge bAvaLA javA vidAya thayA hatA. tA. 4-8-pa7 : eka ja jUthanA mANaso hoya che, tyAre bIjA jUtha sAthe kAM to e maLe che kAM to judA paDe che. manuSya svabhAva evo che ke, bIjAo sAthe saMbaMdha to ja rAkhavAnuM mana thAya ke sAmenI vyakti otaprota thaI jAya athavA yuddha kare. pazuomAM paNa AvuM bane che. je loko potAnI sAthe nathI te sAme che, ema mAnIne cAle che. pariNAma e Ave che ke je jUtho judAM paDe che te tenI sAme laDavA maMDI paDe che. pariNAme bannenI zakti kSINa thAya che. kharI rIte karavuM joIe ema ke virodhI jUtha sAthe meLa nA paDato hoya to vadhAre prema karavo. te jUthanuM kAma karIne vadhAre AtmIyatA keLavavI. 80 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavie kahyuM, "nArAyaNanuM nAma ja letAM vAre tene tajIe re...'. prahalAde pitAne tyajayA eno artha ke pitAnI khoTI AjJAne tajI. pitAnI to sevA ja karI. bhagavAna ja sauthI moTA che. tenA karatAM mAnavI moTo hoI ja kema zake ? ATalA mATe pitAno sAmano karavo paDyo. jo pitAno sAmano karavo tyajI dIdho hota to bIjA loko siddhAMta viruddha hoya temano sAmano hoya ja nahIM. eTale AvA vicAranA loko samAjane kalyANakArI che paNa kAma agharuM che. amArI sAtheya kadAca virodha thaI jAya ane jayAM ToLAzAhI hoya che tyAM A rIte zuM laDAze ? ema kalpIne siddhAMto sAthe bAMdhachoDa karavI paDe che. kharI rIte e mahobbata nIpajavAnI nathI ema lAge che. eTale koI eka siddhAMtanI khAtara jIvatA thaIe. to bhAvi vicAra dharAvanAra paNa vahelA-moDA ApaNI sAthe Ave che. samaya jatAM e samajI jAya che ke e ApaNo duzamana nathI mitra che. siddhAMta mATe ja e laDe che. bApujIe gorA-kALAnA bhedabhAva thatAM tyAM gorAone ema ja kahyuM hatuM ke baMne mANasa che. tame kALA mATe ATalA badhA bhedabhAva zA mATe karo cho ? satya ane nyAyathI varto. eTale briTiza loko samajyA A ApaNo virodhI che paNa jayAre vizvayuddha AvyuM tyAre gAMdhIne lAgyuM ke briTizarono kesa sAco che. ane temaNe teone madada karavAnuM nakkI karyuM. A uparathI briTizarone khAtarI thaI ke A mANasa anyAyanI sAme laDato rahe che. koI koma sAme laDanAra nathI. janarala smasane paNa khAtarI thaI gaI ane teNe gAMdhIjInAM vakhANa karyA. teo rASTrapitA kahevAyA. paNa A sthiti dareka mANasa mATe zakya nathI. keTalIka vAra satya mArge mANasa ekalo paDI jato lAge che. badhI jagyAe virodha thAya. sAthIo paNa virodhI bane paNa siddhAMta pakaDyo haze to chevaTe teo alaga rIte najIka AvavAnA ja che. paMDitajI Ama to ekalA che paNa e ekalatA bahu nahi dekhAya. temaNe eka siddhAMta pakaDyo che eTale enA jore e duniyAmAM kUde che. eNe jUtha jamAvyuM nathI, chatAM duniyAmAM potAnI vAto mUke che. "ekalo jAne re' vALI vAta che, chatAM duniyAnA loko ene cAhe che. A ja vAta ApaNA jIvanamAM, kuTuMbamAM ane samAjamAM lAgu paDe che. jo ApaNe siddhAMtathI satya ane premathI cAlatAM zIkhIe to keTalAMkane Aje nahIM gamatI vAta vakhata jatAM gamaze ane tenI sAthe pyAra karaze. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 1
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubaMdha karanAra navA cokA nahIM jamAve paNa badhAne sAMkaLaze. e sAMkaLavuM e ja rasto sAco che. koI jUtha siddhAMtathI virodhI hoya to tene prema rAkhIne paNa sAcI vAta kahevI joIe. keTalIka vAra amuka jUthano virodha karatAM, bIjA tenA virodhI jUthavALA pyAra karavA Ave che paNa te vakhate AvI vyakti cetI jAya che. evA khAsa AzayathI AvelAnI pratiSThA karatA nathI, madada paNa letA nathI. Aje jUthono jamAno che. hamaNAM tAra, TapAlavALA karmacArIoe haDatALa ja taiyAra kare che. dezanA moTA mANaso enI gaDamathalamAM paDyAM che. AvI rIte kheDUto jo saMgaThana kare ane vicAre ke amAre anAja vecavuM ja nathI. paisAnI vyavasthA game te rIte karIzuM to Akho deza tobA pokArI jAya. paNa AthI te sAcuM saMgaThana nahIM kahI zakAya. bIjAno paNa vicAra kare te ja sAcuM saMgaThana che. e kyAre bane ke eNe koI siddhAMta nakkI karyo hoya. Aje koI vyaktigata rAjA nathI, prajA rAjA che. tevA vakhate joDANa karanAra jUthanI jarUra che. ApaNe joDANa karanAra jIbhanuM kAma karavAnuM che. ApaNe ekalA chIe ema lAgaze kharuM. kyArImAM pANI vALanAra ekalA lAgIzuM, paNa pachI aneka baLo kAma karaze, kAma kare che. jagatamAM koI vastu nathI ke jayAM akSaramAM maMtra nA Avato hoya. koI cIja nakAmI nathI. pheMkI devA jevI cIja paNa amuka ThekANe joDI do to te upayogI thaI jAya. eTale jagatamAM mukhya kAma joDavAnuM che. be judA paDatA bhAgane joDIne upayogI banAvavA. Ama karatAM aDaghA paDaghA paDaze. kAmano moha choDavo paDaze. virodha to ApaNe karavo paDe. to ja te jagatane upayogI evuM kArya karI zakaze. gAMdhIjInI jIvanakathAmAMthI e dekhAya che ke, temaNe koI divasa nirAzA sevI nathI. kUcakadama karyuM ja rAkhI che. keTalIya vAra ekalA paDI gayA che, chatAM AgekUca karI che. tamAre paNa koI cokkasa siddhAMta laIne javuM haze to keTalAMye TAMkaNAM khAvAM paDaze. je jUtha jAmeluM haze, tene virodha lAgaze. eTale te tamAro virodha karaze. ADakhIlI paNa karaze. chatAM tamAre emAMthI AgekUca karavAnI che. vANImAM kaDavAza nA Ave tenI kALajI rAkhavI joIe. jema upara kahyuM ke tame tamArA vicAro mokalavA, mane mUkatA raho. vicAro sAcA haze to koIne koInA hRdayamAM e UgI ja nIkaLaze. gAMdhIjInA vicAro koIne 82 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ koIe pakaDyA ja. ema lAge ke, paNa A A te zuM ? nirAza thayA sivAya AgaLa vadhye javuM. mahArAjazrIe A nimitte bIje divase upavAsa karyo. AvA cAritryahInone dhoLakA gAma Azaro Ape che. sarvodayanA traNeya kAryakaro ke jemanA cAritryadoSo thayA hatA temane A gAme Azraya Apyo, tethI saune du:kha thayuM. tA. 9-8-57 : Aje sAMjanA bhAvanagarathI AtmArAma bhaTTa mahArAjazrIne maLavA AvyA. prArthanA pravacana bAda temanI sAthe vAto thaI. temano mukhya prazna e hato ke, lAThI vibhAgamAM khAlI paDelI dhArAsabhAnI jagyAe pote svataMtra UbhA rahevuM. e UbhA rahevA pAchaLano hetu e hato ke dArUbaMdhI, zabdaracanA, saMtatiniyamana jevA samAjane ghAtaka aniSTo janasarakAra dUra karatI nathI, tene mATe aMdara jaIne avAja uThAvavo. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke prathama to dhArAsabhAnuM svarUpa jANI levuM joIe. lokazAhI che. tame koI pakSa sabhya tarIke jAo ke svataMtra jAo paNa dhArAsabhAgRhanI zista pALavI paDe che. ene mATe dareka dhArAsabhya vaphAdArInA sogaMda levA paDe che. tame je vastu mUkazo ane nahIM thAya to rAjInAmuM Apazo. e barAbara nahIM thAya. tamane praznanI badhI rIte rajUAta karavAmAM saMtoSa nahi thAya. tamAro amala karavAno Agraha raheze, je zakya nahi bane. eTale je tamArA lohImAM nathI te vastu zista (dhArAsabhAnI) tyAgI nahIM zako, aMdara jaIne sAmAnya mANasa thaI javAze. bahAra rahIne je naitikatA batAvI zakAze, te aMdara jaIne nahIM batAvI zakAya. vagere vAto thaI. bIjI AvatI kAle. Aje savAranA pharIthI gaIkAlanI adhUrI carcA AgaLa cAlI. mahArAjazrIe kahyuM : sattA dvArA koI divasa pAyAnA prazno hala thavAnA nathI. ene mATe to janatAne taiyAra karavI joIe. AtmArAmabhAIe baLavaMtabhAI, nAnAbhAI bhaTTa vagerenA abhiprAyo kahI saMbhaLAvyA. baLavaMtabhAIe kahyuM ke, tamAro svabhAva jotAM dhArAsabhAmAM kazuM vaLaze nahi. bahAra raho e ja mArI salAha che. meM haju kaMI nakkI karyuM nathI paNa ApanI sAthe vAtacIta thayA pachI AgaLa pagaluM bharIza. baLavaMtabhAIe sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM 83
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahyuM, kadAca prabhudAsa rAmajI UbhA rahe ane tame UbhA raho. bIjI bAju kaoNMgresa hoya to benI takarAramAM kaoNMgresane ja hAni thaze. AtmArAmabhAIno bIjo vicAra e hato ke upara kahyA tevA kAraNo jo dUra na thAya to kAyadAbhaMga karIne kedakhAnuM bhogavI levuM. mahArAjazrIe kahyuM, hAlanA tabakke jayAre ucharatI lokazAhI sarakAra che tyAre kAnUnabhaMganuM pagaluM koIpaNa vicAraka mATe ayogya che. kAraNa ke tamArA jevA mANasa to sArI Teva mATe e pagaluM levAnA. paNa virodha pakSo che te khoTo dAkhalo laI lAbha levAnA chatAM tamo tamArI rIte A banne prazna vicArajo. mahArAjazrIe kahyuM, tame koIpaNa praznamAM AtyaMtika pagaluM laI lo cho te barAbara nathI. ApaNe to prayatnanA adhikArI chIe. pUrA prayatna karI chUTavA paNa kaMTALI javuM te barAbara nathI. paraMtu haju temanA manamAMthI A dhUna gaI nathI. temaNe jAdavajIbhAInI salAha lIdhelI. kahyuM, mAre kAM to dhArAsabhAmAM javuM kAM to kAnUnabhaMga karI jelamAM javuM. tyAre jAdavajIbhAIe kahyuM, tame to evuM pUcho cho ke, DAbI AMkha phoDuM ke jamaNI AMkha phoDuM ? huM tamane zuM salAha ApuM ? vacamAM vacamAM bhaTTe potAnA jIvana prasaMgo paNa AlekhyA. pote dArU pItA, sigAreTa pItA, koI koIne mArelA paNa va. kahyuM hatuM. mahArAjazrIe temena kAnUnabhaMga nahIM karavA temaja dhArAsabhAmAM paNa nahIM javA ane prajA vacce ja rahI zuddhiprayogo karI janazaktine jAgRta karavAnAM kAmamAM lAgI javA kahyuM. rAtre paNa thoDI vAto thaI hatI. tA. 10-8-pa7 (baLeva)H mahArAjazrIe potAnA janmadivasa nimitte kareluM pravacana. samaya athavA kALa e eka rIte potAnI kUca karyuM jAya che. ApaNe game teTalI vAra karIe paNa e kaMI thobhato nathI. eTale mahApuruSoe kahyuM "bera bera nahi Ave, avasara bera bera nahi Ave.' tame ema mAnazo ke jarA moDethI karazuM zuM utAvaLa che? paNa kALa to enuM kAma karyuM ja javAno. keTalIka vAra, samayasara karavAnuM kAma na karIe to pachI bhalIvAra Avato nathI. eka jainAcArye kAmane bahu moTI upamA ApI che. samaya e ja AtmA che. samayano cUkyo so varasa jIve. eka vAta hAthamAMthI gaI to 84 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ e meLavavAM aneka javAbo levA paDe. ke maratI vakhate mANasanA manamAM keTalIka ghaTanA rahI jAya che. maratI vakhate jIva jato nathI. tyAre najIkanA kahe che je kahevuM hoya te kaho amo karIzuM. paNa samaya gayA pachI zuM ? 1947nA 15 oNgasTe je samaya che te jo jAya che to svarAjayane mATe mAro koyaDo Ubho thAya che. jo e samayane svIkArI laIe chIe to bhogavavAnuM pariNAma bhogavavuM paDe che. sAmAnya samaja pariNAmalakSI che. eTale pariNAma to banAvavuM ja paDe. eTale kAma hoya tyAre je kAma hoya te karyo ja javuM avasara kadI nahIM Ave. Ama ApaNuM AyuSya ghaTatuM jAya che. AnaMdadhana kahe che ke ghaDIyALI tuM zA mATe ghaDiyALAM vagADe che. tuM ema mAne che ke, ghaDiyALAMthI loko cetI jatA haze ? paNa ema nathI. e lokone mAthe pAghaDI hoya che. e sAthe ja bAMdhI rAkhe che. chatAM ene yAda karato nathI, to tArA ghaDiyALAnI koNa pUchaze ? uMmara vadhathI jAya che. vismaraNa vadhatuM jAya che. zarIra dvArA varNana thAya che. zarIra lAlabattI dhare che. te kahe che : varaso ghaTatAM jAya che. have jAgo. ? ceto? jAgrata ane kalyANakArI zuM che? tene oLakhIe e prakAranuM vartana batAve che. janaka mahArAjAe evA prakArano prasaMga yojayo hato. prazna e nahoto ke tame ATalA badhA anAsakta kevI rIte rahI zako cho ? temaNe kahyuM A carcAno viSaya nathI. tethI prasaMga paDatAM pratyakSa batAve che. mahArAjAe maMtrIne bhojana mATe notare che. cAreka vAge bhojanano samaya hato. paNa e daramyAna barAbara be vAge eka DhaMDhoro piTAya che. barAbara pAMca vAgye pradhAnane phAMsI ApavAmAM Avaze. pelo pradhAna Azcaryacakita thaI jAya che. are, cAra vAge to mAre bhojana mATe javAnuM che. AkhuM gAma paNa digamUDha thaI jAya che. pradhAnane mANasa bolAvavA Ave che. janaka rAjA sAthe te bhojana kare che. paNa tenuM mana bhojanamAMthI UDI jAya che. teNe zuM khAvuM. tenI paNa khabara nA rahI. hAtha ane moM e tenuM kAma karyuM. mane juduM kAma karyuM. tyAM DhaMDhero pITAya che, phAMsI mApha karavAmAM Ave che. bIje divase rAjAe maMtrIne pUchyuM, kAle zuM khAdhuM hatuM ? mane kaMI khabara nathI. AMkho sAme phAMsI ja hatI. mahArAjAe kahyuM, jamaNa cAra vAge hatuM, phAMsI pAMca vAge hatI. e tame jANatA hatA. chatAM ATalI ciMtA thaI to pachI mane to maraNanA kSaNanI khabara thatI. keTalI bIka lAge? jo mANasa mAne ke kALanI nobata acaLa rahI che. koI Aje sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 85
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya che. koI kAle javAnA che. to tenI dinacaya badalI ja haze. janaka kahe mane kSaNano bharoso nathI. eTale ja kAma karavAnuM hoya te turata ja karI nAkhuM chuM. vepArI borDa lakhe che. Aje rokaDA kAle udhAra. uMmara e udhAra che. je karyuM te ja kharuM. kALano jhapATo potAnA hAthamAM nathI. eTalA ja mATe eka dArzanikoe kAmane IzvarasvarUpa nAma ApyuM che. gItAmAM kahyuM samaya cAle che tyAre huM loko pAse kAma svarUpe AvuM chuM ane laI jAuM chuM. zaMkaranuM eka svarUpa saMhAra svarUpa che. Aja mAsanI aMdara joIe to keTalI keTalI ghaTanAo banI gaI ! AvA to aneka varaso, kALa gayA. keTalI ghaTanAo banI. Aje zuM hoya che, kAle zuM hoya che. eka divasa eka divasa kare che, utsAha paNa hoya che. bIje divase nirutsAhI thaIne kema raDe che. eka divasa Adara maLyo hoya ane pachI bIje divase dhikkAra varase che. sAra e che ke, anaMta evo kALa cAlyo ja Ave che. mANasa jo eno sAthI banI jAya to keTalo badho AnaMda Ave. naTa game te veza paherato hoya chatAM te samaje che ke, huM naTa te naTa chuM. pachI rAjA bane, rANI bane. kSaNa pahelAM bALa UvAM UvAM karatuM pedA thayuM. kALa badalAya samaya pasAra thAya che, ane kumAra avasthA Ave che. yuvAavasthA Ave che, ghaDapaNa Ave che, lAkaDI levI paDe che. paraMtu AtmAnI dRSTie tene yuvAnI nathI, vRddhattva nathI, sarakhuM che. jo A vAta samajI jAya to mANasa jema geDIdaDo ramIne AnaMda lUMTe che tema te AnaMda lUMTI zake che. paNa samajaNa nA hoya to te AnaMda lUMTI zakAto nathI. divasa Uge che, rAtri paDe che. pharI pAcho sUryodaya thAya che. kAme vaLage che, saMdhyA thatAM sUI jAya che. Ama ghaTamALA cAlyA kare che. e reTacakranuM pANI ekanuM eka che. kUvAmAM hoya ke bahAra paNa cakranuM eka bhajana gAtA thAya che. bIjuM tyAra pachI. jIvananuM reTacakra emaja cAlyA kare che. paNa keTaluM upayogI kAma karIe chIe, te ja mahattvanI vastu che. jo ApaNe rAga-dveSamAM paDIe to kALa vahI jaze. daSTi rahI jaze. eTale bhagavAnanI dayA thAya, janetAnI dayA thAya to jiMdagInI karelI bhUlonuM prAyazcita thAya. navIna prabhAta thAya te mATe teonA AzIrvAda UThaze e prabhuprArthanA. Aje ziyALathI jaTubhAI, bhAIlAlabhAI ane dAdubhAI AvyA. jaTubhAIne koMgresanI maMDaLa samitinI racanA aMge vAto karI. baporanA teo gayA. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aje mahArAjazrIno janmadivasa hovAthI naMdalAlabhAI ajame2A amadAvAdathI AvyA. potAne mauna ane upavAsa che, paNa mahArAjazrI sAthe bolavAnI chUTa che. tA. 12-8-57 : Aje savAranA jamanAzaMkara paMDyA ane eka bhAI moTarasAyakala upara mahArAjazrIne maLavA AvyA. khAsa vAta to mahAgujarAta AMdolana vakhate temaNe nIDaratAthI kaoNMgresanuM je kAma karyuM te adbhuta hatuM. paNa hamaNAM pradeza samiti taraphathI je gujarAta koMgresanI navaracanA thaI temAM amadAvAda zahera kaoNMgresane barakhAsta karI, tene ThekANe eDloka kamiTi nImavAmAM AvI. A phimiTamAM pahelAM je bhAIo kAma karatA hatA temane levAmAM na AvyA. khAsa to pramukha DaoN. amubhAI zukla ane maMtrI jamanAzaMkara paMDyA bannene kArobArImAM paNa na levAyA, AthI temane du:kha thayuM che. sArI samAjavyavasthA ane racanA mATe zuM karavuM te aMge samajavA Aje bapora pachI amarelI jillA sarvodayavALA bAlubhAI bhaTTa thoDA divasa rahevA mATe AvyA che. tAM. 23-8-57 : Aje karajaNathI zivAbhAI, zAntAbahena ane caMcaLabahena AvyAM. teo thoDA divasa raheze. zAntAbahena paTela pahelI vAra ja mahArAjazrIne maLe che. Aje bapo2nA dhoLakAthI devIbahena, gItA, Damaru, mayaMka ane dAmodarabhAI AvyA. gItAnA zikSaNa aMge vAto thaI. tA. 25-8-57 : Aje AMbalAthI narasiMhabhAI AvyA. bAbubhAI bhaTTa ahIM AvelA che eTale amarelI jillAmAM grAmasaMgaThana aMge narasiMhabhAI, mATalIyAbhAI ane bAbubhAI sAthe maLI carcA-vicAraNA karI che. to kAma sArI rIte goThavI zakAya. tA. 28-8-57 : Aje mahArAjazrIe mAthAnI hajAmata karAvI hatI. Aje jainonAM paryuSaNano saMvatsarI dina che. mahArAjazrIe upavAsa karyo. meM paNa karyo sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 87
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ hato. Aje mahArAjazrIe ghaNAM vicAra-virodhI ane bIjAM bhAI-bahenone kSamApanA aMge patro lakhyA. moTuM pratikramaNa karyuM. rAtri sabhAmAM pratikramaNano ullekha karyo ane AjanA mahAna-pavitra divase kaMI bhUla thaI hoya, koIne na gamatuM kahevAyuM hoya to kSamA mAgI ane ApI. dareka mANase varasamAM eka divasa to evo kADhavo joIe ke je divase vepArInA saravaiyAnI jema AkhA varasanuM saravaiyuM ciMtave ane thayelI bhUlonuM prAyazcitta kare. kSamA mAgavA jevAnI kSamA mAgavI ane ApavI. Ama thavAthI jIvana haLavuM phUla thaI jaze. mahArAjazrIe amArI ane khAsa karIne mIrAMbahenanI paNa kSamA yAcI lIdhI. A temanA sAdhakajIvananI nizAnI che. koI divasa duHkha devA jevA prazno banyAM ja zenA hoya ! je kaMI kahyuM hoya te amArA hitamAM ja kahyuM hoya. chatAM temaNe to temano dharma bajAvyo. ghaNI vAra mANasane thAya che - sArI sArI becAra vAto samajI laIe to lAMbI sAdhanA vagerenI vAtonI zI jarUra che ? sAcuM bolavuM, hiMsA na karavI, brahmacarya pALavuM vagere eTale bahu vAMcavuM enA karatAM TUMkuMTaca jIvanamAM mUkI devuM, eTale dhyAnamAM je nIpajaze te sAruM nIpajaze. vAta sArI che. nAnI vAta paNa jIvanamAM AcarIzuM to beDo pAra. paNa vAta TUMkAthI patatI nathI. enuM bhASya karavuM paDe che. satya bolavuM ema kahyuM paNa satya bolavAmAM paNa viveka nA hoya to kaMI ne kaMI muzkelIo UbhI thatI rahe che. eka mANasanuM chatra hoya tene tame UghADuM karI do ane tamAro Azaya pAcho pavitra nathI. tene utArI pADavA kaho cho. tethI sAmA upara khoTI asara paDaze. samAjamAM tenI Abaru jaze. eTale satya nakAmuM jaze paNa jo tamArA aMtarathI pelA ekalA mANasane bolAvIne kahezo to tenI sArI asara thaze. vaLI teno virodhI mANasa kAMI pUchaze to tame kahezo ke bhAI ! e huM nahIM kahuM. tene je kahyuM haze te karIza. dA.ta., kasAI ane gAyanI vAta... satyane sAcavavuM ane ahiMsAne bhUlavI nahi ane satya ne vivekapUrvaka bahAra lAvavuM. mAtra thoDI vAtothI mANasa samajI zakato nathI eTale gItAmAM thoDI zikhAmaNa mATe sAtaso zloka kahI nAkhyA. mANasanA saMskAra evA paDelA che ke, tene eka ja vAta vAraMvAra samajAvavI paDe che. Dagale ne pagale gUMcavADA AvyA kare che. ekane eka vastu karIne gayA che ane javAba 88 sAdhutAnI pagadaMDI pustaka - chaThuM
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApavAno Ave tyAre keTalAya bIjA savAlo UbhA thAya che. tame vrata lIdhuM ane vrata lIdhA pachI bIjA aneka prazno UbhA thAya che. mauna lIdhuM ane pachI koI prasaMga evo Ave ke, jo mauna nA toDo to aneka jAnahAni thavAno saMbhava che. to AvA vakhate viveka vAparavo paDe. A badhI vAto mANasane vistArathI samajAvavI joIe. "azvatthAmA haNAyo" bolAvyuM tyAre sAmo savAla Ave che. "kayo azvatthAmA ?' to javAba maLe che, naro vA, kuMjaro vA....' satya hatuM chatAM satyane jhAMkhuM banAvyuM. tame vicAra karo. khuda bhagavAna hoya chatAM A dviarthI satya bolAya tyAre zuM samajavuM? dharmarAjA ke jeo kadI jUThuM bolatAM nathI teo kahe che. rAjaya cAlyuM jAya, mAruM zira kapAya, mAre hAthe tIkSNa hathiyAranI dhArAo paDe, chatAM satyathI cUkuM nahi. tevo mANasa jUThuM bole ane te vaLI bhagavAna bolAve te bahu vicAra karavA jevo che. eka taraphathI vicAra karIe to anyAyanI jIta thaI jAya. anyAyanI jIta. dAMDAInI jIta e mahAhAnI thAya. AkhA samAjanuM patana thAya. satya paNa samAja mATe che tema anyAya nivAraNa paNa samAja arthe che. eka bAju samAja hato ane bIjI bAju vyaktigata sAdhanA hatI. samAjanuM mUlya kAmathI aMkAya che. sAdhaka jAgRta rahIne je kaMI kare te yogya ja karato haze. dharmarAjA potAnA svArtha mATe jUThuM bolyA nathI. bhagavAne sudarzana potAnA svArtha mATe vAparyuM nathI. paNa je buddhi zakti maLI che te samAjanA dhAraNa-poSaNa mATe kare che. te vastunuM ApaNe anukaraNa nahi karIe paNa evA mahApuruSone adhikAra che. temanI eka paNa kriyA nakAmI nathI hotI. evI koIpaNa vAtane ekAMtika rIte nahIM vicAravI joIe. kahevA e mAguM chuM ke sAdI sIdhI vAtathI mANasa samajI zakato nathI. tene judI judI rIte samajAvavo paDe che. jUThuM na bolavuM, hiMsA na karavI, ATaluM samajI laIe eTale badhAM nakAmAM zAstro zuM vAMcavA ? upadezo zuM sAMbhaLavA ? A vAta kahevAmAM sahelI che, paNa AcaravAmAM agharI che. doSa AgaLathI na pesI jAya te jovuM joIe. Dhora ghAsa khAya che paNa pachI te vAgoLe che. ApaNe paNa vAMcyA, sAMbhaLyA pachI ciMtavavuM joIe. na samajAya tyAM zraddheya puruSane pUchavuM joIe. sAra e che ke ApaNe ghaNI vAra caDavA icchIe chIe ke lAMbI lAMbI paiDa karavI tenA karatAM TUMkAmAM kahI devuM, samajI levuM paNa Ama sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 89
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ patatuM nathI. dareka vAtamAM viveka vAparavo joIe. grahaNa karavA yogya karo, choDavA yogya choDo. jANavA yogya jANo. keTalIka vastu jANavA jevI hoya che paNa te AcaravA yogya nathI hotI. ghaNI vAra bALaka jANavAnI vAta AcaravA jAya to nuksAna thAya. tene charI Apo, to kapAI jAya. kUvA pAse jAva to paDI jAya. A vAto jANI zakAya. AcarI na zakAya. Ama vicAravuM joIe. niMdA tajavA jevI, te AcarI na zakAya. jherano prayoga nA thaI zake. ema keTalIka vastu jANavA jevI, keTalIka choDavA jevI, keTalIka AcaravA jevI. eno viveka karavo joIe. vicAra-viveka nahi hoya to mANasa AgaLa kadI vadhI zakavAno nathI. vicAra-viveka mAnavatAnAM mukhya pAyA che. mAtra sUtro pokAravAthI koI vastu patatI nathI. mIrAMbahene kahyuM ke lAMbA lAMbA patro lakhIne zuM kAma samaya bagADo cho ? thoDA zabdo lakhIe to paNa samajavuM hoya te samajI zake che. ApaNe to sAcuM bolavuM, hiMsA na karavI, eTaluM samajIe eTale basa. A prasaMgane anulakSIne mahArAjazrIe uparanuM pravacana karela. tA. 31-8-57 : maDhIthI Avela gaNapatabhAIe ane zivakorabahene pharIthI eka varasa mATe brahmacaryanI pratijJA lIdhI. sAthenA bhAInI icchA brahmacaryanI pratijJA mATe hatI paNa mahArAjazrIe salAha ApI ke bahu utAvaLa na karo, prayatna karo. vaLI tamArAM patnI hAjara nathI eTale baze vicAra karIne pachI e pagaluM bharajo. hamaNAM saMyamano prayatna karo. tA. 2-9-57 : Aje maDhIvALuM grupa savAranA gayuM. nava vAge potAnI moTaramAM saralAdevI sArAbhAI amadAvAdathI mahArAjazrInI mulAkAte AvyAM. pote mila-mAlika che chatAM sAdAI ghaNI rAkhe che. khAdI ja pahere che. temaNe ghaNI vAto karI. dhaMdhUkA tAlukAmAM vikAsa yojanAnI sAthe samAja kalyANa baoNrDanuM kAma joDatAM tyAM pAMca gAmomAM kAma karavAnuM che eTale koI samaju baheno bhAga le te mATe salAha mAgI. bIjI ghaNI vAto thaI. teo kastUrabA smAraka TrasTa vatI bahenonuM kobAmAM kendra calAve che. te aMge mahArAjazrIe kahyuM ke bahenonuM vyaktitva khIle ane tenI asara rAya upara paDe te rIte sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 90
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ grAnTa vagere levAM joIe. jo badhI pravRttio rAjayaAzrita thaI jAya to temAM saDo pesavAno bhaya che. vaLI, teja paNa na Ave. saralAdevIe madulAbahena vize paNa keTalIka vAto karI. kurezIbhAI, gulAmahusena malamapaTTAvALA ane eka temanA vaDIla mitra maLavA AvyA. malamapaTTAvALAe bhaDiyAda pIranA meLA vakhate mAthAdITha che AnA tyAMnI paMcAyata taraphathI vero levAmAM Ave che, te vadhu paDato che, e bAbata madada levA AvyA. tyAM garIba mANaso Ave che. hinduo paNa Ave che. vero vadhAre hovAne kAraNe loko corI kare che. kara chupAve che. vaLI karacorane pakaDavA jatAM kadAca tophAna thavAno paNa bhaya rahe che. to gAmaloko samajIne kara ocho le to bahu nuksAna nahi jAya. joke Aje to tyAM paMcAyata suparasIDa thayela che. sarakAra vahIvaTa calAve che paNa gAma AgevAno vero ocho karavAmAM saMmata thAya che. sarakArane bahu vAMdho nahi Ave. temanI IcchA traNa AnA le to sAruM ema darzAvI mahArAjazrIe cAra AnAthI saMtoSa mAnavA kahyuM che. bIjI vAta mahArAjazrIe e pUchyuM ke hiMduonI lAgaNI dubhAya te rIte jIva hiMsA nathI thatI ne ? teoe kahyuM, evuM kaMI ja thatuM nathI. pahelAM thatuM hatuM. have jene khAvuM hoya te bahArathI laI Ave ema samajUtI thaI che. bhaDiyAda A aMge kAgaLa lakhI Apyo. rATo vizvavAtsalyanuM vAMcana karatAM mIrAMbahene eka kAryakara mATe "cora' zabda vAparyo. tethI mahArAjazrIne khUba du:kha thayuM. A aMge arasaparasa ghaNI vAto thaI. ane pote je kaMI bole te aMge aMtaramAM UMDANathI vicAre ema mahArAjazrIe kahyuM. potAne mATe bole to vAMdho nathI, paNa je kAryakaro ke je saMsthAnA hAtha-paga che. temanA mATe kAMI ajugatuM bolavuM. tethI mahArAjazrIne bhAre duHkha thAya che, TIkAo game tema nA karavI joIe vagere kahyuM. rAtro mahArAjazrIne moDe sudhI UMgha na AvI. eTale bIje divase baporanuM bhojana choDyuM. mIrAMbahenane paNa duHkha to thayeluM. temaNe thoDI haTha karI, ane baporanA bhojana nA lIdhuM. sAMje lIdhuM. tA. 9-9-pa7 : zrImannArAyaNa sAthe mulAkAta. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM (-1
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 10-9-pa7 : bApunA gayA pachI sAdhanono jarUrI vicAra karavAmAM Avato nathI. temaNe kahyuM. sAdhanano vicAra paNa karavo joIe kAraNa ke je sAdhana pragaTa karavA icche che temAM sAdhananI asara paDavAnI. sAdhana azuddha hoya to sAdhya azuddha banavAno saMbhava che. mAunTa beTana briTananA pratinidhi hatA paNa e ja mAunTa beTana bhAratanA dhvajane vaMdana kare e sthiti vicAravI joIe. lazkarI hakUmata e badhuM zuddha sAdhanone AdhAre malI gayuM. joke ApaNI sthiti takasUrA hatI, paNa eka nAyaka evA maLyA hatA ke rASTranI bhUla potAne mAthe laIne pharatA hatA. A itihAsa pharIthI ApaNe yAda karavAno vakhata AvI gayo che. sAdhana zuddhinA kAraNe ApaNe komanavelthamAM rahI zakyA. briTananA mitra paNa rahyA, A badho pratApa sAdhana-zuddhino che. jo sAdhana zuddhi nA hota to zuM pariNAma Avata e paNa ApaNe joyuM che. ITalI, jarmanI vagere rAjayono itihAsa ApaNe joyo. hIrozImA, nAgAzAkI gayAM. kAyamI gulAmI AvI. have ApaNe sAdhana-zuddhi sAthe sAdhakano paNa vicAra karavo paDaze. sAdhya, sAdhana ane sAdhaka traNa baLothI pUrNa vastu bane che. sAdhakano Azaya buro haze to sAdhana ane sAdhya baMne kharAba banI javAnAM. bhAgavatamAM keTalIka vAto ApI che. eka brAhmaNano putra mRtyu pAmyo. te laIne jaMgalamAM dATavA gayo. tyAM be jIva AvyA. eka kahe bhUdeva tamo dIkarAne mUkIne cAlyA jazo ? Aja sudhI tamAre tyAM rahyA. have thoDIvAra to tenA AtmAnuM kalyANa thAya te mATe thoDI prArthanA karo ! zuM svArthanI duniyA che ? brAhmaNe vicAra karyo ke, vAta sAcI che. lAva tyAre thoDuM ciMtana karuM. tyAM bIjuM prANI Ave che. kahe che, bhUdeva tame ATalA badhA AsaktivALA cho ? zabane paNa choDI zakatA nathI. Asakti to baMdhanakAraka che. tamAre vaLI mArga zo, AtmA to marato ja nathI. brAhmaNane enI vAta paNa sAcI lAgI. A upadeza ApanAra banne sAcA hatA paNa baMneno Azaya khoTo hato. eka gIdha hatuM eka ziyALa, gIdha ema manAtuM ke rAta paDI jAya to mAruM khAja cAlyuM jaze. ane ziyALa ema mAnatuM ke rAta paDe to mAruM kAma thAya ane gIdha ema mAnatuM ke brAhmaNa jAya to mane lAbha maLe. baMnenI IcchA mAMsanA locA khAvAmAM hatI. vicAro bahu UMcA Ape che, paNa sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 92
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ AzayamAM svArtha hato. tevI ja rIte Aje kaI saMsthA, kaI vyakti ke kayo varga, kyA AzayathI zuM kare che teno vicAra nahIM karIe to AkhA rASTranuM nuksAna thaze. tyAre mAtra avizvAsa rAkhIzuM to paNa cAlaze nahi. eTalA mATe khUba jAgrata rahIzuM, ataDApaNuM nahi rAkhIe. sAdhakane, sAdhyane ane sAdhanane joIne cAlIzuM to ja ApaNe utpanna karI zakIzuM. bhagavAne kahyuM, je loko jijJAsu che. amuka koTinA che. tene ja gItAnuM jJAna pacaze. game tevo mANasa gItA na vAMce kAraNa ke te teno anartha karaze. khoTo bhAva laI leze. cA ane mAMsa khAvuM e paNa gItAmAMthI zodhI kADhaze. matalaba ke sAdhake baLano vicAra mukhya karavo joIe. pachI sAdhana zuddhino vicAra paNa karavo joIze. Aje ApaNI pAse Arthika ane sAmAjika savAlo mukhya che eTale sAdhana zuddhino vicAra karavo joIe. be bhAIomAM eka bhAI anyAya karato haze, to tene prathama samajAvavo paDaze. eTale sAdhana ane sAdhaka bannenI zuddhatA joIne AgaLa cAlavuM paDaze. (zrImanna nArAyaNa agevAla ane bIjAMo samakSa mahArAjazrIe kareluM prAta:pravacana sAdhya, sAdhana ane sAdhaka e tripuTInI zuddhatA aMge kareluM.) savAranA prArthanA bAda zrImatrajIe dAtaNa snAna patAvI nAsto karyo. teo khAvAmAM khAsa koI niyama rAkhatA nahi. tela maracuM ochuM agara na hoya tevAM dALa-bhAta, zAka, roTalI khAya che. dahIM ThIka phAve che. nAsto karyA pachI barAbara aDhI vAgyAmAM mahArAjazrI sAthe mulAkAta zarU thaI te dasa vAgyA sudhI cAlI. bhUdAna, kaoNMgresanI hAlanI sthiti vagere prazno aMge carcA cAlI. pachI harijanonuM AmaMtraNa AvavAthI thoDo samaya harijanavAsanI mulAkAta lIdhI. harijanoe rojI maLathI nathI to thoDI thoDI jamIna mATe mAgaNI karI. koriyAnA eka harijane ghara pAsenI jamIna arajIo karavA chatAM maLatI nathI te aMge phariyAda karI. zrImannajIe sthAnika kAryakarone sUcanA karI ke, A lokone rojI maLe tevuM kaMIka goThavavuM. motIbhAI bhAyalAvALA hatA. temaNe kahyuM ahIM kAlA phaoNlAmaNamAM rojI cAle. jamIna mATe to munizrI ahIM che. thoDo bhUdAna mATe prayatna kare, daza vIghA vaheMcI Ape. gharathALa mATe to aMbubhAI ane motIbhAIe kahyuM, gAme gAma A prazno che. kaMIka jAti nakkI karavI joIe. sarakArI jamInanI harAjI baMdha karavI ane amuka komone jamIna ApavI joIe. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 93
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIMthI badhA guMdI javA mATe haMkArI gayA. mIrAMbahena sAthe gayAM. harijanavAsamAM jaIne taLAva upara moTaramAM besavA jatA hatA. tyAM temane bhaMgInAM jhUpaDAM batAvyAM. temaNe pUchyuM zuM harijano bhaMgI nA kahevAya ? e loko hirajanothI judA kema rahe che ? emane bhaMgI hirajanothI utaratA che. sparza karatA nathI. eno khyAla ja nahoto. sAmAnya rIte harijano sAcI hakIkata nathI kahetA. rodaNAM raDavAnI Teva haze ema lAgyuM. A Teva sArI na gaNAya. zrImannajIno ahevAla : tA. 10mIe ahIMthI guMdI gayA. be jIpa hatI. rastAmAM aMbubhAI ane phUlajIbhAI, vIrAbhAIne zrImannajI sAthe gaNotadhAro ane bIjI vAto karI. zrImannajIne sahakArI pravRtti, lavAda, zuddhiprayoga ane zAMtisenAnAM praznomAM khUba rasa jaNAyo. aMbubhAIe gaNotadhArA zuddhiprayogano khyAla Apyo. 25 kheDUto jamIna tyAga karavA taiyAra thayA che te jANyuM. zrImatrajIe vAtomAM jaNAveluM ke tamAre kaoNMgresa sAthe saMgharSanA prazno Ave che ke ? aMbubhAIe khyAla Apyo ke Ama to sArA saMbaMdho che. paNa sahakArI baeNnkamAM cUMTaNI AvI rahI che. ame grAma dRSTivALA kaoNMgresane temAM mUkavA mAgIe chIe. jyAre kaoNMgresa potAne anukULa evA bhAIono Agraha rAkhe che. pariNAme gharSaNa thavA saMbhava che. zrImannajIe spaSTa kahyuM. kaoNMgrese grAmadaSTivALAne ja levA joIe. agara javuM hoya to vyakti tarIke jAya. saMsthAe emAM nahi paDavuM joIe. guMdI jatAM bagodarA AvyuM. pAdareja lokoe vAjate-gAjate svAgata karyuM. dharmazALAmAM sabhA maLI. moTI saMkhyAmAM baheno paNa AvyAM hatAM. gAme nAstA mATenI vyavasthA paNa karI hatI. mIThAI, cevaDo, peMDA vagere hatuM. zrImatrajIe kahyuM, zaheranI maMgAvelI cIjo huM nahi lauM. gAmaDAmAM kaMI banAvelI hoya to lAvo. pachI temaNe gAmamAM banelI vAnagIno nAsto karyo. matalaba ke zaheramAMthI vastu lAvIne khAvI te barAbara nathI. tyAMthI guMdI AvyA. ahIM AjubAjanA gAmomAMthI AgevAno AvyA hatA. temanI sabhA thaI. pachI navA aMbara carakhAnuM udghATana temaNe karyuM. ane kAryakaro sAthe vArtAlApa, pravRttionuM nirIkSaNa vagere karyuM. sAMjanA ziyALa javA ravAnA thayA. tyAM gAmalokoe vAjategAjate bhajanamaMDaLI sAthe svAgata karyuM. davAkhAnA AgaLa ja khullA cokamAM maMDapa bAMdhyo hato. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 94
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM thoDuM prAsaMgika kahyA pachI paDhAravAsanI mulAkAta lIdhI. temanAM kALA kALA vAna, sapheda cakacakatA dAMta, kapaDAM paheravAnI amuka jAtanI Dhaba, emanA zaNagAra vagere joyuM. rAtre paDhAra bhAIonAM bhajana, nRtya, rAsagarabA rAkhyA hatA. zrImatrajI A kaLA joIne khUba prabhAvita thayA. AnaMda paNa khUba thayo. rAtre tyAM rokAyA. savAranA tA. 11mIe guMdI AvyA. guMdI gAmanI pravRttio nihALI gADImAM dhaMdhUkA gayA. tyAM bhojana lIdhuM. tAlukA samitinA bhAIo sTezana upara svAgata mATe AvyA hatA. temaNe aDadho kalAka kAryakrama ApavA mATe mAgaNI karI kahyuM, amane khabara nahIM maLelI ke Apa AvavAnA che. zrImarAjIe kahyuM, huM bhAla naLakAMThAnI pravRttio jovA ja Avyo chuM. eTale tamane khabara nahi ApelI. pachI kAryakaro sAthe vicAra karI aDadho kalAka temane Apyo hato. te bAda jinamAM AjubAjunA ghaNA kheDUto maMDaLanA sabhyo vagere AvyA hatA. temanI sabhA thaI. sarakArI jina ane presa joyuM. pachI sAMjanA uMmaragaDha gayA. gAmalokoe, bahenoe temanuM suMdara svAgata karyuM. tyAMthI ATha vAgye bhalagAmaDA AvyA. ahIM baheno-bhAIoe vAjate-gAjate svAgata karyuM. bahenoe kaLazathI ane thALImAM kaMku, cokhA sAthe vadhAvyA. gAmane daravAjA dhajA, patAkAthI zaNagAryuM hatuM. bhalagAmaDAnA svAgatanI suMdara chApa paDI. sabhA thaI. jamyA paNa tyAM ja ane rAtre 11-00 vAge dhaMdhUkA AvI somanAthamAM AdaroDA AvavA nIkaLyA. tA. 12-9-pa7 : savAranA sADA cAra vAge zrImazajI somanAthamAM UtarI AvI gayA. bhAyalAthI jIpamAM motIbhAI, vIrAbhAI vagere rAtre levA mATe pahoMcI gayA hatA. ame sUvAnI badhI taiyArI karI rAkhI hatI paNa temaNe potAnI prAta:vidhi - dAMtaNa, snAna, hajAmata vagere patAvyuM eTale barAbara sADA pAMca vAge prArthanA karI. prArthanAmAM aMbubhAIe "thAke na thAke chatAM ho mAnavI...' gAyuM. prArthanA pachI mahArAjazrIe hRdayasparzI pravacana karyuM. bApujInI je kalpanA hatI ke kheDUta vaDApradhAna bane ane paMDitajI tenA maMtrI bane. e sthiti Aje kyAM che ? evI sthiti lAvavA je saMsthAo prayatna karatI hoya che tene Teko kyAM che ? vagere kahyuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 95
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyArabAda zrImAjI sAthe lagabhaga sADA sAta vAgyA sudhI mulAkAta cAlI. Ama to zrImanajI ahIMthI 11 vAge vidAya thavAnA hatA paNa amadAvAdathI kAryakaroe thoDA samayanI mAgaNI karI eTale nava vAge tyAM pahocI javA vicArI lIdhuM hatuM. nAsto karI surata nIkaLyA. sAthe amadAvAda sudhI vIrAbhAI jaze. aMbubhAI bAvaLAthI guMdI jaze. zrImatrajI sAthe aMbubhAI, phUlajIbhAI satata rahyA. vIrAbhAI guMdIziyALa sudhI rahelA. jayaMtIbhAI amadAvAda-muMdI jaI AvyA. surAbhAI satata sAthe rahyA. A rIte zrImannajIno kAryakrama suMdara rIte pAra paDyo. kula nava gAmanI mulAkAta thaI. gAmalokoe khUba utsAha batAvyo ane e rIte zrImannajInA mana upara suMdara chApa paDI. teo prabhAvita thaIne gayA. teo khAsa pravacana karatA nahotA. kAryakartAo sAthe vAtalApa karatA. paNa pravRtti jovA ane lokamAnasano pratyakSa paricaya karavA AvyA hatA. eTale dareka muddAo bahu UMDANathI vicAratA, noMdha karatA ane sAra potAnI TAIpIsTane hajAmata karatAM karatAM lakhAvatA. teo bahu namra ane milanasAra che. temanAM patnI madAlasAbahena gujarAtI sAruM jANe che. jamanAlAla bajAjanAM putrI thAya. temano patra gujarAtImAM Avyo hato. koI vAra A pradezamAM Avaze ema lakhyuM che. mahArAjazrIe ane zrImannajIe eka saMyukta nivedana taiyAra karyuM, je chApAM mATe mokalI ApuM chuM. sahakArI kSetra, grAmasaMgaThano mATe alaga rAkhavuM joIe - e mukhya prazna hato. tA. 13-9-pa7 : - vIrAbhAI zrImannajIne amadAvAda sudhI vaLAvI AvyA. temanI sAthe zrImannajIe eka patra mokalyo hato. te para savAramAM mANasa ApavA Avyo. patramAM lakhyuM hatuM ke "Ape je sUcita nivedana musaddo mane savAramAM batAvyo che, tene huM dilhI jaIne vadhAre tapAsI laIza. tyAM sudhI Apa jAhera prasiddhi na Apo to sAruM. A vakhate jAhera chApAmAM ApavA TapAla ravAnA thaI gaI hatI. mahArAjazrIe A aMge thoDI carcA mArI sAthe karI. nivedanamAM be bhAga che. eka to zrImannajI ane mahArAjazrI baMnenuM saMyukta nivedana che. bIjA bhAgamAM mahArAjazrInuM potAnuM maMtavya je cha prazno sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImannajIe mUkyAM hatAM, te aMgenuM hatuM. pAchaLanA bhAgamAM kadAca zrImannajIne kahevAyuM hoya te banavAjoga che. paNa AgaLanA bhAgamAM to teo sahamata hatA. to pachI vadhu zuM vicAravAnuM haze ? eTale kadAca AgaLano bhAga ja ApaNe to chApAmAM Apyo che eTale vAMdho nahi hoya. Ama banavAmAM eka zaMkA e paNa lAgI ke, chApAmAM ApatAM pahelAM eka nakala nivedananI jayakAnta kAmadArane temanA atiAgrahathI ApI hatI. kadAca amadAvAdamAM javAbadAra koMgresIo sAthe A aMge vAtacIta thaI hoya ane pachI zrImannajIne thoDo vicAra karavA kahyuM hoya e banavAjoga che. A uparathI e samajavAnuM maLyuM ke guptatA na rAkhavI sArI che paNa sAthosAtha jAhera kAmomAM sAttvika mutsadIgirI ane jAgRti paNa jarUrI bane che. meM kahyuM ke, have zrImatrajI pote ja jyAre Ama lakhe che ane nivedana hajI chapAI gayuM nathI to pharIthI patra lakhIne presavALAone aTakAvI zakAya che. jo Ama na karIe to gerasamaja UbhI thavAno bhaya rahe che. mahArAjazrIe kahyuM, bhale ema karo. pachI to jyAM jyAM e nivedana mokalyuM hatuM. (1) gujarAta samAcAra (2) saMdeza (3) janazakti 4) prabhAta (5) janmabhUmi (6) navabhArata (7) kAmadAra ane aMbubhAIne bherI" mATe AkhuM nivedana e badhAne amAro bIjo javAba na Ave tyAM sudhI e nivedana na chApavA vinaMtI lakhI nAkhI. eka vicAra mIrAMbahenane Avyo ke, bAvaLAthI posTa mAstara niyama pramANe jo e patro pAchA Ape to badhI kaDAkUTa maTI jAya, gerasamaja paNa aTakI jAya. e vAta sarasa lAgI eTale ravibhAIne bAvaLA mokalyA, paNa mAstare kahyuM, AdaroDAno sikko vAgyo eTale e pAchuM na ApI zakAya. tA. 18-9-pa7 : agiyAra vAge caMpakabhAI pujArA patrakArone laIne AvI gayA. sAthe kurezIbhAI paNa AvyA hatA. gAMdhIhATanI moTaramAM sau AvyA. lagabhaga be vAge jamIne sau gayA. gujarAta samAcAra, saMdeza, janasattA ane prabhAtanA khabarapatrIo hatA. sAthe kurezIbhAI, caMpakabhAI ane majUra mahAjanavALA viThThalabhAI zAha paNa AvyA hatA. khUba sArI vAto thaI. mahArAjazrIe mukhya muddAonuM eka nivedana taiyAra karI rAkhyuM hatuM. te saune ApyuM. temAMthI muddAvAra chaNAvaTa thaI. khetI, kheDUta ane pedAzane sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM - 97
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMge taTastha paNa sakriya baLanI Aje jarUra ane bacata yojanA dvArA rASTramAM e muddA mukhya hatA. grAmasaMgaThana, pUraka baLa ane tenI kAryavAhI prA. saMgha preraka baLa bacata dvArA sahakArI maMDaLIo lavAdI, zuddhi prayoga ane zAMti senA aMge kahyuM. tA. 20-9-pa7 : Aje rAtre 12-30 vAge somanAtha melamAM amadAvAdathI moTAbhAI kAThI ane AM. bA. paTela ahIM AvyA. pathAbhAIe mane jagADyo. huM nIce gayo. to mokabhAIe ane A. bA. paTele eka gaMbhIra vAta kahI. te e ke tA. 18mInA bapore khAMbhaDAnA pItAMbarabhAI paTelanuM khUna thaI gayuM che. ekadama AMcako lAgyo. mahArAjazrIne savAranA vAta karavI ema vicArI sau sUI gayA, badhAMne khUba vicAro AvyA. tA. 22-9-pa7 : - rAtre moTAbhAI ane bIjA kheDUta khAMbhaDAthI AvyA. temaNe pItAMbara paTelanA khUnanI vizeSa vAto karI. khUna guMdI gAmamAM thayeluM paNa pachI bahAra pAdaramAM nAkhI AvyA haze. vaLI pahelA mArI nAkhIne pachI ghA karyA haze. gAmanI aMdara badhA mANaso jotA hatA paNa ghaNAM mANasoe gherI lIdhelA. tethI koI bolI zakyuM nahi. pItAMbarabhAIe ghaNI AjIjI karI paNa baMdUkathI mArI nAkhyA. A vakhate be-pAMca jaNa vadhAre sAthe hota to paNa mArI nAkhavAnI taiyArI karIne kAThIo AvyA hatA. mANekalAlabhAI ane lokala baoNrDa pramukha choTubhAIne badhI vAta karI paNa kAThIo lagabhaga moTA bhAganA bhAgI gayA che. temaNe kahyuM amArI maryAdA che. tame jeTalA purAvA Apazo eTaluM banaze. hiMmata rAkho. vagere kahyuM. paNa Ave vakhate je guMDA loko hoya che temane kaMI ja thatuM nathI. polIsakhAtuM lAMciyuM ane vicitra che. korTamAM kAyadAne nAme gunegAro chUTI jAya che. pariNAme loko bhayabhIta thaI jAya che, DarI jAya che ane guMDAonuM rAjaya kAyama cAlyA ja kare che. Ane mATe kaMIka rasto nIkaLavo joIe. lokonI akaLAmaNa to najare joIe, sAMbhaLIe tyAre ja khyAla Ave. bInagunegAra mAyo na jAya e jeTaluM jovAya che tenA karatAM gunegAra chUTI jAya te tarapha jovAtuM nathI. rAtre ghaNI vAto thaI. mahArAjazrIe 98 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnI maryAdAmAM rahIne yogya salAha ApI ane potAne e nimitte Aje trIjo upavAsa hato. tA. 23-9-pa7 : mahArAjazrIne Aje cotho upavAsa che. have azakti vatavA lAgI che. AjathI savAra-sAMjanAM pravacana baMdha karyA. bharavADa AMbe ThIka lAge to sAkSI pUre, pharaja nathI pADatA ema khulAso thayo che. dazerAnA roja gopAlaka kheDUtonuM eka moTuM saMmelana bharavuM ema paNa vicAryuM. saMmelanamAM guMDA tattvone vakhoDI kADhavA, loko ahiMsaka pratikAra karatA thAya te mATe sarakAra kAryakSama bane evA TharAvo karavA, jethI jAgRti Ave. A pachI mahArAjazrIne saMtoSa thayo. eTale pAraNAMnI vidhi thaI. prathama mIrAMbahene "harine bhajatAM'vALuM bhajana gAyuM patitapAvananI dhUna bolAvI pachI dhoLakAnA AgevAnone hAthe lIMbunuM zarabatavALuM pANI AMbAbhAIne hAthe ne pachI sthAnika badhAMne hAthe zarabata laI pAraNuM karyuM. badhAMne AnaMda thayo. A pachI sau ravAnA thayA. nAnacaMdabhAIne A badhA khabara mokalyA. tA. 26-9-pa7 : Aje ziyALa davAkhAnAnA kampAunDaranAM patnI tArAbahenanA avasAna nimitte mahArAjazrIe traNa upavAsa karavAnuM vicAryuM. mIrAMbahene eka TANuM meM, rAtre bhojana lIdhuM hatuM. A akasmAtanA samAcAra hajI amane ziyALathI maLyA nahotA eTale mahArAjazrIne lAgyuM ke bIje bane to ApaNe ciMtA karIe chIe. tenA mATe tapAsa karIe chIe to ApaNe tyAM Avo prasaMga bane to tenI taTastha tapAsa thavI joIe. eTale kheDUta maMDaLanA pramukha zrI vIrAbhAIne kocariyAthI bolAvyA. temane badhI vAto karI ziyALa mokalyA. teo AvIne badho hevAla kaheze. tA. 23-9-pa7 : vIrAbhAI baporanA cAra vAge ziyALathI tArAbahenanA mRtyuno hevAla laIne AvyA. temaNe kahyuM, tArAbahenane somavatI amAsano Agale divase upavAsa hato. savAramAM badhAMe sAthe dUdha pIdhuM, bhAkharI paDI hatI, temAMthI tArAbahena mATe vadhAre rAkhI kAraNa ke upavAsa hato. teo sAthe khAvA na sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 99
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ beThAM. kahyuM, pANI bharI AvI nAhIne pachI khAIza. pachI kAzIbahena, bhAIlAlabhAI davAkhAne gayAM. naveka vAge DaoNkTaranAM patnI savitAbahena davAkhAne doDatAM AvyAM, kahe, cAlo, jaldI. badhAM baMgale AvyAM to tArAbahena paDI gayelAM. zarIra baLI gayeluM. bebhAna dazAmAM hatAM. AMkhono bhAga ane pagano bhAga sAro rahyo hato, kAzIbahena sAravAramAM beThAM. bhAIlAla injakazana vagere taiyAra karavA gayA. te daramyAna DaoNkTara ane DaoN. ratilAlabhAI paNa AvI gayA hatA. thoDIvAre bolyA, "pANI pAva." pANIthI vadhAre zoka lAge e dRSTie thoDuM pANI ApyuM. teo bolyAM, "tamAruM bhaluM thAva." pachI meghA matAdAra temanI pAse gayA. pUchyuM, kema karatAM Ama banyuM ? teo kaMI bolyAM nahIM. kAzIbahene kahyuM, hamaNAM bhAnamAM AvyAM che. to vadhAre dhrAsako nA paDe mATe hamaNAM kaMI nA pUchazo eTale matAdAra bahAra AvyA. thoDI vAra pachI tArAbahena kahe, bhAIlAlane bolAvo. teo AvyA. e to kahe kAgaLa pensila lAvo. lakhI lo ke sTava saLagAvatAM dAjhI gaI chuM. mAro aMgUTho laI lo. jethI tamane harakata nA Ave. kAzIbahene bhAIlAlane kahyuM, lAvane tenA saMtoSa khAtara ApaNe zuM karavAnuM che. pachI tArAbahena kahe mArI bAne bolAvo. mane moTaramAM amadAvAda laI jAo. temane AzvAsana ApyuM. kAzIbahenane lAgyuM ke temanI bacavAnI koI AzA nahotI, paNa dAjheluM mANasa TheTha sudhI sArI rIte bolI zake che. TANeka kalAka dAjhuyA pachI jIvyAM haze. chelle kAzIbahene rAma rAma bolavA kahyuM. rAmanAmanI dhUna bolAvI. A samaye AkhuM gAma ekaThuM thayuM hatuM. Aje traNa upavAsa pachI mahArAjazrIe pAraNuM karyuM. pAraNA pahelAM mIrAMbahene bhajana, dhUna gAI. tyArabAda mahArAjazrIe TUMkuM prAsaMgika kahetAM jaNAvyuM ke bahenonA ApaghAtanA du:khada prasaMgomAM aneka kAraNo chUpAyelAM hoya che. keTalIka vAra baheno ja bahenonA ApaghAta mATe nimitta bane che. sAsu vahune maheNAM ToNAM mAre che, jhaghaDe che. naNaMdo keTalIka vAra Ama kare che. strIsamAja paNa bahenone pAchaLa pADavAnuM kAma kare che. tArAbahenanA avasAna nimitte A ghaTanA thAya che ke bahenonA du:kha dardo sAMbhaLe tevI saMsthA sthapAya to sAruM. ApaNe bIjuM zuM karI zakIe ? paisAnI maryAdA che. kALu paTela khUna pachI lavAdInuM smaraNa rahe te mATe vicAravuM hatuM paNa haju 100 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMI thayuM nathI. vagere vAto karI. maranAranA AtmAne zAMti ApI. Aje baeNnkanA pratinidhione cUMTavA mATenI cUMTaNI che. kheDUta maMDaLanA umedavAronI jItanI koI AzA nathI. kAraNa ke sAme pakSe vipula sAdhana sAmagrI che, sattA che. baporanA zrI vADIbhAI, zarada ane lakSmIcaMdabhAI moTara laIne mahArAjazrInA darzane AvyAM. lakSmIcaMdabhAI ghATakopara jaina saMghanuM mahArAjazrI tyAM AvatuM comAsuM kare te bAbata AmaMtraNa Apato patra lAvyA hatA. prathama saMghe cAturmAsa mATe AmaMtraNa ApyuM. teo mahArAjazrInA rAjadvArI, sAmAjika, Arthika, dhArmika kAryo jANavA chatAM ATalA premathI AmaMtraNa Ape te ghaNuM ucita gaNAya. badhI rIte vicAratAM A AmaMtraNano svIkAra karavo ema lAgyuM have kAryakaro sAthe e bAbata carcI levAze. tA. 7-10-57 : Aje ziyALanAM tArAbahenanA dAjhI javAthI mRtyu prasaMganI carcA cAlI. kAzIbahene badhI vigata kahI. temanI eka bhUla e thaI ke jayAre tArAbahene sTavathI dAjhI gaI chuM evuM lakhI levA kahyuM, tyAre lakhyuM nahi, temaja koI paMcane hAjara rAkhI A badhI spaSTatA karAvI levI joIe. kAzIbahenane A vahevAru aNaAvaData mATe khUba du:kha thayuM. teo spaSTa mAne che ke tArAbahena akasmAtathI mRtyu pAmyAM che. ziyALamAM navA DaoNkTarane chUTA karavAnA samAcAra temane maLyA che eTale temaNe vAtAvaraNa bagADavAnA prayAso karavA mAMDyA che. loko judI judI rIte bole che. cAritrya uparanA AkSepo sudhI jAya che. eka kumArikA bahena A rIte pavitra jIvana gALatAM, prajAnI sevA rAta-divasa kare che, tene paNa loko A jAtanuM kahe te bahu duHkhanI vAta che. A rIte samAja kahe to koI sevAbhAvI strI Take zI rIte ? tArAbahenano prazna mIrAMbahena ziyALa gayelAM tyAre Avelo. temane tArAbahene keTalIka vAto karelI ke gulAmanI jema kAma karavuM paDe che. dhaNI taraphathI prasannatA maLatI nathI. premathI koI vAto thatI nathI vagere kaheluM ane evuM bolyAM ke mArI mAe mane nAnapaNamAM kUvAmAM nAkhI dIdhI hota to sAruM hatuM ! Ama to bahu du:kha nahotuM paNa emane saheja AghAta rahyAM karato. eTale kAzIbahenane e aMge vAtacIta karavA bolAvelAM. teo amadAvAda sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 101
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaIne rAtre ziyALa gayAM ane bIje ja divase Ama banyuM. eTale mahArAjazrI ane amone badhAMne zaMkA thaI ke kadAca ApaghAta karyo haze. tA. 8-10-57 : Aje keTalAka kAryakaro ane AgevAna kheDUtone mahArAjazrInuM mahArASTra tarapha prayANa aMge ane bIjI pravRtti aMge vAtacIta karavA bolAvyA hatA. savAramAM tArAbahenanA mRtyu aMge vizvavAtsalyamAM je noMdha lakhI che te aMge carcAvicAraNA thaI. baporanA kAryakaronI sabhA thaI. temAM mahArASTra javA aMge vAto carcA thaI. keTalAMke tarapheNa karI, keTalAMke virodha karyo. carcAmAM mukhyatve ema jaNAvyuM ke Aje ahIMnA kaoNMgresIonI sthiti evI che ke teo grAmasaMgaThanano ja virodha kare che. have to enA kAryakarono vyaktigata mukAbalo ka2ze. dareka rIte pratiSThA toDavA, zistabhaMganA pagalAM levAM jevA bahAnA zodhavA ane maMDaLanuM astitva jokhamAya tevA prayatno kare tevo saMbhava che. te vakhate ApanI hAjarInI khUba jarUra paDe. bIjI bAju sAdhu calatA bhalA e nyAye paNa bIje pravAsa thAya e jarUrI che. kurezIbhAI, jayaMtIbhAI, phUlajIbhAI vageree bhAga lIdho hato. chevaTe saue mahArAjazrIne mahArASTra javAnI saMmati ApI. maMDaLanA baMdhAraNamAM keTalAka sudhArA karavA vize phUlajIbhAIe carcA karI. huM bIje divase tA. 9-10-57 karajaNa AvavA nIkaLyo. tA. 8-11-57 : AdaroDAmAM cAturmAsa pUrA thavAnA, Aje tA. 7mIe chello divasa hato. rAtre baheno-bhAIo sArI saMkhyAmAM AvyA hatAM. prathama choTubhAIe prAyogika saMghanA maMtrI vatI gAmalokoe premathI AmaMtraNa ApeluM ane gAme sAMgopAMga pAra pADyuM. mahemAnonuM je premathI svAgata karyuM, sagavaDa karI te badala saMgha vatI AbhAra mAnyo. khAsa karIne pathAbhAInA kuTuMbe jayAbA, jazodAbahena, goviMdabhAI vagere je bhakti batAvI, gharane dharmazALA banAvI ane cAra mAsa khaDe page cokI karI te badala khAsa ullekha karI saMtoSa vyakta karyo. gAmanA bIjAM bhAIo ane bahenoe paNa je bhakti batAvI teno AbhAra mAnyo. comAsA daramyAna dezanA AgevAno ane sArA sArA mANaso maLavA AvyA hatA, teno lAbha gAmane maLyo. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 102
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaoNMgresa pramukha zrI DhebarabhAI, kaoNMgresa maMtrI zrImannanArAyaNa ane saurASTra-gujarAtanA bIjA dhArAsabhyo, vyaktio AvI, khAsa AnaMda pAmavA jevI hakIkata to e banI ke zrImannajI ahIM AvI gayA. pachI bIjuM cUMTaNI aMgenuM vAtAvaraNa joIne gayA tathA kheDUta maMDaLanI Arthika svataMtra nItinI vAta temane gamelI. te aMge akhila bhArata kaoNMgresano eka sarakyulara naM. 34 dezanI dareka pradeza samiti upara kADhaDhyo ke kaoNMgrese saMgaThana tarIke sahakArI maMDaLIomAM, sAMskRtika, saMskArika ke sAmAjika saMsthAonI bAbatomAM na paDavuM. A eka aitihAsika ghaTanA banI. jene mATe varasothI mahArAjazrI ane maMDaLa mathI rahyAM hatAM. mahArAjazrIe cAturmAsanuM saravaiyuM kahetAM jaNAvyuM ke gAme mArA tarapha satata je bhakti batAvI, khAsa karIne pathAbhAInA AkhA kuTuMbe je ananya sevA karI che tenAthI huM prabhAvita thayo chuM. eka varasAda AvI gayo hota to vadhu AnaMda thAta. paNa kudarate je kaMI yoryuM haze te sArA mATe ja. have ema saMtoSa mAnavo joIe. ATalA lAMbA samayamAM ghaNI vAra mArI vANI vartanathI koIne duHkha thayuM hoya to tenI kSamA yAcI lauM chuM. dAjIbhAI jo bIjAM lagna karavAno vicAra kare to paNa A cAturmAsa daramyAna khAmozI rAkhI AmanyA jALavI tethI mane saMtoSa thayo che. pItAMbarabhAInuM khUna thayuM teno duHkhada ullekha karI potAne upavAsa karavA paDyA, temAM pathAbhAInA kuTuMbe sahAnubhUti mATe karelo upavAsano ullekha karyo. sau AnaMda ane zokanA gaMbhIra vAtAvaraNamAM chUTAM paDyAM. savAramAM vidAya sADA ATha vAge thavAnI hatI. te pahelAM bhAIbaheno ekatrita thaI gayAM hatAM. darekane vidAya vasamI lAgatI hatI. koI koInI AMkhamAM pANI hatAM. mahArAjazrIe chelle chelle saunA premano ullekha karI vidAya lIdhI. baheno-bhAIo pAdara sudhI sAthe AvyAM. pAdaramAM sau UbhAM rahyAM. mahArAjazrIe sarvathA, sau sukhI thAo'nA AzIrvAda ApI premabharI vidAya lIdhI. vaLI thoDAM bhAIo kocariyAnA aDadhA rastA sudhI sAthe AvyA ane premabharI vidAya lIdhI. mIrAMbahena thoDAM vahelAM (moTara maLavAthI) vidAya thayAM hatAM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 103
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 8-11-57 : kocariyA AdaroDAthI nIkaLI koriyA AvyA. aMtara cha mAIla haze. UtAro corAmAM rAkhyo hato. gAmalokoe sAmA AvI svAgata karyuM. utAre prAsaMgika kahyuM, gAmanI rokAvAnI icchA hatI paNa amAre bIje divase vadhAre kheMcavuM paDe tethI sAMjanA bhAyalA AvI gayA. mukhya AgevAna vIrAbhAI sanAbhAI. tA. 8-11-57 : bhAyalA kocariyAthI bhAyalA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. thoDA bhAIoe svAgata karyuM. rAtre motIbhAI AvyA. corAmAM jAherasabhA thaI hatI. nAnacaMdabhAI guMdI sudhI amArI sAthe rahevAnA che. dhanI vADIo mATe loko mazInothI pANI laI rahyA che. eka varasAdanI kheMca saune naDatI hatI. motIbhAI, lakSmaNabhAI AgevAno che. tA. 9-11-57 : gAMgaDa bhAyalAthI gAMgaDa AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro gatasaMgajIbhAInI meDIe rAkhyo hato. gAmalokoe ane bALakoe sAthe AvI svAgata karyuM. prathama dharmazALAmAM sau sabhAnA rUpamAM goThavAI gayAM. tyAM mahArAjazrIe prAsaMgika kahyuM. A jagyAe saghanakSetra yojanA taraphathI Aje vaNATa zikSaNa varga zarU karavAnuM udghATana hatuM. gUjarAta vidyApITha, amadAvAdavALA zrI maganabhAI desAInA hAthe udghATana hatuM. samaya 1100 vAgyAno hato. mahArAjazrInuM prAsaMgika sADA dasa vAge pUruM thayuM. loko bALako ekatra thayAM hatAM. te vikharAI na jAya eTale badhAM tyAM ja beThAM rahyAM. thoDI vAra pachI navInabhAI sAthe maganabhAI desAI jIpamAM AvI pahoMcyA. udghATana samayane vAra hovAthI mahArAjazrI ane bhaMgI bhAIo sAthe carcA vAto karI. samaya jatAM maganabhAIe vaNATa zikSaNa varganuM udghATana pravacana zarU karyuM. temaNe kahyuM ke mAre mAthe sarvodaya saghana vagere kAmo jovAnI pharaja AvI che. te jovA Avyo hato. tyAM A kAma mAre hAthe karavA tame vicAryuM tethI AnaMda thayo. prathama jIvanazALAnA AcArya zrI dhIrubhAIe maganabhAIno paricaya Apyo hato. 12 sALo upara ahIMnA ja hirajano traNa mAsa sudhI zikSaNa leze. ahIM aMbaranA ja varga bharAyA ane cotho sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 104
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ varga cAle che. kula 64 mANasoe tAlIma lIdhI che ane 34 jaNAe aMbara kharIdyA che. have enuM sUtara ahIM ja vaNAya evuM goThavavuM che. sAMjanA mahArAjazrIe muslima lattAmAM cAlatA aMbara varganI mulAkAta lIdhI hatI. sAMjanA zikSaka bhAI-baheno sAthe vArtAlApa yojayo hato. rAtre 7-15 vAge jesaMgabhAInAM DelA sAme ja jAherasabhA yojAI hatI. harijano AgaLa beThelA eTale keTalAka bhAIo AvIne cAlyA gayA. sabhAmAM meM saMgaThana vize ane nAnacaMdabhAIe vyasanamukti vize kahyuM hatuM. tA. 10-11-57 : memara gAMgaDathI nIkaLI memara AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro eka bhAInA makAnamAM rAkhyo hato. tA. 16-11-57 thI tA. 17-11-57 : gUMdI Azrama memarathI guMdI AvyAM. aMtara sADA pAMca mAIla haze. utA2o saghananA makAnamAM rAkhyo hato. kAryakaroe sAme AvI svAgata karyuM. tA. 11-11-57 : prAsaMgika tamone badhAMne thatuM haze ke, huM have mahArASTramAM pravAsa kema karavAno ? ApaNe jayAM je kaMI pravRtti cAlI che temAM zikSaNa, saMskAra, sahakArI pravRtti, grAmasaMgaThana vagere cAle che. temAM ane dezamAM je sthiti UbhI thaI che tenAthI ApaNe vAkepha chIe. sarakAra kevI cAle che te paNa vicAravAnuM che. lokazAhImAM pakSo vagara cAlatuM nathI. bIjI bAju bhUmi AMdolana niSpakSanI vAta kare che. sau koI zAMti zAMti icche che. emAM matabheda nathI. 'sarvathA sau sukhI thAo' badhAM ja icche che. kaI paddhatithI jazo temAM matabheda che. matabhedomAMthI paNa levAnuM che ane tALo maLI jato hoya to meLavavo joIe. sau koInI jarUra che. ApaNe zAMti joIe chIe paNa sAdhana zuddha joIe. sAdhaka zuddhi paNa joIe. dvibhASI rAjyano prastAva lokasabhAe maMjUra karyo. pachI ahIM ane mahArASTramAM AMdolana cAlyuM. hajI cAle che. ApaNe paNa emAM ApaNI rIte bhAga bhajavIe chIe. duniyAmAM zuM cAlI rahyuM che tenAthI ApaNe alipta nahIM rahI zakIe. ApaNe zAMti cAhIe chIe ane sakriya taTasthatA svIkArI che. dezanI aMdara paNa A rIte kAma thavuM joIe. jo ApaNe kevaLa rAjakAraNamAM paDI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 105
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaIzuM te paNa nahi cAle, kevaLa rAjakAraNane choDIzuM topaNa nahi cAle. ApaNI vicArasaraNI pramANe cAlIe chIe. mahArASTramAM javAnuM kAraNa to e che ke, gujarAtanI koMgresanI sthiti ane mahArASTra kaoNgresanI sthiti kevI che. te ane kadAca mahArASTranI asara gujarAta upara paDe, te paNa najaramAM che. tamo badhAMne mahArASTramAM javAnI vAta gaLe UtaratI nathI. tema gujarAtamAM paNa nathI. mane potAne lAgyuM che ke mahArASTramAM javAthI ApaNane to lAbha thaze ja. Aje prAyogika saMghanA sAmAnya sabhyonI miTiMga hatI. bhAI-baheno AvyAM hatAM. saMghamAM mukhya carcA sAmAjika, Arthika bAbatomAM (saMghanI saMsthAomAM) svataMtratA hovI joIe, te aMge hatI. A bAbata hovA chatAM saMghanA sabhyo DaoN. zAMtibhAI ane maNibahena paTela grAmasaMgaThanathI viruddha jaIne svataMtra rIte koMgresanA saMgaThananA Adezane mAna ApI sahakArI beMkanI cUMTaNImAM bhAga bhajavyo. A aMge temanI pAse zistabhaMganA pagalAM aMge carcAo thaI. - rASTro mahArAjazrIe maNibahenane temanA baeNnka cUMTaNImAMnA vartana aMge khUba samajAvyAM. mahArAjazrInA manamAM evI IcchA hatI ke bahena vyaktinI niSThAthI kyAM sudhI Takaze. pachI ekalAM paDI jaze eTale jo saMghanI zista svIkAre - thayelI bhUlane svIkArI le to sAruM. tA. 13-11-57 : Aje saghana yojanA ane savodaya yojanAnI saMyukta miTiMga hatI. kArobArInA sabhyo ane bIjA kheDUto paNa AvyA hatA. kAryakaro paNa hatA. sabhA vakhate gohilavADa leuvA jJAti maMDaLanA AgevAno temaja pramukhazrI jIvAbhAI paramAbhAI ema 7 jaNa AvyA hatA. sabhAmAM prathama sarvodaya meLAnuM bajeTa ane prosIDIMga vAMcI batAvyA bAda navuM zuM karavuM joIe ane gata varSe zuM karyuM che teno navalabhAIe khyAla Apyo hato. tA. 14-11-57 : Aje kheDUta maMDaLanI kArobArInI miTiMga maLI hatI. te pahelAM paM. naherucAcA dinanI ujavaNI hatI. tethI zALAnAM nAnAM bALako saraghasa AkAre mahArAjazrI pAse AvyAM hatAM. ane sabhAnA rUpamAM goThavAI gayAM hatA. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 106
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama bALakoe bhajana dhUna gAyA pachI naherucAcAnuM gIta gAyuM hatuM. tyArabAda mahArAjazrIe bALako samajI zake tevI bhASAmAM jaNAvyuM hatuM ke, tamo badhAM naherudina aMge bhegAM thayAM che. gAMdhIjIe kahyuM, jIvatAM mANasanI jayaMtI ujavavI te sAruM nathI. eTale mane vahAlA evAM reMTiyAnI jayaMtI ujavo. paMDitajIe kahyuM, mane vahAlAM bALako che. to mArI jayaMtIne badale bALadina Ujavo. tamo badhAM naherucAcAnA guNa keLavo. teo gusse thaI jAya che paNa pAchA kSamA mAgI le che. dezamAM ane duniyAmAM zAMti sthApavA mAgIe chIe. teo tyAgI che evAM tamo banajo. tamo badhAM moTAM thazo tyAre vaDIlonI ane dezanI sevA karajo. vinayI ane vivekI banajo. bapora pachI bhAla naLakAMThA kheDUtamaMDaLanI madhyastha samitinI miTiMga maLI. ghaNI moTI saMkhyAmAM kheDUto AvyA hatA. chAtrAlayanA makAnamAM sabhA maLI. sau prathama khAMbhaDAnA pItAMbara paTelanA thayelA khUna aMge aMbubhAIe temane aMjali ApI. teo kheDUtamaMDaLanA madhyastha samitinA sabhya hatA ane maMDaLane tana, manathI madada karatA hatA. anyAya sAme jhajhUmanAra teo vIra hatA. temanI zahIdI aMge pramukhasthAne aMjali Apato TharAva rajU thayo. sabhAe savAnumate pasAra karyo ane UbhA thaI be miniTa mauna pALI, maranAranA AtmAne zAMti maLe te mATe prArthanA karI. tyArabAda aMbubhAIe maMDaLano itihAsa rajU karyo. naitika bhAvonA praznamAMthI maMDaLanI utpatti thaI pachI to banAsane bITa solApurI juvAra, kamodano saMgraha, anyAyano pratikAra ema pragati karatuM gayuM. jagyA sAMkaDI paDavAthI sabhA AMbAvADImAM beThI. temAM banAsakAMThAnA dhArAsabhya ane kheDUta maMDaLanA pramukha zrI galabAbhAIe pravacana karatAM jaNAvyuM ke, ApaNe sarakAra upara AdhAra rAkhIne besI rahIzuM to koI kAma thavAnuM nathI. gAmaDAmAM je zramajIvIo che. teo jAgaze to ja dezanuM bhaluM thaze. zraddhA ane saMgaThana be baLa upara mahArAjazrI jora Ape che, tene tame apanAvajo . tyArabAda gohilavADa jillA leuA jJAti samAjanA pramukhazrI jIvaNabhAIe bolatAM jaNAvyuM ke, ApaNe badhAMe jAgRta thavuM joIe. mahArAjazrIne saMtoSa Apavo joIe. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 107
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjazrIe jaNAvyuM ke huM mahArASTramAM jAuM chuM. tamArA manamAM zuM haze te vAMcuM to be vAto che. jAuM te sAruM ke na jAuM te sAruM. mAre to tamArA badhAnAM AzIrvAda joIe. mArI gerahAjarImAM tame sAruM kAma calAvazo evI zraddhA che. mahArASTramAM javAno vicAra eTalA mATe Avyo ke samaya evuM sUcana kare che. ema lAge che ke nIcethI jhaDapa vadhAravI paDaze. uparanI moTI moTI vAto thAya che paNa jayAre gAmanI sthiti joIe tyAre jUduM lAge che. A sAthe bhANAmAM Avelo koLiyo cAlyo gayo. eka varasAdanI bhAre khoTa paDI. ekalA mANasathI kaMI banavAnuM nathI. saMgaThana ane zraddhA e be vastu pAkI thaI jAya to game tevI muzkelImAMthI bahAra nIkaLI javAya. loko dukALamAM vyaktigata rahevAthI hArI jAya che. padamAM loko harerIne maLI gayA. saMgaThana hoya to ekabIjAnI hUMpha rahe. chellA dukALa vakhate ApaNe sArI kAmagIrI bajAvelI. loko kahe che Avo dukALa kAyama rahe to ghaNuM sAruM paNa Apyu-tAThuM kAyama TakatuM nathI. sAruM varasa Ave tyAre saMgraha karatAM nathI. nabaLuM Ave tyAre devuM karIe chIe. sadbhAgye sahakArI pravRttimAM ApaNe sArI bacata karI zakyA chIe. jina presa paNa UbhAM karI zakyAM chIe. eka jaMgI puruSArtha ApaNe karI rahyA chIe. hajI ghaNo puruSArtha karavAno bAkI rahe che. lokazAhI cAle che te paNa Aje to uparathI AvI che. ApaNe nIcethI nirmANa karavAnI che. bApue paradezIone kADhyA. satyane AgaLa lAvyA. Aje paMDitajIno 69mo janmadina che. te vizvazAMti mATe pokAra pADe che. te vakhate bhAla naLakAMThAno nAno prayoga zuM javAba Apaze. A vicAra mane AvyA kare che. jIvAbhAIe joyuM ke, AvuM saMgaThana thaze, ke kema ? tema chatAM thayuM. bApue kahyuM hatuM. eka gAmadITha eka sevaka joIe. koIe kahyuM bApu, eka mANasane pagAra keTalo joIe ? ame sAta karoDa rUpiyA ekaThA karI ApavA taiyAra chIe. bApue kahyuM, paisAthI kadI dezano uddhAra zakya nathI. loko pahelAM kahetA hatA kheDUtonAM to vaLI saMgaThano thatAM haze ! deDakAnI pAMca zerIthI anAja toLAya ? paNa tame joyuM ke kheDUtonAM saMgaThana thaI zake. bhAla naLakAMThA kheDUta maMDaLe keTaluM bhagIratha kArya karyuM che. hamaNAM ja kaoNMgresa samitie paripatra kADhyo. koMgrese saMgaThana tarIke sAmAjika, 108 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arthika, sAMskRtika ke zaikSaNika cUMTaNImAM bhAga na levo. A TharAva kaMI nAnosUno nathI. baeNnka cUMTaNImAM amane bahu kaDavo anubhava thayo che. sadbhAgye zrImannajI A pradezamAM AvI gayA. teo ahIM cAlatuM kAma joIne prabhAvita thaI gayA. e aMge ikonomika rivyumAM eka noMdha paNa lakhI. navalabhAIe saMtati niyamana, kuTuMbaniyojana saptAha ujavAya che, tenA virodhamAM je TharAva Apyo te aMge laMbANathI samajAvyuM. TharAva sarvAnumate pasAra thayo. mahArAjazrI mahArASTramAM jAya che. te aMge pUchatAM koIne gamatuM to nahotuM, paNa pachI premathI vadhAvI lIdhuM. adhUrI rahelI carcAo rAtre cAlI. temAM lokala baoNrDa cUMTaNImAM maMDaLe sakriya madada karavI ke kema te aMge carcAo thaI. kaoNMgresI bhAIe maMDaLa pratye je daSTi rAkhI che ane mAne che ke A loko upara paDatA Ave che. eTale maMDaLa sAme cAlIne cUMTaNImAM madada karavA nA jAya. keTalAke kahyuM, kaoNMgresa sAdhanazuddhino Agraha na rAkhatI hoya to rAjakIya, mAtRtva koMgresanuM zA mATe choDI na devuM ? koIe kahyuM, eka vAra temane pachaDAvA do vagere vAto cAlI. sAme e dalIla thaI ke dezamAM gAmaDAMne baLa kaoNMgresanuM ane kioNMgresane baLa gAmaDAMnuM ja maLavAnuM che. bannemAMthI ekeyane cAlavAnuM nathI. vaLI Aje vacagALAno samaya che. pachI jyAre gAmaDAMnAM saMgaThana majabUta banaze, loko samajIne jitADavAnI bAMhedharI Apaze to koMgresa game tevA mANasone nahIM mUkI zake, chevaTe evuM nakkI thayuM ke dhaMdhUkA tAlukAmAM pratIka tarIke ema karavuM ke jyAM sudhI tAlukA samiti cUMTaNImAM madada mATe maMDaLane rItasaranI mAgaNI na kare tyAM sudhI maMDaLanA pramukha-upapramukha, maMtrIo ane zAkhA kAryakara ATalA jaNe sIdhI cUMTaNI pracAra nA karavo. vaLI badhAMe pracAra karavo, madada karavI. ekalA dhaMdhUkA tAlukAmAM madadanI mAgaNI Ave to bIjA tAlukAmAM Agraha na rAkhavo. mahArAjazrIe khAMbhaDAnA bhAIo sAthe pItAMbarabhAInA khUna aMge keTalIka vAto karI. tA. 15-11-17 ? Aje rAtre prAyogika saMghanI navI nimAyelI kArobArInI sabhA maLI. prathama hoddedAronI cUMTaNI thaI. pramukha kurezIbhAI, upapramukha sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 109
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAzIbahena, maMtrIo choTubhAI ane aMbubhAI cUMTAyA. tyArabAda bajeTa upara carcAo thaI. have gujarAta vyApI prAyogika saMgho racI nAkhavA joIe ane e daSTie kAma thAya te mATe dareka jillAmAM eka eka kAryakara nImavo. e mATe 10 hajAra rUpiyA maMjUra karAyA. tA. 16-11-57 : Aje savAranA mahArAjazrIe kapaDAM dhoyAM. pradeza mATe bhAla naLakAMThA saMskAra keLavaNI maMDaLanI racanA karavAnuM nakkI karyuM. saMyojaka tarIke navalabhAI raheze. 15 jaNanI kArobArI racI. baporanA 2 thI 3-30 sarvodaya yojanAnA saMcAlana nIce cAlatI zALAnA zikSakonI eka sabhA rAkhI hatI. prathama navalabhAIe prAsaMgika kahyuM. tyArabAda dareka zALAnA mukhya zikSake temanI zALAno itihAsa vikAsa vagere kahyuM. guMdImAM pAMca sALo, 121 reMTiyA, 7 dhoraNa che. dhIMgaDA, 8 reMTiyA cAle che. grAmasaphAI kare che. bhUrakhI 85 saMkhyA. 4 dhoraNa. udyoga ocho cAle che. aThavADiye saphAI kare che. 13 reMTiyA cAle che. prauDhazikSaNanA vago calAvavA prayatna kare che. gAMgaDa 7 dhoraNa che. 75 TakA pariNAma Ave che. 8 zikSaka che. kanyAzALA che. saphAI cAle che. javAraja pahelAM 172 saMkhyA hatI Aje 23ra che. Aje zikSako 6 che. udyoga sArI rIte cAle che. 100 reMTiyA che. phAInalamAM damAMthI 5 pAsa thayA. aThavADiye grAmasaphAI thAya che. bagodarA 144 saMkhyA, udyoga zarU karavAno che. 15 reMTiyA maLyA che, 3 zikSaka che. dehagAmaDA 30 saMkhyA che 1 zikSaka che. | navalabhAIe saMbodhana karatAM jaNAvyuM ke - tamArI vAto uparathI e tAraNa nIkaLyuM ke vAlIo barAbara rasa letA nathI. to ApaNe vAlIdina ujavatuM pradarzana paNa bharavuM. loko virodha kare che. tenuM kAraNa zALAnI pragatino khyAla nathI eTale je zikSaNa cAle che tenI noMdha karI bALaka pAse mokalI vAlInI sahI levI. bIjA zALAnA zikSakono saMparka rAkhI zake tevA kAryakara maLavA joIe. pachAta bALakone bhaNAvavA tarapha vadhu dhyAna ApavuM. ucca varNanA loko to bhaNavAnA che ja. bAlavADI saMkhyA 30 che. mahArAjazrI : zarUAtamAM ja pUchyuM baheno kema nathI AvyAM ? to kahe varasAdane 110 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIdhe nathI AvyA. bahenonI icchA ghaNI ja hoya che ethI huM lakhuM chuM. paNa temanA kAmamAM tamo bhAgIdAra bano to ja te chUTAM thAya. e dizAmAM ThIka ThIka dhyAna ApavuM joIe. dezamAM matadAnanI dRSTie joIe to bahumatI bahenonI che. ATalI nizALo banI hovA chatAM jAgRti na Ave to ApaNe pAchaLa rahI jaIe. cInamAM strIoe ghaNI pragati karI che. tyAM baheno bahAra nIkaLathI ja nahi. paga bAMdhI rAkhe. nAnA paga te vadhu suMdara. Aje sthiti palaTAI gaI. baheno evI capaLa ane zaktizALI taiyAra thAya che ke ApaNe abhimAna laIe. bahenonI pragati sivAya dezanI pragati nahi thAya. lokasaMparka to karavo ja che paNa zikSikA bahenoe bahenono saMparka vadhu karavo. hA, emAM jokhama che. loko TIkA paNa kare che. tema chatAM ApaNAmAM sAtvika bhAvanA haze to vAMdho nahi Ave. vAlI saMparka mATe navalabhAIe kahyuM tema pradarzana bharavA. khabara nahIM paNa pragatino AMkaDo lokonA khyAlamAM Ave. rojanIzInI paNa zikSakone khAsa jarUra che. kAmanI noMdha, niyamitatA vagere jALavo ArasInI jema, to navI kAryavAhIno khyAla Avaze. Aje samAjanAM be mukhya aMgo che, strIo paNa che. emanI mAnyatA nahIM phaLe tyAM sudhI naI tAlIma adhUrI rahevAnI che. eTale emanA rUDha rivAjo jIvaMta saMparka haze to ja dUra karI zakAze. ochAmAM ochA TANeka mahinA badhA zikSako ekatra maLe vicAra vinimaya kare, bIjI eka vastu lakSamAM rAkhavA jevI che. te e ke ApaNe jayAre bolavA UbhA thaIe tyAre saLaMga sAMkaLa hotI nathI. eTale bolavuM hoya kaMI ane bolAya kaMI. eTale koziSa karavI joIe. Teva pADavI joIe. badhA to bolI ja zakatA nathI. e vastuno khyAla rAkhavA jo che ke AjanA vicAra pravAho kaI bAjuthI Ave che. chApAthI tame paricita cho. eka rIte tame zilpI che. prAthamika zikSaNanuM pramANa ja vadhAre rahevAnuM, eTale ghaNI moTI prajA tamArA hAthamAM ja AvavAnI. te saMskArI kema bane, duniyAnA pravAhothI jANakAra kema rahe te tarapha paNa dhyAna rahevuM joIe. kumArazALA enA mATe khUba vyavasthita thAya, prArthanA pachI AvA samAcAra ApI zakAya. zikSaNanI sAthe ApaNe sahakAra ane udyogane joDIe chIe. vidyArthI evuM utpAdana kare jethI vAlIone saMtoSa thAya ane pote sarjana karyAno saMtoSa pAme. parIkSAnuM mApa to kAMI ne kAMI svarUpamAM rahevAnuM. emAM pheraphArane AvakAra che. eka sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka -- chaThuM 111
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoMziyAra vidyArthI hoya, kAyama UMcuM dho2Na sAcavato hoya paNa pa2IkSAne divase lAghavagraMthI AvI gaI to te nApAsa thaI jAya che. eTale parIkSAnuM mApa sAcuM nathI. tema tenA sivAya cAle tema nathI. keTalAka pAsa thavA mATe bAdhA-AkhaDI kare che. lokone puruSArthavAdI banAvavA te kAma zikSakonuM che. huM kabUla karuM chuM ke Aje ochAmAM ochuM vetana zikSakonuM che, paNa tame svamAnapUrvaka zikSaNa ApatA jazo tema tema eno ukela Avaze. sainikone roja kavAyata zIkhavo tyAre ja yuddhamAM jIte che. jainomAM pratikramaNa vidhi Ave che. roja rojanI tAravaNI karavAnI hoya che. tema roja thoDuM thoDuM zIkhavatAM jaIzuM to temanAmAM hiMmata AvI jaze. eka bhAIe kAyadAnI vAta karI. keTalAMya hasatAM hatAM. vAta sAcI che ke kAyadAthI kaMI vaLatuM nathI. tema AjanI dazA evI che ke kAyadA vagara loko sudharatA paNa nathI. ApaNe banneno meLa pADavo che. keTalAka prasaMgomAM zuddhiprayogo paNa bahu kAma Ape che. bALakonI gerahAjarI rahevAnuM kAraNa garIbonI keTalIka paristhiti paNa hoya che. grAmasabhAnA kAryakramo paNa khUba upayogI thaze. cA, bIDI paNa sAmAjika dabANa lAvI dUra karI zakAze. chellI vAta cAritrya upara baheno-bhAIoe sAthe malI khUba dhyAna ApavuM joIe. ApaNe haratAM rahIe, ramatA rahIe to paNa jAgRti rahe. samAja paNa emAMthI doSa na jue. Ane mATe to satata AdhyAtmika vAcana, manana, satsaMga jarUrI che. zikSakanA doSo vidyArthI pakaDI zake. cA-bIDI zikSaka vAparato haze to bALako paNa e vA52ze. ekAda hastalikhita trimAsika ke mAsika jevuM kADho to navA zikSakone upayogI thaze. pravAsa, paryaTano paNa upayogI thaze. mahArASTramAM jAuM chuM. te paNa sArA hetu mATe. prAMtIyavAda dezamAM mAjhA mUke che. grAmasaMgaThana paNa tyAM thaI zake. te paNa te loko jANe che. rAjaya upara gAmaDAMnI asara kema rahe te paNa karavA jevuM che. sAMjanA gAmamAM rahevAnuM vicAryuM hatuM eTale gAmamAM gayA. dharmazALAmAM nivAsa karyo. tyAM dhIMgaDA, bhUrakhI, loliyAnA, guMdAnA AgevAno bhoLAda jiniMga phekTarIno vikAsa kema thAya te aMge vicAraNA karavA ekaThA maLyA hatA. A bAra-carakhAnuM jina che. paNa AgevAnonI khAmIne kA2Ne divase divase lokonI zraddhA tUTatI gaI. traNa varSathI jina cAle che. gaI sAla sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 112
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtra eka ja vyakti bhurakhI mukhIno kapAsa na Avyo, bAkI vepA2Ino mAla Avyo. garaje vepArIone bolAvIe eTale dareka vAtamAM te potAno lAbha vicAre che. A aMge vicAraNA thaI eTale mukhIe kahyuM, loko mAla nahi lAve to jina vecI nAkhavuM paDaze. ane pachI vepArIothI kAyama lUMTAyA karavuM paDaze. mahArAjazrIe sahakArI jinanA phAyadA jaNAvyA ane kAM to netAgIrI badalo, kArobArI badalo, paNa kheDUtonI zraddhA UbhI thAya evI kAryavAhI goThavIne paNa jina cAlu rAkho to sArI vAta che. nahIM to sahakArI pravRtti upara bUrA pratyAghAta paDaze. rAtre jAherasabhA rAkhI hatI. temAM nAnacaMdabhAIe mahArAjazrInI dharmadRSTinI samAjaracanAnA khyAlo vize kahyuM hatuM ane vyasano choDI nItine mArge saMgaThita thavA vinaMtI karI hatI. mahArAjazrIe grAmasaMgaThana ane sahakArI pravRttinA lAbhAlAbha samajAvyA hatA. mIrAMbahena ane vADIbhAI zeTha amadAvAdathI Aja sAMjanI gADImAM AvyAM. devIbahenanA bALako paNa AvyAM. tA. 17-11-57 : Aje zrI rasikabhAI parIkha ke jeo mahesUla khAtAnA pradhAna che, teo AvavAnA che. bhojana paNa ahIMyAM guMdI AzramamAM levAnA hatA eTale bapora sudhI temanI vATa joI paNa teo thoDA moDA AvyA. bapore 1-45 vAge AvyA. AvIne maMDaLI jamI. pachI mahArAjazrI sAthe aMgata mulAkAta cAlI. lagabhaga pAMca vAgyA sudhI vAto thaI. khAsa karIne gaNotadhArAmAM ka2vA joItA sudhArA aMge carcAo thaI. sAthe mahesUlI adhikArI zrI dalAla paNa hatA. prAMta, mAmalatadAro, phojadA2o, lokala borDa pramukha DaoN. choTubhAI, paTavArI, parIkha sAthe AvyA hatA. DaoN. zAMtibhAI TheTha chAroDIthI sAthe hatA. gaNotadhArAmAM ApaNe je krAMtikArI sudhArA icchIe chIe temAM teoe asamarthatA darzAvI. keTalIka vAto jevI ke jamInadArInA paTa judA hovA joIe e gaLe UtarI che. khAMbhaDAnA bhAIone pItAMbarabhAInA khUna aMge paNa mulAkAta ApI hatI. mulAkAta pachI jAherasabhA rAkhI hatI. temAM dukALamAM sarakAra zuM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 113
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA mAge che, teno khyAla Apyo hato. lokonI arajIo svIkArI. ane praznono javAba Apyo. pachI teo javA ravAnA thayA. rAtre prArthanA pachI mahArAjazrIe chelluM pravacana karyuM. pravRttionuM vihaMgAvalokana karyuM. navalabhAIe jaNAvyuM ke mahArAjazrI mahArASTramAM jAya tyAre teo naciMta thaIne jAya, te mATe ApaNe pravRttine vadhu vega ApIe, jAgRta rahIe. tA. 18-11-pa7 : saragavALA guMdI AzramathI vihAra karIne ame saragavALA AvyA. aMtara che mAIla haze. utAro eka gharamAM rAkhyo hato sAthe choTubhAI ane amadAvAdathI AvelA naMdalAlabhAI, caMdrAbahena ane maNilAla ujamazI vagere lothalanA TIMbA sudhI AvyA hatA. lothalane TIMbe purAtattva vibhAga taraphathI khodakAma cAle che. temAM haDappA saMskRtinA avazeSo maLyAM che. prAcIna nagarI nIkaLI che. e nagarInA makAnonI racanA, pANInI gaTaro, bAtharUma vagere kevuM hatuM te spaSTa jaNAya che. A badhuM joyuM ane e badhAM pAchA pharyA. ame saragavALA AvyA. sAthe jagubhAI hatA. gAmalokoe Dhola-zaraNAI sAthe mahArAjazrInuM hArdika svAgata karyuM. mahArAjazrIne mauna hatuM eTale meM prAsaMgika kahyuM, rAtre jAherasabhA thaI hatI. tA. 19, 20-11-pa7 : nAnI boru saragavALAthI nIkaLI nAnI bora AvyA. aMtara sADA cAra mAIla haze. utAro eka kheDUtane meDe rAkhyo. gAma AgevAnoe svAgata karyuM. gAmamAM be pakSa jevuM che eTale saghananuM kAma je suMdara cAlatuM hatuM te khoraMbhe paDyuM che. divasanA AgevAno maLyA tyAre kAma pharI vyavasthita karavA saMbaMdhI vAto thaI. eka kAryakarane rokavA ema vicAryuM. khAsa karIne khAdI kAma sAruM cAlaze. parizramAlaya AgaLa kaMpAunDane vADa karavAnuM vicAryuM. rAtre jAherasabhA thaI. temAM pratApabhAIe ane meM grAmasaMgaThana ane racanAtmaka pravRtti vize kahyuM. mahArAjazrIe paNa preraka pravacana karyuM hatuM. Aje galIyANAthI eka bhAI mahArAjazrIno kAryakrama khaMbhAta tAlukAno nakkI karavA AvI gayA. bIje divase mauna hatuM. rAtre vizvavAtsalyanuM vAMcana karI savAramAM DAhyAbhAI sAthe guMdI TapAlamAM nAkhavA ravAnA karyuM. 114 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 19mIe dhoLakAmAM DaoN. choTubhAIne hAthe kuTuMbaniyojana kendranuM udghATana hatuM. mahArAjazrIe virodha tarIke Aje upavAsa karyo. jAhera rIte A jAtanuM pradarzana kare te saiddhAMtika koMgresane mAnanArane kema game ? tA. 21-11-pa7 : moTI boru nAnI borathI ravAnA thaI moTI bora AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro bhIkhAbhAI ThAkorazIne tyAM rAkhyo hato. amAre ahIM rokAvAnuM nahotuM paNa sAbaramatI UtarI mItalI javAnuM hatuM. paNa bharatI puSkaLa AvI hovAne kAraNe UtarI zakAya tema nahotuM. e pANI be vAge Utare tyArapachI ja javAya. eTale ame bapora sudhI ahIM ja rokAyA. be vAge ravAnA thaI nadIkinAre AvyA. gAmanA be-traNa bhAIo ane nAnI bahena be bhAIo tathA pratApabhAI amArI sAthe hatAM ja. gAmanA bhAIo prathama amAro keTaloka sAmAna sAme pAra laI gayA. pachI ame kapaDAM badalI nadI UtaryA. mIrAMbahenane ghaNo Dara lAgato hato, paNa vacce rahI eka jaNano khabho jhAlI UtarI gayAM. pANI keDathI nIce hatuM. taNAva ocho hato. kAdava ThIka ThIka hato. A badhAmAM poNo kalAka gayo. ahIMnI vastI 1200 jeTalI che. tA. 21-11-57 : mItalI moTI boruthI nIkaLI nadI UtarI ame mItalI AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro vepArIne meDe rAkhyo hato. nAnabhaTa vyavasthA karavA AgaLathI AvyA hatA. eTale gAmanA utsAhano pAra nahoto. AkhuM gAma svAgata mATe taiyArI karI rahyuM hatuM. be vakhata ghoDA mokalyA paNa bharatIne kAraNe ame na AvI zakyA, na saMdezo mokalI zakyA. sAMjanA AvyA tyAre AkhuM gAma pAdare svAgata mATe taiyAra thaIne beThuM hatuM. sau saraghasa AkAre nivAsasthAne AvyA. pachI jAherasabhAne mahArAjazrIe prAsaMgika kahyuM ane moDA AvavAthI je takalIpha paDI te badala pharI pharI kSamA yAcI. tA. 22, 23-11-57 : pAMdaDa mItalathI pAMdaDa AvyA. aMtara sADA cAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. mItalathI be traNa bhAIo sAthe AvyA hatA. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 115
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ mItalathI AvatA nAvIDo nAme pANIno vaheLo Ave che. bharatI Ave tyAre temAM thoDuM pANI thaI jAya che. Aje bharatIno divasa hato. lANI gAme thaIne jaIe to tyAM nALuM bAMdheluM che paNa traNa mAIla pharavuM paDe eTale jarA moDuM ATheka vAge nIkaLyA. bharatI UtarI gaI hatI. traNeka phUTa pANI vaheLAmAM hatuM paNa kAdava-kIcaDa aDadho mAIla jeTalI jagyAmAM hato. gAmalokoe moTI saMkhyAmAM AvI mahArAjazrInuM svAgata karyuM. bhajana maMDaLI paNa hatI. baporanA gAma AgevAna sAthe keTalIka carcA thaI. khAsa karIne sahakArI maMDaLI vize ahIM traNa prazno mukhya che : (1) ghara bahAranI jamIna khAtedAra pote hovA chatAM bAMdhakAma karavA mATe maMjUrI mAge che. (2) navAba vakhate ekare be AnA varSAsana maLatuM hatuM te kAyamI thavuM joIe. (3) pANIno vero Apavo che paNa A pahelAM 100 rUpiyA sarakAra ApatI hatI te have baMdha karyo che. sabhA mATe gAmalokoe suMdara maMDapa bAMdhyo hato. amAruM sthAna gAmanI pAdare upAzrayamAM hatuM eTale 125 DagalAmAM tyAM pahoMcI zakAya tema nahotuM. bahenonI icchA evI hatI ke mahArAjazrI maMDape Ave to ja ame AvI zakIe. gAma bahAra na AvIe eTale ame sUvAnI jagyA badalI gAmamAM rahyAM. rAtre moTI saMkhyAmAM bhAIo-baheno AvyAM hatAM. temAM prathama meM grAmasaMgaThana aMge kahyuM hatuM. ahIM harijanonAM 80 ghara che. mizana taraphathI skUla ane sahakArI maMDaLI cAle che. khristIo A rIte vaTALa pravRttio calAve che. te aMge rAtrisabhAmAM mahArAjazrIe kahyuM. IzunI ApaNe prArthanA karIe chIe paNa temaNe koIne vaTalAvavAnuM nathI kahyuM. game te dharmamAM mANasa rahe, chatAM IzunAM guNo AcarI zake. khristIo vaTalAvavAnuM kAma kare che te yogya nathI. gAmalokoe paNa harijano sAthe premathI rahevuM joIe. keLavaNI tarapha lokone joIe teTalo rasa nathI. A gAmamAM javArajanI ghaNI dIkarIo paraNAvelI che. tA. 23-11-57 : Aje amAre Akhola javAnuM hatuM paNa kAryakaroe khaMbhAta vibhAganI sahakArI maMDaLI enAM pratinidhionuM eka saMmelana rAkhyuM hatuM temAM mAdhavalAla sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 116
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAha pramukhapaNe rahevAnA hatA. mahArAjazrInA sAMnidhyamAM pAMdaDa vi.kA.kA. sahakArIne cAMdIno eka zilDa ApavAno hato. teno meLAvaDo hato eTale amoe bapora pachI javAnuM vicAryuM. - khaMbhAta vibhAgamAM 60 maMDaLIo che. tenuM suparavAIjhIMga yuniyana che. taMdurastI harIphAI mATe eka zilDa banAvavAmAM Avyo che. sAruM kAma kaI maMDaLIe karyuM che tenI tapAsa mATe eka kamiTI nImavAmAM AvI che. kamiTIe pAMdaDa gAmane zilDa ApavAnuM TharAvyuM che. e rIte Aje e vidhi karavAno che. mahArAjazrIe maMgala pravacana karatAM jaNAvyuM ke - huM kaMIka kahuM te pahelAM thoDIka cokhavaTa karuM. gaI kAle rAtre kahyuM tema baheno paNa A samAraMbhamAM bhAga le paNa te AvI zakyAM nahi. gAmaDAmAM baheno AvA samAraMbhamAM bhAga le te navuM lAge che, paNa AvI maMgala pravRttimAM ekalA puruSo bhAga le te barAbara na kahevAya. sahakArano artha ja e che ke baheno-bhAIo sAthe rahIne kAma kare. samAjamAM satya ahiMsAnI jarUra paDavAnI che ane temAM baheno mahattvano phALo Apaze. sahakAranA prANa mATe paNa bahenonuM pratinidhitva bahu jarUrI che. paMcAyatamAM eka bahenane levAnuM nakkI thayuM paNa sahakArI pravRttimAM tema banyuM nathI. ATalI premanI Takora have bhaviSyamAM vicAra karajo. bIjI vAta che harijanonI. e bhAIonI sAthe mAtra bolavAnuM che. teone alaga besavAnuM thAya che tyAre e lokonI kaI lAgaNI thatI haze teno vicAra karuM chuM. bApue to kahyuM, harijananI dIkarIne mArI dIkarI kahuM chuM. A harijano mATe AtmIyatA che. tA. 24-11-pa7 : luNeja : kheDA jillA gopAlaka pariSada mahArAjazrInuM pravacanaH pramukhazrI, bhAIo ane baheno, kheDA jillAmAM mahArASTramAM jato tA. 24mIe praveza karyo. gaI kAle mAdhavalAlabhAInA pramukhapaNA nIce sahakArI maMDaLIono eka meLAvaDo. yojAI gayo. Ajano meLAvaDo gopAlakono che. kheDA jillA gopAlaka pariSada bharAI che. tamArA sahuno utsAha ane chAyA dhaMdhUkA tarapha ja che. je kAryakaro ane gopAlako je utsAhathI kAma kare che te batAvI Ape che ke tamArI saunI lAgaNI che. bahenonI hAjarI joIne saMtApa thAya che. A sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 117
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIte baheno sAmAnya rIte samajatAM nathI ema ApaNe mAnIe chIe. tema surAbhAI vaSothI bhAla naLakAMThAmAM kare che. teone khyAla AvI gayo che ke bahenone paNa bhAga letAM karavAM. temane rasa kadAca Aje ocho haze paNa ghaDAze to bhaviSyamAM teone kAma lAgaze. - strI e mAtra strI nathI rahI. vizvarASTranI dRSTie te eka matadAra che. vizvamAM lokazAhIno ja vijaya thavAno che. smRtiomAM paNa strIonuM mUlya aMkAyuM che. e smRtinI dRSTie paNa strIne sAthe rAkhavI paDaze. ApaNAM upAsya devomAM strIne prathama sthAna ApavAmAM AvyuM che. sItArAma, rAdhAkRSNa, mAbApa, bIjA saMtoSanI vAta e che ke surAbhAIe harijanone A maMDapamAM sAthe besavA AmaMtraNa ApyuM che. te keTalAMkane nahIM game paNa strI ane harijanane chUTA pADyuM nahi cAle. matalaba ke strIone harijanane pratiSThA ApavI ja paDaze. nAma gopAlaka saMmelana kahevAya che ane bharavADanAM ja thAya che. vyavasAya mATe mukhya gopAlana teo kare che paraMtu komI saMmelana A nathI. bIjA loko paNa emAM bhAga laI zake che. tamArA hRdayamAM koI komI vRttinA bhAva na hoya tenI kALajI rAkhajo. kAryakaro paNa rabArI-bharavADane gopAlaka na gaNatAM vizALa dRSTithI jojo. "saba bhUmi gopAlakI" eno artha gopAla eTale bhagavAna. vizvamaya bhUmi bhagavAnanI che. - bhagavAna zrIkRSNa sAthe tamArA varganuM nAma joDAyeluM che. e zAthI joDAyeluM che. teno itihAsa tame jANyo. naMdarAjAe bhagavAna kRSNane ghaNI madada karI hatI. jazodA mAtAe vAsudeva mATe potAnI kanyAnuM balidAna ApeluM. rA'navaghaNane bacAvavA ApanuM balidAna apAyeluM. jaya kanaiyAlAla kI bolAya che tyAre tamo khuza thAo cho. ethI to tamArI javAbadArI vadhe che. vacalo gALo evo AvI gayo ke tamAre vicAra karavAno che. dharmaguruo dareka komamAM pharatA hatA te zaheromAM vasI gayA. - dharmasaMsthAnA sabhya tarIke mAre prAyazcittapUrvaka kahevuM joIe ke ame pAchA paDI gayA. sadbhAgye gAMdhIjI AvyA ane amane bacAvI lIdhA. bhAla naLakAMThAmAM tamArI komano paricaya thayo ane surAbhAI maLI gayA. TUMkamAM tamAro jUno itihAsa bhavya hato paNa cAlu itihAsa duHkhada che. 118 sAdhutAnI pagadaMDI pustaka - chaThuM
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ hakIkatano inkAra na karI zakAya enuM tame du:kha na lagADazo. vartamAnanA itihAsane ApaNe sudhArI zakIe chIe. savAramAM huM Avyo tyAre tamArAmAMnA bhAIe kahyuM, "ame pApI chIe, amone ugAro." pApI jayAre pApano ekarAra kare che tyAre te temAMthI bacI jAya che. ahIM je matabhedano du:khada prasaMga che teno banne bhAIo sAthe besI nikAla kare. taLapadA bhAIo pAse jaI Avyo. govArI aMge vAto nathI thaI paNa teo ahIM saMmelanamAM hAjara che tethI saMtoSa thayo. Aje mukhya prathama koNa jIvaze? rAmamUrtie kahyuM, jIvo ane jIvavA do. gAMdhIjIe gAya upara vadhAre vajana ApyuM teno artha e nahIM ke bheMsane choDo, paNa baMnene sAthe nahIM rAkhI zakAya. prathama gAyane jivaDAvavI paDaze. TharAva Avaze, temAM bhUlane lagatA TharAva Avaze. gocara sivAya gAya kevI rIte jIvaze? rAjayanA mANaso paNa hatA, kahe che, morArajIbhAI, DhebarabhAI Ane vize vicAre che. bhUtakALamAM je bhUlo thaI che tene sApha karIne, tamArI zaktino upayoga thAya teno ApaNe vicAra karavAno che. gheTAM, bakarAM hoya te te gAme samajIne ochAM kare. saurASTramAM to e lokoe TharAva paNa karyo che. eka vAtanI tamane cokhavaTa karavI joIe. eka mANasa be dhaMdhA nahi karI zake, gAya ane khetI baMne nahIM cAle. ghaNA loko bekAra che, temane paNa dhaMdho Apavo paDaze. tame gAyo ochI karo paNa vadhAre dUdha Ape, sArI olAda Ape, te mATe kALajI rAkho. mane navalabhAIe kahyuM, bhUrakhImAMthI savA maNa paNa dUdha nA maLyuM. TaMke zera dUdha Ape che. paradezamAM gAyo TaMke 30 zera dUdha ApatI hatI. enA mAlika kahetA hatA. traNa peDhIthI olAda sudhArato Avyo chuM tyAre A sthitie Avyo. tame paNa A sudhAro karo. kheDUto paNa ApaNA bhAIo che. tamo temanI sAthe jhaghaDo nahi, bhelANa na karo. korTa kacerIe na jatAM lavAdathI jhaghaDo patAvo. eka divasa lAkaDIno jamAno hato. koI kheDUtone mArI paNa nAkhatA hatA. e divaso have gayA. have mahobbatano jamAno che. kheDUta jIvaze to ja dezanuM kalyANa thaze. tamArA sAmAjika rivAjo paNa sudhAravA paDaze. diyaravaTAno jamAno hato. bhAbhI e to mAtA che. dhaNI marI jAya tyAre keTalIka mAtAo dIkarInA paisA laIne bIje vaLAve che. trIjI vAta bALalagnanI che. eka sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 119
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDave lagna thAya e mane game che paNa nAnA nAnA bAluDAM je kaMI samajatAM nathI temane paraNAvI devAmAM Ave che. moTapaNamAM svabhAvanI viSamatAne kAraNe jhaghaDA thAya che tyAre te temane zApa Ape che. bAramAno rivAja paNa toDavA jevo che. dhArmika rivAjo paNa pheravavA paDaze. mArA upara eka rabArI yuvAnano patra Avyo che. mahaMto dharmapracAra nA karatAM hoya to ame temane zuM kAma poSIe ? aphINa, cA, bIDI choDavA jevAM che. bIjI keTalIka vastunI aghaTita mAnyatA che. dorA, dhAgA, mAtAjI sAruM kare che paNa davA to karavI joIe. tamane suMdara pramukha maLyA che. badhA vargomAM 2sa le che. tamArA dhArAsabhyo che. tamArA prazna teo dUra karI zake che. meM je bhAvanA ahIM pragaTa karI che tene tame anusaravA prayatna karajo. tamAro samAraMbha saphaLa thAya e prArthanA karuM chuM. svAgata pramukha pUMjAbhAI kavinuM nivedana vaMcAyuM tyArabAda phUlahAra lIdhA. saMdezAvAMcana, saMdezAomAM rAvajIbhAI nAthAlAle kurezIbhAI, zivAbhAI je. paTela, jaMgalezvarajI, DepyuTI rajisTrAra vagerenA hatA. mAdhavalAlabhAIe pravacana karatAM jaNAvyuM ke kheDA jillAnA gopAlakonuM A saMmelana maLe che. gopAlakonA prazno che. tenI sAthe kheDUtonA prazno paNa che. banne vargono samanvaya sAdhavAthI ja khetIno uddhAra thaI zake. ekabIjAnA sahakAra vinA koInuMya bhaluM nahi thAya. briTiza sarakAre paisAnI lAlace, jamInonA moTA lATa zrImaMtone vecI nAkhyA. teNe gAyonI Dho2nI ciMtA nA karI. tene to mAtra paisA ja joItA hatA. svarAjya AvyA pachI ApaNe pharIthI dareka vargane sAme rAkhI vicAra karavAno che. govadhano niSedha thavo joIe ema ApaNe icchIe paNa e kaI rIte sarakAra dvArA ke janatA dvArA gAmanAM dUdhanA bhAva ochA. ghI, dUdha khAnArA ochA. gocara nahIM to gAyo kema bacaze ? gosevA saMgha taraphathI eka yojanA che. 50 jaNa gAya bAMdhe to gAmadITha so rUpiyA madada ApavAmAM Ave che. josIkUvAmAM Avo prayoga zarU thayo che. kAyado karIne gAyo bacAvavI teno huM virodhI chuM. ApaNe jo kaMI karavAnuM na hoya to gAma kevI rIte bacaze ? dAdAo gopAlakone hAthA banAve che. kheDUto paNa gAyone mAre che. gopAlako nabaLI gAyane choDI de che. dareka kheDUta gAyo pALatAM jAya to ja gAya sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 120
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ bacaze. sarakAra kAyado kare ane gharaDI gAyo pharatI rahe to nuksAna konuM thavAnuM che. AvI gAyonuM dhyAna koNa de? paNa prathama evI gAyone pALavAnI taiyArI karavI joIe pachI ja kAyado karavo joIe. keTalAka loko gopAlako dvArA khUna sudhdhAM karAve che. temaNe koInA hAthA banatAM bacavuM joIe. temanAmAM zakti che paNa ajJAnatA ya che. kheDA jillAmAM bheMsa jevuM vicitra prANI ghaNuM Adara pAmyuM che. gAya to kyAMya dekhAtI nathI. ene pUjavI kharI, gAya pALavI nahi. enAM dUdha, ghI khAvAM nahi ane nirAMte katalakhAne javA devI A sthiti che. gAyonA dIkarA baLada vagara khetI thavAnI nathI paNa e lAvavI, khAtarI gopAlakoe paNa TharAvavI paDaze. TharAvamAM be kalamo vize virodhanI vAta AvI. meM kahyuM, "jayAM sudhI bharavADonI sthiti sudharI nathI tyAM sudhI e kalamanI jarUra rahevAnI. samAjamAM dAdAo che. teo bharavADano upayoga kare che. bharavADo paNa keTalAka tophAno kare che. teo sudhare nahi ane koIne sudhAre nahi tyAM sudhI kalamo badalavA kevI rIte kahI zakIe ? huM kabUla karuM chuM ke keTalAka kissAmAM khoTI rIte gopAlakone herAna karatA haze paNa evA koI prazno have to ApaNe vicArIzuM. tyArabAda vasAhata adhikArI bhAI paTele sarakArI yojanA, tenA phAyadA ane thayelA kAmono khyAla Apyo hato. sahakArI maMDaLInI paMdara hajAra ekara jamIna che paNa kheDANa aDhI hajAra che. gopAlako paDatara rAkhavAnI dRSTivALA che. kheDANa karavI joIe. jora maMDaLIonuM che. 10-12 rajisTara karavA mokalo. 14 lAkha kharcAyA che. 25 lAkhanI joDIvALA che paNa jamIno maLatI nathI eTale kAma ochuM thAya che. surAbhAIe bhAla naLakAMThAmAM gopAlaka maMDaLa taraphathI cAlatI sahakArI maMDaLIono khyAla Apyo ane kheDUta maMDaLanA sahakArathI 12 hajAra ekara jamIna meLavI. tevI rIte A vibhAgamAM paNa grAma saMgaThana pAsethI te meLavI zakAya tevI pramukhazrIne vinaMtI karuM chuM. tyArabAda mAnasiMhabhAI desAIe jaNAvyuM ke rabArI bhAIomAM maraNa pachI 80 maNa ghauMnA bAkarA ApavAno rivAja hato. e rivAja 1937mAM baMdha karavAmAM Avyo. gopAlaka pravRtti 1926thI naDiyAdathI zarU thaI. 40-41thI pU. saMtabAlajI mahArAja A pravRttimAM rasa letA sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 1 21
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayA. khAsa karIne mAnasiMhabhAIe sAmAjika kurivAjo dUra karavA upara bhAra mUkyo. dIkarInA paisA vidhavAnA paisA bArAmAM paTalAI vagere kUTanItine lIdhe koma du:khI thaI rahI che. temAMthI bacavuM potAnA hAthanI vAta che. jyAM sudhI tame nahi sudharo tyAM sudhI samAjanA zrApa tamane sukhI nahi kare ema khUba cAbakhA mAryA. tA. 25, 26-11-57 : khaMbhAta luNejathI khaMbhAta AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro navI baMdhAyelI nizALa, dharmazALAmAM rAkhyo hato. sthaLa zahera madhyamAM hoI sabhA mATe anukULa hatuM. navAbanA vakhatamAM luNeja gAmanI pAdaramAM pAko baMdha bAMdhI pATiyAM caDhAvI pANI rokavAnuM karyuM che. have joke vistAra thaI gayo che. e pANI bharAya eTale TheTha khaMbhAta sudhI gaTara kADhI che. e mIThuM pANI TheTha dariyAmAM pheMkAya eTale khADI khodAI - A yojanA hatI. A gaTara upara suMdara bAvaLa vagere jhADI UgI che. amo dariyAnA kinAre kinAre khaMbhAta AvyA. joke dariyo dUra che paNa bharatI ahIM sudhI Ave che eTale jamIna khArI thaI gaI che. dholerAnAM jevo dekhAva dekhAya che. amArA svAgatamAM zikSako ane saradAra chAtrAlayanA bALako kAryakaro AvyA hatA. AvIne mahArAjazrIe prAsaMgika kahyuM hatuM. jainoe upekSAvRtti rAkhI hatI. joke sthAnakavAsI bhAI-bahenoe dhIme dhIme sAro rasa lIdho hato. ghaNAM paricito paNa nIkaLyA, be divasanA nivAsa daramyAna bharacaka kAryakramo rahyA. baMne divasanI rAtri sabhA dharmazALAnI bAjunA javAhara cokamAM rAkhI hatI. viSaya dharmamaya samAracanA hato. bahu moTI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. baheno ochAM hatAM. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke Aje jagatamAM pAMca racanA cAle che : (1) jUthamaya vizvaracanA - dA.ta., yuno - kAzmIrano prazna nyAyI hovA chatAM jUthabaMdhIne kAraNe gUMcavyo, (2) zastramaya rAjyaracanA rAjyo ekabIjAnI bIkane kAraNe sainya ane zastra upara AdhAra rAkhe cha, (3) arthamaya samAjaracanA - Aje dareka praznamAM guNane badale dhanane pratiSThA apAya che, (4) kAmamaya kuTuMbaracanA : viSayavAsanA mATe ja saMsAra che ema thaI gayuM che, (5) svArthamaya vyaktiracanA : dareka vyakti potapotAnA aMgata svArthamAM rAce che. 'vasudhaiva kuTuMbakam'ne badale huM ane mArAM chokarAMmAM badhuM samAI jAya che. bIje divase A aMge vizeSa kahyuM hatuM. 122 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 27-11-57 : vaDavA Azrama khaMbhAtathI nIkaLI ame savA kalAka AzramamAM rokAyA hatA. AzramanuM vAtAvaraNa ghaNuM pavitra ane kudaratamaya lAgyuM. TekarA upara vizALa jagyAmAM bhavya bAMdhakAma kareluM che. traNa moTA daravAjA che. makAno ne zrImadnuM maMdira che. prArthanA rUma che. lAIbrerI, rasoDuM vagera che. TekarI upara hovAne kAraNe khaMbhAta ane AjubAjano dekhAva suMdara lAge che. Azrama sakarapura gAmamAM che. ahIM sudhI khaMbhAtanAM chUTAM-chUTAM makAno Ave che. AzramamAM zrImI pAghaDI, temanAM bhojananAM vAsaNo, teo sUtA hatA te palaMga, AtmajJAna maLyuM te vRkSanuM lAkaDuM vagere smaraNo sAcavI rAkhyAM che. temanA phoTA judI judI uMmaranA, temanA bhakto, bhAIzrI popaTabhAI ane bIjAnA phoTA paNa che. bhoMyarAmAM bhagavAna pArzvajInI mUrtio che. tyAM suvAkyo kotaryAM che. rasoDuM paNa cAle che. koIpaNa jijJAsune traNa divasa rahevA devAmAM Ave che. vadhu rahevuM hoya to TrasTIonI maMjUrI meLavavI paDe che. sthaLa rahevA jevuM che. khaMbhAtamAM akIkanA paththaranuM kAma. bIjA kiMmatI paththaranuM kotarakAma ghaNuM cAle che. paththara bahArathI Ave che. A paththara loko pakAve che eTale judA judA raMga pakaDe che. emAMthI dareka sAIjhanA maNakA, lAMbA, goLa, capaTA, corasa, laMbacorasa ema banAve che. hajAro kArIgaro A kAma kare che. nAnA nAnA chokarA paNa A kAma kare che. eka aNIvALI koza trAMsI bhoMyamAM coDI hoya che. mANasa tenI upara pelo nAno paththara eka hAthe TIpe che ane bIjA hAthe eka jaNa hathoDInuM mAthuM cAra IMcanI cUMka jevuM lAMbuM hoya che, tene TIpe che ane paththarane goLa karI de che. pachI tene sAra pADavo, paoNlIsa karavuM ema judI judI kriyA kare che. phakIra loko kerabAnI lAla-pILI mALA pahere che. te ahIM bane che. A badho mAla deza-paradeza AphrikA paNa caDhe che. AphrikAnI AdivAsI prajA Ane ghareNAM tarIke vApare che. so naMgano bhAva 40 rUpiyA lagabhaga hoya che. sarakAre Ane lakjharI guDsa gaNyo che eTale vadhAre parimaTo ochI Ape che. kharekhara to e grAmaudyoga ja che. khoTA hIrA, lAla, pILA-lIlA vagereno udyoga paNa cAle che. barmAthI paththara lAve che. jhaverI sivAya A naMgonI parIkSA thaI zakatI nathI. khoTAM hIrA paNa sAcA jevA lAge. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 123
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImad pAThazALAnI mulAkAta mahArAjazrIe jaNAvyuM ke samaya bahu TUMko che. tamArI sAthe rahevAnuM mana thAya kAraNa ke tamArAmAM bhakti che. vyaktipUjAmAM je majA che te vyaktinI preraNAthI ApaNe utkarSa karI zakIzuM. vyaktinA jIvanasparzathI caitanya ubharAya che. e anaMta che. tyAM vANIthI paricita karI zakAya nahIM eTale cetanA vize je bhakti dharAvo cho ethI emano AtmA jayAM hoya tyAM prasAra pAme. AtmAmAM abheda bhAva che. AtmakalyANa ane samAjakalyANa juduM nathI. zrImadUne ApaNe vAMcIzuM to e jaNAze ke temaNe gAMdhIjIne preraNA ApI. rASTrapitA tarIke gAMdhIjI prakhyAta hoya to temane preraNA ApanAra vyakti paNa ApaNI maMgalamUrti che. vyaktipUjAmAM jokhama che paNa emAM jAgRti rahevI joIe. enA tarapha prema hoya to bIjA tarapha aprema na thAya e jovuM. temaNe aMtaranA anubhavathI A kahyuM che. e anubhava tyAre thAya ke jayAre ApaNe e anubhava karIe. jemane jema mAnavuM hoya tema mAne ApaNe gharSaNamAM nA AvIe. ApaNe nizcayathI rahIe. tyArabAda zrImadranAM hastalikhita pustako, lekho batAvyAM hatAM. ahIM ghaNAM pustako rAkhavAmAM Ave che. zrImadUnA phoTA, temanAM pustako, pratimA jIvana rAkhyuM che. loko prArthanA kare che. svacchatA suMdara che. zrImadUnA jayAM jayAM Azramo hoya che tyAM tyAM eka prakAranuM bhaktimaya vAtAvaraNa hoya che. bahenobhAIo sAthe bhajana gAya che. suMdara zista hoya che. ahIMthI be-eka mAIla dUra vaDavA Azrama che. tyAM paNa zrImadjInuM smaraNa smRti che. zrImadjI je vaDa nIce besatA, te jagyA paNa sAcavI rAkhI che. vaDavA AzramanuM alaga TrasTa che. tA. 26-11-57 : madresA skUlamAM mulAkAta - sauthI pahelAM to mane joIne tamane navAI lAgatI haze ke A sAdhu kayA saMpradAyanA haze ane amone saMbodhavA zuM kAma lAvyA haze ? mANasamAM mANasAI hoya to mANasa, nahIM to pazu kahevAya che. mANasa vicArI zake che ke huM bIjAne kema upayogI thAuM ane Izvarane prApta karuM. tame badhAM dhArmika zikSaNa lo cho tethI AnaMda thAya che. dharma vizALa che. sUryanA kiraNo hAthamAM nahIM pakaDI zako. havAne hAthamAM nahIM pakaDI rAkho. te sarvavyApaka che. sarvane mATe che. Izvara paNa sarvavyApaka che. te sauno che. sau 124 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA che. ApaNuM jIvana temanA tarapha kema DhaLe te jovAnuM che. cAlu zikSaNamAM je doSo che te kADhavAnA che. huM ghaNIvAra pUchuM chuM, bhaNIne zuM karazo ? to ghaNA kahe che, "nokarI karavA." ApaNe mAtra peTa bharavA jamyAM nathI paNa Izvarane prApta karavA janmyA chIe. pazu ane mAnavamAM phera che. be baLado sAthe kAma karatA hoya ane chatAMya ekane khorAka nAkho ane bIjAne na nAkho to eka baLada ekalo AnaMdathI khAze. kadAca paDozano tenuM khAvA jaze to mAthuM mAraze. jayAre mANasa AvuM nahi karI zake. te bhUkhyo raheze paNa bIjAne Apaze. - eka kisAna hato. tenI pAse eka guNI DAMgara hatI. dukALa paDyo. teNe vicAra karyo, jo A cokhA huM khAI jaIza to bIje varSe bI nahi maLe eTale gAma khAtara pote bhUkhyo rahyo. marI gayo paNa bI sAcavI rAkhyuM. A rIte teno AtmA AgaLa gayo. AvI ja bIjI vAta che : yuddhamAM eka sainika ghavAyo hato. pANIpANI karato hato. tenI bahena pANI laIne AvI paNa bAjumAM ja bIjo sainika pANInI bUmo pADato hato. pelA sainike bahenane kahyuM, pANI tene Apa. bahena pANI tyAM laI gaI. tyAM to trIjo sainika pANInI bUmo pADato hato. pelAe tyAM mokalI. Ama pANI to koInA kAmamAM nA AvyuM. traNe marI gayA paNa AtmA UMco gayo. bIjA mATe jIvyA ne bIjA mATe maryA. jIvana dhanya banI gayuM. gAMdhIjIe zikSaNamAM bIjo doSa batAvyo, ke zikSaNamAM kiMIka utpAdana thavuM joIe. tame vAlIone kaMI ne kaMI utpanna ane bacata karI Apo. AthI tamane sarjanano AnaMda thaze. karakasaranI Teva paDaze. huM hamaNAM zrImanA anuyAyIo pAse jaI Avyo. jo dareka dharmanA loko ekabIjAnA dharmasthaLomAM jAya, arasaparasa maLe, to bhAIcAro vadhe. hindu ho ke musalamAna ho, khristI ho ke pArasI ho, darekane satya ane ahiMsAnI vAta karI che. dharma to mANasane pavitrI banAve che. kacchanA be hinduo siMdhamAM gayA. jJAtie hindu hatA. gAmamAM pahoMcyA tyAM be musalamAna maLyA. kahyAM, e ahIM Avo. amAro savAla che. javAba Apo. zuM che javAba Apo. hindu sArA ke musalamAna sArA ? javAba maLyo. temaNe kahyuM, eka rAkha che. bIjo dhULa che. sAra samajAvyo. musalamAna dATe sAdhutAnI pagadaMDI pustaka - chaThuM 125
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. hiMduo bALe che. pachI to dhULa ane rAkha thaI jAya che. cAvala ane cokhA eka ja che. nAma judAM che. bhASA judI che. tame A badhuM vicArajo. mIDala skUlamAM pravacana : gaI kAle hAIskUlamAM keTalIka vAto karelI. Aje bIjA prakAre traNa vAto karavAnI che. bhAratamAM vadhumAM vadhu tyAgI ane tapasvIo thayA che e A dezanI vizeSatA che. bIjA dezomAM tattvajJAnIo nathI thayA ema nahi paNa phera eTalo che ke tyAMnA tyAgIonI pratiSThA vyaktigata rahI che. hiMdanI tyAganI pratiSThA dezavyApI karI che. jo AnuM ciMtana karazo to tamAre UMcA banavuM che teno khyAla AvI jaze. ApaNo deza garIba che. vArSika Avaka 325 thI vadhu che. gAmaDAMe Avaka 220 meLavI che. pahelAM te 204 jeTalI hatI. have paMcavarSIya yojanA pachI 240 lagabhaga thavA jAya che. gAmaDAMnI Avaka 220 che. mAsika daza rUpiyAmAM e kevI rIte pUruM karato haze ? A badhuM jotAM, ApaNI koI pharaja che ke nahi ? tame sArAM kapaDAM pahero, sArI cIjo vAparo ane kharca karo, temAM vaDIlo upara bojArUpa thAva cho ke kema ? teno vicAra karo. gAMdhIjIe batAvyuM ke bhaNatAM bhaNatAM paNa bALako utpAdana karI zake che. reMTiyAnI pravRtti vadhaze. e pravRttithI loko jeTalA svAvalaMbI banaze. ahiMsAne apanAvaze. tyAgI ane tapasvI banaze. tyAre ApaNA dezanuM sattva vadhavAnuM che. eka zALAmAM 93 rUpiyAnuM utpAdana thayuM. mA-bApane A gamyuM. aMbara carakho pragati karI rahyo che. karakasara e moTo bhAI che. rastAmAM eka vAta thaI. lokazAhI cAle che. loko tophAno karatA hoya che. adhikArIo lAThIcArja kare che. nirdoSa bALako bhoga bane che. tene aTakAvavA zuM ka2vuM joIe. bALako mare e kone game ? have premanuM zastra vadhyuM che. pahelAM 'soTI vAge camacama vidyA Ave dhamadhama paNa have soTInI vAta gaI che tyAre tamArI pharaja UbhI thAya che. zikSako to mAraze nahi ane tamo svacchaMdI banazo to te bhaNAvaze nahi. kaoNlejamAM to chokarAo zikSakanI mazkarI kare che. kAMkarIo sAmasAmI pheMke che. Aje ApaNo vinaya cAlyo gayo che. prema karavo haze to javAbadArI vadhe che. evuM bane kharuM ke keTalIka vAtamAM tame AgaLa ho ane vaDIlo pAchaLa hoya. prahalAda AgaLa hatA. pitA pAchaLa hatA. kaikeyI pAchaLa hatI. bharata AgaLa hato chatAM temaNe vinaya choDyo nahoto. tamArA sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 126
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAthamAM ja lokazAhI AvavAnI che. tene zobhAvavA namratA ane vinaya rAkhajo. trIjI vAta tame bhaNIne zuM karazo ? eka chokarAne pUchyuM ke mANasamAM ane pazumAM phera zuM ? to kahe, pUMchaDuM ane ziMgaDuM na hoya te mANasa. badhA hasavA lAgyA. paNa enI vAta sAcI hatI. eka vidyArthI kUvA upara Ubho hato. kaheto hato, le leto jA, huM nahoto kaheto ke kUvA upara nA jA. eka bharavADe A joyuM. mAstara konI sAthe vAto kare che ? joyuM to chokaro kUvAmAM DUbakI mArI rahyo hato. teNe turata ja kUvAmAM jhaMpalAvyuM. bALakane bahAra kADhyo. zikSakane dhola mArI kahevA lAgyo ke, hamaNAM pATha bhaNAvavAno vakhata che ? chokaro DUbI jAta to ? amArA jevA loko upadeza to Ape che paNa mAnavajAta DUbI rahI che tene bahAra nahi kADhIe to loko mUrkha kaheze. to tame A traNa vAto upara dhyAna Apazo. khaMbhAtamAM briTiza sarakAre nAkhelI prathama koThI che. jela che, hAIskUla che. keLavaNI maMDaLe eka chAtrAlaya paNa bAMdhyuM che. morArajIbhAIe udghATana karyuM che. sArvajanika chAtrAlaya che. navAbano mahela che. ahIM dUdha, bajAramAM besIne baheno vece che. vizeSatA e joI ke dareka dUdha vecanAra eka TopalAmAM ke tabaDakAmAM cAra, cha vAsaNamAM rAkhe che. kAM to cAra, cha loTA rAkhe che ane upara phINa aDadho iMca dareka vAsaNamAM caDhAve che. bhAva aDhI traNa AnA zerano che. bajAranA rastA sArA che paNa galIomAM bhAre gaMdakI dekhAya che. gaMdakI hovAnuM kAraNa je sudharAI che te dhanikone rAjI rAkhaze eTale koIne kahI zakatA nathI. vaoNTara varksa che, enuM pANI jAhera rastAmAM ja paDe che. tA. 27-11-pa7 : bhUvela khaMbhAtathI bhUla AvyA. vacce vaDavA AzramamAM thoDuM rokAyA hatA. amArI sAthe jaTAzaMkarabhAI ane AzramanA eka bhAI AvyA hatA. aMtara ATheka mAIla haze. gAmalokoe Dhola-zaraNAI sAthe amAruM svAgata karyuM. mahArAjazrIe AvIna prAsaMgika kahAM. ahIM banAsakAMThAthI galabAbhAI, bhAIcaMdabhAI, dolajIbhAI ane be AgevAna kheDUto mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA ane pAMca vAge pAchA gayA hatA. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 127
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAsakAMThAnA bhAIonuM AvavAnuM kAraNa e hatuM ke banAsakAMThAmAM lokala borDa cuMTaNImAM vaDagAma vibhAgamAMthI eka lAMca-rUzvatamAM bhAga lenAra kaoNgresathI virodhI evA bhAIne koMgresa sarakAranI TikiTa ApavAmAM AvI che. galabAbhAI kaoNMgresI dhArAsabhya che. vaDagAma tAlukA koMgresanA pramukha che. kheDUta maMDaLanA pramukha che eTale e vibhAgamAM temaNe be nAmo sUcavelAM paNa kheDUta maMDaLane pAchA pADavAne kAraNe ke kAryakaronuM baLa toDavA mATe, DAhyAbhAIe jANI joIne galabAbhAIe sUcavelAM nAmono asvIkAra kayo. eTaluM ja nahIM emane samAdhAna paNa ApavAmAM AvyuM nahi. A uparathI temane khUba du:kha thayuM. A rIte koMgresa asaiddhAMtika mANaso le che ane te paNa manasvI rIte to kheDUtonI niSThA saMsthA pratye oLakhAya che. tenuM nuksAna kaoNMgresane thaI rahyuM che. vijayakumAra je pradeza maMtrI che temane A badhI vAto karI, paNa temaNe badhuM bhUlI jaI Teko ApavAnI ja vAta karI. paNa samAdhAna ApavA prayatna nA kayo. A sthitimAM galabAbhAIe kahyuM, huM cUMTaNImAM bhAga nahIM laI zakuM. koMgresane Teko ApIza. pUchaze tene koMgresane mata ApavA kahIza. temaNe traNa upavAsa karavAnuM paNa nakkI karyuM. paNa kAryakaroe tema karatAM aTakAvyA. A jAtano patra Avyo eTale mahArAjazrIe tAra karI temane ane kheDUtone bolAvyA, teo khaMbhAta thaI ahIM maLavA AvyA. mahArAjazrI sAthe vAto thaI. eka bAju kheDUta maMDaLe siddhAMtathI svIkAryuM che ke koMgresa je koI umedavArane UbhA rAkhe tene AMkho mIMcI Teko Apavo. jo ke A to ardhasarakArI saMsthA che paNa galabAbhAIne temanA AtmAthI viruddha kema salAha ApI zakAya. vaLI temano prazna sAco lAge che. chevaTe evI salAha ApI ke kheDUta maMDaLe to kaoNMgresane pUro Teko Apavo. pracAramAM jorazorathI kAma karavuM ane pradeza samiti upara eka patra lakhI paristhitinI cokhavaTa karavI ke, galabAbhAIne samAdhAna Apaze, to teo madada karavA taiyAra che. nahIM to pachI maMDaLe A azuddhi sAme pratIka tarIke zuddhiprayoga karavo. kheDUta maMDaLanI kArobArInA sabhyo paNa keTalIka vakhata DhaLI jAya che. A jAtano eka patra paNa maMDaLanA kAryakarone uddezIne lakhI Apyo. bhUvelamAM rAtre sArI sabhA thaI hatI. meM grAma saMgaThana aMge vistArathI kahyuM, mahArAjazrIe saMgha, vyasana tyAga ane saMgaThana upara kahyuM. 128 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUvela AgaLa paDatuM saMpIluM gAma che. sahakArI maMDaLInuM potAnuM vizALa makAna che. maMDaLanI kApaDanI dukAna, kariyANAnI dukAna, khetI maMDaLI, pIyata maMDaLI vagere calAve che. sahakArI maMDaLI mAtra sADA cAra TakAnA vyAje paisA dhIre che. ATalA ochA vyAje kadAca gujarAtamAM koI dhirANa karatuM nahIM hoya athavA jUja haze. sabhyoe bacata ane anAmata bhaMDoLa sAruM karyuM che. mukhya pAka tamAku che. Ama chatAM kheDUto nuM dhirANa ochuM thayuM nathI e Azcarya che. bhUvelanI sarve paNa thaI che. vimalabhAI zAhe ane vimaLAbahene ahIM rahIne A kArya karyuM hatuM. tA. 28-11-57 : dhuvAraNa khaDodhIthI dhuvAraNa AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. utAro gesTahAusamAM rAkhyo hato. kotaro ghaNAM AvyAM. kheDANa jamIna ochI che. vastI chUTI chUTI vaselI che. mahisAgarane kinAre ja gesTahAusa che. navAbe baMdhAveluM paNa hAla pI.Dablyu.DI.ne soMpyuM che. suMdara sthaLa che. amo AvyA tyAre nadI zAMta hatI paNa barAbara 10 vAge bharatIno ghoDo Avyo. lokoe kahyuM, juo pANI Ave che. A pahelA nadImAM ghoDo kevo Ave te joyo nahoto. pANInA levalathI hAtheka UMcuM pANI uchALA mAratuM moTo avAja karatuM karatuM AgaLa vadhatuM hatuM ane AjubAjuno kAMTho chalakAto hato. thoDI ja vAramAM be kAMThe nadI thaI gaI. amAruM vahANa bharatI caDhya AvavAnuM hatuM eTale bhojananuM patAvI lIdhuM. barAbara bAra vAge ame vahANamAM beThA. sAroda kAlI vagerenA vahANo Ave che. mAla paNa laI jAya che. amAruM vahANa UpaDyuM, pavana hoya to jaldI pahoMcAya paNa pavana nahoto sANoda sAme kinAre ja hatuM. paNa amAruM vahANa aDadhe AvyuM tyAM bharatI UtaratI cAlI. vacce ja beTa Avato hato. vahANa dharatIne ghasaDAvA lAgyuM. jo A Tekaro vaTAvI jaIe to thoDe dUra pachI khADI AvatI hatI. temAM vahANa paDI jAya to kinAre pahoMcI jaIe paNa pavana nahoto eTale vahANane tarata pAchuM vALavuM paDyuM. jo vahANa joIne to pANI UtarI javAne kAraNe tyAM ja rahI jAya. ame UtarIne pANI DahoLatAM jaI zakatAM hatAM paNa pANI lAMbuM DahoLavuM paDe. kAdava Ave ane kapaDAM palaLe. vaLI amArI pAse sAmAna ghaNo hato eTale e loko beTa kahe che te jagyAe vahANa kinAre laI gayA. tyAM kinArA najIka ja UtaryA. bhADuM mAruM ane sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 129
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIrAMbahenanuM eka rUpiyo ApyuM. mahArAjazrInuM bhADuM nA levAya ema samajatAM teoe mAgyuM nahIM, jaTAzaMkarabhAI ahIM sudhI dhuvAraNa sudhI sAthe AvyA hatA. amane vaLAvI pAchA vaLyA. tA. 29-11-pa7 : sAroda dhuvAraNathI mahIsAgara oLaMgI sAroda AvyA. ahIMthI khaMbhAtano akhAta zarU thAya che. hoDImAMthI khaMbhAta dekhAtuM hatuM. amo sArodane badale Dore UtaryA. jyAM mahAdevanuM jUnuM maMdira che. tene DeruM kahe che. kinAre ja nizALa che. ahIMthI cAra mAIla cAlI ame sAroda pahoMcyA. rasto ghaNo vikaTa hato. joke amArI sAthe pAMca-cha utAruo bIjA hatA eTale vAMdho nahoto. paNa nadInAM kotaro, khetaro ane kaMTaka vagere hatAM paNa e raste na jaIe to vadhAre pharavuM paDe eTale e raste gayA. caDhANa-UtarANa ane kAdava vagere AvyuM. A bAju navalabhAI, caMdrakAMtabhAI ane nAnubhAI vagere bhAIo mahArAjazrI sAme AvyA hatA. ame bapore nA AvyA. temaNe vATa joI paNa khabara koNa pahoMcADe ? chevaTe sAIkala savAra bheTI gayo. pachI to sau svAgata mATe sAmA AvyA. amAro nivAsa ahIMnA ThAkora sAhebane baMgale hato. A gAmamAM aDadhI vastI musalamAnonI che. aDadhI hindu che. temAM garAsadAro mukhya che. vAMTo ane taLapada bhAga che. khAravA lokone musalamAna loko badhI rIte pajavatA hoI, ahIMnA ThAkorane bIjI bAju vasAhata karAvavA mahenata karI. mATInAM jhUMpaDAM 100 taiyAra thayAM paNa upara DhAMkaNanA paisA nA maLyA. sahakArI maMDaLIne sarakAra madada Apaze e AzA hatI paNa vyaktigata nahIM tevI. Aje to lAIna baMdha mAMgaDAM UbhA che. have to sAmyavAdIoe khalAsIone caDhAvI ThAkora sAheba upara kesa karAvyo che. nadI gAmane pAdare ja che. ThAkora to have gharakheDa kare che. gaNotadhArA pramANe paTa maLe. gAma khADA, TekarAvALuM che. moTuM gAma che. muslimavAsa judo ja che. nizALa, mukhya kUvA vagere darekanA judA che. tA. 30-11-57 : noMdhaNA ' sArodathI noMdhaNA AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. utAro yuvaka maMDaLanI lAIbrerImAM rAkhyo hato. A makAna gAmalokoe vikAsa 130 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ yojanAnI madadathI bAMdhyuM che. taLAva suMdara che. pALa upara kaThero che. pATIdArI gAma che. loko sukhI ane keLavAyelA che. baporanA nizALamAM bALako samakSa pravacana hatuM. ahIMthI ekAda mAIla u52 gAma che. tyAMnI zALAmAMthI bALako paNa AvyA hatA. prathama navalabhAIe mahArAjazrIno paricaya Apyo hato. tyArabAda mahArAjazrIe bALako samajI zake tevI bhASAmAM navaDAnI karAmata sukhamAM chakI na javuM, duHkhamAM nirAza na thavuM ane e mATe sIdhI lITI, Izvara taraphanuM dhyAna rAkhavuM. navaDAne game te 2kamathI guNo te vadhaghaTa karato nathI, bIjAM AMkaDA vadhaghaTa kare che, tame navaDA jevA thAva. IzvaranA avAjane oLakhavA deDakAnI vAta karI. cA-bIDI choDavA kahyuM. bALakoe pagale pagale... gAyuM. chevaTe 'sarvathA sau sukhI thAo' gAyuM. A baMne prArthanA saMtabAlajInI che. eno khyAla navalabhAIe Apyo. A vakhate gAmanA ghaNAM loko paNa AvyA hatA. kanyAzALA alaga che. baMnenAM svataMtra makAno che. rAtre jAherasabhAmAM moTI saMkhyAmAM bhAI-baheno AvyAM hatAM. meM grAmasaMgaThana zA mATe ? e aMge kahyuM hatuM. mahArAjazrIe lebalano dharma choDI sAcA dharmane AcaravA kahyuM hatuM. rAtre uberanA bhAIo sAthe carcA karI hatI. temano prazna hato ke zikSaNamAM be pALI cAle che, tethI bALakonuM zikSaNa bagaDe che. dArU ghera ghera gaLAya che vagere. temane janatAnI zakti keLavavA kahyuM. tA. 1-12-57 : jaMbusara noMdhaNAthI jaMbusara AvyA. aMtara cha mAIla haze. kAryakaroe sAme AvI svAgata karyuM hatuM. amo thoDA vahelA AvI gayelA, jethI pAdare thobhyA hatA. jaMbusara tAluko che. korTa-kace2I che. bajAra ThIka che. vizALa taLAva che. gAma tenI cAre bAju vaseluM che. kasbAmAM rastA simenTa-koMkrITanA che. svacchatA sArI che. utAro premaLa mahArAjanA AzramamAM rAkhyo hato. traNathI cAra vidyArthIonI sabhA sthaLa myunisipAliTI holamAM rAkhI hatI. - bapora cAra thI pAMca zaheranA nAgariko sAthe myunisipAliTI oNphisamAM vArtAlApa rAkhyo hato. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 131
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtre jAherasabhA sArI thaI hatI. tA. 2, 3-12-pa7 : Amoda jaMbusarathI Amoda AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro navalabhAInA eka saMbaMdhIne tyAM rAkhyo hato. navalabhAI sAthe ja hatA. gAmalokoe dUra sudhI sAme AvI svAgata karyuM. baporanA 3 thI 4 hAIskUlamAM sabhA rAkhI hatI. rAtre jAherasabhAmAM moTI saMkhyAmAM bhAI-baheno AvyAM hatAM. guMdI AzramamAM kAma karatA ghaNA bhAI-baheno A gAmanA che. tA. 4, 5-12-57 : taNachA AmodathI nIkaLI taNachA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro caMdubhA rAjanA meDA para rAkhyo hato. lalitAbena ane navalabhAI sAthe AvyA hatA. AgevAnoe svAgata karyuM. baporanA bahenonI sabhA rAkhI hatI. Aje sahakArI maMDaLI taraphathI baMdhAyela goDAunanuM uddaghATana hatuM. temAM caMdubhAInA prAthamika pravacana bAda mahArAjazrIe sahakArI pravRtti ne gAmaDAMo vize preraka pravacana karyuM hatuM. rAtre jAherasabhA thaI. temAM grAmasaMgaThana ane nagada dharma vize kahyuM hatuM. rATo caMdubhA sAthe temanA keTalAka praznonI carcA karavA ekAda kalAka beThA hatA. caMdubhA have rAjakAraNamAMthI nivRtta thaI savadayI jIvana jIvavA mAge che. mahArAje kahyuM ke nirAzAmAMthI A vairAga Avyo hoya to AgaLa jatAM niSphaLatAmAM pariNamaze ane pAchuM rAjakAraNa AvI javAnuM. je karo te samajaNapUrvaka karo. gAmaDAnuM hita karavuM hoya to rAja vagara cAlavAnuM nathI eTale yojanAbaddha kAma karavuM joIe. tA. 6-12-pa7 : keloda taNachAthI ame saDake saDake keloda AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. relave saDaka paNa sAthe ja cAle che. keloda sTezana nathI paNa pATiyuM che. gAmalokoe bhajanamaMDaLI sAthe svAgata karyuM. utAro mahAdevanI jagyAmAM 132 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhyo hato. AvIne prAsaMgika kahyuM hatuM. ahIM phUlajIbhAI DAbhI (javArajavALA) AvyA hatA. khAsa karIne rasikabhAIno kAyamI gaNotiyA aMge ane paTadhArako aMge je patra Avyo hato te aMge AvyA hatA. temanuM ane aMbubhAInuM mAnavuM evuM hatuM ke rasikabhAInI je bhAvanA che tene nyAyanI korTa bara nahi AvavA de. eTale kAyadAnI peTAkalamamAM paTano ghaTADAno sudhAro karavo joIe ane je jamIna gaNotiyo tenA bApanA vakhatathI e ja jamIna kheDato hoya to tene kAyamI gaNavo. A jAtano bhalAmaNa patra rasikabhAI u52no laIne teo muMbaI gayA. bapo2nA gopAlabhAIne tyAM thoDAka AgevAna bhAIo ekatra thayA hatA. tyAM mahArAjazrI ane phUlajIbhAI paNa gayA hatA ane sahakArI pravRtti aMge vAto karI hatI. temaNe eka muzkelI e kahI ke kelodamAM bharUca jillAnI jiniMga enDa presIMga karAvI le che, teno kAMTo samanI gAme lokonI savalata mATe mUkyo che. have Amoda sahakArI jinavALAe vAMdho UThAvyo che ke paMda2 mAIlanA eriyAnI aMdara bIjI koI sahakArI jinanI pravRtti karI zake nahi. e anvaye sahakArI khAtAe amAruM kAma baMdha karyuM che. amArI maMDaLI pahelI rajisTara thaI che. tenA bAyalaoNjha paNa bharUca jillA pUratA che. tyAM temane paramITa zA mATe ApI ? kharI rIte e jina thatuM hatuM tyAre ja kelodavALAoe vAMdho levo joIto hato. bIjI vAta e karI ke amArA levalanA mAla upara paNa sahakArI saMgha oNkTroya ane su52vAIjha2 cArja le che eTale bahu moTI rakama ApavI paDe che. carcAmAM e vastu AvI ke sahakArI pravRtti e gAmaDAnI pravRtti che ane AkhA gujarAtanA gAmaDAMnAM saMgaThana sAdhI, sAthe avAja uThAvavo joIe. grAmasaMgaThana vagara gAmaDAMnA koI prazna ukalavAnA nathI e vAta badhAMne samajAya che. gopAlabhAI bI.e.,ela.ela.bI. vakIla che. muMbaI prekTIsa hatI paNa gaNotadhArAne lIdhe potAnI jamIna 200 vIghA che tenI saMbhALa mATe gAmamAM rahevA AvyA che. teo samaju ane hoMziyAra vyakti che. gAmaDAMnA praznomAM rasa dharAve che. teo sahakArI maMDaLInA caeNramena bharUca ko.o. beMkamAM DirekTara ane Derola sahakArI janatAnA pramukha che. teoe mahArAjazrInA kAryomAM ghaNo rasa jagADyo. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 133
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmalokoe mahemAnone jamavA UtaravAnI alaga rasoDuM kholI suMdara vyavasthA karI hatI. jo ke ame to mahemAnone vaheMcI levA ja kaheluM paNa temane A ThIka lAgyuM. rAtre jAherasabhAmAM bahu moTI saMkhyAmAM strI, puruSo ane pachAta vaganAM bhAI-baheno vagere AvyAM hatAM. temAM meM (maNibhAI) grAmasaMgaThana ane mahArAjazrInI dharmadaSTie samAjaracanAno khyAla Apyo hato. mahArAjazrIe badhA dharmonAM tattvo eka che e dAkhalA, dalIlathI samajAvI, vahevAramAM dharma AcaravA anurodha karyo hato. A gAmamAM paMcAyata che. lokala baoNrDanuM davAkhAnuM che. sAta dhoraNanI zALA che. hamaNAM goDAuna bAMdhyuM che. vaoNTara varksa karIne gAmane jhAMpe naLa mUkyAM che. vaoNTara varksamAM cha hajAra rUpiyA sarakAre madada ApI che. gAmanA loko samaju ane saMpIlA hovAthI kAma sAruM thAya che. tA. 7-12-57 : Derola kelodathI Derola AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro sahakArI jinamAM rAkhyo hato. gAmalokoe svAgata karyuM. nAnubhAI Aje bharUcanI vyavasthA karavA AgaLa gayA. ahIM bharUca jina sahakArI jina presa che. 44 carakhA che. jinanI oNphiso vagere mATe AlizAna makAna paNa bAMdhyuM che. badhI ja sagavaDo jinamAM che. kelodathI saDake saDake AvatAM eka gAma AvyuM. muslima vastI mukhya che paNa temaNe zrama ApIne sahakArI yojanAnI badhI ja sabasIDIo meLavI che. sahakArI maMDaLI, pIyata maMDaLI, goDAuna vagere bAMdhyAM che. gAmanA keTalAMka loko AphrikA rahe che eTale sukhI gAma che. amAro utAro jinamAM hovAthI gAmano saMparka ocho thayo. je be phalAMga gAmathI dUra che. Aje kapAsa lAvavAnuM jinamAM mUrata hatuM eTale savA so eka gADAM AvyAM hatAM. prathama dina hovAthI badhAMne jamavAnI vyavasthA karI hatI. 250 mANasa jagyuM haze. sTezananuM nAma gAlasAmADha che. gAma Derola che. paMcamahAlanuM nAma Derola hovAthI TapAla ane vyavahAranI sArI rIte jaLavAya tethI gAlasAgADha nigama rAkhyuM che. tA. 8, 9, 10-12-57 : bharUca DerolathI nIkaLI bharUca AvyA. aMtara sAta mAIla hatuM. utAro eka 134 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiSNava bahenane makAne rAkhyo hato. zaheranA AgevAna nAgarikoe sUtaranI AMTIthI mahArAjazrInuM zahe2nI pAdaramAM svAgata karyuM. phalajIbhAI mahArAjazrIno kAgaLa laIne muMbaI rasikabhAIna maLI AvyA. teo amane rastAmAM ja maLI gayA eTale moTaramAMthI UtarI gayA. raste cAlatAM vAto thaI. kAyamI gaNotiyAnI vyAkhyAmAM rasikabhAI je sudhAro karavA mAgatA hatA temAM aMbubhAIe kAyadAno je bhaya batAvyo hato te sAco Tharyo. rasikabhAI ane kAyadAzAstrIne paNa e bhUla samajAI. have teo budhavAre miTiMga bharIne teno vicAra karaze. paTa 20thI ocho nahi karI zakAya paNa je loko ochuM gaNota bharatA haze temane paTanI kiMmata vadhI na jAya te mATenA koI prayatna karaze. phalajIbhAI 11nI gADImAM gayA. choTubhAI ane jina samitinA maMtrI nAnAlAla zAha svAgata mATe AgaLa AvyA hatA. surAbhAIe moTaramAMthI joyA eTale sTenDa AgaLathI UtarI sAme AvyA. temaNe Aje savAre gopAlakonI eka miTiMga rAkhI hatI paNa amone ke sthAnika kAryakarone Ano khyAla nahIM Apelo eTale bIjo kAryakrama goThavAI gayo. chevaTe e kAryakramamAM kApa mUkIne gopAlakano kAryakrama pUro karavA vicAryuM. e ja samaye e ja jagyAe 'ahiMsAno vijaya thAo' evAM sUtro bolatAM sau nIkaLyAM eTale kudaratI mArga thaI gayo. tyAM hAjara rahelAM baeNnDe mahArAjazrIne salAmI ApI hatI. baporanA 2 thI 3 bharUca jillA yuvaka kaoNMgresanA kAryakaro sAthe vArtAlApa yojAyo hato. prathama AvelAM bhAInI oLakhividha nAnubhAI zAhe karAvI hatI. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke tamane kadAca kAryakrama moDo maLyo haze eTale jillAnA badhA kAryakaro AvI zakyA nathI. ApaNe koMgresa e zuM che ? teno vicAra Aje karavAno che. samAja yuvAno pAse vadhAre AzA rAkhe che kAraNa ke navuM lohI je vicArane pakaDI zake che teTalAM jUnuM lohI navA vicAro pakaDI zakatuM nathI. bApu jevA koI apavAda jarUra hoya che. kaoNMgresanI pAse tenA saMgaThanamAM madada karI zake tevA yuvaka yuvatIo che. tyAre kaoNMgresana majabUta ka2vA zA prayatna thavA joIe. 62 varSa sudhI kaoNMgrese tapa, tyAga dvArA itihAsa sarjyo che. motIlAla naheru jevA jUnA vicAranA paNa AvI gayA. temanI ja sAme navA vicArovALA paMDitajI paNa AvyA che. kaoNMgresa jUnA vicArone jALavI rAkhe che ane kADhI nAkhavA sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 135
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevAne kADhI nAkhe che. paMDitajI kahe che parivartanazIlatA nahi hoya to sAtatyanI rakSA nahIM karI zakAya. vyakti ane saMsthA ane zAMtimaya vAtAvaraNa game che. lokone AgaLa lAvIne sAtatya rakSA thaI zake. tyAre e loko kyAM che ? gAmaDAMnA zramajIvI loko naitika rIte ghaDAyelA loko kaoNMgresa Aje TakI che tenuM kAraNa te parivartanazIla che. enI sAtatya gaI paNa eka jillAmAM dhArAsabhAmAM javuM ke nahi teno paNa tene gaMbhIra vicAra karyo hato. tame jANo cho ke svarAjaya pachInI sthiti taddana palaTAI gaI che. paradezI zAsana sAme laDavAnuM hatuM. temAM teNe siddhi meLavI paNa Aje bhArata eTaluM pragati karI zakaze kharuM ? paradezamAM kaMIka thAya che ane tenI asara ApaNane thAya che. suejhanI naherano prazna Avyo. bhArate anyAya sAme avAja uThAvyo. briTana lokazAhI deza che. teNe anyAyI rIte suejha naheramAM dakhala karI. A chatAM tenA pratinidhio sarakAra nA badalI. eka vyaktine badalI phrAnsamAM Dagale ne pagale sarakAra badalAya che. jo koI paNa dezamAM sthira sarakAra na hoya to te pragati karI zakaze nahi. kaoNMgresano itihAsa tapAso. teNe koIpaNa komanA sabhya mATe potAnAM dvAra khullAM rAkhyAM che. TonImena Ave ke thiyosophIkala Ave badhAMya teno siddhAMta svIkAre. te teno sabhya banI zake che. ghaNAMne thAya che ke paMDitajI videza nIti upara ATaluM badhuM kema jora Ape che. ApaNA dezamAM to dhabaDakA che paNa paMDitajInA kAryane lAMbI dRSTie vicAravuM joIe. yuvAnoe A badho abhyAsa karavo joIe. kAzmIra ane govAmAM jo koI kAma karI rahyuM hoya to te paradeza nItinuM kAraNa che. sAtatya rakSAnI sAthe parivartanazIlatA paNa zIkho. mAtra matadAna e ApaNuM lakSya nathI. rAjaya upara koMgresa Take tenI khUba jarUra che. zAMti-vicAra vadhAravAnI vAta kaoNMgresa sarakAra ja karI zake che. koI dezano vaDo pradhAna prajAnA jore zAMti vicAranI vAta karato hoya to mane batAvo. svarAjya AvyAM pachI paristhiti badalAI che. Arthika, sAmAjika krAMtino tabakko dezamAM zarU thayo che. paradezamAM rAjakIya krAMtino tabakko zarU thayo che. ApaNe bApujIne khoyA. A dezamAM sAmyavAdanuM zuM sthAna hatuM ? paNa lokazAhI svIkArI eTale jokhama paNa veThavuM paDe. eTale jo 136 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokone ghaDIe nahi to pariNAma kharAba Ave. keralano dAkhalo lokazAhI paddhatithI sAmyavAda lAvI zakAya che. tyAMnI prajA to vizeSa zikSita che to paNa A kema ? lokone mUDIvAda gamyo nathI. AjanI janatAne sAthe levI paDaze ane te ghaData2pUrvaka levI paDaze. DhebarabhAIe khUba vicAra karIne kaoNMgresamAM A pheraphAra karyA che. keTalAMkane AMcako lAgyo paNa kaoNMgresane janatAmaya banAvavI joIe. yuvaka koMgrese yuvakanuM to karavuM joIe paNa bIjuM racanAtmaka kAma paNa karavuM joIe. Arthika, sAmAjika kAryakramo upADavA paDaze. Ane mATe gAmaDAMnI bhUmikA ghaNI yogya che. Aje gAmaDAMmAM jUnI netAgIrI cAlu che. ne caudasiyA kare che. teo sattAne salAma karatA hoya che paNa jo ApaNe jAgIzuM janatAnA pramukha banIzuM to janatA evA mANasonA sakaMjAmAMthI chUTI zakaze. A samAja mATe huM grAmasaMgaThananI vAto karuM chuM ane e saMgaThanane rAjakIya rIte kaoNMgresa sAthe joDuM chuM. sAmAjika, Arthika bAbatamAM svataMtra rAkhuM chuM. tame A badhAM para vicAra karajo. sUrata-bharUca-jillAnI gopAlaka pariSada strImaMDaLamAM gopAlakonI pariSada maLI. prathama oLakhividha thaI. pachI nivedana vaMcAyuM. 40 hajAra gopAlako A pradezamAM che. be chAtrAlaya che. (1) vidyArthI mATe che. A bAjunA gopAlako dArU ane mAMsAhAra kare che e navAI nathI. cha sahakArI maMDaLIo racI che paNa hajI jamIna maLatI nathI muzkelI che. 27 gAmanA loko AvyA hatA. cIpha oNphisa2 maganabhAI paTela paNa AvyA hatA. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke bhIkhubhAIe tamArA badhAne mATe je phariyAda karI che. mAMsAhArane mATe temAM tamArI kAMI muzkelIo hoya to jaNAvo. anAjanI taMgI have nathI paNa ghaNA vakhatanI Teva haze. zuM kAraNa che te jaNAvo. tamo pote ja cokIdAra bano. thoDAM sevako ja A kahe te nahi cAle. mane lAge ke je loko sAcA dilathI mAne che ke ApaNe manuSya chIe. ApaNAM nakhadAMta anAjane mATe che. Izvare mAnava banAvyAM to ApaNe evI cIjo choDIe. kAyadAthI koI ukela AvavAno nathI. cA keTalI badhI nuksAnakAraka che ? tame pahelAM taiyAra thAo. kAyado pAchaLa Ave tema karo, vyasano choDo. khorAka sudhAro. khetIno savAla aTapaTo che. vyaktigata sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 137
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAlikI ane sarakArI pravRttinI vAta muzkela banI che. kheDUtono prazna paNa aTapaTo che. bApa-dAdAnA vakhatathI khetI kare che. tenI pAse paNa pUratI jamIna nathI A badhAno upAya poSaNa karatAM vadhArAnI jamIna ApaNe sarakAra prajA ane AdhyAtmikatAnI rIte choDAvIe. vacagALA mATe tame gu. gopAlaka maMDaLa ane kheDUta maMDaLa maLIne eno rasto kADho. tamArAthI paNa keTalAka pAchaLa che. teno paNa vicAra karo. gocaronI paNa yogya vyavasthA thavI joIe. loko anAja ochuM vAve che. A badhAMno saMgaThananI rIte vicAra karavAno che. harijana, bhIla vagereno paNa vicAra karavo joIe. ApaNuM maMDaLa komI nA bane, AhIra paNa AvI jAya. musalamAna paNa gopAlaka hoya te jojo. sAmAjika kAryakaronI pariSada Aje moTAmAM moTo savAla dezanA utthAnano che. e kaI rIte bane? sahakArI pravRttithI banaze. zikSaNamAM sudhArA karavAthI banaze ? sAmAjika kAryakramathI banaze. keTalAka kahe che gAmaDAMnA lokonuM naitika saMgaThana thAya. keTalAkane lAge che zaheronuM zuM ? Ama judI judI mAnyatA cAle che. keralamAM eka prayoga thayo che. sattA dvArA krAMti saphaLa thaze ke janatA dvArA thaze ? kyAMthI cheDo lezo. yaMtro dvArA utpAdana vadhArIne dezamAM relamachela uDAvavI ke grAmodyoga dvArA darekane rojI ApavI ? Aje sattA ane dhana e be vastuone mokhare rAkhIne ja badhI vicAraNA cAle che. kharI rIte janatAne baLa ApanAruM baLa AdhyAtmika baLa ja che. AdhyAtmikane rahevAnuM sthaLa nIti che. samAjajIvanane sAme rAkhIne jIvana jIvavAnI rIta hovI joIe. A badhuM gAmaDAMmAM jovA maLe che. gAmamAM koInuM mRtyu thayuM to sau sahAnubhUti batAvaze. zahero moTAM hovAne kAraNe, dhaMdhAnI judAIne kAraNe ane dhanane kAraNe vyakti alaga thaI gaI che. bhautikatA mukhya thaI gaI che. ATalA mATe huM gAmaDAMne pAyo gaNIne cAluM chuM. te sapta svAvalaMbana pote upADI le to janatA dvArA krAMti Ave, nIti paNa Ave. anAja, kapAsa te pakave che. tenAM rUpAMtaranI kriyA tyAM ja thAya. zahero samajIne temAM madada kare. gAMdhIjIe AdhyAtmikatAnA prayogo ApaNane batAvyA che. ahiMsaka rIte svarAjaya apAvyuM. racanAtmaka kAryakaro e vAta samaje. Aje rAjaya dareka kSetramAM pagapesAro karatuM jAya che. khAdIkAma, 138 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUdAna kAma ame upADIzuM. sAdhunA saMmelana thaze paNa Azrito konA thaze? A moTo savAla che. rAjyAzraya kAmothI satya, ahiMsA nahi jaLavAya. janatA dvArA kAryakramo cAlavA joIe. lokazAhImAM pakSo rahevAnA. e pakSo paNa racanAtmaka kAryakramamAM bhAga le che. Aje gAmaDAMmAM paMcAyata hoya che. bIjI saMsthA hoya, cUMTaNImAM loko kone cUMTe che, sthiti evI che ke paisA joIe, lAgavaga joIe. eTale tame dhanavAnane ja cUMTo cho. jUnI netAgIrI cAlu ja che. temAMthI janatAnI netAgIrI nIcethI lAvavI joIe. sarakAranA bhADAmAMthI choDAvavA paDaze. nyAyanA prazno hala karavA paDaze. A badhuM samAjanI zakti pedA karIne karavuM paDaze. aniSTo sAme zuddhiprayoga karavA joIe. ahIM sevAdaLa taraphathI phAInalanA badhA vargo calAvavAmAM Ave che. tyAM meDA u52 gayA hatA. ahIM zALAnta uparAMta nAgarikatAnA khyAlo ApavAmAM Ave che. AMtararASTrIya prazno, zahe2nA prazno vagere jaNAvavAmAM Ave che. 17 zikSako, 123 bhAI baheno tAlIma le che. zALAnta nAgarikatAnI tAlIma apAya che. ahIMthI mahArAjazrI nadIkinAre jaMgala javA gayA. ame nadIkinAre mukAma upara AvyA. rAtre 8-30 vAge jainonI vADI (vejalapuramAM jAherasabhA rAkhI hatI) lAuDaspIkara hatuM ja. jainoe A rIte rAtri jAherasabhA bharavA rajA ApI te AnaMdanI vAta che. mahArAjazrIe savA kalAka sudhI jaina dharma e vizvadharma che te zAstrIya dAkhalA ApI jainone udAra thavA kahyuM hatuM. loko potAne pakSIya kahe che teno javAba ApatAM jaNAvyuM ke huM satyano pakSapAtI jarUra chuM. nyAyano pakSapAtI jarUra chuM. jayAM jayAM je je pakSIya che tyAM tyAM mUkavuM che. jeno pahelo naMbara hoya tene pahelAM mUkavo. AdarzamAM ane vahIvaTamAM thoDo phera che. sIDI caDhI gayA pachI sIDIne choDI do to vAMdho nathI paNa sIDI nahIM dezo to badhAM upara nahIM caDhI zake. pakSa saiddhAMtika pakSanI jarUra eTalA mATe che ke e dvArA apakSamAM javAnuM che. A vibhAganA mukhya kAryakara hIrAlAla nALiye2vALA che. tA. 10-12-57 : Aje nivAsa kabIraparAmAM hato eTale ghADiyA zaheromAMthI jADavI AvyA. rastAmAM rajapUta lokonI mulAkAta lIdhI hatI. 30 bALako che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 139
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA karyA bAda mahArAjazrIe jaNAvyuM ke tamo prArthanA karo cho te sAruM che. prArthanA pachI thoDuMka dhArmika vAMcana rAkho to sAruM. AdhyAtmikatAthI nAnA kalezo ochAM thaze ane ciMtana vadhe, sadAcAra vadhe, bIjI vAta have koLI chAtrAlayo vadhe te AjanI dRSTie barAbara nathI. koLI bhAvathI ekatA jAme che. phaMDaphALA paNa sArA thAya che eTale lAbha che. paNa jJAtinI saMkucitatA vadhe che. bIjA vargo sAthe maLatA thatA nathI eTale tamArI komanA bhale 90 TakA rAkho paNa daza TakA bIjA vargonA paNa rAkho to evuM banatAM saMskArono ekabIjAne lAbha maLe. rajapUta komamAM saMskAra che ane te eke vastu le nahi ane le to pachI tene jaldI choDatA nathI. bhAla naLakAMThAmAM rajapUto grAmasaMgaThanamAM ghaNo rasa le che. tame vyasanathI mukta bano. khAdI pahero ane mAsika 30 kharca Ave che tene badale kaMIka ochuM kharca Ave, tevuM goThavo. tyAMthI baTuka vyAyAma zALAnI mulAkAta lIdhI hatI. vyAyAma mATe suMdara makAna narmadA kinAre ja bAMdhyuM che. choTubhAI purANIno bhoga AmAM ghaNo che. A vyAyAma zALAe sArA sevako pedA karyA che. phabI252mAM zramajIvIo ghaNA rahe che. 125 hAthasALa cAle che. mahArAjazrInI mulAkAte 45 DaoNkTara, haeNltha oNphisara ane bIjA AgevAna AvyA hatA. sUratathI caMdrAbahena ane vaDodarAthI bhAnubahena mahArAjazrIne maLavA AvyAM hatAM. choTubhAI AgaLathI AvI gayA hatA. gaIkAle vaDodarAthI dhIrUbhAI, hIrUbhAI, sumanabhAI ane .....nA bhAIo AvyA hatA. rAtre badhAM gayAM hatAM. baporanA karajaNathI motIbhAI, caMcaLabahena ane kAzIbahena mahArAjazrInA darzane AvI gayA. rAtre choTubhAI ane bIjA badhA sabhA pachI gayA. kabIraparAnI sabhAmAM mahArAjazrIe dhananI pratiSThA ochI karavA vize kahyuM hatuM. Aje samAjamAM dareka saMsthAmAM dharmasthAnakomAM dhanikone pratiSThA maLe che. pariNAme sadguNI pAchaLa rahI jAya che ane loko yena kena prakAreNa dhana kema maLe teno prayatna kare che. Aje dhana ane sattA mukhya banyAM che tema dharma ane sevA mukhya banAvavAM joIe. Arthika krAMti, grAmasaMgaThana sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 140
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagara zakya banaze nahi vagere kahyuM hatuM. bharUca zahera narmadA kinAre pAghaDIpane AveluM che. roja jude jude sthaLe rAtri rahevAnuM thayuM hatuM. tA. 11-12-57 : tavarA bharUcathI saDake saDake tavarA AvyA. aMtara cha mAIla haze. vacce gopAlaka chAtrAlayamAM aDadho kalAka rokAyA hatA. tyAM vidyArthIo samakSa TUMkuM pravacana karatAM jaNAvyuM hatuM ke koLI chAtrAlayonI sAthe hirajano vagere bIjI komonA thoDAM vidyArthIo Ave tema karavuM joIe. vyasano choDavAM. temanA khetI ane gocaranA prazno paNa carcAyA hatA. tavarA narmadAne kinAre ja che. gAmamAM pANI moLAM che. narmadAmAM bharatIne lIdhe pANI DahoLuM hoya che. te ja pIvAnA kAmamAM Ave che. gAma khADA-TekarA upara vaseluM che. jUnuM ane navuM ema be bhAga che. rajapUto sArA kheDUto che. vaLI bhIla, harijana vagere to sAthI tarIke rahe che. vArSika 100 thI 150 5gA2 khAvA-pIvA sAthe maLe che. majUro 11-00 vAgyAthI 6-00 vAgyA sudhI kAma kare. ATha AnA majUrI maLe che. garIbI ghaNI che. dArU puSkaLa gaLAya che. jaNa pIe che. ghaNA rAtre jAherasabhA sArI thaI hatI. bharUcathI nAnubhAI chUTA paDyA pachI bhANajIbhAI ke je garuDezvaramAM saghana yojanAnA saMcAlaka che. krAMtikArI vicAra dharAve che teo tathA bhUdAna kAryakara jagadIzabhAI sAthe AvyA hatA. A bAju bhIla lokonI vastI khUba che. majUrI ane rAzanuM kAma kare che ane kheDUtonuM pANI paNa bhare che. bahu ja ocho pagAra Ape che. ame eka bhIlavAsamAM jaI AvyA. temanA vacanomAM kheDUta pratyeno roSa hato. amAre lIdhe emane muzkelIo maLe che evI vAta karI. hamaNAM thoDA lokone jamIna maLI che. gRhaudyoga ghaNA cAlI zake. kAryakaro joIe. tA. 11-12-57 : zuklatIrtha tavarAthI saDake saDake zuklatIrtha AvyA. aMtara cAra mAIla haze . utAro gulAbasiMhabhAIne meDe rAkhyo hato. gAmalokoe svAgata karyuM. rAtre jAherasabhA rAkhI hatI. sArI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. temAM lebalano dharma ane sAco dharma eno taphAvata samajAvatAM. goLanuM mATaluM enI upara vajanano AMkaDo paNa aMdara khAlI e dAkhalo Apyo hato. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 141
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainoe sAro prema batAvyo. lagabhaga trIseka ghara che te badhAMne tyAM bhikSA mATe Agraha thayo ane badhe mahArAjazrI jaI AvyA. ahIMnA gulAbasiMhabhAI jeo vizvavAtsalya ane 'navA mAnavI' varSothI vAMce che ane e rIte parokSa rIte mahArAjazrIthI paricita che. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, ghaNAM varSo pahelAM zuklatIrthamAM huM AvI gayo chuM. raNApura gAma narmadA kinAre che, tyAM eka varSa samauna ekAMtavAsa 1937mAM 2helo. tyArabAda eka comAsu paNa thayuM te kALa sAdhanAkALa hato. Aje sthiti judI che. bhAla naLakAMThAmAM eka prayoga zarU thayo che. mane khabara maLI ke zukalatIrthanA eka bhAI maLyA, temaNe zuklatIrthano Agraha karyo. e rIte kAryakramamAM tamAruM gAma AvyuM. ghaNAM varase A bhUmimAM Avyo chuM. Aje samAjanI je racanA thaI rahI che te alaga alaga rIte thAya che. citrakAra taiyAra che paNa citranA bhAgo eka thatA nathI. A dezamAM chellA varSothI bhautika asara vadhAre thatI jAya che. vijJAna bhautikatAne kAraNe paDI gayuM. rAjya paNa, bhautikatAne mokhare rAkhIe ane sAdhu-saMto paNa e ja rIte bhautikatAmAM paDyA che. tyAre bAkI zuM rahyuM ? evA vakhate eka puruSa jAgyo. teNe kahyuM, mArA mokSanI mane ciMtA nathI. duniyAno mokSa kema thAya tenI ciMtA karI. jeNe koI divasa e puruSane joyo nathI tevA anAmI aneka loko temanA mRtyu pachI royA che. kAraNa ke temanA manamAM prANImAtra potAnAM hatAM. have e adhUruM rahela kArya ApaNe pUruM karavAnuM che. tamAro badhAMno prema joIne saMtoSa thAya che. ApaNI aMdara AdhyAtmika bhAva paDyo che te bahAra kema Ave, AcaraNamAM kema Ave te prayatna karavo joIe. jagadIzabhAI sAMje gayA. bapore 3 thI 4 vidyArthIonI sabhA hAIskUlamAM rAkhI hatI. temAM mahArAjazrIe kahyuM ke, vidyArthIjIvana e eka pavitra jIvana che. vidyAno kadI aMta Avato nathI. e rIte AkhA vizvanI vidyA vidyArthInuM jIvana che. gAMdhIjIe ApaNane e batAvI ApyuM che. tamArI je uMmara che, temAM aneka mahatvAkAMkSA haze. amArI je sthiti che te bahu vicAravA jevI che. eka kALa evo hato ke bhaNyA pachI zuM karavuM teno vicAra karavAno nahoto. Aje e savAlo ghaNA vidyArthIne pUchuM chuM. bhaNIne zuM karazo ? nokarI ! nokarInI kAMI prAtitI che kharI ? javAba maLe che 'nathI'. to pachI bhaNIne sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 142
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtane ane dezane kema upayogI thavuM e vicAra ApaNe karavAno che. sauthI pahelI vAta e lAge che ke AjanA zikSaNamAM zikSaka, vAlI, vidyArthI traNe jaNe maLIne je tattva khUTe che tene umeravuM joIe. bApue e tattvane umeryuM. nayI tAlIma mATe reMTiyo nahi paNa svAvalaMbI jIvana evo udyoga AvaDavo joIe ke bhaNyA pachI te paga upara Ubho rahI zake. ApaNe tyAM kAma nathI ema nahi, kAma to ghaNuM che. svabaLapUrvaka jIvavuM hoya to koI ne koI udyoga zIkhavo paDaze. gAMdhIjIe kahyuM badhAne jamIna ApI zakAya tema nathI paNa rUpAMtara karavAnI kriyAo gAmaDAMmAM UbhI karIe to keTalAMkane rojI ApI zakAya. reMTiyo e sAmAnya vastu nathI paNa ahiMsaka samAjaracanAnI pratikriyAmAM pAyAnuM sAdhana che. tamane koI savAla pUche ke tame svAvalaMbI thAva evuM kaMI meLavyuM che? to e bAbatamAM AjanI zALAo pAchaLa che. kAraNa vigatonuM bhAraNa vadhAre che. ApaNe temAM pheraphAra karavAno che. ApaNe tyAM keTalAka sthApita saMskAro paDelA che je navuM karavAnuM, vicAravAnI nA pADe che. ApaNe temAM sudhAro karavAno che. reMTiyo sAmAnya vastu che, paNa eka Teva paDI te bIjI aneka Tevo pADavAmAM upayogI thAya che. keTalIka zALAmAM utpAdaka zrama karavAmAM Ave che. doDha mAIla javA moTara mATe aDadho mAIla cAle. aDadho kalAka khoTI thAya paNa page cAlIne jaI zakAya nahi. A parAvalaMbana ApaNe kADhavuM paDaze. kaoNlejomAM evuM thatuM nathI. teo kAma zuM kare che e huM jouM chuM to haDatAla kema na pADavI te mATe upaprazna kare che. haDatAla kyAM ane kyAre pADavI teno koI siddhAMta hoto nathI. vyasano kADhavAM, kharAbIo kADhavA haDatAla pADatA nathI. rAjakAraNathI nirlepa rahevAnI vAta karavI sahelI che paNa kevaLa nirlepa rahevuM muzkela che. tamo sIdhA rAjakAraNamAM nA paDo. paNa rAjakAraNathI paricita raho. rAmAyaNa ApaNane priya lAge che kAraNa ke vyaktinuM jIvana samAjanA jIvana ane AdhyAtmika sAthe saMkaLAyeluM che. dareka dezamAM kaI kaI paddhati cAle che teno abhyAsa karo. tamArA maMDaLamAM lokazAhIno amala karo. saphAI kyAre karavI, rajAo kyAre pADavI, e badhuM vicArI zakAya. samAjane upayogI paNa thaI zakaze. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 143
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjI vAta samAjamAM sAruM ghaNuM che paNa nabaLuM paNa che. paNa jJAtinA TukaDeTukaDA thaI gayA che. sAdhuoe AmAM moTo bhAga bhajavyo che. A amArA ane A amArA nahIM. e loko game tevI sArI vAta kare paNa sAMbhaLavAnI ja nahi. zAkabhAjI kharIdatAM jJAti pUchatA nathI. tyAM to sArI vastu sastI maLe, tyAMthI kharIdIe chIe paNa jayAM mAnavajAtanI kiMmata AMkavAnI Ave che tyAM saMgInatA Ave che. tamo badhI baheno sAthe raho. te tamArI baheno che temane upayogI thAva. A traNa vAto upara tame dhyAna Apajo e vinaMtI. bhaNIne tamArI zakti gAmaDAMne Apajo. A dezamAM gAmaDAM samRddha haze to ja deza sukhI thaze. DenmArkamAM koIpaNa mANasa dasa vidyArthI zodhI lAve to zALA zarU thAya. zikSakane pagAra zarU thAya. ApaNe ema nahi to bIjI rIte paNa zikSaNa vadhAravuM paDaze. sarakAra emAM pahoMcI vaLavAnI nathI. loko tamane prazna nA kare, A eka bekArano vadhAro thayo. zuklatIrtha hAIskUlamAM 250 saMkhyA, 11 zikSako che. - vidyArthInA pravacana bAda vaDodarA yunivarsiTInA grejyueTa zikSako, gAmaDAnI hAIskUlamAM pratyakSa anubhava mATe Ave che. te rIte ahIM AvelA. temanI sAthe vAtAlApa yojAyo hato. prathama mukhya AcArye oLakhavidhi karI hatI. pachI zikSakono paricaya thayA bAda zikSaNane lagatA prazno carcAyA hatA. sAmAnya rIte zikSakono mata AThamA dhoraNa pachI aMgrejI dAkhala karavuM joIe paNa bhArata AkhAmAM zikSaNa dhoraNa ekasarakhuM hovuM joIe. vidyArthIonI zista bagaDI che te vize paNa rasaprada carcAo thaI hatI. koIe kahyuM, zista bagaDI nathI. koIe kahyuM, vidyArthI pAse kAryakrama nathI. chevaTe sAra e nIkaLyo ke zista bagaDI che e hakIkata che. ene sudhAravA zikSako, samAja ane vidyArthI gaNe maLI nikAla karavo joIe. caMdrazaMkara bhaTTe pUchyuM ke, vinobA zikSaNa prajAnA hAthamAM mUkI devA mAge che. temAM Apano zuM mata che ? mahArAje kahyuM, vAta suMdara che. paNa loko vagara nahIM thAya. prathama prAthamika zikSaNa lokonA hAthamAM Ave e jarUrI che. badhAnI tAlIma maLe che paNa hRdayanI tAlIma nathI maLatI. mATe zuM karavuM ? zuklatIrthamAM pahelAM 144 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ AryasamAja taraphathI gurukula cAlatuM hatuM, te baMdha thayuM tyArapachI lAkhAbhAI paTele hAIskUla zarU karI. tene sArI rIte vikasAvI che. chAtrAlaya paNa che. narmadAne kinAre thoDe dUra suMdara sthaLa che. ahIM dareka kArtikI pUname moTo meLo bharAya che. paMcAyatane te vakhate sArI Avaka thAya che. gAmamAM zuklezvara mahAdeva ane viSNu bhagavAnanAM maMdiro che. ahIM bhArata AvavAnA hatA. pANI cokamAM rahe che. kabIravaDa sAme pAra che. have to nAno thaI gayo che. ahIM caMdrazaMkara bhaTTa ane devIprasAdabhAI jeo baMne kaoNMgresanA kAryakaro che ane caMdrazaMkara bhaTTa pArlAmenTanA sabhya che te mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. temanI sAthe mahArAjazrIe grAmasaMgaThana aMge carcA karI hatI. teo sAMjanA pAchA gayA hatA. zrI manubhAI paMDitane meM zuklatIrtha AvavA lakhyuM hatuM. teo AvI pahocyA hatA. hoDInA sahapravAsamAM saune AnaMda Avyo hato. tA. 13-12-pa7 : jhaghaDiyA zuklatIrthathI nIkaLI jhaghaDiyA AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. zuklatIrthathI ja amAre hoDImAM narmadA pAra karavI paDI. A bAjune kinAre pANI vadhAre hoya che. hoDI taiyAra ja hatI. temAM sAmAna vagere mUkI besI gayA. gulAbasiMhabhAI jhaghaDiyAnA bhAIo sAthe kAMThe AvyA hatA. tyAM sudhI amane mUkI gayA. hoDI sahelAIthI pAra UtarI gayA. kinAre ja UtaryA. kAMI muzkelI paDI nahotI. jhaghaDiyAnA bhAIo eka vAgyAnA sAme svAgata mATe AvyA hatA. jatAM vAra ja prathama harijanavAsamAM sabhA rAkhI hatI. harijanonI muzkelIo sAMbhaLI. temane muDadAla vagere cA-vyasano choDavA ane jamAnA sAthe cAlavAnuM kahyuM hatuM. camAravAsa, harijanavAsa vagerenI mulAkAta laI sau nivAsasthAne AvyA. mukhya vyavasthApake munizrIno paricaya ApatAM jaNAvyuM ke munizrI bhAla naLakAMThAmAM sahakArI pravRttimAM sAro rasa le che. teo jyAM jAya che tyAM sahakArI pravRtti vize prathama pUche che. tame badhAM sahakArI pravRttimAM rasa laI rahyA cho te badala dhanyavAda ApuM chuM. duniyAmAM sahakArI pravRtti cAle che tema A dezamAM cAle che. A sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 145
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezamAM sahakArI pravRtti navI nathI. Aje sahakArI pravRttino pAyo Arthika banI gayo che. kharI rIte sahakArI pravRttino pAyo AdhyAtmika che. lagna vakhate saptapadImAM sahanAvatumAM sAthe kAma karIza. huM zikSaka vidyArthI paNa sahanAvatu kahe che te ja sahanA sAthe meLavIzuM. Ama sahakArano pAyo janmathI ja zarU thato ane AkhA jIvanamAM sahakAra raheto. jIvananA khaMDa nahotA paDatA. rAjayakAraNa thayuM. dhArmika javuM e kAraNa thayuM. badhI kheDa A dezamAM vyaktigata nahotI. parasparanA sahakArathI thatA avalokanathI ja ApaNo samAja cAle che. koI paraspara saMbaMdha na hoya A rIte sahakArI pravRtti vikasAvavI joIe. (1) tamo bhaNIne karazo zuM? jo zikSita bekAro vadhaze to sAmAnya bekAro karatAM zikSita bekAro vadhAre nuksAna karaze. eTale bhaNelA loko bekAra nA bane tevI jAtano dhaMdho zodhavo joIe. A dezamAM moTAmAM moTo udyoga khetI che. jamInanuM pramANa mAthAdITha eka ekara AvI zake tema nathI. eTalI jamInamAM utpAdana karI ApaNe jIvavAnuM che. ApaNI paDozamAM cIna deza che. tyAM 60 karoDanI vastI che. temaNe utpAdana kaI rIte karyuM ? samudramAM paDatA pANIne vALI lIdhuM. teno upayoga karyo. jamInanI vaheMcaNI karI. A badhuM temaNe hiMsaka rIte karyuM. ApaNe tyAM ahiMsaka mukhyapaNe che. tamone thoDuM khAvAnuM moDuM thAya to gusso Ave ke ? to pachI ATalAM badhAM mAnavabALane khorAka pUro nahi paDe to gusso Avaze ke nahi ? to e gussAthI to hiMsA Ave, temAMthI ugaravA tame zrama ne pratiSThA Apo. zramikonI kiMmata AMko, hamaNAM huM sahakArI vargamAM jaI Avyo. temAM meM kahyuM ke tame ghareNAMne milkata gaNo cho. jamIna, nANuM, makAna vagerene milkata gaNo cho paNa jAtamahenatane milkata gaNatAM nathI. jo zramane milkata nahIM gaNo to pelI milkata to nAzavaMta che. traNa jaNA pravAse nIkaLyA. rastAmAM khAvAnuM khUTyuM eTale eka jaNe hAthamAM mALA laI IzvaranuM bhajana zarU karyuM. he bhagavAna ! khorAka jaldI maLe. bIjo hato teNe yojanA banAvI. kevI rIte jamIna sudhAravI ? kevI rIte anAja pakavavuM ? trIjo upaDyo khorAkanI zodha karavA. phaLa lAvyo. phUla laI Avyo. kaMIka ne kaMIka laI Avyo. teNe to pelA rAmanAmavALAne jamavA Agraha karyo. paNa eNe kahyuM, rAmanuM kAma e kahe che ke prathama 146 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAne khavaDAve. yojanAvALAe paNa kahyuM, tuM khA to ja yojanAne amalamAM mukAze, jIvaze. Ama samajaNapUrvaka zramikane prathama naMbara Apyo paNa zramike pratiSThA pelA khALAvALAne ApI. teNe kahyuM, tamArA AzIrvAdathI ja A maLe che. jo A ja vAtane UlaTI karI nAMkhIe, je Aje thaI rahI che to hiMsA thAya, tophAno thAya. Aje duniyAmAM zastronI harIphAI cAle che paNa bhArata zAMti cAhe che. bIjI vAta kharca ghaTADavAnI che. zramanI pratiSThA vadhaze paNa kharca vadhArazo to phAyado nahIM thAya. trIjI vAta A dezamAM jJAtiono pAra nathI. saMpradAyono pAra nathI. emAM tame udAra dRSTi rAkhajo nahi to TakI zakazo nahi. rAtre jAherasabhAmAM AMtararASTrIya rAjakAraNa vize kahyuM hatuM. tA. 14-12-57 : talodarA jhaghaDiyAthI nIkaLI talodarA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro eka bhAInA makAnamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA sArI thaI. tA. 15-12-57 : vAliyA talodarAthI nIkaLI vAliyA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro hAIskUlamAM rAkhyo. baporanA vidyArthIonI sabhA rAkhI hatI. tyArabAda nAgariko sAthe vArtAlApa rAkhyo hato. rAtre lokala borDanA makAna AgaLa jAherasabhA thaI hatI. dhArAsabhya harisiMhabhAIe paNa thoDuM kahyuM hatuM. tA. 16-12-57 : bharADiyA vAliyAthI nIkaLI bharADiyA AvyA. aMtara ATha mAIla haze. ahIM kheDUto khUba saddhara che. bAraDolI vibhAganA matiyA paTelo che. pahelA AdivAsI loko ADedhaDa khetI karatA. A loko AvyA pachI temane joIne khetI sArI karavA lAgyA. AdivAsIonI ghaNI jJAtio ahIM che paNa dArU pItA nathI. bharUca jillAnuM A chelluM gAma che. have sUrata jillAnI sarahada zarU thaze. tA. 17, 18-12-57 : isaMDapura bharADiyAthI nIkaLI isaMDapura AvyA. jillAnA kAryakaro AgaLathI AvI gayA hatA. aMtara cAra mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 147
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokoe bhajanamaMDaLI sAthe svAgata karyuM. baporanA AjubAjunA gAmalokonI sabhA thaI hatI. temAM indra desAIe tAlukAnI sAmAnya khyAla ApatAM jaNAvyuM ke A gAma mAMgarola tAlukAnuM che. A tAluko rAjapIpaLA sTeTa ane gAma kavAMTa sTezanathI vaheMcAyelo hato. pachAta vistAra che. sAmyavAdI pravRtti kisAna sabhAnA nAmeya sArI evI vikaselI che. indulAla yAjJike A vistAramAM kAma karyuM che. hAlamAM lokono asaMtoSa phelAyo che. bIjI bAju gaNotadhAro Avyo tyArathI jamInadAroe gaNotiyA pAsethI jamIno paDAvI lIdhI che. ephiDeviTa karIne paDAvI lIdhI che. bahu ochA gaNotiyA rahyA che. jayAre kharA mAliko AdivAsIo che. sahakArI maMDaLI ghaNI che. jaMgala sahakArI maMDaLIo traNa che. e lAkhonAM kAma kare che. ahIMyAM kanyA chAtrAlaya che. veDachInI rAnIparaja sevA sabhA tenuM saMcAlana kare che. A sevAsabhA sUrata jillAmAM aDhAra chAtrAlaya calAve che. tA. 19-12-57 : vAMkalavADI jaMgala maMDaLI isaMDapurathI nIkaLI vAMkalavADI AvyA. sUrata jillAnA pravAsamAM ghaNuM nirIkSaNa karavAnuM maLyuM. jugatarAmabhAI ane temanA sAthIonA pachAta varganA utthAnanA prayatno Thera Thera jovA maLyA. emanAM AzramomAM bALakone saMskAra zikSaNa uparAMta temanA samAja jIvanane sparzatA aneka praznomAM kAryakaro rasa laI rahyA che. rAnIparaja sevAsabhAnA saMcAlana taLe badhAM Azramo cAle che. lagabhaga cAlIseka jaMgala maMDaLIo paNa sevAsabhA calAve che. ane e dvArA konTrAkTaro je vadhu napho laI jatA hatA te pachAta prajAmAM vahecAya che. temane majUrI paNa sArI ApavAmAM Ave che. saMsthAo aneka jagyAe cAlatI hoya che paNa saMsthA karatAM saMsthAnA prANa jayAM cAritryazIla ane saMyamI hoya che tyAM tenuM kAma paNa dIpI UThe che. AzramomAM sAmAnya rIte savAramAM ghaMTa vagADIne bALakone jagADavAmAM Ave che paNa ahIM vahelI savAre baheno-bhAIo jhAMjha-pakhavAja-maMjirA sAthe madhura kaMThe bhajano gAtAM saraghasa AkAre AzramamAM pharI vaLe che. UMghatAM mAnavIne sumadhura zabdo ALasa khaMkherI nAkhavA mATe ghaNI sArI preraNA Ape che. A jillAmAM haLapati, caudharI, gAmIta, vasAvA, bhIla, koTavALiyA ema aneka pachAta jAtio bahu moTI saMkhyAmAM vaselI che. tenA thoDAka 148 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgamAM sAmyavAdIoe paNa pagapesAro karyo che. jamInadAro ane zAhukAronA zoSaNamAMthI temane mukta karAvavA prayatno karyA paraMtu ame joyuM to ekaMdare nuksAna thayuM che. kAraNa ke jamIna nIti bAbatamAM jamInadAro jAgrata hoya che. teo A lokanA kAmathI jAgrata thaI gayA ane aneka jAtanI rIti-nItithI jamIno potAne khAte karI lIdhI. jayAre e bhAIo mAtra vAto karIne cheTA rahyA. bIjI bAju racanAtmaka kAryakaro koMgresane e rIte potAnA prabhAvathI dorI zakyA nahIM ane kaoNMgresI bhAIo pote paNa pUratuM dhyAna ApI zakyA nahi eTale A sthiti thaI che. A pradezamAM keTalAka zabdo paNa arthasUcaka paDyA che. dA.ta., jamInadArane dhaNiyAmo kahevAya che. jamInadAra rAnIparaja lokone potAne tyAM sAthI (hALI) rAkhe che. khAvA-pIvA sAthe vArSika 100 thI 150 pagAra Ape che. hALI paraNavA mATe ke bIjA kAraNe AgaLathI paisA le che eTale chUTI zakato nathI. bIje tyAre ja jaI zake jo potAnA paisA cUkate kare. chokarAne paraNAvavo hoya to paisA paNa jamInadAra ja Ape che ane AvelI paraNetara paisAnA vyAja peTe jamInadAranuM chANa vAsIdAnuM kAma kare che. eTalA mATe e paraNetarane vAsIdI kahevAmAM Ave che. majUrInA da2 (sAteka kalAkanI mahenatanA) rojanA ATha AnA Ape che. keTaleka ThekANe hamaNAM bAra AnA Ape che. A jillAmAM jaMgalo vadhu eTale lAkaDAM ane vAMsa puSkaLa maLe che. tethI A rAnIparaja loko potAnA makAnonuM chAparuM lAkaDAnA TekA upara Tekave che ane upara ghAsa pAtharI vilAyatI naLiyAM goThave che. dezI naLiyAM karatAM vilAyatI emane badhI rIte sugama paDe che. bhIMtane ThekANe vAMsanA khapATiyAM bharI chANa-mATIthI chAMdI le che. gAmaDAMnuM koI cokkasa baMdhAraNanuM svarUpa nathI lAgatuM. eka eka gAma be traNa mAIlamAM patharAyeluM hoya che. koIka moTuM gAma hoya che. tyAM ujaLiyAta varganA paMda2-paccIsa gharo phaLiyAnAM rUpamAM eka sAthe bAMdhelAM hoya che. bAkInA rAnIparaja loko chUTAchavAyA vaselAM hoya che. jamInadArone joIe to ema lAge ke zAhukAra loko jema gAdI-takiyA rAkhIne oNphisamAM beThAM hoya che te rIte rahetA hoya che. haLapati baheno have svaccha rahe che. mAthuM tela nAkhIne suMdara oLe che, coTalo rAkhe che ane coTalAmAM phUla, pIna vagere paNa nAkhe che. paheravezamAM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 149
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIco kachoTo vALe che ane kabajo pahere che. dArUnI badIno pAra nathI paNa e loko svabhAve bahu tophAnI nathI eTale jhaghaDA ochA kare che. haLapatione potAnA svataMtra makAna bahu ochA hoya che paNa have kAryakaroe sarakAra pAsethI paDatara jamIno apAvI temane vasAvavA sAro evo prayatna karyo che. bAraDolI tAlukAmAM 1928mAM thayela kisAna satyAgrahanI laData vakhate kheDUtoe ApelA bhoganI vigato sAMbhaLI. varADamAM chItAbhAI, bhIkhAbhAI ane syAdalAmAM morArabhAInA gharanI mulAkAta lIdhI hatI. A kheDUtoe laDatamAM potAnI jamIna, gharabAra badhuM choDyuM hatuM paNa saradAranA prayatnathI sAta varSa pachI temane jamIna vagere mAnabhera pAchuM soMpavAmAM AveluM. jillAmAM juvAra ane kapAsano pAka suMdara thAya che. DAMgara paNa thAya che. jo jamInano prazna yogya rIte patI jAya to AkhA jillAmAM suMdara kAma thaI zake. A vAto mahArAjazrIe Thera Thera jaNAvI hatI. keTalIka jagyAe ame gujarAtI zALAo joI. e zALAnA kaMpAunDamAM suMdara bagIcA hatA. zALAnI bhIMtoe baoNrDa banAvI kalAtmaka rIte upayogI evA suvicAro ane samAcAro lakhelA hatA. zikSakonI abhiruci vagara A zakya na bane. A joIne ghaNo AnaMda thayo. tA. 19, 20-12-53 : jhaMkhavAva isaMDapurathI jaMgala maMDaLInuM kAma joI ame jhaMkhavAva AvI gayA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro jaMgala maMDaLanI oNphisamAM rAkhyo hato. sAMje bAlaMbhAnA mahArAjazrInA paricita keTalAka bhAIo kosaMbAthI vAhana laIne maLavA AvyA hatA. temaNe bahu bhakti batAvI mahArAjazrInA page sAkara, zrIphaLa dharAvyAM. temane premathI samajAvyA. mahArAjazrIne A badhuM na game. rAtre pravacana pachI teo gayA. tA. 21-12-57 : devagaDha jhaMkhavAvathI devagaDha AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro sarvodaya AzramamAM rAkhyo hato. makanajIbAbA je A pradezanA jUnA gAMdhIvAdI kAryakara che teo amArI sAthe hatA. raste temaNe rAnIparaja komano itihAsa ane A bAjunI pravRttinI vigato kahI. 150 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ devagaDhamAM sUrata jillA sarvodaya yojanAnuM kendra che. be kAryakaro rahe che. racanAtmaka pravRtti kare che. khAdIkAma bahu cAlatuM nathI. kumArazALA, Azrama kendra vagere calAve che. TaMTA jhaghaDAnI patAvaTa kare che. temanI zakti mujaba kAma kare che. AzramanuM makAna che. AdivAsIomAM kAma karatA paNa ghaNI muzkelI paDelI. talATIne A badhuM nahIM gamavAthI eNe khoTAM kAgaLiyAM karyAM. pariNAme kalekTare makAna toDI nAkhavA hukama karyo. pAchA kAryakaro temane maLyA ane kahyuM, A pradezamAM koI besatuM ja nathI. tene badale tamAruM kAma kAryakaro karI rahyA che. chatAM virodhI zA mATe ? chevaTe aTakyuM. tA. 22-12-57 : ghaMTolI devagaDhathI ghaMTolI AvyA. aMtara sADA cha mAIla haze. utAro ghaMTolI AzramamAM rAkhyo hato. AzramavAsIoe dUra sudhI sAme cAlI bhajana maMDaLI sAthe svAgata karyuM. bAjumAM ja vizALa sarova2 che. temAM nahera paDe che eTale e taLAvanuM pANI nahera vATe AzramanI khetImAM upayogamAM levAya che. bIjI khetImAM paNa levAya che. bhulAbhAI paTela saMcAlaka che. temanI zakti ane anubhava ghaNo che eTale AzramanI khetI ane zikSaNa suMdara vikasyuM che. hamaNAM gauzALAnuM makAna baMdhAI rahyuM che. ahIM sarvodaya vidyAlayanuM Aje mahArAjazrInI hAjarImAM zivAbhAI paTelanA hAthe khAtamuhUrta thayuM. AzramanA bhAI-bahenoe kodALI, pAvaDAMthI jhaDapathI khodakAma karyuM. A rIte zubha zarUAta thaI. gocarI AkhA AzramamAM ane gAmamAM be ghere thaI. AzramavAsIone A prakriyA jovAnI ghaNI majA paDI. AmAM lokasaMparka suMdara thAya che. sarvodaya vidyAlayanA AcArya mInubhAI kakaliyA pArasI che. sevAbhAvI apariNIta yuvAna che. grejayueTa che. ghaMTolI sarvodaya kendra che. ahIM AdivAsI bahenonuM ane bhAIonuM chAtrAlaya che. 4 thI 7 dhoraNanI zALA paNa ahIM ja cAle che. gauzALA che, khetIvADI che. sarvodaya vidyAlaya paNa 1lI jAnyuArIthI zarU thaze. 1952thI saMsthA zarU thaI che. A saMsthA lAvavAmAM mukhya rasa ghaMTolI gAmanA AdivAsI desAIbhAIno che. teo khAdIdhArI che. gAMdhIjInA bhakta che. pahelAM nAca karatAM, Dobaru suMdara vagADatA, dArU, sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 151
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsa karatA paNa eka vAra gAMdhI kAryakarono paricaya thayo ane temaNe dArUmAMsa, nAcavuM badhuM choDyuM ane A Azrama lAvavAmAM madada karI. AzramanI cAre bAju DuMgarA che. DuMgarAnI bIjI bAju moTuM taLAva che. AzramanI daza ekara jamIna che. tA. 23-12-57 : mAMDavI bapore jaina bhAIonA AgrahathI upAzrayamAM jaina bhAI-bahenonI eka sabhA rAkhI hatI. temAM mahArAjazrIe dharmavahevAra ane rAjaya vize kahyuM hatuM. praznottarI paNa thaI. rAtre jAherasabhA thaI hatI. lAuDaspIkara hatuM. AjubAjunA lokoe vyavasthAmAM ApameLe madada karI hatI. moTI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. prathama meM mahArAjazrIno paricaya Apyo hato. tyArabAda mahArAjazrIe lebala ane dharma vize samajAvyuM hatuM. loko upara suMdara chApa paDI hatI. sabhA pahelAM Aje harijanadina hovAthI harijanonI bhajana maMDaLIe bhajano gAyAM hatAM.: tA. 24-12-57 : kaDoda mAMDavIthI kaDoda AvyA. aMtara cha mAIla haze. amoe hoDI mAraphata tApI nadI pAra karI. tApImAM ahIM pANI ghaNuM UMDuM hoya che. pAra karavA mATe traNa paisA levAya che. nadIne sAme pAra ja rajapUtonuM gAma pIMpaDIvane ApeluM che. gAma vacce saDaka che. rastAmAM saDake saDake AvatAM zeraDInAM khetaro AvyAM. lIphaTa irIgezanathI pANI apAya che. vacce jayAM haripurA mahAsabhA bharAyelI te jagyA joI. tyAM thoDo ArAma lIdho. e pavitra yAdagIrI tAjI thaI. Aje to tyAM khetI thaI gaI che. koI nizAna rahyuM nathI. amArI sAthe jagajIvana bhAvasAra, manu paMDita vagere bhAIo hatA. gAmalokoe vAjate gAjate sAme AvI svAgata karyuM. jaina bahenoe daseka jagyAe pATalA upara cokhAno sAthiyo kADhI temanI vidhi mujaba mahArAjazrInuM svAgata karyuM. jene teo ghaMTulI kADhI kahe che. gAmamAM pakSa jevuM che. je kAntibhAI sa2paMca che temane tyAM utAro rAkhyo hato paNa chevaTe jaina lattAmAM eka khAlI makAnamAM saunI saMmatithI nivAsa karyo. koTha gAMgaDathI phojadAre eka polIsane ahIM mahArAjazrI pAse mokalyAM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 152
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatAM. teo sUrata koMgresa hAusamAMthI mahArAjazrInA kAryakramanuM sthAna meLavI ahIM AvyA hatA. prazna gorAsu prakaraNano hato. AdaroDA mukAme patrakAra pariSadamAM gorAsumAM bahena lakSmInuM khUna thayeluM te aMge vigato ApelI, te uparathI sarakAra dvArA polIsa khAtAmAM tapAsa mATe orDara Apelo te tapAsa ka2vA AvyA. mahArAjazrIe temane patra lakhI Apyo ke polIsa khAtAnI rIte je tapAsa karavI hoya te kare. prazna jAhera che. saMsthA athavA pote janajAgRti dvArA hRdaya-parivartana athavA prAyazcitta karAvavAmAM mAne che. zArIrika sajAmAM mAnatA nathI eTale saMsthAnI e bAbatamAM maryAdA che. Ama lakhyuM. paTelabhAI bIje divase savAramAM gayA. kaDoda sAgI lAkaDAnA bajAra mATe jANItuM che. imAratI lAkaDAno bahu moTo vyApAra ahIM cAle che. AjubAju jaMgala vistAramAMthI lAve che. pahelA to tApImAM lAkaDAM AvatAM, have kAkarApAra baMdha thayo eTale moTa2TrakomAM lAve che. rAtre jAhe2sabhA thaI hatI. bahu moTI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. lAuDaspIkara hatuM. mahArAjazrIe jainadharma ane ahiMsA vize cAMpAnuM ane metarAjanuM dRSTAMta ApI samajAvyuM. tA. 25-12-57 : varADa kaDodathI varADa AvyA, zivAbhAI paTela savAranA ja AvI gayelA. temanI sAthe sAmAna varADa mokalI Apyo hato. aMtara cha mAIla haze. utAro rAyaNa chAtrAlayamAM rAkhyo hato. nizALanA bALaka-bAlikAoe saraghasAkAre AvI svAgata karyuM hatuM. mohanalAla kAmezvara paMDyA je DuMgaLIco kahevAya che temaNe je gharamAM traNa varSa nivAsa karelo, te paNa joyuM. gAmamA vadhAre sakriya che. ghera ghera naLa ApyAM che. hAIskUlanuM suMdara makAna che. paNa gAmathI ekAda mAIla dUra che. tyAM sArI haoNsTela paNa che. tyAM chAtrAlayanuM saMcAlana jhaverabhAI karIne eka prauDha sevaka che teo kare che. jhaverabhAI 1922thI A vibhAgamAM kAma kare che. oDanA vatanI che. khAsa karIne haLapatiomAM suMdara kAma kare che. gaNotadhArAmAM gaNotiyA taraphI ghaNo prayatna temaNe karyo che. haLapatione gocaranI sa2kA2I jamIno makAno mATe gAmegAma sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 153
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ apAvI che. teo amone vahelA UThI kaDoda sudhI levA AvyA. rastAmAM temaNe haLapationo itihAsa kahyo. anAvalA ane kaNabI kheDUto temane kevI rIte gulAma rAkhatAM, dIkaro paraNAvavA paisA dhIratAM, vahu Ave tene vAsIdI kahetAM. vyAjamAM vAsudI te karyA kare. jamIna mAlikane te dhaNiyAmono kahe che. ghaNI vAra majUrInA da2 mATe haDatAlo paDatI eTale ATha AnA majUrImAMthI eka rUpiyo nakkI thayo che. tA. 26, 27, 28-12-57 : bAraDolI varADathI saDake saDake bAraDolI AvyA. vacce kAkarApAra nahera AvI. pradeza khUba phaLadrupa che. zeraDI ghaNI thAya che. jhaverabhAI paTela, manubhAI paMDita, zAMtilAla joSI amArI sAthe ja hatA. AzramavAsIo bhajana maMDaLIo sAthe gIto gAtA gAtA ghaNe dUra sudhI sAme AvyA hatA. gAmanI pAdare zALAnA bALako joDAI gayAM. saraghasa AkAre sau AzramamAM AvyAM. tyAra pachI sau sabhAnA rUpe goThavAI gayAM. amAro nivAsa bApu ane saradAra rahetA hatA te rUmamAM rAkhyo hato. AzramavAsIo samakSa prAsaMgika pravacana karatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke tamo badhAM eka rIte gAMdhIjInA vArasadAra cho eTale temanuM kAma kema AgaLa vadhe te ApaNe vicAravAnuM che. gAMdhIjI jyAre A dezamAM AvyA tyAre eka jhaMkhanA ane dhagaza sAthe lAvyA hatA. jhaMkhanA e hatI ke A dezamAM rAjaya aMgreja sarakAranuM cAle che, ene badale janatA janArdananuM cAlavuM joIe. briTizaro e lAvyA hatA ke janatAnuM cAle paNa e kAyado ane vyavasthA toDe to samAjamAM suleha zAMti rahI zake nahi. eTale emaNe kahyuM je kAyado mAnavatAne haNedabAve tevA kAyadAno virodha karavo. temaNe savinaya kAnUnabhaMganuM zastra ApyuM. satyane choDyuM nahi cAle, eTale satyano Agraha rAkhyo paNa viveka choDavAnI vAta nA karI. gAmaDAMno avAja nIcethI UThIne vizvane AMbI zake tevI hilacAla A dezamAM nathI. janatA dvArA ane ahiMsA dvArA e hilacAla cAlavI joIe. bapore muMbaInA ghATakopara sthAnakavAsI jaina saMghanuM pratinidhi maMDaLa mahArAjazrIne cAturmAsa mATe AmaMtraNa ApavA AvyuM. teo bhUlathI navasArI UtarI gayA, eTale be kalAka moDA paDyA. tyAMthI te moTaramAM AvyA. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 154
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ manasukha mAmA thoDA pAchaLathI AvyA. kula pAMca jaNa hatA. durlabhajI khetANI, pramukha haribhAI, haThIsaMgabhAI, manasukha mAmA, temanI sAtha ghaNI vAto thaI. durlabhajIbhAInI bhavya kalpanA che. temaNe kahyuM ke keTalAka navA vicAronA sAdhuonuM eka jUtha thaI jAya to lokone dorI zake. Apa Avo to nAnacaMdrajI mahArAjane rokIe. e pachInA comAsA mATe ujajavaLa kumArIjIne AmaMtrIe. mohanaRSi paNa AvI zake eTale Apa pahelAM muMbaI pachI mahArASTra jAo to sAruM. mahArAjazrIe kahyuM, jo ema karIza to mahArASTra rahI jaze. huM mahArASTranI kalpanA laIne nIkaLyo chuM. sADA cAra mAsamAM 450 mAIla ane cha jillA pharI levAnI icchA che. tyAM pUnA tarapha zrImalajI mahArAja, ujajavaLakumArI, mohanaRSijI maLavA AvyA che. te vakhate tamArAmAMnA koI AvI zake to sAruM. A pachI nAsika sudhIno kAryakrama nakkI karavo ema vicAryuM che. tyAM sudhImAM pU. nAnacaMdrajI mahA2Aja taiyAra thAya to nAsika AsapAsa maLavAnuM goThaLI zakAya Ama vicAryuM. bIjo muddo e hato ke, narabherAmabhAI nAmanA eka jaina bhAIe patra lakhelo ke saMghamAM phATaphUTa che. eTale mahArAjazrIne temaNe lakheluM ke, huM saune saMtoSa ApavA prayatna karIza ane upAzrayamAM to eka paNa vyaktino jAhe2 vi2odha haze to UtaravA prayatna nahIM karuM. A vAta saMghanA bhAIone kahI. temane A vAta na gamI. kAraNa ke jo eka mANasa ADAI kare to tethI AkhA saMghanuM AmaMtraNa nakAmuM kema paDe ? vaLI saMgha AmaMtraNa Ape ane Apa utaro bIjI jagyAe to emAM saMghanI zobhA zuM ? durlabhajIbhAIe kahyuM, narabherAmabhAI ekalA virodhamAM che. eno sAmAnya sabhAmAM traNa jaNe virodha karyo che. to narabherAmabhAIne huM samajAvI zakIza. Apane anukULatA karI ApIzuM. mahArAjazrIe kahyuM, khoTI haTha ne pratiSThA na maLI jAya te paNa ApaNe jovuM joIe. kaoNMgresa samiti to AmaMtraNa ApavA taiyAra che ja paNa saMghane eka navI krAMti karavI che eTale temAM pheraphAra na dekhAya e rIte kAma levAnuM che. rAtre ATha vAge teo TeksImAM sUrata gayA. rAtre jAherasabhA thaI. temAM AzramavAsIonI pharaja ane kaoNMgresanuM kArya vagere jaNAvyuM hatuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 155
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 27-12-57 : Aje savAre sADA ATha vAge bAraDolI gAmamAM nivAsa karavAno hato. kasbAnI badhI zALAnAM bALako svAgata mATe Azrama sudhI sAme AvyAM hatAM. gIto gAtAM gAtAM saraghasa AkAre sau mukhya zALAe AvI sabhAnA rUpamAM besI gayAM. ahIM mahArAjazrIe temane sAcA nAgarika banavA, sevA karavA, mA-bApane mAna ApavA ane vyasanano tyAga karavAno upadeza Apyo hato. tyAMthI upAzrayanA nivAsasthAne AvyA hatA. maMdira vakhate jaina bhAIoe ghaNo prema batAvyo hato. bhikSA mATe aneka ghera Agraha thayo. tema chatAM ghaNAne nAkhuza karavA paDyA. Aje maNibahena galiyArA navasArIthI temanA kuTuMba sAthe mahArAjazrInAM darzane AvyAM. rAta rokAyAM. temaNe khAdI vahorAvI. vADIbhAI jamanAdAsa bapore AvyA. aMbAlAla gAMdhI gaIkAle AvyA hatA. bAraDolInA viThThalabhAI mahArAjazrInA bhakta che. temaNe badhA mahemAnone bAsudI-pUrInuM jamaNa ApyuM. sAMje sarapaMca bhagavatIbhAIne tyAM badhAnuM bhojana thayuM. - bapore jainonI sabhA upAzrayamAM thaI hatI. ghaNI saMkhyAmAM loko AvyAM hatAM. ahIMnA mAmalatadAra ghaNA lokapriya che. svAgatamAM teo TheTha sudhI sAthe rahyA ane kAryakramomAM paNa hAjara rahyA hatA. rAtre jAherasabhA ghaNI sArI thaI. lAuDaspIkara hatuM. amArI sabhA bajAramAM thaI. eka oTalA para mahArAjazrI beThA hatA ke je oTalA upara saradAra ane bApue aneka vAra sabhAne saMbodhI hatI. mahArAjazrIe bAraDolIe saradArane madada karI, ane saradAranA bAraDolIe Apelo bhoga ane have tenI javAbadArI zuM ? e samajAvyuM hatuM. vijJAna ane dharma, sAhitya ane dharma, emAM dharma mokhare kyAre rahe te samajAvyuM hatuM. harijana saptAha cAle che tethI harijana prazna aMge paNa kahyuM hatuM. dharmamAM na aDavuM evuM koI ThekANe che ja nahIM, sagavaDiyo dharma rAkhyo che. sabhA pachI vidvAna jaje upasaMhAra karyo hato. sarapaMce sabhAnI zarUAtamAM mahArAjazrIno paricaya Apyo hato. sabhAne pravacanathI khUba saMtoSa thayo ema jaNAyuM. 1 56 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAranA sADA sAta vAge nIkaLI pharI pAchA AzramamAM AvI gayA hatA. muMbaI sarakAranA maMtrI zrI dahejiyA kAma prasaMge AvelA. teo AzramamAM AvatAM mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. teo sUratanA vatanI che. Aje navasArIthI keTalAMka bhAI-baheno (je kaDodanAM vatanI che) maLavA AvyAM hatAM. naMdarabArathI be bhAIo naMdarabArano kAryakrama vicAravA AvI gayA. vADIbhAI, gAMdhI vagere bapore javA nIkaLyA. savAre ahIMnuM sahakArI khAMDanuM kArakhAnuM jovA gayA. 800 Tana zeraDI pIlI zake teTalI kepesiTI che. hAla to 250 thI 300 Tana mAla Ave che. kArakhAnAnI aMdara zeraDI nAkhavA mATe bAMdhelI pAMceka phUTa pahoLI ane daseka phUTa UMDI, lAMbI khAI hoya che. temAM zeraDI nAkhavAmAM Ave che. mazInacena dvArA te AgaLa khase che. tenA TukaDA paNa thatA jAya che. pachI kAkaravALA ghaNA cakro hoya che, temAM e Ave che. tyAM te kapAIne jhINo bhAga thaI jAya che. bIjI bAju presara thAya che eTale rasa nIcenI moTI kuMDIomAM paDe che. e rasa eka moTI TAMkImAM jAya che. tyAM te zuddha thAya che. kacaro bIje ThekANe jAya che. te paNa zuddha thaI, kacaro eka moTA hojamAM jAya che. e hojamAM kALI goLa jevI rasI ekatra thAya che. temAMthI Alkohola pedA thAya che. pelo zuddha rasa, lAInabaMdha TAMkIo UbhI karelI hoya che te TAMkIomAM seMkaDo kyUjha dvArA nIcethI garamI ApI, tene cAsaNI jevuM ghaTTa karavAmAM Ave che. e ghaTTa padArtha bIjI lAInabaMdha TAMkIo UbhI karelI che temAM Ave che. temAM cAsaNI dANo che. e kriyA ekathI bIjAmAM jatAM vadhAre dANAdAra, trIjAmAM vadhAre dANAdAra ane vadhu be pAMca TAMkIo ke je satata pharatI ja rahe che temAM paDe che. ane je rasa uparathI paDato hoya che te jALI dvArA jorathI AjubAju pheMkAya che ane TAMkInI cArebAju moTI jALa che, pharatI TAMkI baMdha kare ane DhAMkaNa khole ke tarata e khAMDa nIce khAnAmAM sarI paDe che. e sarI paDelI khAMDa saMkhyAbaMdha patarA jeTalA AkAramAM cAdaramAMthI caDha-UtaranI rIte AgaLa vadhe che pachI cAraNa Ave che. pAMca jAtanA cAraNA hoya che. temAMthI nAnA moTA dANAo bharAya che. e khAMDa eka pAIpa dvArA upara caDhe che ane pAIpa dvArA nIce kothaLA bharAya che. kothaLAno tola karIne tene bahAra kADhavAmAM Ave che. AbakArI khAtAnI oNphisa hoya che. tenI paravAnagI vagara khAMDa bahAra laI jaI zakAtI nathI. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 157
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAgIne 34 rUpiyA DyUTI bharavAnI hoya che. menejare khAMDa bAbata keTaloka khyAla Apyo. choTubhAIe pUchyuM. goLa ane khAMDamAM ArogyanI dRSTie zuM phera ? goLamAM keTalAka kSAro rahI jAya che, je khAMDamAM rahetA nathI. zeraDInA rasamAMthI 60 thI 65 TakA goLa bane che. bAkIno UDI jAya che. baLataNa paNa ghaNuM joIe. kArakhAnAmAM 95 TakA khAMDa banI zake che. gaLapaNamAM phera eTalA mATe che ke goLamAM je 10-15 TakA pANI hoya che tene lIdhe vAparavI sahelI paDe. lUkojha haLavo che. bImAra mANasa pacAvI zake. khAMDa sazakta mANasa pacAvI zake. lAkaDAmAMthI paNa khAMDa banI zake. dUdhamAMthI banI zake. jADI, jhINI khAMDamAM gaLapaNamAM phera nathI. jhINI khAMDamAM gaLapaNa ochuM lAge che tenuM kAraNa eka camacAmAM jhINI khAMDano jaththo ocho mAya. vajana karIne nAkho to gaLapaNa sarakhuM raheze. jo sarakAra AkhA dezamAM jhINIkhAMDa banAvavAnuM nakkI kare to be lAkha maNa khAMDano vadhAro thaI zake. moTI khAMDano moTo moha che. bIjI paNa vAta karI. te e ke jIbha upara eka dANo khAMDano mUko to jagyA ochI rokAvAne kAraNe gaLapaNanI asara magajamAM vadhAre thAya. jayAre moTI khAMDa jIbha upara jagyA vadhAre roke che eTale gaLapaNanI asara ochI lAge. pAchA vaLatAM mahArAjazrInA bhakta zrI viThThalabhAIe kArakhAnA pAse ja sTezana upara eka vizALa jagyAmAM suMdara janatA hoTala UbhI karI che. temanI icchA mahArAjazrIne emAM pagalAM karAvavAnI hatI. gaNapatabhAI paNa e mATe rokAyA hatA. viThThalabhAIe vinaMtI karI. mahArAjazrIe premathI samajAvyuM ke huM hoTalane pratiSThA kevI rIte ApI zakuM ? eTale tamArA kaMpAunDamAM thaIne jaIza ane ema karyuM. A uparathI ghaNuM samajavAnuM maLyuM ke mANasane koI zrImaMta vyakti moTA banAvIne potAne tyAM notare to gamatuM hoya che. mAnapAna Ape to gamatuM hoya che paNa saiddhAMtika vAtomAM khoTuM lAgaze tema mAnI spaSTa kahetA nathI. AzramamAM bhAI-baheno samakSa bapore traNa vAge praznottarI rAkhI hatI. badhAne khUba AnaMda thayo. judA judA sAmAjika, Arthika, dhArmika ane rAjakIya prazno pUchAyA hatA. kheDUta saMghavALA khuzAlabhAI sAthe ThIka ThIka carcA thaI. temanI spaSTa mAnyatA evI che ke jamInano je mAlika che tenA haka upara tarApa nahIM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 1 58
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAravI joIe. gaNotadhAro anyAya che. teo temanA ja vicAro rajU karyA karatA hatA. bIjAne bolavAno avakAza ocho ApatA hatA. bIjAno vicAra paNa samajavA prayatna na kare eTalA AgrahI lAgyA. ahIMnI ilekTrikasiTI sahakArI paddhatithI cAle che. khuzAlabhAIe temAM 80 hajAra rokyA che. sahakArI beMke paNa dhIya che. Aja sudhI khoTamAM kAma thatuM nathI. have napho kare che. sahakArI jina presa che paraMtu te ekalA pATIdAronuM che. khAMDa mila paNa sahakArI che. mohana parIkhanI sAthe vAto thaI. teo khAMDanA kArakhAnAmAM sAthe AvyA hatA. temanI bA moTI sAthe pahele divase khUba vAto thaI hatI. kizorabhAInAM patnI gomatIbahena paNa ahIM ja rahe che. Azramano suMdara bagIco che. khetIlAyaka jamIna paNa che. kula 16 ekara jamIna che. cIku ane AMbA ghaNA sArA thAya che. saradAre jAte phaLa-phUla lAvavAmAM mahenata ane unnati karelI. AzramamAM davAkhAnuM cAle che. te maMjubahena ki. dha. mazaruvALAnAM bhatrIjI saMbhALe che. teo vaSothI DaoNkTara tarIke kAma kare che. khAsa karIne bALako ane strIonAM dado upara temanI sArI pakaDa che. temanI jANavA jevI vAta e che ke teo svacchatAno atireka kare che. te eTalI hada sudhI ke hAtha dhovAmAM vAraMvAra sAbuno upayoga kare che. bethI traNa kalAka sudhI snAna karIne zarIra saphAI kare che. koI vastu hAthamAM le ane pachI tarata sAbuthI hAtha dhoI nAkhe. AnA pariNAme temanA hAtha phUgAI gayA che. sapheda sapheda thaI gayA che. mIrAMbahene temane kahyuM tame kalAka aDadho kalAka snAna karo to nA cAle ? temaNe kahAM, mane Teva paDI gaI che. have to marye jAya. mane ghaNAM samajAve che paNa Teva chUTatI nathI. A paNa eka Azcarya gaNAya. rATo jAherasabhA thaI hatI. bahAragAmathI vidyArthIo moTI saMkhyAmAM avalokanArthe AvyA hatA te paNa sabhAmAM hAjara rahyA. prArthanA AzramanI karI hatI. tA. 29-12-57 : sejavADa bAraDolIthI sekavADa AvyA. AzramavAsIo TheTha gAmanI bahAra dUra sudhI bhajano gAtAM gAtAM vidAya ApavA AvyAM hatAM. gAmanA AgevAno sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 1pa9
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAmalatadA2 vagere paNa AvyA hatA. bahu premathI sau chUTA paDyA. aMtara sAta mAIla haze, utA2o eka vyApArI bhAIne tyAM rAkhyo hato. vacce cIkavADa gAme thoDuM rahyA hatA. amArI sAthe harijana chAtrAlaya, bAraDolInA gRhapati je cIkavADanA ja vatanI che te AvyA hatA eTale harijanavAsamAM temane ghera thoDo vakhata rahyA hatA. baheno, bALako saMskArI lAgyAM. temane mAMsAhAra choDavA kahyuM. A hirajanabhAI tathA jhaverabhAI ane bIjA harijano sejavADa sudhI sAthe AvyA. ahIMnA vaNikabhAIoe kaMI aspRzyatA na rAkhI. bIjA harijano gayA pachI jhaverabhAI rokAyA hatA. temanuM jamavAnuM amArI sAthe ja nagInabhAI sAthe vaNikabhAIne tyAM bilakula saMkoca vagara TheTha rasoDAmAM rAkhyuM hatuM. ahIMnA vaNiko nItivALA lAgyA. te loko gaNotiyAnuM bilakula vyAja letA nathI. eTaluM ja nahi, parANe jamIno paNa gharakheDamAM lIdhI nathI. manubhAI paMDita ane bIjA zikSaka vAtsalyadhAmanI keTalIka bALAone laIne mahArAjazrInAM darzane AvyAM hatAM. temanI sAthe meM keTalIka vAto karI hatI. bahAragAmanA loko paNa AvelA eTale aDadho kalAka mahArAjazrIe badhAMnI sAthe vAto karI hatI. baheno ane bALakoe rAtre pracAra saraghasa kADhyuM hatuM. bapo2nA aDhIthI sADA traNa vidyArthI bhAI-baheno ane vAlIonI sabhA rAkhI hatI. temAM mahArAjazrIe bALakone bhaNatAM koIpaNa eka dhaMdho zIkhI levA, be ekaDe agiyAra kema nathI te rIte vartavA matalaba ke saMpa-sahakArathI rahevA, vaDIlone mAna ApavA ane vinaya, siddhAMta aMge kahyuM hatuM. tyArabAda ahIMnuM vidyArthI maMDaLa mahArAjazrInA paricayamAM che. sArA siddhAMto dharAve che. mahAgujarAta vakhate vidyArthIo tophAnono nahi paNa dvibhASIne Teko Apyo hato. tA. 30-12-57 : vAloDa (ahIMnI noMdha adhUrI maLe che.) chAtrAlayamAM vAloDanA nAgarikonI sabhA thaI hatI. temAM rasika praznottarI thaI hatI. rAjakAraNa dareka kSetramAM asara na kare te mATe racanAtmaka kAmo vadhA2I pre2ka pUraka baLa umeravuM joIe. lokone saMtoSa thayo. 160 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ haLapati baheno mAthuM suMdara oLe che. lAMbo coTalo ane phUla bakula nAkhe che. svaccha lAge che. mahArASTranI asara haze. raMgolI kADhavAno rivAja paNa che. baheno kachoTo vALe che. vAloDamAM jamInadAro vadhAre che. rAtri pravacanamAM jamIna nIti ane kaoNMgresa vize kahevAyuM hatuM. muMbaInA mAjI meyara zrI gaNapatizaMkara desAI saheje AvelA. teo paNa sabhAmAM hAjara rahyA hatA. mahArAjazrIne maLatAM temane ghaNo AnaMda thayo. savAramAM vaLAvavA paNa AvyA hatA. tA. 31-12-pa7 : veDachI vAloDathI veDachI AvyA. aMtara be mAIla haze. AzramavAsIo TheTha vAloDa sudhI vahelI savAre svAgata mATe AvI gayA hatA. cImanabhAI bhaTTa paNa AvelA. vAto karatAM karatAM AvyAM. Azramane nAke AzramavAsIoe sUtaranI AMTIthI svAgata karyuM hatuM. Azrama lagabhaga 24 ekaramAM che. khetInI (60 ekara) jamIna che. ghaNI sudhAraNA cAlI rahI che. eka kUvo moTo karyo che. tenI upara mazIna dvArA pANI apAya che. kapAsa, keLa, tuvera, zAkabhAjI vagere kare che. AzramavAsIone nahAvA dhovA mATe pAko kuvo che. temAM mazIna mUkI TAMkI bharIne eka moTuM sTenDa banAvyuM che tyAM nahAvA-dhovAya che. bAtharUmo paNa che, temAM naLa mUkelA che. pAyakhAnAM paNa lAInabaMdha bAMdhelAM che. temAM Dola rAkhavAmAM AvI che. tenA upara mATI nAkhavAnI hoya che. pezAbanI ane maLanI Dolo eka ThekANe nAkhI khAtara taiyAra karavAmAM Ave che. kapaDAM dhovAnuM pANI ane bIjuM gaMduM pANI eka khetaramAM jAya che. temAM eka prakAranuM ghAsa vAvyuM che, te bAremAsa kApI zakAya che. svacchatA upara khAsa bhAra mUkavAmAM Ave che. game te jagyAe thuMkavuM, nAka sApha karavuM, pezAba ke jaMgala javAnuM hotuM nathI. dAtaNa paNa cokkasa jagyAe besIne ja karI zakAya. veDachI AzramavAsIo samakSa prAsaMgika vhAlA AzramavAsIo, tamArA badhAMne pratyakSa rIte to ghaNA samaye maLavAnuM thAya che paNa tamArI vAto to sAMbhaLyA ja karuM chuM. tamAruM A pavitra sthaLa che. savodaya saMmelana vakhate ne bIjI vakhata gAMdhImeLA vakhate AvavAnI kalpanA AvelI paNa AvI zakAyuM nathI. mahArASTramAM jatAM sUrata jillA tarapha thoDo pakSapAta sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 161
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ hato eTale eka mAsa apAyo ane AzramomAM Apa AvI gayAM tethI bahu saMtoSa thayo. AzramI jIvana e adbhuta jIvana che. e jIvanano bhArata varSamAM rasa hato ane rahyA karyo che. tapa ane tyAgamAM madhuratA che. emAM jijJAsA joIe. je tattvamAM AnaMda che te meLavavAmAM eno saMskAra bALapaNathI ApaNane ApavAmAM Ave che. hamaNAM paMDitajI bolyA ke hajAro varSathI A samRddhi cAlI AvI che. mana karatAM prANa ane prANa karatAM AtmAnuM mahattva vadhAre che. e AtmAne mATe mANasa balidAna ApavA taiyAra thAya che evI A dezanI bhUmi che. bApue ApaNane ghaNuM ApyuM che. ame (sAdhu-saMto) to UMghI gayA hatA. temaNe jagADyA, temaNe kahyuM, dharmanuM sthAna mAtra maMdira ke devaLamAM nathI paNa dharmanuM sthAna AcAramAM che. jIvanamAM e samAja vyavasthita rahe e paNa jovuM joIe. tamo AzramamAM rahIne e tattvane jIvADavA mathI rahyA cho. Azrama upara lokonI bahu moTI AzA che. AzramanI jUnI kalpanA badalAI gaI che paNa have janatA-janArdananI sevA e ja sAcuM AzramajIvana che. Aje mukhya savAla e che ke bApue sarvAMgI dRSTi laIne, tapa, tyAganI dRSTi vikasAvI che. ApaNe jo sarvAMgI nahIM rahIe, koI aMgane choDI daIzuM to burA pratyAghAta paDaze. vAlmikI, vaziSTha vanamAM rahetA hoya, eka ayodhyAmAM rahetA hoya to paNa janatAnA praznomAM rasa letA ane janatAnA savAlo deza ane duniyAne asara kare che. ane duniyAne dezanA savAlo vyaktine asara kare che eTale rAjakAraNa, arthakAraNa ane dharmakA2Na, samAjakAraNa e badhAM khaMDono abhyAsa karIne kema saMkalanA rahe te paNa ApaNe vicAravuM che. tamo badhAM AzramavAsIone pratyakSa maLethI khUba AnaMda thAya che. amArA nivAsanA be divaso daramyAna AkhA jillAnAM badhA ja kAryakaro lAbha laI zake te mATe jugatarAmabhAIe eka saMmelana goThavyuM hatuM. temAM sUrata jillAno naI tAlIma saMgha, sarvodaya yojanA, sadhana yojanA, bhUdAna kAryakaro rAnIparaja sevA samAjanA badhAM kAryakaro, zikSako, harijana sevaka saMgha vagere badhAM ja racanAtmaka kArya karatI saMsthAone AmaMtryAM hatAM. badhAMne jamavAnuM taddana sAduM. bhAkharI, dALa, bhAta, tela, dhI kaMI nahi. bApheluM, moLuM zAka A pramANe hatI. ahIM AzramamAM kAyama A khorAka hoya che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 162
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka sAMje cImanabhAI bhaTTa ane temanI DelIe buddhacaritra kathA saMgItamAM je temaNe taiyA2 karI hatI te suMdara rIte gAI batAvyuM hatuM. bapore 2 thI 3no kAryakrama. kAryakara saMmelana zrI cImanabhAI, ApaNuM sadbhAgya che ke eka pavitra puruSano Aje samAgama thAya che. temanuM svAgata karatAM ApaNane khUba AnaMda thAya che. vizvavAtsalya e emano kevaLa maMtra che. e ja nAmathI e potAnuM patra kADhe che. e uparAMta aneka pravRttimAM emane rasa che te jANIe chIe. ciMtanazIla puruSa che. temanuM svAgata karavuM e dhanyatA che eTale Azrama taraphathI, tamArA sau taraphathI bahu ja AnaMdapUrvaka ane praNAmapUrvaka tamAruM svAgata karuM chuM. eozrI be divasa rahevAnA che. temanI ghaNI vAto sAMbhaLIzuM ane carcA karI zakIzuM. dhArIe tyAre temanI pAse doDI javAnuM banatuM nathI kAraNa ke teo padayAtrA karanArA che tethI saMparka jaldI nA thAya. temaNe ApaNA upara mamatA darzAvI ApaNA sUrata jillAne vadhAre divaso ApyA che. temano pUro lAbha uThAvIe. e rIte IzvaranI kRpA ApaNA upara UtarI che. huM be-traNa divasa temanI sAthe rahyo chuM. e madhura smaraNo bhUlI zakyo nathI. have be divasa vadhu maLavAnuM bane che. vizeSa paricaya to jugatarAmabhAI Apaze. zrI jugatarAmabhAI : sUrata jillAmAM munizrInuM A rIte AvavAnuM paheluM che, ema mAnuM che. eTale munizrIno paricaya A vistArane navo gaNAya. joke ghaNA mitro evA che ke emanI sAthe patro dvArA zibiro dvArA ane bIjI rIte samAgamamAM rahetA hoya che. munizrI jaina sAdhu che. moTA bhAge sAdhu-saMto rAnIparaja vistAramAM bahu AvatA nathI. koIka vAra AvI caDhe e judI vAta che. amArA brAhmaNa sAdhuo lADavApaMthI hoya che eTale lADavAnI sugaMdha Ave te tarapha jAya che. e rIte munijInuM rAnIparajamAM pharavuM e kadAca paheluM ja haze. teozrI pharaze tyAre AdivAsIone ghaNuM jANavAnuM maLaze. temanI bhikSA, haravuM-pharavuM te badhuM samajavA, jovA jevuM che. munizrI jaina muni uparAMta sudhAraka sAdhu che. jaina dharmanA niyamonuM pAlana karavA chatAM potAnI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 163
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhine kasIne cAle che eTale keTalAka jaino temanI TIkA kare che. e uparAMta bIjuM teo dezanA jAhera jIvana vize vicAra karanArA racanAtmaka kAma karanArA pote che. potAne evI pravRtti tarapha rasa che evA sthAnoe jAya che. bhAla naLakAMThA viramagAma tarapha temanuM kAryakSetra che. navalabhAI ahIM Ave che eTale keTaluMka jANIe chIe. tyAMnI prajAnA guNadoSa joIne temane mArgadarzana Ape che. ApaNI pravRttinI jema sahakArI pravRttimAM rasa le che. tyAMnI suMdara sahakArI pravRttio cAle che. temaNe suMdara kAryakaro ghaDyA che. teo Arthika, sAmAjika, zaikSaNika kAmo paNa kare che. munizrIno paricaya eka kAryakara tarIke, eka netA tarIke paNa karI zakIe ema chatAM emanI dhArmikatA ane prajAnA jIvanamAM dharma javo joIe ema teo mAne che. munijInI e vastu ApaNA koIkamAM Utare to ApaNuM kAma tejasvI banAvI zakIe. dharma vagaranuM kAma game teTaluM moTuM hoya paNa teja nahIM Ave. hamaNAM ame vAto karatA hatA. jANIe to kAma vadhAre thAya. ghaNAM vadhAre maLe. amArI salAha le pachI ame TIkA karIe paNa ene jonAro koI che ke nahi ? satyanI khevanA nahi karIe to kAma thaze paNa teja nahIM Ave. munijI je Dhabe kAma karI rahyA che temAM kAryakartA ane prajAnI aMdara dhArmikatA che te potAnAmAM pragaTe tevo temano prayatna che. vinobAjI judI rIte kahe che ke vicAro spaSTa thavA joIe. bApujI paNa e ja kahetA hatA. amArAthI ja thAya, amArAthI badhuM tUTI paDe topaNa A thAya ja nahi e vicAra dharmamAM paDelA che. munijI AvuM badhuM dhyAna rAkhe che. nIti nathI hotI to phikkApaNuM lAge che ene sArvajanika kAma to kahevAya ja kema ? AvA dharmabuddhivALA vicAro phelAvanAra munijInuM ApaNe svAgata karIe ane AzA rAkhIe ke te ApaNane A vastu samajAve. kyAMnA janmelA ane kyAM bhaNelA eono zuM paricaya ApavAno hoya ? saMmelana 10-30 vAgye pUruM thayuM hatuM. jillAnAM bhAI-baheno moTI saMkhyAmAM AvyAM hatAM. bhUdAna kAryakaro, sarvodayI, harijana sevaka maMDaLa, naI tAlIma rAnIparaja sevAsabhA vagerenA bhAIo-baheno AvyA hatA. baporanA jamIne moTA bhAganA kAryakaro ravAnA thayAM. bapore 3 thI sADA cAra sudhI mahArAjazrIe naI tAlIma vize AzramavAsIo TreniMga kaoNlejanA zikSako, bo2DI taraphanA adhyApana maMdiranA zikSakone pravacana ApyuM hatuM. 164 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ rATo prArthanA pachI mahArAjazrIe hindI bhASAmAM pravacana karyuM hatuM. praznonA javAba bahu ramujI ane mArmika rIte ApyA hatA. zrotAone bahu AnaMda thayo. hindImAM pravacana ApavAnuM kAraNa e hatuM ke boraDI taraphanA adhyApana maMdiranA zikSako ahIM AvelA teo badhA marAThIbhASI tethI hindI bhASA jANatA hatA. bIjI eka zALAnA vidyArthIo paNa AvyA hatA. tA. 2, 3-1-58 : bAjIparA rAtre jAherasabhA sArI thaI hatI. temAM aMbubhAIe ane pachI mahArAjazrIe kahyuM hatuM. tA. 4-1-58 : maDhI Azrama bAjIparAthI maDhI Azrama AvyA. amArI sAthe be bhAIo AvyA hatA. maDhI AzramanI baheno ghaNe dUra sudhI bhajano gAtI sAme AvI hatI. sau savAre saraghasAkAre syAdalA gAmamAM thaIne maDhI AzramamAM AvyAM. syAdalAmAM morArabhAI karIne eka bhAI hatA. teoe laData vakhate potAnI badhI jamIna choDI dIdhI hatI. teo ane temanuM kuTuMba jelamAM gayuM hatuM. joke pachI amuka varaso pachI jamIna pAchI maLI gaI hatI. temane ghera jaI AvyA. temanA kuTuMbane maLyA. A gAmamAM rAma-kabIra paMthane mAnanArA bhakta pATIdAro vase che, khetI kare che. maDhI AzramamAM AvatAM AzramanI bALAoe daravAje svAgata karyuM hatuM. maDhI AzramamAM be chAtrAlayo che. 40-40 bahenonI saMkhyA che. eka skUla baoNrDa taraphathI cAle che, bIjuM rAnIparaja sevA sabhA taraphathI cAle che. zALA paNa skUla baoNrDa taraphathI cAle che. baheno saphAI, rasoI, kAMtaNa, saMskAra vagere kAma hAthe kare che. tA. 5-1-58 : maDhI vAtsalyadhAma maDhI AzramathI nIkaLI maDhI vAtsalyadhAma AvyA. annapUrNAbahena ane vasaMtabahena sAthe AvyAM hatAM. gAmamAM bALavADI jotA AvyA. A gAmanI keTalIka baheno saNosarA abhyAsa kare che. vacce be nadIno nAno saMgama Ave che. ame e oLaMgIne sAme kAMThe gayA. tyAM vAtsalyadhAmanI baheno svAgata mATe rAha joIne UbhI hatI. baheno maMjirA ane tabalAM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 165
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe suMdara gIto gAtI hatI. saraghasAkAre sau nivAsasthAne AvyA. Aje mahArAjazrIne mauna hatuM paNa ahIM eka ja dahADo rahevAnuM hatuM eTale kAryakaronA khAsa karIne manubhAInA premAgrahane laI lakhANa agiyAra vAgye pUruM karyuM ane bapora pachI mauna choDyuM hatuM. A Azrama paNa nadIkinAre ja che. ahIM AzramanI 40 ekara jamIna che, kUvo che. kUvA upara mazIna paNa che. pANI pIvAno bIjo kUvo che paNa pANI ochuM che eTale trIjo kUvo khodAI rahyo che. dAdA pU. ravizaMkara mahArAja madada karI rahyA che. baporanA jugatarAmabhAI, babalabhAI mahetA, cunIkAkA vagere AvyA. A rIte tyAgI ane pavitra puruSono suMdara saMyoga thayo hato. babalabhAIne page vAgyuM hatuM eTale thoDA moDA AvyA. aDhI vAge baheno samakSa pravacana ane praznottarI thaI hatI. pravacanamAM mahArASTramAM javAnuM kAraNa vigate jaNAvyuM hatuM. aMbubhAIe bhAlanI pravRttiono khyAla Apyo hato. tyArabAda praznonA javAba ApyA hatA. maDhI AzramanI baheno paNa AvI gaI hatI. manubhAIe mahArAjazrI vize ghaNI vAto karI hatI. temAM eka vAta zatAvadhAnanI hatI. AzramavAsIone vadhu rasa to avadhAnanA prayogomAM Avyo hato. mahArAjazrIe pATiyA upara lakhIne keTalAka prayogonI samajaNa ApI hatI. amuka sAlamAM amuka mahinAnI amuka tArIkhe kayo vAra hato te gaNatarIthI karI batAvyuM. cAra saMkhyAne cAra saMkhyAno guNAkAra moDhe zI rIte thAya te karI batAvyuM hatuM. agiyAra kAMkarA be hAthamAM vaheMcIne DAbA jamaNAmAM keTalAM che te paNa karI batAvyuM. A gaNitanI ane ekAgratAnI vAta che, koI camatkAra nathI. vAtsalyadhAmane potAno parivAra samajI A badhuM darzAvyuM. tA. 6, 7, 8-1-58 : maDhI vAtsalyadhAmathI maDhI AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. amArI sAthe jugatarAmabhAI, zivAbhAI vagere AvyA hatA. gAmalokoe bahu dUra sudhI sAthe AvI svAgata karyuM. zALAnA bALako prathama AvyA, pachI nAgariko ane baheno AvyAM. vAjate gAjate saraghasAkAre sau gAmamAM AvyA. jaina bahenoe saMkhyAbaMdha ThekANe temanI vidhi mujaba (bahula) svAgata karyuM. A temano bhAva dekhAI Avato hato. jugatarAmabhAI ane zivAbhAIne mATe A navIna vastu hatI. 166 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmamAM pharI badhA nivAse AvyA. nivAse mahArAjazrIe prAsaMgika kahetAM gAmanA premano saMtoSa vyakta karyo. prajAmAM dhananI pratiSThA na vadhe tema baheno mATe lAghavagraMthi nA rAkhe te jovA kahyuM. gAmanA vepArIo bahArathI AvI vasyAM che. to je pachAta janatAmAMthI kamAyA che temane na bhUle. jugatarAmabhAI paNa eka prakAranA vepArI che paNa temano vahevAra judA prakArano che. tamArI najIka ja rahe che. premazaMkara bhaTTa (jillAnA agraNI) aMtamAM mahArAjazrIno AbhAra mAnI pharI pharI Avo lAbha ApavA vinaMtI karI hatI. bapore sADA traNathI sADA cAra vidyArthIonuM saMmelana rAkhyuM hatuM. pachIthI gujarAtI zALA je muMbaI rAjyamAM naI tAlImanI dRSTie UMco naMbara gaNAya che. zikSako bahu utsAhI ane kAryakSama lAgyA. vidyArthIono sahakArI bhaMDAra tenA hisAba-kitAba, saphAI maMDaLa, vyavasthApaka maMDaLa vagere cAle che. baoNrDa upara suzobhita rIte jarUrI evI sAmagrI bhAva sAthe lakhelI hoya che. bagIco paNa sAro che. AjhAdI dine vRkSAropaNa paNa kare che. zALAmAM suzobhana vagere sAruM karyuM che. mahArAjazrIe bALako samakSa pravacana karyuM hatuM. navaDAnI baDAI zA mATe che te samajAvI tevA banavA kahyuM hatuM. nizALa traNa ThekANe bese che. 14 zikSaka che. nizALanA kaMpAunDamAM ja caudharI lokonAM jhUMpaDAM che. teo jUnA rahIza che. gaNotanA kAyadAne lIdhe rakSita che tethI have khAlI karatA nathI. temane bIje jamIna Ape che paNa javA icchA thatI nathI. Aje chello divasa hato. DaoN. ema. ema. paMDyAe mahArAjazrIne aMjali ApatuM gIta chapAvIne lokomAM vaheMcyuM hatuM. temaNe sabhAmAM be zabdo bolatAM kahyuM, mArI samaja mujaba koI saMtapuruSe maDhInI samagra janatA upara ATalo prabhAva pADyo hoya to te saMtabAlajI che. AzramanI bALAoe 'ame premanagaranA vAsI' gIta suMdara rIte gAyuM hatuM. maDhI kanyA AzramanI baheno A traNe divase rAtri pravacanamAM hAjara rahI baporanA kAryakramomAM paNa AvatI. AzramanA saMcAlako paNa AvatA. A rIte temane taka ApI, tethI bAlikAone khUba AnaMda thayo hato. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 167
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 9-1-58 : bAladA maDhIthI bAladA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro AzramamAM rAkhyo hato. bapore traNa vAgye vidyArthIo ane paMcAyatanA sabhyo vagerenI miTiMga rAkhI hatI. bAladA, vAMsakUI ane bIjA eka gAmanA vidyArthIo ane loko AvyA hatA. rAtre jAherasabhA thaI. bALako ane bIjAM ghaNAM bhAI-baheno AvyAM hatAM. jaMgalamAM maMgala dekhAtuM hatuM. maDhIthI khaTAro bharIne tyAMnAM bhAIbaheno AvyAM hatAM. sabhAmAM aMbubhAIe saMgaThana upara ane mahArAjazrIe mAnava janma maLyo che te hIrA karatAM vadhu kiMmatI che mATe game tema na veDaphI nAkhavA kahyuM. Aje megharajathI vallabhabhAI dozI mahArAjazrIne maLavA AvyA. maDhIthI traNa bhAIo paNa becAra divasa sAthe rahevA AvyA che. tA. 10, 11-1-58 : borakhaDI bAladAthI borakhaDI AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. amArI sAthe 25 bhAIo pravAsamAM thaI gayA. savAranA daseka vAge saghana yojanAnA saMcAlaka zrI allubhAI zAha ane upasaMcAlaka AvyA. gAmaloko ane temanI sAthe A pradezamAM saghana yojanA taLe cAlatAM kAmothI mAhitagAra thayA. AjubAjunI gAyo kaMI ja upayoganI nathI. olAda UtarI gaI che. moTI bakarI jevI lAge, zera-bazera dUdha Ape, baLada to khetInA kAmamAM ochA Ave eTale A olAdane sudhAravI joIe kAM to bIjI jAtanI gAyo pALavI joIe. ahIM AvyA pachI saghana taraphathI cAlatAM vaNATa kendra samAja sevA kendra ane aMbara varganI mulAkAta lIdhI tenI mAhitI meLavI ane zIkhanArA ane kAryakaro samakSa aMbubhAIe grAmodyoga zA mATe ? te AMkaDAthI samajAvyuM. mahArAjazrIe dArUbaMdhI karavA ane saMgaThana karavA kahyuM. amAro nivAsa hato tyAM puSkaLa pramANamAM cAMcaDa hatA eTale rAtre koIne UMgha barAbara na AvI. oDhavA-pAtha2vAnuM sAdhana paNa ochuM hatuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 168
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ joke chevaTe cAlI gayuM. mIrAMbahenane cAMcaDe sArI rIte herAna karyAM; AkhI rAta bUmo pADatAM rahyAM. A prasaMga amAre mATe yAdagAra banI raheze. tA. 12, 13, 14-1-58 : vyArA borakhaDhIthI vyArA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. AgevAnoe amAruM svAgata karyuM. rastAmAM jainonAM ghara AvyAM. tyAM saMkhyAbaMdha bahenoe jaina vidhi pramANe (ghaTulI) The2 Thera pUjana vidhi, svAgata karyuM. bapore 2-30 thI 3-30 vepArIonI miTiMga rAkhI hatI. maDhInA vepArIo paNa AvyA hatA. prathama ja vepArIoe jakAta bAbata ekabIjA upara Akroza karavA mAMDyA paNa mahArAjazrIe kahyuM, dareka potAnAM maMtavya rajU kare, AkSepa na kare. myu. cipha oNphisare bheLaseLa aMge phariyAda karI. carcAone aMte lAgyuM ke vepArI varga ane myuni. vacce ghaNo moTo jhaghaDo che. baMne vacce asaMtoSa che. te dUra karavA mATe banne pakSo sAthe maLI nikAla kare tema salAha ApI. jhaghaDo karavo nahi. vecavA paNa bhalAmaNa karI. bapore 3 thI 4 ahIMnI hAIskUlamAM vArtAlApa yojAyo hato. 700nI saMkhyA hatI. pravacana pachI gAmanA mukhya kAryakaro, vepArIo ane nagarajanonI eka miTiMga upAzrayamAM maLI hatI. khAsa karIne vepArIo ane sudharAI vacce je gharSaNa cAle che te kema karIne aTake, teno rasto kADhavA maLyA hatA. mukhya kAryakara jhINAbhAI darajI ane aMbubhAI paNa hAjara rahyA hatA. bannee sAruM mArgadarzana ApyuM. chevaTe aMta sAro Avyo. sAta mANasonI eka kimiTa nImI che. tenAM dhArA-dhoraNa ghaDI, eka maMDaLanI racanA karaze, te badhA sAthe maLI vahIvaTa calAvaze. jhINAbhAI kaoNMgresanA sAcA bhakta che. temaNe kahyuM, zahe2nA praznomAM ame kadAca bahu nahi paDIe, paNa gAmaDAMnA gaNotiyAnA ane bIjA prazno ame nahi choDI zakIe. tA. 14-15 : Aje upAzrayamAMthI nIkaLI sahakArI jinamAM AvyA. vahelI savAranA ja AdivAsI chAtrAlayanA vidyArthIo yuniphormamAM AvI gayA hatA. be sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 169
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhajana maMDaLIo karatAra ane hAmoniyama sAthe svAgata mATe AvI hatI. teo bhajano gAtA, vidyArthIo gIta gAtA saraghasAkAre jinamAM AvyA. mukAme AvyA pachI jhINAbhAI sAthe sahakArI jinanI mulAkAta lIdhI. bAMdhakAma haju cAlu che. A mosamamAM kAma thaI zakaze. cha lAkha rUpiyA mAge che. presa paNa lAvyA che. oIla mila paNa karavAnA che. sAdhanasAmagrI AvI gaI che. netrayajJa yojAyo hato tenI pUrNAhuti samAraMbhamAM prArthanA bAda saMdezA vAMcana thayuM. tyArabAda ravizaMkara mahArAja, jugatarAma dave, premazaMkara bhaTTa vageree pravacana karyA hatAM. tA. 14-1-58 : taDakavA vyArAthI nIkaLI taDakavA AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. utAro lallubhAI zeThanI vADIe rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA sArI thaI. tA. 15-1-58 : kAvalA - taDakavAthI nIkalI kAvavA AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro maganabhAI caudharIne tyAM rAkhyo hato. baporanA AjubAjunA nava gAmanA rAnIparaja loko AvyA hatA. mahArAjazrIe ane sAma nekasAtakhAne kahyuM hatuM ke bALakone bhaNAvo, saMgaThana karo ane jaMgala sahakArI maMDaLI banAvavA kahyuM. dArU, mAMsa choDIne pramANikapaNe jIvavA kahyuM. tA. 16-1-58 : borIsAvara kAvalAthI nIkaLI borIsAvara AvyA. aMtara sAta mAIla haze. amAro pravAsa jaMgalamAM thaIne cAlato hato. sAganA ane bIjA aneka jAtanA UMcAM UMcAM vRkSonI ghaTAo hatI. kesuDAnAM phUla aneka jagyAe raMgaberaMgI zobhA ApatAM hatAM. vacce pANInAM jharaNAM gela karatAM vahI rahyAM hatAM. rAnIparajanAM jhUMpaDAM ane temanAM nAnAM nAnAM khetaro vacce AvatAM hatAM. hajI A lokone khetI sarakhI rIte karatAM AvaDatI nathI. keTalIka paristhiti paNa evI che ke temane vikAsanI taka maLatI nathI. amAro nivAsa AzramamAM 170 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ hato. Azrama toraNothI ane kesUDAnAM phUlathI zaNagAryo hato. A Azrama zrIkAMta zeTha calAve che. pachAta varga khAtA taraphathI cAle che. bapore AjubAjunA kheDUtonuM saMmelana thayuM hatuM. tA. 17 thI 20-1-58 : bAvalI borIsAvarathI nIkaLI bAvalI AvyA. aMtara nava mAIla haze. lAMbu cAlavAnuM hovAthI ame jarA vahelAM nIkaLyAM hatAM. be mAIla cAlyA pachI tApI nadI hoDImAM pAra karI sAme kAMThe AvyA hatA. amAro rasto jaMgalamAM thaIne jato hato. Akhe raste vAMsanAM krUDa ne jhUMDa AvatAM hatAM. amArI maMDaLI AvI. tenI sAthe svAgata mATe jaMgala kAmadAro seMkaDonI saMkhyAmAM be mAIla dUra sudhI sAme AvyA hatA. kAryakaro paNa hatA. eka aneruM dazya khaDuM thayuM hatuM. be bAju lAInabaMdha hAthamAM kuhADA laIne rAnIparaja UbhA hatA. bhajanamaMDaLIe Dholaka, temanA jAtajAtanA vAjiMtro ane paheraveza bahu suMdara lAgatAM hatAM. mahArAjazrI AvyA eTale mahAtmA gAMdhIjInA jayanA bhAre pokAro thayA ane ekeeka kuhADIo UMcI thaI. cAlatAM cAlatAM jayAM "jaya" bolAvIe tyAM kuhADIo UMcI karIne "je" bolatA saraghasAkAre sau nivAse AvyAM. amAro nivAsa jaMgalamAM mADavI maMDaLInA phUpe hato. baporanA sADA traNathI cAra jAherasabhA thaI hatI. temAM prArthanA bAda prathama sAmabhAIe mahArAjazrIno paricaya Apyo hato. tyArabAda zrI rAmacaMdra upAdhyAye jaMgala maMDalIono hevAla Apyo hato. khera sAheba sau prathama jaMgalono konTrAkTa ApavAne badale jaMgala maMDaLIone e jaMgalo gaNatrInI rakama gaNIne ApavA TharAvyuM. prathama muzkelI khUba paDI. konTrAkTaronI anekavidha musIbata, amaladAronI kanaDagata vagere cAlyuM. pU. saMtabAlajInuM pravacana : kAryakara bhAIo, sahakArI varganA bhAIo ane rAnIparaja bhAIo. tame badha Aje utsava ujavo cho. tame khUba premathI svAgata karyuM. Ama to sUrata jillAmAM AvyA pachI keTalIka vAto jANavAmAM AvI che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 171
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamArA mananI vAta paNa jANavA IcchuM chuM. tame moTI saMkhyAmAM AvyA cho. tamArAmAM keTalAka kheDUta haze, gaNotiyA haze, keTalAka majUra haze. jaMgalanuM kAma to amuka vakhata cAlavAnuM ja. pachI kayo dhaMdho karavo ? tame badhA zIrSAsananI vAta jANatA hazo. temAM UMdhA mAthe, je loko ramavA Ave che teo UMdhe mAthe cAle che. tevuM samAjanuM Aje banyuM che. zIrSAsana thaI gayuM che. je mahenata kare che, zrama kare che te varganuM sthAna nIcuM che. buddhivALAnuM beya ThekANe vacamAM rahe che paNa jemanI pAse mUDI che pachI e game te rIte AvI hoya temanuM sthAna UMcuM rahe che. mUDInI sAthe zastro AvyA vagara rahetAM nathI. mUDI, zastra ane sattAnuM joDANa jhaTa thaI jAya che. rAmacaMdrabhAIe kahyuM tema khera sAhebane A vicAra eTalA mATe Avyo ke teo gAMdhIjInA ziSya hatA. temane A zIrSAsana maTADavuM hatuM. mUDIne rahevA jema hathiyAra joIe tema mahenatane rahevA mATe zuM joIe ? e tamAre vicArI levuM joIe. jo nahi vicAro to mUDI mahenatane bharakhI jaze. e ja konTrAkTaro pAchA AvIne UbhA raheze. mahenatane rahevAnuM sthAna dharma che. Izvara nAmamAM nathI rahetA kAmamAM rahe che. tamArA kAmamAM dharmane parovI lezo to bIjA badhAM pallAM tamArAthI nIcAM jaze. e dharma kevI rIte lAvI zakAya ? mane navAI lAge che. huM jayAre nAno hato, tyAre bharUcanA loko amAre tyAM AvatA. teo vAto karatA ke laMgoTiyA loko Ave, moTuM lAkaDuM laI Ave. corIne laI Ave ane kahe mIThuM Apo. e mIThAnA badalAmAM lAkaDuM laI letA konTrAkTarane to paisAno pAra nahi. temanI sAthe amaladAro joDAI jatA. vAsaMdA, dharamapura vagere vibhAgamAM jaMgalo hatAM. teo badhA moja karatA ane tamo badhAM mahenata majUrI karatAM rahyA. laMgoTI paheratAM rahyAM paNa svarAjaya AvyA pachI gAMdhIjInA celAe tamane jagADavAnI ATalI moTI zakti UbhI karI ApI. have tame pote jAgo. badhI vyavasthA tame saMbhAro to ja tamAro uddhAra thaze. tame badhAM bhUtathI Daro cho, DAkaNane mAno cho, paNa koI be mANaso sAthe bhUta joyuM nathI. ekalAne dekhI zakAya che. be maLe che eno artha thayo saMgaThana karavuM. be ekaDAM bhegA thAya to agiyAra thAya ane alaga alaga rahe to eka ja thAya. dharmavRttithI ekaThA thAya. rAmAyaNamAM be ekaDA agiyAra thayA. mahAbhAratamAM be ekaDe mIMDuM joI zakAya che. AmAMthI ApaNe bodha paNa levo joIe. tame jo A vAta dhyAnamAM rAkhazo to tamArI 172 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMDaLIo sArI cAlaze. e nahi hoya to loko samajAvaze ke A badhA kAryakaro tamAre paise moja-zokha kare che. moTaromAM phare che. Ama jo tame bhaLyA to tamArI maMDaLIo tUTI jaze. ane pelA zrImaMto AvI jaze. je loko sevA karaze temane AgaLanuM sthAna maLaze. makanajIbAbA tamArAmAMnA che. teo A pradezamAM hoya tyAM sudhI vAhana vAparatA nathI tethI temanI sArI chApa paDe che. A bAju loko cA pIve che paNa dUdha vagaranI pIve che. kAmadAro ThaMDIthI bacavA rAtre dhUNI saLagAvIne bahAra khullAmAM sUI rahe che. bIjuM kaMI oDhavAnuM hotuM nathI. keTalAMka ghAsanA jhUpaDAmAM paNa rahe che. amArA nivAsanI cAre bAju DuMgarA ane jaMgalo dekhAya che. amArA nivAsane jaMgalamAM maLatI vastuothI suzobhana karavAmAM Avyo hato. ghAsanA jhUMpaDAne lIMpI, gUMpIne suvAkyo lakhyAM hatAM. zImaLAnAM phUla ane pAMdaDAMnAM toraNo bAMdhyA hatAM. lokoe bhAre svAgata karyuM. temanAM bhajana, temanAM jaMgalI vAjiMtro emanA Dhabe vagADatAM vagADatAM saraghasAkAra AvyA. kAthoDIyAnAM vAjiMtra judAM, vasAvavAnA judAM, gAmItanAM judAM. Ama anekavidha maMDaLIo bhegI thaI hatI. dareka jaMgala maMDaLInAM baheno paNa AvyAM hatAM. nivAse AvyA pachI sau sabhAnA rUpamAM goThavAI gayA. tyAM mahArAjazrIe kahyuM ke tamane joIne AnaMda thAya che. tamAruM kAma khoTI thayuM teno manamAM raMja thAya paNa bIjI rIte rasa paNa lUMTI rahyA cho. ApaNA dezanI paraMparA che ke koI sAdhu saMta Ave to AnaMda thAya che. gAMdhIjInI jaya bolAvIe chIe tenuM kAraNa e che ke temaNe ghaNAM sArAM kAryo karyA. tamo yajJa karI rahyA cho. eka rIte to A yajJathI ja UkAInI yojanA thaI te tamAre AbhArI che. dezane anna maLaze, pANI maLaze, tethI temane zramano AnaMda thaze. ethI tamArI bhakti jAgaze. tema tamArI bhAvanA A kAma sAthe haze to sukhI thavAze. tamAruM kAma A copaDAmAM bhale nA lakhAya paNa bhagavAnanA copaDe jarUra lakhAze. tamArI garIbI kema dUra thAya ane te paNa premathI, hiMsAno ke lohIno mArga ApaNe joIto nathI. badhAMe sAthe maLIne garIbI dUra karavAnI che. bhAla naLakAMThAmAM je kAma cAle che temAM gAmaDAMo badhA sahakArathI kema jIve, badhAnuM kalyANa kema thAya te ja eka kalpanA che. tamArI judI judI maMDaLIonAM baoNrDa joyAM. tame je vAjuM vagADyuM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 173
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI bIjAne pAgalapaNuM lAgaze paNa tamane to AnaMda Ave che. ApaNe sau sAthe maLIne jIvIe ane AnaMda karIe e prabhu prArthanA ! rAtre prArthanA bAda mahArAjazrIe TUMkuM pravacana karyuM hatuM ane tyArabAda rAnIparaja majUroe gAmIta, kAthaDI, vasAvA vagere judAM judAM nRtyono kAryakrama thayo hato. temanA darekanA alaga alaga vAjiMtro hoya che ane vAjiMtro sAthe temanA hAthapaga, zarIranA tAla paDatA hoya che. A temanI saMskRti che. tA. 19-1-58 : Aje savAranA mAMDavI kUpathI bAraDolI kUpe nivAsa karyo. majUroe bhajanamaMDaLI sAthe svAgatanI taiyArI karI hatI paNa ame kAryakrama badalIne bIje gayA. mukAme AvIne judI judI maMDaLIonA kUpe jaI AvyA. jaMgalonuM kArTiMga ane saphAIkAma joyuM. ahIM je lAkaDAM kapAya che temAM moTe bhAge sAga hoya che. temAMthI imAratI lAkaDuM bane che. DALAM pAMkhaDAMnAM kolasA bane che. bIjAM sAdaDa ane anya vRkSo hoya che. te paNa upayogI thAya che. keTalAMka imAratamAM temaja kolasAmAM koImAMya kAma AvatAM nathI phakta baLataNamAM kAma Ave tevAM hoya che. vRkSa kApyA pachI tenI laMbAI ane mApasara TUkaDA kApavAmAM Ave che. tene cholIne goLa, corasa banAve che. keTalAMka vajanadAra jhADo paDatAMnI sAthe thaDamAMthI phATI jAya che. cIro paDe che, keTalIka vAra AgaLa sudhI e cIro vadhe che. dareka vRkSa kapAyA pachI tenA upara naMbara pADavAmAM Ave che ane je thaDa jamIna upara rahe che tenA upara paNa naMbara pADavAmAM Ave che. jethI kAMI gerarIti thavAno saMbhava na rahe. sarakAra taraphathI A pramANe yojanA thayela che. Aje amAro pravAsa mAMDavI kUpathI bAraDolI kUpe Avyo. savA2nI veLAmAM jaMgalamAM pharI, lAkaDAM, kolasA kaTiMga vagere joyuM. lAMbI maMDaLInA kAmadAro samakSa pravacana karyuM. baporanA pAchA AvyA. bapore traNa vAge rAnI52ja sevA sabhAnI janarala sabhA hatI. temAM jugatarAmabhAIe pravacana karyuM. 174 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ munizrI saMtabAlajI ApaNA jillAmAM pravAsa karI rahyA che. ApaNA praznomAM rasa lIdho che. dArUniSedha mATe maDhI-vyArAnA vepArIo pAse goLa baMdha karAvyo che. kaoNMgresa kAryakaro racanAtmaka kAryakramomAM bhaLe tyAre khUba kAmo ekabIjA arasaparasa maLIne thAya te mATe prayatna karyo. tevI ja rIte pachAta vibhAgamAM rAnIparaja kAmo cAle che te jovA prayatna karyo. jaMgala maMDaLIonAM kAma jovA mATe cAra divasa laIne jaMgala vistAramAM pharyA. jyAre temaNe UkAInI vAta sAMbhaLI tyAre kAryakramamAM pheraphAra karIne paNa samaya Apyo che te khuzInI vAta che. temanI pAsethI thoDuM jANavA jevuM che. teo mAne che ke dareka kAmo dharma-buddhithI cAlavAM joIe. svacchatA ane nIti mukhya hovAM joIe. kAmomAM jarAya mela nA pesavo joIe. e rIte teo bhalAInAM kAmo kare che. zramanI sAthe khetIno paNa vicAra karavo. kheDUtoe paNa potAnAM saMgaThano karavA joIe jethI pote sukhI thAya. Arthika rIte to kharuM ja rAjadvArI rIte paNa potAnA avAjanuM vajana paDe te mATe paNa saMgaThananI vAta kare che. teoe AgaLa paNa kahyuM che. temanI vAto sAMbhaLavA jevI che. temaNe je zrama lIdho che te badala AnaMda vyakta karuM chuM. 5. saMtabAlajI : tamane saune maLIne mAro saMtoSa vyakta karuM chuM te kAraNa ke ahIM pahelAM vepArIo AvatA. majUro ane zrImaMto vacce moTI bajAra hatI. mAtra Arthika nahi sAmAjika paNa hatI. svarAjaya AvyA pachI khera sAhebe rAjayamAM rahIne A navo vicAra mUkyo tyAre mane khAtrI thaI. samAja vagara samAjaracanA eTale samAja je rIte cAlyo che temAMthI navuM rUpa sarjavuM e kaMI saheluM nathI. eTale je vAta mUkI e tame jhIlI tethI kAma zarU thayuM. rAtro prArthanA pachI majUroe judAM judAM nRtyonuM manoraMjana karyuM hatuM. Aje baporanA ghATakoparathI sthAnakavAsI saMghanA pramukha haribhAI, maMtrI bacubhAI ane sabhya ....bhAI tathA bacubhAIno moTo dIkaro AvyA hatA. sonagaDhathI ahIM AvavA vahANanI sagavaDa karI hatI. teo nadI oLaMgI AvI gayA. cAturmAsa aMge vAto thaI. narabherAmabhAI je saMghamAM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 17pa
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekalA virodhI che teo aMge vAto thaI. temane saMsthAmAM hoddo maLaze. eTale virodha zamI jaze ema ame karIzuM. mahArAjazrIe temanI khoTI haThane Teko nahi ApavA kahyuM. sAcI vAtamAM sahakAra levo. mahArAjazrI turata muMbaI Ave tema teo icchatA hatA paNa mahArAjazrIe kahyuM, 'Aje tyAM je vAtAvaraNa che temAM huM AvIza to pakSakAra banI jaIza, temAMye mane vAMdho nathI paNa mahArASTramAM javAno mAro vicAra che, te adhUro raheze ane saheje tyAM AvIza to eka bhUmikA sarjAze.' temane vAta gaLe UtarI. tA. 20-1-58 : Aje savAre sADA cha vAgye bAraDolI kUpathI pravAsa karI doDheka mAIla dUra jhAMkharI kUpe AvyAM. barAbara tApIne kinAre ja A kUpa che. mukhya oNphisanI AjubAju majUro mATenA raheThANo che. vacce 2matagamatano coka che tyAM pravacana rAkhyuM hatuM. bAtharUma, pezAbaghara, jAjarU vage2e vyavasthita AzramI DhabanAM hatAM. jyAM jaMgala kaTiMga karavAnuM hoya tyAM te maMDaLIno nivAsa hoya che. gaI kAle bhAla naLakAMThAmAMthI sahakArI maMDaLanA 11 bhAIo paryaTane nIkaLelA. temaNe A badhuM jaMgalanuM kAma joyuM ane Aje bapore gayA. ratubhAI, kAnabhAI, devasaMgabhAI vagere hatA. muMbaIvALA bhAIo amArI sAthe ja jhAMkharI maMDaLI sudhI AvyA ane pachI gayA. ahIM nadI UMDANamAM vahe che. eka kheDUte bhAThAmAM tamAku vAvI che, sA2I thaI che. jaMgalamAMthI eka jharaNuM paNa e jagyAethI AvatuM hatuM. ahIM vAMsa puSkaLa che. bapore jhINAbhAI darajI AvelA. teo maLIne sAMje gayA. rAtre girIzabhAIe majUrone laMgaDI vagere ramato ramADI. pachI sAta vAge prArthanA rAkhI hatI. ghaMTa vAgyo eTale badhA majUro potapotAnI sAdaDI laIne lAInabaMdha besI gayA. AdivAsIo mATe AvuM zistabaddha besavAnuM, sAMbhaLavAnuM kadAca paheluM ja haze. prArthanA pachI mahArAjazrIe vyasanatyAga vize thoDuM kahyuM hatuM. tyArabAda 12 majUra bhAIoe jiMdagIbhara dArU na pIvAnI pratijJA karI hatI. nahi gALavo, nahi vecavo e paNa nakkI karyuM. vahelI savAre lIMbI sahakArI maMDaLanA kAryakaro ane keTalAka majUro peTromeksa sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 176
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe bhajana maMDaLI hAmoniyama sAthe "dArUe UMdhuM mAryuM, dArUDiyA..." ane bIjA bhajano gAtAM gAtAM savAranI prArthanAmAM AvI gayA. sAmabhAI, nAraNabhAI, prabodhabhAI, baMkubhAI vagere kAryakaro hatA. A lokoe saMskAra zibira calAvI hatI ane pariNAme keTalAMka bhAIo dArU choDavA taiyAra thayA hatA. e loko mahArAjazrI pAse pratijJA levA AvyA hatA. 18 jaNAe jidagI sudhI dArU na pIvA, na vecavA, na gALavAnI pratijJA karI. tA. 21-1-58 : kille sonagaDha (phorTa) bAvalIthI aDadho mAIla cAlI tApI kinAre AvyA. majUro badhA bhajana maMDaLIo sAthe amane vidAya ApavA AvyA hatA. kAryakaro to hatA ja. heDI sAme kinArethI amane joIne turata AvI. sAme kinAre UkAInA bhAIbaheno paNa bhajana maMDaLI sAthe svAgata mATe AvyA hatA. majUroe mahAtmA gAMdhIjInI jaya bolAvI vidAya lIdhI. badhAM doDatAM sthaLe pahoMcI gayAM. ame hoDImAM besI gayA. nadI oLaMgI sAme kinAre AvyA. sonagaDha tAlukAnI vasati 62 hajAra che. 76 TakA pachAta che. sAmabhAInA prayatnathI grAmasevA maMDaLa saMsthA UbhI thaI. tenA prayatnathI lokazALAo zarU thaI ane tyArabAda sarakAra taraphathI gujarAtI zALAo 142 lagabhaga kholAI che. aMgrejI hAIskUla ahIM che. tAluko bahu pachAta che. hAIskUlamAM 100 vidyArthIo che. mAsika 900 kharca che. 200 phaMDanA Ape che. 33 TakA grAnTa sarakAra Ape che. bAkInA prajAmAMthI UbhA karavA paDe che. sAme kinAre UkAI gAma che. enA nAma parathI ja UkAI yojanA nAma paDyuM che. e gAmanA loko baheno vagere Dhola sAthe svAgata mATe AvyA hatA. hoDInA khalAsIoe mahArAjazrIne vaMdana karI AzIrvAda ApavA vinaMtI karI. mahArAjazrIe kahyuM "tamAre dArU na pIvo' to kahe, bApajI, TADhamAM rahevuM eTale pIvo paDe. thoDe thoDe choDIzuM." pachI bhajano gAtAM ame AgaLa cAlyA. tyAM UkAInA De. enjiniyara ane ane bIjA kAryakaro svAgata mATe AvyA. kahyuM, yojanAnI jagyA ane vigato joIne jAo to sAruM. temanI moTaramAM amAro sAmAna mUkI dIdho. yojanAnI sAmenI jagyAe enjiniyare batAvyuM ke sAme UMcA DuMgaro che. tyAM dhoLo sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 177
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ paTTo dekhAya che. tyAMthI baMdha naMkhAze. mATIno baMdha thaze. 1500 phUTa pahoLo pAyo thaze. upara 30 phUTa raheze. UkAI gAmanA lokoe mahArAjazrIne vinaMtI karI ke amArI jamIna, makAno vagere pANImAM jaze to amane badalAmAM paisA nahi paNa jamIna maLe tevuM karazo evI vinaMtI che. mahArAjazrIe enjiniyaro ane kAryakarone A saMbaMdhamAM kALajI rAkhavA kahyuM. A lokone vAcA nathI tema paisA dArUmAM vaparAI jAya eTale jamIna maLe te jarUrI che. A mATe kAryakaroe eka saMsthA banAvI che. tyAMthI saDake saDake ame sonagaDha AvyA. DAmara roDanuM kAma cAlu che. vacce yojanAnA makAno AvyAM. jaMgalo che te kaTiMga thAya che ane vacce rasto banAvyo che. dUra sudhI AvI zALAnAM bALakoe svAgata karyuM. tyArabAda gAmanA pAdare hAIskUlanA bALako ane bAlikAoe gArDa oNpha oNnara ApyuM. baeNnDe salAmI ApI. eka pArasI bahene jaina vidhi pramANe pATalAM upara cokhA, zrIphaLa mUkI mahArAjazrInuM svAgata karyuM. pachI saraghasAkAre sau grAmasevA maMDaLanI oNphise jayAM amAro mukAma hato tyAM AvyA. khAnadezathI bAlubhAI mahetA ane ratibhAI ahIM mahArAjazrIne maLavA AvI gayA. keTalIka vAto thaI. bAlubhAI sAMje gayA. ratibhAI amArI sAthe rahyA. bapore hAIskUlamAM vidyArthIo ane nAgariko samakSa pravacana rAkhyuM hatuM. praznottarI paNa thaI hatI. rAtre jAherasabhA thaI hatI. tA. 21-1-58 : bhADabhUja sonagaDhathI nIkaLI bhADabhUja AvyA. bAbubhAI athavA bAlubhAI mahetA pazcima khAnadezanA gAMdhI kahevAya che. bahu ja jUnA gAMdhIvAdI racanAtmaka kAryakara che, tyAgI che ane hamaNAM saMta vinobAjInI grAmadAna pravRttimAM sakriya rasa laI rahyA che. amAro pravAsa kAryakrama teo sAthe maLIne goThavAyo hato. surata jillAnA kAryakaroe mahArASTra ane gujarAtanI hada sudhI AvI bhAvabhInI vidAya ApI hatI. 178 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAnadeza jillAnuM prathama gAma bhaDabhUMjA AvyuM. badhI vastI AdivAsIonI che. e bhAIoe mahArAjazrInuM bhajana maMDaLI sAthe hArdika svAgata karyuM. e loko mahArAjazrInA caraNomAM mAthuM mUkIne vaMdana karatA hatA. saMto pratye Adara darzAvatI A saMskRti UMDA jaMgalomAM paNa bharI paDI che. amArA nivAsa AgaLa suMdara maMDapa taiyAra karyo che. bapo2nA jAherasabhA rAkhI hatI. temAM AdivAsI bhAI-bahenoe ane AjubAjunI zALAnAM bALakoe moTI saMkhyAmAM hAjarI ApI hatI. zALAomAM A bAju marAThI bhASAmAM zikSaNa apAya che. joke AdivAsIonI bolI judI hoya che. sabhAmAM prathama AdivAsI bhAIonA kayA-kayA prazno hoya che, kaI sagavaDo che tenI carcA thaI hatI. tyArabAda mahArAjazrIe je pravacana karyuM teno navApuranA agraNI vepArI ane kAryakara (je amArI sAthe pravAsamAM hatAM temaNe) ane A vibhAganA AdivAsI kaoNMgresI dhArAsabhya bhIlI bhASAmAM tarajUmo karI batAvyo hato. bhaDabhUMjAthI navApura AvyA. navApuranA nAgariko tathA vidyArthI bhAI-bahenoe mahArAjazrInuM bhavya svAgata karyuM. navApura tAlukAnuM gAma che, vepAranuM mathaka che. ahIM AvIe eTale lAge ke ame gujarAtamAM ja vasIe chIe. bhASA gujarAtI che. muMbaInA traNa rAjyo thAya to A tAlukAnI prajAe potAne gujarAta sAthe joDI devAnI mAgaNI karI hatI. ahIMnA be divasanA nivAsa daramyAna bharacaka kAryakrama rahyo. bapore vepArInI sabhA rAkhI hatI. temAM aneka praznonI carcA thaI. temAM mahArAjazrIe maDhInA vepArIno dAkhalo ApI ahIMnA vepArIo paNa dArU mATeno goLa na vece tevI vinaMtI karI, je vepArIoe saharSa svIkArI ane evo goLa nahIM vecavAno TharAva karyo. rAtre jAherasabhAmAM bahu moTI medanI jAmI hatI. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke bhAratanI saMskRti 'Atmavat sarva bhUteSu'nI rahI che. ApaNe mAnavajAtane ja nahIM paNa prANImAtrane potAnA mAnyAM che. tema chatAM Aje judAI dekhAI rahI che. tenAM kAraNo ApaNe tapAsavAM joIe. bhajakaladAra ane bhajasattAkamno roga AnA mULamAM che. e rogane dharma ja dUra karI zakaze. mahArASTra ane gujarAta eka bhAratanAM aMga che. temAM vasatI prajA eka pitAno parivAra che. ekamAM vIratA che to bIjAmAM dIrghadaSTivALI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 179
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAra karavo ke pachI nidA, kuTevone kADhI nAkhavI ane gahana suTevone grahaNa karavI. eka zeTha potAnI eka dIkarI mATe kAyama ciMtA karyA kare. dIkarIne kyAM paraNAvIzuM ? zuM thaze ? zeThANI ghaNuM samajAve paNa nirAMta thAya ja nahi. eka divasa zeThANIe yukti karI. tene jhera pIvAno DhoMga kayo. zeTha kahe, paNa zuM che ? to kahe, mane eka jayotiSIe kahyuM ke tamane sAta dIkarIo thaze eTale cauda suvAvaDo thaze. huM kevI rIte jIvI zake ? e badhAMne kevI rIte pALI zakuM ? khAvAnuM, pIvAnuM, navaDAvavAnuM - huM to thAkI jAuM. have mAre jIvIne zuM karavuM che ? zeTha kahe : e khoTI vAta che. evuM to kaMI banatuM haze ? ane bane toya AjathI zAnI ciMtA kare che ? to tame A eka nAnI chokarI che tenI ATalI badhI ciMtA karo cho te ? zeTha samajI gayA. have nahIM karuM. tA. 12 thI 15-6-58 : aMdherI cAMdIvalI phArmathI vihAra karI Aje aMdherI AvyA. nivAsa dAmodaradAsa karasanadAsane baMgale rAkhyo. aMtara traNa mAIla haze. ThekANuM bajAja roDa, brAhmaNapurI nAke, rAjasthAna sosAyaTI, basa sTenDa ane posTa oNphisa pAse. dAmodarabhAI dhoLakA pAse trAMsadanA vatanI che. raMbhAbahenanuM premapUrvakanuM AmaMtraNa hovAthI ane aMdherInA saMghanA AgevAnonA AgrahathI cAra divasano kAryakrama goThavyo. savAre ja khAdIbhavanavALA jerAjANIkAkA ane kAryakaro mahArAjazrIne maLavA AvyA. temaNe khAdInA vecANanA AMkaDA ApyA. bhavanonI sthitino khyAla Apyo. dilhI, kalakattA, muMbaI, madrAsa bhavano sudhAryA che. khAdIvecANanI kaLAnI keTalIka vigato paNa temaNe kahI. rASTrapatinI madada sArI che. lazkarI adhikArIo, paradezIo bIje khAdI vApare che. emanAthI pracAra thAya che. pradarzano pAchaLa 15 thI 20 lAkha rUpiyA kharca kare che. pachI temaNe vinobAjIne Apa maLyA kema nahi? ne mahArASTranA anubhavo vize pUchyuM. mahArAjazrIe enA khulAsAvAra javAbo ApyA. bahu premathI chUTA paDyA. tyArabAda vile pAlathI jANItAM sevikA maNibahena nANAvaTI ane emanAM bahena AvyAM hatAM. temaNe koMgresIonI truTio ane sarakAranI DhIlAza aMge keTalIka vAto karI. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 205
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 13-6-58 : Aje bapore AgevAna sahakAryakaronI miTiMga doDhathI traNa vAgyA sudhI rAkhI hatI. temAM bhAlanA prayogo, zuddhiprayogo ane ahiMsaka samAjaracanAmAM bahenonuM sthAna e vize ghaNI sArI carcAo thaI hatI. cAMdIvalIthI amRtalAla zeThanAM patnI vagere darzane AvyAM hatAM. sAMje muMbaI kaoNMgresa samitinA pramukha zrI ke. ke. zAha maLavA AvyA hatA. temaNe muMbaInI kaoNMgresanI sthiti ane dvibhASI vize vAto karI hatI. vAto cAlatI hatI tevAmAM ciThThI AvI ke zrI menananuM plena UtarI rahyuM che ethI teo pharI maLavAnuM kahIne gayA. caitanya karIne eka vRddha bhAI gaIkAle maLavA AvyA hatA. bapora pachI teo pU. nAnacaMdrajI mahArAjane maLavA gayA hatA. rAta rokAIne bIje divase pAchA AvyA ane bhAla naLakAMThAnI pravRttio vize ghaNI vAto sAMbhaLI. teo pahelAM jaina sAdhu hatA. ghaNA hoziyAra ane karmayogI hatA. eTale sevA karavAnI bhAvanA ghaNI. jainone A kema game ? eTale sAdhu veza choDIne A kAma karavA mAMDyuM. paNa paisA mATe saTTAno dhaMdho paNa karyo hato. sAtvika vRttinA che. hamaNAM vinobAjInA vicAra pramANe rahe che. banArasa pAse eka AzramamAM rahe che. temanI sAthe eka brahmacArI sevaka che. vinobAjIe temane jillAnA bhUdAna kAryakara nImyA che. tA. 14-6-58 : Aje brahmapurIthI vihAra karI aMdherI sTezana pAsenI jUnI rezaniMga oNphisamAM AvyA. aMtara be mAIla haze. dAmodarabhAInuM badhuM kuTuMba sAthe AvyuM hatuM. rastAmAM koMgresa maMDaLa samiti ane bIjAM jaina-jainetara bhAIbaheno svAgata mATe AvyAM hatAM. te maLyAM ane sAthe ja AvyAM. nivAse AvyA pachI mahArAjazrIe prAsaMgika kahyuM hatuM. mahAtmA gAMdhInA putra zrI maNilAla gAMdhInAM patnI zrI suzIlAbahena, temanA putra ane putravadhU, kizoralAla mazarUvALAnAM patnI zrI gomatIbahena mahArAjazrIne maLavA AvyAM hatAM. suzIlAbahena AphrikA rahe che ane maNilAla gAMdhInA mRtyu pachI 'inDiyana opiniyana' chApuM ane bIjI pravRttio calAve che. temanA dIkarAnA lagna hovAthI dezamAM AvyAM che. 206 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArASTrIyana bAI sAthe lagna thayAM che. bAIne dakSiNa AphrikAmAM pravezavAnI paramITa nathI maLatI eTale hamaNAM baMne daMpatI bhAratamAM ja raheze. suzIlAbahena pUnA, dilhI, AgrA vagere thaI muMbaI Avaze ane AphrikA jatAM pahelAM mahArAjazrIne maLI jaze. patravyavahArathI to temano paricaya mahArAjazrI sAthe che ja. mahArAjazrIe daMpatIne hasatAM hasatAM kahyuM dvibhASI rAkhajo. matalaba ke baMne ekabIjAnI bhASA zIkhI lejo . vagere kahyuM hatuM. tA. 15-6-58 : Aje savAre prathama vaikuMThabhAI mahetAnA gharanI mulAkAta lIdhI hatI. vaikuMThabhAI tabiyatane kAraNe havAphera mATe gayA che, paNa temanA putra ane putravadhUe AvakAra Apyo. amerikAnA elacI zrI gaganavihArI mahetA temanA bhAI thAya. Aje ATha vAge mAdhavadAsa amarasI hAIskUlamAM mahArAjazrInuM jAhera pravacana rAkhyuM hatuM. mukhya mahemAna sthAnika svarAjaya khAtAnA maMtrI zrI mANekalAla zAha hatA. prathama bALAonAM gIta bAda mahilA maMDaLanA pramukha kumArI subhadrAbahene prAsaMgika kauva bAda sthAnakavAsI jaina saMghanA sekreTarI zrI rUpacaMdabhAIe mahArAjano paricaya Apyo hato. tyArabAda mahArAjazrIe jaNAvyuM hatuM ke : bAvIsa varSe muMbaI AvavAnuM thayuM che. AjanuM pravacana mAtra sAMbhaLavA khAtara nahIM paNa samajavA mATe Apa sau AvyA cho. hajAro varSa thayAM bhAratanI e bhAvanA che ane te ahiMsAnI. e ahiMsA AkhA vizvane mArgadarzana ApI zake che. jyAM hiTalara pAke che tyAM sAthe gAMdhI paNa pAke che. e kudaratI balihArI che. ApaNe ghaNI vAra ApaNI AsapAsanAM dRzyo jo I zakatA nathI. gAMdhIjIe dakSiNa AphrikAmAM kAma karyuM tyAre ApaNA vaDalA jevA gAMdhIjIne bhAratamAM gokhalejI kheMcI lAvyA. huM A dRSTAMta eTalA mATe ApuM chuM ke mAnavajIvanamAM ahiMsA je kAma karI rahI che te samAjajIvanamAM keTalI upayogI thAya che ! teTalA mATe hajAro varSanI saMskRti che. tyAre ja mahApuruSa pAkI zake che. rAmacaMdrajInuM jIvana sau koI jANe che. gAMdhIjI maratAM maratAM paNa "he rAma bole che. dharmanAM karmakAMDa bhinna hoI zake paNa sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 207
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanAM tattvo bhinna hoI zake nahi. bhAla naLakAMThAmAM je prayoga thAya che te A dRSTie. dharmanAM traNa lakSaNa anukrame che - durgatimAM paDatAM rokI rAkhe tenuM nAma dharma. mANasa UMce javA mathato hoya che paNa rAga, dveSa, mAnamAyAno hUka tene pakaDI rAkhe che. temAMthI mukta karAve tenuM nAma dharma. manuSya prathamathI ekalavAyuM jIvana jIvavA TevAyelo hato. ahiMthI gherAyelo "huM duniyAno zahenazAha chuM. evI tenI mastI hoya che. paNa manuSya jyAre paraNe che tyAre tenI javAbadArI vadhe che. sAmAjika jIvana zarU thAya che. enI sAdhanAno upayoga tyAM karavAno hoya che. dharma pAmelA mANasanuM sAmAjika jIvana baMdhanakAraka lAgatuM nathI. mAbApane bALakono bojo lAgato nathI. bhinna bhinna vicAra hovA chatAM ekatAthI varte che. jevo vyaktino vicAra che tevo samAjano ane vizvano vicAra che. hamaNAM baheno paMcazIlanuM gAna gAI gayAM paNa ApaNe e vize jANIe chIe kharAM ? gharamAM paMcazIla che ? pati ane patnInA vicAromAM sAmya che? ekabIjAmAM zaMkA-kuzaMkA nathI ? raziyA, amerikA paNa ekabIjAnI sAme zaMkAthI jIve che. ethI koI prazna patato nathI. vizvAsa rAkhavo ja rahyo. tA. 16-6-58 : goregAMva aMdherIthI goregAMva AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro zAMtilAla caMdulAla desAIne tyAM 101 ghoDabaMdara roDa, rAmalAla phekTarI sAme rAkhyo hato. mahArAjazrInI sAthe pahelAM zAMtibhAI bhAvasAra rahetA hatA. temanA dIkarA ahIM rahe che. temanA atiAgrahathI AvatI vakhate temanA ghera jaI AvyA hatA. tA. 17, 18, 19-6-58 : pUrva malADa goregAMvathI malADa AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro mohana bhavana, daphatarI roDa upara rAkhyo hato. ratibhAI sarakhejI ane bIjA be bhAIo goregAMvathI AvI gayA hatA. pAdaramAM bhAI-bahenoe svAgata karyuM. mukAma upara AvI mahArAjazrIe prAsaMgika kahyuM hatuM. ghaNAM paricita, aparicita bhAI-baheno AvyA hatA. Akho divasa mulAkAtIonI laMgAra cAlu ja rahI hatI. bAlaMbhA, morabI ane saurASTranA ghaNA bhAI-baheno AvyAM hatAM. khUba bhaktibhAvathI vaMdanA karatAM hatAM. ahIMnA saMghamAM be pakSa jevuM che. 208 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM comAsuM karavAvALA sAdhu nAnAlAlajI mahArAja gaIkAle goregAMva mahArAjane maLavA AvyA hatA. temaNe upAzrayamAM Utaro ema kahyuM. mahArAje kahyuM : tamAre vize Arthika bAbatonI vAto Ave che. mAtAjI nimitte paisA bhegA karo cho to eno khulAso thaI javo joIe. sAdhu saMsthA pavitra saMsthA che. temAM saDo pesavo na joIe. mahArAjazrIe temane nAnAlAlabhAI kahyA eTale temaNe kahyuM nAnAlAlabhAI nahi nAnAlAla mahArAja kaho. pachI to temano gusso vadhyo. mahArAjazrI vAMse hAtha pheravatA rahyA. A bhAI bolatA rahyA. "paisA UgharAvuM chuM, ugharAvuM chuM ane ugharAvuM chuM. tamArI pAse AvuM tyAre nA pADajo. bIjAnA nyAyAdhIza thavA nIkaLyA cho. to tamArA ja nyAyAdhIza bano. sarvathA sau sukhI thAo bolo cho emAM to badhAnuM sukha AvI jAya che. tame koInI vAta sAMbhaLIne nyAyAdhIza banI jAva cho.' mahArAje kahyuM : bIjo savAla nathI. jo vAta sAcI hoya to ApaNe khulAso karavo joIe eTaluM ja kahuM chuM. paNa teo to garama thaIne ekataraphI ja bolya rAkhatA hatA. bIjI vAta sAMbhaLatA nahIM ane Ama eka saMsArI paNa A rIte nA bolI zake tevuM bolIne cAlyA gayA. mahArAjazrIne lAgyuM ke mArA vacanathI sAdhune - sAmI vyaktine - krodha thayo, eTalI mArI kacAza gaNAya eTale sAMjanuM bhojana choDI prAyazcitta karyuM. 19mIe pU. nAnacaMdrajI mahArAja goregAMvathI ahIM padhAryA. traNeya munio sAthe thaI gayA eTale ahIMthI borIvalI sAthe cAturmAsa mATe jaze. rAtre munizrI nAnacaMdrajI mahArAjanuM pravacana sAdhanAmAM ja rAkhyuM hatuM. temaNe harijano ane strIone pachAta rAkhyAM che. tenA pratyAghAta vize ane temanuM bahumAna karavA vize kahyuM hatuM. saMgaThana sivAya A jamAnAmAM cAlI zake nahi eTale badhAe saMgaThita thavuM joIe. nAta-jAta mUkI devI joIe. dharmamAM badhAM ja sarakhA che ema kahyuM. tA. 20-6-58 : borIvalI (pazcima) malADathI pravAsa karI borIvalI AvyA. aMtara be mAIla haze. Aje 5-15 miniTe prArthanA karI. pU. moTA gurudevano Aje sADA sAta vAgye borIvalImAM cAtumAsa praveza hato. poNA cha vAgye nIkaLyA. vacce eka ThekANe rokAvAnuM hatuM paNa Akhe raste jharamara jharamara varasAda cAlu ja rahyo sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM 209
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale sIdhA ahIM AvyA. gurudeva DoLImAM hatA. sAmAna aMbubhAI jIpamAM lAvyA hatA. korA kendra AgaLa borIvalIvAsIoe svAgata karyuM. tyAMthI sUtro bolAvatAM bolAvatAM mukAme AvyA. upAzrayanuM makAna ane tenuM kaMpAunDa vizALa che. eka bhAIno baMgalo sarakAre potAnA upayoga mATe laI lIdhelo. te khAlI karatA ja nahotA eTale kaMTALIne vecI nAkhyo. 65 hajAramAM saMghe lIdho pachI pradhAnone maLI khAlI karAvyo. sArI sagavaDavALuM ane ekAMta sthAna che. rAtre prArthanA bAda, saMtabAlajIe zuddhiprayoganI pUrvabhUmikA vize kahyuM hatuM. baheno paNa bhAga laI zake teTalA mATe prArthanA pravacana upAzrayamAM nIcenI osarImAM rAkhyuM hatuM. baheno-bhAIo sarakhAM ja AvyA hatA. bapore savA be vAgye vihAra karI ame korA kendramAM AvyA. saMsthAnA mukhya vyavasthApaka prANalAla kApaDiyA ane mArkaDabhAI TheTha upAzraya levA AvyA hatA. borIvalInAM ghaNA bhAI-baheno paNa sAthe AvyAM hatAM. prANalAlabhAIe sAthe pharIne badhuM batAvyuM. zabAlaya joyuM, jayAM marelAM Dhorane cIravAmAM Ave che. sUgavALA bhAI-baheno AvyA nahotAM. gAmaDAmAM marelA Dhorane DhasaDIne lAvavAmAM Ave che, tethI cAmaDuM bagaDe che. A loko upADIne lAve che. mAMsane bhaThThImAM nAkhe che eTale hADakAM judAM paDe che. mAMsa gaeNsaplAnTamAM nAkhe che. emAMthI saMsthAne battI maLe che. cUlA cAle che ane bhaThThI cAle che. hADakAMnuM khAtara thAya che. savA rUpiye maNa vecAya che. e hADakAMne vadhu zuddha karavAmAM Ave to bAra Ane zera. DhoranuM dUdha vadhAravA kAmamAM Ave che. enA kAnanA vALanuM raMgavAnuM braza bane che. zIMgaDAM ane kharImAMthI kaMIka cIja bane che - sarasa bane che. mAMsanuM khAtara bane che. gaeNsaplAnTanA kacarAnuM pANI khetaramAM jAya che. perAghAsa ekare eka lAkha ratala sudhI pahoMcyuM che. Aje kaoNlonIvALA Dhora Ape che. zabano badho mAla vecatAM 250 rUpiyA sudhI Upaja thAya che. AkhA kendramAM gesathI battIo, cUlA thAya che. tA. 24-6-58 : jogezvarI kAMdIvalIthI jogezvarI AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro kaMcanalAla vrajalAlane baMgale mANekabhuvanamAM rAkhyo hato. 210 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 25-6-58 : vile pAralA jogezvarIthI nIkaLI vile pAralA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro sAdhanA AzramamAM rAkhyo hato. tA. 26-6-58 : savAre savA ATha vAgye jAherasabhA thaI hatI. bapore sADA traNa vAge bahenonI sabhA rAkhI hatI. rAtre prArthanA pachI carcA thaI hatI. divase caMdulAla nANAvaTI garlsa hAIskUlanA prinsipAla sAthe zista mATe zuddhiprayoga aMge vAto thaI hatI. tyArabAda bapore hAIskUlanI chokarIo sAthe paNa vArtAlApa yojayo hato. ghATakopara cAturmAsa 20 juna thI 27-11-58 tA. 27-6-58 : vile pAralAthI pravAsa karI ghATakopara AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro navA upAzrayamAM rAkhyo hato. maNibahena nANAvaTI ane bIjI baheno tathA zAMtibhAI sAthe AvyA hatA. ghATakopara cAturmAsano bhavya itihAsa che. sane 1937mAM narmadA kAMThe raNApura munizrI saMtabAlajI sAdhanA mATe samauna ekAMtavAsa rahyA te daramyAna teozrIe je vAMcyuM, vicAryuM, ciMtana-manana karyuM tenA niSkarSarUpe paraMparAthI cAlyA AvatA rUDhigata niyamomAM teozrIe je pheraphAro karyA tenAM kAraNe sthAnakavAsI samAja khaLabhaLI UThyo. pariNAme saMpradAye temane saMghADA bahAra mUkyA. guru nAnacaMdrajIe ziSya tarIke saMtabAlajIne mukta karyA - karavA paDyA. upAzrayonA daravAjA munizrI mATe baMdha thayA. jo ke pravAsa vakhate gAmaDAmAM, kasbAmAM ane zaheromAM paNa ghaNe ThekANe teozrIne upAzrayamAM sthAna to maLatuM paNa jAhera paraMparAnI rIte cAturmAsanuM AmaMtraNa koI saMgha Apato nahi. muMbaI, ghATakoparano jaina saMgha krAMtikArI vicAro dharAvato hato. tenA kAryavAhako jamAnAne pIchANanArA ane hiMmatavALA hatA. temaNe vicAryuM ke munizrI saMtabAlajI jevA tejasvI, jaina dharmane ujALanAra, yuvAnone preraNA ApanAra, cAritryazIla saMtano lAbha prajAne kema na Apavo ? ane sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 211
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghe TharAva karI temane AmaMtraNa ApyuM. munizrI bhAla naLakAMThAmAM ja potAnI dharmapravRtti karatA hatA. paraMtu zahera ane gAmaDAMnA samanvayamAM mAnatA hatA. zaheranuM buddhidhana ane gAmaDAMno zrama ekabIjA sAthe joDAya to dharmamaya samAjaracanAno prayoga pUrNa kaLAe khIlI uThe. zaheranuM AmaMtraNa maLatAM saheje teo e svIkArI ghATakopara cAturmAsa padhAryA. cAturmAsane eka mahinAnI vAra hatI eTale ahIM traNa divasa pU. nAnacaMdrajI mahArAja sAthe rahyA. pachI badhA munio amRtalAla zeThanA cAMdIvalI phArmamAM AvyA. ahIM paMdareka divasa sAthe rokAyA. badhAne bahu saMtoSa thayo. muMbaInAM parAMno pravAsa karI cAturmAsa mATe pU. saMtabAlajI tA. 27-6-58nA roja ghATakopara padhAryA. kAntibhAInI lavAdI pramANe amAre navA upAzraye javAnuM hatuM paNa saMghanA bhAIono evo khyAla hato ke jUnA upAzraye laI javAmAM saunI saMmati che eTale navA upAzraye koI jAtanI taiyArI karI nahotI. vAta ema hatI ke mahArAjazrIne cAturmAsa karAvavA bAbata kArobArInA jUja sabhyono virodha hato. AgevAnone AnI koI darakAra nahotI kAraNa ke dareka praznamAM Ama to banatuM ja hoya che paNa mahArAjazrIne Ano khyAla Avyo hato ane pote to eka paNa vyaktino pratikAra virodha hoya te sthAnamAM nahIM UtaravuM evo Agraha hato. eTale cAturmAsa karatAM pahelAM saMghane samajAvyuM paNa hatuM paraMtu saMgha ema kaheto hato ke somAM cAra vyakti mAtra virodha karavA khAtara virodha karyA kare to tene tAbe kema thavAya ? emAM lokazAhI kyAM rahI ? e to saramukhatyArazAhI kahevAya. mahArAjazrIe temane samajAvyuM ke virodhI paNa ApaNo bhAI che. tene virodha karavAnA kAraNanuM samAdhAna ApavuM joIe ane chatAM nA mAne to samayanI rAha jovI. jo tene avagaNazuM to Aje eka virodhI che, kAle aneka vadhaze ane mane upAzrayano koI moha nathI. game te jagyA pasaMda karo. jyAM badhAM ja premathI AvI zake. A uparathI saMghe miTiMga bolAvI. carcAvicAraNA karI. saMghe eka bIjo navo vizALa upAzraya taiyAra karAvyo hato tyAM baheno dharma-karaNI karatAM hatAM. saMtabAlajIne A navA upAzraye utAro ApavAmAM koIno virodha na hato paNa te jarA dUra paDato hato. chevaTe saMghe lavAda nImavAnuM nakkI karyuM ane sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 212
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ lavAda je pheMsalo Ape te sthaLe saMtabAlajIno nivAsa rahe. emAM saMghanA sabhyo saMmata thayA. lavAda tarIke sarvodaya haoNspiTalavALA kAntibhAI zAhane sarvAnumatithI nImavAmAM AvyA. temaNe baMne pakSane sAMbhaLyAM. badhI bAjuno vicAra karI navA upAzraye utAro ApavAno cukAdo Apyo. navA upAzraye koI taiyArI karI nahotI. kharI rIte e bhAIoe samajavuM joItuM hatuM ke saMghanAM badhAM ja bhAIoe sarvAnumatithI paMca nImyAM ane teo kahe tema karavAnuM che eTale temanI salAha mujaba navA upAzraye ja UtaravAnuM che. tema chatAM te sthAna jarA dUra ane agavaDabharyuM lAgatuM hoya to sau bhAI-bahenoe ekatra thaI AkhA praznano vicAra karI lavAdane saMmata karI sthAna nakkI karavuM joIe athavA badalavuM joIe paNa sAmAnya rIte evuM bane che ke AgevAno mAne ke emAM zuM ? amo kahIzuM emAM sau AvI jAya che eTale Agale divase meM TeliphonathI pramukhazrIne A saiddhAMtika khyAla Apyo hato. temaNe kahyuM, kAMtibhAIne saMmata karI laIzuM, vAMdho nahIM Ave paNa kAMtibhAIne pUchatAM temaNe kahyuM ke, ghATakoparamAM jainomAM saMpa samAdhAna rAkhavA hoya to je cukAdo che te pramANe navA upAzrayamAM mahArAjazrIne utAravA joIe. A rIte mahArAjazrI navA upAzrayamAM UtaryA paNa AthI to lokono kacavATa khUba vadhI gayo. khAsa karIne bahenone bahu muzkelI hatI. temane A na gamyuM. bahenoe kahyuM ke cukAdAmAM lakhyuM che ke strIone muzkelI nA paDe te mATe saMtabAlajIne navA upAzrayamAM sthAna ApavuM. bahenone nimitta banAvyAM che to ame ja kahIe chIe ke amone muzkelI nathI. ame "poSA' vagerenI bIje vyavasthA karI laIzuM. saMtabAlajI jUnA upAzrayamAM Utare. amane navA upAzrayamAM koI bIka nathI. eTaluM kahIne teo aTakyAM nahi paNa saMghane Avedanapatra ApavA mATe sahIo levAnuM zarU karyuM. aDhIso sahIo laI saMghane ApI. upavAsa karavA paNa taiyAra thayAM. mahArAjazrIe sahune samajAvyAM ke ApaNe cukAdAne mAna ApavuM joIe. vaLI virodhI vyaktino hRdayapalaTo premathI ane tapa-tyAgathI karavo joIe. yuvAna varga gussAmAM hato ke kArobArIne lavAda karavAno adhikAra kyAM che ? janarala sabhAne pUchavuM joIe. lavAde ekataraphI pagaluM bharyuM che vagere kahyuM. mahArAjazrIe temane mIThAzathI kahyuM ke cukAdo bahu sAro che. mArI krAMti darekane na paNa game eTale darekane potAno svataMtra sAdhutAnI pagadaMDI pustaka - chaThuM 213
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhiprAya hoI zake. kAntibhAIe badhAmAM saMpa rahe te hetuthI bahenonuM nAma vAparyuM che. kharI rIte temaNe spaSTa vAta lakhI hota to sAruM hatuM paNa ApaNe ahiMsaka rIte mana parivartana karavAnuM che. bIje divase pravacana pUruM thayA pachI saMghapatie bahenonI arajInI vAta karI ane kahyuM ke ame janarala sabhA bolAvI che. kAntibhAI miTiMgamAM hAjara hatA. temaNe paNa khulAso karyo ke meM bahenono ullekha karyo che temAM mArI bhUla che. te badala mAphI mAguM chuM paNa mAro Azaya ghATakopara saMbaMdhamAM saMpa rahe te ja hato ane tethI mahArAjazrI ahIM ja rahe ane baheno sahIo vagere karIne AMdolana na jagAve. mahArAjazrInA manamAM ema hatuM ke lavAdamAM lakhyA pramANenA bhAvane vaLagI rahevuM. temAM divasanA jUnA upAzraye kAryakrama rAtanA nava vAgyA sudhI rAkhe ema jaNAveluM. vaLI ema karavAthI saMpa paNa raheto hato. paNa vyaktigata ahama tema karavA deto nahoto. moTA bhAganA lokonuM mAnavuM hatuM ke kAM to navA upAzraye ane kAM to jUnA upAzraye badho ja kAryakrama karavo. jethI thoDA virodhIo che temane khyAla Ave ane potAnI vAta paNa sacavAI jAya. 2-7-58 rAtre saMghanI janarala sabhA maLI. temAM saMtabAlane jUnA upAzraye utAravA, amane navA upAzrayamAM dharmakriyAo karavAmAM vAMdho nathI. e bAbatanI 202 bahenonA AvelA sahIvALA paTA upara vicAraNA thaI. A sabhAmAM kevo vaLAMka levo te aMge mahArAjazrIe be divasathI AgevAno sAthe carcA karI hatI. enI pAchaLano mahArAjazrIno bhAva e hato ke ghATakopara saMghamAM salAha, saMpa jaLavAI rahe ane virodhI vicAravALAone paNa premathI tapa-tyAganA sAdhanathI mataparivartana karavAnI bhUmikA UbhI thAya. mahArAjazrIe kahyuM ke, kAntibhAIno cukAdo suMdara che. temAM je lakhANa che te baMne pakSe mAnya karyuM che ane e lakhANa aitihAsika banaze. saMtabAle ATalI krAnti karI hovA chatAM saMtabAlane jaina sAdhu mAnyA eTaluM ja nahi tene upAzrayamAM UtaravAno adhikAra che ema kahyuM. lIMbaDI saMpradAya ke jaina kaoNnpharansane ahIMnA A prazna sAthe lAgatuM-vaLagatuM nathI. ghATakopara saMgha e rIte svataMtra che. krAMtipriya che. ATalI badhI moTI vAta hovAthI cukAdo pALavAthI ghATakopara ja nahIM bIjA saMghone paNa mArgadarzana maLaze. 214 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - cha
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ krAMtipriya sAdhuo mATe saDaka taiyAra thaze tema chatAM bahenonI arajI AvI che to tenA upara vicAra jarUra karavo joIe. temane khulAso paNa karavo, evo TharAva karavo ke badhuM sacavAI rahe ane tapa, tyAga dvArA virodhIonuM mana parivartana thAya. A badhuM samajAvyuM hatuM paNa sabhA maLI tyAra pahelAM to kAma ThIka cAlyuM paNa pachI koI kAraNasara ugratA AvI gaI. keTalAka AgevAno poNA agiyAra vAgye mahArAjazrI pAse AvyA. mahArAjazrI UThyA. te bhAIoe yuM ke "amAruM apamAna karyuM." A vAto sAMbhaLI mahArAjazrIne khUba du:kha thayuM. teozrIe be hAtha joDI kahyuM : mArA nimitte tamane duHkha thayuM te badala mAphI mAguM chuM. pharI pharIne kAntibhAInI mAphI mAgI. miTiMga to cAlu hatI. te bhAIone bolAvyA ke amArAmAMthI koIe tyAM javuM evo vicAra AvI gayo paNa chevaTe ema vicAryuM ke sAmA pakSane paNa sAMbhaLavo joIe ane kALa javA devo. tA. 3-7-58 : Aje mahArAjazrIne mauna hatuM. gaI kAle dUSita vAtAvaraNa jammu te badala upavAsa karyo hato. choTubhAIe paNa upavAsa karelo. savAramAM ja saMgha pramukha haribhAI dozI navA upAzraye AvyA. choTubhAI sAthe mahArAjazrI pAse upara gayA. haribhAIe gaLagaLA thaI jatAM kahyuM : mahArAjazrI ! gaIkAle rAtre mane UMgha AvI nathI. Ama to huM be miniTamAM ja UMghI jAuM chuM paNa krodha AvI gayo. bahu kharAba thaI gayuM. kAntibhAInI mAphI mAgI AvuM ema thAya che. eTale prathama ApanI salAha levA Avyo chuM. Aje sAMje maLavAno chuM tyAre mAphI mAgavI ane khulAso karI levo ema vicAruM chuM. jethI vAtAvaraNa sudharI jAya. choTubhAIne lAgyuM ke je zubha vicAra Avyo che tene tarata amalamAM mUkavo, emAM nuksAna nathI. divase koI khoTAM ghoDAM na gaMThAyA kare eTale teo banne tarata kAntibhAI pAse gayA. tyAM rAtre 7-30 vAgye banne pakSanA mukhya mukhya bhAIoe mahArAjazrI rUbarU maLavuM ane je kaMI banyuM che tenI dilagIrI vyakta karI saphAI karI nAkhavI ema nakkI thayuM. sAMje potAnI dIkarI bImAra hovAne kAraNe kAntibhAI nA AvI zakyA, paNa cImanabhAI ane jagubhAI, haribhAI dozI, kevaLacaMdabhAI, sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 215
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtrI bacubhAI, zAMtibhAI nyAlacaMda zeTha vagere maLyA. baMne pakSe potapotAnI bhUla badala mAphI mAgI. vAtAvaraNa sApha thaI gayuM. tA. 4-7-58 : Aje savAranI sabhA pachI saMdhanA bhAIo mahArAjazrIne maLavA AvyA ane salAha pUchI ke bahenonI arajI uparathI Apane jUnA upAzrayamAM lAvavA mATeno sarvAnumatie TharAva karyo che. have e TharAva TrasTIo ke je hAjara nahotA temanI anumati mATe mokalIzuM. traNa divasamAM javAba na Ape to eka patra pharIthI lakhI vinaMtI karIzuM ane chatAMya javAba nahi Ape to mahArAjazrI jUnA upAzraye padhAre temAM tamArI saMmati che ema mAnIzuM. A vidhi karyA pachI Apane vinaMtI karIzuM. mahArAjazrIe kahyuM ke barAbara che. pachI to tamAre mArI sAme satyAgraha karavo joIe ke huM kema nathI jato. baheno anumati levA jAya to tenI netAgIrI koI yogya vyaktie levI agara mahArAjazrInA mArgadarzana nIce prayoga cAlavo joIe ema carcA thaI. choTubhAInI salAha evI hatI ke upAzrayanI aMdara ja traNa traNa upavAsanI sAMkaLa baheno race. eka ja vyakti vadhu upavAsa kare to sAmI vyakti upara khoTuM dabANa AvavAno bhaya rahe che. vagere vAto karI. tA. 6-7-58 : rAtre bAra vAgyA sudhI mahArAjazrI jAgyA. prazna e hato ke munizrInA utArA bAbata matabheda UbhA thayelA hatA. 800 gharamAMthI phakta traNa ja mANaso virodhamAM hatA paNa mahArAjazrI eka paNa pratitIkAra virodhI hoya to javA taiyAra nahotA. sAthe sAthe bahumatIne anyAya na thAya tenI paNa kALajI rAkhe che eTale muzkelI rahe che. yuvAna varga ane baheno akaLAyAM che. vAtAvaraNa bagaDe nahi eTale keTalAka AgevAno ratilAla bahecaradAsa, chaganabhAI, nyAlacaMdabhAI, kAMtibhAI vagere AgevAno ekatra thayA. kUba vAto thaI. chevaTe nakkI thayuM ke jemano virodha che te TrasTIone maLavuM. nyAlacaMdabhAI bahAragAma javAnA hatA. temaNe A kAraNe TikiTa rada karAvI. tA. 8-7-58 : Aje bapore chaganabhAI sAthe mahArAjazrI mANekalAla zeTha ke jeo TrasTI che ane virodhI vicAra dharAve che temane tyAM padhAryA. virodhI vicAranA 216 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA bhAIo paNa tyAM hatA. ghaNI carcAo thaI. keTalAka khulAsA thayA. joke mahArAjazrI temane tyAM gayA te ghaNA lokone gamyuM nahi. mahArAjazrI pote tyAM jAya te barAbara nahi ema teo mAnatA paraMtu mahArAjazrIne mAna apamAnanI gaNatarI nahotI. saiddhAMtika bAdha na hoya tyAM sudhI virodhIono virodha ghaTADavA prayatna karatA hoya che. tA. 9-7-58 : - rAtre nyAlacaMdabhAI, chaganabhAI, ratibhAI vagere AvyA. temaNe divasanI kAryavAhIno khyAla Apyo. temaNe kAMtibhAIne samajAvyA hatA ke ATaluM nahi karo to samAjamAM bahu moTo asaMtoSa thaze. mahArAjazrIne to koI sthAnano Agraha nathI. chevaTe teo saMmata thayA. temaNe TrasTIo zrI maNibhAI, dhanajIbhAI, cImanabhAI sAthe TeliphonathI vAta karI lIdhI, kahyuM ke meM savAre pAMcathI rAtanA dasa sudhInI chUTa ApI che. mANekalAla zeThane rUbarU maLI AvyA. temaNe saMmati ApI paNa keTalIka zarato karI. mIrAMbahena ke bIjA reMTiyo upAzrayamAM nA kAMte, lAIbrerImAM kAMte. daza vAgyA pachI miniTa paNa na rokAya vagere vAto karI, je vAto viSTikArone rUci nahi. AgevAnoe mahArAjazrIne A badhI vAto karI. mahArAjazrIne zaratovALI vAta ThIka na lAgI. Aje reMTiyAno prazna uThAvyo, kAle bIjo uThAvaze. huM to mizana laIne Avyo chuM. rAjadvArI vAto paNa Ave, harijano Ave, kheDUto Ave, badhA ja prazno Ave. kAla UThIne kahe ke Ama nA karavuM ane tema nA karavuM. reMTiyo upAzrayanI aMdara nA kAMte te samajI zakuM paNa oTale besIne paNa nA kAMte te barAbara nahi. chevaTe mIrAMbahene pote kahyuM ke samAdhAna thatuM hoya to eTaluM huM sahana karI laIza. mahArAjazrIe viSTikAro sAthe cokhavaTa karatAM kahyuM ke badhuM vivekabuddhi upara choDe. tA. 10-3-58 : bapore nyAlacaMdabhAI, ratibhAI ane chaganabhAI AvyA. temaNe du:khapUrvaka vAtono sAra kahetAM jaNAvyuM ke (AmAM svamAna sacavAtuM nathI eTale amo evI salAha ApIe chIe ke jUnA upAzraye javAnI vAta paDatI mUkavI. kAMtibhAI saMmata thayA hatA paNa Ama karavuM ane Ama na sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 217
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavuM evI zarato apamAnajanaka che. A badhI vAto sAMbhaLI mIrAMbahena ugra thaI gayAM ne kahyuM roja samaya bagADo cho. have jhaTa nirNaya karI nAkho ne ? temane samajAvyAM ke badhuM samAjanA hita mATe karavuM paDe che. pachI to DhIlAM paDyAM ane ugratA badala mAphI paNa mAgI. rAtre sabhAmAM AgevAnoe nivAsano khulAso karyo. ame banato prayatna karyo paNa saphaLa thayA nathI. saMghanuM svamAna ane mahArAjazrIno siddhAMta sacavAya te rItano ame prayatna karyo che. AzA che ke pariNAma sAruM Avaze. badhAM bhAI-baheno zAMta rahe. koI jAtano uzkerATa na kare. chatAM eka bhAIe bolI gayAM, amAruM nAka kApyuM che. mahArAjazrIe bahu ja premathI vAto karI. virodhI vicAravALAne paNa temanA vicAra parivartananI taka ApavI joIe. e lokono mArA upara ghaNo pyAra che paNa ghaNA vakhatanuM paDyuM che, bahumatInuM svamAna sacavAyuM joIe ane virodhI vicAravALAnA hRdaya parivartana mATe jainatvane chAje tevA prayatna karavA joIe. Ama sabhAmAM gaMbhIratA prasarI gaI. uzkerATa ane garamI dekhAtAM hatAM paNa ratibhAI ane mahArAjazrInA pravacanoe suMdara asara karI. tA. 12-7-58 : rAtre saMghanA AgevAno mahArAjazrI rUbarU maLyA. ghaNI vAto thaI. saMgha pramukhe kahyuM : janarala sabhAe rIkavIjhezana mATe be vAra arajI karI che. have ame sabhA nahIM bolAvIe to e loko emanI meLe ja bolAvaze ane pachI 75 TakAnI bahumatIthI TrasTIone DisamIsa karI nAkhaze. ame caeNriTI kamiznarane e kAgaLo mokalI daIzuM. mahArAjazrInI salAha evI hatI ke tamo sabhA bharo, tene roko nahi paNa sabhA evI zAMtithI bharo ke tamAruM kAma dIpI UThe. tame dhArazo to loko zAMtithI kAma karaze. nahi to bUmabarADAthI roSathI kAma thaze. pariNAme jhaghaDo vadhaze. tA. 15-7-58 : Aje savAranA pravacana pachI bacubhAIe jAherAta karI ke je prazna carcAyA karato hato teno sukhada aMta AvI gayo che. TrasTIo ane lavAde 218 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLIne khuzIthI mahArAjazrI savAre pAMcathI rAtre 10 vAgyA sudhI rokAya tenI saMmati ApI che. have yuvAno akaLAya nahi. pahelAM A vAta hatI paNa te vakhate baMne pakSe ukaLATa hato. have zAMtithI patI gayuM che vagere vAto karI. mahArAjazrIe Akho prazna samajAvyo. sabhAmAM sArI asara thaI. lavAdanI saMmatithI ane lavAde paNa TrasTIone khyAla ApIne A pramANe divasano kAryakrama jUnA upAzraye karavAnI khuzIthI chUTa ApI ane traNe viSTikAroe e pramANe lakhANa paNa mahArAjazrIne ApyuM. jyAM sudhI lavAde khuzIthI chUTa na ApI, amuka amuka zarato jevuM kaheluM tyAM sudhI mahArAjazrI gayA ja nahIM. jayAre badhuM pUrNa thayuM tyAre ja gayA. moTA bhAganA lokone siddhAMtanI paDI hotI nathI. rAga-dveSa ja kAma kare che paraMtu mahArAjazrI je kaMI kare che te vicArIne, siddhAMtika rIte kare che. te badhuM dhIme dhIme sahune samajAvyuM. tA. 17-7-58 : mahArAjazrIne javA mATe jUnA upAzraya sudhIno rasto taiyAra thaI gayo. upara tADapatrIo bAMdhIne taiyAra thaI gayo. tA. 19-7-58 : Aje savAranA pravacana pachI sADA nava vAgye jUnA upAzrayamAM AvyA. bhAI-baheno moTI saMkhyAmAM sAthe hatAM. saraghasAkAre gIto gAtAM gAtAM praveza karyo. AvIne prArthanA bAda mahArAjazrIe kahyuM ke tamane badhAne saMtoSa thaze. vaLI sarvAnumatinuM tatva jaLavAyuM che. keTalAMkane je vAta Aje nahi samajAtI hoya te kAle samajAze. ApaNo mArga khAMDAnI dhAra jevo che. bahu dhIrajathI kAma levuM joIe, jethI virodha hoya te paNa savanumati thaI jAya. tA. 20-7-58 : Aje kSamApanA dina hato. be divasa pahelAM ja rArisabhAmAM mahArAjazrIe ullekha karelo ke bhale thoDAM paNa ApaNAM ja bhAIo. AnaMdanA divasomAM sAthe na bese tenuM mane duHkha che. jarUra paDe to huM temane tyAM javA taiyAra chuM. A uparathI saMghanA AgevAno temane tyAM gayA ane padhAravA vinaMtI karI. je temaNe svIkArI. gaI kAle ane Aje cImanalAla popaTalAla, mANe kalAla zeTha, narabherAma jhATakIyA, jagubhAI, maNibhAI, devajI dhanajIvALA, hIrAlAla turakhIyA vagere AvyA hatA. prathama saMgha pramukha haribhAIe badhAnI kSamA yAcI hatI ane kahayuM ke mANekalAla zeTha ja saMghapati sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ane pramukha thavAne lAyaka che. tyArabAda cImanalAla popaTalAle ane narabherAmabhAIe paNa kSamA yAcatuM pravacana karyuM hatuM. ekaMdare saMghamAM je phATaTa hatI te saMdhAI gaI ane sarvatra AnaMdamaMgaLa vataI gayuM. eka saMpathI saune saMtoSa thayo bIje divase kAMtibhAI paNa AvI gayA hatA, teo kahe meM krodha ane mAna nahi karavAnuM nakkI karyuM che. mahArAjazrInI 55mI janmatithi paNa saMghe judI ja rIte UjavI. bhAla naLakAMThAnA 55 kheDUtone potAne AMgaNe AmaMtrI bhAla naLakAMThA kheDUta maMDaLane te vakhatanA paMcAyata pradhAna ratubhAI adANIne haste 55 hajAra rUpiyAnuM dAna ApyuM ane bIjI rakama vadhI tenAthI bahenonA udyoga mATe mAtRsamAjanI sthApanA karI. Ama ghATakoparanuM cAtumasa yazasvI ane yAdagAra tathA samAjaghaDatara mATe anokhuM banI gayuM. cAtumasanI vadhu vigato : 9 thI 10 ratnacaMdra jaina kanyAzALAmAM zrInAthajInA pramukhapade meLAvaDo hato. tyAM AmaMtraNa hovAthI gayA. Aje jAdavajI modI mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. baporanA 4-15 thI pa-30 sudhI ahIMnI gurukula hAIskUlamAM jAhera pravacana rAkhyuM hatuM. vidyA ane vinaya upara kahyuM hatuM. tyArabAda praznottarI thaI hatI. vidyArthIone bahu AnaMda Avyo. tA. 29-3-58 : Aje aMbubhAI, phalajIbhAI, kacchathI gulAbabhAI dhoLakiyA, maganabhAI sonI, kuMvarajIbhAI ane dharamazIbhAI AvyA. nayA aMjAra vize thoDI vAto thaI. khAMbhaDA aMge paNa thoDI vAto thaI. Aje ghaMTolI sarvodaya vidyAlayanA 22 vidyArthIo mahArAjazrInI mulAkAte AvyA. bapore jamIne muMbaI jovA gayA. rAtre AvI gayA. bIje divase temanI samakSa eka kalAka pravacana karyuM. mukhya prazna naI tAlIma ane bhAla naLakAMThA prAyogika saMgha tathA bhUdAna kArya dezanI paristhitimAM kaI rIte upayogI thAya te samajAvyuM hatuM. tA. 30-7-58 : nayA aMjAranA prazna aMge Aje bapore 4-00 vAge kacchanA kAryakaro, aMbubhAI, phUlajIbhAI, nAyaba pradhAna premajI bhavAnajI ane bhavAnajI arjuna khImajI mahArAjazrInI rUbarUmAM maLyA. sAta vAgyA sudhI beThA. badhI 220 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAjunI vicAraNA karI mahArAjazrIe Agraha rAkhyo ke makAna mAliko karatAM kheDUtonuM sthAna prathama hovuM joIe. premajIbhAInuM dRSTibiMdu evuM hatuM ke 1956mAM plAna nakkI thaI gayA. kAryavAhI ghaNI AgaLa gaI che eTale prathama makAna mAliko tarapha jovuM joIe. mahArAjazrIe navA mUlyono vicAra karavA kahyuM hatuM. tA. 1-8-58 : Aje kacchanA nayA aMjAranA prazna vize trIjI beThaka maLI. nAyaba pradhAna premajIbhAI, bhavAnajIbhAI, gulAbazaMkarabhAI, maganabhAI, aMbubhAI, phUlajIbhAI vagere hatA. mahArAjazrIe premajIbhAIne ekAMtamAM bolAvI thoDI vAto karI hatI. gaIkAle pote mutsadI zabda vAparyo te badala kSamA yAcI. premajIbhAI lAgaNIvaza thaI gayelA. Aje vAtono Tona badalAI gayo hato. premajIbhAIe kahyuM skima thaI che te barAbara thaI che. pramukha tarIkenI mArI javAbadArI che. prA. saMgha moDo jAgyo. A badhuM chatAM mane vAta gaLe nathI UtarI. chatAM Apa je rIte kaho te rIte karavA ame taiyAra chIe. mahArAjazrIe kahyuM : huM kahuM tema nahIM paNa tame badhA maLIne kaMIka toDa lAvo. chevaTe ema nakkI thayuM ke vADIo khAlI na karAvavI e jAya che. paNa koI saMjogamAM tema nA bane to gaNotiyAne bIje vasAvavA pUrepUrI madada karavI. A pachI thoDuM lakhANa thayuM. premajIbhAI Ane sudhArIne pArka karaze. chApA mATe kaMIka lakhaze. A rIte atyAre to A praznano sukhada ukela Avyo che. tA. 10-8-58 : Aje vizva vAtsalya prAyogika saMghanI niyAmaka samitinA sabhyonI miTiMga maLI. kArobArInA nAmo nakkI thayA. baMdhAraNa chApavAnI maMjUrI apAI. Aje rAtanA cAlIsagAmanI sabhAmAM gayelA. mATaliyA, navalabhAI, aMbubhAI ahIM AvyA. tA. 15-8-58 : Aje svAtaMtrya dina hato. ghATakopara koMgresa samiti taraphathI dhanajI devajI rASTrIya zALAmAM dhvajavaMdana bAda mahArAjazrInuM pravacana rAkhyuM hatuM paNa varasAda paDato hovAne kAraNe saMdezo mokalAvyo hato. tA. 16-8-58 : rASTrIyazALAnI bahenoe raMgoLI kADhelI te jovA temano Agraha hovAthI mahArAjazrI gayA hatA. bahenoe khUba kalAtmaka rIte raMgoLI sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 221
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagere suzobhana karyuM hatuM. rAtri sabhAmAM Ano ullekha paNa karyo hato. tA. 17-8-58 : amadAvAdanA tophAno nimitte bhAla naLakAMThA prAyogika saMgha taraphathI harijana AzramamAM zuddhiprayoganI zarUAta thaI. kurezIbhAIe nava upavAsathI zarUAta karI. sthaLa ane nAma mATe kAryakaro ahIM mahArAjazrI pAse hatA tyAre e ja vicAra Avelo. teno ja amala thayo te jANI ghaNo AnaMda thayo. parIkSitabhAIe kahyuM, AvA kAma mATe A sthaLathI bIjuM kayuM sAruM hoI zake? Aje tAra Avyo ane teno tArathI javAba Apyo. amadAvAdamAM have khAMbhI satyAgraha zarU thayo che. tA. 15-9-58 : Aje mIrAMbahenanAM bhajano jaina yuvaka maMDaLanA Azraye paryuSaNa parva vyAkhyAnamALA aMge hatAM. eTale khetANInA sAthe mIrAMbahena gayAM, sAthe kurezIbhAI paNa gayA. tA. 16-9-58 : Aje dhanabAdavALA bhagavAnadAsa caMcANI zeTha mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. tA. 20-9-58 : tA. 20mInI rAtre ja savAranA upavAsanI jAherAta thaI. lokomAM sannATo bolAI gayo. ulaTA-sUlaTI vAto cAlI. ThIka thayuM ke rAtre praznottarI jamIna prazna upara ja cAlI eTale keTalAMka khulAsA thayA. lokone eka ja vAta ke mahesUla nA bhare, dAMDAI kare to jamIna jAya. vaLI korTamAM pheMsalo Ave pachI upavAsa karo to dAMDAIne Teko ja maLe. samAjamAM AjanuM je khoTuM mUlya che te ja loko jIve e svAbhAvika che. gaNotiyA bhUle paNa zeThe bhUla karI. ATalA badhA kamAyA tenI koI vAta nahi kare. chelle sudhI mahesUla bharyuM pachI kharAba saMjogomAM na bharAyuM to jamIna jhUTavAya ja ema mAne. mahArAjazrIe samajAvavA prayatna karyo. tA. 21-9-58 : - AjathI navAM mUlya sthApavA mATe mahArAjazrInA anizcita mudatanA upavAsa zarU thayA. jAhera nivedana lakhAvyuM. emAM janatA, jamInadAra, sarakAra ke kAryakaro kheDUtone roTalo raLavAnuM sAdhana ApI nizcita banAve evuM bane to praznanuM samAdhAna thAya. 222 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aje Akho divasa mahArAjazrIe ratibhAI, haribhAI, prahlAdabhAI vagere mukhya mANasone navAM mUlya aMge samajaNa ApI. vAta gaLe UtarI ane ratibhAIe rAtre jAherasabhAmAM suMdara samajUtI upavAsa aMge ApI. tA. 22-9-58 : Aje ane gaI kAle be divasa mahArAjazrIne zaradI rahI. mAthuM du:khyA karyuM. TapAla lakhI, vAMcI. tA. 23-9-58 : Aje ThIka rahyuM. hamaNAM prArthanA ja be vakhata rAkhI che. baMne kAryakrama baMdha che. rahevAnuM navA upAzrayamAM ja rAkhyuM che. enImA lIdho, paNa kaMI ja nIkaLyuM nahi. rAtre zaradI sArI rahI. tA. 24-9-58 : Aje pharIthI enimA lIdho. ghaNo kacaro nIkaLI gayo eTale sAruM rahyuM. mulAkAtIo to cAlu ja hoya che. Aje kAMdAvADI saMghanAM 45 baheno darzane AvyAM. temane upavAsa vize khyAla Apyo ke sAmAjika mUlyo mATe tapa thavuM joIe. mahAvIra svAmInA jIvanamAMthI sAmAjika tattvo kahI batAvyAM. rAtre lagabhaga savA dasa vAgye aMjArathI narasiMhabhAIno kaoNla Avyo. jaNAvyuM che ke gulAbazaMkarabhAIne laIne aMjAra Avyo. kAnajIne kuMvarajIbhAIne maLyo. kAnajIe kahyuM mAre dubaI javuM nathI. vaLI meM 12 ekara jamIna kheDavA rAkhI che. cha ekaramAM kapAsa, cha ekaramAM maga karyA che. pAchotaro varasAda che eTale bIjuM maLaze. mane have roTalAnuM sAdhana maLI gayuM che, saMtoSa che. mahArAjazrI pAraNAM kare. bIjuM satAdhAra karIne cAra mAIla dUra eka Dema che. tenI u52 300 ekara jamInamAM sahakArI khetI maMDaLI UbhI thaI che. tenA pramukha kAMtibhAI aMtANI, kaoNMgresa pramukha che. temaNe kahyuM kAnajI dasa rUpiyAno zaeNra le. eTale ame game tyAre dAkhala karavA taiyAra chIe. bI, baLada, haLa vagere sAdhano paNa ApIzuM, joIe teTalI jamIna kheDe. cha phUTe mIThuM pANI maLe che. DemamAM 13 phUTa pANI che. A uparathI kAnajIne roTalAnuM sAdhana maLI rahyuM che to mahArAjazrI pAraNAM kare, ema ahIM beThela kaccha prA. saMghanA pramukha zrI gulAbazaMkarabhAI kaoNMgresa pramukha aMtANI vagere baMne bhakta che. meM kahyuM kAnajInI sAthe vAto to kare, kAnajI nahi Ave teNe kAgaLa lakhI ApyA che. vaLI sosAyaTIvALA paNa lakhI Ape che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 223
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM A badhI vAta mahArAjazrIne karI. mahArAjazrIe vicAryuM ane kahyuM. A rIte to ApaNo saMkalpa pUro thAya che mATe pAraNAM karavAmAM kAMI vAMdho nathI ane tarata meM tArathI bhUja, aMjAra ane kurezIbhAIne khabara ApyA. narasiMhabhAIne kahyuM, gADImAM AvavuM hoya to paNa AvI zako cho. tA. 25-9-58 : - savAranA prArthanAmAM bhAI-baheno AvyAM. temaNe A pAraNAM karavAnA samAcAra sAMbhaLyA. badhAnAM AnaMdano pAra na rahyo. kUdavA lAgyAM. camatkArika vege zahe2mAM vAta phelAI gaI. mahArAjazrIe kahAM A praznamAM amRtalAlabhAIe khUba mahenata karI che eTale pAraNAM mATe temane tyAM jaIza. bIjA zAMtibhAI kAnajIe khUba mahenata karI che eTale temane tyAM jaI AvIza. bIjA koI Agraha nA rAkhe. ratibhAI becarabhAIe phaMDanuM lakSyAMka pUruM karavA sau prayatnazIla thAya tema vinaMtI karI. temaNe kahyuM baheno je kAme lAgI che tene meM Aja pahelAM kadI joyuM nathI. ghera ghera mATuMgA, dAdara badhe phare che. bhAIo eTalo utsAha batAve to kAma pUruM thaI jAya. tA. 26-9-58 Aje mahArAjazrIne mauna hatuM chatAM manubena gAMdhI maLavA AvyAM. temane paMDitajI (javAharalAla naheru)nI sUcanAthI zikSaNakhAtAe zALAomAM gAMdhIjInA vicAro rajU karavA mATe sUcavatAM nIkaLyAM che. baporanA khaMDubhAI desAI AvyA. temaNe amadAvAdanI paristhiti vize vAto karI. tyArabAda sAMjanA jIvarAja mahetA maLavA AvyA hatA. mahArAjazrIne mauna hatuM eTale lakhIne vAto karI. saurASTranI be baheno je dIkSA levAnI hatI te paNa darzane AvI. durlabhajIbhAI hatA. temaNe dIkSA karatAM hamaNAM bhaNavA ane rAha jovA kahyuM. tA. 2-10-58 : Aje rASTrIya zALAmAM gAMdhI jayaMtI nimitte jillA koMgresa ane ghATakopara koMgresa taraphathI mahArAjazrInuM pravacana 9 thI 10 vAge rAkhavAmAM AvyuM hatuM. khAdI ane grAmodyoga pradarzana paNa yojAyuM hatuM. tyArabAda yuvaka maMDaLa taraphathI bhATiyA vADImAM savA dasa vAge pravacana hatuM. baporanA be vAge surendrajI ane paramAnaMda kApaDiyA maLavA AvyA hatA. surendrajIe ghaNI suMdara vAto karI. temane eTabaoNmba ane hiMsaka 2 24 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ : zasro mATe ghaNuM duHkha hatuM. tenAthI je hiMsA thAya che enA nivA2Na mATe AmaraNAMta anazana karavuM ane mukta mane samajaNapUrvaka vizvazAMti arthe deha choDavo, evo vicAra karelo. paNa mitronI salAha levI e paNa sAthe rAkheluM. rAjagopAlAcArInI salAha nA AvI. zrama karatAM karatAM jiMdagI kharcavI. vinobAjInI salAha paNa nA AvI, chevaTe nAthajIe kahyuM H teM vicAra karyo che to ka2, paNa ema kahevAmAM prasannatA nahotI eTale surendrajIe pharI pUchyuM. tyAre temaNe anicchA batAvI. mahArAjazrIe paNa potAnA vicAro darzAvelA. (1) mANasa hiMsA joIne rahI ja nA zake. jIvI ja na zake, evI sthiti prApta thAya, to to ekAMtamAM besIne koIpaNa jAherAta karyA sivAya aNasaNa kare. (2) jo jagatamAM jAhera karIne e karavuM hoya to tevI vyaktie AMtararASTrIya sthAna meLavyuM hoya ke jethI tenI asara vyApaka thAya. A be jo nA hoya to balidAnonI eka sAMkaLa racI te dvArA kAma cAlavuM joIe. surendrajIe ahiMsAnI philasUphI ghaNI sArI carcI. temaNe kahyuM, balidAna sivAya ahiMsAno vicAra phelAto nathI. za2I2nA preraka baLathI ja hiMsA janme che. AtmAnA prerakabaLathI ahiMsA janme che. mANasa badhuM choDavA taiyAra thAya che. zarIra choDavA taiyAra thato nathI. svamAnabhaMga thAya, hiMsA thAya, game te thAya paNa jIvavuM. e jIvanathI hiMsA janme che. eTalI baoNmbanI zakti che. temaja zakti zuddha mananI che. sainika laDavA jAya che tyAre balidAna ApavAnI taiyArI sAthe jAya che. ApaNe sAmAne mArIne nahi paNa marIne mAravA icchIe chIe. matalaba ke tenA aMtaramAM paDelI hiMsAne balidAna dvArA dUra karavA icchIe chIe. vagere vAto cAlI. navathI poNA dasa temanuM pravacana pUruM thayA pachI mahArAjazrInuM pravacana rahyuM hatuM. tyArabAda mahArAjazrIne bAlakanajIbArImAM gAMdhIjI vize vArtAlApano kAryakrama rAkhyo hato. tyAM gayA hatA. baporanA prabhAkara paDiyA maLavA AvyA. temaNe koI ThekANe moTAI mATe mAnapatra nahi levAnI mahArAjazrI pAse icchA vyakta karI. vi.vA. prA. saMghanA mukhya bhAIo mahArAjazrIne rUbarU maLyA. strIonA gRhaudyoga mATenI jagyA aMge vicAraNA karI. AzramanI sAme maNilAla dhanajInI je jamIna che tyAM sudharAI bagIco banAvavA mAge che paNa A vicArathI loko nArAja che. kA2Na ke sArvajanika bagIco thAya to guMDA vagere asAmAjika tattvonA lokono aDDo jAme. tene badale e jagyAmAMthI amuka bhAga gRhaudyoga mATe maLe ane bAkIno bALako, baheno mATe ramatagamatanuM sthAna bane to badhI rIte uttama thAya. A aMge prayatna karavA vicAryuM. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 225
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 6-10-58 : jhAlAvADI jaina yuvaka saMghanA sabhyo mahArAjazrInA darzane AvI gayA. Aje mahArAjazrIne upavAsa hato. prAyazcittano upavAsa hato. temaNe bahu jAherAta karI nahotI. baMne bhAIo pUchatA hatA ke zAno upavAsa che? paNa mahArAjazrIne mauna hatuM eTale hasatAM hasatAM vAto karatA hatA. mIrAMbahene bahu Agraha karyo eTale kAgaLamAM lakhyuM. ahIMnA phaMDano chello divasa hato. prayatna pachI zAMtithI durlabhajIbhAI vagerenA pravacano phaMDa pUruM karavA aMge thayA. sAmAnya rIte lavAdanI anumatithI rAtanA dasa vAgyA sudhI A upAzrayamAM rahevuM evuM nakkI thayuM che. mahArAjazrI enuM barAbara pAlana kare che. Aje samaya thaI gayo paNa vAta phaMDanI cAlatI hatI. eTale pote UThe te barAbara nahotuM eTale aDadho kalAka moDuM thayuM. enA prAyazcittarUpe upavAsa karyo. jhINAmAM jhINI vAtanI jIvanamAM keTalI kALajI rAkhe che teno namUno hato. tA. 8-10-58 : Aje zrImad rAjacaMdranAM dIkarI mahArAjazrIne maLavA AvyAM hatAM. ghaNI vAto karI. ghaNAM namra ane vivekI lAgyAM. temanuM kuTuMba mATuMgAmAM rahe che. tA. 19-10-58 Aje bhAlamAMthI kheDUta bhAIo AvavAnA hatA eTale huM, haThIsIMgabhAI, narendrabhAI vagere vahelA gADImAM dAdara gayA. teo dAdara sTezane Utaryo ane muMbaI javA mATe be khAnagI baso darekanA rojanA so rUpiyA lekhe bhADe rAkhI hatI. temAM sau ghATakopara AvyA. vahelAM vahelAM jamIne saue be moTaromAM muMbaI javA nIkaLyA. pa8 bhAIo hatA. temAM 13 strIo hatI. sau prathama Are kendra joyuM. menejarane maLyA eTale teNe vagara TikiTe jovA dIdhuM. nahIM to jaNa dITha 4 AnA TikiTa hoya che. bAra vAgyA sudhI khulluM hoya che. tyAMthI korA kendra gayA paNa bapora hovAthI rizeSa hatI eTale bahArathI joyuM. sAbu kAma jovA maLyuM. tyAMthI borIvalImAMthI thoDuM phUTa laI kAherI guphA jovA gayA, borIvalIthI cha mAIla dUra che. bahu suMdara dRzya jotAM jotAM moTaromAM guphAoe pahoMcyA. kAla karatA sArI nathI paNa ekaMdare cArebAju pahADo ane vanarAjI suMdara lAgatI hatI. sauthI uparanA DuMgarA uparathI suMdara dRzya lAgatuM hatuM. Aje ravivAra hato eTale pArasI bhAI-baheno ane bIjAM ghaNAM ujANIe AvyAM hatAM. teo 226 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgIta gAtAM hatAM. amArAmAMthI adesiMgabhAIe lokagItano temane kAryakrama Apyo temane khUba gamyo. guphAo ghaNI che. upara pANInI vyavasthA che. tyAMthI gAMdhIpArka AvyA. UMcA TekarA upara eka ghummaTavALuM sthAna banAvyuM che. cArebAju lIlotarI dekhAya che. sAme dariyo dekhAya che. tyAMthI pUzrI nAnacaMdrajI mahArAjanA darzane gayA. temaNe saMtabAlajInA ghaNAM vakhANa karyAM. kyAMka matabheda che te paNa jaNAvyuM. tyAMthI vihAra sarovara jovA gayA paNa sAta vAgI gayA hatA. zanivAra hato eTale lokonI ThaTha paNa jAmI hatI eTale joyA sivAya pAchA AvyA. rAtre sau jamyA. tA. 20-10-58 : savAranA ATha vAge nIkaLyA. rANIbAgamAM jAnavaro joyAM. tyAMthI pAlavA gayA. pAlavAthI myujhiyama AvyA paNa myujhiyama somavAre baMdha rahe che. macchaghara baMdha hatuM. dhArAsabhA baMdha hatI eTale khAvA mATe lADavA lAvelA tenuM ahIM bhojana karyuM. ahIM bhalagAmaDAthI pAMca kheDUto AvelA te maLI gayA. teo sAthe sacivAlaya joyuM. ame premajIbhAIne maLyA. teo ratubhAI adANIne maLyA. khAdI grAmodyoga bhavana joyuM. tyAMthI copATI thaI bAbulanAtha maMdiranAM darzana karyA. tyAMthI naherU pArka jovA gayA. bANagaMgA paNa joI AvyA. heMgiMga gArDana joI eroDrAma AvyA. sAMtAkrujha eroDrAma bahu sAruM che. vimAno caDhatAM, utaratAM joyAM. vihAra jovAnI icchA hatI paNa moTara bhADuM vadhu mAgyuM eTale baMdha rAkhyuM. rAtre pAchA AvyA. sau jamyAM. tA. 21-10-58 : Aje savAre nava vAge zrI ratubhAI adANInA hAthe bhAlanA 63 kheDUta pratinidhiono sanmAna 55,555nA ceka arpaNavidhi kAryakrama thayo. suMdara meLAvaDo thayo. ratubhAI bhAlanI pravRtti mATe suMdara bolyA. aMbubhAIe cekanI mUkela suMdara peTI svIkArI. phUlajIbhAI ane teo vaLatAM ghaNuM sAruM bolyA. haribhAI dozI, durlabhajIbhAI, cImanabhAI prA. saMghanA pramukha ratibhAI mahetA vageree prAsaMgika pravacana karyA. baporanA kheDUto sAthe lokazAhI surakSA, gAmaTukaDIo vagere aMge sArI carcAo thaI. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 2 27
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 23, 24, 25-10-58 : kacchanA devajIbhAI jaina che. mahArAjazrInI pravRtti jaina dRSTi pramANe barAbara che. tene teo zAstronI rIte meLa pADI de che. teo muMbaInA judA judA upAzrayamAM sAdhu-sAdhvIone maLyA. carcA karI ane saMtabAlajI kyAM bhUla kare che te jANIne tenA javAbo ApyA. A uparathI saMtabAlajI jaina sAdhu nathI. ghATakopara saMgha mithyAtva che. evI TIkAone lIdhe eka carcAsabhA jevuM yojavA vicAryuM. jethI keTalIka gerasamaja dUra karI zakAya. vi.vA. prA. saMghanA upakrame A carcA goThavI. aMbubhAIe maMDANa sAruM karyuM. lokoe sAro rasa lIdho. eka divasa gurukuLa hAIskUlanA prinsipAla vinubhAIe sAro bhAga lIdho hato. - trIje divase prA. saMgha ane koMgresa judA zA mATe ? e viSaya upara aMbubhAIe suMdara rIte samajAvyuM hatuM. tA. 17-11-58 thI tA. 21-11-58 : cAra divasa bhAla naLakAMThAmAM cAlatI judI judI pravRttionI miTiMgo hatI eTale kAryakaro, sabhyo vagere AvyAM hatAM. sArI carcAo thaI. mahArAjazrIe prayoganI niSphaLatA, saphaLatAno AdhAra kAryakaro upara che ema jaNAvI nirAzA AvI hoya to spaSTa karavA jaNAvyuM. enA uttaramAM badhAMe nirAzA nathI ema jAhera karyuM. zakti mujaba kAma karyuM jaIzuM enI khAtrI ApI. sANaMda grupa jarA judI rIte kAma che eTale kadAca tyAM muzkelI UbhI thAya. tA. 27-11-58 : Aje cAturmAsa vidAya samAraMbha bahu sArI rIte ujavAyo. moTI saMkhyAmAM bhAI-baheno vageree vidAya ApI hatI. 228 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtabAla vicAra kaNikAo * rAjakAraNane dharmathI kevI rIte juduM pADuM! jema ApaNA zarIramAM judAM judAM aMga che, tema rAjya paNa samAjanuM eka aMga che, ane e aMgane juduM pADIe to kacaro bharAI jAya che. * kheDUta maMDaLa dareka prajAnuM che. te saiddhAMtika vicAre che ane gAmaDAnI netAgIrI lAvavI hoya to gAmaDAnuM svarAja prathama lAvavuM joie. darekane nyAya ane roTalo maLe to ja gAmaDAnuM svarAjya Ave.. (tamAruM) maMDaLa jo nItinA pAyA upara UbhuM haze to tenA siddhAMto kadI maranAra nathI. * sAraMgapura prazna e maMdirano prazra hovAthI mArA manamAM bevaDI ciMtA hatI. Aja sudhI dharmasaMsthAo pAsethI preraNA meLavI AcaraNa karatA hatA. have AjanI paristhitimAM ghaNo pharaka paDayo che. enuM prAyazcita eka dharma saMsthAnA sabhya tarIke mAre levuM joIe. * sArvajanika pravRtti mATe sahakArI pravRtti khIlavavI paDaze. have phaMDaphALAthI pravRtti nahIM cAle. paNa sahakArI pravRtti dvArA nANAM UbhAM karavAM paDaze. * cAritryabhraSTa lokone ApaNI saMsthAmAM eka kSaNa vAra paNa sthAna na hovuM joie. * "sabase UMcI prema sagAI' - e prema kevI rIte saphaLa thAya? roTalo premathI maLe, tame UMDA gAmaDAMmAM raho cho, duHkhamAM paNa sukha mAno cho, e joine AnaMda thAya che. utsAha paNa thAya che. bhAratamAM AvAM gAmaDAMmAM rahelI prajAya che, te ja enI vizeSatA che. mAravADI munio ane mane thayuM ke, eka to ame tyAga karAvIe chIe, tapa karAvIe chatAM ATalI badhI bhakti ane utsAha kema thAya che. nahIM to loko amArAthI dUra bhAge. paNa tame A rIte varto cho emAM bhagavAnanI icchA haze. tapa ane tyAga tarapha vaLIzuM tyAre ApaNuM kalyANa che. tame prema - bhakti batAvyAM tenI amArA mana para UMDI chApa paDI che. eka ja prArthanA ke tame bhakti ane tyAga be TakAvI rAkho ane jagatamAM je sArAM kAma thai rahyAM che temAM tamAro hisso noMdhAvo. (DAyarImAMthI) dIpaka prinTarI amadAvAda-38OO01.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaja che. bannenA guNo ekabIjAne upayogI che. jo teo judAM judAM raheze to bannene muzkelI paDaze. koI pragati nahIM karI zake. eka bIjAnA pUraka banIne ja ApaNe pragati karI zakIzuM ane deza ane duniyAne mArgadarzana ApI zakIzuM. hAIskUlamAM vidyArthI bhAI-bahenonI sabhA thaI temAM nAgarikoe paNa sArI hAjarI ApI hatI. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke Aje je zikSaNa cAle che tenAthI koIne saMtoSa nathI. bApue naI tAlImanI vAta karI paNa e naI tAlIma koNa amalamAM mUkaze ? sarakAranuM e gajuM nathI. zikSako, vAlIo, vidyArthIo ane sarakAra sAthe maLIne prayatna karaze to naI tAlIma jarU2 amalamAM Avaze. bapore mahilA maMDaLanA Azraye bahenonI sabhA rAkhI hatI. temAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke bahenomAM apAra zakti che paNa Aje e ghareNAM gAMThAM ane lUgaDAM lattAnI TApaTIpamAM gUMgaLAI gaI che; strIo strIone halakI cItare che. nAnapaNathI ja bALaka-bAlikAnA bheda sarje che. tamo badhAM A vAtane samajo ane tamA2A saMtAnone evA saMskAra Apo ke je bhAratanuM navanirmANa kare. tame dharmapatnI kahevAo cho to pati nItithI vyavasAya kare che ke kema ? tenI paNa cokI rAkho. vagere kahyuM hatuM. bIje divase rAtre meDikala yuniyananA Azraye sabhA thaI hatI. ahIMnA DaoNkTarone uttejana maLe to AdivAsI prajAmAM kAma ka2vAnI tIvra icchA vyakta karI hatI. mahArAjazrIe AyurvedanuM rahasya samajAvyuM hatuM. navApuranI janatAe khUba bhakti batAvI. mahArAjazrInA pravacanoe janatA upara bhAre asara karI. dareka varganA lokono prema spaSTa dekhAI Avato hato. vepArI bhAIone eTalo badho rasa lAgelo ke TheTha khAMDabArA sudhI jayAre samaya maLyo tyAre sAdhana laIne rAtrisabhAmAM AvavAnuM teo cUkatA nahIM. navApurAthI sAvaraTa AvyAM, rAtre moTI saMkhyAmAM strI-puruSo AvyAM hatAM. A bAjunAM loko judAM judAM phaLiyAmAM rahe che. rAtre dArU na pIvA vize kahevAyuM. mahArAjazrIe kahyuM, tame loko dArUne horo kaho cho. e eka rIte yogya che kAraNa ke horo e saDAnuM apabhraMza thaI gayuM che. A sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 180
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAju uccAramAM okAra vadhAre vaparAya che eTale saDAnuM soDo, soDomAMthI horo thaI gayuM ane kharekhara dArU saDAthI ja bane che. vastu saDI jAya temAM jIva paDe tyAre ja dArU bane che. evA dArUne tame jayAM sudhI nahIM choDo tyAM sudhI tamArI unnati thavAnI nathI. ApaNAM pavitra aMtaramAM bhagavAnano vAsa che. e koThAmAM dArU jevI apavitra vastu nAkhIe eTale bhagavAna ApaNAthI dUra jAya che. mANasa devamAMthI daitya banI jAya che mATe tamAre baLa karIne paNa dArU choDavo joIe. A pachI eka pachI eka agiyAra jaNAe dArU nahi pIvAnI pratijJA karI hatI ane dArU choDAvavA eka kamiTi nImAI hatI. tA. 26-1-58 : ciMcapADA sAvaraTathI ciMcapADA AvyA. Aje 26mI jAnyuArI hatI eTale gAmalokoe amArA svAgatamAM ja prabhAtapherI goThavI dIdhI hatI. dhvajavaMdana bAda mahArAjazrIe jaNAvyuM hatuM ke "duniyA svataMtratAne jhaMkhI rahI che, je svataMtra hoya te ja bIjAne svataMtra karI zake. ApaNe AjhAdI to meLavI, paNa haju sAmAjika, Arthika AjhAdI meLavI nathI. A kAma ekatAthI thaI zakaze. A divase ApaNe ekatAno pATha yAda karIe. ahIM vepArI bhAIonI paNa sabhA thaI hatI. vepArIoe dArU mATeno goLa nahIM vecavAnI pratijJA lIdhI hatI. ciMcapADAthI khAMta AvyA. bapore jAherasabhA thaI. prathama grAma praznonI carcA bAda mahArAjazrIe yogya mArgadarzana ApyuM. gAmanA yuvAna varga pAse dArU nahi pIvAnI pratijJA levaDAvI. kula 30 bhAIoe dArU choDyo hato. khAnagAmathI khAMDabArA AvyA. khAMDabArA savodaya Azrame mahArAjazrInuM svAgata karyuM. bapore vidyArthIonI, vepArIonI ane pachI jAherasabhA yojAI hatI. vepArI bhAIoe dArU mATeno goLa nahIM vecavAnuM nakakI karyuM. rAtrinA samaye bahenonI sabhA paNa rAkhavAmAM AvI hatI. khAMDabArAthI veDhApAvavA AvyA. A bAju guliyA nAmanA eka mahArAja thaI gayA. teo AdivAsI komanA hatA. teono AdivAsI koma upara sAro prabhAva hato. teoe dArUnI badIthI AdivAsI komane sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 181
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ choDAvI hatI. guliyA mahArAja pachI temanA je ziSyo che temano joIe teTalo prabhAva paDato nathI tema jANavA maLyuM. A bAjunA AdivAsIono paheraveza marAThI gujarAtI baMnene maLato Ave che. baheno lIlI, kaththaI ane bhUrI paTTAvALI sADIo pahere che. veDhApAvalAthI bhIla jAMbolI AvyA. Aje bApu nirvANa dina hato. mahArAjazrIe e prasaMganI smRti tAjI karAvI ane jaNAvyuM ke bApu to amara thaI gayA paNa emanA siddhAMto ApaNe ApaNA jIvanamAM UtArI ApaNA jIvanane vadhu dhanya banAvI aMtaHkaraNanI sAcI aMjali ApIe. jAMbalIthI rAyagaDha, udamagaDI thaI khApara AvyA. atre mAravADI jaina vepArIo vase che. mahArAjazrIe atre jaina dharmanuM tattvajJAna samajAvyuM. atrenA vepArI bhAIoe dArU mATeno goLa nahIM vecavAnI pratijJA lIdhI. khAparathI akkalakUvA AvyA. A tAlukAnuM gAma che. mahA suda15nA roja atre AdivAsI lokono meLo bharAya che. A meLo yAtrA samAna gaNAya che. akkalakUvAthI amo vANiyAvihIra AvyA. ame sAtapUDA parvatanI taLeTI najIka AvI gayA hatA. parvatanI eka bAju tApI nadI che ane bIjI bAju narmadA che. marAThI bhASAmAM kUvAne vihIra kahevAmAM Ave che. gAmanA mAravADI bhAI-bahenoe svAgata karyuM. vepArI loko sAthe sArI carcA thaI hatI. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke buddhijIvI vargano upayoga jarUrI che. te varge dharmane sAme rAkhI sAcA utpAdakonA vikAsamAM madada karavI paDaze. to ja temanuM tathA sarvanuM kalyANa thavAnuM che. kRSi, vANijaya ane gorakSA sAthe cAlavAM joIe. atronA eka vepArIe navasAra nahIM vecavAnI jAhera pratijJA laI dAkhalo pUro pADyo hato. atro makarANI lokonI vastI paNa khUba che. atre datta saMpradAyanA keTalAMka AdivAsI bhAIo ghaNe dUrathI potAnA gurunA AdezathI mahArAjazrInA darzane AvyA hatA. ahIM paNa thoDAM AdivAsIoe dArU-mAMsa nahIM levAnI pratijJA lIdhI hatI. - vANiyAvihIrathI budhAvaLa AvyA. A gAmamAM AdivAsI loko ja rahe che. kokara muMDAnAM jaino, akkalakUvA, vANyAvihIra vagere sthaLe AvelA 182 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane potAnA gAme AvavA khAsa Agraha karelo, paNa prathamathI ja kAryakrama nakkI thayela hovAthI pheraphAra karavo azakya hato. atrenI rAtri sabhAmAM dArU-mAMsa ane kupasa aMge kahevAyuM hatuM. budhAvaLathI talodA AvyA. atrenA lokoe premabharyuM svAgata karyuM vidyArthIonI, bahenonI jAherasabhA yojAI hatI. ahIMnI khetI suMdara che. - talodAthI nirjhara AvyA. nijhara AvatAM rastAmAM tApI nadI oLaMgavI paDI. nijharamAM vaSo pahelAM kheDA jillAnA gurjara leuvA pATIdAra vaselA che. AthI temanI vastI vadhAre che. temano paheraveza haju paNa gujarAtanA pATIdAra jevo che. gharamAM bhASA gujarAtI bolAya che paraMtu AjubAjuno saMbaMdha marAThI temaja zikSaNa paNa marAThI hoI marAThI-gujarAtI mizrita bhASA bole che. pravacana daramyAna dharmanuM rahasya samajAvyuM hatuM. bhaMgIvAsa tathA camAravAsanI mulAkAta lIdhI hatI. nijharathI naMdarabAra AvyA. naMdarabAravAsIoe mahArAjazrInuM bhAvabhInuM svAgata karyuM. traNa divasanA vasavATa daramyAna vividha kAryakramo yojAyA hatA. rAtrisabhAnA pravacanamAM rAjakAraNa, samAjakAraNa ane arthakAraNa upara sArI evI carcA thaI tathA dharmanuM rahasya UMDANathI samajAvyuM. jillAnA kAryakaroe mahArAjazrIno lAbha laI ahIM gAMdhImeLo yojAyo hato. naMdarabAra jUnI nagarI che. vastI 34 hajAranI che. gujarAtIonI vastI sArA pramANamAM che. pANI vagerenI sagavaDa sArI che. naMda nAmanA rAjA ane navAba vacce je laDAI thaI hatI tenA smArako jovAlAyaka che. ahIMnI desAI poLamAM cAraso varSa pahelAMnA bAMdhelA gharo mojUda che. je uparathI cAraso varSa pahelAnI ghara-bAMdhaNIno khyAla maLI rahe che. naMdarabAra ane zIMdakheDA tAluko desAI lokonA vahIvaTa taLe hato. te aMgenA purAvA maLI rahe che. naMdarabArathI vAvada thaIne unALe AvyAM. ahIM taMbolI lokonI vastI vadhAre che. A loko nAgaravelanAM pAnanI khetI kare che. nAgaravelanAM choDanuM AyuSya 25 varSa sudhInuM gaNAya che ane bAremAsa pAna Ape che. sArI jamIna hoya to vighe 4 thI 5 hajAra rUpiyAnuM utpanna maLe che. jamIna pAchaLa kharca paNa sAruM evuM karavuM paDe che. agiyAraso sArA pAnano bhAva aDhI rUpiyA che. nAnA pAna ATha Ane hajAra vecAya che. vahorA lokonI vastI sArA pramANamAM che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 183
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bAju bajAra bharAvAno rivAja che. aThavADiye niyata karelAM samaye bajAra bharAya che. loko potAnI upayogI cIjo bajAra bharAye kharIda kare che. A bAju garIbAInuM pramANa vadhu jovA maLe che. ranALethI eka gAma laI doMDAyacA AvyA. suMdara nadIe bhAgamAM vahe che. ahIMthI zIMdakheDa tAluko zarU thAya che. doDAyacA naMdarabAra jevuM ja suMdara pIThAnuM gAma gaNI zakAya. doMDAyacAthI vikharaNa thaI cImaThANa AvyAM. (tA. 1-3-58 vi.vA.). tA. 16-3-58 : cImaThANAthI pravAsa karI ame DAMgaraNe AvyA. doMDAyacAnI AjubAja khetI ghaNI sArI che. A bAjuno mukhya pAka maracAM che. daDAyacA maracAMnuM pIThuM gaNAya che. rojanI hajAreka gADI vecANa mATe Ave che. DAMguraNemAM pATIla lokonI vastI vadhAre che. divase sonagIranA eka DaoNkTara tathA bhUdAna kAryakaro joDe ThIka ThIka vAto thaI. rAtri pravacanamAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke gAmaDAMe potAnuM saMgaThana karI dareka rIte svAvalaMbI thavuM joIe. vyasana mAtrano tyAga karavo joIe. gAmaDAMnA je kaMI jaTIla prazna hoya te lavAda dvArA patAvavA joIe. A bAjunA loko dArU, mAMsa khUba vAparatA hatA paNa eka vakhata AcArya tulasI tathA te pahelAM temanAM ziSyonA Agamana bAda keTalAMka bhAI-bahenoe dArU-mAMsa choDyAM che. sAdhu, saMto AvA pradezomAM vihAra karI yogya mArgadarzana Ape to tenuM suMdara pariNAma Ave. alabatta, temAM vaTALavRtti ke saMkucita sAMpradAyikatA na Ave te khAsa jovAvuM joIe. lagnanA rivAjo thoDe ghaNe aMze gujarAtIne maLatA Ave che. vara ne kanyA vacce Tebala mUkI sAmasAme khurazImAM besADI lagnakriyA karavAmAM Ave che. bhAta, purI, maThanA bAkaLAM ane dALa e emanAM lagna prasaMganuM miSTAnna gaNAya che. A pradezamAM vanaspati ghIno vaparAza vadhu che. DAMgarasethI sonagIra AvyA. sonagIra cArebAjuthI DuMgarAothI gherAyeluM gAma che. agAunA vakhatamAM A gAma koI rAjayanI rAjadhAnI haze tema jaNAya che. DuMgarA upara rakSaNAtmaka killo haju paNa avazeSarUpe dekhAya che. 184 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ sathArI kAma tathA vAsaNa kAma udyoga moTA pramANamAM cAle che. digaMbarI jainonAM trIseka ghara ane che. gharamAM te gujarAtI bhASA vApare che. sonagIrathI nagAva AvyA. atre ahamadanagarathI zrI kuMdanamala phirodIyA taraphathI eka kAryakarabhAI ahamadanagara jillAno kAryakrama nakkI karavA AvI gayA. kAryakrama mujaba caitrI sudI-13 lagabhaga ahamadanagara pahoMcI javAnI dhAraNA che. nagAvathI dhULiyA AvyA. zaheramAM pravezatAM ja AgevAno tathA kAryakaroe bhAvabhInuM svAgata karyuM. ane harijana chAtrAlaya, svoddhAraka vidyArthIgRha, anAthAzrama vagere keLavaNI saMsthAo cAle che. atrenI eka saMsthAmAM vidyArthI bhAI-bahenonI sabhA rAkhI hatI. A sabhAmAM harijana kAryakaro, nAgarikoe hAjarI ApI hatI. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke dhULiyA jevA zaheramAM praveza karatAM ja tamArA darzana thAya che tethI AnaMda thAya che. bhAratanI saMskRti jotAM je loko pAchaLa rahyAM che temanA tarapha vadhu dhyAna ApavuM joIe. sadUbhAgye ahIM barve jevA sevaka pAkyA. bApunI icchA mujaba temaNe pachAta vargomAM ghaNuM kAma karyuM che ane ThakkarabApAno vAraso jillAmAM jAgrata karyo che. tame badhAM sAcuM zikSaNa laI samAjathI ataDAM na paDatAM samAjanI sAcI sevA karajo. samAjamAM pesI gayelI kurUDhione dUra karI lIdhela zikSaNane dIpAvajo. nirAdhAra bALako pratye hamadardI batAvI temane sAce raste dorajo. dhULiyAnA be divasa nivAsa daramyAna koMgresa hAusamAM bahenonI sabhA tathA gujarAtI samAja taraphathI eka jAhera sabhA yojAI hatI. samAja taraphathI yojAyelI jAherasabhAmAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke gujarAtIo zANA, kAryakuzaLa ane buddhizALI che. gujarAtanI asmitA tyAga ane samarpaNanI bhAvanA dareka gujarAtI jayAM jayAM vasato hoya tyAM rahI vadhu keLavI, sAcavI rAkhe e jAtano anurodha karyo hato. nadI sAgaramAM maLIne potAnuM vyaktitva khotI nathI paNa sAgaramAM bhaLavAthI eka yA bIjI rIte tenuM vyaktitva jaLavAI rahe che. tyAgathI kaMI khovAnuM nathI. gAMdhIjI kAThiyAvADI custa sanAtanI rahyA chatA duniyAnA ane sarva komanA banI zakyA hatA, muMbaI vize prazna nIkaLatAM teozrIe jaNAvyuM ke prazno saMskRtinI rIte vicAravA joIe. bhautika ke bhaugolika rIte daSTithI vicArIzuM to sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 185
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ nuksAna thavA saMbhava che. koIpaNa praznanI pAchaLa Azaya kayo rahelo che te jovAvo joIe. dhULiyAnI vastI eka lAkhanI che. atre eka mila che. dhULiyAmAM gujarAtIonI vastI 1500 AsapAsa che. dhULiyAnA nivAsa daramyAna vinobAjInA sauthI nAnA bhAI zivAjI bhAvenA nivAsasthAnanI mulAkAta lIdhI hatI. nivAsasthAna pAse vinobAjInA pitAjInI samAdhi, tattvajJAna maMdira, gauzALA vagere che. khetIkAma paNa cAle che. anAjanI khetI ekalI poSAtI nathI. AthI sAthe sAthe kapAsa, magaphaLI vagere pAko karavA paDe che. zivAjI bhAve namra, nikhAlasa ane saMtaprakRtinA che. teo vinobAjInA pravacanonuM vargIkaraNa kare che. pustako paNa lakhe che. keTalAka vidyArthIne tattvajJAna zIkhave che. 'jJAnezvarI gItA' uparano koSa ane gItA uparanI vArtAo suMdara rIte temaNe lakhI che. atrethI bhUdAna kAryakaro vagerenI chellI vidAya laI sAMjanA lambiMga AvyA. lambiMgathI AvI thaI jhoNe AvyA. ahIM pazcima khAnadezanI hada pUrI thAya che ane nAsIka jillAnI hada zarU thAya che. jhoDagethI cIkhalavADa thaI mAlegAMva AvyA. mAlegAMva : mAlegAMva nAsika jillAnI 60 hajAranI vastIvALuM zahe2 che. mukhya udyoga dakSiNI sADIo banAvavAno che. A udyoga mATe Azare dasa hajAra uparAMta yaMtrasALo kAma kare che. badhI yaMtrazALo vikendrita che. A sALo upara rojanI Azare pacIsa hajAra sADIo taiyAra thAya che. A udyogane lIdhe mAlegAMva 'choTA jApAna' kahevAya che. A udyoga moTA bhAge muslima kuTuMbo calAve che. muslimanI vastI Azare cAlIsa hajAranI che. A udyogane kA2Ne mANasone rojI sArI maLe che. atre pATaNa (gujarAta)nA loko baso varasathI A vibhAgamAM AvIne vasyA che. gujarAtIonI vastI ThIka saMkhyAmAM che. teo gharamAM gujarAtI bhASAno upayoga kare che. zaherano jUno killo jovAlAyaka che. kUvalANA : mAlegAMvathI ame kUvalANA AvyA. mahUma sayAjIrAva gAyakavADanI janmabhUmi che. temanA kuTuMbIjanonA atre baMgalA che. temanA keTalAMka kuTuMbIjano atre khetI kare che. 186 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bAju hoLIno utsava gujarAta jevo ja che. A utsava khUba bhavya rIte ujavAya che. mAlegAMvathI eka mAIla dUra AgrA roDano rasto badalAya che. ahIMthI nAsika 64 mAIla dUra che tathA muMbaI 120 mAIla dUra che. manamADa javAnA rastA upara suMdara vRkSo hatAM paNa lokoe kApI laI rastAne nivRkSa banAvelo che. A bAbatamAM lokoe tathA sarakAre vadhu dhyAna ApavAnI jarUra che. kavalANAthI jaLagAMva AvyA. atre eka rAtrisabhA rAkhavAmAM AvelI. sabhAmAM grAmaudyoga, vyasanatyAga ne sahakArI pravRtti aMge vAto thaI. jalagAMvathI kuMDalagAma AvyA. sAMjanA manamADa AvI gayA. manamADa moTuM relave jaMkazana che. atre eka bahenonI tathA eka jAherasabhA ema be sabhAo yojavAmAM AvI hatI. atre zrI bhAusAheba hIre mahArAjazrIne maLavA mATe AvyA hatA. zrI hIree mahArAjazrInuM bhAvabhInuM svAgata karyuM hatuM. manamADathI aMkAI AvyA. aMkAI UMcA parvatanI taLeTImAM AveluM gAma che. parvata upara suMdara killo che. ajanTA jevI guphAo parvatamAM kotarI kADhelI che. aMdara prAcIna mUrtio che. atre agatsya muninuM maMdira che. aMkAIthI yevalA AvyA. ahIM bIDInAM kArakhAnAM ghaNAM che. atre sthAnakamAM be mAravADI muniono meLApa thayo hato. ahIM jUnA tathA navA baMne vicAranA jaino jaNAyA. rAtrinI jAherasabhAmAM mahArAjazrIe dharmanuM sAcuM rahasya samajAvyuM. yevalAthI yazagAMva AvyA. ahIMthI ahamadanagara jillAnI hada zarU thAya che. yazagAMva tenuM paheluM gAma che. yazagAMvathI koparagAMva AvyA. ahIMnuM vAtAvaraNa raLiyAmaNuM che. naheranA pANI mAM ne tyAM najare paDe che. koparagAMva tAlukAmAM zeraDInAM pAMca kArakhAnA che. jemAM be sahakArI ne traNa vyaktigata che. A bAjuno pradeza audyogika che. A bAju jUnI kheDaprathA cAlu che ane ethI muzkelI rahe che. atranI sudharAIne sArI evI Avaka hoya ema jaNAyuM. sudharAIe gAmanA mukhya rastAo simenTanA banAvyA che. vIjaLI battInI vyavasthA sArI che. koparagAMva godAvarI nadI upara vaseluM che. atre chUTaka chUTaka sabhAo yojavAmAM AvI hatI. koparagAmamAM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 187
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmA gAMdhI pradarzana khAsa jovAlAyaka che. gAMdhIjInuM bAvaluM, agiyAra vratonA zilAlekho, ramatagamatanAM sAdhano, mahAna saMtonAM bAvalAM ane temanAM suvAkyo vagere chUTaka chUTaka kuTiromAM goThavelAM che. 350 ekara jamInamAM khetIkAma, phaLajhADa, phUlachoDa, khAtaranI banAvaTo, dezI sAbu, khAdI pravRtti vikAsa maMDaLanI ophisa vagere racanAtmaka pravRttio cAle che, A racanA pAchaLa DaoN. mahetAno parizrama mukhya che. hAlamAM sarakAra taraphathI lokasahAyaka senA tAlIma zibira cAle che, jemAM A vibhAganA pAMcaso yuvAna tAlIma laI rahyAM che. tAlIma zibiramAM mahArAjazrInuM pravacana rAkhavAmAM AvyuM hatuM koparagAMvathI zIraDI AvyA. zIraDI gAma sAMIbAbAnuM yAtrAdhAma che. rojanA seMkaDo yAtriko A dhAmanI mulAkAte Ave che. yAtriko mATe sagavaDatA sArI che. sAMIbAbAnuM samAdhimaMdira jovAlAyaka che. aMdara bAbAnI ArasanI pratImA che ane tenI AgaLa bAbAnI kabara che. hiMdu-muslima ekatAnuM pratIka A rIte jovA maLe che. rAtrinI jAherasabhA maMdiramAM rAkhavAmAM AvI. A sabhAmAM mahArAjazrIe sarvadharmanuM rahasya samajAvyuM hatuM. rAma navamI upara ahIM moTo utsava UjavAya che. zIraDIthI rAhatA AvyA. rAhatAthI eka mAIla dUra sAkorI gAma che, tenI mulAkAta lIdhI. sAkorI gAma upAsanI bAbAnI samAdhi tathA dattanuM maMdira che. upAsanI bAbA sAMIbAbAnA ziSya gaNAya che. atyAre bAbAnAM ziSyA godAvarIbAI karIne eka bAI che, jeo A sthaLano vahIvaTa saMbhALe che. atre brahmacaryAzrama che, jemAM pacIsathI trIsa brahmacArI bALAo kAyama rahe che. jeo pUjApATha, havana, vAcana, saphAI vagere kAma kare che. atre kanyAkumArI maMdira, tulasIpUjAnuM maMdira ane yajJa mATenuM maMdira paNa che. bAbAnI eka mAnyatA hatI ke strI jAtinuM zarIra meLavyA sivAya mokSa maLavo azakya che eTale teo koI koI vAra strI paheraveza paNa paheratAM. atronA pravacanamAM mahArAjazrIe dharmanuM rahasya UMDANathI samajAvI dareka dharma pratye sahiSNutA dAkhavavA anurodha karyo hato. - sAkorIthI astagAma thaI bAbaLezvara AvyA. aronA jaina bhAIbahenoe bhAvabhInuM svAgata karyuM. A vibhAgamAM zeraDInuM vAvetara moTA pramANamAM thAya che. sArI jamIna hoya ane khAtarapANI sArAM maLe to eka sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM 188
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekaramAM ekaso dasa Tana zeraDI thaI zake che. A bAju eka Tana zeraDIno bhAva rUpiyA cheMtALIsa che. A bhAva sarakAre nakkI karela che. kharca ekare jamIna upa2 paMdarasothI be hajAra rUpiyA Ave che. eka kArakhAnuM rojanI hajAra Tana zeraDI pIle che. eka Tane Azare eka borI khAMDa taiyAra thAya che. dara varase eka karoDa karatAM vadhu utpAdana thAya che. atre eka moTuM sahakArI khAMDanuM kArakhAnuM paNa che. bAbhaLezvarathI kolhApura AvyA. ahIM dasa mAIlanA eriyAmAM khAMDanA be kArakhAnAM che eTale kheDUtonI sthiti ekaMdare sArI che. paraMtu vyavasthita saMgaThana nahi hovAne kA2Ne paisAno avera sArI rIte thaI zakato nathI. rAtrisabhAmAM mahArAjazrIe grAmasaMgaThana ane grAmadAnanI bhUmikA samajAvI hatI. kolhApurathI devalAlI AvyA. atre khAMDanuM eka sahakArI kArakhAnuM che. kArakhAnAnA eka zeranI kiMmata eka hajAra rUpiyA che ane eka zera kharIdanAre eka ekara zeraDI vAvavI paDe che ane utpanna thayelI zeraDI kArakhAnAne ja ApavI paDe che. devalAlIthI rAhurI thaI khaMDAbe AvyA. A gAma ghaNuM pragatizIla che. A gAmamAM anekavidha racanAtmaka pravRttio cAlI rahI che. aspRzyatA nivAraNamAM A gAme sArI pragati karI che. A badhI pravRtti pAchaLa zALAnA eka zikSaka bhAI sakriya rasa laI rahyA che. rAtri sabhAmAM mahArAjazrIe grAma saMgaThananI bhUmikA samajAvI hatI. khaDAMbethI bAMbhorI AvyA. ahamadanagara jillAnuM sauthI moTuM dANAnuM pIThuM ahIM che. bAMbhorIthI pIMpaLagAMva AvyA. pIMpaLagAMva khUba ramaNiya sthaLa che. zrAvaNa mAsamAM kAyama meLo rahe che. atrenI jAherasabhAmAM rAmAyaNanA preraka prasaMgo varNavI batAvyA. pIMpaLagAMvathI sAveDI AvyAM. sAveDIthI ekAda phalAMga dUra kuSTa rogIone mATe Azrama che, jenI mulAkAta lIdhI. AzramanI cAlatI vividha pravRtti joI. A Azrama kuSTarogIone mATe AzIrvAdarUpa che. sAveDIthI ahamadanagara AvyA. ahamadanagaranA sAta divasanA nivAsa daramyAna zaheranI ghaNI saMsthAonI mulAkAta lIdhI. mahAvIra jayaMtI upara sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 189
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM jainonA traNe phIrakA ekatra thAya che. bIjA munizrIonI sAthe mahArAjazrInuM paNa pravacana rAkhavAmAM AvyuM hatuM. ahIM birAjatA pU. mohanaRSi mahArAje khUba premabhAva batAvyo. mahAsatI zrI ujjavaLakumArIjInI tejasvitA ane rASTrIya vicAro joI ghaNo AnaMda thayo. tA. 16-5-58 : (vizvavAtsalyamAMthI) ahamadanagarathI anya gAmaDAMomAM pharatAM pharatAM ame ghoDa nadI AvyA. rastAmAM sukhalAla khAbI, sthA. jaina kaoNnpharansavALA zrI nAyaDAjI bogAvata, sukhalAlajI loDhA, bhaMDArIjI vagere paNa avAranavAra AvI gayA. sau sAthe hatA. pravAsa kAryamAM ghaNo rasa lIdho. vacce eka divasa bhAlanA kheDUto keTalAka prazno aMge mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. pravAsamAM rasika ane preraka carcAo cAlI hatI. ghoDa nadInA traNa divasa daramyAna judA judA viSaya upara pravacano thayAM. ahIM jaina lokonI vastI ghaNI che. ghoDa nadIthI ame urulikAMcana luNI thaI haDapasara AvyAM. haDapasara zAkabhAjInuM moTuM bajAra gaNAya che. rojanI hajAro rUpiyAnI zAkabhAjI leveca thAya che. haDapasara ane pUnA vacce reDiyo TrAnsamiTaranI oNphisa che. mukhya sTezana pUnA zaheramAM che. muni zrImalajI mahArAja, mahArAjazrIne maLavA lonAvalAthI jhaDapI pravAsa karIne pUnA AvyA hatA. zrImalajI mahArAja khUba zaktizALI ane krAMtikArI vicAranA che. teo sagata pU. javAharalAlajI mahArAjanA paMDita ziSya che. khAsa karIne teo mahArASTramAM ja pravAsa kare che. pUnAnA nivAsa daramyAna ghaNAM sAdhu-sAdhvIonA satata gADha saMparkamAM AvavAnuM banyuM ane saunI vAtsalyabharI mamatAno anubhava thayo. ahIMnA ATha divasanA nivAsa daramyAna jude jude sthaLe upAzraya, ranatabAI gujarAtI hAIskUla, rAjasthAnI jaina mitra maMDaLa, gujarAtI jaina mitra maMDaLa, koMgresa hAusa vagere sthaLe pravacana sabhA rAkhavAmAM AvI hatI. pUnAnA vasavATa daramyAna yaravaDA, AgAkhAna mahela, mahAdeva desAI ane kasturabA gAMdhInI samAdhi, leDI premalIlA ThAkarazInA baMgalo vagere sthaLanI mulAkAta lIdhI. zrI premalIlAbahene amAro sauno satkAra karyo. teo kasturabA smAraka nidhinA pramukha che. nidhi taraphathI cAlatI pravRtti aMge vAto thaI. temaNe bhAla naLakAMThA prayoga aMge zraddhA vyakta karI. 190 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUnAthI pravAsa karI ame dApoDI AvyA. Akhe raste judA judA audyogika kArakhAnAMo, kaoNlejo, lazkarI pravRtti vagere jovA maLI. ahIM esa.TI. basanI baoNDI bAMdhavAnuM muMbaI rAjyanuM sauthI moTuM kArakhAnuM che. gAmanI sAme lazkarI enjiniyarIMga kaoNleja che. khaDakI gAme sarakArI dArUgoLo ane zastra saraMjAmanA kArakhAnAM che. dApoDIthI cicavaDa AvyA. rastAmAM sarakArI penisilina kArakhAnuM, Ijezana mATenI zIzIonuM kArakhAnuM, dUdhanI DerI, khAMDanA kArakhAnA mATenI yaMtrasAmagrI banAvavAnuM kArakhAnuM ane emAM kAma karanArAonI vasAhato AvI. ciMcavaDathI thoDe dUra jIpagADIonuM ane rasTana enjina kaMpanIonuM kArakhAnuM che. ahIM muMbaI rAjayanA mukhyamaMtrI zrI yazavaMtarAva cavhANa mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. temanI sAthe ghaNA agatyanA prazno carcAyA. zrImallajI mahArAja ahIM sudhI amArI sAthe hatA. zrI cavhANanI sAthe temano paNa mahArAjazrIe paricaya karAvyo hato. cicavaDamAM jaina vidyA pracAraka maMDaLa taraphathI keLavaNInI saMsthAo cAle che. amAro nivAsa A saMsthAmAM rahyo. baMne mahArAjazrIonI hAjarImAM maMDaLanI prabaMdhaka samiti maLI hatI ane yogya mArgadarzana meLavyuM hatuM. rAtre jAherasabhA paNa yojAI hatI. - cicavaDathI muMbaInA dhorImArga upara thaI ame deharoDa AvyA. Akhe raste lazkarI saraMjAma, raheThANo, oNphisa vagere najare caDe che. tA. 1-7-58 : (vi.vA.) dehuroDathI vaDagAma thaI kAmaseTa AvyA. kAmaseTa gAmanA lokoe grAmasaMgaThana ane zuddhiprayoganI vAtamAM khUba rasa lIdho. kAmaseTathI pravAsa karI kAla AvyA. gAmanI uttara dizA tarapha doDheka mAIla dUra UMcA pahADa upara bauddha guphAo AvelI che. kula cAra guphAo che ane bAjumAM pANInA TAMkA vagere che. sauthI moTI guphAnA dvAra AgaLa vizALa azokastaMbha Ubho karelo che. daravAjA uparanI kotaraNI khUba ja suMdara che ane bauddha saMskRtinA citro kotarelAM che. aMdara bhavya sabhAmaMDapa AvelAM che. vacce bauddha saMskRtino moTo stupa che. bIjI guphA 2ANa mALanI ane vizALa che. A guphAo khAsa jovAlAyaka che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaDuM 191
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArlA gAmanI dakSiNa bAju eka mAIla dUra muMbaI-pUnA relavenuM malavalI sTezana AveluM che. tyAMthI lohagaDha ane visApura phorTa vagere sthaLe jaI zakAya che. sTezananI najIka ravi varmA nAmanuM presa AveluM che. A presamAM devadevIonA, dezanetAonA ane bIjA citro chApavAmAM Ave che. AvA citronA chApakAma mATe A presa prakhyAta gaNAya che. tyAMthI ekAda mAIla dUra pahADa upara anya nAnI guphAo AvelI che. kArtAthI lonAvalA AvyA. atrenA jaina bhAI-bahenoe hArdika svAgata karyuM. lonAvalA dariyAnI sapATIthI be hajAra phUTanI UMcAIe AveluM havA khAvAnuM sthaLa che. A bAjuno pradeza lIlochama hovAthI khUba raLiyAmaNo lAge che. mahArAjazrInA pravacano-vyAkhyAna vagere upAzrayamAM ja rAkhavAmAM AvelAM hatAM. lonAvalAthI pravAsa karI ame khapolI AvyA. khapolI gAma lonAvalAthI lagabhaga paMdaraso phUTa nIcAIe Avela hovAthI garamInuM pramANa vadhAre rahe che. atre TATAnuM ilekTrika kArakhAnuM che. khapolIthI khAlApura cauka thaI panavela AvyA. panavelamAM gujarAtIonAM lagabhagha 200 ghara AvelA che. panavelano mukhya vepAra gujarAtI ane mAravADInA hAthamAM che. AjubAjunA gAmaDAMo potAnI jarUriyAtanI cIjo kharIdavA mATe panavela Ave che. panavelathI pravAsa karI ame nAvaLA AvyA. nAvaLA gAmamAM badhI marAThI prajA vaselI che. temanI sthiti garIba che. eka ghara brAhmaNanuM che. gAmamAM be traNa gharo judAM tarI Ave che. A gharo eka marAThA zeThanAM che. A zeThanI gAmamAM cokhAnI mila che. zeTha svabhAve udAra jaNAyA ane dharmiSTha paNa lAgyA. teonuM AkhuM ghara mAMsAhArI che. mAMsAhAra choDAvavA mATe samajAvyuM. jaina sAdhuo kadI AvA UMDANanA gAmomAM vihAra karatAM nathI. jo teo vihAra karI saMparka vadhAre to ahiMsAnI dizAmAM sAruM evuM kAma karI zake. nAvaLAthI kirolI gAma AvyA. kirolI gAma pAse zrI kasturabhAI lAlabhAInuM khetIphArma che. tenI mulAkAta lIdhI ane rahevAnuM paNa tyAM ja rAkhyuM. muMbrAthI panavela cauda mAIla thAya che eTale vacce bombe 2oDa upa2 sAdhuone ekAda divasanA nivAsa mATe A jagyA anukULatAvALI che. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 192
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ kirolIthI muMbrA AvyA. ahIMnI khADImAMthI khalAsIo retI kADhI vahANo dvArA kinAre ThAlave che. AthI atre kAMkarI retIno vepAra sAro cAle che. ahIM gujarAtIonI vastI che. temanA saMgaThano aMge vAto thaI. muMbrAthI thANA thoDo samaya rokAI muluMDa AvyA. muluMDanA jaina bhAIbahenoe hArdika svAgata karyuM ane mahArAjazrIne atre cAturmAsa karavA sarvAnumatithI AgrahabharI vinaMtI karI. atrenA jainonA dareka phirakAmAM vAtAvaraNa saMpIluM jaNAyuM. tA. 25-5-58 : ghATakopara bhAMDupathI savAre 5-30 vAge pravAsa karI ghATakopara AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. amArI sAthe cAra-pAMca bhAIo AvyA hatA. Aje cAturmAsa mATe ghATakoparamAM prathama praveza hato. ATha vAge savodaya davAkhAnA AgaLa svAgata hatuM. ame vahelAM nIkaLelAM eTale be jagyAe thoDuM rokAyA pachI to mANasonAM ToLAM AvatAM gayAM. rastAmAM eka jagyAe baheno-bhAIonA moTAM ToLAMe svAgata karyuM. pachI to dhUno bolAvatAM saraghasAkAre sau davAkhAne AvyAM. bahu moTI saMkhyA hatI ane vAhanonI Ava-jA ghaNI hatI paNa svayaMsevakonI ghaNI suMdara vyavasthA hatI. zALAnAM bALaka-bAlikA sUtronAM baoNrDa laI AgaLa cAlatAM hatAM. pachI sau davAkhAne AvyAM tyAM sau beThAM. judI judI saMsthAo taraphathI svAgata thayuM. bacubhAIe dhUna bolAvI. mahArAjazrIe mAMgalika saMbhaLAvyuM ane saraghasa AkAre sUTo bolatAM bolatAM sau upAzraye AvyAM. rastAmAM Thera Thera suzobhita daravAjA UbhA karyA hatA. upAzrayamAM Ama suMdara vizALa maMDapa taiyAra karyo hato. mIThA, ThaMDA pANInI sagavaDa hatI. lAuDaspIkaranI paNa suMdara vyavasthA hatI. sau upAzrayamAM ane bahAra sabhAnA rUpamAM goThavAI gayA. sau prathama AvatAMveMta mahArAjazrI pU. gurudevanA caraNomAM sASTAMga daMDavat karatAM namI paDyA. pachI cunIlAlajI mahArAja, DuMgarasI mahArAja ane narasiMha mahArAjane namaskAra karI pATa upara beThA hatA. pAMceya munio eka sAthe beThA hatA. saMtabAlajI vacce hatA. pU. kedAranAthajI samAraMbhanA mukhya mahemAna hatA. teo paNa bAjumAM eka sthAna upara beThA hatA. prathama saMghanA pramukha zrI harilAlabhAI dozIe TrasTI zrI cImanalAla popaTalAla potAnAM lekhita pravacano vAMcyAM hatAM. pachI zrI kedAranAthajInA sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - cha 193
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana bAda pU. saMtabAlajIe potAnuM lekhita, bhAratIya saMskRtimAM jaina dharmano phALo e viSaya uparanuM mananIya pravacana vAMcyuM hatuM. bAdamAM pU. nAnacaMdrajI mahArAje potAnI lAkSaNika zailImAM saMtabAlajI kevI rIte maLyA, pachI kevI rIte chUTA paDyA ane atyAre je suMdara kAma karI rahyAM che te jaNAvyuM. pote vADAmAM purAI rahyA. samAjasevA kaMI nathI karI zakatA. vANiyAne upadeza khUba Apyo paNa temanAM dila palaLyAM lAgatAM nathI kAraNa ke ghaNAM saMto judI judI vAto kare tyAre saMtabAle vizALa vADo banAvyo. naLakAMThAmAM eka ja upadeza eTale suMdara pariNAma lAvI zakyAM. amadAvAdamAM dvibhASI tophAno vakhate kheDUta TukaDIonI ahiMsaka pratikAra zakti joI daMga thaI gayo. chatAM keTalAka loko kahe che saMtabAla sAdhu nathI. sAdhutAnA ghaNA kharA niyamo pALe che. te jaina sAdhu nahIM, janasAdhu che. mAnavajAtanI sevA kare che. amo vAto AtmAnI karIe chIe paNa kahevAIe chIe vANiyAnA sAdhu. vagere ghaNI vAto karI. e rIte gurune chAje tevI rIte nahi ochI ke nahi vadhAre je satya hakIkato hatI te kahIne ziSyanuM bahumAna karyuM. ghaNAM vakhANa karyA. guru-ziSyanA AMtarika praznamAM kAMI bAdhA AvI zakatI nathI. chevaTe AbhAradarzana bAda sau vikharAyAM hatAM. gocarIno samaya thayo paNa eka khabara sAMbhaLyAM ke ..bhAI karIne eka bhAIe upavAsa karyo che eTale saMtabAlajIe AgevAnone besADI AkhI sthitino khyAla Apyo. temaNe kahyuM ke ekAda vyaktinI khoTI haThane tame tAbe na thAva paNa eka mAnA so dIkarAmAM ekAda dIkaro bhUkhyo rahe to mAthI kema khAI zakAya ? eTale tame bIjA kAMI Agraha nA rAkho. bahu ukaLATa paNa nA karo. kudaratI preraNAthI badhuM sAruM thaze ema vAtacIta cAlatI hatI. tyAM eka bhAI temane bolAvavA upaDyA. bolAvI lAvyA. moTA mahArAja, saMtabAlajI, kAntibhAI ane narabherAmabhAI ekalA beThA. du:khanuM kAraNa pUchyuM to kahe gaI kAle kAMtibhAIe je pheMsalo Apyo tenI jANa koIe mane karI nahi. kAntibhAI : badhA sabhyo hAjara hatA. huM dareka sabhyane ghera ghera kahevA jAuM eTalo samaya paNa nahoto. aMte to vAtamAM kaMI mAla nahoto. samAdhAna thaI gayuM. saMtabAlajIe bhojana nahIM lIdheluM eTale moTA mahArAje paNa nahi lIdheluM. jayAre e baMne nA le to saMghanA bhAIo kevI rIte laI zake ? samAdhAnathI badhAne saMtoSa thayo. 194 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDA virodhamAMthI ja virodha vadhe che. paNa mULiyAM ja naSTa karavAmAM Ave to tenuM pariNAma sAruM Ave che ema ahIM banyuM. Akho divasa darzanArthInI bhIDa rahyA karI. vADIbhAI vakIla, kAzIbahena, aMbubhAI vagere cImanalAla kheravAvALAne tyAM mahemAna tarIke gayAM. rAtre jAherasabhA rAkhI hatI. rojanA krama pramANe bhAIo aMdara besatAM ane baheno bahAra besatI. lAuDaspIkara battI vagere to hatuM ja paNa saMtabAlajIne A ThIka na lAgyuM. bahenonuM A rIte apamAna thAya che eTale temaNe gurudevanI AjJA meLavI sahune bahAra besavA vinaMtI karI. sau AnaMdathI bahAra AvyAM. prathama cunIlAlajI mahArAje prArthanAnI jIvanamAM asara ane teno artha karI batAvyAM pachI mahArAjazrIe vyaktidharma ane samAjadharma vize kahyuM hatuM. zramaNopAsaka ane zramaNo mahArAjazrIe pravacana karatAM kahyuM ke ApaNI sAme moTo savAla e che ke hiMda ane vizva kaI jAtano saMbaMdha dharAve che ane hiMda pAse duniyA kaI AzA rAkhe che ? hiMda pAse AdhyAtmika mUDI che. mArI icchA cAturmAsa daramyAna e ja bhASyo thatAM rahe te yogya lAge che. jaina dharma sarva dhamomAM pradhAna che te zA mATe ? cAra saMsthA maLIne saMgha banyo che. eka gRhastha saMsthA che. eka tyAgI saMsthA che. baMne saMsthAno kaI kaI jAtano saMbaMdha che ane bhUtakALamAM kevo saMbaMdha hato. mAnavI bhUtakALamAM hato. hiMdustAne dAvo karyo che, koIpaNa prajA sAme laDIzuM nahi. badhI prajA amAruM kuTuMba che. to e rIte sAdhuoe ane zrAvakoe jIvana jIvyAM che. temano bhUtakALa ApaNe joIe to vartamAnane sudhArI zakIe. pahelI vAta zramaNopAsaka zabda kema pasaMda kayo? AkhI jaina saMsthA sAdhuonI upAsaka che. sAdhuo pAse koI dhana ke sattA nathI paNa tenI pAse badhuM che. zrAvako mATe keTalIka maryAdAo ApI. sAdhuone keTalIka chUTo ApI te eTalA mATe nahIM ke te game tema varte. mAtA lADu eka hoya to prathama pote nahIM khAya bALakane khavaDAvaze. vadhaze to pote khAze. nAta thatI hoya tyAre gharanA mANaso pachI khAya che. lADu nA hoya to bhAtathI calAvaze. Ama sAdhuo upara ghaNI moTI javAbadArI soMpI che. teo evo avasara Avaze tyAre e pramANe vartaze. satata enuM ciMtana cAlu hoya. badhI gAMThothI mukta banaze. sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 195
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakone kahyuM, tame ampAparo cho, mAbApA cho, konAM? sAdhuonA. koI ema pUche ke dIkarA vadhe ke mAbApa vadhe ? eka arthamAM mAbApa moTA che. vaDIlone anubhava che. dIkaro eTalA mATe moTo ke navA vicAro tarata grahI le. pUrvagraha ene hoto nathI. sAdhuo vicAre che ke bhojana nahi maLe to paNa AtmA amara che. zramaNa ema kahe che meM Aje kaMI bheguM karyuM che te mArA mATe nathI. AnaMda vagere zrAvako ghaNI moTI sonAmahoro rAkhatAM, te bhegI karavA mATe nahi. samAjane jayAre jayAre jarUra paDe tyAre khaDe page taiyAra rahevuM. Ama baMnenI javAbadArI rahetI ane samajAtI. sAdhuoe nAnuM kuTuMba choDyuM. moTuM meLavyuM. emAM jaino jainetaro dezaparadezanA mokA Ave, kIDI, maMkoDAM, vanaspati badhuM Ave tenA (cha kAyanA) mAbApa. AvA sAdhuonAM zrAvakomAM chApa keTalI badhI javAbadArI zrAvakonI Ave che ? huM ema nathI mAnanAro ke AgaLa vikAsa nathI. game teTalA Asakta banI gayAM hoIe, samAjathI tarachoDAyelA hoIe, madhyama varga kacaDAI gayo che. Ama chatAM huM AzAvAdI chuM. badhAM prayogo pachI huM A kahuM chuM. badhuM ja suMdara rIte karI zakAya che. premajI bhavAnajI AvelAM, temanI sAthe aMjAranI vADIo aMge aMbubhAInI hAjarImAM vAto thaI. A prazna agatyano che paNa koI vahelAsara jAgyAM nahIM eTale muzkelI che. chatAM rasto kADhavA prayatna karaze. A pachI mahArAjazrI ane amo badhAM sarvodaya hospiTalanI mulAkAte gayAM. hospiTalanA sthApaka zrI kAMtibhAI sAthe AvyA hatA. temaNe pharIne badhuM batAvyuM. bahu moTI hospiTala che. pAMcaso daradIo che. vyavasthA pote kare che eTale suMdara che. tA. 28-5-58 thI 14-6-58 : cAMdIvalI ghATakopara pravAsa karI cAMdIvalI AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. pU. gurudeva, cittamuni vagere sAthe ja hatAM. gurudeva sAthe thoDA divasa rahevAya evI icchA hatI eTale amo sAthe ja AvyA. choTubhAI, kAzIbahena ane ghATakoparanA ghaNAM bhAIo sAthe AvyAM hatAM. gurudeva DoLImAM hatA. TUMke raste AvyA. rastAmAM DuMgarA UtarIne AvyAM. majUra lokonA jhUMpaDAM AvatAM hatAM. rastAmAM muMbaIne pANI pUruM pADatI totiMga pAIpalAIna AvI. pAIpa sAthe nAnA pATA che. jethI TrolI jaI zake ane joI zake. 196 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 29mIe sAMje zrI DhebarabhAI koMgresa pramukha ane mahesUla pradhAna zrI rasikabhAI mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. doDheka kalAka rokAyA hatA. rasikabhAIe kahyuM H gaNotadhArAmAM je sudhAro karyo te mATe morArajIbhAIne puchAvyuM hatuM. ame AvuM karavA mAMgIe chIe, tamArI zI salAha che ? eTale temaNe lakhyuM yogya lAgatuM hoya to karo - ka2vuM joIe. bIjuM nAnA jamInadAro mATe ka2oDeka rUpiyA vaLatara tarIke ApavA vicAre che. A zubha vAta che. tA. 1-6-58 : Aje bapore traNathI vizvavAtsalya prAyogika saMghanA baMdhAraNa mATe tenA kAryanA vistAra aMge ghATakopara ane bRhadamuMbaInA AgevAna bhAIo maLyA hatA. kAryavAhInI zarUAta mIrAMbahene prArthanAthI karI. tyArabAda A sabhAnA pramukha tarIke durlabhajIe kahyuM : "Aje ApaNe muMbaImAM kaMIka upayogI kAmo thAya ane saMtabAlajI potAnAM kAryo paDatAM mUkIne ahIM AvyA che to ghATakopara saMghanA AmaMtraNathI AvyA che. ghATakopara saMgha thoDo aNagamo vahorIne paNa je kaMI karI rahyo che. ghATakoparanI kaoNMgresa kamiTi ane bIjA bhAIbaheno kaMIka evuM icchI rahyA che. dharma-ka2NI eka vAta che ane enAthI samAja upayogI kAMI kAryo thAya te judI vAta che. emanI praNAlikA mAtra jaina paddhatine pakaDI rAkhavAnI nathI. samasta samAjane lAbha thAya te che. jemane kAryakaro joIe che te maLe. kAryakaro maLe e saMtabAlajInI icchA che. vizvavAtsalyamAM lakhe che tema jaina praNAlikA ATalI vizALa hovA chatAM eka vADAmAM purAI rahIne saMkucita banAvI rahyA che. jaina sAdhue samAjane insApha Ape e sthiti sarje. jUnI vicArasaraNIvALA A vAtothI baLavo pokAre che paNa enI ciMtA nathI. evo baLavo thAya ane ApaNe laDavuM paDe to kAryakaro kuMdana thaze. sAdhuo taddana zithila thaI gayA che. evI vastu nathI ke sAdhu saMsthAne toDI pADavI ke mahAvIranI paraMparAne toDI nAkhavI. ApaNe to mAnave kaI rIte jIvavuM, kevo vyavahAra karavo te jovAnuM che. jaina sAdhuoe rAjAone halAvI zakatA, samAjasudhArA dAkhala karAvI zakatA hatA. ajaba zakti hatI. Aje chApAmAM halakI khabaro vAMcavA maLe che. sAdhue samAja ulaTe raste jatAM dekhAya to besI rahe cAle nahi. hiMmata paNa harAya nahi. kadama UThAvavAM sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 197
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ joIe. saMgaThita rIte UbhA thavuM joIe. jaina samAja vADo nathI. teNe aneka samAjopayogI kAma karyA che. A vicAro mArA pUratAM che. koIne dubhavavAno hetu nathI. meM kAryakramano abhyAsa karyo paNa nathI. gAMdhIjIe je jaina sAdhuo na karI zakyA te karI batAvyuM. vinobAjI Aje sAdhuonuM ja kArya karI rahyA che. samakitano artha samajavo joIe. samakita koIno ijAro nathI. jaina sAdhuoe cAturmAsamAM zuM karavuM, zrAvako pAse kevAM pravacano karavAM te nakkI karavuM joIe. eka maMDaLa pAsa kare tevI vyakti pAse pravacano karAvavAM joIe. sAmAjika saMsthA rIte tene samajavAmAM Ave. namokArano artha samajavAmAM Ave to majala nathI ke e pravacanathI mANasamAM pheraphAra na thAya. koI sAdhuo ema paNa kahe che ke amane kahevAno tamane zuM adhikAra ? huM namratApUrvaka kahuM chuM ke adhikAra che. kAraNa ke amo tamane pALIe chIe, poSIe chIe. eka vinobA ke eka gAMdhI badhuM nahi karI zake. pUMjIpatine have kAMI pUchavAnuM nathI. saMsArapatine pUchavAnuM che. mane ema paNa lAge che ke saMtabAlajI pAMca mAsa cAturmAsa raheze to vIsa ravivAra Ave che. e divasomAM koI evA kAryakramo thAya, pravacana karavAnA hoya to evAM thAya ke je bahu upayogI thAya. pustaka AkAre tene sAcavI zakAya. tyArapachI pU. nAnacaMdrajI mahArAje jaNAvyuM ke durlabhajIbhAIe kahyuM te sAcuM che. naitika jIvana UMcuM thAya tevuM kaMI karyuM nathI. zrAvakanA dharma samajAvyA. niyamo, pacchakhkhANo, kriyAo karAya paNa AcAra dUra karI gayA che. DaoNkTara pAsa nA thAya tyAM sudhI DigrI maLI zake nahi. ema sAdhu keTalo abhyAsI hovo joIe ? kAla savAre majUrI karato hoya te Aje pATa upara besI jAya e zuM jJAna ApI zake ? pachI ApaNe kahIe ke sAdhu Avo nIkaLyo. jo sAdhu abhyAsI hoya to tamArI jabAna amArI hAjarImAM nIkaLI kema zake. zrAvaka vyabhicAra kare, corI kare, anIti kare ane zeTha thaIne pharyA kare e kema cAle ? sAdhune AjJA karI che e nA kahyuM e vAta have cAle nahi. kaMIka sakriya thavuM joIe. ekalA sarasa vIsa-paccIsa vyAkhyAna thAya te basa nathI. enI sAthe kriyA cAlavI joIe. junavANI sAme baLa karaze paraMtu tene khAtrI thavI joIe ke kAma sAruM che. je kriyA tamane UMce laI jAya, pArakAnuM duHkha joIne hRdaya raDI paDe. 198 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATalI badhI sAmayika thAya chatAM samAjamAM Ama kema cAle? saMtabAle koLI, vAgharI pAse khoTI Adato choDAvI. paNa e lokoe tyAre mAnyuM ke jayAre temanAM duHkha dUra karyA che tyAM prAyogika saMgha kayo che. enI evI IcchA che ke ahIM evo saMgha thavo joIe. bhAla naLakAMThAmAM pa00 gAmamAM teNe kAma zarU karyuM che. teNe ekendriyanA bhoge paMcendriyanuM kalyANa karyuM ane ekendriyanI racanA karI. paMcendriyane choDI dIdhAM. koI mANasa khUna kare ane khUnI chUTI jAya te kema cAle ? teNe zuddhiprayoga zarU karyA. saphaLatA meLavI. mAre vAto vadhAre nathI karavI. e to e kaheze paNa kaMIka vicAravuM joIe. ApaNe be copaDA rAkhIe. korTamAM khoTuM bolIe, sudharIe nahIM. eka mANase corI karI. upavAsa zarU thayAM ne te mAnI gayo. AvuM korTanA karI zakata. dharma pAmavA nIti joIe. samAjamAM kaMIka kAma thAya. zreya karI zako ane e paNa ahiMsAne mAge. ghaNAMne lAge ke A kahyuM, A nA kalpa paNa muMbaImAM AvyA ja chIe. ghaNuMye nA kahyuM evuM karavuM paDe che. dravya, kSetra, kALa ane bhAva jovo joIe. baLa jovuM, kakSA jovI, kALa pramANe pheraphAra karIe to samAja jarUra sudharI zake. ratilAlabhAIe kahyuM ke, pU. saMtabAlajIe potAnuM jIvana samAjakalyANa mATe khasyuM che. evAM kAryo ahIM thAya tenI vicAraNA karavA mane bolAvavAmAM Avyo che. cImanabhAI cakubhAIe bhAlanA zuddhiprayogano anubhava ane saMtabAlajInI dRSTi, temanI zaktino upayoga vagere samajAvyuM hatuM. ghATakopara saMghanA pramukhe Teko Apyo. bIjA paNa keTalAka bhAIo bolyA. eka bhAIe saMsthA racavA sivAya kAma karIe to vadhu sAruM nahi ? e prazna mUkyo. vinobAjI paNa saMsthA banAvyA sivAya AgaLa kAma karavAnuM kahe che. pU. saMtabAlajI mahArAje chelle jaNAvyuM ke gAMdhIjI ApaNI vacce ja thaI gayA. temaNe kahyuM A badhuM kAma sAdhu-saMto kare. Aje baoNmbayuga cAle che. yUno saMsthA che paNa temAM jUthavAda che. ApaNe duniyAnA rAjakAraNamAM praveza karavo hoya to koI saMsthAnI jarUra paDe che. e saMsthA Aje koMgresa che. rAjakIya rIte kaoNMgresa rahe temAM koIne vAMdho nathI lAgato. sAmAjika, Arthika bAbatomAM tenI pragati aTakI che. to ahiMsaka rIte e pragati sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 199
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgaLa javI joIe. bhAgalA pachI gAMdhIjI noAkhalI gayA. lokoe kahyuM, AjhAdI AvI gaI. have AzramamAM AvI jAo. paNa bApue kahyuM, hariprasAda Azrama dUra che, noAkhalI najIka che. teo ekalA gayA. temanuM khUna nA thayuM hota to teo jarUra pAkistAna jAta. have temanuM adhUruM kAma ApaNe AgaLa calAvavAnuM che. amadAvAdamAM hullaDa thayuM. huM tyAM cAturmAsa rahyo hato. meM vicAryuM gharamAM besI rahevuM e barAbara che ? huM nIkaLyo paNa te vakhatanI sthiti evI hatI ke koI sAMbhaLavA taiyAra nahotuM, paNa mane manamAM thayA kare ke zAMtinA dUta sAdhuoe kaMIka karavuM joIe. bhAlamAM je prayoga cAlyA tevA muMbaImAM cAlI zake. vagara hathiyAra anyAyano sAmano thAya. samAjanA naitika saMgaThana dvArA dabANa Ave. kArya hoya to kAryakaro nathI ema nathI mAnato ane muMbaI jevI yogya nagarI bIjI che kharI ? Aja saMsthA bane ke nA bane, kArya thavuM joIe. eka vicAraka baLa maLe. ekaThAM maLIne kAryakramo kare eTale huM icchuM chuM. Aje kaoNMgresa che. govA bAbata zuM vicAre che? polIsa baLa sivAya, kAnUnabhaMga sivAya e kAma thaI zake ke nahi ? mArgadarzaka sahue banI zake. - saMtabAlajI eka vyakti che. te to mAtra nimitta che. te zuM karI zake ? janatAnuM baLa maLe to ja kAma thAya. mArI dRSTi mujaba AjanA yuganA mahattvanA prazno zahero mATe A pramANe kahI zakAya che. ahiMsaka dRSTie praznono ukela thavo joIe. madhyamavarga mATe kaMIka thavuM joIe. bahenonI zaktino upayoga thavo ghaTe. tA. 26-58 : Aje navalabhAI zAha, goviMdabhAI rAvaLa, sumatibahena vagere paMDharapurathI AvyA. navalabhAIe moTA mahArAjane paMDharapuranA saMmelanano khayAla Apyo. goviMdabhAI rAvaLe vinobAjIe syAdvAda ane mahAvIra vize je kahyuM hatuM te kahI saMbhaLAvyuM. rATo "navabhArata TAImsa'nA taMtrI zrI harizaMkara joSIne laIne cImanabhAI AvyA hatA. temanI sAthe zuddhiprayoga aMge vAto thaI. divasanA chaganabhAI sonI, kuMvarabhAI ane cunIlAlajI mahArAja vagere AvyA hatA. aMjAranI vADIono prazna carcAyo hato. aMbubhAI, 200 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAzIbahena vagere hatA. e aMge trIjI tArIkhe badhAMe premajIbhAIne sekreTarIeTamAM maLavuM ema vicAryuM. rAtre bhAla naLakAMThA pravRtti aMge choTubhAI, kAzIbahena, navalabhAI, harivallabhabhAI, aMbubhAI vagere sAthe vAto thaI. khAMbhaDAmAM zuddhiprayoga aMge, ziyALamAM prasUtigRha aMge vAto thaI. rAtre surAbhAI, mAnasihabhAI vagere cha jaNa AvyA. tA. 4-6-58 : savArathI sADA dasa vAgyA sudhI mahArAjazrIe judA judA kAryakarone mulAkAta ApI. prathama surAbhAI, aMbubhAI, kAzIbahena, choTubhAI sAthe khAMbhaDA prakaraNa aMge ane bIjI vAto karI. tyArabAda sAbarakAMThAvALA narasiMhabhAI bhAvasAra, lakSmIzaMkara joSI vagere sAthe tyAMnA prazno aMge vAto karI. khAsa karIne eka baMdha baMdhAya che temAM kheDUtonI jamIno jAya che. temane bIje jamIna maLavI joIe e prazna hato. mahArAjazrIe kahyuM jyAM sudhI vyavasthita saMgaThana nahIM hoya tyAM sudhI sarakAra koI prazno sAMbhaLavAnI nathI. mukhya to ijanerane gaLe vAta utAravI joIe. jo baMdhanuM sthAna badalavuM hoya to tyArabAda kacchanA prazno aMge chaganabApA sAthe vAto karI. tA. 7-6-58 : Aje moTA garadevanAM vyAkhyAno lakhavAmAM ja badho samaya kADhaDhyo. savAranI prArthanA pachI moTA gurudeva suMdara udbodhana kare che. emaNe kahyuM : ApaNe bahAranI sevA karIe e to sAruM che paNa prathama potAnI jAtane oLakhavI joIe. potAne oLakhe to jhaghaDA mArA maTI jAya. duHkha ane sukhanuM kAraNa "huM' chuM, bIjA to nimitta che. eka mANasa game tema bolI gayo. to krodha mArA aMtaramAMthI jAgyo. jo ema vicAruM ke te bicAro mane samajayo nathI ane huM tene samajyo nathI. tenI rIte te sAco che. mane zuM nuksAna karavAno che ? mAruM che te kyAMya javAnuM nathI. koI laI jaI zakatuM nathI ane mAruM nathI te bhale laI jAya. A aMtaramAMthI vicAravuM joIe. ene mATe thoDuM ciMtana karavuM joIe. zarIranI racanA to juo. ApaNe kahIe chIe ke AMkha jue che, kAna sAMbhaLe che, moTuM bole che paNa ema nathI. magajamAM yaMtra goThavyuM che. te hukama kare che tyAre AMkha, kAna kAma kare che. page vAgyuM to pagane duHkha sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM 201
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI thatuM paNa magajamAM du:khe che. ApaNe kahIe chIe page du:khe che. jo e du:khamAM mana nA hoya, bIje dhyAna hoya to du:kha thatuM ja nathI. Ama to ghaNuMye joIe chIe paNa upayoga nathI hoto. magaja kahetuM nathI eTale kiMI joI zakatAM nathI. magajanA hukama sAthe AMkhamAM rozanI hovI joIe. e pANI nIkaLI jAya to magajanuM paNa kaMI nA cAle. page oparezana kare, AMkha joI zake paNa ijekazana ApIne eka aMga baMdha karyuM hoya che eTale du:khano anubhava thato nathI. kevI ajaba zarIranI racanA che ! badhuM banAvI zakyAM. eka lohInuM TIpuM ke vIryanuM buMda paNa banAvI zakatA nathI. eka bhAIne magajanuM oparezana karyuM. eka nasa tUTI gaI eTale nAkanI indriya baMdha thaI gaI. naraka mUko ke attara mUko badhuM sarakhuM lAge. nAka enuM e ja hatuM. eka miniTamAM hRdaya keTalI vAra lohIne bahAra dhakele che ? A badhuM zarIrazAstra jANIe to "huM" koNa teno khyAla Ave. bIjI vAta karI satata laDatAM rahevAnI. zarIranA paramANuo jagatanA paramANuo sAthe satata laDatA rahe che. eka jaMtu bIjA jaMtu sAthe laDe che. nabaLAne sabaLuM harAve che. roga tyAre thAya che jayAre nabaLA jaMtuo sabaLAne harAve che. lAkaDuM baLe che. ApaNe kahIe chIe ke lAkaDuM baLe che paNa prathama to tenA paramANuoe agni sAme laData AdarI paNa pachI hArI gayA. pANI garama tyAre thAya che ke jayAre agni sAme laDe che, paNa hArI jAya che. eTale agnimaya banI jAya che paNa te ja pANI agninA paramANuone harAvI nAkhIne mArI paNa nAkhe che. paganA bUTa varasamAM ghasAI jAya che. lokhaMDa paNa ghasAI jAya che to khullA page cAlIe to AkhI jiMdagImAM to DhIMcaNa sudhI ghasAI gayA hota ! paNa paramANu ghasArA sAme laDe che. khUTatI vastu mUkI de che. kapaDuM phATI jAya che paNa cAmaDI phATatI nathI. ghasAro to pAra vagarano paNa laDatamAM e jaMtuo jItI jAya che. vIra yoddho haMmezAM laDato hoya che. anyAya sAme rAga-dveSa rAkhyA sivAya te aMtarazatruo sAme paNa mAnavIe laDatAM rahevuM joIe. rAgadveSa, mAna-mAyA, chaLa-kapaTa, jUTha-corI vagere durguNo jaMtuo sAme laDavuM joIe. sAruM ya jagata laDyAM kare che. prANImAtra - pudgalo vagere sau laDyA kare che. sabaLo nabaLAne mArI haTAve che. jIvananuM dhyeya laDavuM, jIta meLavavI e ja che. e jIta bhautika vastuonI to kharI ja paNa mukhya to AdhyAtmikatAnI che. 202 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aje vizvavAtsalyanI bIjI miTiMga thaI. ghATakoparanA AgevAno harabhAI dozI - saMgha pramukha, bacubhAI gosaliyA - maMtrI, haThIbhAI ane kevaLacaMdabhAI, cImanabhAI, khuzAlabhAI vagere sabhyo AvyA hatA. pAlanapuravALA kAnabhAI jhaverI ane bIjA paccIsa bhAIo AvyA hatA. baMdhAraNanI dareka kalama upara ThIka ThIka carcAo thaI. AjIvana sabhyonI phI 251 thI ochI karI 101 TharAvI. sAmAnya sabhAsadanI phI eka rUpiyAne badale be rUpiyA rAkhI. saiddhAMtika matabheda paDe to chello nirNaya munizrI saMtabAlajIno svIkAravo. A sudhArA maMjUra thayA. niyAmaka samitie eka maMtrI bhAla naLakAMThAno rAkhavo kAraNa ke bhAlano anubhava zaherone upayogI thAya. tA. 10-6-58 : Aje savAre prArthanA bAda moTA gurudeve zarIrazAstra ana manovijJAna vize vistArathI ghaNuM kahyuM. temaNe kahyuM ke huM kalAko sudhI enuM ciMtana karuM chuM paNa pAra Avato nathI. eka magajanI aMdara keTalA Teliphona ! mANase jeTaluM joyuM hoya temAMthI jeno vicAra kare tenI cAMpa dabAI ane e dazya khaDuM thaI jAya. tyAM AgaLa eka makAna ne bIjuM makAna thaI gayuM hoya te na joI zakAya. Telivijhana, vAyaralesa Teliphona e joIne ApaNane navAI lAge che paNa zarIranI racanA to juo. hradaya sekaMDano paNa ArAma lIdhA sivAya satata kAmagIrI bajAvyA ja kare che. lohIne zuddha karIne AkhA zarI2mAM dhakelyA kare che. dAMtanI racanA kevI ajaba ! enuM inemala nA hoya to dAMta kaMI ja kAma nA Ape. vadhAre khArAza khAIe tyAre inemala upasI Ave che eTale cAlu sthitimAM nA Ave tyAM sudhI bIjo khorAka khAI zakato nathI. dAMtamAM paNa dADhonI racanA, khorAka khAva eTale jIbha tene saMkoryA kare, pAvaDara banI jAya, emAM pANI (thUMka) reDAyA kare, mAkhaNa jevuM thAya eTale mIThAza Ape. athANAnI khArAza, khaTAza, tikhAza vageremAMthI khorAkanuM lohI thAya. azuddha lohImAMthI gaMduM pANI chUTuM paDe. ekabIjA te lohIne zuddha kare ane kharAba havA bahAra kADhI nAkhe. maLamAM paNa ema ja che. AMkhamAM kaMIka jIvaDuM paDyuM hoya to tarata khabara paDe. tenAmAM bolavAnI kaLA nathI eTaluM ja. sUryanA prakAzane pRthvI para AvatAM ATha miniTa lAge che. caMdrane poNA be miniTa ane tArAone to varasovarasa lAge che paNa mananI gati to ethI aneka gaNI vadhAre. jagatamAM je kaMI dekhAya che te sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThThuM 203
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastuo dekhAtI nathI paNa AMkhano kemero teno phoTo pADIne mana AgaLa mUke che te jue che. vAyaralesanI jema eka vicAra udbhavyo ke tenA mojA AkhA jagatamAM phelAI jAya che. jenuM kendra e prakAranuM jyAM ughADuM te pakaDI le che. mANasa nabaLI vastu pakaDe, to nabaLI pakaDI zake. sArI pakaDe to sArI pakaDI zake. kudarate upayogI vastumAM ApI be AMkha, be kAna, be hAtha, be paga kAraNa ke akasmAtamAM eka tUTI jAya to bIjAthI kAma cAle. dareka indriya ekabIjAne madada kare paNa ekabIjAne sakriya kAma na kare. dAMta jIbhanuM cAvavAnuM kAma na kare, AMkha pagane bacAvI le. durgadha hoya to nAka zarIrane bacAvI le paNa jovAnuM kAma kAna na kare, sAMbhaLavAnuM kAma AMkha nA kare, dareka potapotAnI pharaja barAbara bajAvyA kare. magaja keTaluM badhuM saMgraha kare che ! AkhI jiMdagImAM je joyuM hoya, je sAMbhaLyuM hoya, je moDhe karyuM hoya te badhAmAMthI tame jenI cAMpa dabAvo te ja nIkaLI Ave. bIjA baMdha rahe. aNubomba karatAMya A paramANunI tAkAta vadhAre che. tene jovI joIe. ApaNe eno vicAra nathI karatAM paNa ATalA moTA jagatamAM deza eka khobA jeTalo, temAM tamAruM gAma TapakA jevaDuM che ane temAM tamo to eka nAnA aNuM jeTalA. chatAM mAno ke huM moTo, huM eTale koNa ? abhimAnano pAra nahi. vijJAna game teTalI zodha kare, lohI ane vIryanuM TIpuM nA banAvI zake. banAve to paNa emAM je sajIva paramANuo che te to banAvI ja na zake. mANase bahAranuM vijJAna zodhyuM che. te upalocana ane buddhithI paNa AdhyAtmikatA ane aMtaramanathI e badhAM zodhyAM nathI. jo e rIte zodhAyAM hota to vijJAnano durupayoga nA thAta. savAranI prArthanA pachI moTA gurudeve Adato vize suMdara kahyuM hatuM. ghaNAne judI judI Tevo paDI hoya che. be mANaso bolatA hoya tyAM jaIne UbhA rahe. keTalAMka sAMbhaLe nahi paNa je karIe tenAthI juduM bolavA maMDI paDe. keTalAka evA hoya che ke icchIe nahi to paNa vAto baMdha kare nahi evA vAtoDiyA hoya. keTalAkane hAtha pheravavAnI khAsa Adata hoya, koIne DhIMcaNa halAvavAnI khAsiyata hoya, koIne laDavAnI, koIne krodha karavAnI. paNa A badhAno vicAra nA kare, jaina zAstramAM AlocanA kahI che. Tevono 204 sAdhutAnI pagadaMDI : pustaka - chaThuM