Book Title: Manipati Rajarshi Charitam
Author(s): Jambukavi, Bhagwandas Pt
Publisher: Hemchandra Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600401/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ohemacandrapranthamAlA 2 zrIjambUkaviviracitaM mnniptiraajrssicritm| paLAvAstavyena zrAvaphaharSacandrAtmaja-paNDitabhagavAnadAsena saMzodhitama. bhImadAcArya "vijayanItisUribhiH" kRtaprayoghasya zAha cunIlAla dolatarAma kudIvALA amadAvAda ityetasya ivyasAhAyyena himacandraprandhamAThAyA(dhAvA bamadAvAda)mAnanIyakAryavAhaphena ! 'vakIla kezavalAla premacandra' ityanena prakAzita c| pratavaH 5. 0(*) - saMvat 1978 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhojainapaTavokeTa mudraNAlaye tadadhipatinA 'zAha cimanalAla gokaLadAsa' ityanena patatpustakaM muvritam, dhokAMTAvADI amadAvAda. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P zrIjambUkaviviracitamaNipatirAjarSicaritam. tIrNavistIrNasaMsArArNavavAra praNomi praNato manomavaImA jinezvaramA RIAS namo nistIrNavistIrNasaMsArArNavavAraye / samastavastuvistAravedine paramAtmane // 1 // svargApavagamArgasya pradhAnasya prarUpakam / praNomi praNato mUrnA yugAdipuruSottamam // 2 // payodharabharAkAntadivyayoSitsu mAnasam |n reme yasya taM naumi varddhamAna jinezvaram // 3 // yasyAH prasAdataH sadyo mUkho'pi mukharaH pumAn / jAyate sA zriyai bhUyAd bhUribhUtiH sarasvatI // 4 // yeSAM vacanataH kottiimiytiimhmaagtH| tAn gurun guNagariSThAn stomi bhUnyastamastakaH // 5 // ityaM namaskRti kRtvA vighnasaMghAtaghAtinIm / vidhAsye nirgatAzaGkamabhipretArthaparatim // 6 // sajjanastu stuteryogyaH kAvyakartuH kathaM bhaved / vIkSamANo'pi yaH kAvye doSAnpracchAdayatyalam // 7 // 43 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Napati caritram. CAROSHE RUSSIANICU tathA ca sati kAvye syAd doSo yadi kathaMcana / kukavitvAhitA kIrtirAsaMsAraM tato bhavet // 8 // sadA kIrtiH kavestrasya tatkRtA paramArthataH / yaH pazyannapi nAdatte kAvyadoSAn hitecchayA // 9 // saMbhAvyate hi kAvyeSu doSaH zreSThakaverapi / jihvAskhalanadoSeNa yaduktaM hi mhaatmbhiH||10|| hastyazvarathayAnAni praskhalanti same pathi / jihvAyAstu kimAzcarya zleSmavyAkulite mukhe // 11 // tathA ca-avidyamAnamapyucarnIco doSaM vivakSati / vidyamAnaM tu yad brUte naitad cocaM vipazcitA // 12 // tato'sau durjano doSAn lAti suukssmekssikaaprH| ucityocitya kAvyeSu pazcAtkIrtiH bhvetkveH|| 13 // tasmAdahatyasau vyaktaM prazaMsAM durjano'dhunA / nirdoSatAmabhIpsUnAM kavInAM kAvyapaDateH // 14 // athavA-kiM bho ! saujanyadaurjanyavicAreNa kRtena naH / svArtha eva paraM yatno vidheyo mokSakAvibhiH // 15 // svArthazca dAnazIlAbhyAM tapaso bhAvanAvidheH / saMpadyate mumukSUNAmevamAhurmanISiNaH // 16 // evaM ca-arthAbhAvAna dAnaM naH kalau zIlaM ca duSkaram / zaktyabhAvAttapaH kIdRg bhAvanA'to garIyasI // 17 // sA ca saMsArabhIrUNAM guNotkIrtamarUpikA / yasmAnmaNipaterAjJazcaritaM varNayAmyataH // 18 // yathA'sau paliptaM dRSTvA nirviNNaH kAmabhogataH / prAvAjId dharmaghoSasya samIpe'dhyaiSTa ca zrutam // 19 // zmazAne zizire gopaiH kRpayA vastraveSTitaH / yathA dhyAnasthito dhImAn dhmApito vanyavahinA // 20 // kucikena yathA nItvA pratijAgarito gRhe / yathA ca putrabhItena tasyAdhaH sthApito nidhiH // 21 // // 1 // Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %25OMOMOMOMOM nidhAnAdarzanAnmUDho dRssttaantrssttbhirythaa| gajAdharanvazAt sAdhu naigamaH so'pitaM yathA // 22 // tAvadbhireva hArAdyaiH pratibodhya vidhAnataH / svakArya sAdhayAmAsa tapasvI saMgavarjitaH // 23 // tathAhi--hastI hAraH siMho metAyarSistathA narendrastrI / vRSabho gRhakokilako vidvatsacivAstathA bttukH||24|| zrImA~zca nAgadatto varddhakiratha cArabhaTacatho gopH| siMhI zItAtahariH kASThamunizcApi SoDazakaH // 25 // tathatatsarvamasmAbhirvarNyamAnaM nizamyatAm / yena syAnmatprayAso'yaM sArthako yuSmadAzrayAt // 26 // astyanekajanAkIrNA''kIrNaratnopazobhitA / zobhitAzeSadigbhAgA digbhAgAgatanegamA // 27 // naMgamAnItasadbhANDA sadbhANDApUritApaNA / ApaNAkulasanmArgA sanmANaH pravirAjitA // 28 // prAkAreNAtitujhena suvRttena samantataH / labdhasAdhupratiSThena sajjaneneva veSTitA // 29 // aladhyA paralokenAlandhamadhyA ca khAtikA / bhrAjate pArzvato yasyAH stiivaatiivsundraa||30|| yasyAM ca khalastilavikAra eva, nAlikaH sarasiruhakhaMDa eva, paralokataptiparaH sAdhuvarga eva, kuTilagati - jaGgApUga eva, pravAsI haMsasamUha eva, yatra ca nandanavanAyante bhramabhramarajhaMkArahArINi kAnanAni, himagirizikharAyante atituGgataradevakulavRndAni, salilanidhIyante vipulatarasarAMsi, manmathakalanAyante kanakakalazasadRzapayodharabharAkrAntA vanitAH, makaradhvajAyante sakalavilAsinIjanamanonayanAnandakAripuruSanikarAH, kiMbahunA purandarapurA sAI sparddhate yA samRddhitaH / zrImaNipatikAnAmnA nagarIdRkSalakSaNA // 31 // OMOMOMOMOMOM Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrama mnnipti||2|| tasyAmanekarAjendramaulimAlAciMtakramaH / vikramAkAntavikrAntakrUravairikavAraNaH // 32 // nAmnA maNipatI rAjA. khyAtakIrtinijairguNaiH / lokAnAM pAlakaH samyag babhUva bhuvanAzrayaH // 33 // yasya nistriMzatA khaDge vakratA''krAntakArmuke / kauTilyaM mUrdhajeSveva paJjareSveva vigrahaH // 34 // yazca paralokabhIrurapi nirbhayA, kamalAkaro'pi niSkaNTakaH, sakalakalAkalApaparipUrNo'pi na doSAkaraH, naraka ripurapi na dAmodaraH, vRSabhagatirapi na pArvatIpattiH / tathA ca samyagdarzanasanmUlo vratazAkhAsamAkulaH / svargAdipuSpasaMpUrNoM nirvANaphalasaMbhRtaH // 35 // arhanmukhavinirgato dharmakalpadrumaH sadA / prAdurbabhUva yasyocairantaHkaraNabhUtale // 36 // eka eva mahAdoSastasya rAjJo nirAgasaH / yanmadinyAM sadA saktaH pratyakSa sarvabhUbhRtAm // 37 // taspAsItsArasaundaryanirjitAmarasundarI / yo vilokya svarUpeNa ratirapyatra lajjitA // 38 // lakSmIradhokSajasyeva zaMkarasyeva paarvtii|cndrsy rohiNI yavat priyA tanmahIpateH // 39 // pRthvInAmnA vizAlAkSI kSINadaurbhAgyasaMbhavA / bhAryA varyAnanA nityaniratA jainazAsane // 40 // tayozcotpannakAntAtma suvRttaH kmlaangkitH| candravanmunicandrAkhyaH khyAtakIrtirabhUt sutaH // 4 // yastyAgI buddhimAn zUro vinItaH prakRtipriyaH / dayAluH satyavAdI ca rUpavAn sAdhusaMmataH // 42 // teSAmevasvarUpANAM bhogAnpaJcavidhAnalam / bhujAnAnAM gataH kAlaH kiyAnapi mahAtmanAm // 43 // sAla // 2 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grISmavarNanaM. BREKISSOMOMOM anyadA sattvasaMtApI grISmakAla: samAgamat / vizleSitapriyAzleSaH kalikAlAyate hi yH||44|| yatra mArtaNDasaMtaptaH kareNuH kukSimukSati / kareNa sikarAsAravarSiNA miilitekssnnH||45|| yasmin pAnthAH prapAtoyaM pItvA vizramya ca kSaNam / vRkSacchAyAsu kurvanto hahAheti vdnsyho||46|| yasyAgamanamAzaGkaya candanaM candracandrikA / jalArdA cAruhArAzca priyatAM yAnti dehinAm // 47 // Uca adhnasya tejobhiradhastAt tptrennubhiH| jagatkoSThapuTe kSiptvA yaH pacatyAdarAdiva // 48 // tIvratAM dadhatA yatra mitreNApi khalAyitam / lokopatApakAritvAd durjanaH kimu nindyate // 49 // IdRkSalakSaNe kAle so'parAhe nRpottamaH / sArdha tayA mahAdevyA vAtAyanamazizriyat // 50 // tatazca lalatastasmi~stasya nirvygrcetsH| krIDAbhirvahurUpAbhistayA sAdha parAya'yA // 1 // ziro nimAlayansyA'dho lIlayA palitaM kila / dRSTvoce kelinA devyA rAjan ! dRtaH smaagtH||52|| tataH sasaMbhramaM bhUpo nibhAlyAzAH samantataH / nekSAMcake yadA dUtaM tadedaM hRdhacintayat // 53 // kimahaM pazyAmi no dUtaM kiMvA devI mRSA vadet / kuto vaiSyatyasau dezAd nyavedi na ca kenacid // 14 // ityAkulamanaskaM taM dRSTvA taralatArayA / vijJAya rAjJI bhAvajJA babhASe medinIpatim // 55 // rAjan ! ki vyAkulo'bhUstvaM dUttazravaNasAdhvasAt / asaMkhyasaMkhyavikhyAtakhyAtirapyavanItale // 16 // bhUpatiH prAha nAsmAkaM devi ! vyAkulatA bhayAd / kintvahaM yanna pazyAmi tvaM tvadrAkSIridaM kutH||57|| aEERIES-manana Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNipati caritram yato niyuktAH sarvatra praNidhayo'harnizaM kssitii| dazayojanamAnAyAM vAtauM saMpAdayanti nH||58|| mA cAsmacAracakSubhyaryoM bhavatyAzcakSurujjvalam / tena devi ! vitarkoyaM vyAkulaM mAmacIkarat // 59 // tato hAsyavazodbhUtakampakamponnatastanI / hastena hastamAsphoTya nyagAdi sA sphuTAkSaram // 60 / / rAjan ! na mAnuSAkAraM dUtamAvedayAmyaham / nahi strINAmiyaM tRptiAdRzyAstu vizeSataH // 61 // rAjJoktaM tarhi kiM brUSe vaco'smadvipratArakam / 'dRta Agata' IdRkSa lIlayA lolalocane // 62 // sA prAha mUrdhni te dRSTaH kezaH sphttiksNnibhH| dharmadUtatayA khyAtaH samAyAto niveditH|| 63 // mRpeNAbhANi kiM bhadre ! satyametattvayoditam / devyAha bhavatA dRSTA kadA'haM vyarthabhASiNI // 64 // uvAca bhUpatirbhadra ! narmaNA kiM na bhASyate / sA'bravIdIdRzaM dRSTvA bhavantaM narma kIdRzam // 65 // rAjA jagAda yadyavaM devi ! darzaya kiidRshH| dharmadRta samAyAtaH kutUhalamalaM mama // 66 // tataH sahAsaM tahavyA troTayitvA mahIbhuje / darzitaM(ca) karAgreNa palitaM lasadaMzukam / / 67 // gRhItvA pANinA rAjJA suciraM tatsamIkSitam / nizAkarakarAkAraM ruciraM cArucakSuSA // 68 // aho pramattatA yena viSayAzucikadame / gartazakaravanmagnaH kAlo na jJAyate vajan // 69 // na prAyo'smatsamo vaMze purA''sIdava bhuuptiH| na pAlitA yato'smAbhirnijayaMzasya saMsthitiH // 70 // pUrva sarvepi bhUpAlA adRSTapalitAH kila / hitvA rAjyazriyaM sarve sAdhudharma prapedire / / 71 / / SEARCECAPARAN // 3 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiM tasya jIvitavyena kiM vA rAjyena yaH pumAn / nopAlayitumIzaH syAtsvakIyAmapi sNsthitim||72||4 athavA'dyApi kiM jAtaM yenaivaM cintayAmyaham / idAnImapi me yuktaM vidhAtuM dharmamaJjasA // 73 // yadevAnuSTIyate zreSThamanuSTAnaM mahAtmabhiH / zreyastadeva kiM kazcidakAlaH kila lakSyate // 74 // iti cintAparaM dRSTavA smerAsyA bhUpamAlapat / devI jihaSi kiM deva ! sthaviratvena sAMpratam // 7 // babhASe bhUpatirbhadra ! vRddhatve samupasthite / na brIDA mahatAM kAcitpratyutAsau mahotsavaH // 76 // lajjaiSA mahatAmasminsamaye yanna kurvate / sarvAnarthasamarthAnAM bhogAnAM tyAgaMmutsukAH // 77 // rAjJI bhUyo'pyavijJAtarAjacintAzayA jagau / narmagarbhamidaM vAkyaM hAsyakAri mahIpateH // 78 / rAjan kimuparodhena bravIpyetanmadagrataH / satyaM jiheSi yadyevaM tata udghoSyatAmidam // 79 // yo nRpaM sthaviraM kazcid gaNipyatyatra mAnavaH / sa bubhUpuryamAgAre tUrNa prAghUrNakaH param // 80 // bhUpaH zrutvA vacastasyA vihasyAvocaducakaiH / yuktametadajJAnAnAM priyaM kartuM tvayoditam // 81 // yastu vetti jarAmRtyuvyAdhivyAptamidaM jagat / satataM tasya yad yuktaM tacikIrSAmi bhAmini // 82 // kimarthaM bahubhirjalpai paramArthaH kathyate tava / putraM rAjye nidhAyaucairgrahISye vratamuttamam // 83 // tatsamAkarNya karNAbhyAM mudreNeva tADitA / mUrchayA vihvalIbhUyaSabhApe gadgadaM priyA // 84 // prANeza ! mAdRzIM raktAM parityajya vidhimasi / vrataM yadi tato nUnaM maripye'haM tvayA vinA // 85 // ** 55555Mitti Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNipati caritra sAyaMkA varNanam // 4 // avAdId bhUpatiH satyaM yadyasti mayi raktatA / tatazca yanmayA kArya tatkArya dayite tvayA // 86 // yatkarotyagrataH preyA~stadeva kurute yadi / dvitIyo'pi tataH prema pradhAnaM vaya'te budhaiH // 87 // yacAbhANi mariSye'haM tvAM vinA tanna kautukam / nahi premNi parAM koTIM prApte kiMcitsuduSkaram // 8 // kevalaM vipulaprajJaiH kaaryaakaaryvicaaribhiH| yatparatreha ca zreyastatkArya kAryamAdarAt // 89 // iti bruvANamAste sma yAvattanmithunaM zanaiH / tAvadastagiri prAptaH saptasaptiH prNtpH||90 // dIrghAvalaDDamodbhUtabhUrizrama ivAdhvagaH / sisnAsuH prayayau sUryoM dInAnte pazcimodadhim // 91 // prAyazaH sapratApo'pi niSpratApaH prajAyate / doSAgame itIvAsyastapano niSpabho bhavet / / 92 // athAbhUniSpabhA sandhyA vadhUriva dhavAtyaye / pralApaM kurvatI rAvaiH nIDagAnAM patatriNAm // 93 / / premNA na padmavaktrazrIH rithatvA kiMcitkSaNAntaram / sApi sandhyAvadhUH zIghra bhaanubhaarmnvgaat||14|| tatastasminnatikrAnte bhartakalpe divAkare / krozatIvAlInAM rAvaiH padminI nAyikA zucA / / 95 // yatprANa visamabhUtsvAdu svAditaM kAntayA saha / cakranAmnastadevAho tadabhAve viSAyate // 15 // doSAkaratayA manye bhAnoriva mahApadam / draSTuM pUrvAcalaM candraH prapede'tha zanaiH zanaiH // 96 // lakSmInirgatya padmabhyo bandhabhItyeva satvaram / tadAgAd gaganaM kovA''zrayetsApAyamAzrayam // 97 // zriyA padhra parityaktaM sadAvAsamapi kSaNAd / yadA tadA'nyajantUnAM caJcaleti na kautukam // 98 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhavana praveza. athaitasmin kSaNe rAjA samutthAya gvaaksstH| sArdhe parAya'yA devyA dInavakvAravindayA // 99 // prAvizanmaNimayAneka-pradIpoyotitAntaraM / mahAmandiramadhyasthaM devamandiramuttamam // 10 // tato vinirjitAzeSajagadrUpaprakAzitAm / praNamya pratimA prItyA tuSTuve pAramezvarIm // 1.1 // __ stuti katham ? nattaste caraNAnIza ! shishirsaaNsaartejsH| saMtatatridazAdhIzaziraHsrastasragacitAn // 102 // sa nAtha ! nAthate nAnyaM dInacetAH kadAcana / yaste zAsanasadratnaM dadhAti hRdayAlaye // 13 // kathaM yAsyanti te zAntaM dezaM zAnteza ! nAzritA / yaiste'dizAkhinazchAyA saMsArAraNyagairiha // 14 // saMsAre sAratAhIne saMsArI yadAyate / tajjAne nizcitaM nAjJA cakre zakreza ! te'nyadA // 105 // yadi syAtsA kRtA satyaM tatki tiSThedihArditaH / nahyAsAdya nadI saktAM kazcidAsne tRddaahtH||10|| asadRSTigrahagrastA yadA cAdInarekSayA (1) / rakSa naH zaraNAyAtAnidAnI nandidAyakaH / / 107 // nAsti naH zaraNaM kiJcidanyadatra dayodadhe ! tena te tarasA lInAH kAnte caraNanIjaraje // 18 // kiM tenAnanarandhraNa kIrtanAya na te yataH / nirgacchanti giraH sArA: sarasAH kalilacchidaH // 109 // ityoSThayugmasaMbandhadhvaMsibhirdhvastasAdhvasaH / vacanairbhUpatiH stutvA paJcAGgapraNatiM gataH // 110 // tato nirgatya rAjendro devamandiramadhyataH / prAvizatpoSadhAgAraM mahAdevyA samanvitaH // 111 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati tatrAsau zokasaMtApatApitAGgIM priyAM prabhuH / bodhayan vividhairdharmakathAsaMbandhabhASaNaH // 112 // AtmAnaM ca vicitrAbhirbhAvanAbhivibhAvayan / jAgaritvA nizAM vahIM bheje nidrAmukhaM mnaakri13|| atha siDivaghUraktaM jJAtvevAsUyayA nRpam / rajanInAyikA tUrNa vililye mlAnatArakA // 114 // aho ! lokA idaM yAti jIvitaM rajanIcchalAt / kurudhvaM dharmamityevaM zaMkhaM pUtkRtavAniva // 115 // atha gambhIrani?SA bandinaH peTurucakaiH / prabhAtakAlamAkhyAtuM vRttayugmaM mahIbhuje // 11 // vrajati rajamireSA kAminaH kAminIbhiH / saha sapadi viyogaM kArayanti samantAt // 117 // nahi malinatamAtmA kasyacitprItikartA / bhavati jagati satyaM satyavAdinavehi // 128 // timiraripusamUha nAzayitvA samastam / kiraNazitazarApraiH dIptimadbhiH krameNa // 119 // viddhadakhilalokaM dharmakarmAnuraktam / tvamiva dinakaro'yaM deva ! pazyAvirasti // 12 // ityAkarNya svanaM teSAM paThatAM bhUpatibruvan / 'namo'rhadbhya' iti proccairudatiSThatkAntayA saha // 121 // tataH kRtvAmukhAmbhojakSAlanApUrvakaM vidhim / viveza vezma jainendraM kRtakautukamaGgalaH // 121 / / natra zrImajinendrasya pratimAyA narezvaraH / ni (nya)patatpAdayorbhaktyA zakrastavapurassaram // 123 // nataH karparasaMmizracandanAdivilepanaiH / samAlabhya mudA puSpaiH pratyagraiH paryapUpujat // 124 // bhUyaH surabhigandhADhyaM dhRpamudgrAhya bhAvataH / stutvA ca stutibhistutyaM praNidhAnaM zuddhamAcarat // 125 // 5 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nicandraku kAmArarAjyA rohaNam. tataH sphaTikasaMghAtaighaTitAzeSabhittikam / caJcaccAmIkarastambhanyastazastaprakIrNakam // 126 // vicitracitrarociSNutArahAravirAjitam / AsthAnamaNDapaM gatvA nyavizarakAzyapIpatiH // 127 // bhanekabhaTasaMkIrNa rAjarAjavirAjitam / madhyasthena tadAsthAnaM vireje tena bhUbhujA // 128 / atha paurAna samAhRya prakRtIzca vicakSaNaH / jijJAsurbhAvamantaHsthamidaM vacanamabravIt // 129 // bho ! bho! lokA mamehakSo vikalpo hRdi vartate / rAjye saMsthApayAmyadya municandrakumArakam / / 130 // kiMca- janAnurAgataH saMpatprasUtiriti ca zrutiH / ato nivedyatAM yogyaH kumAro vA navA sphuTam // 11 // tadAkarNya vaco rAjJo jagaduste'tha satvaram / romAJcojhaidalakSyAntaHpramodAtizayAjanAH // 132 / / deva ! candra ivAtyartha hRdayAnandakAriNi / municandrakumAre'pi kasya no ramate manaH // 133 // yogyatvaM svaguNaireva puruSasya vidhIyate / vandyate hi navazcandro niSkalaksayA na kim ? // 134 // ityuktaM tairvacaH zrutvA lokakSemacikIrSayA / protphullalocano rAjA pAreme taM mahotsavam // 135 // katham nRtyatsImantinIsAtha kvaNatkAJcIravAkulam / prArabdhakAkalIgItahRdayAhAdakaM kvacit // 136 // kvacittarodbhavArAvabadhirIkRtakarNakam / kvacitsanmAnitAzeSasAdhulokakadambakam // 137 // ityanekavilAsAkhyaM sarvalokapramodakam / rAjyAbhiSekamAdhAya bhUyastAnabhyadhAnnRpaH // 138 / idAnImeSa yuSmAkaM nAyako nAyakArthinAm / vayaM tvAditsavo dIkSAM dharmarAjyArthamutthitAH // 139 // FASHISHASIA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati caritram municandramapi prAha teSAmevAgrataH sphuTam / nItyaitAnpAlayanporAn pAhi rAjyaM nirAkulaH // 4 // tataH kimetadityevamUcire tatra mantriNaH / ajJAtatadabhiprAyAH paurAH prakRtibhiH saha // 14 // hastyazvarathasatpattipradhAnapalasaMkulam / anuraktAntaHpuraM rAjyaM jahAsi kimu bhUpate ! // 14 // nadyAjJA khaNDitA'khaNDe maNDale kenacittava / nApyudIrNaH paraH kazcid bhayaM yasmAtpravartate / / 143 // amaH samIra rAjendra / pAlaunAM prajA svayam / vRddhatve ca vidhAtavyaM yathAbhipretasAdhanam // 144 // " smarAnanAmbhojaH tatmAdi / ava ta tAna prati prAjJaH spaSTamaspaSTakalmaSam // 145 EGISHAPER adRSTapalitA eva rAjya tatatyAnuyataH / 55... kRtavantA natAzam / / 147 / / parastu nAstyudIrNaste yasmAd bhItiridaM ca mo| yataH kadarthayantyasmAn kaSAyaripavaH sadA // 148 // vRddhatvaM yAvadAzA syAtmANitavye yadi sphuTam / tato yuSmadacaHstho'haM pratIkSe'pi nirAkulaH // 149 // kevalaM rogasaMpAtajAtacaJcalatAguNe / praNinAM saMzayastatra yata etadudAhRtam // 150 // anityaM yauvanaM rUpaM jiivitdrvysNcyaaH| anityAH priyasaMvAsA varaM sucaritaM tapaH // 151 // kiMca- etaca kiMtu yuSmAkamAgataM karNagocaraM / kadAcidvacanaM cAru procyamAnaM vicakSaNaH // 252 // dharma budhazcikIrSulaTa liTaM vA karoti sa karotelaTameva yunakti sadA viparItamadharmakAryeSu // 153 // // 6 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISEASEARSA evaM saMbodhya sacivAn sapauraprakRtInapi / kAlakSepabhayAttaNa udasthAdA''sanAnnRpaH // 154 // tatazca-kAlakSepo na kartavyo dharmasya tvaritA gtiH| iti pramANayan so'rtha vidhAtumupacakrame // 155 // katham ? prahatapaTupaTahapATavaprakaTitATopatUravapurassaraM kRtasnAna-vilepanA-'laGkAraH zucirucinicitendranIla-marakata-karketana-padmarAgAdiratnopazobhitAm, uparinyastaruciramRgAdhipAsanAlaMkRtAm , pracurapuruSasamutkSepyAM | mahAzivikAmAruhya prabodhayan hA prANanAtha ! kimaparADamadhunA'dhanyanAmunA janena ? yenaivamazaraNamapahAya siddhi vadhUmabhilaSasIti kRtakaruNakarArAvamavarodhajanam , mocayan narakAkArAndhakArApUritakArAgRhagataM bandhanAd basandivRndam , dApayan pracurataramaNi-kanakamarthisArthAya, udghoSayan prabalabhayavazataralataratArakajantusArthasyAbhayaHdAnam , utpAdayan sakalanagarajanahRdayacamatkRtimatizAyinA caritena, avalokayan ruciracInAMzukAdivi vidhavAvinyAsopazobhinaM vipaNimArgam , nirgataH sakalarAjalokAntaHpurajanenAnugamyamAnaH sadevIko narapatinagarAta, saMprApto nagaryA eva pUrvottarasyAM dizi manoramAbhidhAnamudyAnam / tatra ca pUrvAgata eva bhagavAn anekavineyanivahaparivRtaH zrIdamaghoSAbhidhAnaH sUriH samavamRta Aste sma / / yasya vijitajagatItalA titikSA, adharIkRtazirivarA sthiratA, parAGmukhIkRtamakaravasatirgambhIratA, apahasitadinakarakiraNanikarA pratApasaMpat, apahasitasurasacivadhiSaNAprakarSA zemuSI, nirAkRtamanasizayarUpA F%ERALALACEAER Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damaghoSa zarIrazrI, abhibhUtasajalajaladharanirNadhA sarasvatI / yasya ca pArzvato munayaH kecidadhIyante siddhAnta-sakeNipani- vyAkaraNA-laMkArAdIni zAstrANi, samAcarantyapare nizcalavapuSaH kAyotsargakriyAm, dhyAyanyanye bhagavanmu caritram. khAravindavinirgatavacanArtham, cintayantyAcAryanigaditasUtrArthamapare, ApUrayantyanye dhrmdhyaanmekaagrtaanaaH| // 7 // anyacca-yaH zizirakiraNa iva bhadrapadAkramadakSaH, punarvasuyutazca / zrIpatiriva satyAnuraktahRdayo narakanidhanakArI ca / girIza iva pravaravRSanirataH, agatanayAnurAgajanakaH / surasaritpravAha iva pavitrIkRtamunigaNaH, pAka sUreHsamA da virahitazca / gamasta dupadeza tatastamIdRzaM sUri nirIkSyArAt kssitiishvrH| udatArponmudA tatra zivikAtaH samutsukaH // 156 // aSaNaMca muktvA chatrAcalaMkArAnuttarAsaMgitAMzukaH / praNAmapUrvakaM procairvabhASeta munIzvaram // 157 / / bhagavan ! mAmatitrastamataH saMsArasAgarAt / rakSa dIkSApradAnena yadyasti mama yogyatA // 158 // tadAkarNya vacaH sUriH sattvAnugrahakAmyayA / sanIranIraddhvAno jagAda giramIdRzIm // 159 // no rAjan ! budhyate vA'sauM vizeSeNa bhavAdRzAm / saMsAratA yatastasyAH zrUyate rUpamIdRzam // 160 // | iha hi nAraka-tiryak-narA-maragatilakSaNe saMsAre'nekapudgalaparAvartAcaraNacaturo'yaM jIvo mahatA klezena mAnuSatvamAsAdya tattvArthAzraddhAnalakSaNamithyAtvagrahagRhItavigraho na jAnAti kAryA-kAryam. na lakSayati bha EATERRIASISARKAR AESXSASARELBHASAXE. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSyAbhakSyavizeSam, na nirIkSate peyApeyam, nAvadhArayati gamyAgamyavibhAgam, na kalayati svaguNadoSAntaramityevaM bhrAntamanAzcintayatyasau-nAsti paralokasattA, na vidyate zubhA-'zubhakarmaNAM phalasadbhAvaH, na saMbhavati narakAdi paJcabhUtAtirikta AtmA, na vidyate samastavastuvistAravedI sarvajJaH, dUrata eva tadupadiSTAnuSThAnaprApyo'pavarga & durgatau iti / tataH paralokAsadbhAvAdeva dodRyate carAcarajantUna, jaMjapyate paropatApakArivacanAni, bobhujyate parakala-I vipAkatrANi, bobhUyate aparimitadhanakanakalampaTa manAH, AsvAdayatitarAM mAMsAni, pivatyatizayena mAMsarasamadirAdi-18/ varNanam, kam, (na) jighRkSati mumukSubhikSupadezam, tataH samupacinoti jJAnAvaraNAdikliSTakarmakadambakam, patati tatparavazatayA ghorAndhakAranarakeSu, tatra patito vipATayate tIkSNatarakarapatraiH, Aropyate vajrakaNTakanicitazAlmaliSu, pacyate kumbhIpAkena, pAyyate tasaM pu, bhakSyate svazarIrotkartitapizitAni, tAryate kuthita-pUya-rudhirAdijambAlapUrNAM vaitaraNim, chidyate pUrvabhavopAttakarbhavAyupreribairasi-cakra-kuntAdipraharagairasipatravaneviti / tato'tipIDA'nugato hA ! mAtaH!, hA ! bhrAtaH ! trAyadhvaM trAyadhvamiti karuNamAkrozati, na cAsau tatra trAtAramApnoti / tato kathaMciduddhRtastiyaktvamAmAdayati / tatrApi bAdhyate pRSTAropitaM krandanmahAbhAram, bhakSyate svazarIrodbhavaH kRmijAleH, pIDyate zrutpIpAsA-zIto-SNAdyupadravazateriti / tasmAdapi kathaMcinirgato yadyavApnoti manudhyabhAvam, tatastatrApISTaviyogA-'niSTasaMprayogAdijanitaH saMtApaistApitazarIrona labhate nivRtim / kAryate pyA ECRECER Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OkestikA ladi, kadarthyate jarAnikaraH, mAryate paradhanaharaNAdi kurvannadhanyatayA, Akramyate kAsa-zoSa-bhagandara-jvarAdiromaNipati gaiH, unmUlyate katipayadinamadhye samavartinA / tataH truTitabahukamatayA kathaMcidavAsAmarabhAvo'pyAjJApyate purnd||8|| rAdibhiH, kSIyate pracuraparaDidarzanena, jIryate pUrvajanmakRtapramAdasmaraNena, pIDayate bhaviSyadbhavagarbhasaMbhavacintanena-ityevaM ca paryAlocyamAnaM na kiMcitsaMsAre sukhamasti / etasya ca mUlabIjaM mithyAtvam, ataH saMsArasAgaramuttitIrSatA taducchedAma ganinanyam // katham ? pratipattavyA'haMdevatA, kartavyA tannirdezavartisAdhudakSiNA, na hantavyAH prANana., na kAvyaM parapIDAkaraM vacaH, na lAtavyaM parakIyamadattam, na bhoktavyA parayuvatiH, vidhAtavyaM parigrahaparimANam, na bhoktavyaM rajanyAm, pravartitavyaM dAnAdau, pariharaNIya pizitalaulyam, na pAtavyaM madirAdi / tato'nena krameNottarottaraguNapratipacyA karmazatrorgalapAdikayA'vApyate niratizayazivasukhamiti // evaM vyavasthite rAjan pArabdhaM yattvayedRzam / nirvaya'tAM tadakSepAnmA vilambo vidhIyatAm // 161 // tacchutvA bhUpatiH prAha sAI devyA puraHsthitaH / romAzcAJcitasarvAGgaH sajo'smIti mahAmune ! // 162 // mUriNA'pi tadAkaNyaM dade dIkSAvidhAnataH / samakSaM sarvalokAnAM mahaharka badhitotmavam // 16 // naM tAdRzaM mahAcitraM mamIkSyAnye'pi jantavaH / dharma prapedire nRnaM maphala: matsamAgamaH // 16 // 5 SERIES A %k Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FRESHERS zItakAlaathAdhItya zrutaM bhUyo jJAtvA cAsau svakaM balam / ekAkitvamanujJAtaH sUriNA pratyapadhata // 165 // sAvarNana. tadtataH kvacid mahAghyAnaM...............kvacitsvAdhyAyamabhyasyan grAmAdau dainyavarjitaH // 166 // viSayesiMha ciraM cacAra cAritramAcarannevamucakaiH / niHspRhaH svazarIre'pi kimutAnyatra vastuni // 167 // zArdUla yAH saMvAda.. anyadA'gAtkRtotkampaH zItakAlaH zarIriNAm / pracaNDahimakaNonmizravAyudaNDaH kRtAntavat // 168 // yatra saMparkamAtreNa strINAM pInAH payodharAH / haranti kAminA jADa paNDitA yata eva hi // 139 // hArayaSTirabhISTA'pi mrINAM nAbhISTatAM gtaa| nahi prAyaH kimapyasti sarvathA sarvadA priyam // 17 // dhyAyan kAntAM yadhvanyaH pidhAya hRdayaM tadA / bAhubhyAM yAti tanmanye hRdgatAM tAM rirkssissuH||171| saTite khaTatkuTIkoNe raTan zItena kIkaTaH / zayAno yatra lokAnAmAkhyAtIvAhaMsAM phalam // 172 // tirazcAmapi yatroccaiH zItArtAnAM kilAbhavat / kaspito yAdRzo jalpastAzaM zRNutAdhunA // 173 // ekasyAM bhISaNAdavyAM prItibhAvamupeyuSoH / sihazAlayorjajJe jalpa IdRk parasparam // 174 // vyAgheNAbhANi bho siMha ! sahasye mAsi yAdRzam / kIdRzaM nAnyadA zItaM prAyaH syAditti me matiH // tadAkarNya mRgendreNa jagade taM pratIdRzam / mAghamAse'dhikaMI miti samyag nirUpyatAm // 176 // puNDarIko nyagAdIhaka bho banecaratayA bhavAn / paramArtha vastunaH samyag na jAnIte yathAsthitam // 17 // 11146454--+-9 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNipati tato manAg mRgAdhIzaH sAsUpamavadatsphuTam / bhavAneva hi sarvajJo na kazcid budhyate prH|| 178 // vyAghraH prAha kimityevaM solluThaM bhASase ruSA / yadyasti na pratItiste madukte zrUyatAM ttH|| 179 // astyatra madgRhAsanne pitRkalpo bhushrutH| madhyastho jIrNamArjAra chetsyate saMzayaM sa nH||18|| kesarI prAha yadyevaM kimadyApi vilamyate / ityuktvA jagmatuH zIghra siMhavyAghrau tadantikam // 181 // atha sthitvA bahirgehAttadIyAdRcaturbhRzam / tAta ! tAta ! gRhadvAraM tvAmAvAM draSTumAgatau // 182 // tanizamya birAlo'sau putra ! putra ! bruvamiti / niryayau tUrNamevoccai timAnapyalakSitaH // 183 // tatastadagrataH sthitvA buddhiprAgalbhyamAdadhat / apAkSIt kuzalaM bAdaM prItimAdarzayabhiva // 184 // abhANIca yuvA kena kAraNenAgatAviha / nahi santaH paraM gehaM yAnti niSkAraNAt kvacit // 18 // tato vyAghro'bhyadhAttAta ! poSe zItaM patatyalam / ityeSa madabhiprAyaH kiM yathArtho navocyatAm // 18 // mRgArirapyuvAcedaM mama cetasi vartate / mAghAdapyadhikaM zItaM na bhUtaM na bhaviSyati // 187 // tacchvA cintayAmAsa mArjAro vismitekSaNaH / hI vyAghadustaTInyAyaH pazya kI samAgata yasyaiva bhASitaM mithyA vakSyAmi sa eva mAm / mArayiSyati sakrodhamattaH ki vidyAmyaham // 8 // ityAlocayatA tena mRladevakathAnakam / smRtaM taduttaraM tena tadidAnIM nibodhata // 19 // KASAMSUNDAN 12 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpeNa yuSmadIyA syAdistyiA ityuktvA cAhanAtmIyamAtmanokA iyoH pizAcaporjajJe kilAlApaH parasparam / tiSThatonijagRhe prItyA svapriyAcAstA prati // 19 // ekemoktaM pizAcena madIyA yArazI priyA / sarvAGgasundarI tAhA nAstyanyA kAcidaGganA // 192 // dvitIyena tadAkarNya babhASe mastriyA'dhikA / rUpeNa yuSmadIyA syAditi saMsajhate katham // 193 // prathama(maH) prAha nAtmIyamAtmanokataM yato bhavet / bariSThamavariSThaMbA pRcchAvo'nyato'dhikam // 19 // ityuktvA celaturyAvattAvatrAntare nizi / mUladevaH svakAryeNa prAtiSThAnagarAntare // 195 // taM dRSTvA dRSTavaktro tau mUladevamatarkitam / gRhItvA hastayoruccairUcaturvAkyamIdRzam / / 196 // paNDitastvaM bhuvi khyAtaH parArthakaraNodyataH / ato naH saMzayaM chindi prANitaM yadi vAgchasi // 197 // tenoktaM yuvayoH kIdRk saMzayaH kathyatAmiti / tAbhyAM niveditastasmai svAbhiprAyaH samAsataH / / 198 // 4 avAdInmUladevastau guNAn brUta svayoSitaH / yenAhaM tatsvarUpeNa saundaryamapi varNaye // 199 // tAbhyAmuktaM na varyA syurAvAbhyAM varNitAH guNAH / atastameva tAn brUhi sarvajJo'si yato muvi ||200|so'vdttaavdeksy priyA vaktreNa mrkttii| karkaTAkSI dRzA gatyA jayeduSTImapi sphuTam // 201 // dvitIyamya priyA kAntaM vIkSyA''ste draakpraangmukhii| bhASitA maunamAdatte roSitA krozati RdhA 20zAna evamelapati zrutvA dRSTau sau pAhatuH punaH / IdRgguNayujorvRhi katarasyAzcArutA bhRzam / / 203 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 10 yato yA preyasI yasya tasya saiveha sundarI / mUladeva iti proce pizAcAbhyAM dhRtaH pathi // 204 // prahRSTau tau tadA''karNyaprazasyaM ca vaco bhRzaM / pizAcau mUladevazca svaM svaM prayayatuham // 205 // paritrama. iti buddhyA yathA tena toSito to pizAcako / tathaitAvahamapyuccaistoSayiSye nirAkulaH // 206 // maNipate:evaM saMcintya mArjAraH prAha to pauSa-mAghayoH / yadaiva mAruto vAti ziziraM syAttadaiva bhoH ? // 207 // zmazAne rAtraudhyAna evaM na kasyacid bhadro vidyate vA praajyH| tulyapakSatayA yasmA-datto yAta yuvAM gRham // 208 / / pratipatiH. ityuktau tasya tadvAkyaM pakSapAtavivarjitam / prazasya jagmaturgehaM muditenA'ntarAtmanA // 209 // pazUnAmapi yatrA''sIt kAle jalpaH kilezaH / tatrA'sau viharan sAdhu-rUjayinyAM samAgamat // 21 // tasyA bahirmahAkAlaM kAlavezmeva bhISaNam / zmazAnaM bhUtasaMghAta-ptimasti samantataH // 211 // tasmiMzcAsau mahAtejAH pratimAmekarAtrikIm / sandhyAyAM dhyAnamArya pratipede sthirAzayaH // 212 // atrAntare purI gopaiH prvishdbhirmhaatpaaH| dadRze darzanenaiva kSAlayan prANinAmagham // 213 // taM dRSTvaivaM jajalpuste kriyAyuktAH parasparam / zarvayoM kASThakalpaH syA-cchItenaiSa mhaamuniH||214 // ato vastraiH svakarenaM veSTayAno'dhunA'dhikam / prAtarAgatya lAsyAmo nijavastrANi satvaram // 215 // // 10 // dAna-zIlAdizUnyAnAM pazunAmiva sarvadA / etAvatA'pi nastAvad dharmoM bhavatu sAMpratam // 216 // A% AEOCT Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRECACAAAAAAna evamAlocya taistuNa prAvRto nijkrp| zrImAnmaNipatiH sAdhu-yAnaniIgdhakalmaSaH // 217 // tato'smAkaM mahApuNyaM bhaviteti kRtaashyaaH| purIM pravivizurgopAH paapaa'pgmmoditaaH|| 218 // maNipatiathAzaste tamaH stome stmbermmliimse| vijRmbhamANe yattasya saMpanna tannizamyatAm // 219 // sAdhodhyAtasyA eva mahApuryAH bahirbhaTTakasaMjJakaH / kuTumbI vasati smocai-ratimugdhaH svabhAvataH // 220 / nAvasthitiH tasyA''sItsvairiNI bhAryA dhanazrIriti vizrutA / loke pativratA'smIti khyApayantI svaceSTitam // 221 // tilabhaTTa tasya ca pracurA kSetre tilakhAryo'bhavan kila / prativarSa tena loke'sau prasiddhastilabhaTTakaH // 222 / / kathAnakam athAnyadA tadIyA'sau dayitA taoNstilAn zanaiH / vikrIya dhUrtakaiH sArdha vubhuje'jnyaatcryyaa|| 223 // tattasyAtheSTitaM jajJe na mugdhastilabhaTTakaH / manAgapi tathApyeSA cintayAmAsa zaGkayA // 224 // yadi vetsyatyamuM bhartA tilA'bhAvaM kathaJcana / tadottaraM mayA tasmai kiM daatvymshngkyaa|| 225 // upadezamantareNApi prAyo dve vastunI bhuvi / jAyate yoSitAM buddhi-yuddhaM kukkuTayostathA // 226 / / tatastatkSaNotpanna-buDyA saMdhArya cetasi / idaM kartavyamityevaM yaccakre tannibodhata // 227 // nAnAkAravihaGgAnAM picchaiH saMchAdya sarvataH / zarIraM kRSNazayoM caturdazyAM subhISaNA // 228 // gRhItvA khadirAGgAra-paripUrNa zarAvakaM / hastenonmuktadhammila-prAntaprAttavatrikA // 229 // KARACCORA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNipati // 11 // SIXECISISEASEAR vibhISikeva bhAraM pratibhApayituM yyau| sa tvekAkIrNavATasthastadAste sma nirAkulaH // 230 / / tatastAmAyAntIM dRSTvA jvAlayantIM muhumurhH| aGgArAna vaktravAtena so'trasyatsahasA'dhikam // 21 // vyacintayaca bhItA''tmA zaraNaM kiM vrajAmyaham / bhakSayiSyatyavazyaM mA-meSA kAcid vibhISikA // 22 // martavyAdadhikaM prAyaH prANinAM nAsti sAdhvasam / yattadA tAM samAlokya tathA'sau vihalo'bhavat // 23 // sA ca tatsannidhau sthitvA mahApUtkArapUrvakam / jagAda taM pratIkSaM vacastrAsavivarSakam // 234 // re re pApa ! cirAdadya prApto'si prativAsaram / mayA nibhAla pantyoca-vumukSAkSAmacakSuSA // 235 / / nAsti te sAmprataM muktiH pAtAle'pi kRttasthiteH / sudRSTaM viSTapaM dRSTayA duSTaceSTa vidhIyatAm // 236 // iSTA ca devatA tUrNa smaryatAM yena liilyaa| pibAmi bADhamArUDhA tavoparyamRgajasA // 237 // evaM tayodine diin-stilbhtttto'tisaadhvsH| kiM karomi ? kva yAmIti vyAkulo vyAharattadA // 238 // prasIda devi ! dRSTaste kopaH kuru dayAM mayi / pAdayoH praNate dIne santo hinatavatsalAH // 239 // yastvaM bravISi tatsarva kiMkarA''kAradhArakaH / karomi sarvadA devi ! prANamikSAM prayaccha me // 240 // tayoce bhadra ! yadyevaM prapannA te'smi kevalam / devatA tilabhakSyA(kSA)'haM khyAtA yasmAn mhiitle||24|| ato jijIviSuH satyaM yadi tvaM jagatItale / nivedaya tato mahyaM tilAna svagRhavartinaH // 242 / / -%EREKASARGEcies Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ porana FACEBAUna naca teSAM punarnAma gRhItavyaM kadAcana / evaM kRte'sti te mokSo nAnyayeti vicintyatAm // 24 // tatastenA''tmabhItena devi ! tubhyaM niveditAH / sarve tilA mayetyUce smaratA zlokamIdRzam // 244 // Apadarthe dhanaM rakSed dArAn rakSebanairapi / bhAsmAnaM satataM rakSed dArairapi dhanairapi / / 245 // na ca nAmA'pi gRhaM teSAM svapnepi nizcitam upasaMhiyatAM koso bhavatyA mayi satvaram // 246 // tato'so bhadra ! yadyevaM svasthastiSTha vibhIriti / abhidhAya pratyagAd gehaM dhanazrIriSTamAnasA // 47 // sa punastatpratitrAsAt tatkSaNAdeva veginA / dAhajvareNa saMtapto gRhamA''gAcchanaiH shnaiH|| 248 // prAsamAtrazca tIvroSNa-jvaravedanayA''kulaH / prANaH saMtatyaje pro-vilapana lollocnH|| 249 // tataH sA taM mRtaM jJAtvA rajanyAmeva tairviTaiH / drutaM nissArayAmAsa prAyaH pUrNamanorathA // 250 / / dhUtairapi mahAkAle zmazAne bhuutbhiissnne| dagdhvA tRNayute deze bhayena drutamAyayau 251 // tto'nilvshaallol-jvaalaakpilmuurdhjH| sphuliGgacakSurudabhUva citAgni tasabibhaH / 252 // tenA''gatya munIndro'sau vastrasaMvItamUrtiko / dhyAnastho dhyAmito dhImAn sapallava iSa drumaH // 25 // jvalajjvalanasaMtApa-pluSTatvagapi satyavAn / dhyAnameva munirdedhyo akSobhyo hi mahAn janaH / / 254 // nataH prabhAte gopAste svavastrebhyaH smaagtaaH| muni saMprekSyA''tmAnaM ninidhikkRtaM hi naH // 25 // lahAna Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 12 // 3 *EASAILABILA tanmadhye'thA'vocadekaH kuJciko'stIha pattane / dharmiSThaH zreSThayatastasyAgre bamo'nudayAdraveH // 256 // caritram ityA''locya gatA gopAH kunikasyAntikaM kSaNAd / nyavedayacca taM sarva vRttAntaM te tapasvinaH / / 257 // tacchutvA satvaraM tatra gatvA lAtvA ca kuzcikaH / samAropya tamAnaSId gRhaM sasnehacarmaNi ? // 358 ||cikits nyavedayaca tatratya-tapasvibhyastadIyakaM / vRttAntaM te'pyabhASanta yannaH kRtyaM vadA''zu tat // 259 // so'bocanme gRhe'pyasti vastu tailAte'khilam / tacceha dhanapravara-zreSThisadmani vidyate / / 260 // STinA sA tatputryA bhaTTakAkhyAyAH kRte kRtamato drutaM / gatvA''nayata tallakSa-pAkAkhyaM bho mhrssyH|| 261 // evaM vidadhma ityuktvA yayuste zreSThino gRham / accakAritabhaTTA sA natvA tailaM vyahArayat // 262 // AnayanA tatkuzcikakare taila-marpayitvA ca sAdhavaH / jagmuH svavasatiM so'tha cikitsAmakaronmuneH // 263 // dinaiH katipayaireva sa sAdhustena sAdaraM / tathA'kAri yathA yogya-stapasaH prAgivA'bhavat // 264 // atrAntare jagad dRSTvA durjaneneva pIDitaM / grISmeNa sajjanA''kArA prAvRT prAjit kSaNAt // 265 // yasmin vidyucamatkAra-locanonmIlanairalaM / kiM mRtAHproSitA no vA pazyatIveti nIradaH // 26 // yatra durAt samAlokya nIlaM jaladamudbhaTaM / hantuM yamo'yametIti zakate proSitastriyaH / / 267 idRkSalakSaNe kAle prApte sttvaa''kulaamilaa| nirIkSya sa munistasthI kuJcikA'gAra eva hi // 268 // RECEMECHEREHEKECE Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RIAGEAAAAAUna kuzviko'pyanizaM tasya paricaryAcikIrSayA / manyamAnaH kRtArya svaM paryupAste sma tatkau // 269 // anyadA vyasanA''ghAta-svatanUjabhayAdatha / muneH saMstArakasyA'dho dhanaM tena nyadhIyata !! 270 // sthApyamAnaM ca putreNa daivayogAdazyata / kvacitsthitena tadravya-malakSyeNa dhanArthinA // 271 // tato'sau cintayAmAsa prAyastAtena madyAd / nikhAtametadatrA'sya rakSAyAM sattapasvinaH // 272 // na caite kasyacitsatkaM vyApAraM kurvate bhuvi / svAdhyAyAdikriyAkANDe nityaM vyAkulamAnasAH // 273 // ato lAsyAmyahaM tAte bahirgehAd vinigate / prastAvamanayA buddhayA nyabhAlayadaharnizam / / 274 // velA labdhvA'nyadA tena jagRhe pazyato muneH / na kiJcidUce tenAsA-vaho madhyasthatA satAm // 275 / / varSAkAle vyatIte'tha pRcchamarSiH sa kuJcikaM / punazca sthApayannevama-bhASyata sa bhaktimAn // 276 // zramaNAnAM zakumAnAM bhramarANAM tathaiva ca / zaradghanAnAM goSThAnA-mamityA vasattiH smRtA // 277 // sthitvApyasmAbhirAdezyaM kuru dharmamupAsaka / sa tvayA kriyate vAto yAsyAmaH svArthasiddhaye // 278 // tatastaM nizcayaM jJAtvA kuzciko'cintayattadA / nibhAlayAmi tatsthAnaM nikhAtaM yatra tad dhanam // 279 // iti saMcintya vegena tatsthAnamupagamya ca / nibhAlayitumAreme vyAkulenA'ntarAtmanA // 280 // tadapazyangataprANa-zcintayAmAsa saMbhramAd / adRSTamudrA''ghAtaH kuto'yaM sahasA'patat / 281 / / Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati caritram // 13 // SECASEARCCECAR vyantararapahRtaH kiM (nu) kiM nu caurairagRhyata ! Ahozvidahameva hi na pazyAmi vimUDhadhIH // 282 // uta lAtamanenaiva sAdhunA kiM ca bhaagytH| pAtAlamAvizad dravyaM yena no dRzyate'dhunA // 283 // dhigmAM pApakarmANa yo'pApe pApamIdRzaM / sanmuno cintayAmyucca-dhanA'darzanamUDhadhIH // 284 // aho ! vairUpyamarthasya pratyakSaM dRzyate kSitau / yadartha zaGkate ceto-'zanIyajanAnapi // 285 // tato'sau kuzcikaH kRtvA vikalpAniti bhuurishH| jAnAno'pyarthamIdRzaM mumoha dhanahAnitaH // 286 // bhUyo'pi svAsthyamAsAdya muneH pazya vicessttitm| iti kliSTAntarAtmA'sau sAdhvantikamagAd drutm||28|| gatvovAca mune ! yatte pratyakSaM nihitaM mayA / rikthaM pazyAmi tanA'haM kena tallAtamucyatAm / / 288 // munirjagAda bhoH zreSThin yadyat pazyanti sAdhavaH / zRNvantivA na kasmaici-ttattadAcakSate kvcit||289|| tenA'bhANi ruSA bhikSo ! cirAjjJAtaM mayA'dhunA / yAdRzaH karipoto'sau tAzastvamapi sphuTam // 29 // tathAhi-astyanavaratavigaladamalabahalamadasAlalalolA'lipaTalakalakalA''karNanodbhUtabhUrisaMrambhadviradanikarapAtitottugatarataruvisaragalitarasakaSAyitasakalajalA''pUrA, vikasitabakula-kuraSakAtimuktaka-sahakArAditaruvisarasurabhiprasavagandhalubdhabhramabhramarajhaMkArA''moditobhayataTaramamANakinnaravilAsinIzravaNakoTarA, sarasa. nijayuvaticATukaraNapaTutararathacaraNasadRzA'bhidhAnaprabhRtivividhavihagagaNopasevitA, asaTitaviTApitaTabhUmikA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgIrathI nAma mhaapgaa| yA ca-narakaripUrasthalIva vimalakamalA''karavirAjitA, proSitapratiyuvatiriva vividhavibhramarahitA, rAmAyaNakatheva rAma-lakSmaNopalakSitapadA, manasizayasaMtApatApitavaniteva bahalacandanadhavalakucA, sutanayapuruSasaMhatikariva sulabhazrIphalopetasakaladigvibhAgA, kailAsazikhayuparibhUmikeva nRtyatsacandrakakalanIlakaNThA, rajanIgaganalakSmIriva calanmIna-makaropazobhitA, dazazatanayanamUtiriva pavitrakarasahitA, kiMbahunA ? . gambhIrA''vartanAbhIkA cakravAkapayodharA / padmA''nanAGganevA'laM sarvalokamanoharA // tasyAzca-bahalataratIrataruvaranikaramadhye samadataruNIkareNukA'ntaHpuraparivRtaH, apahiradopazamakaraNapaTutaravIryavibhava ibharAjaH prativasati sm| sa ca samutpannamAtrAn evA''tmIyapotakAn 'mA'bhUvanmadantaHpurakAmayitA' itIrthayA vyaapaadyaamaas| athA'nyadA tasya saMbandhinyekA kareNugarbhavatI vabhUva, tatastayA paTuprajJayA samacinti: 'yad bahavo madgarbhasaMbhUtAH kalabhakA anena pApakarmaNA vyApAditAH, ata idAnImenamadhyekAnte tAvat kazcidrakSAmi' ityevaM vicintya racitA kapaTena caraNakhaJjitA, tato na babhrAma vibhrameNA'saMbhrAntayUthapatinA:saha, na jagrAhatagrataH samagramAsam, na papau pipAsitA payaH, yUthapatistu na zaknoti varAkiNI zIghramA''gantumiti pratIkSAMcakre: 'mA cAraparaka ACEAECECRECORREna Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya rivara: nibhAlayati sma vilaya maharmuhaH, vitatAra svayamevokSipyA'nurAgavazavivazatayA kaca- paNipati ta lam, tathApyasAvana jillAya to ceSTAM narabhyAja, tAvadyAvat sa karibaro nirvedAttadgatavyApAraM vaa||14|| DhamaDhavAn |tto'saavnydaa gajaba vigAmamopayo'yahabuddhithA''dhipasya' iti saMcintya prasavasamaye nirnAthatA cihuM tRNapUlaM zirasyA''dhAya pUrvameva karajagAma utpasA''dhamam tatantApaptarapi nirmAthA barAkinyasmAkaM zaraNamupAgatA iyamiti saMcintya rakSitA, yattena tAvadhA. nirakaranikarA'paracAriharIrakaM. sakala lakSaNophlakSitamarbhakam / tato'sau 'aho !! hastirasnametad'ityatizayamuditamAnasaistApasakumArakaiH sutarAM pAlyamAnI vavRddha ythaasukhlm| anyadA lIlayA tatra tApasakumArakA~stAn mRnmayakalazakaiH surasaritsalilamAnIya nijA''zramavRkSakAn si. zrato'valokya asAvapi gajakalabhakastaireSa sArgha karA''nItanIranivahana tAn siSeca, cikraDi ca vicitracArakrIDAbhistApasakumAra iva / namastAmIdRzIM ceSTAmavalokya tasya yathArtha 'saMcana' iti nAma ckrustaapskumaarkaaH| evaM ca gacchatsu dineSvaparantidalanasamarthAmasau yovanazriyamacireNAsAditavAn / sA'pi tanmAtA kareNukA 'mAjJAsIt sa pApmA mAmatra sthitAm ' iti saMpradhArya prasavA'nantarameva yUthAdhipA'ntikamagAditi / anyadA tena secanakena jahukanyAsalilapAnArthamupagatavatA daivayogenA'daya'sau yUthA'dhipatiH, tatastadarzanena sa REABchana %ESAGAR Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuzcikazreSThino FACAAAAbakhAna mudbhUtaroSakaSAyitalocanayugala: 'ko'yamaparo mayi prabhavati prabhUyate?' itidavalepavazavivazo yUthAdhipena sArdha yoDamArebhe, tato'tikarkazadazanAghAtaiyauvanohatatayA tenA'sau jaranmataGgajaH svakIyajanako, jhaTityeva tyAjitaHprANAn adhiSThitaM kareNukA'ntaHpuram, cintitaM cAnena-kilA'haM jananyA kUTaprayogeNa tApasA''zramamAmatya yUthAdhipabhayAdrakSita iti zrUyate, ato anyA'pyevaM mA kArSIditi kRtamatiryabhaJja taM taapsaashrmmsau| tatastaM tAdRzaM ceSTitaM secanakasya nirIkSya sakrodhaM taistApasa: 'pazyA'ho !! pApasya vilasitaM, yairevA'smAbhiriyatIM koTimADhaukitastAnevA'smAnA''zramabhaMsanAdinA durjana iva kRtaghnaH kathayati, atastathainaM viddhmo yathA'smadA''zramabhaMsanaphalamihaiva janmani upabhuGkte' iti saMcintayadbhiH-surabhipuSpa-phalAni prAbhRtamAdAya rAjagRhaM nagaramAgatya zreNikarAjA nAmnA mahipatiradarzi / tenA'pi sanmAnapurassaramabhidadhire-'bho! bho!tapasthinaH ! kimAgamanaprayojanamiha bhavatAm ?' tairuktaM-'rAjan ! bhavAnevA'zramagurustAvat sAkSAdIkSaNIya iti pra. thama prayojanaM, tathA yadatra jagati kiJcidratnamutpadyate tatkilAzramagurorbhavatIti zrUyate, ato'smAbhiraTavyAM prakaramahimA'bhrazubhrAmravibhramo bhramadgandhahastI samadarzi, sa ca yuSmadgrahA'hoM, yadi gRhItuM zakyate gRyatAmi| ti dvitIyaprayojanamiti // tadA''karNya pracuratarapramadabharanirbhareNA'bhyadhAyi zreNikanarapatinA-'bho ! bho maharSayaH ! cArvanuSThitaM bhava GIRRORNSRSHASTRI sti Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 caritram maNipati dbhiryadAgatya ratnotpattirasmabhyaM niveditA, tanucita yUyaM, vayaM tu taDaraNaM prati yatemahi' ityabhidhAnaH samudati 18SThadA''sanAvanipatiH, praguNitaM gandhahastigrahaNyAyogyaM sAdhanaM, tato jagAma jhaTityeva taM pradeza, viracito vaa|| 15 // rivandhanaprayogaH, kiMbahunA ? gRhIto'tinipuNapatisamanvitaH puMbhiraso secanakakareNuH, Aninye rAjagRhapatta naM, babandhe dRDhatarA''lAnastambhe, tutude'tizItAMkuzapahArairavinItatAmAcaran / te punastadgrahaNamuditamAnasAH pratyahaM tatsamIpamupagamya sollaNThaM jajalpuH-bho ! bhoH !secanaka! kIdRzI tavedAnImIyamavasthA'smadAzramabhaMsanodbhUtakaTukaphalopabhogino vartate ?kiM na smarasi sarasijanijaramaNIvilAsitAnAm ? na dhyAyasi siddhasindhUpakaNThatarugahanasvecchAvihArANAM na cintayase zucizizirajalaparipUrNasurasaritsalilamajjanAnAmiti ? tatastadA''karNanasamupajAtakopapaTalAntaritalocanayugalaH secanako nihanmi etAn azeSAn, ahame bhiH pApaizadRzImavasthA prApitaH' iti raudrAdhyavasAyaH sahasA troTayitvA bandhananigaDaM, bhaktvA cA''lAnastambha, cUrNayanabhyarNacaraM maharSivRnda, praviveza mahA'TavIm / tataH punarapyanupadameva pradhAvito vasudhAdhavastajighRkSayA / so'pi secanakamataGgajaH kila devatA'SThitavapurAsIt, tatastayA devatayA hitabuddhayA tasmai nyavedi-bhadra secanaka ! tvayA'nyajanmanyeveza karmA'kAriyenAsya zreNikanara -04- ACAE3%A5 A - CA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECAREAna patervAhanena bhavitavyam, ato palAn moTikayA'pi tvAmeSa samAkramya vAhayiSyati, iti matvA svata eva gatvA''lAnastambha bhajasva, yena sakalakarivarANAM madhye jayapatAkAbhAga bhaviSyasIti / tataH sadupadezo'yamiti kRtamatiH secanakastacanA'nantarameva jagAma punarnagaraM, svayamevA''gatamavalokya pra. muditvdnailokainiveditN bhUbhuje-deva ! asI hastI svayamevA''gato gehamAste, tadidaM zrutvA devaH pramANam / tataHgikanarapatinA sa devAdhiSThito'yamavazyaM mataGgajA, anyathA kathaM svayamevA''gacchet iti pramabharanirbhareNA''ga-ya mahAmahimAkaraNapurassaraM sthApito'sau samastahastistomasya muurnoti| tanmune ! yathA'sau secanakastaistApasa rakSito vardhitazva, tathA teSAM maharSINAmapakAraM cakAra, evaM bhavAnapi tathA mayA imazAnamadhyadavadahanadagdhadehaH svagRhamAnIya praguNIkRtastathApi kRtaghnatayA madIya evArthe lobhaM gataH / iti hastikathAnakam // * tattvA tattvavit prAha mahaSirbhadra ! nedRzaM / vaktuM yuktaM mahApuMsAM vizeSeNa bhavAdRzAm // 291 // kiM nA'zrAvi tvayA pUrva susthito yonakastathA / dhanadaH suvratazcaiva zivAkhyaH paJcamo muniH / / 292 // yenaiva kuzcikazrAddha ! brUSe nishngkmaansH| tadyajinamatAbhijJAna dhyAtumapi jAnate // 293 // tathA hi-khyAtaM magadhadeze puraM rAjagRhA'bhidham / tatra zrIzreNiko rAjA jinadharmaparo'bhavat // 294 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 16 // RECASIA tasyApi rUpasaundarya-yukta bhArye bbhuuvtuH| varye varyakulotpannasunandA-cellaNAbhidhe // 295 // nandAyAstatra putro'bhUd yathArthA''khyo'bhayaH sudhiiH| jJAtvA tadAkSyamIzena sa cakre scivaa'grnniiH||296|| athA'nyadA mahAvIra-statraitya samavAsarat / jJAtapravRttirvIzo vandanArtha jagAma ca // 297H // abhivanya bhAvatastaM nisssaadaa'vniishvrH| saMsArasAgaratarI-mazrauSIddharmadezanAm // 298 // ekA kuSThI tadA svAmi-pAdau deharasena hi / vyalimpat muhuratyartha pazyato'pi kSamA bhujH|| 299 // tathA kSute jinenaucai-mriyasvetyavadattataH / ruSTena rAjJA vadhyazcA-''diSTo vyomotpapAta sH||30|| tacaritraM tataH pRSTo raajnyaa'vocnjineshvro| dadurAkasya devasya kathAM tatra savistarAm // 301 // natvA prabhuM nivRttaH san zreNiko'dRzadadhvani / satsAdhuM dhIvarA''kAraM sAdhvImudariNI punaH / / 302 // tathApi jinadharmAtsa yakampitamanA nRpaH / pratyakSAbhUya devena dadurAkena tuSTuve // 303 / / dhanyastvaM yo maghonA'pi zlAdhitaH suraparSadi / bahudhArmikagharicyA-manuzreNikamAhatAH / 304 // ato'haM tvatparIkSArtha-mAgatya kRtavAnidaM / dharma sthairyAtimerustvaM yuktamukto'si bhUpate // 305 // ityuktvA'STAdazavakra-hAraM vai golake tathA / samarpya zreNikAyA'tho-vAcaM vAcamimA punaH // 306 // yo'muM saMdhAsyate.hAraM truTitaM sa mariSyate / ityudorya tiro'dhatta-svapnadRSTa ivA'maraH // 307 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAAAAAAAADa Ka: zreNikarAjJA'sau divyahAro'nyadA dade / cellanAyai mahAdevyai snehotkarSapurassaram // 308 // kITAgolakayugmaM ca bhrAjamAna svtejsaa| divyaM devyai dvitIyasyai nandAkhyAya vyatIryata // 309 // tadgRhItvA yA sejya kimu yogyAzaH / dAnasyeti vadanyA'gre stambhe prasphoTitaM ruSA // 310 tato niryAtamekasmAd divyaM kuNDalayoyaM / jomayugmaM dvitIyAttu maharSa payattattat // 11 // sabhirIkSyA'maraM kSauma-kuNDaladvitayaM varaM / banAye gA devI bhUpaitan mama dIyatAm // 32 rAjJoktaM devi ! yatsAraM tattedAyi mayA kila / yattu bAlocitaM vastu nandAyai tadavajJayA // 13 // sana yuktaM tavekSa-mapi cintayituM miye ! / kimu vaktuM viruhArtha ? na vadanti hi sdgunnaaH||314|| cellaNA prAha sAsUyaM kimebhidhuutbhaassitaiH| yadyetanme na dAsye tvaM tato'vazyamahaM mriye // 15 // tAchutvA bhUbhujAmarSA-dabhyadhAyi manasvini ! / yattubhyaM rocate kiJcit tadahAya vidhIyatAm // 316 // tato'tikopavegena vepamAnapayogharA / devyutthAyA''rurohocaiH prAsAdasya gavAkSakam // 317 // kSipAmyA''tmAnamityeva-madhyavasya niriikssitm| adhastAd bhUtalaM yAvat tAvat tatra vylokyt||18|| miNThaM tathA varArohaM mantrayantaM zanaiH zanaiH / mahAsenAkhyayA sAdha vezyayA''ku netasA // 19 // tabhirIkSya tayA'cinti kimetAnyatra sAMprataM ? / mantrayantyathavA tAva-cchRNomyAlApamAdAt // 320 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati SATABASI ityA''locya gavAkSasthA teSAM nibhRtabhASitam / Arebhe zrotumekAnA maraNArtha samuthatA // 321 // vezyayA''bhANi kAntA'ya srvaa'lngkaarbhuussitaaH|daasyo yAsyanti krIDArtha-muthAnamiti giiyte||32shkssaa tanme campakamAlA tvaM dedyato rAjakucarAd / uttArya yena tAM prAta-rAmucyAnyAM jayAmyaham / / 323 // pAhArohaH piye ! rAjA jAnIte yadi mAlikAM / dattAM tubhyaM tataH prANAn gRhAtyAraTato mama // 324 // sA prAha dAsInAM mahe mayaM pradAsyasi / yadi campakamAlAM tvaM tatastyakSyAmi jIvitam // 325 // miNThenoktaM varAroha mAdana na gRyate yo'sau kArkazyato pAyo pAhmaNeneva kiMzukaH // 329 // uttarApathajAtena kilaikena vijanmanA / dezAntaragatenekSA-cakre puSpitakiMzukaH // 327 // dRSTavA mugdhabuddhitvAt payacinti dvijanmanA / aho!! cArUNi puSpANi dRzyante'sya trostraan||2|| mama deze ca nAstyasya saMbhavaH pAdapasya ca / ato'sya bIjamAdAya svakaM dezaM brajAmyaham // 329 // iti saMcintya tadvIjaM nItavAna viSayaM nijaM / gatamAtro bijastatra vATikAyAM mudA'vapat // 13 // pratyahaM ca siSecA'sau parityaktA'parAkriyaH / varNAtyaprasavotpati-kAMkSayA tdgtshrmH||1|| krameNa nirgatA rakta-pravAlAkulitastaruH / babhUva bhUSayan sarvI vATikAM vipraharSakRt // 332 // tato'tya punaH sektuM prasavA''zAvazIkRtaH / ArebhetaM taraM kiM hi nA''zayA kAryata janaH // 25 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sathApi so'dhipaH sekAt snigdhamUlo na puSyate / prAyazaH sumanA naiva jahAtmA snehato bhavet // 334 // tato'tiroSatastanA-'dhastAt prajvalitaH shikhii| tabazAdrUkSatAM prApyasa zAkhI puSpitoM drutam // 35 // 4 evaM pathyamapi proktA yatheSA na nivartate / asadgrahAt tataH pathyaM svasya kArya kimetayA ? - // 336 // kiMca-yaH svasya kurute pathyaM parairapi sa pUjyate / yatheha brahmadattena vastaH kanakamAlayA // 337 // varAroho'bhyadhAsko'yaM brahmadatto'bhidhIyatAM / sa prAhA''karNayakAmA yadi te'sti kutUhalam // 338 // pazcAladezamadhyasthaH kAmpilyanagarAzrayaH / zrIbrahmadattanAmA'sId bhAratakSetranAyakaH // 339 // so'nyadA''ruhya cArvazvaM prAbhRtAgatamukhahan / niryayAvanvito bhUpai-razvavAhaniko prati // 340 // tato'jJAtasvabhAvatvAd duntitvAca bhuuptiH| azvenA''nIyata vegAd avyAhRtya mahATavIm // 341 // Agatya pRSThataH sainyairAnItaH svaM puraM punaH / tato devyA rajanyAM sa papRcche zayanasthitaH / / 342 // rAjan azvahRteradya kiM dRSTaM kiMcidbhutam / bhavadbhiraTavImadhye kiM vA neti nivedyatAm // 343 // tenoce darzi sA'vocat kiM tenoktaM nizamyatAm / adyAto devyahaM nIto duSTAzvena mahATavIm // 2444 yasyAM hi-kvacidguJjanti jantukarNakoTarapATanapaTunA ninAdena taralataralAgUlataladalitabhUtalA hariNA'dhipatayaH, kvacid garjanti jarjaritataramatiyahalamadajalamalinakapolatalAH karinikarAH, kvacidyudhyante paraspara nagarAzrayaH / zrIsa mAhA''karNakA knkmaalyaa| AAAAE% AmAna Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram maNipati // 18 // karanAla SAXAAAAAAA miladgavalayugalojvalatsphuliGgabhISaNA mahiSavisarAH, kvacita khananti kharataracaNDatuNDavidAritadharaNitalA mustAstomaM varAhasamUhAH, vavacittiSTanti kIcakavanaskhalitabAlavicchedakAtarA nizcalAGgAzcamaryaH, kvacidAsate satatagativazacalitatarukisalayAdapi vepamAnazarIrakA romanthayantyaH kuraGganivahAH / tasyAmahaM mahATavyAM devi tenaa''shuvaajinaa| nItvaikAkI ninikSiptaH kumArgaNeva dezikaH // 345 / / tataH zrAntastatastatra samutIrya pipaasitH| dinu cakSuH kSipan kSipraM dRSTavAn sajalaM saraH // 346 // taca kIrazaM? vipaikapakajAnanaM tadA''zritAlilocanaM / rathAGanAmasatkucaM lasattaragayATuka.m // 347 // suzasyaromarAjikaM suhaMsanUpurA'ravaM / taraGgazaivalAMzukaM jalAvapUramAzrayam / / 348 // viziSTadRSTilobhanaM manoraharAGgasaGgamaM / prasamacArudarzanaM varAganIghasaMnimam // 349 // tatastatra sarasyazvaM pAyayitvA payaH punH| tattaTasthe vaTe baddhvA snAnArtha devyavAtaram / / 350 // hRdayaM saJjanasyeva tajjalaM nirmalaM priye / guroriva vacaH zItaM pathyaM jinavaco yathA // 351 // sparzamAtrata evoccai-rakhilAnIndriyANi naH / prAjihadacakorAkSi ! kSaNAdeva manastathA // 352 // tataH kRtvA jalakrIDA-muttarItuM kRtA matiH / yAvattAva' yA tatra nAgakanyA'dRzyata // 53 // tAM vilokya mayA'cimti dhautAndhaH praaysho'bhvd(?)| enanirmApyatenA'sau na ke svavilAsinIm // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArakathA nakam. CINERIEGISTEREST evaM saMcintayatyeva mayi sA srsstto| niryAtA tattaTasthasya vaTasyA'yo vyavasthitA // 355 // tatazca tatkSaNAdeva tasmAn nyagrodhapAdapAd / uttIrya gonasaH sarpa-statsamIpamupAgamat // 356 // kanyArUpaM parityajya nAginIrUpadhAriNI / tena sAdhaM tato bhogAnasau bhuktavatI mudA // 357 // tattAhaka ceSTitaM dRSTvA paryacinti punrmyaa| dhik strINAM ceSTitaM yena prasaktaidRzIdRzi // 358 // ayuktaM kAryametAbhyA-mAraldhaM purato mama / yato'to nigrahaM kartu-metayoyujyate mama // 359 // dharmazcA'yaM narendrANAM yaduSTAnAM vidhIyate / nigraho'tyupradaNDena ziSTAnAM pratipAlanam / / 360 // iti dhyAtvA saromadhyAn nirgatya dayite mayA / tatkazaistADitaM bandaM tAvad yAvat pramUrchitam // 36 // prastAve'trA'tivegena mAM mdshvpdaa'nugaa| patAkinyA''patattatra zrIriva nyAyazAlinam // 362 // tatrA''kule mayi kSipraM manAka tallandhacetanam / utthAya mithunaM kvApi gataM na jJAyate priye ! // 36 // tato'hamapi vAhinyA sArdhamAgatavAn nija / purametan mayA kAnte / vane dRSTamaho'dbhutam // 364 // zrA evaM vRttAntamAvedya priyAyai vAsavezmanaH / zarIracintayA bhUpo bahirnigatavA~stadA // 365 // tasmin zarahivA-sahakkAntyA dizo daza / dyotayan dadRze rAjJA puro nAgakumArakaH // 366 // praNAmapUrvakaM tena rAjan ! vijayatAmiti / bruvatoktaM bhUpate ! vaH samIpe vayamAgatAH // 367 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 19 // makam rAjJA ko'yamAyAtaH kasmAdeveha kena ca / kAryeNetyevamAlocya proce brUhi prayojanam ? // 368 // sa prAha bhUpa ! yuSmAbhi-ryA'sAvadha sarastaTe / nAginI tADitA tasyAH bhrtaa'smiityvdhaarytaam|369|| critrm| tayA''gatya rudatyoktaM nAthA'haM tyayi bhartari / brahmadattena nItocai-ravasthAmIhazIM kimu ? // 370 // dhArakathAmayA'bhANi kimarthastvaM dayite ! tena tADitA kathyatAM yena tasyA'haM darpazAnti karomyalam // 371 // tayoktaM zrUyatAmadya tvatpAdigamaM saraH / krIDAthai tatra dRSTA'haM tenA'zvApahRtena bhoH // 372 // tato maddarzanAdeva viDo'sau manmatheSubhiH / hRdaye sajjano yaha vacobhidurjanoditaH // 373 // tato'tivyathamAnena tenA'vAcIccha mA priye ! bhartRtvenA'nyathA prANAn gRhISyAmyadhunA tava // 374 // mayoktaM pApa durbuDe ! kimevamasamaJjasaM / bhASase kiM na jAnISe svAM jAti kulamA''kRtim // 375 // ityAdivacanairgAdaM pratyuktena ruSA kshH| ceTIva tADitA tena nidayaM tvayyapi prbho!|| 376 / / ityetadvacanaM zrutvA krodhaandhiikRtlocnH|hnmydy tamahaM gatvA dapiNaM bhUmigocaram // 377 // iti dhyAtvA''gato yAvat tvatpAvaM hntumaansH| tAvatkathayituM devyai tyayArI bhatadIhitam // 37 // tato'zrAvi mayA sarva bahiHsthenaiva ceSTitaM / yAvat tasyAstvayA rAjan kathyamAnaM yathAsthitam // 379 // yAvat kSaNAt kSayaM yAtaH kopavahirmadAzaye / tasyA vacanasaMdarbha-saMdhukSaNavivardhitaH // 380 // // 19 // SEKECESSAGESAR Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECENER tadidAnI kSamasva tvaM yanmayA bhUpa ! cintitam / apApe'pi mahApApaM tvayi tadAkyavibhramAt // 38 // amoghaM kila devAnAM darzanaM zrUyate nRpaH / yato'tazcetaso'bhISTaM varaM yAcasva sAMpratam // 382 // rAjJA'bhyadhAyi yadyevaM dIyatAM tAdRzo vrH| sarveSAM maMjJinA vAco vijAne yAdRzAdaham // 383 // tenoktaM jJAsyate kintu yadyanyasmai kathazcana / AkhyAsyate tadA mUrdhA saptadhA te sphuTiSyati // 384 // mahArakathA ityuktvA hi kumAreNa / kSaNAdantaradhIyata / bhUpenApi gRhasyA'ntaH prAvizyata sasaMmadam // 385 // anyadA'ntaHpurasyAntaH kArayan maNDanakriyAM / kasturikAdibhidravye-rAstesmA'so mhiiptiH|| 38 // tatraikayA nijaH kAnto gRhakokilayA kila / proktaH samAnayaitasmAt stokaM rAjavilepanam // 387 // yenA'nena vilipyA'smi svaM vapuH pUrNadohadA |s prAha kimahaM svasmin ! niviNNo jIvite priye||38||4/ tato rAjJA parivAya tayorAlApamIdRzaM / varaprasAdataH kiJci-jahase jAtavismayam / / 389 // sadRSTvA'bhANi devyA'saurAjan ! kiMhasitaM tvayA rAjJoktaM devi!no kizciddevyA'vAci kathaM na kim / rAjJoktaM devi ! mUDhA'si na kizciddhasitaM mayA / devyoktaMkAnta nihotuM kimevamabhivAJchasi // 39 // 6] avazyaM yadi no mahya-metat kathayasi sphuTaM / tatte'smAdA''gasaHprANA-sayAmIsyavadhAryatAm // 39 // rAjJoktaM tvaM sarojAkSi ! prANAMstyakSyasi vA navA ? | ahaM tu yadi vakSyAmi mriye'vazyaM tadA ttH393|| CIENCE Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati |20||maa RECAAAAAAA sA prAha kiM prabho'likaiH pratArayitumicchasi / yadi syAdekadaiva syA-dA''vayomatyurucyatAm // 394 // tato'tisnehapAzena baddho devIvaco'nyathA / azaktaH kartumurvIzaH zmazAne'cIkaracitAm // 395 // tatraiva kathayiSyAmi bruvannevaM mahIpatiH devyA sArya kRtasnAno niryayau nagarAihiH // 396 // tatraikayA'jayA mArge basto'bhANi yavotkarAd / madartha pUlikAmekA-metasmAdAnaya priya ! / / 397 // bastenAktaM yavAnatAn brahmadattasya vaajinH| carantyato na lAsyAmi rakSakebhyo vibhemyaham // 398 // sA prAha dAsyase mahyaM na cet tyakSyAmi jIvitaM / yasto'vocana mriyasvA'nyA bhaviSyati mama priyA350 sA prAha pazya mAryArtha-meSa rAjA mumUrSati / sAMprataM tvaM tu nissneho maduktaM na cikIrSasi // 40 // yasto'bravIdayaM bhadre ! mUotyartha svajanmano / yo vidhitsati vaiphalyaM naahmaadksslkssnnH||401|| ihaiva janmani strIbhiH kArya kicit paraM yadi / mRtasya tu kimetAbhiH zmazAne krandanAhate // 402 / / tatastAdRzamAlApa tayorAkarNya bhUbhujA / paryacinti varaM matto yasto yasyedRzI mtiH||403|| ahaM svasyA striyo vAcA mAnuSyaM durlabhaM vRthaa| kartumArabdhavAn bADha-maho!! rAgasya jRmbhitm||14|| iti saMcintya tatraiva dade bastAya bhUbhujA / svAGgAt kanakamAlAkhyA pAritoSikamunmudA // 405 // jhaTityeva tatassthAnAn nivRtto bhUpatistato / devImuvAca yattubhyaM rocate tatkuru drutam / / 406 / / Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArakathA PATAkara tamo yathA'bhava bhUpaH sa bhogAmA mubhAjamam / svArtha kurSastathAnta tvaM kuSya kimetayA?407|| yatheSA tu yaM lAtuM varAroha ! na pAmchati / niyatAM tahi te tvanyA bhavitAro prkhiyH|| 408 // iti teSAM samAkarNya samAlApaM parasparam / vAtAyanasthitA devI cellagA'cintapasadA // 109 // aho miNTena kIrajJa yuktiyuktamudAhRtam / mariSye yadyahaM rAjJaH tataH kiM hAsyate kila // 10 // pratyutavaM mRtA raudradhyAnamadhyAsya saMmRtau / bhImAyAM paryaTiSyAmi daanshiilvivrjitaa| 411 // iti saMcintya sA devI maraNAdhyavasAyataH / nivRttya hArasaMtuSTA bhUyo'pi bubhuje zriyam // 412 // anyadA divyahAro'sau truTito daivayogataH / saMghAtuM na ca taM kazcid bahuvakatvataH kSamaH // 413 // syAdA kazcittathApIdaM kila devena bhASitam / ya imaM saMdhAsyate hAraM tasya mUrdhA sphuTiSyati // 414 // tato'nyasmin dine rAjJA dApitaH paTahaH purA / hAraM yaH saMghAsyatyenaM tasmai lakSa pradIyate // 415 // taputvA maNikAreNa-kena hAraH sa Adade / saMghAtuM tasya mUlyAdha lAtvAGgIkRtakRtyunA // 416 // tato nirAkule sthAne sthitvA tena yathAkramaM / mauktikAni samAvanyAM prAgnyastAni zanaiH shnaiH||427|| tato buSiprayogeNa guNAn tAn mAkSikokSitAn / kRtvA mauktikarandhrANAM purato'muzcadekataH // 41 // tato mAkSikagandhena samAjagmuH pipIlikAH / sUkSmAstAn guNamAntAn gRhItvA tunnddshcibhiH||419|| Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati caritratam hArakathA jAtisma nakam. khyanta bhayomAnA'tha satA OMERECOECERSITENCE mauktikacchidramadhyena dvitIyAntena niryyuH| tathA yadA babhUvA'sau hAraH pUrvavadeva hi // 420 // tadeva maNikArasya ziraH prasphuTitaM tathA / rAjJe'pitaH sutaH hAra zeSaM mUlyaM na cApi tu // 421 // maNikAropyasau mRtvA tatraiva nagare punaH / vAnaro'bhUt karmadoSAd bhrAmyaMzca svagRhaM yayau // 422 // tadgRhaM tAn putrAdIn pazyanneva kSaNAdaso / jAtismaraNato'tyartha mUrchayA nyapatad bhuvi // 423 // svasthIbhUya tatastena svajJAnA'tha sutAgrataH / AlikhyantA'kSarANyetA-nyahaM sa bhavatAM pitA // 424 // tathA'likhyanta bhUyo'pi varNA:vaH putrakAH kimu ? hArasandhAnamUlyaM ta-pacheSaM bhUbhugadAnavA? // 425 // tairUce dattavAnnaiSa bhUpo'smabhyaM vinA tvayA / tacchutvA sa kapI roSAt taM hAraM hartumudyataH // 426 / / anyadA cellaNA devI, vanAntaH sara Avizat / ceTIpaTalake nyasya hArAghA'' bharaNocayam // 427 // ceTyapyazokavRkSA'dhaH paTalaM mUni nidhAya tat / sthitA'dhaH kapinA hAraM taM vIkSyeti vycintyt428|| gRhItvA troTayAmyena-mAhozvit punavezmani / kSipAmyutASTavImadhye nItvA'dRzyaM karomyaham // 429 // kimebhirathavA'lIkai-zcintitama prayojana ? / putrebhya eva nIravAha-marpayAmyeSa AdarAva // 430 // iti saMcintyakapinA zAkhayA etya pANinA / jagRhe'sau tathA ceTyA yathA jajJe na zUnyayA // 431 / / gRhItvA taM tato'lakSyo lokairapi zanaiH zanaiH / jyeSThAyA'rpitavAMstUNa hAraM putrAya vAnaraH // 432 // // ra / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArakathA nakam. ACCAECEOkAjala snAnaM kRtvA'tha sA devI yAvad bhUSayituM vapuH / upacakrame tAvattaM divyahAraM sma nekSate // 433 // papraccha ceTikAM bhadre ! kva hAraH paTalAd gataH / ko veha mama majjantyAH samAgAdyastamagrahIt ? // 434 // sA prAha devyahaM kazci-nna jAne ko'pi cA'harat / kasya vA tvayi nanu snAntyA mihaa''gmnsNbhv||43|| tatazciraM nibhAlyA'sau yadA tvAptavatI na tat / tadA sametya bhUpAya dInacaMtA nyavedayat // 436 // - tasya zuddhyarthamurvIze-nA''kulenA''tmanaH pure / paTaho dApayAMcakre mahacchandana satvaram // 437 / / - yenA'darzi mahInAthadivyahAraH kvacit sthita AkhyAtu so'nyathA daNDa-stasyA'kANDe ptissyti438|| evamudhASitepyuccai-yaMdA kazcinna kiJcana / AcacakSe tadA rAjJA smaadeshybhyo'bhyH|| 439 // saptA'horAtramadhye tvaM yadi hAraM na lapsyate / tataste jIvitaM nAsti matvedaM svaM hitaM kuru // 440 // tatvA tricatuSkAdi-sthAneSvanveSTamu yamaM / cakrebhayakumAro'pi pitrA''jJAbhArabhAritaH // 441 // tadA ca susthitA''cAryo-nvitastatrAgamat puriM / ziva-suvrata-dhanada-ponakAkhyazca saadhubhiH|| 442 // tadA ca sUriNA tene jinakalpaM jighRkSuNA / paJcabhirbhAvanAbhiH svaM yete bhAvayituMtarAm // 443 // - kuJciko'vocana bhagavan bhavanti kati bhAvanAH / tatsvarUpaM ca kIdRk syAdatho maNipatirAkhyat // 444 // tapasA sava-sUtrAbhyA-mekatvena balena ca / tulanA paJcadhA proktA jinakalpaM jighRkSataH / / 445 // . CCCCCE%ba Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 22 // nakam. tatra ca- bubhukSAsahanAyA''yA sthairyArya tadantarA / tRtIyA kAlabodhArtha nissaGgArtha caturthikA // 446 // zarIrabalanAze'pi cittavRtyarthamAdarAt / pacamA'bhyasyate pAha-jinakalpaM vidhitsubhiH||447|| caritratama tato'sau susthitA''cAryoM bhAvayana sasvabhAvanAM / tasyAvabhayazAlAyAM sNsaarobignmaansH|| 448 // hArakathAtAbA'bhyaspanirabhyasyAH pratimAH paJca sAdhubhiH / jAte mahatyapi trAse philAkSobhyatvakAMkSayA // 449 // prathamopAzrayasyA'nte vitIyA tabahiH smRtaaH| tRtIyA catvare jJeyA caturthI zUnyavezmani // 450 // pazcamI pitRSane bhIme bhysNbhrmvrjitH| vidheyeti mahAtmAnaH prAhuH siddhAntavedinaH // 451 / / tatra sattvAcyatulanAM dvitIyamatimAmasau / upAzrayAd pahiH sthitvA sandhyAyA pratyapadyata // 452 // abhayastu sarvato bhAntvA hAravArtA kathaJcana / nopalebhe yadA zrAnta-stadedaM samacintayat / / 453 // aho !! nAlambhi vArtA'pi mayA hArasya vAsarAH / paripUrNAzca na jAne kiM vidhAtA shvHprmurmmaa|454|| athavA nizi zAntA''tmA paryupAse munIzvarAn / prAtastu bhavitA yattad drakSyAmaH kiM vicintitaH // iti dhyAtvA jagAmA'sau sandhyAyAM yatyupAzrayam / tyaktA'laGkArasambandhaH pauSadhanatamagrahId // 456 // atrAntare jhaTityeva hArasyA'prAptikheditam / abhayaM candrikAmbhobhiH sektuM candraH samuthayo / 457 // // 22 // itazca maNikArasya jyeSThaputreNa cintitaM / yadyayaM jJAsyate hAra-stato'narthoM bhaviSyati // 458 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArakathA nakam BAESAR atassamarpayAmyenaM vAnarAyaiva satvaram / vicAryeti tathA cake vicAro'nte zubhAya hi // 459 // tatoharistamAdAya cintayAmAma tarakSaNAd / yasyaiva sthApayiSyAmi gehe vadhyaH sa bhUbhujaH // 10 // tatazca kiMtayA'narya-prANahatyA prayojanaM kRtayA me mahApApa-kAriNyA pApakarmaNaH // 461 // eSa rAjA kilAtyartha munibhaktaH pragIyate / ataH kSipAmi tatpAdhaM vicintyeti sa vaanrH|| 42 // pratimAsaMsthamusthita-sUreyasya gale yayau / athA'gAt prathame yAme pratijAgarituM zivaH / 463 // tasUri divyahAreNa kaNThasthena vibhUSitaM / dRSTvA'cinti sa hAro'yaM yadartha vyAkulo'bhayaH // 464 // aho!! kenA'pyanAryeNa kITaka pApamanuSThitaM / kiM kAryamadhunetyura-ryAku.lo'gAdupAzrayam // 465 // tatra pravizatA tena zivena bhayasaMbhramAd / naiSedhikImakRtvaiva moce'bhayamupasthitam // 466 // taM nizamyA'bhayenoce mune ! kasmAd bhayaM tava / sa prAha saMsmRtaM pUrva-manubhUtaM bhayaM zRNu // 467 // ujjayinyAM vaNikputro babhuvatuH sahodarau / zivAravya-zivadattAkhyA-vAvA paramanirdhano // 468 // tato draviNakAkSAbhyAM gatvA saurASTramaNDalam / AvAbhyAmarjitaM dravya-mAyAsaihubhirvahu // 469 // tad do nakusake kRtvA kaTayAM baddhvA tataH punH| pratyAgatau gRhaM vuddhi-ryA jAtA to nishaamy||4 // yadA'so mama hastastha-stadA'haM samacintayaM / bhrAtaraM hanmi yenA'yaM syAn mamaiva hi kevalam // 471 // AEHENERAbara Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati UraIENCE tasyA'pyayaM yadA pANau tadA so'pIdameva hi / dhyAtavAn pazya pApAvaM kIgarthasya ninditam // 472 // evaM buddhyA krameNA''vAM prApto svasyAH puro bhiH| gandhamatyAkhyavAhinyA idaM bhraamynmhaatimim|| tatra kSAlayataH pAdau mama buddhirabhUdiyam / aho ! pApena kIdRzaM mayA pApamacintyata 474 // anartha hyarthazabdasya pravRttiriti me matiH / athavA kathamIkSa-metadartha vicintyate // 475 // ato'traiva mahA'nartha-bhUtaM nakulakaM ide / kSipAmyena miti dhyAtvA prakSipto'sau mayA kSaNAt // 476 // tapto hA !! kimayaM kSipta-stvayA bhAtrA'bhyadhAyyado / mayoktamasya lobhena tvAM hantuM me'bhavan mtiH|| tenA'noM mahAneSa iti kSipto mahAhade / sa prAhA''sIn mamA'pIhA-matibhrAtastavopari // 478 // saccAryakAri yatkSipta-stvayA'yaM pApavardhanaH / ityekamAnasAvAvA prAvizAva mudA gRham // 479 // tato mAtrAMhizaucAdi kRtvA'smadbhaginI drutaM / matsyArtha preSitA haTTe prAghUrNakavidhitsayA / / 480 // itazca timinA devAd ide nakulakaH sa hi / kathaJcirakRt (kathazcana) mahAvegAt tadavastho nyagilyata / / tato'nantaramevA'sau matsyo'gRhyata jaalinaa| vikratuM ca samArabdha-stena hahasya varmani // 482 // tayA ca daivayogena madbhaginyA tameva hi / matsyaM kapardakaiH krItvA gRhe tUrNa samAyaye / / 483 // saMskartu dArayAtyA'tha tayA nkulko'kssto| adRzyata nibhAlyA'sau akAryake ca satvaram / / 484 // MORNING Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakA . ACAR taM dRSTvA kurvatImarU kathaJcijjananI mama / aprAkSIt kimidaM bhadre ! sAprAhA'mba ! na kiJcana // 485 // tato'pratItyA manmAtA yAvadA'gAttadantikaM / tAvattayA'sipatreNa hatvA marmaNi pAtitA // 486 // tAM patantoM samAlokya mAtaraM bhuvi saMbhramAd / AvAmapi gatau tasyAH samIpaM tUrNameva hi // 487 / / tato'smAsaMbhramAttasyAH so'kAnakulako'patat / taM dRSTvA hA ! sa evaay-maavaabhyaamitycintyt||488|| yasmAd dUreNa nazyanti jantavaH pApabhIravaH / tadeva sutarAM teSA-magre gatvA'vatiSThate / / 489 // anarthapuJja ityevaM ide kSiptvA kilaa''gtii| AvAM yAvanmahA'nartha-kAryabhUt sutarAmayam / / 490 // tatkrudhyAvo'dhunA kasmai dRSTvekceSTitaM vidheH / dharma eva paraM kartu-mAvayoyuktisaGgataH // 491 // ityA''kranya ciraM-marmaprahAragatajIvitAM / dagdhvA ca mAtaraM davA bhaginyai nijasaMpadam // 492 // pratyapadyata dharmo'ya-mAvAbhyAmitthamIdRzaM / saumya ! pUrvAnubhUtaM me tadbhayaM smRtimAgatam // 493 // tabhizamyA'bhayenoccai-vismayA''kulacetasA / abhANi bhagavannevaM prAyo'rtho'narthakAraNam // 494 // yathapyatipriyo lokai-vibhavaH paribhAbyate / tathApyanartha evA'ya-manarthotpAdakatthataH // 495 // niryayAvanyayAme'tha pratijAgarituM muniH / suvrataH so'pi taM dRSTvA hAra trAsAdakampata // 406 // maho!! mahAbhayaM kIga byANa ityavIvizad / Uce'bhayena tantvA kuttA sAdho ! mahAbhayam // 417 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 24 // tenoktaM zrUyatAmaGga-janapada zrAvako bhavaM / kuTumbI grAma ekatra sUryavAnahamAditaH (1) // 498 // anyadA kAntayA sArdha bhuJAnasya gRhazriyaM / mama tatrA'patat senA caurANAmatibhISaNA // 499 // caritratama tayA''gatyA'khile grAme kAndizIkIkRte kSaNAt / ekadeze gRhasyA'haM nilIya smvsthitH||5..|| hArakathA tato grAmajane naSTe mA'pi gataM kvacid / iti buddhyA tayA moktA-aurA matkAntayedRzam // 50 // bho bho malimlucAH kiM mAM na yUyaM nayata svkaaN| pallI yenA'smi yuSmAkaM varyA mAryA yathepsitam // sagutvA cintitaM caura-raho!! cArSIyamAnA / bAdaM pUtkurvatI kAcida-nuraktava lakSyate // 5.3 // ataH kimanayA'smAkaM muktayA syAt prayojanam / iti buddhyA gRhItA taiH pramadotphullalocanaiH // 504 // nIsvA samarpitA rAkSe'-tApure so'pitAM nyadhAt / nataH samAgate grAme nirgato'hamapi gRhAt / / 505 // 4 evaM sarveSu lokeSu tatrA'yAteSu tAM vinA / madbhAryA pUSavagrAmaH samastaH samapadyata // 506 // anyadA svajanastasyA baMdInIteti cetasA / prokto'haM mocayitvA kiM svamAryo nAnayasyaho ! // 507 // jIvato'pi hi yasyoccai-viTairbhAryA pramujyate / kiM tasya sati sAmarthya yuktamevaM samAsitu 208 // H // 24 / ityAdi bahuzo yAvad gadito'haM takairalaM / tAvatpatipravezena tAM paliM gatavAnaham // 50 // tatrA'kArSamahaM sa vRddhayA sArdhamekayA / avocatsA tataH premNA brUhi kiM karavANi te // 51 // va Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- ACIA mayoktamamba ! me bhAryA caurairAnIya bandikA / nyavedi svAmine tenA'-pyakAri sA svptnikaa||511|| tattasyai mAM kathaJcitvamambAlakSyaM nivedaya / kimatra putrAvaktavya-mityuktvA sA'gamadrutam / / 512 // tato nivedite proktaM tayA madbhAryayA darAd / yiyAsuzcaurasenezaH kvacidAste'dya satvaram // 513 // tatazca proSite tatra tvamatrA''gantumarhasi / iti gatvA'bhidhatsvAmba !taM madbhartAramAhatA // 14 // tatastayA samAgatya kathite satyahaM gto| vikAle tadgRhaM yAte caurasenApatau kvacit // 515 // mAM dRSTvA sA''ha dRSTathaiva cArvakAri tvayA priya ! / yadAgatosi nissnehaM sasnehaM svaM vadabhiva // 516 // kRte'tha pAdayoH zauce tayA me punarAgamat / svagRhaM caurasenezo vegenaa'pshkunitH|| 517 // taM dRSTvA bhItayA'dhastAt tacchayyAyA nivezya maaN| tayA tasyApi pAdhAdyAH kriyAH sarvA vydhiiyt|| tatastatraiva zayyApAM niviSTe tatra caurape / tayoktaM nAtha ! madbhatA yadyati kayazana // 519 / / tataH kiM kuruSe tasya tvamasAvAha bhaamimii| pUjApurassaraM tasmai tvAmevAhaM samarpaye // 520 / / namutvA sA'karod bhImAM bhRkuTI kuTilA'zapA / kimevamanabhipretaM bruSa ityarthasUcikAm // 521 // bhAkAreNaiva tadbhAvaM punarAlakSya bhASitaM / tena bhadre ! mayA narma-kRtametatvadagrataH // 522 // sabhAbena tu papena-miha prApnomi sAMprataM / vomutkartayAmyUSaM dhRtvA tasyAhamagrataH // 511 // -- Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati S // 25 // AECCALCREALA tatastAhag vacaH zrutvA tayA muditacetasA / tasmai dhrusaMzayAlakSyaM dazito'hamadhA sthitaH // 524 // kezaistato'hamAdAya samAkRSTo'tipApmanA / tADitazca kazAghAta-nirdayaM tena ttpurH||525 // sthUNAyAmAvaNa punarbaho'tiniSThuraM / tanAsti nirdayaH prAyo yantra roSAt prakurvate // 526 // madabhAgyaireva tatrA'tha zunA''gatya kuto'pi tat / supte senApatau kSipraM bhakSitaM vardhabandhanam // 527 // 12 tato'haM mutkalIbhUto'cintayaM pazya karmaNAM / vaicitryaM kIdRzaM loke dRzyate vismayaM dadhat // 528 // kvA'hamIgavastho'tra kva vA zvAgamanaM kSaNAt ? / kva vA jIvata evaivaM varghaSandhasya bhakSaNam // 529 // tadidAnI kimu prANAn lAtvA yAmyekayA dizA / AhozvidenamAhatya gRhItvanAM prayAmyataH // 530 // athavA kiM mamA'nena ghAtitena prayojanam / enAmeva gRhItvaikAM nijagrAmaM brajAmyaham // 531 // iti saMcintya tasyaiva khaDgamAkRSya sA mayA / yathA nottiSThate kSudrazcaurA'dhIzastathoditA // 532 // pApe ! yadyatra kizcittvaM pUtkaroSi manAgapi / tataH ziraste chetsyAmi tumbIphalamiva drutam // 533 // 1 ityuktA sA mayA trAsAt tUSNIbhAvamupeyuSI / ArabdhA netumAtmIyaM dezaM pallyAstato drutam / / 534 // tayA'pi pApayA yAstrAH pAtayantyA zanairdazAH / ahamanugato dhvAnte jJApanArtha nijAdhvanaH / / 535 // evaM rAtrau mayA nItA yAvatsA daramaGganA / tAvat pApa kSayaM kSipraM nizA bhIteva caurapAt // 536 // , Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K rakabA tato mAM kazcidaikSiSTa prAtarityAzayA'dhvanaH / udadhRtya baMzajAlyanna-stayA'haM prAvizaM saha // 537 // tatrAntare'nupadika-zAmArgeNa satvaram / Agatya tairahaM khA-prahArajarjarIkRtaH // 538 // bhUmau ca pAtayitvA taiH pAdayoH mUni hstyoH| kIlakaiH kIlito'tyartha duHkhamRtyuvidhitsayA // 539 // tatastA mahilAM lAtvA te'guH palliM nijAM mudA / ahaM tu vedanAgrasta-statraiva patitaH sthitaH // 540 // itazcaikaH kApardhAmya-staM pradeza samAgamat / sa mAM vIkSya kSaNAn mUrchA-cazena nyapatad bhuvi // 541 // cirAt saMjJA samAsAdya tatopakramya satvaraM / zalyasaMrohiNI-zalyo-haraNAkhyoSadhIdvayam // 542 // tathA jalaM dalabjinyAH kuto'pyAdAya vAnaraH / samAgamat sa me pAca kRpayA paravAnalam / / 543 // ghRSTvA zilAtale zalyoddharaNImauSadhIM tataH / payasA'nena hi gAtrA-Nyalipyanta vraNAni me // 544 // tataste kIlakAH sadya truTitvotpadya tadvazAt / ekadeze'patannaGga-paJcakAdapi mAmakAt // 545 // bhUyaH saMrohiNI piSTavA yAvadalimpadAhataH / tAn vraNAMstAvadA''pannaM pUrvavannivraNaM vapuH // 546 // susnigdhabAndhaveneva tenA'haM maraNA''padaH / amocyata tirazcApi satA kAntArasaMsthitaH // 547 // tenA'lekhyakSarANyuyoM yathA'haM samabhavabaje / miDakarmA'bhidho vaidyo-abhuvaM pUrvajanmani // 548 // tato mRtvA mahA'TavyA-masyAM kapitayA'bhavam udAnoM yUthanAtho'haM mathitA'zeSavAnaraH / / 549 // REC ARECHAR %-2 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipavi // 26 // makam. anyadA'nyena hariNA samAgatya balIyasA / yUthAnnirghATito bhaktvA saMyuge pApakarmaNA // 55 // tato yathAta paribhraSTo bhraamynnuccaartstto| adrAkSaM svAmiha sthAne zaGkabhiH kIlitAkama // 51 // svAM dRSTayA kvaiSa dRSTassyAta pumAn pUrva mayedRzaM / dhyAyatA saMsmRtA jAti-stvadbhAgyareva parvikA // 52 // parvamAnata eveme parijJAyauSadhI punaH / cikItsA te mayA'kAri prAgabhyAsavazAditi // 553 // saMdidAnIM pestasmAd yathoddAlayituM kSamaH / yUthaM bhavAmi tad bhadra ! tathedAnI vidhIyatAm // 54 // mayoktaM sAMprataM bhadra ! tvayyakAraNavatsale / iMdRzyapyupakatA'smina ced dhigmAM tataH khalam // 565 // AtmAnaM saMyataM santo manyante tAvadutsukAH / upakartaryupakAraM na yAvat kurvate'dhikam // 56 // tadehi yanmama prANaH kArya kizcita prasidhyati / sAdhayAmyadhunA tatte-'vazyaM jIvitadAyinaH // 557 // nyavAsi gatastena sAdhaM tatra prdeshto| yatrA''ste tadripuH zAkhA-mRgo yUthasya madhyagaH // 558 sato mAmekavRkSasya mUle saMsthApya vAnaraH / tena sAdha samArabdho yodhu sabIryazAlinA // 559 // tayozca kurvato yuddhaM sAdRzyAnna mayA kapiH / samalakSyata saMbhrAntyA yasya pkssshcikiirpitH||56|| tato'sau vIkSyamANe'pi mayi tena vidAritaH / nakhe-dantaistathA'tyayaM prANazeSo yathA'bhavata // Agatazca kathazcitsa nazyan nazyan madantikaM / galadrudhirasekAI-vapurutrastalocanaH // 562 // // 26 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArakathA nakam. navAcAyakAlamA tato'lekhi purastAnme tvayi satyahamIdRzIm / avasthAprApittastena tvamupekSAM kRtavAn kim ? // 563 // mayoktaM bhadra na jJAto yuvayoryudhyamAnayoH / manAgapi vizeSo'to mAdhyasthamavalambitam // 564 // tvatsaMzayAt pravRttasya tvadyogyaM tasya kurvataH / bhrAntyA saMbhAvyate'narthoM matkRto'pi tvayi sphuttH||56|| tadidAnI vizeSArtha grIvAyaryA banamAlikA / baddhvA yudhyasva yenA'haM varte sAhAyyakarmaNi // 566 // evamastviti madvAkyaM pramANIkurvatA punaH / tena mAlA gale baddhvA yoddhaM prAvezi tadraNe // 567 // tayoratyantadarpaNa vAlisugrIvayoriva / jJAptaH praharato rakSyo mayA'sau vanamAlayA // 568 // tataH pASANakhaNDena mayA lakSyeNa marmaNi / tadripustADitaH kopAt tathA'patadyathA'banau // 569 / / pratipannaM tatastena tayUthaM nihate ripo / sugrIveNeva vAlyAkhye raghuNeva mayA kSaNAt // 570 // ApRcchaya taM kapi bhUya-stAM pahiM gatavAn krudhA / khAtvA khAtaM praviSTazca rAtrau senaaptehm| 57 // adrAkSaM tatra suptaM taM tayA sArdha mama striyaa| paryaDke sitapaTacchama nidrA'vaSTabdhalocanam // 572 // tataH kopAn mayA khaDga-cakramAdAya nirdayam / akAri mUrdhavikalaH sa rAhuriva viSNunA // 573 // sA tu duzvAriNI keza-rAkRSyA'bhihitA mayA / yadyA''krozasi pApiSThe tataste'pi na jIvitam // 575 // mUrSarachedabhItA tA gRhItvA nirgatastataH / prAptazca grAmamAtmIya kSemeNaivaM vicintayan / / 576 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati 27 // II-IALORECA2-% saminArabhyate kArya tatsamAnIyatena pad / Arabdhe tu tadA''tmA vA samAnIyoparamyate // 577 // tato mayA prtijnyaat-puurnnaa''hssttcetsaa| tAM samarpya svabandhubhyo'-cintIdaM bhavabhIruNA // 548 // aho !! Igapi strINAM spaSTaM dRSTvA viceSTitaM / yeSAM tAbhyo viraktirna pazubhyaste kathaM pRthaka? // 579 // sA kasyacitkule nArI jAyatAM zIlavatyapi / sarvA'vasthAsvavizvAsyA kiM punaH zIlavarjitA ? // 580 yattu kenA'pyanAryeNa manmathonmathitena vA / varNyate sA'pi hA !! kaSTa-majJAnaM tadidaM yathA // 581 // mama tAvanmatametaditi kimapi yadasti tadastu / ramaNIbhyo'ramaNIyavaramanyat kimapi na vastu // 582 // priyAdarzanamevA'stu kimanyairdarzanAntaraiH / prApyate yena nirvANaM sarAgeNApi cetasA // 583 // iti strIceSTitatrAsAd mayA bhItena saMsRteH / agRhyata vrataM sUre-rante tyaktvA gRhAdikam // 584 // etasmRtvA mayA proktaM mahAbhayamupAsaka / anyasya saMbhavo'smAkaM na kutazcid bhavAhate // 585 // atha tRtIyake yAme niragAd dhanado muniH| pratijAgarituM sUri girIndramiva nizcalam // 586 / / tatastenApi taM dRSTvA bhayAt pravizatoditam / aho !! atibhayaM kIdRk camatkRtikaraM param // 587 // tadA''kAbhayenoktaM tyaktasasabhayasya te / bhagavanatima kasmAd akasmAdabhidhIyate // 588 // sa prAha zrUyatAmAdA-vahaM nAtidavIyasi / ujjayinyA vAhanAme vAstavyaH kSatriyo'bhavam // 589 // BAmakarunakara IR 27 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zmazAnaM tarasaMbhRtam tArakAkI khaDgamAdAya vRSAyAmApuri // 590 // pAurakaRES tataH kulA'bhidhAnena mayA cArukulodbhavA / paryaNIyata sadyoSid ujjayinyA mahApuri // 59 // anyadA'haM nijagrAmAt prasthitaH zvasuraukasi / ekAkI khaDgamAdAya vRSanyastA'bhilASiNI // 591 // yAvatprApto mahAkAlaM zmazAnaM tasaMbhRtam / tAvatsandhyA'bhavad bhUta-saMghAtaprItikAriNI // 592 // tanmahAkAlazmazAnaM kIdRzamkvacijjvalacitA''vilaM kvacitkalebarA''kulaM / kvacitkaroTisaMkula kvacibasA''ntrakazmalam // 593 // kvacid bhavacchivA''rAvaM kvacitpizAcabhISaNaM / kvacitpabhUtakaM caiva kvacitpracaNDaDAkinam // 594 // kvacitsazabdakauzikaM kvacinikhAtazUlika / kvacityanAndhakArADakaM kvaciJcitA'statimiram // 595 // satrA'drAkSamahaM donAM rudantImavalAmalaM / gRhItabhAjanAM vastra-prAntenA'rdhA''vRttA''nanAm // 596 // tato mayA'tikAruNyAd audhyatA'sau mahelikA / bhadre ! ki rudyate'ne-dRzyakAkinyA tvayA vane // 597 // kiM tvaM tyaktA'si kenA'pi? kiM vA nirbhatsitAgRhe ? / kiM vA kazcinmRto bandhu-naivamiha rodiSi ? - tayoktaM yo na duHkhasya samarthoM nigrhe.jno|yo vA na duHkhite duHkhI tasmai kiM duHsvamucyate ? // 699 // mayocyata samartho'haM bhadre ! duHkhasya nigrhe| duHkhI ca duHkhite'tyartha-mato mahya niveyatAm // 6.0 // nayA'vAci mahAbhAga ? yadyevaM zrUyatAmimam / ayamIkSase pumAMma tvaM purataH zUlikAgatam // 601 // -RECura Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNipati // 28 // SACREENA eSa bhartA mamA'vasthA--mIdRzIM kAraNaM vinA / prAprito'dya raTan pApaiH zmazAne daNDapAzakaH // 602 // tato'haM tebhya eSA'smi vibhyatI pAnabhojane / gRhItvA sAMprataM prAptA bhojayiSye itIcchayA // 603 // 4 caritrama yAvabuccaiH sthitaM naina zaknomyA''zayituM priyaM / tena vyarthaprayAsatvAd idAnImiha rodimi // 604 // dArakatha tato'tikaruNaM vIkSya krozantIM tAM mayoditaM / bhadre ? matpRSThamAruhya yadyevaM bhojaya priyam / / 605 // nakam. athA'timuditA kezAna saMyamya vasanaM tathA / gRhItabhAjanamArUDhA matpRSThaM sA mahelikA / / 606 / / nyagAdIca tvayA nA'haM prekSaNIyehasaMsthitA / lajjayA yena me hastAd bhAjanaM nipatatyadaH // 607 // bhoraM bhojayAmIti chadmanA sA mamopari / muhUrtamekamArUDhA nizcalA''tmA samasthita // 608 // tato'timahatI vArA vartate'syA mamopari / sthitAyAH kiM karotyeSA ? pazyAmIti mayekSitam / / 689 // yAbad dRSTA mayA sA'GgAd utkRttyotkRtya bhAjane / kSipantI pizitaM tasya tIkSNakartikayA nije // 610 // tAvakSiptvA svapRSThAttAM bhayobhrAntena satvaraM / mayA palAyituM vAkyaM smaratedamasiM vinA / / 611 / / satyA lokazrutiriyaM jIvana bhadrANi pazyati / vAsudevasahAyo'pi yo hato hata eva saH // 612 // tato'sau zAkinI khaDgaM tadevA''dAya mAmakaM / vagena cAlatA hantuM mA jJAsIdeSa mAmiti // 613 // // 28 vegAdaprApyamANo'haM tayA tAvat prayAtavAna yAvadekaH kramaH puryAH bahi-rantaditIyakaH // 614 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MEDIA% RECunakA pAlana atrAntare tayA'chedi chekaryakA mamorukaH / bahiH sthito'sighAtena dhyAyataH kuladevatAm // 616 // tato'haM dAri yakSiNyAH patito'gre'tipIDayA / mumUrSuriSa muktAGgaH pRthivyAM pralapanidam // 610 // hA mAtI pitAtaH ! devi yakSiNi ! rakSa mAM / anAthaM zAkinIgrastaM raTantaM karuNA''spadam // 18 // athaivaM pralapantaM mAM vijJAyA'gre vyavasthitaM / pratyakSIbhUya kRpayA nyagAdIt kuladevatA // 619 // bhadrA'sti me vyavastheha zAkinIbhiH shedRshii| yatpatolyA bahirvastu tattAsAmaparaM mama // 620 // tena te rakSito noruH kuladevatayA'pi hi / mayA'tra kintu mA rodIH karomi svasthamaJjasA / / 621 / / ityuktvA divyayA zaktyA sA tUrumai punarnavaH / kuladevatayA'kAri tatkSaNAdeva helayA / / 622 // utthAyA'haM tatastasmAt praNamya kuladevatAM ! prayAtaH zvasurAgAraM dattArNalakapATakam // 623 // dvAramudghATayAmIti buddhyA yAvabhirIkSitaM / kuzcikAvivareNAnta-mayA dIpaprabhAvazAt // 624 // | tAvattAM mahilA zvazrvA sArdha vizramdhamAnasam / adrAkSa pivatI madyamabhantIM pizitaM tathA // 625 // tato'cinti mayA citraM matmiyeyaM vinA'pi maaN| pivatI dRzyate mayaM na prAyaH zIlazAlinI // 626 // tathA ca nItAvapyuktambaTharazca tapasvI ca zUravA'pyakRtavaNaH / madyapA strI satItvaM ca rAjan ! na zraddadhAmyaham // 627 // CE %-5 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati / 29 // nakA . bahiHstha eva pazyAmi ceSTA jalpaM zRNomi ca / etayostAvabhrAntaM yena syAnme bitarkitam // 628 // sA'tha zvazrUvA'bhyadhAyyA susvAdupizitaM tvayA / kuto'dyA''sAditaM saba Igatyamtamedaram // 629 // 2 pArakacAsA'vocadamba ! jAmAtu-stavevedaM mahArasaM / zvazrvA'bhANi kathaM sarva tato'bhANi tayA''ditaH // 630 // tatvA'bhihitaM zvazrvA na sute cArvanuSThitam / ghnantyA svadayitaM mugdhe yastava prANanAyakaH // 61 tayoktamamba ! sa prokto mayA prathamameva hi / na tvayordhva mahAbhAga ! prekSitavyaM manAgapi // 622 // cintitaM ca gRhItvAha-masyaiva pizitaM bahu / zUlAbhinnasya yAsyAmi na vidhAsye'sya kiJcana // 633 // vAritenA'pi tenova vilokyA''zu palAyitam / yadA tadA mayA kopAd etadIganuSThitam // 634 // tatastadezaM zrutvA tayoranyonyabhASitaM / romAJcitavapu tyA tatstha evaM vyacintayam // 635 // aho ! ! me prANatulyAyAH vismayA''dhAyi ceSTitaM / yajantoH zrRNvato'pi syAt pazyataH kiM punrbhym|| hasanti sArdhamanyena pazyatyanyaM svacakSuSA / sArdhamanyena bhASante dhika ceSTAM yoSitAmiti // 637 // tathA- dujhiM hRdayaM yathaiva vadanaM yadarpaNAntargataM, bhAvaH parvatadurgamArgaviSamaH strINAM na vijnyaayte| citraM puSkarapanatoyacapalaM naikatra saMtiSThate, nAryoM nAma viSAGkurairiva latA doSaiH samaM vardhate / 638 // // 29 // iti saMcintayannaiva tataH sthAnAt punrgtH| pratyakpadairbhayobhrAntaH pratolyAM yakSiNIgRham / / 639 // vara Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAru tatrAtivAdya rajanIM tccessttaa''hitvismyH| prAtarutthAya vairAgyAt prAbAja jinazAsane // 640 // tad bho idaM mayA smRtvA-'bhANi bhadrA'tisAdhvasaM / abhyadhAbhayaH kaSTa-manvabhAvi munetarAm // 642 / / tatazcaturthake yAme yonajo nAma snmuniH| tadarthameva niragAd upAzrayavahirvibhIH // 641 // so'pi taM hAramudIkSyA''cAryakaNThAvalambitaMhI! bhayAtibhayaM kIdRg avanityantarAvizat // 643 // taM nizamyA'bhayo'vocad bhyaatibhysNbhvH| kuto'bhUd bhagavannevaM yena bhIta ivAvadaH // 644 // 5 muninA'vAci gArhasthye yadbhayAtibhayaM mayA / anvabhAvyadhunA tad bhoH ! smRtigocaramAgatam // 645 // tenoditaM kathaM sAdhu-rabhyadhArayatAmaho! / anvabhAvi yathaiveha mayA janmani sAdhvasam // 646 // ujjayinyAM puri zreSThI ghanadattA'bhidho'bhavat / subhadrA tasya bhAryA''sIt putro'hamabhavaM tayoH // 647 // bhAryA ca zrImatI nAmnA mamA''sIcchrIhareriva / premNA raktA ca bhaktA ca prANebhyo'pyativallabhA 648 bahunA ?- yA kramau kSAlayitvA'mbhaH zraddhayA'pAtpativratA / nityazo nAsti bhakte hi kishcidtraa'tidusskrm| anyadA'haM tayAvAci zraddhA me mRgapucchaje / mAMse yonaya(?)tachIghraM kuto'pyAnIya dIyatAm // 650 // mayoktaM kiM punaste syuH sA''ha rAjagRhe pure / zreNikasya gRhe santI-tyetaTAkarNyate kila // 651 // tato'haM snehavazato gato rAjagRhaM purN| tadIye bahirudhAne drumacchAyAmazizriyam // 652 / / SARAL ECLEARN Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati caritram. tAsAmAdhAH kRtvA bane vezyA visAvazyAjano bahiryA niryAta mhaa| hArakatha kama. atrAntare kvacitparva-NyudyAnakrIDayA mudaa| vazyAjano bahipuryA niryAtaH sarvasaMpadA // 653 // krIDA nAnAvidhAH kRtvA vane vezyA viTaiH samaM / tatraityAmajan sarasyA-mahaM sthAne'smi yatra ca / / 654 // tAsAM madhye'tirUpADhyAM snAntIM dRSTvA sarojale / magadhopapadAM senAM vezyAM sarvAGganA'tigAm // 655 // vidyAdharayuvA kazcit tadrUpA''kSiptacetasA / apAharahivA vegAt pratyakSaM sarvakAminAm // 656 // pUtkRtaM sarva lokaMna pArzvasthena mahAravaiH / hA hA ! ! kenApi devena nIyate trAyatAmiyam / / 657 // tanmayA''karNya karNAntaM bANamAkRSya satvaraM / viDo vidyAdharaH pANI vidyA hi phalati yunaH // 658 // tatastaddhastataH pIDA-vidhurAt sA'patat kSaNAt / saromadhye tathA nA'bhUt manAgapi yathA vyathA // 659 // uttIrya saraso hRSTA mamAntikamupAgatA / yuktahastA'vadacArya-putrA'haM rakSitA yamAt // 660 // tadidAnoM mahAbhAga ! mayyanugrahakAmyayA / kadalIgRhamidaM yAvat prasIdA''gamyatAmiti // 661 // sato'haM tadanuvRtyA prayAtaH kadalIgRhaM / anekaceTikAsArtha-yuktaM ca sukhasaMpadA // 662 // tatrAsane niSaNNasya mamA'bhyaGgAdikAM kriyAM / vidhAya SaDarasopetaM bhojanaM daukitaM puraH // 663 // tatazca vidhinA bhuktaM bhUyaH zayyAvyavasthitaM / caTIbhiH mRdyamAnaM mAM sA'vocana magadhA'bhidhA / / 664 // Aryaputra ! kuto yaya-miha prApto ? mayoditam / uJjayinyAstayA'bhANi kiM pratItya prayojanam // 66 // - vAra Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BABIERESna mayoktamatiraktA me bhAryA'sti preSitastayA / saMjAtamRgapucchA-mAMsadaurhadayA param // 666 // tayocyatA''ryaputrAlamRjimnA tvaM hi vaJcitaH / bhAryayA'vazyamevA'sau duHzIleti vibhaavytaam||667|| mayA'bhyadhAyi mA maivaM vakSi tasyAH suzIlatAM / vinItataiva vaktyuccai-vidvajjanamanoharA // 668 // tatastayA'tiraktaM mAM tasyAM jJAtvA vacaHkramAt / tUSNIbhAvaM samAlambya vezyayA'sthAgyalakSayA // 669 // ityA''lApaizciraM sthitvA tayA cUDAmaNinijAd / mUrdhna uttArya manmUrdhni baddhaH premarIcikaH // 670 // abhANIcaihi gacchAvo nijavezmA'ryamA'pi hi / pazyAparAGganAvezma yiyAsuriva lakSyate // 671 // tayA sArdhamahaM yAna-mAruhya nagaraM ttH| zaMkha-tUryaninAdena yAvat saMprasthito mudA // 672 // zrutvA kalakalaM tAvad rAjahastI svabandhanaM / troTayitvA''gamallokAn mardayan saMmutraM mama // 673 / / yugyaM bhavatuM'karo yAvat tenA'kSipyata sNmukhH| tAvaduttIrya vegena tatpuro'haM vyavasthitaH / / 674 // lokazca mama dakSatvamapazyamiva pUtkRti / karoti hA!! hataH kazcin mahAtmA'nena hastinA // 675 / / ahaM tu lAghavAttasya kadAcit pAdayoradhaH / kadAcidantayorantaH kadAcid vapuSaH puraH // 676 // kadAcit pRSThatastasya kadAcidupari kSaNAt / kadAcid dUrago'tyartha kadAcidatisaMnidhau // 677 // hastizikSAvazAdeva nItvA niSIdatAM (vivazatAM ?) gajaM / mayA''ruhyata tasyaiva skandhe jayaravodbhaTam / / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati apeyitvebhapAlasya taM tataH saha vezyayA / prAvizaM tagRhaM sandhyA-samaye'haM kRtocitH||679 // atrAntare tayA proktaM AryaputrA'ca vartate / rAjavezmani paryAyo rajanyAM natituM mama // 680 // tadehi tatra mAM pazya nRtyantIM bhUpateH puraH: mayoktaM tvaM priye gaccha sthAsyAmyahamiheva hi // 181 // rAjA''dezAt tataH sA'gAn mahAjanasamAkulA / upaviSTabhUparti raGga-bhUmikAmatisajjitAm // 682 // praNAmaM bhUpateH kRtvA prArSadyasya yathAkramaM / prArandhA nartituM sA'laM-kArahAropazobhitA / / 683 // hAva-bhAva-kriyAcAru-nRtte gaNikayA tyaa| tathA yathA kRtA''kSepA abhavan zreNikAdayaH // 684 // prastAvena mayA jJAtvA vyAkulAn rakSapAlakAn / prAvizyatA''sane yantra pradeze mRgpucchkaaH||685|| kartayitvA tale mAMsa-mekasmAn mRgapucchakAd / yAvaniremi tApattai-vijJAyAdhikRtainaraiH // 686 // jhaTityeva tataHproccaiH pUtkarSabhiyaMvedyata / mahIpAlAya tenA'pi mA pekSA bhajyatAmiti // 687 // maunenA'sthAyi niHzakaM mayA'pi paricintitaM / rAgAn magadhasenAyAM baDalakSeNa tatkSaNe // 688 // gatvA magadhasenAyA lAsyaM tAbabhibhAlaye / idAnIM raGgamadhyasthaH prAtaryAsyAmi nirbhayaH // 689 // nRtyantyA'tha tayA tatra rambhayevA'marAdhipaH / vijJAnAttoSito bhUpa-stathA'bhANIdidaM yathA // 690 // sAdhu nRtyamaho ! ! sAdhu nartaki / prArthayA'dhunA / yadRcchayA varaM yena dadAmi prItamAnasaH // 691 // jJAnAttoSita mAtAsyAmi nikSaNe // 6 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hArakathA nakama sA'vocattiSThatAM tAvad bhUpa pA tavaiva hi / yAciSye'haM tadaivA'muM yadA kArya bhaviSyati // 692 // evaM vAranaya yAvat toSitena mahibhujA / varatrayamadAyyasyai tAvadityAha sA'pi tam // 693 // tato varapradAnena praseduSyA tayA mama / gaveSaNArthamudgIta-midaM rUpakamuccakaiH // 694 // mRgapucchamAMsahArI kva vartate jIvitasya me dAtA / maccUDAmaNihartA yazAjjIvitaM me syAt // bhayoktamIdRzo bhadre ! raGgamadhye'smyahaM ttH| tayA vijJApito bhUpaH prANadAtaiSa me pumAn // 696 // ato'smai mRgapuccha-mAMsahatre vyatIryatAM / prathamena vareNeza! bhayA'bhAvaH prasAdataH // 697 // dvitIyenA'yamevA'stu mama bhartI pareNa ca / avantyAmamunA sArdha-madyaiva visRja prabho! // 698 // gacchetyanujJayA rAjJa-stato'sau saparicchadA / saharSa calitA sArdha mayA vividhavAhanaH // 699 // ujjayinyAM krameNA'haM prApto magadhasenayA / bhuJjAnaH sahajAna bhogAna pRthvI pRthvIM nibhAlayan // 700 // tato vezyAvacojAta-zaGkaH saMsthApya tAM bahiH / ekAkI khaDgamAdAya kSaNAdAyAmahaM zanaiH // 701 // nijapatnyAH parIkSArthaM gato yAvat svakaM gRhaM / tAvattAM dRSTayAna sAdha suptAM SiDagena kenacit // 702 // tato'tiroSataH khadagaM samAkRSyAtinirdayaM / SigastathA mayA'ghAti yathA'bhUdrAsannibhaH // 703 // bhUyaH pazyAmi kiM tAvat pApegaM pravidhisati / mArite'treti buddhyAha-mekadeze nilInavAn // 704 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati-HI 4-85-8982838 tato rudhirasekena sahasA labdhacetanA / sotthAya saMbhramodbhrAntA samantAdavalokayat // 705 // adRSTvA mAM tatastUrNa-mekadeze gRhasya taM nikhAyA''pUrayad dhUlyA yathA kazcinna lakSayet // 706 // liptvA gRhAGgaNaM bhUya-stadraktaplAvitodaraM kenaitat syAta kRtaM karma-tyasvapIcchaGkayA''kulA // 707 // tatastaM tAdRzaM dRSTvA paryacinti mayA ciram / aho !! strINAM bhujaGgInA-miva kauttilymdbhutm708|| sabaMzajA'pi cedeva-miyaM kSudraviceSTitA / kA vA vezyAsvavazyAsu vazcayantIpu saMzritAn // 709 // ato nayAmi tAM tasmA-deva sthAnAnijaM puram / Atmanazca karomyuccaiH zreyo dRSTvezaM bhavam // 710 // iti dhyAtvA zanairgehAnirgatya gatavAnaham / udyAnaM tatsthitA yatra sA vezyA saparicchadA / / 711 // gaditA'sau mayA bhadre ! yattvayA kathitaM purA / kalatraviSayaM sarvaM tattathaivA'bhavat sphuTam // 712 // tadehi tatpuraM bhUyo gacchAvaH kalabhASiNi ! / ityukvA tata evA'haM gato rAjagRhaM puram // 713 // tatra sthitvA tayA sAdha-mahAni katicitpunaH / soktA mayA priye yAmi yadi tvamanumanyase / / 714 // tayoktaM nAtha ! kiM kArya ! mayA'vAci gatAgatam / kurvatAH kRtA mAtuH piturvA darzanakriyA // 715 // kiM jAtenA'pi teneha mAtRyauvanahAraNA / yo na prItiM karotyucca-mAtarAtrireharnizam // 716 // tena bravImyahaM bhadre'numanyasva gataM mama / tayoktaM gamyatAM kintu drAgA''gatavyamazvira ! / / 717 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Butsa svayA vinA kathaM bhadre / ciraM sthAsyAmyaho vadan / niryAyA'haM tataH puryA-mujjayinyAM samAgataH // 18 // prahAya pitarau tasmin patnIgehaM prayAtavAn / adarzayannijaM bhAvaM tasyai duSkRtakarmaNe // 719 // sA punaH pratyahaM tasya nikhAtasyA'grato mudA / muktvA'grapUramanyasmai pradatte bhojanAdikam // 720 / / anyadA vIkSya tattasyAzceSTitaM bhASitaM myaa| prAghUrNakaM haviHpUrNaiH priye me'dya vidhIyatAm // 721 // na cA'nyasmai pradAtavyaM kasmaicid mayyabhojite / sA prAha kAnta! kastvatto-'pyanyaH preyAn bhvissyti|| yasmai dAsyAmi hitvA tvAM prathama bhojanAdikaM vizeSeNa tvayehakSe svAbhiprAye nivedite / / 723 // niSpanne'tha samaste'pi ghRtapaurNAdibhojane / pAdazaucaM vidhAyA'sA-vagre sthAsyAdhupAharat / / 724 // tataH proktanamevA''dau ghRtapUrNa nidhAya saa| tatsthAlasyA'grataH zeSAn gRhItvA'gAn madantikam / 726 // mayA'bhANi maduktaM kiM tvamadyApyanyathA kRthaaH| tvatpitA'trAsti kiM bhojyaM khAtasyA'gre'dAH puro yt|| tato bhUbhaGgamAdAya caNDikebA'tivegato / bhISaNA pApa ! te darpa bhanajmyatheti zabdakRt // 727 // tAmeva ghRtasampUrNI gRhItvA tasatApikAM / mAM prati prasthitA zaGkAnazyantaM bhayasaMbhramAt // 728 // tato'haM yAvadyApi na niryAno bahirgrahAt / tAvanme zirasi prAstA sA tayA tApikA krudhA // 729 // tato'hamadagdhAGgo mAtRgeha smaagto| mUrchitazca mhaapiiddaa-vyaaptaa'khilshriirkH|| 730 // sabakA vAla Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 33 // TiyAlakavara kAlena praguNIbhUtaH kRcchreNa jananIgRhe / pratijAgaryamANo'haM tailaadybhynggnaadibhiH||711|| tataH strINAmanAryANAM nA'nyo daNDo visarjanAd / iti bhAryA mayA svasya piturgehaM visajitA // 72 // cAra sambodhyA'haM tu pitrAdIn svavandhUn sUrisannidhau / gRhItavAn vrataM bhItaH strINAM cessttitdrshnaat||73||* bArakathAtad bhayA'tibhayaM smRtvA zrAddhA'vAci mayA-nAjanyathA zAsane jaine sthitAnA bhIH kuto bd|| tacchutvA vismayAd dhunvan kandharAmabhayo'bravId / aho !! mahAbhayaM kIhak zRNvatAmapi bhItikRt // idaM zrutvA'pi yaH strISu sadbhAvA''saktimAcaret / avazyaM sa viSANAbhyAM rahito'naDvAn pumAnapi ityevamabhayo yAvat strInindAM kRtavAn kSaNaM / zrutvA sAdhuvacastAvat prayAtA zarvarI kSayam // 737 // mayyapi svAmini dhvAntArAtiH kimiti bAdhate / jagatkopAditIvA''vi-rabhadraktavapU raviH // 18 // atra cA'vasare sAdhUna-bhayo natvA viniryayo / yAvattAvadapazyattaM sUri hAravibhUSitam // 739 // taM dRSTvA cintayAmAsa muditaH so'bhayo vibhIH / aho!! nirlobhatA kI muniinaambhutaavhaa|| kiM jagatyasti kazcitsa etAn hitvA zarIravAn / yo dRSTvA'pIdRzaM hAraM na syAllobhA'bhibhUtadhIATa kiMca- etatsaMsUcanAyaiva prAyazastairbhayAdikam / uktaM lobhaacto'shess-bhyaanyaa''hurmniissinnH|| 742 // // 33 // ityAdi cintayitvA'sau taM prnnmyaa'tibhktitH|haarmaadaay dRSTA''tmA jagAma piturantikam // 73 // 3 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siTakathA nakama ATED tad mA kAJcaka ! STvApa divyahAra tathAvidham / evamava samAyAta rajanyA hastagAcaram // 744 // kA yathaite susthitA''cAryAH shiv-sunt-yonpaaH| dhanadena ca saMyuktA nA'lubhyanta mnaagpi|| 745 // tathA'nye'pi mahAsatvA nirmamatvAd vapuSyapi / kathaM lobhaM prayAsyanti tucche yuSmaddhane nanu // 746 // idaM matvA na te kartu yuktA''zakA mahAmate ! / satsu yasatkRtaM cetaH pApabandhAya kIrtitam // 747 // // iti hArakathAnakaM dvitIyam // atho'vocadanuttIrNa-zaH kshcikngmH| aho ! mune manohAri-vacaste bhAvitA''tmanAm // 748 // mama tvetadvacazveto na raJjayati tAvakaM / upakartuH kSayAdhAyi siMhasyeva viceSTitam // 749 // muninA'vAci ko'yaM bhoH ! siMhaH ? kiMvA tadIhitam / avocat kuzcika: sAdho ! zrUyatAmekacetasA asti vividhadhana-kanaka-saMpadupetakAzIjanapadAntarvati(nI)vArANasI nAma rAjadhAnI / tasyA adhipatiranekanRpatizataziromAlAmaulilAlitacaraNasarasiruhaH, kSudravipakSakSayakSamakaukSeyakA''kSiptakIrtivistArA''stRtasakalajagadvistAro jitazatrapatiH / tasya ca kAyamalavizuddhividhAyisaMhitAsvatikauzalA''kalitaH suvaidya eko nikaTavartI dAna-sa-mAnAdipUjitaH samAsIt / anyadA'sau bhavitavyatAvazena paralokaM gatavAn / / tatazca parijanena bhapataye nyavedi-deva ! vaidyo'navalagno yuSmatpAdAnAmidAnIM. tadidaM zrutvA devaH pra Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrama *SHES mANam / tadA''karNya karNakoTaradumsakAri vaco'vAci narapatinA-bhoH ! bhoH ! kimanyo'sti pRSThataH kazcit tapaNipati massalilA'alidAyI sutaH, uto neti? parijanenA'bhANi-deva ! vidyate vaidyavidyAvikalaM laghuputrakayugalakami // 34 // ti / tato vicAvikalo pazu , na ca bacidupakariSyete tatputrAthiti buddhyA'nyasmai bhiSaje natpadamadAyi bhuuptinaa| anyadA tau tadyaputrau zaizavAd uttINoM cintayAmAsatuH-"aho !! asmapitRpadamAvayoH satorevAnyasmai vaidyAyA'dAyi narapatinA, tatkiM kulakrama saspayituM yuktam ? athavA yuktameva / nirakSarakukSI AvAM vartAvahe, tatkaH sakarNavijJAno nijaM dhanaM vidyAdhikalatvAd apAtrayorAvayorAyojayitumutsahate ? sarvathA : | vidyAvikalasvAd AvAM na kenacit kvacit pUjyAvahe / ataH kvacid gatvA tathA kuoM yathA svapitRlakSmIm AtmahastAM vidyApAzena baddhvA nayAvaH" iti saMciyantAveva niryayuH svanagarAt, prayayaturvivakSitAparaM puravaraM, tatra ca daddazatuH samastasaMhitApAragataM suvaidya, tatazca praNAmapUrvakaM purato nA'tidUramupavizya racitakArakapalamu. kulo prastAvaM vijJAya vijJapayAmAsaturupAdhyAya, yaduta upAdhyAya ! AvAmuparatavidyAdAtRpirau yuSmAna kitRkalpAn urarIkRtya vaidyavidyA'dhyayanArtha svanagarAd Agato, tadevaM vyavasthite yadyA''vayorupari bhavatA sAdabu. khistatastathA kuru yathA'nyavRddhavaidyasaMsatsu nopahAsyau bhavAva iti / Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatastayoratinamratayA yogyatAmA''kalayya muditamanasopAdhyAyenA'cinti-'aho!! namratA'nayoH, aho !! vacanakauzalam, sarvathA vidyAdAnasya yogyAvetau kumArako, taguktametayoH pAtrabhUtayoH svavidyAnikSepaM vidhAtuM mama nirvicAram, yadi punarapAtraM syAt tato vicAro'pi kartu yujyate, yato'prazAntatayA yogyatAvikalo na zAkhamavadhArayati, viparItaM vA dhArayati, tatazca viparItA'vadhAraNAt [zAstroktam avadhArayati, ] anutiSThati viparItamanuSThAnam, viparItA'nuSThAnAn mahAnapAyastasya paryavasyati, sa ca zAstrasadbhAvaparapratipAdayitRkRta eveti / tathA coktam aprazAntamato zAstrasadbhAvapratipAdanam / doSAyA'bhinavodINe zamanIyamiva jvare // 750 // anyaca-Ame ghaTe niSiktaM yathA ghaTaM tabalaM vinAzayati iti siddhAntarahasya-malpAdhAraM vijAnIhi // 751 // kiMbahunA cintitena ? dadAmyetAbhyAM svAM vidyAmadyaprabhRti' iti cintayatA tena saharSa tau kumArakAvabhidhAte-de putrako! cArvanuSThitaM bhavadbhyAM yadiha vidyArtha madantikamAyAto, 'tadidAnImasmatpituraparo'yaM pitA' ityevaM gaNayantau gRhItAM vizrabdhaM bhavantau vidyAm, na vizUraNIyaM (2) zayanA-55-sanA-''cchAdanAdinA svagRha isa madgRhe'pIti // tataH samabhilaSitArthasamAptisamupAtapramabharavikasitanayanayugalau kumArakAvapi 'yathA''jJApayati upA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhidhAya zobhane'hanyazIathavA vidyayA vidyA nAhitApArago takaMkuza ghyAyaH' ityabhidhAya zobhane'hanyazaThatayA paThitumArebhe // maNipati-hA / tatazca- vinayena vidyA grAhyA puSkalena dhanena vA / athavA vidyayA vidyA nAstyupAyazcaturthakaH // 752 // caritram // 35 // iti nyAyaM smarantau gurupravaNatAkaraNapaTIyasA vinayena alpIyasA kAlena samastasaMhitApAragau tarkakuza- siMhakathA lau mahAvaidyau bbhuuvtuH| anyadA bhUyo'pi upAdhyAyaM praNamya prAvalI papracchatuH-upAdhyAyaH ! yuSmatpAdaprasAdena vidyA vaidyasaMsadyogyatA kiyatyapyAvayorajani, tadidAnI yuSmacaraNasarasirahaparyupAsanAvighnakAriNI gRhagamanaM pratIcchA mandabhAgyAvAvAM vivazayati, ato yadi bhavadanujJA bhavati tato gantuM samIhAvaha iti // tatastadguNapakSapAtopajAtasnehavazabhavanmanyustambhanagadgadA'kSaramathupariplutanayanayugala Alapad upAdhyAyaH-'putrau ! gacchatam' ityapriyavacanaM na zaknomi gadituM, 'mA gamatam' idamapi prasthAnavighnakAritayA'prazastaM ka eva sakoM brUyAd ? 'matsamIpa eva sevAM kurvANo tiSThata' ityayA''tmabharitvapizunaM vartate, tathA'pi hitacikIrSaNAM yatpathyamapriyamapi tadevopadeSTavyamityato gacchataM yuvAm / tatra ca-" na moktavyaH zAstrAbhyAsaH, na lodhavyamartha evaikAntena, kartavyA maharSINAM dharmalobhena cikitsA, vidhAtavyA dInA-'nAtha-kRpaNAdInAmapi karu. NayA sarvayatnena vyAdhyupazAntiH, sarvathA paropakAraniratAbhyAM bhavitavyaM " ityupadezasArArtha iti // tatastau vaidyakumAro-'yadA''jJApayati upAdhyAyaH' iti uktvA praNAmapUrvakaM zobhane'hani svapuraM prati ba-gajaba % Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pracelatuH, krameNa ca yAvadardhamArga prAptau tAvazcakSurvikalamatikaruNamAraTanta banagahanamadhye itatazca bubhukSAturatayA bhrAmyantaM siNhmaalokaaNckrtuH| tatastaM dRSTvA kanIyasA bhrAtrA'bhidhe-bhrAtaH! ahametasya kesariNazcakSu rudghATayAmi, yenA'yaM varAkaH svasthIbhavati |mhiiysaa'bhaanni-bhdr ! eSa tiryaka vivekavikalaH, vubhukSitaH krUraca siMhakayA-1 vartate, tatazyodghATitamAtra eva cakSuSi mamA'yamupakarteti vivekavikalatayA prathamamAvAmeva bhakSayiSyati, ato yanakam di jijIviSustatomA kArSIrasya cakSurudghATanakriyAm / kanIyasAbhihitaM-bhrAtaH!, kimevaM brUSe? kimidAnImeva l vismRta upAdhyAyopadezo'yaM ?--yaduta 'vidhAtavyA dInAnAthAdInAM kRpayA vyAdhyupazAntiriti mahIyasoktaM| bhadra ! na vismRto'yaM mayopadezaH, kevalaM nA'yaM karA''tmA kesarirasyopadezasya viSaya iti / kanIyasoktaM-tA| ta ! bhIruriva tvamupalakSyase evaM bruvANaH, nahi 'paropakAraniratAH santaH svArthapoSaNaparA bhavanti, eSa eva hi teSAM svArthoM yatparArthakaraNam, tathAhi-kiM na zrutaM tAtenedaM kvacit paThayamAnaM subhASitam / | namratvenonamantaH paraguNanutibhiH svAn guNAn khyApayantaH, puSNantaH svIyamartha satatakRtamahArambhayatnAH parArthe / / kSAntyaivAkSeparukSAkSaramukharamukhAn durjanAn duHkhayantaH, santaH zazvaddayArdAH svayamiva munayo vandanIyA bhavanti // 6 tad bhrAtaH ! evaM varAkaM siMhamIdRzaM duHkhitamupekSya gacchatA mama kRpayA pAdau nA'grataH vahataH, ato'vazyameva mayA'sya cakSurudghArayitavyam, 'yadbhAgaM tad bhaviSyati' / mahIyasoktaM--padi vArito'pi nA'smAn duradhyavasA chAgrajanana Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram. siMhakathA yAd uparamase, tato yAvadahamadhyAse'mu mahIruhaM tAvat pratIkSasva itivacanaso mahIyAn bhrAtA mahIruhamAroha / paNipati 1 tatastena kanIyasA parArthakaraNazIlatayA svamaraNamavagaNayyaiva guhyakAdA''kRSyAJjanamaJjite tasya kesariNo vilo||36|| cane, tataH savIryatayA'Jjanasya jhaTityunmIlya locanayugalaM mRgA'dhIpo dadarza ca tameva vaidyaputramagrataH / tato'ti kSutkSAmakukSitayA bhakSitavA~stameva locanodghATayitAram / dvitIyastu tatra kesariNi tataH pradezAdapakrAnte zanaiH zanaistaroruttIryA'ho !! pazya kIdRzo mahA'nartho'kANDadaNDa ivA'yaM bhAtRmaraNalakSaNaH patitaH, iti zokavazavivazAntarA''tmA / athavA-- jAtasya hi dhruvo mRtyu-dhruvaM janma mRtasya ca / ityA''tmAnaM dhArayana nagarI svAmagAt sa ca // 724 // tatra ca darzitaM svavijJAnaM narapataye, tenApyAtakuzala iti dAna-sanmAnAdibhiH saMpUjya sthApitaH pipade iti // va tad bho! munipate ! yathA'sau siMhaH kRtaghnastameva jIvitadAyinaM vaidyakumAraM hatavAn tathA tvamapi mAM jIvitadAnanopakArakaM yAdyaprANA'pahAreNa hantumicchasi ? aho kulinatA !! aho kRtajJatA !! aho dhArmikatA !! aho mahAnubhAvitA!! tapasvinaH / // iti siMhakathAnakam // AASHARASINESSING CREASEAR Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %-5 mAnyavara athA'vocan maNipatiH-bhadra ! tiryaksamAna kimu sAdhUna vadasi ? metAryakathAM tvaM zrutavAnna kiM ?- // 75 // 4 asti vistAravatpastya-stomairdevapurAyate / yattanmahAvibhUtyA''yaM sAketAkhyaM mahApuram // 755 / / / | metAryakathAtatrA''sItsAditA'rAtI rAjA candrAvataMsakaH / guNAnAmAkaraH sindhU ratnAnAmiva yaH sadA // 756 / / aNuvratAni pazcApi tathA trINi mhaashyH| guNavratAni ca catvAri dadhau zikSApadAni yaH // 757 / / nakam. tasyA''sIddhAriNI devI yasyAH putrau babhUvatuH / munizcandrazca saumyA''syo gunncndrstthaa'prH||758|| jyeSThatvAn municandrAya yauvarAjyaM sa bhUpatiH / guNacandrAya tu prAdAd bhuktyA'yojayinI purIm / / 759 // padmAvatya'bhidhA bhAryA dvitIyA tasya bhuupteH| AsId yasyA mahAtmAnau jajJAte dvAvimo sutau|| 760 / / sAgaracandrasucandrau candrAviva manoharau / samastarAjalokasya kulA''kAzavibhUSako // 761 / / anyadA tena bhUbhA pauSadhasthena parvaNi / kvacidvAsagRhe rAtrau pratimA pratyapadyata / / 762 / / yAvajjvalati dIpo'yaM tAvat sthAtavyamIzA / dhiyA saddhyAnamApUrya guNA'bhyAsavidhitsayA // 763 // yAme'tha prathame pUrNa snehA'bhAvAt pradIpakam / tatra vidhyAntamAlokya dadhyau zayyAnupAlikA // 764 // duHkhaM dhvAntA''vRte dhAmni svAmI sthAsyati dIpake / vidhyAte'taH punastailaM kSipAmyatrA'hamAdarAd // iti dhyAtvA'kSipattaila-majAnAnA mahIpateH / svAbhiprAyamaho ! ! kaSTa-majJAnamahi(maMha)sAvaham 766 // -rajanana Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva paNipati-A ba // 37 // metAryava ra evaM hi-tri-caturtheSu prahareSu hitakAmyayA / telakSepAnizA sA tayA'jvAlyata dIpakaH // 767 // tato'tisukumArasvA-dRvasthAnena tAvatA / tInavedanayA mRtvA devalokamagAnnRpaH // 768 // pratijJAzailamAruhya na yo bhUyaH patatyadhaH / sAdhayatyAtmakArya sa yathA candrAvasaMtakaH // 769 // atha kSapAkSaye vIkSya kSitIzaM kSitibhRjanaH / devabhUyamitaM zokA-cakranda vilapatridam // 770 // hA svAmin ! kutra yAto'si vihAyAsmAnanAyakAn / dehi prativaco nAtha ! vilapadbhyo'tidInakam // ityevaM bahudhA''kandha mRtakAryANi bhUpateH / rAjaloko vyadhAt ko vA priyopyanyadvidhAsyate // 772 / / / municandro'pi jAnAnaH saMsArA'sAratAmidam / cintayAmAsa niHzaGko hA !! vicitrA vidhergtiH|| yatpAtarIkSitaM vastu pradoSe na tadIkSyate / yadA tadA''situM yuktaM kimevaM tu nirAkulaiH // 774 // tathA ca mahApuruSopadezaH- . AyurvAyuvilolatUlataralaM yAyAvaraM yauvanaM, bhUtibhUtiriya pryaatpvn-prengkholnmNsinii| kAmaH kAmamakAmalAmalazA-mapyandhatAvAndhavaH, sarva gatvaramityavetya janate mA mAlajAlaM kthaaH|| ataH karomyahaM svasmai hitamityavadhArya tAM / padmAvatIM samAhRya dvitIyo jananI jagau // 776 // amba ! rAjyaM svaputrAbhyAM dehIdaM yena dhArmikaH / bhUtvA'haM zreyase cetaH pracchAmi nirAkulaH // 777 // - vi., savai gavAdvitIyo janirAkulaH / % Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bijana tayoktaM putra ! nAdyApi rAjyabhAraM mdaatmjo| zaknutaH zaizavAdodu-mUDhaM pitrA tavAzramam // 778 // 3 tato yadevamukto'pi nAGgIcake jananyasau / svayameva tadA rAjya-madhitasthau (SThau)sa paitRkam // 779 // tato'sau rAjyalakSmI tAM piteva paripAlayan / Aste sma lIlayA tatra tridive devarADiva // 780 // anyadA tasya tAM lakSmI vIkSya kSudrA vyacintayat / padmAvatIdamazlAghyaM putrarAjyA'bhilASiNI 781 // aho ! mayedRzI lakSmI-rdIyamAnApyanAryayA / neSTA purA svaputrAbhyAM kimidAnI karomyaham // 782 // kenopAyena lakSmIssyA-didAnImapi putrayoH / madIyayoriyaM puNya-saMbhAramabhavodayA // 783 // ajJAtamenamevA'haM municandramalakSitam / kathaJcida hanni yena syA-lakSmI matputrayoriyam // 784 // evamAlocya sA'nveSTu-mArebhe tasya bhUpateH / chidrANi mAraNAyA'ho !! nArINAmavivekitA // 785 // anyadA municandro'gAt tatputrAbhyAM smnvitH| cikriDIdhurmudA pAta-rudyAnamidamAvizat / / 786 // yAmamadhye mamAmbA'tha kizcittatraiva bhojanaM / preSyaM cedayA kare kSuddhA--nahamAsetarAM yataH // ,787 // tAvatyAmatha velAyAM dhAriNyA siMhakezarI / modakazceTikAhaste meSito drAk svasUnave // 788 // / tAM dRSTavA niryatI ceTI hastasaMsthitamodakAm / padmAvatyabhaNad bhadre ! kimarthaM prasthitA drutam // 789 // tayoka modakaM rAjJe nivedayitumIzini ! / padmAvatyabravId bhadre ! pazyAmyarpaya kIrazam // 790 // - Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SE%ak . ba-baESe% tato vikalpayA buddhyA ceTayA'sau tatkare'rpitaH / vIkSasva jhaTitItyevaM brUvatyA modako mudA ||791||pdmaavtyaapi taddhastAd gRhItvA nijpaanninaa| prAgeva viSadagdhena paspRze modakazciram // 792 // caritrama. aho ! cArusugandhizca modako'yamitIdRzam / bruvANayA'rpitazceTyai jhagityeva tayA punaH / / 793 // *metAryakathAtatazceTyA tadudyAnaM gatvA'sau modako'pitaH / praNAmapUrvakaM rAjJe municandrAya satvaram // 794 / / nakam. gRhItvA bhUbhujA'cinti kathamadyetayoraham / abhuktayolaghubhrAtro-renaM modakamAtmanA // 795 // iti vuddhyA dvidhA kRtvA modakaM pArzvavartine / bhAtRyugmAya sa prAdAn municandraH prItipUrvakam // 796 // gRhItvA yAvadArabdhaH prAzituM modakaM mudA / tAvadviSeNa tenA''zu tAvA''krAntau samantataH / / 797 // dharaNyAM petatuSTiM babhaJjaturatha kSaNAt / vinaSTapratyabhijJAnau niryatphenA''nanAmbujau // 798 // tau dRSTvA tAdRzau rAjJA viSagrastAvimAviti / vijJAya pAyitau svarNa cUrNIkRtya viSApaham / / 799 // tataH svarNena vidhvaste viSavege samantataH / sUryeNeva tamastome to sasaMjJau babhUvatuH // 800 // tatastajjIvanAt svastha-beTI papraccha bhuuptiH| bhadre ! svajIvitodvigmaH kaH samAcaradIdRzam // 801 // sA bhItA prAha devAdhyaM dhAriNyA me samarpitaH / padmAvatyA tu mahastAd gRhItvA kSaNamIkSitaH // 802 // // 38 // devA'ntikaM mayAnIto yathA kazcinna pazyati / etAvadeva jAne'haM nA'paraM kinycidgrtH|| 803 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BCulAna tanizamya mahIzena hRdaye saMpradhAritam / avazyamIdRzaM karma padmAvatyAH paraM yadi // 804 // tadayuktaM tayA'kAri rAjyalobhA'bhibhUtayA / yanmajighAMsayA putrau nijAvISana mArito ? // 8.5 // pUrvameva mayA rAjyaM dIyamAnaM svayaM na kim / ambayA'grAhi satyaM hi striyaH paashcaatybuddhyH||806|| tadidAnImapi zreyaH kartu yuktaM dhiyA mudA / AhUyAbhihitA rAjJA rahaH padmAvatI shnaiH|| 807 // amba ! prAgeva kiM rAjyaM dIyamAnaM svayaM myaa| nAgRhyata tvayA loka-pratyakSaM zobhayA saha ? // 808 // yenaivamakRtasvArtha-mAhantumabhivAJchasi / gRhantyA vA tavaivevaM syAnmukhacchAyA'tra kIdRzI / / 809 / / tatsarvathA na cAmba svamakArSAridaM manaH / ko doSaste'thavA dhAtu-rAyattaM sarvameva hi // 810 // tanmAtaradhunA'pyetat tvamutAbhyAM niveditam / rAjyaM tiSTha sukhenA'haM pravrajiSyAmyahaM punH||811 // ityuktvA''sadya rAjyasya bhAraM tatputrayoH svayam / prAvAjIcchrIrathAcArya-samIpe sa mahIpatiH // 812 // kiMca- itabojayinIpurNa gunncndr-purodhsoH| tanUjo bADamuddhalautiSThataH sma mahachAyo / / 813 // bhikSArthamAgatAm sAdhUna prApya lokasya pazyataH satataM karNanAmoccai-akratuH karamAmasau // 814 // tatastapasvimirmIta-gRhameva davIyasA / paryatyajyata sApAyaM praveSTuM ko'tha vecchati / / 815 // iyaM cA'zrAvi vArtA'yo municandreNa dhiimtaa| zrIrathAcAryapAdAnta-vartinA lokvaakytH||816 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrama. mnnipti|39|| zratvavaM cintitaM bhrAtuHpramodaparatA mama / na zAsti yena putraM svaM sAdhUpadravakAriNam // 817 // tadgatvA svayamevAhaM zikSayAmi tadaGgajam / iti buddhyA guruM pRSTvA tAM purI gatavAnasau // 718 // . prAvizat tatra tatratya-tapasvyantaraharmukhe / madhyAhe tUyamaM cakre bhikSArtha svayameva hi // 719 // tatastapasvibhiH proce kSaNaM vizramyatAM mune ! / vayamevA'dya yAsyAma-sasvatkRte'pItyasau mudA // 820 // pratyUce municandreNa tcchikssaakrnnecchyaa| AtmalabdhamahaM bhokSye iti me bhikSavo vratam // 821 // ato me parihAryANi kulAmIha pradaryatAm / kenacittAni yenA'haM hitvA bhikSAmaTAmyaho !! // 822 // tatastainizcayaM jJAtvA dvitIyaH preSito muniH| parihAryANi gehAni tasya darzayituM drutam // 823 // tenA'pi prathamaM tAvat tadeva nRpamandiram / saMdaryoktamidaM tyaktvA mune! vihara sarvataH // 824 // idaM taditi saMcintya municandreNa bhASitam / vraja tvamAzrayaM bhikSo ! svayaM jJAsyAmyataH param // 825 // iti saMpreSya taM sAdhuM svayaM tatraiva vezmani / praviveza gatA'zako municandramahAmuniH / / 826 // tataH kazcidajAnAna-stapasvI gRhamAvizad / iti buddhyA janairukto niryAhi bhagavan ! ataH // 827 // anyathA rAjaputreNa dupTeneha karthyase / navayaM vArito'pyasyA duzceSTAto viraMsyati / / 828 // evamukto'pyanAkarNya bAdhiryAdiva tA. caH / dharmalAbha iti proccai-rUce'sau bhayavarjitaH // 829 // // 39 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baruvA tatastaM zandamAkarNya gunncndrpurodhso| sutAvutteratustAvat prAsAdazikharAdadhaH // 830 / / taM dRSTvA vezmano dAraM kRtvA dattAgalaM ttH| sahAsamUcaturmuNDa! tANDavaM kriyatAmiti // 831 / / muninA'bhANi nRtyAmi tAlaM dhArayato yadi / tAvUcatuH kimatrA'rthe pRSTavyaM praguNAviti // 832 // tatastayochalaM lAtuM prArebhe natituM muniH| tAvapyasaGgataM tAlaM dadhatuH kauzalAhate // 833 // tato manAka prakupyeva muninA'vAcyaho !! yuvAm / nAliko yAvavijJAnA-devaM nartayato vRthA // 834 // tatastadvacanAdguSTau helayA hantumudyatau / gAlIdadAsi re muNDa krozantAviti taM munim // 845 / / prastAvo'yamiti jJAtvA niyuDakuzalatvataH / muninA''dAya hastAbhyAM tau cakrAtetarAM tathA // 836 // yathA sarvAGgasandhInAM svasthAnAccalanAd bhuvi / nipetaturpiturmAtu-hA~ ! mRtAviti rAviNau // 837 // IdRzau to vidhAyA''zudvAramutghATya satvaram / jagme tapasvinodyAnaM prati svaadhyaaykaakssinnaa||838|| tau ca bhUpatitau dRSTvA nimeSarahitekSaNau / pUtkRtaM parijanenoccA !! kumArau hatAviti / / 839 // nidhvAnaM taM samAkarNya gunncndrmhiiptiH| kena ? keneti ? sakrodhaM vadannAgAttadantikam / / 840 // dRSTvA tau hasta--pAdAdi-spandanena vivrjitau| bhagnadRSTI mumUrSa vA rAjJA dharaNivartinau / / 841 // pRSTaH parijanaH kopAd gRhItvauSThaM dRDhaM dvijaiH / kenemAvIdRzIM nItA-vavasthA bho ! mumUrSuNA // 842 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati / 40 // nakam. tenoce deva ! bhikSArtha tapasvI prAvizad gRham / AbhyAM sa bAdhitaH kopAt tatastenedRzau kRtau // 843 tacchutvA bhUbhujA'nveSTuM taM tapasvinamAdarAt / puruSAH sampreSitA zIghraM saMyatAnAmupAzrayam / / 844 // 8/ caritram. tairgatvoktaM mahAbhAgAH ! yuSmAkaM kena bhUpateH / mandire nihitAvadya kumArAviti kathyatAm // 845 // metAryakathAUce tapasvibhirbhadrAH ! na vayaM raajveshmno|dvaarennaapi vrajAmastat sAdhvasAdeva samprati // 846 // kevalaM prAtarAyAta AsItmAghUrNako'paraH / kadAcidIdRzaM tena zikSaNArtha kRtaM bhavet / / 847 // tato nirgatya sarvatra bahirantazcararnaraiH / nibhAlayadbhirudyAne dRSTo'sau sattaroradhaH // 848 // praNamya tairasau pRSTo noce prativaco yadA / tadA niveditaM gatvA pummiH sarva mahIbhuje // 849 // bhUbhujA'cintyaho kazcin muniruccaiH prkopitH| prAyastena na datte'sau prativaco'pi hi pRcchtaam||850|| tama ruSTA mahAtmAnazcArakaH santyataH svayam / gatvA prasAdayAmyetaM prahI yena karotyamU .. 851 // ityA''locya mahInAthaH svayameva tamabhyagAd / udyAnasaM sthitaM sAdhu prasAdayitumAdarAt // 852 // dRSTvA'tha tamaho !! bhrAtA jyeSTho'yaM mama lakSyate / municandra iti snehAta pAdayArapatan mudA // 853 // ruSeva muninA'pyeSa vacobhiH karkazeralam / saMtarjayitumArebhe evaM hitacikIrSayA // 854 // // 40 // durAcAra pramatto'si kintu yena svamaGgAjam / sAdhun kadarthayantaM na nivArayasi dumadam / / 855 // SPECIALIS Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakAlAna niSedhuM yo na zaknoti svaputrAnapi durnayAt / sa kathaM vArayatyanyAn anyAyaM kurvato bhavAn // 856 // durbuddhaH zreyasi prAyo na mano'pi pravartate / tava tena munInevaM tADyamAnAn upekSase // 857 / / duSTaM ceto'pi satsaGgAd na kurvanti manISiNaH / kiM punastvamivAkArya kArayet kazcidIdRzam // 858 // ityAdivacanastAvad asau nirbhatsitastarAm / yAvat kRkATikAM kRtvA-'dhastAttasthau niruttaraH // 859 // atha kSaNAntarAd grIvA-mutramayya kramau spRzan / muulovaac kSamasvaika-maparAdhaM munIza ! me // 860 // na kariSye punaH pApaM kadAcid bhrAtarIdRzam / prasAdAttau zizu svasthA-vidAnI kartumarhasi // 861 // muninoktaM vrataM tau cet saMgRhIto madantike / tato'sti svasthatA bhadra ! nAnyatheti vibhAvyatAm // 862 rAjJoktaM bata yad brUSe dhruvaM tattau kariSyataH / yadyevamehi gacchAva ityuktvA prasthito muniH // 863 // gatvA'tha tena tAvuktau macchiSyau bhavatAM yadi / svasthIkRtau yuvAmAzu tato muzvAmi nAnyathA // 864 // tAbhyAmapi varaM tAva-jIvitAviti cetasA / tava ziSyau bhaviSyAvo-'vazyaM muJcetyagathata // 865 // tatastaM nizcayaM buddhvA hastAbhyAM tau tathA muniH| AdAya cAlayAmAsAbhUtAM svasthau yathA kSaNAt // tatraiva sumuhUrttana tAbhyAM dAvA taM puraH / bhUpatenijasUryantaM municandrastato'gamat // 867 // tatrA'sau bhUpateH putro vratasthaH paryacintayat / cArvabhRdyadahaM dharme pitRvyenA'dhiropitaH // 868 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RI cArata mnnipti||41|| sva:AE caritrama. metAryakathA RS nakam. dudhilaadkmiaasi-dhrmraabhuudmmeshii| yataH kvacidato manye doSo'pi hi guNAyate // 869 // evaM sadhyAnatA samyak tapasyan gurusabhidhau / nindavadyakarmA'sau rAjasUnuH samasthita // 870 // puseghasastanUjastu kathametena vinATitaH / ahaM pApena loke'tra durbuddhyeti vicintayan // 871 // tasthau pratipravezevAlAtaM nirvAhayan vratam / kAryAntaM paroghenA-'pyuryAntyabhimAninaH // 872 / / . evaM vizuDasaMhiya-cetasau tau tapazciram / kRtvA gatI divaM sUnU guNacandra-purodhasoH // 87 // tatrA'tyantamaharddhathADhayau tridazau cAruvarcasau / saMjajJAte tapolakSmyA paJcatkuNDalamUSitau // 874 // anyadA vandanAmaktyA gatAbhyo tIrthanAyakaH / tAbhyAM mahAvidehasthaH saMpRSTaH kila cedRzam // 875 // kimAvAM bhagavannanya (?) jAtau durlabhavodhiko / kiM vA neti prasAdena nivedayitumarhasi // 876 // ahannapi jagau rAjJaH sutaH sulabhabodhikaH / puroghasastu netyevaM jJAtvA kevalacakSuSA // 877 // tatvA bhUbhujA sUnoH paadyoH| patito'bravIt / purodhasaH suto bhadra ! tvayA yodhyo'hamAdAt // tenoktaM bodhayiSyAmi monmanIbhava nizcitam / pazcAttava yadi syAnme cyavanaM suralokataH // 879 // anyadA''yuHkSaye tasmA-dacyoSTA'sau purodhasaH / sutaH svargAnahi prAyaH zAzvataH kachi ''zrayaH 880 // athodapAdi medinyA garbha rAjagRhe pure / purA jAtimadopAtta-karmadoSodayAdiha / / 881 / / na nabhujaH sanoH pAdAkaH / purodhasamasAdena nivedamita // 41 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balarusagasTavaladAra tasyAvAsIt sakhI nimtu-vallabhA sulasAbhiSA / tatropasthitabhadrasya zreSThino gehimI satI // 882 // tatraiva samaye sApi babhUvA''panasavikata / yatrA'sau medanIgarbhama-gAtsUnuH purodhasaH // 883 // tatastayA vaNikapucyA nindutvAnmedinI mithaH / uce sakhI svagamo'yaM madya deyastvayA dhruvam // 884 // tayA'pi snehaparayA pratyazrUyata tavacaH / lokaninyamapi snehe satyakArya hi nekSate // 885 // evaM vihitasambandhA krameNa suSuSe sutam / medinI zreSTibhAryA tu tadaivoparatAM sutAm / 886 // teto vAGmokSakAkSiNyA maidinyA tatkSaNAt sutaH / svazreSThinyai yathA kazcin na jAnIte tthaa'rpitH|| tayA'pijIvitatyaktA duhitA sA samarpitA / medinyai sthAnapUrtyartha-maho!! kuTilatA striyAm 888 // athopasthitabhadreNa paramArthamajAnatA / mamA''tmajo'janItyeva-mArebhe'timahotsavam // 889 // Agacchati janaH prItyA vezma varddhayituM bhuH| zreSThinaM so'pi sarvasmai satAmbUlamadApayat // 890 // | nRtyanti sma vilAsinyaH kaashcitttraatimoditaaH| gAyanti smA'parAstUrNa bhrAmyanti smAti saMbhramAtma evaM mahotsave vRtte medinIpAdayoH sutam / zreSThinyapAtayat prItA pratyahaM yadbravItyataH / / 891 / / prasAdAt sakhi te putro mamA'yaM jIvitAdiha / tena metArya ityA''khyA tasya cakre svamAnuSaiH // 892 / / krameNa zikSitakalo yauvanaM pratipannavAn / pUrvamaMketamAkhyAya bodhitaH sa suparvaNA // 893 // mAjakalara Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 42 // nakama. gurutvAt karmaNaH so'pi metAryoM na vyabudhyata / asmaran pUrvasaMketa-maho!! ajJAnakaSTatA // 894 // anyadA yauvanaprAptaM jJAtvA pitrA'STa kanyakA / udghAhitaH sa metAyaH kulInAH zobhane'hani // 895 caritram. tatastAbhiH sahASTAbhi-vadhUbhirdhAmyati sma sa / mahardhA nagarImadhye pitRbhyAM zivikAgataH 896 // matAryakathA atrAntare punardevo dRSTvA taM zivikAgatam / svavAcaM mutkalIkatu paryacintayadIdRzam // 897 // aho !!na zakyate tAva-deSa bodhayituM sukham / yAvatra syAjanA'dhyakSa pAtito'yaM maharDitaH / / 898 // iti buddhyA sa medinyAH patyo saMkramya roditum / prArebhe zocyamAtmAnaM darzayastanmahotsave // 899 // taM rudantaM nirIkSyoce medinyA kAnta kilvidaM / rudyate bhavatA'tyartha-mIhaze'pi mahotsave // 900 // sa prAha gadgadaM bhadre ! yanmamA'bhUtra kazcana / tanUja IdRzo hRyo nirbhAgyastena rodimi // 901 // yadi tu syAnmamA'pIhak putrstvdgrbhsNbhvH| tatastasyA'pi vihitassyAd vivAho'dya nishcitm902|| asthairyatastayAjyAci mA rodIH kAnta ! kizcana / tvatputra eva nanveSa mayA sakhya vyatIryata // 9.3 // so'vocad bhRkuTiM kRtvA yadyevaM kimiti priye ! / matputramasajAtIyAH pariNAyayasi knykaaH||904|| na bayA cArvakArIdaM na ca.nenApi dapiNA / yat samArabdhamIkSaM viruddhaM lok-vedyoH||905|| // 42 // ato'syaiva zirasyetat pAtayAmyadya pAtakam / ityuktvA caitatsamUhAntaHprAvizat kopdiipitH||906||kaa CSSREETS Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Re% 5 re re !! madaGgajo bhUtvA viruddhaM kuruSe kimu ? / iti pAde gRhItvA taM zivikAto'bhyapAtayat // 907 // tataH kSitigataM bhUyaH proce jiheSi kintu re !! / tantuvAyatamA tena metArthataccikIrSitam // 908 // yatkrameNa samAyAtaM kolikatvaM tvayA'dhunA / na tena lajituM yuktaM devA''yatte hi janmani // 909 / / uttiSTha gRhamedvA''ste vitataH paTa UyatAm / sa eva tAvadanyeSAM kilakSma niSpayojanam // 910 // ityevaM medinIbhartA ta metArya yathA yathA / abravIjanakAdInAM vavRdhe hIstathA tathA // 911 / / sarvalokamukhacchAyAM kAlIkRtya ninAya tam / metArya sa nija vezma zaTitaM kaNTakA''vRtam // 912 // yatpazyatAmapi moccai-zcittodvegaH prajAyate / vasatAM tu vizeSeNa durgandhighanakazmalam // 913 // satrA'sau pAnagandhena makSikAbhiH samAkule / Aste sma patito garbha zocanasyantadurmanAH // 914 // pratyakSIbhUya devena tataH proce na budhyase / durbuDe tvaM sukhenaiva tenaitatte mayA kRtam // 915 // tadadyApi gRhANA''zu dharma sarvajJabhASitam / yAvakSipAmi nAnyasyAM mahIyasyAmihA''padi // 916 / / ityukto namramU 'sau metAryo'bhASatA'maram / pratyAgatasmRtirdeva ! kiGkaraste'smi samprati // 917 // prasIda dvAdazA'bdAni yAvadaiSayikaM sukham / bhuje'haM tAvadUrva tu kartAsmyA'jJAM tvdiiritaam||918 // evamastviti devena pratipanne dayAlunA / metAryo'vocadIkSaH kathaM bhokSye sukhaM vibho! // 919 // CENGE Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNipati vidhayamavikalpitama gIrvANaH prAha kiM tarhise karomi vadAdhunA / sa prAha rAjaputrIM mAM pariNAyaya sAdaram // 920 // yenA'yamapavAdo me samuttarati mastakAt / tadabhAve cAmUH kanyA bhUyaH prApnomi puujitaaH|| 921 // caritram. aGgIkRto mahApumbhiH sAmAnyo'pi prkaashte| pUrNacandrAsthito yabat kuraGgo mlinaa''tmkH||92 2||metaarykthaattH sureNa tadvAkyaM pratipattipurassaram / divyaprabhAva UrNAyu-matAryAya vyatIryata // 923 ||ch nakam. yAcitastena datte tA-masAvanyat prabhASate / kizcittadapi macchaktyA vidheyamavikalpitam // 924 // vabhASe caiva ratnAni mahA(!)Si dine dine / pAyunA srakSyati zreSThA-nyA''zcarya janayan jane // 925 // teSAM bhRtamahAsthAla-daukanIyapurassaram / yAcanIyo'vanInAthaH pariNetuM svakanyakAm // 926 // ityuktvA'ntahite deve metAryeNa nijaH pitA / cakre gRhItasaMketaH prathamaM svArthasiddhaye / / 927 // tato'sau tatpitA sthAla-mUrNAyumaNisaMbhRtam / kRtvA'nyatra dine bhUpaM dadarza dvAri saMsthitaH // 928 // ratnAnyA'dAya bhUpena proce bhadra ! prayojanam / brUhi sa prAha kanyAM svAM matputrAya vitIyaMtAm // 929 // tato rAjJA'jJatAdoSAd yaduktaM bhadra ! sampati / taduktaM punarityevaM viruddhaM vaktuM nArhasi // 930 // ityakarkazayA vAcA niSidhya preSito gRham / metAryajanakaH santo nahi karkazabhASiNaH // 931 // evaM dine (dine, yAvad ratnAnyAnItavAnasau / tAvatkutuhalAdrAjJA'bhayAya pratipAditam // 932 // dana dine / pAyunA mRtamahAsthAla- ba RECEISHERS tatazca // 43 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayenA'pi ratnAni kasmAvasyeti cintayA / jajJe mRgayamANena vRSNiyutsRjatIti kim ? // 933 // tato'sAvatilobhenA-'bhayenA''nAyya tadgRhAt / svagRhe bandhayAMcave ratnavyutsargakAkSiNA // 934 // tatra so'zucidurgandhiM prArebhe sraSTumuccakaiH / yadA tadA punargehaM tasyaivA'nAyya tatkSaNAt // 935 // bhUyo ratnAni tadgehe sRjantaM vIkSya vismitaH / abhayazcintayAmAsa kiM nu mAyeyamAmarI // 936 / / uttA'nyatkiJcidAhozci-dasya puNyaM viz2ambhate / UrNAyavyapadezena citratA ddhatIhazIm // 937 // kimevamathavA zake nizcinomyadhunaiva hi / iti buddhyA samAhUya taM medamidamabravIt // 938 / / vaibhAraparvate bhadra ! viSamatvAnmahIpatiH / ArohatyatikRcchreNa pratyahaM saparicchadaH // 939 // atastatra sukhaM mArga kAraya prAtareva hi / yena tatsUnave kanyA svAM mahIzaH prayacchati // 940 // kArayAmIti saMlapya sogAd gehaM nijaM tataH / devA'nubhAvato rAtrau rathavA'bhavad girau // 941 // prAtardRSTravA'bhayo mArga vaibhAradharaNidhare / tAvadevA'nubhAvo'ya-miti pitre nyavedayat // 942 // punarnizcetumUce so-'bhayenAhaya ydyho!!| ihA''nIya mahAsindhuM lapayasyaGgajaM nijam // 943 // tatastadamvuzuddhA''tmA rAjaputrImaninditAm / avazyaM tvatsuto bhadra ! prAtaruddhodumarhati / / 944 // nizamya tadvaco yAvata tuSTena pratyapadyata / tena tridazazaktyA''gAd bahistAvanidhiH // 945 // B4-% lAgalavara Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 946 // maNipati caritram. // 44 // yo'tituGgagajA''kIrNa-zcalatkallolamAlikaH / ghoraghoSaH puraM stRNvan viSvakaparabalAyate // 946 // yo mIna-makaropeto mahimAnaM dadhad bhRzam / zyAmamUrtimahAratna-nakSatrAdayo'mbarAyate // 947 // pizaGgIrvAnalajvAlAmUrdhajo bhiimnisvnH| phenA'TTahAsasaMyukto yaH pizAcAyate'dhikam // 948 ||metaarykthaaiidRshN taM nadInAtha-mIyivAMsaM nirIkSya saH / abhayo nizcikAyA'laM ceSTeyaM traidazI dhruvam // 949 // nakam. tataH sa devato'vazya metArya iti bhUbhujA / nApayitvAmbudhau kanyAM maharyodAhitaH svakAm // 950 // tato rAjJA nijAM kanyAM dattAM vIkSya parairapi / dattAH svakanyakA yasmAd 'yathA rAjA tathA prjaa||951|| tAbhiH sArdhamasau hRSTo metAryo vubhuje sukham / AkhaNDala ivaa'khnnddmpsrobhirvimtsrH|| 952 // atha krameNa pUrNeSu dvAdazAbdeSvasau punaH / sametya tridazo'bhANId bhadra ! svasmai hitaM kuru // 953 // 4 tacchutvA tAbhirapyuccaiH strIbhirabhyarthitaH surH| etAvatyaH samA no'pi mucyantAM dayayA vibho! 954 // yenainamanugacchAmo vympystmnmthaaH| santo hi yAcitAH santaHprANAnapi dadatyalam // 9 // tato dAkSiNyatastAsAM pratyazrUyata tabaco / gIrvANenA'thavA 'santo dAkSiNyAt kiM na kurvate ?? // 956 // 44 // bhUyo'pi viSayAn bhoktuM tatastAbhiH samanvitaH / prArebhe'nyabhavopAtta-puNyasaMbhAraDhaukitAn // 957 // 3 krameNa tAnyapi prAnsa dvAdazA'bdAnyagurdvatam / viSayAsaktasya tasyaikaM dinaM yabadanApadaH // 958 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakama BRECE% atrAntare bhraman bhiim-bhvaambhodhitttsthitH| pRthvI pRthvI samAyAtaH zrIvIrastatra tIrthakRt // 959 / / atha vijJAya taM prAptaM metAyaH saGgavarjitaH / prAvAjIta tyaktagehAdi-stadante dAntamAnasaH // 960 / / sametAryakaya tatkAntA api tAH sarvA vrataM jagRhurAdarAt / samIpe candanA'ryAyAH pativratavidhitsayA // 961 / / tato gRhItadharmo'sA-baGgAnyekodaza drutam / adhItya sattapaH kartu-mArebhe karmatApakam // 962 // svaprANairapi jantUnAM pareSAM prANarakSaNam / kurvannabhASamANazca parapIDAkaraM vacaH // 963 // tRNamapyadattamAdAtu-manicchan kAminI punaH / pazyan mAtRsamAM sarvAM niHspRhaH svavapuSyApa // 964 // kvacicaturthabhaktena SaSThabhaktena ca kvacit / kvacidaSTamabhaktena pArayan munisattamaH // 965 // anyadA paryaTannumAM tapasyAmevaMmAcaran / yayau rAjagRhAbhikhyaM pattanaM shaantmaansH||966 // tatra ca zreNiko rAjA pratyahaM pAramedharI pratimA pUjayAmAsa zucisvarNamayairyavaiH // 967 // tA~zca svarNayavAnnityaM kalAdo dttvetnH| zIghra niSpAdayAmAsa pUrvayAmadaye kila // 968 // anyAminahani metAryoM bhraman bhikSArthamAvizad / daivAttasya kalAdasya nizAntaM praharadaye // 969 // praviSTe ca muno tatra tAn nirmANAnasau yavAn / bahirmuktvA kalAdo'ntaH kAryAda yaavtsmaavishtr970|| bhikSAmasmai pradehIti dhruvannevaM priyAM prati / tAvattAn gRhajaH krauJco yavAnAdana muneH purH|| 971 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E: maNipati // 45 // 8 kArya nirvayaM bhUyo'pi yAvaSiryAtavAnasau / yAvannibhAlayastAvad tAkSiSTa suparNakRt // 972 // tato na kazcidapyatra praviSTo muninA vinA / bhataH kena gRhItAH syurityasau vyAkulo'bhavat / / 973 // anenaiva gRhItAH syu-ranyA'bhAvAdasaMzayaH / iti vuddhyA tamevarSi-mapAkSIdevamAkulaH // 974 / / bhagavastvayi gRhaM prApte praviSTo'haM yavAniha / sthAne muktvA'dhunA koSThA-gAre kAryAdrIyasaH // 975 // tadidAnI samAkhyAhi kenopAttAH kva cA''sate te yavA yena me rAjA nAdya chinte mune! shirH||metaarykthaametaaryrssistu buddhvApi krauJcena gRhavartinA / yastA iti samAcakhyau na taoNstatkRpayA yavAn // 977 // 2 svarNakRt punarabhANId bhobhikSo ! nA''khyAsi yadyavAn / tanmanye'haM tvayaivA''ttA na banyasyeha saMbhavaH tapadi prANituM kAcid icchA te vidyate mune!| tato'paya yavAnAhaM tava kartAsmi kiJcana // 979 // ityAdi bahuzo yAvad bhaNyamAno'pi no muniH / vabhASe kauzcakRpayA tAvatkrodhaM jagAma sH|| 980 // tatastadivazaH pazyan bhAvyapAyaM muneH shirH| ArdravabhreNa pApiSTho veSTayAmAsa niyam // 981 // gADhaveSTanAtastasya metAryasya ca locane / bahirnijagmatuH kopaM na tu cakre tathApyasau // 982 / / upasarge'tha tAkSe soDhe tasya tapasvinaH kevalajJAnamAnantyaM dadhAnaM samajAyata // 983 // // 45 // pAdapopagamaM kartuM tataH sAdhau vinirgate / kalAdaceTikA kASTha-bhAraM lAtvA samAgamat / / 884 // nakam. GERIE%A4% Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kinavaTA tayA kASTheSu vegena prakSipteSu bhayAdasau / nirjagAra yavAn kauzcaH kathaJcid daivayogataH // 985 // tataH svarNakRtA tena dRSTvA tAn bhayasaMbhramAd / acinti pazya kIdRzaM mayA pApamakAryaho !! // 986 // akAraNe mayA rAjJo jAmAtA'sau vinAzitaH / yato'to jIvitaM nAsti bhUpAn me'dya nizcitam // tat kiM karomi pApo'ha-masamIkSitakArakaH / idAnImathavA jJAtaM bhavAmi vratavAniti // 988 // tataH svajIvitaM trAtu-makArSIt sakuTumbakaH / kezollucanamAzveva kuryAt kiM na jijIviSuH? // 989 // atrAntare muneH zrutvA vRttAntaM svarNakRtkRtam / preSayAmAsa nRna roSAn nRpo vegAd bruvannadaH // 990 // rere taM svarNakAraM drAg baddhvA''nayata me'ntikaM / chinadmi yena tasyAhaM mUrhAnaM munighAtinaH / / 991 // | yathA''jJApayati svAmI-tyuktvA yAvat tadantikaM / jagmuste tAvadadrAkSu-staM kalAdaM vratasthitam // 992/4 tato vratItyavaddhvaiva te prAhurbhadra ! bhUpatiH / tvAmAhvayati sovoca-didaM yAmaH kimAsyate ? // 993 // ityuktvA sakuTumyo'pi taiH samaM nRpateH puraH / gatvA jagAda nirbhIko dharmalAbho'stu bhUpate ! // 994 // taM dRSTvA'cintayad bhUpa-stabuddhaH kauzalaM manAka / apetakopa ityukti-bhASe vismitA''nanaH // 3 sugRhItamidaM bhadra ! svayA liGgaM tapasvinAM / kArya jijIviSuzced bho nAnyathA te'sti jIvitam // tathetyuktyA kalAdo'pi tato bhAvena tadvatam / pratipadya tapastepe svakAryasya prasiddhaye // 997 // HASREALITERA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nipati sukumAri vinambabAlaudrakA tad bhoH kuJcika ! metAryoM yathA nAsyat sa snmuniH| kRpayA kraushcmpyaatm-praannnaashvidhaayine998|| tathA'nye'pi mahAtmanaH pareNA'pahRtaM dhanam / AcakSate'pi nA''dAtuM kimu vuddhi prakurvate ? // 999 // critrm| // iti metAryarSikathAnakam // atha zrutvA vaco bhikSo-rAtmagauravasUcakam / uvAca kuJciko nIca-vRttiM tAM darzayan muneH // 1000 // metAryasadRzaM bhikSo! kimAtmAnaM prabhASase ? / sukumArikayA tulyaM tvAmahaM hi vibhaavye||1|| / tathAhi-AsId anavaratapravartamAnamahAmahotsavazatamuditajananikaravirAjitatrika-catuSka-catvarAdipravezopazobhitA campA'bhidhA rAjadhAnI / tasyAM vihitAspado niSpandIkRtanaikRtivikRtiparArAticakrapraNatiparotta- kAkathA. mAGgamaulilAlitacaraNasarasiruhaH zrIjitazatrurnAmA'vanIpatiH / tasya ca zizirakiraNasyeva rohiNI, naraka nakam. riporiva lakSmI, dhUrjaTeriva tuhinagirijA, atyantavallabhA, kula-rUpa-saundayauM-dAryA'laMkRtA sukumArikAsbhidhAnA'gramahiSI babhUva / tayA'sAvanavaratasuratalIlAvilAsA'pahRtahRdayo na dadAvAsthAnaM, na zuzrAva dharmazAstram, na cakAra lokatRpti, nA'nuzazAsa duSTaceTitAni, na gaNayAmAsa sadupadezaM; sarvathA tadekIbhUta iva, tadA''tmaka iva, tadanupaviSTa iva, AUM|| 46 // parityaktasamastarAjakArya AsAMcakre / tato manasizayatimirapihitanayanayugalo narapati kSate'smAn iti praba Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R sukumAri kAkathA KlIvabhUvuH samantataH paracakrANi, pATayAMcakurvartanImuddhRttAH pATacarAH, cakhnurnagaramadhya eva kSAtrANi taskarAH, | troTayAmAsuryuvatijanasya svarNapUrNakarNAn gatakArAH, cicchidurvaNigjanasya sahiraNyottarIyagranthIn granthicchedakAH, kiMbahunA ! nAyakarahitevopaplutA samastA sA nagaryabhRt / tatastAM tAdRzImupadrutAM puraM vilokya rAjapAlanacikIrSayA vimalataramatisaMpadupetA mantriNo 'aho ! vinaSTaM | rAjyamidaM yacanyo rAjA nA'tra sthApyate' iti vuddhyA tasyaiva jitazatroyeSTha putrmekaante'bhiddhuH| yaduta bhoH kumAra ! nItizAstrasunivAritAtimanmathakrIDAniratastvatpitA hArayati(yituM) lagnaH paraiH sAMprataM kulakramAgatAM rAjyalakSmI, tad yadi "bhavAdRzA api rAjyadhUrdharaNasamarthaskandhAstAM hAryamANAmupekSya tUSNImAsate 'tato hanta gatA manasvitA nirAzrayatayA' ataH kathamapi svapitaramasmAniSkAzya vazIkRtahastya-zva-ratha-padAticaturaGgAbala pratipadyasva svayameva rAjyalakSmoM, yena te bhujataruvaracchAyAM samAzritya nivRttovRttazatrupakSopajanitopatApA | vayaM sukhamAsmahe iti| tatastaM mantrivacanamAkarNya kumAreNA'bhyadhAyi-bhoH bhoH mantriNo yUyaM tAvadavazyameva yakriyamANaM vibhUtyai bhavati tadupadizatha, anyathA sacivapadamevA'yogyatayA pUrvajAna ropayeyuH, ato yadbhavadbhyo'bhi| rucitaM tadavilambitaM saMpAdayiSyAmi, uttiSTha yUyamiti / nakA . "OMnsapala ECE% A Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 47 // tato 'mahAprasAdaH' iti vacanamuccArayantaH samabhilaSitArthaprasisthA prahasitavadanAH samudatiSThan mantrimukhyAH, tato'nyasminnahani samastaM hastya-zvAdiSalamAtmavazIkRtya kumAreNa sadevIko nRpatistAM yogamadirA pAyitaH, yayA pItamAtrayA'sAvuparata iva mUJchita iva parAyatta iva sahasA babhUva / tatazca kumAreNa madavazavivazo'yaM vartate, iti puruSairmahAzayyArUDha eva sadevIko nRpatirutkSipyAtigahanamahATavIM mahAmahIruhasamUhasamAkulAM kAtarajanajanitabhayasaMbhramA naayitH|| tato'sau narapatirditIye'hani samuttIrNamadaprasaraH pratyAgatajIvita iva saMjJAmupalabhya yAvadAzAH prekSAcakre tAvadatibhImatarugahanaM vividhazvApadavicitritavasudhAtalaM mahAraNyaM dadarza / tato devIM samutthApya rAjJA'bhidhe-priye ! parityaktAvAvAM parijanena madanA''saktatayA mahA'TavyAM tadutiSTha sAMprataM vajAvaH kvacijanapade 'nyatra, pratIpaM tu gacchatoH kIdRzI mukhcchaayaa''vyoH| devyuvAca-Aryaputra ! kimahamatra jAne ?: yatte pratibhAti takriyatAM tatastadanujJA gRhItvA pratasthe diza| mudIcImabhi sa bhUpatiH saha devyA / tato yAvat kiyatImapi bhuvamaticakrAma, tAvadatisukumAratayA'sau sukurikA devI pipAsayA'tIva bAdhyamAnA bhUpatimuvAca-Aryaputra ! pracalatarapipAsayA na kizcidahaM pazyAmi, ato yadi kRzcijjalaM na saMpAdayasi tato mRtAmiva mAM viddhi / tato'tisnehavazavivazena narapatinA to tRTsa Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REA C-% mAkulA vilokya priye ! sthirIbhava, AnayAmi salilamacirAd iti bruvannekasya tarorapastAcchAyAyAmupave. zya salilamanveSTuM svayamupacakrame nAnAvanAlIgupilagirivaranirjareSu / tato yadA na kvacijalAzayamAsAditavAn tadA svabhujAzirArudhireNa palAzapatra puTikAM kRtvA svaritaM samAyayau sukumArikAdevIsamIpam , abhidadhe ca-bhadre ! iMdaM payaH samAnItamAste sma, kevalaM palvalobhavatayA'tikazmalaM kuthitaM cedaM samIkSyamANAyAyAste jugupsA bhaviSyati, tato'kSiNI nimIlya rasamanAsvAdayantyA pipAsArogApanayanAyoSadhamiva pAtavyamiti / __tataH salilanAmazravaNasamucchvasitahadayA upavizya nimIlitanayanayugalA papo tadambubuddhyA bhartRrudhiraM sukumArikA, babhUva svasthamanAH, tataH punarapi tAM puraskRtya cacAla narapatiH svakIyagatimupahAya priyatamAgativazAd mandamandapadasaMcAraH / tataH punaH kiyantamatikramya devyuvAca-Aryaputra ! kSurakSAmakukSitayA na zaknomi padamapi calitumidAnIm, ataH kutazcit kiJcit samAnIya vitIryatA bhojanajAtaM yadi prANitayA mayA pra. kA yojanam / tato'sau narapatistayA vacananoditaH pradezAntaramupagamya yathA'sau nekSate tathA svakIyamUrumAMsamasipatrikayA kartayitvA punaH zarA-raNimathanasamutthitA''zuzukSaNau svAdaM kRtvA DhokayAmAsa, babhASe ca-bhadre ! idaM svAdu mAMsamAnItamAste, bhakSayitumarhati devI / tatastadAdAya bhatiM pizitam / nadapabhogAca punargamana SHOROTIYA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 48 // samarthayA'bhUyata / tatastasyAH svAsthyamA''tokya bhUyo'pi pratasthe mahIpAlaH / krameNa cA'tibhISaNazcApadaninAdazravaNopahitaromAJco tAmatItya mahA'TavIM prApad vArANasIm / satra ca gatamAtra eva tAM tAzImadRSTapUrvAmA''tmano'vasthAM samavalokya paryacintayat-aho!! bhavitavyatAyAH sAmarthya, yato yat svapne'pi na saMbhAvyate tadapyetayA'valokitaM dRzyate / tathAhi-kva vayaM tathA sakalasAmanta sukumAriziromaulimaNikiMkiNIkRtacaraNasarasiruhAH, karaTikarataTavigaladamandamadajalalolA'likulakalajhaMkArapravardhamAnamadagajaskandhA'dhirUDhAH, vidhRtasakalakalAkalApA''pUritazazadharadhavalAtapatrAH, dodhUyamAnamRNAlanAlatantusi kAkathAtaruciracAmarayugalopavIjitAH, anekakari-turaga-ratha-bhaTasaMkaTAtivikaTakaTakA'nugatAH, kvezI pRthagjanocitA- nakam. 'vasthA ? sarvathA nAsti kazcidapyasAyiha yamApado nAbhibhavanti, tathA ca sUktaM samAhataM yasya karevisarpibhi-stamo diganteSvApa nAvatiSThate / / sa eva sUryastamasA'bhibhUyate spazanti kaMkAlavazena nA''padaH // 1 // tadadyApi yAvat proNA dhAryante tAvadavazyaM kizcitkurvadbhirAsitavyaM, yena kAlayApanA vidhIyate / tatra na tAvadvayaM sevA kartumutsahAmahe, yatastAM vidadhadbhiravazyaM sevyasya bhavitavyaM nIcarpattibhiH, kartavyAni paddhabhicAhani, vidhAtavyA tatmiyeNa zatruNA'pi sArdha maitrI, dveSTavyA tatpratikUlavRttayaH, sajanenApi sthAtavyaM zuneva | // 48 // ba SEAR) Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pratisamayaM 'jIva deva ! iti bruvANaiH tatpurataH, na pratiskhalitavyaM rAtripraharavye'pi tanmukhanirgataM vcH| na caitadasmAbhirdhanalavalipsayA prANA'tyaye'pi kartavyam / tathA kRSyAdAvapi na mano manAgapyasmAkaM prativartate / yataHkRSyAdInanutiSThadbhiH soDhavyaM zizirasamaye tuhinakaNanikarasanmizrasamIrajanitotkampatayA dantavINAM vAdayadbhiH zItaM, marSitavyaM grISmakAle murmurAyamANacaNDamArtaNDakiraNanikaropajanitamukhazoSatayA hAheti kurvadbhi ruSNam, titakSitavyaH prAvRSi sajalajaladharadhIragarjitaravaSadhirIkRtakarNakoTaratayA 'kimetad ?' iti vyasyadbhinizitazarasadRzadhArAprapAtaH / etadapi pUrvA'nanubhUtazIta-vAtA-''tapAdiduHkhatayA duSkaramiva pratibhAti, aMto'spaprayAsaM vANijyaM kurvANAH kAlaM nayAma iti / ___evaM cA'vadhArya svazarIrA'laMkaraNajAtena jagrAha vipaNaM bhATakena, cakAra tatsamIpa eva sukumArokA''vAsabhavanaM, pArebhe nAnAprakArairbhANDaH kalAkauzalopetatayA jAtyavaNigiva vyavahartum / abhyadA sukumArIkayA'bhidadhe-Aryaputra ! yAvat tvaM sarva dina vyavaharastiSThasi tAvadahamekAkinI vAsavezmani na zaknomi sthAtum, ato mama dvitIyakaM kiJcin mAnuSarUpaM vinodArthamAnaya iti / tato rAjJA'pi satyaM brUte varAkinIyaM, yaipA pUrvamanekaceTikAparivRtAM dinamativAhitavatI sA'vazyamekAkinI duHkhamAste, ataH kiJcit sahAyaM karomIti saMcintayatA hamArgapatitaH pIThasapI paGguradarzi / azA -% A Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nipati 6 paritram 49 // sukumAri. estESPEECHESTERSIC babhASe cA'sau bhadra ! magRhe mahilAvitIyaH sahAyo yadi tiSThasi pratidinaM tato'haM bhojanaM dApayAmi, tatastadA''karNya nirgatikatayA pagunA 'evamastu' iti pratipanne sati dadhe'sau narapatinA tatsahAyaH, sa cAstyantasusvaratayA kinnaramapyadharayastadantike satataM kAkalIgItagAnapara Aste sma / sato'sau sukumArIkA tasminneva pIThasapiNi paGgo tayA susvaratayA hatahadayA bAdaM raraJja / anyadA tayA tadgatamAnasayA parityajya kaulinaM, vismRtya lokAcAra, vihAya dharmapakSapAtam, avigaNayya duH sukRtAni, anAlocyA''yati, anavadhArya lokApavAdaM paryacintyata-nanu ! yAvadeSa bhUpatiH prANiti na tAvan niHzaGkayA'nena paGgunA sAdha sarasasuratarasA''svAdaH samanubhavitavyaH, sAzaGkayA tvanubhUyamAno'pi mA kazcid drAkSIditi bhayasaMbhramobhrAntahRdayatayA na mudamAtanoti, ataH kenacidupAyena kImAzavezmani prAghUrNakaM preSayAmi, yena niHzaGkamanAH suratasukhamakhaNDamanAratamanubhaveyamiti / evaM ca kRtA''zubhasaMkalpA'sau sukumArikA kvacin mahotsave tena narapatinA samaM krIDAyai jagAma jahanukanyAm, tatra ca sisnAsayA dustarasthitamavalokya narapati tayA pApayA'pahasitobhayalokavipAkatayA'vasaro'yaM madIhitasyeti pUrNamanorathayA cikSipe jalAbhimukhamasau, ninye cA'titaralataraGgaraudrasurasaritachotasA, tatra ca | samAsAditamanena bhavitavyatAniyogena phalakakhaNDaM, samuttere tabalena sA nimnagA, samAsede taTabhogaH, tatra ca 49 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dadhe mahAhavA mantripuraska kirNa kAmadAsana dadRze supratiSThAbhidhAnaM nagaram, upaviSTastadvahistarucchAyAyAM sukumArikAceSTitadarzanasamupajAtavismayaH / tatra ca nagare tahine eva putrarahito rAjA pnyctvmupjgaam| tato rAjyapUrvahanasamartha puruSamanveSTuM mantribhirazvaratnamadhivAsya mumuce| tena ca trika-catuSka-catvarA-''rAma-vihAra-jalAzayAdidezA[na]ntarbahizca vicinvatA prabalatarataruvaratalavartI dadRze'sau jitshtrunrptiH| tatmabhAvAca na cacAla trucchaayaa| tataH sa devatayA 'rAjyayogyo'yaM pumAn' iti vijJAya tasthe tadagrataH, vidadhe mahAheSAravaH, samupadadhe svapRSThamA'ropaNAya / tatazcaivamazvaratnasUcitAM tasya rAjyayogyatAM bADhamavalokya tadanuyAyinA mantripurassareNa rAjalokena cakre rAjyAbhiSekaH / tato'sau jitazatrustAvat prathamavat praNatapararAjanyakamukuTakoTitaTakiMkiNIkRtapAdapaGkajo rAjyaM prasAdhayanA''ste sm| itazca sA sukumArikA tat svabhartRviDhavitaM dravyaM tena paGgunA sArdhamupabhujya 'nAstyanyo jIvanopAyaH' iti saMcintya skandhavinyastapaGgumi-nagarAdIn paritumArebhetato'sau paGgustatskandhA'ghirUDho yatra yatra jagau tatra tatra susvaratayA samAkSipto'nukampayA ca loko bhikSAdau pravartate, tajitazatrunarapatinA'zrAvi-yathA kAcidatyantopahasitasurasundarI yoSit paGgunA zirasi rakSitena prativratA vrataM carantIha prApteti / tataH kadAcit 'saiSA pApA sukumArikA bhaviSyAta iti kutUhalena rAjJA preSitAH puruSAH-bho ! bho! AnayadhvaM tAM va. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . sukumAri kAkathA. | nitAM, yayA kila pativratAvrataM carantyA gAyanaH paguH skandhenoyate, pazyAmastAvat kIdRzamasau gAyati / tataH maNipati-dA samAdezA'nantaramAninye taiH pumbhiH skandhA'dhiropitapaGguraso / tato dUrAdeva dRSTavA pratyabhijJAtA mahIzena. // 50 // tato rAjasaMjJitenaikena puruSeNA''pRcchayata sA-bhadre, kimitIdRzI rUpavatI bhUtvezaM pIThasarpiNaM skandhena vaha si, sukumArikayoktaM-mahAbhAga ! kiM karomi ? Iza eva pitRbhyAmadAyi mahyaM bhartA, na cA'yaM pativratAvratamAcarantyA tyaktuM zakyate, tenaivamenaM skandhA'dhirUDhamubahAmi / tatastAstrIcaritazravaNajanitavismayA''pU. tavratA- ryamANahRdayo jagAda narapatiH "bAhro rudhiramApitaM bhakSitaM mAMsamUrujam / bhAgirathyAM patiH kSiptaH sAdhu sAdhu prtivrtte||1|| tadAkarNya, sukumArikA pratyabhijJAtA'hamiti sasAdhvasA hiyA mukhameghazcakAra / tato rAjJA 'strINAM visarjano daNDaH' iti nirviSayA jJApyate / tad bhoH ! tapasvin !, yathA sukumArikA kRtaghnatayA jIvitopakArakamapi nijabhartAraM vyApAditavatI, tathA tvAmapi mabAhyaprANahAriNamahaM lakSayAmi // iti sukumArikAkathAnakam // ALLSEEMP3 pratyuvAca munirbhadra ! kuJcikaivamanAryayA / sukumArikayA tulyAn bruvan sAdhUna lajjase // 1002 // // 50 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caramasalAla GUE yadyatrArthe pratItiste nAsti mdcnaatttH| kiM nu bho ! bhadrakAnaDvA-niva svaM zodhayAmyaham // 1003 // avAci kucikenoccai-rAzcaryapUrNacetasA / bhagavan ! ko'yaM valIvahA~ yadRSTAntayase'dhunA // 1004 // muninoce zrRNu zrImA-campAyAM dharmakAGkSayA / kazcin mAhezvaro'muzcat SaNDharUpatayA vRSam // 1.05 // gavAM madhye'tiharSeNa yo dhanyavRSabhAnalam / bhaGktvA yuDana vIrA''tmA tiSThati smA'timeduraH 1006 // vajrAbhakaThine zrRGge yasyA''lokya dviiysaa| lokaH prayAti bhItA''tmA mA vadhIditi cintayA 1007AlI so'kasmAda'nyathA daivAt tyktdrpH(1)svcessttitH| saurabheyIgaNaM tyaktvA nagaryantaH samAgamat 1008 // daNDenA'pi hato naiva kasmaicit kupyati kvacit / viziSTasaMjJayA jAnana phalaM pApasya karmaNaH // 1009 // kandharAyAM samAlambya shishvopystbhiityH| saumyatvAllIlayA tasya cakrurAndolanakriyAm // 1010 // tAM dRSTvA zAntatAM tasmai khala-kalkandakAdikam / jalaM ca dApayAmAsurlokAH karuNacetasaH / / 1011 // ajJAnAdhaditaM kazci-mijaghAna tato'paraH / rurodha 'pakSapAto hi kasya na syAd garIyasi // 1012 // dakiMbahunA ?-tiryagbhAve'pi tAdRzaM zAntamUrtitvamuccakaiH / tasyA'lokyA'pi sAdhUnAM babhUva nanu vismayaH // 1013 // tato lokena tAM dRSTvA bhadratAM tasya tAdRzIm / bhadrakokSeti yAthArthya dadhannAma vyadhIyata // 1014 // evaM puryantarA''ste sma sa zAntA''tmAnu(pa)tApako / vRSabhaH sAdhUpamAno'sau prdttopbhogkRt||1015|| Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNipati vRSabha savita samasthitamAzrayaH / / tasyAmeva tadA puryoM jinadAsA'bhidho vaNika / zramaNopAsakaH zrImAn vasati sma gatasmayaH // 1016 // aSTamyAditithau yazca kRtaavyaapaarpaussdhH| caityAlayaikadeze vA zUnyavezmani vA sthitaH // 1017 // eka eva hi tasyA'sId doSo guNavato'pyaho!! / yadgehinI suduHzIlA ko vA sarvaguNA''zrayaH // anyadA kRSNarUpAyAM caturdazyAM nijaukasaH / samIpe zUnyagehe'sau pratimAyAM samasthita // 1019 // bhAryA ca tasya duHzIlA tasyAM rAtrau tadeva hi / zUnyA'gAraM sarvaryakA(?) saviTA praavishtttH||1020|| bhadRSTvA sA ghanadhvAnta-pUNe naktaM nijaM patim / paryaGka nidadhe bhUmau svairiNI svairamunmudA // 1021 / / paryasya ca tasyA''san pAdeSvAyasakIlakAH / yeSu bhUmipraviSTeSu bhavenizcalatA kila // 1022 // tatraikaH kIlakastasya jinadAsasya nizcalam / tiSThataH patito devAt pAdasyopari nirdayam // 1023 // yAvatpunastamA''rUDhaM manmathenA'ndhalocanam / mithunaM tatra bhAreNa tAvad bhinnaH kramaH kSaNAt // 1024 // bhinne'pi zakunA pAde cacAla na manAgapi / jinadAso dhyAnataH ko vA sato'bhiSTAt prpaatyet1025|| ciraM ratvA tena sAdhaM yAvatsA'kSINyamIlayat / kSaNamekaM nididrAsu-stAvaddoSA'gamat kSayam // 1026 // vibuddhya sahasA cA'sau svavyasanAbhizaGkitA / vibhAtamiti taM SiDgaM preSayAmAsa satvaram // 1027 // tataH svamandiraM yAmi yAvat kazcinna vIkSate / mAmandhakAra eveti dhiyA khaTvAmudakSipat // 1028 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaA-%ASTECXna atrAntare zubhadhyAnA-dacalan kIlikA'ditaH / kSINA''yujinadAso'sau devamayaM samIyivAn // 1.29 // apataca nirAlamyaM paryasyopari kSaNAt / zarIraM tasya nirjIvaM proccaiH khAkRtya kASThavat // 1030 // tatpAtabhayasambhrAntA yAvat samyaga nirIkSate ! tAhaktamAkSayAt tAvad dadarza svapatiM puraH // 1031 // hA dhig ! ! dRSTA'hametena sarvarAtramiha sthitA / iti bhItyA gataM tasyA jIvitaM pAyostale // 1032 // pracchannamIdRzaM kArya kRtvA nihotumityalam / zakyate na punarbhartuH kathaJcit purataH kRtam // 1033 // mAmakAryaratAM dRSTvA mukharAgo'sya kiidRshH| ajAyateti tasyA''syaM vIkSAMcake samAkulA // 134 // atha nirvarNya taM bhagna-dRSTiM zvAsavivarjitam / mRto nu mUchito vaiSa yenehararUpamAnanam // 1035 // uta pazyAmi kiM tAvad eSedAnIM vidhitsati / iti buddhyA mRtacchana kRtvaivaM sthitavAnayam // 1036 // ityevaM ciramA''zaGkaya mRto'yamiti nizcayam / cakre krUrA tathArUpa-syA'nyathA'nupapattitaH // 1037 // tato nA'to mRtAd bhIti-stAvat saMpatsyate mama / ityahRSyadaho !! zoka-sthAne harSoM hi rAgiNAm // 2 kevalaM rakSaNIyasyAd apavAdaH kathaM tvayam ? / hato'nayA nijo bhartA pApayetIdRzo mayA // 1039 // iti vuddharupAyaM sA yAvacintayate hRdi / tAvat sa bhadrakAnaDvAn daivAttaM dezamAyayau // 1040 // taM dRSTvAcinti huM laNyo mayopAyo'pavAdahRd / asyaiva mUrdhni saMropya doSaM svaM zodhayAmyaham // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati ba- // 52 // tato'nayA ghiyA zRGga tasyokSNaH kSatajena sA / vilipya pUtkaroti sma janAn zrAvayituM tarAm 1.42 . caritrama tatastasyA dhvani zrutvA kiM kimetaditi dhvani ? / kurvanto bahavo lokAH samAjagmuH smaakulaa:104|| sA'vocanighnatI vakSo rudatI gadgadA'kSaram / kiM karomyahametena pApenokSNezaM kRtam 1 // 1044 // tato mRtaM samAlokya jinadAsaM samanyavaH / pratyagrarudhirAbhyaktaM zRGgaM ca vRSabhaM purH||1045 // UcurjanA mahApApa ! bhadrakokSan ! kimIdRzam / bhadrakeNApi bhUtveha svayA pApaM vyaghIyata // 1046 // asmAbhizcintitaM sAdhu-tva(stava)matrA'nupatApakaH / yAvatA te mahApApa ! ceSTehagatininditA // 1047 // IdRzaM SaDguNopetaM ghnataH zuddhiH kutastava ? pazUnAmathavA buddhi-bhavertikaM hi vivekikA ? // 1048 // iti teSAM bruvANAnA-mazlAghAkAri tabacaH / buddhvA viziSTasaMjJitvAd dhUnayAmAsa mastakram // 1049 // punaH kAraNikAn pratyA-smAnaM zodhayituM drutam / pratasthe sarvalokAnAM pratyakSaM vRSabho rUSA // 1050 // atrAntare'tha tabhAgyaiH kazcit shuddividhitsyaa| phAlaM jagrAha saMtaptaM tatra kAraNikAntike // 1051 // 5 tato'sAvapyanaDvA~staM phAlaM dRSTvA tathA dhRtam / karAbhyAM zuddhaye puMsA jihvAmAkRSTavAn muhH||1052| iGgitAkArakuzalaiH rasanAkarSaNAdapi / jajJe kAraNikai phAlameSo'bhivAJcchati // 1053 // tiryagbhirapi no sodu-mapavAdaH zakyate yadA / tadA manasvino'tyartha na sahanti hi nizcitam 1054||AUM||2|| bataka Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RKARI tatastadubhAvamAlakSya madhyasthaistairagadyata / phAlaM dhatu kimicchA te-'naDavanastIha saMprati // 1055 / / vAgavihIno'pi tatteSAM vaco buddhvA'tha saMjJayA / pratyapadyata mUrno'sau dhUnanena muhurmuhuH // 1056 // tato bhUyo'pi tadbhAvaM zuzrAvayiSubhirjanAn / Uce kAraNikaiH moccaH bho bho lokA! nizamyatAm // ayaM hi bhadrako'naDvAn bhvdaa''ropitaa'yshH| kSAlanAyeha samprAptaH phAlaM dhatu svajihvayA // 1058 // tadayaM dIyate lagno niryana(ddIprasphuliGgakaH / phAlo'sya rasanAprAnte tirazco dhairyamIkSyatAm // 1059 // ityuktvA yAvadutklaso lohapiNDo jvalannalam / AcakarSa vRSastAvad jihvAM bhayavivarjitaH // 1060 // 2 tasyAnarthasyA'kAryeSa vRSabhaH zodhyatAM tataH / nAnyathA zrAvayitvaivaM jihvAyAM sa nyadhIyata // 1061 // tenApyakIrtitastena jihAntena svacetasA / zuddhatvAdabhiyA daH zItazcandanapaGkavat // 1062 // na cA'nena jvaladahibhAsureNA'pi tatrase / dehe'thavA bhavet kaskaH zuddhaH paribhavAspadam // 1063 // 2 tatastAMtasya saMzuddhiM vIkSyAho!! sAdhu sAviti / UcurlokAH prazasyaH syAt kasko vAna vizuddhibhAk / tasyAstvavarNavAdinyA nindAMcake jano'dhikam / pApAtmAnAM hi kaH kuryAt prazaMsAmathavA jane // 1065 // tataH kAraNikairoSAda-nayaiva hato'nayA / dhiyA sA tADayAMcake kazAghAtaiH sunirdiyam // 1066 // tAjyamAnA'tha sadbhAvaM sA'vocattatpuro'khilam / mattasya mriyamANasya sadbhAvassyAt sphuTo'thavA // SANSA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati zrutvA vacastatastasya lokaiH sadbhAvasUcakam / aho !! pApeyamityevaM dhUliH kSiptA mukhaM prati // 1068 // caritram kimetadIdRzaM pApe ! nirbhAgye ! kuladUSiNi ! / tvayA kAryamakAryevaM rurude ca muhurmuhuH // 1069 // tad bhoH kuzcika yathA'-sau vRSastiryagapi sphuTam / kalaGkAGkitamAtmAnaM zodhayAmAsa mAnavAn // 1070 // // 53 // tathA'hamapi zaknomi vidhAtuM shuddhimaatmnH| kintu jAne tavaiva syAt zrAddhasyedaM hiyaH padam // 1071 // tanmA kizcit subuDe ! tvamasthAne'-smAn vicAraya nahi jainaM vaco jAnan akArye sNprvrtte||1072|| iti vRSabhakathA // athoce kucikenoccai-mune ! doSaM vidhitsatA / kimevaM mAmRSe ! 'lIkaiH pratyAyayasi ghASTayataH // 2073 // tad bhoH ! kRtaghnatA samyaga-'vocamahamatra te / gRhakokilatulyAyA-zveSTAyA darzanAt sphuTam // 1074 // kavA. iha hi jagati sarvaprANI prAyazo'paramANipANaharaNaniratamatirvartate, vizeSeNa sthalacarANAM laghUnAM madhye gRhakokilA, sa kila sarvakAlamatikSudramanA bhavati / tathAhi-pratyakSameva zyate pataGga-makSikAdijantUnAlokya gRhakokilaH zanaiH zanainikaTIbhUya bhakSayAmyetAn azeSAn prANina iti krUrA'dhyavasAyamAsthitasteSAmevopari baDalakSatayA nirjIva iva, prasupta ivoparatasamastazarIrA'vayavaparispandanazciramAste iti / tasyaivagRhakokilasya jAtipratyayenaiva dRSikAmalAvilatayA nizi saMvatyete vilocane / tatazcAsau cakSurvikala ivana Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pinAsakara zaknoti paryaTitumitazcetaca, na pArayate grasitumaparajantUna, sarvathA sakalakriyoparativazo mRtamivA'5-5 smAnaM mnyte| tataHprabhAtasamaye viziSTajJAnavikalatayA taM tAdRzaM tasya ramabhiprAyamajAnAnA makSikAzcakSurAvaraNadUSikAmalamapanayanti / tatastadabhAvAdasau gRhakokilaH samupajAtavimalalocano mRto jIvita iva 'kRtopakA- 12 rAH mamaitA jIvitAdapyadhikaguNacakSurudghATanadhAyitayA'iti vivekavikalastA eva makSikA bhakSayitumArabhate, tad bho mune ! tava gRhakokilasya ca na kiJcidantaram / yatastvamapi mayA tathA davadahanadagdhasthANusadRzavapUbanAdA''nIyezImavasthAmAropitaH, idAnIM tu dhanaharaNAd mamaiva hantumudyato'si, tad bhagavan ! na yAvat kazcidetti tAvat samarpyatAm // iti gRhakokilakathA // athA'bravIna munirbhadra ! gRhakokilasaMnibhAn / aparyAlocya nAhanti vaktumasmAn bhavAdRzAH1075 sadbhirAlocya vaktavyaM samayaM kimu neti hi / autpattikyA dhiyA yuktai-yathA tevaramantribhiH // tathAhi-AsIcampApuri zreSThI dhnpaalshcirntnH| kSINapuNyatayA lakSmyA tyaktaH kAlena bhUyasA // 1077 // tatraiva dhanadattA''khyo-bhinavazreSThibhAvabhAga / abhUd bhUtyA samAzliSTaH puNyotkaTatayA'paraH // 1078 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R Nipati kayA. tayozca he sute zraSThe abhUtAmativallabhe / dhanazrI-kanakabhUyAkhye rUpa-saundaryasaMgate // 1079 // kA caritrama. zizubhAve tayoH sakhyaM daivayogAdabhUdalam / tAdRzaM yAdRzA'nyonyaM sehAte virahaM nahi // 1080 // ekatra tasthatuH sthAne ekatraiva vicertuH| ekatra suSupaturremNA bhakSyaM caikatra (ba)bhakSatuH // 1081 // anyadA zaizavAdeva slAnArtha jagmaturmudA / te zreSThitanUje vApoM vicarantyAvitastataH // 1082 // vRddhamantritato'sau kanakazrIH svAnalaGkArAn mahAmaNIn / vApItIre vimucyA'nta-mimakSuH samavAtarat // dhanazrIrapi daurgatyAd abhUSaNatayA kila / svarUpasthaiva tAM vApI tayA sAdhaM samAvizat // 1084 // tato'rdhakSAlitAMgyeva dhanazrIrdaivayogataH / itarasyA alaGkAreSva-kasmAllulubhetarAm // 1085 // daddhyo caitAna samAdAya yAmyahaM nijamandiram / yAvadeSA samuttIrya paridhatte na matsakhI // 1086 // tAM prItI tAdRzI lobhA-dasmarantyA tayA ttH| uttIryA'laGkRtIAtvA rayAca svagRhaM yayau // 1087 // parihAso'nayA'kArI-tyastasaMbhramamambuni / krIDitvA kanakazrIstu tasyA gehamupAgamat // 1088 // 18 sakhyalaM namaNA dehi sAMprataM madalaGkRtIH / ityuvAca tato lobha-miyaM yAtetyazaGkitA // 1089 // tato dhanazriyA'bhANi sakhi kiM narma ? kena vA ? / akAri svAnyahaM lAtvA bhUSaNAnyAgata ytH1090|| G // 54 // sA'thA'vocana manAgruSTA daridrAyAH kutastava / bhUSaNAnyaGga ! saryo hi saGgataM vaktumarhati // 1091 / / - ECOGEROUSLCAROO Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanazrIrabravId bhadre ! kimevaM dhanagavitA / rukSAdhikSepamasmAkaM dadatI durjanAyase ! // 1092 // yaSapyasmAkamadhunA dhanaM dhAtrA vighUnitam / tathApi prAktanAnyeva santyalaGkaraNAni me // 1093 // tato'sAvalabhamAnA svapitre'do nyavedayet / tAta ! madbhUSaNAnyadya sakhyA'gRhyanta dApyatAm / / 1094 // tenA'pi yAcito gatvA dhanazrIjanako gRham / matsutAyA alakArA AdIyanta dhanazrIyA // 1095 // parihAsena tAnyasyai rudatyai tAta ! dApyatAm / yenAnI(ndI)bhavatyeSA tavyAmohitamAnasA // 1096 // so'vocat matsutAsatkA muktA'laGkRtayaH parA / gehe'pi yadi santyaGga ! tataH zapathayAmyaham 10971 kanakazrIpitA'vocat tAta ! madavacanAbaram / samarmyatAM nRpo yAvan na ghettIha viceSTitam // 1098 // so'vocan nyAyatastAvad nA'smAn zaknotikhAditum / rAjApi kiyatImAtrAtvaM svaho! dhanagarvitaH tato'marSavadyAdrAjJe samastaM tanyavedyata / tena bhUpo hi kartA'trA-'nugrahasye-tarasya vA // 1100 // rAjJA'pi dhanapAlAkhyA zreSThathAhAyAtipezalaiHvicobhiH prabhito yAvan na kiJcit pratipadyate // tataH sadbuDibhI rAjJaH sacivaiH paarshvvrtibhiH| Uce bhoH ! preSThinau kanye AnayethAM yuvaamih||1102|| tathA'lakaraNAnAnyA''zu yubayoryena jhagaTakam / troTayAmaH kSaNAdeva bhUpateH purato vayam // 1103 // satastAbhyAM yadA''diSTaM sarvameva vyadhIyata / lilayiSate ko hi rAjA''deza jijIviSuH // 1104 // SCHOLOGECEAECEO-CREA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati-la // 55 // TEATEAMSA tatastaiH saciverUce dhanazrIH paridhIyatAm / bhadre'lakaraNAnyetAnyAsmAleSu yathAkramam // 1105 // sASTA samArebhe pridhaatumjaantii| alaGkArasya yatsthAnaM yasya tatparicayArate // 1906 // api ca- pAdA'lakaraNaM haste hastA'lakaraNaM krame / ityAcasthAnavinyAsAt pariSatte sma tAni sA // 1107 // yAnyapyA''tmIyadezeSu kathAcit paryadhAdadhIH / apramANatayA tasyA na vibhAnti ca tAnyapi // 1108 / / tatastaimantribhitiM naitAnyasyAH sunizcitam / burikauzalataH kiM vA na prAjJAyate bhuvi // 1109 // kanakadhIratha proce tvamidAnI kumArike ! paridhatsva gRhItvaitA-nyetatpAdizaktiA // 1910 // tataH tavacanAttaSTA svaM svaM sthAnaM vijaantii| pUrvAnubhavatastAni paryadhAtsA nirAkulA // 1111 // tasyAstAni babhuHproccaiH supramANatayA tanau / yasya yaDaTitaM tasya kathaM vA tamarAjate ? // 1112 // 2 tataH suzliSTatAM dRSTvA teSAM tabapuSi sphuTam / yadadhurmantriNo rAjan etAnyasya na saMzayaH // 1113 // tato'so dhanapAlAkhyaH zreSThI bhUpena daNDitaH / pratyuttAnyApakAritvAd bhanyAyAt kasya vA shriyH|| tadyathA kucikA'kAri parIkSAstaiH sumantribhiH / tathA tvayA'pi kartavyA bhavatyasmAsu saDiyA // 1115 // anyathA'nRtavAditvAd bhavadaNDaH patiSyati / tvayyapi zreSThini zreSThin ! dhanapAlA''haye ythaa||1116|| iti vRddhmntrikthaa|| RECRKARKI SKIE%% Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HEI athovAca vaNika sAdho ! mayA samyak parIkSitam / akRtajJastvayA tulyo nAstpanyo baTukArate // tatkathA ceyam-ihaiva jambUdIpe bhArate kSetre kSitipratiSThite nagare gurutaradAridyabharA''krAntaH zivazamenAmA bAmaNo babhUva / tasya ca brAhmaNyA saha daridratayA viDambanamAyaM viSayasukhamanubhavataH putrotpatirabhUt / anyadA bAla eva tatra tadbhavitavyatAvazAd uparemAte maataa-pitrii| tato'sau varAko baTuH kathaM kathamapi bhikSAbhirudaraM pUrayan kumArabhAvamatikramya yauvanamAsAditavAn / tato'nyasminahani tena samacinti- aho ! ! anyajanmani mayA prAyo dAnaM nA'dAyi, tenedRzaM sakalalokaparibhavasthAnaM dAridyamabhUt, kimidAnIM nirgatiko nirakSarakukSitayA balIvardIyamAnaH kSINasakalavAndhavaH karomi ?, athavA kimevaM vicArayAmi ? nahi mAdRzAM badarApA(ramA)namapyajAnatAM bhikSAbhramaNamapahAya anyat kiJcit kartavyamasti, kevalaM sA'pi bhikSA kiJcitpAkhaNDamantareNa na labhyate, ataH kiJcit pAkhaNDaM viracayAmi ? kiM punastAdRzaM sukaraM syAd yadanubhavAdavyAhatAM bhikSAM sarvatra laphye'haM, huM ! jJAtaM, dAravIM durgA | gRhItvA tadutkIrtana-gItakAn gAyan paryaTAmi, yena tatprasAdAdaskhalitA'khilanilaya-nilayanaH samAsAdatayAmi bhikSAm / evaM saMcintyA'cirAdasau baTuH kArayAJcakAra dAravIM caNDikAm / tatastAM gRhItvA banAma gItakAn gAyana pratinagaraM, yayAce gRhe gRhe kaNabhikSAm / evaM ca yahunA kAlena durgAprabhAvAdevA'sau dhanapati Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 56 // XREOMs babhUva / tatastucchatayA vismRtatadguNena tena pApaSaTunA sA caNDiko nItvA kAntArAntazvikSepe / tad bho mune! madrohakArin ! yAdRzastvaM tAdRzo yadi paraH sa eva, yatprasAdAd jIvitastasyA eva caNDikAyAH parityAjako baTurnA'para iti vibhAvyatAm // iti baTukakathA // athA'vAdIdRSimaMdra ! dRSTAntayasi tan muhH| yena sAmyaM na sAdhUnAM manAgapi vibhAjyate // 1118 // santo hi tanna bhASante ghaTAmATIkate na yad / jAnannapIdRzaM vidvan ! nepkSaM vaktumarhasi // 1.19 // zrAvako'pi paradraSyaM bhadra ! nA''dAtumicchati / nAgadatto yathA'dattamudAttadyutikuNDalam / / 1120 // taccedam-vArANasyAM mahApuryA-maryameva sutejasA / jitazatrorabhUt mitraM dhanadacAyo vaNik // 1121 // guNAnAmAkaraH zIla-miti matveva yaH kalau / pAlayAmAsa nirvighnaM tadatyantakzuiradhIH // 1122 / / dhanazrIstasya bhAryA''sIt sAlaMkArA supezalA / viviktavarNavikhyAtA satkaveriva bhAratI // 1123 // tayoH pUrvamavopAtta-puNyasaMbhArasaMbhavam / sadA'nubhavatorAsI-bhAgadattAzrayaH sutH|| 1124 // kRtajJaH pUrvamAvI yaH kalA-kauzalabhAmbhRzam / vinIto vyasanahInaH zuruSAyAM guro rataH / 1125 // sa punaH zaizavAdeva prArabhya munisanidho / dharmamAkaye saMsAra-masAraM parvacintayat // 1126 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - api ca cha 1 tato'sau yauvanastho'pi na bhavA'sArato kSaNAd / viSayeSu matiM cakra viSavanmohakAriSu // 1127 / / iyeSa rUpa-saundarya-zAlinIrapi kanyakAH / labhyamAnA pitRbhyAM no pariNetuM kathaJcana / / 1128 // anyadehasvabhAvo'sau vayasyaiH privaaritH| bhraman krIDArthamudyAnaM sahasrAmravaNaM yayau / / 1129 // tatra sarvartusatpuSpa-phalainandanasaMnibhe / krIDAvAvISu saMkrIDya savayobhiH samaM mudA // 1130 // AjagAma tadantaHsthaM tato'sau jinamandiram / calatpatAkamuttacitrakarmavirAjitam // 1131 // yAvattatrottarAsaGgaM vidhAyA'ntarviveza sH| tAvadaikSiSTa cArvaGgI puraH kanyAM sastIvRtAm / / 1132 // pUjayantIM mahAbhaktyA tdudyaansmudbhvH| puSpairnAnAvidhaijainI pratimA prItamAnasA // 1133 // yasyAH kRSNA'lakamAntA-'laMkRtaM pazyatA mukham / bhavenmatiH kimambhoja-matallInAlijAlakam ? // tasvAM hi dRSTamAtrAyAM nAgadattasya cetasi / vikalpo'bhUt kimeSA'tra nAgakanyA'nutiSThati ? // 1135 // tayA'pi vividhA''kAraH patracchedaimanoramAm / pUjAM nivartayansyaiva ko'yamityanayA dhiyA ? // 1136 // yAvagrIvAM vivRtyeSat sa vizan vikSitaHkSaNAt / tAvanmanobhuvA cakre sajIvaM nijakArmukam 1137 // mAM vihAya kimityevA pazyatyanyamItIva tAm / vivyAdha samamevA'sau paJcabhirvizikSastataH // 1138 // nirdayaM manmathenA'sau pIDitA'pi mumocana / lajjA nahi mahAnAryoM nirlajjAH syuH kadAcana // 1139 // ASNEWS Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mnnipti||57|| mA jJAsIn manmathA'dhInAM mAmayaM stskhiijnH| iti nirvatayAmAsa drAktAM pUjAmalakSitA // 1140 // tato'ntaH kAmasaMtApA-niHzvasantI muhrmuhH| nAgadattaM ciraM vIkSya tiryagdRSTayA viniryayau // 1141 // nAgadattastu tAM pUjAM cArvI vIkSyAtibhaktitaH / sakhIn papraccha kasyaiSA kanyA pUjA vyadhAditi // taiH pratyUce surakto'ya-masyAM prAyo'nyathA katham / praznayediti bhavanmodaiH sakhe kiM svaM na vetsyamUm // iyaM hi priyamitrasya sArthavAhasya dehajA / nAmnA nAgavasuH kanyA rUpa-saundaryazAlinI // 1144 // etAM nirmApya yatsraSTA dRsstteraanndkaarinniiN| babhAra nA''tmanaH pArthaM tadandha iti no matiH // 1145 // eka eva hi doSo'syA yattvayA'dhApyasaMgatA / nA'thavA sarvasaMpUrNa kvacivastu prahazyate // 1146 // tatsakhe ! tvAM vinA tasyAH zobhA rUpasya kiihshii| zarvarI ramaNIyA'pi kIhak candraM vinA vada // denA svavinodArtha-mAtmasAt kartumarhasi / vayasya ! nahi dharmo'pi kartumekena pAryate ? // 1148 // uvAca nAgadatto bho ! mA maivaM brUta gahitam / na mayA rAgabuddhyeyaM samapRcchayata kanyakA // 1149 // kiM tasyAH kauzalaM dRSTvA mayA pRSTeyamAdarAd / yuSmAbhistvanyathA premNA saMbhAvitamidaM katham // karNAvapIdRzaM vAkyaM zrRNvAte neti saMlapan / vayasyainiryayau sAdha nAgadatto gRhaM prati // 1151 // sA tu nAgavasuH kanyA tata eva kSaNAdalaM / manmathena graheNeva cakre vivazavigrahA / / 2152 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BHASHAPOMOMOMOM na sasno na papau toyaM nAcacAmAsamunmanAH / nidrayA nA'pi suSvApa taM daddhyo kevalaM hRdi // 1153 // bahunA? na sthitA zayitA nApi na paryaGke na bhUtale / divA nizi navA saukhyaM sA lebhe tadgatA''zayA 1154 // dhyAyantI nAgadattasya kSIyate kevalaM sma sA / kSayapakSe nizAnAtha-lekheva pratyahaMtarAm / / 1155 // tatastAM tAzI vIkSya samAnasukha-du:khikAH sakhyaH papracchurekAnte paramArthamanirvRte // 1156 // sakhi tvaM kimiti dInA cintayA dhUsaracchaviH / parityaktAGgasa~skArA sAMprataM dRzyasebhRzam 1157|| prAha nAgavasurdIrgha niHzvasyAnaGgapIDitA / sakhyo'palapyate kiMvo vidagdhAnAM puro'dhunA // 1158 // ahaM hi nAgadattasya darzanAd jAtamanmathA / avasthAmIdRzIM prAptA na prANAn dhartumutsahe // 1159 // IN tAbhirUce vayasye ! tvaM tadartha monmanIbhava / nA'sau te durlabho'vazyaM satISvasmAsu sabidhau // 1160 // 4 iti tasyA vidhAyoccaiH svAsthyaM tA jagmuraJjasA / tajananyantikaM sakhya-stadiSTArthaprasiddhaye // 1161 // gatvA ca kathayAmAsu-stanmAtre sarvameva hi / tathA yathA'tivAtsalyAt sA'pyabhUdu duHkhitA hRdi // | tatastayApyatisnehAn matsutAyAH kathaM bhavet / tatprAptiriti saMcintya svabhatrai tannyavedyata // 1163 // tenoktamucito yogaH priye ! tvaduhitustarAm / nAgadattena sArgha hi padmAyA iva viSNunA // 1164 // ato bravImi taM gatvA yadi kanyA pratIcchati / dhanadattaH svaputrArtha-mityuktvA'gAt sa tadgRham // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 58 // atha dRSTvA vizantaM taM priyamitraM sasaMmadaH / dhanadatto'karoduccarabhyutthAnaM gatasmayaH // 1166 // sa sato dApayAmAsa viSTaraM paarshvvrtibhiH| sukhAsInamavocad bho ! na kiJcid bhavatAmiha / / 1967 // pazyAmyAgame kArya kRtakRtyAH yataH svayam / na cA'prayojanA prAyaH pravRttimahatAM kvacit ? // 1168 // tena bravImi keneha hetunA yUyamAgatAH ? / priyamitro'vadaccheSThin ! dRSTavyAH yUyameva hi // 1169 // ekastAvadayaM hetu-dvitIyastu nizamyatAm / asti nAgavasurnAmnA matsutA rUpazAlinI // 1170 // tAmahaM dAtumA''yAta-stvattanUjAya sAMpratam / tat pratIccha sukha zreSThin ! jAyatAM purato'dhikam // tvattanUjena sambandho matsutAyA niraakulH| dhanadatto'bravIcAru priyamitroditaM tvayA // 1172 // madyasaGgatavAcaH syu-gunn-dossvicaarinnH| tvatsutA yadi madroha-mAjihIte tato mayA // 1173 // kiM nA'ptInasapuNyAnAM lakSmIviMzati mandiram / kevalaM matsuto'tyartha saMsArAt trastamAnasaH // 1174 / / udyoDhuM bhaNyamAno'pi dadAti hi na mAmasam / anye'pi bahavo dAtuM samAyAtAH svakanyakAH // 1175 // zreSThino'tra na nAmApi(mano'pite nAzA hi kathaJcana / kintu bhUyo bhaziSyAmi yadyasau prtiptsyte|| yUyamuttiSThatetyuktvA priyamitraM visRSTavAn / svayaM tUvAca putraM svaM vacobhiH pezala rahaH // 1177 // vRttAnta priyamitrasya natvasI pratyapadyata / [atra cAntareM] tatpuryA-rakSakeNA'sau vasudasena daivtH|| Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahaze nAgavasvA''khyA kanyA gRhabahiH sthitA / tAM vilokya babhUvA'sau mnmthenaa''kulaa''shyH|| kasya vA darzanAdeva nAryaH svAntaM haranti na / tatastAM cintayannAzu sArthavAhagRhaM yayau // 1180 // uvAca sArthavAhaM sa mahyaM dehi svakanyakAM / yAvatvaM yAcase dravyaM tAvatte vitarAmyaham / / 1181 // sArthavAho'bravId bhadra!na me'rthena prayojanam / tvAM tu jAmAtRkaM labdhaM nAbhinandati kaH kila // 1182 // kiM tu dattA mayA kanyA dhanadattA''tmajAya sA / na prayacchAmi teneti vasudarta visRSTavAn // 1183 // tata ArakSakastasyA-manuraktamanA ruSA / nAgadatasya ghAtAthai chidrANi sma nirIkSate / / 1184 / / anyadA nirgatasyA'sya rAjamArge mahIpateH / jitazatroravijJAtaM kuNDalaM gaNDamaNDanam / / 1185 // tatastana samAya nagarA''rakSakaH kSaNAd / babhASe kuNDalaM trastaM kvacidanviSyatAmiti // 1186 // yadA''dizati bhUpendra ! ityuktvA'so pure'khile / uccairudghoSayAmAsa paTaheneti sa drutam // 1187 // bhUpasya karNataH sastaM kuNDalaM rAjabhUSaNam / tatso'yatu yenA''ptaM yadIcchuH prANituM bhuvi // 1188 // tato yadA na tatkacidA-''cacakSe purIjanaH / tadA'yukta bahiH puryAH samantAnmRgayituM narAn 1989 // itazca nAgadatto'sau vaSTamyAM pauSadhasthitaH / divAkarAstavArAyAM pratimApratipitsayA // 1190 // udyAnAntajinAdhIza-ghezma prati ssNmdH| ekAkI prasthitaH sthairya-mAlambya gtsNbhrmH|| 1191 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 59 // gacyAca purastenA-'darzitadrAjakuNDalam / yotayadyutijAlenA-nayaratnarucA dizaH // 1192 // tato'sau taM samAlokya cakSurviSamivoragam / zIghraM pratimivRtyaiSa pratasye'nyena vamanA // 1193 / / dRSTo nivartamAno'sau tenA''rakSakapApmanA / daivayogena yadbhAvyaM tasya-nAzo bhavemahi // 1194 // kimArtha zIghramevAjyaM nivRtta iti cintayan / taM pradezaM jagAmA''sau nagarA''kSako drutam // 1195 // tatra tatkuNDalaM dRSTvA jaharSA'cintayaca sH| aho !! labdhaM mayA chidraM nAgadattasya mRtyave // 1196 kilaiSa parvadivase zUnyadevakulAdiSu / dhyAnamadhyAsta ityevaM zrUyate lokavAdataH // 1197 // ayaM hi kuNDalanAsAda-nyamArgeNa saMprati / gatvA kva sthAsyati dhyAne mRgaye sutarAmiti // 1198 // tatastaskuNDalaM sAtvA jagAmA'nupadaM drutam / udyAnaM nAgadatto'gAd dhyAnArtha yatra nirbhayaH // 1199 / / taM dRSTvA kiM nu inyenaM ? khaDgenA'traiva saMsthitam / kiM vA nu ? kuNDalA''dAnA-'pavAdamadhiropaye // yena bhUpatirevA'muM svAmidrohavidhAyinA / doSeNa sanikAraM drAg vyApAdayati pIDayA // 1201 // iti saMcintayastasya grIvAyAM rAjakuNDalam / tad babandha sa pApAtmA nagarA''rakSako ruSA // 1282 // puMbhizca grAhayityA tu pazcAd baDabhujadayam / purI prAvezayabhAga-dattA'bhikhyaM kumArakam // 1203 // prAtanivedito rAjJe kaNThA''lambitakuNDalaH / bruvatA devadevasya drohameSa nyadhAditi // 1204 // RI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saphara tataH pUrvA'parAloca-mapahAya mahIbhujA / kopAdIkSitamAtro'sau vadhya AjJApitaH param // 1205 // tenApyArakSakeNA'sau nAgadatto viDambanAm / kartumAropayAMcakre garbha lUnapucchakam // 1206 // anvalipyata raktena candanena samantataH / paryadhApyata rakte ca vane raktasragamvitaH / / 1207 // piTikAtalakRtacchantro maSIpuNDUkamaNDito / grIvAlambizarAvaba prAvartata tataH puri / / 1208 // atrAntare hataHproccai-DiNDimo bubatetzam / mAtaGgena purImadhye puraa''rksskvaakytH|| 1209 // bho lokA ! nAgadatto'yaM zreSThiputraH svkrmbhiH| avasthAmIhazIM prApto nIyate vadhyabhUmikAm 1210 // anena kuNDalaM rAjJo-'pahRtaM tena mAryate / idaM matvA na kartavyo rAjadroho mahAtmabhiH // 1211 // dharmo'yaM kSatriyANAM ca yadaho !! shisstt-dussttyoH| pAlanA-nigraho bAdaM kurvate medanImujaH // 1212 // iti gambhIramAkarNya dIvAkIrtamahAdhvanim / kimetaditi saMbhrAntaH pauraloko vyacintat // 1213 // kazcit prAsAdamAruhya bIkSAMcake vadamidam / hA ratnaM kItza !! bhUpo vinAzayitumudyataH // 1214 // anyo gRhArinirgatya bahirAste sma cintayan / yadyasyApi bhaveddoSaH ko'nyaH sAdhUyatAmiti // kAciDayaMtalA''rUDhA yoSiddhIkSya tadA''kRtim / avocadIzAcaurAH kiM syurmAtaH kadAcana / / 1216 // ityAdhAlApamAkarNya strINAM pratiniketanam / sA'pi nAgavasUrgeha-mArUDhA draSTumAnasA // 1217 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati-4 taM dRSTvA hA !! hatA'smIti bAppAmbuplAvitekSaNAkSaNAn mUchI jagAmAsau ghnantIM vakSaHsthalI nijaam|| caritram. hA deva ! kimidaM pApa-mAragdhaM kurvatedRzam / mayA sAdhaM tu kiM te'sti virodhaH kazciducyatAm // 1219 iti mUrchAvazenAlaM vilalApA'zrugarbhiNI / vibhratI locane bhUyo manyusaMstambhagadgadam // 1220 // nAgadattaatha devAd gataM cakSu- gadattasya gacchataH / avasthA tAdRzIM prAptAM tAM prati priyadarzanAm // 1221 // tAM vilokya manAgA-hRyo'sau vyacintayat / madartha pazya kIdRkSAM dazAmanubhavatyasau // 1222 // avazyaM yaghato daivA-dApado me bhaviSyati / muktirmanorathAna syAH pUrayiSye tato'dhikam // 1223 // iti saMkalpayanneva ninye'sau badhyabhUmikAm / zokotpannA'zrupUrNA':-kSyamANo janamuMhaH // 1224 // tatrA'sau taiH smaredAnoM pApAtman ! iSTadevatAm / ityukto dadatsiddhAnAM samyagA''locanA kSaNAt // sAkAraM jagRhe cAya pratyAkhyAnaM vizuddhadhIH / anyajanmakRtaM bhukSva karma jIveti cintayan // 1226 / / sA'pi nAgabasaSTavA nItaM taM vadhyabhUmikAm / jagAma dhairyamAlambya gRhadevAlayaM drutam // 1227 // tatrArcApUrvakaM tasthau kAyotsargeNa dhImatI / sAdha parijanainA'sau bhASamANezaM vacaH // 1228 // satyaM pravacane jaine ced bhaktAnAM cikIrSasi / kiJcitvaMtasisAnAdhyaM tavA'yaM devi sa kSaNaH ||1229||tthaa prasIda mocayedAnI nAgadattaM mahApadaH / ahamArAdhanAyaiSA kAyotsarge tava sthitA // 1230 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tato'sau devatA sadya-stadbhaktipravaNIkRtA / sopayogA'bhavat kiM hi na sidhyed bhaktikAriNAm // anAntare'titIkSNAyAM zUlikAyAM nRpAjJayA / Aropito niyuktaistai- gadatto'stasAdhvasaH // 1232 // tato'sau zUlikA sadyo devatAzaktito'bhavad / dvikhaNDA nAgadattasyA'-kRtvaiva vapuSi vyathAm // anyasyAM punarAkopA-dadhyAropyata tainraiH| tathaiva sA'pi bhagnAho !! devatAzaktirabhutA // 1234 // punarA'ropito'nyasyAM tRtIyasyAmatinudhA / tasyA api sa evA'bhUt panthAsteSAM prapazyatAm // 1235 // tataHzalAmanAhatya pAzenodbandhituM dRDham / te samArebhire yAvat so'pi tatrA'truTat kssnnaad|| 1236 // evaM vAratrayaM yAva-badA pAzo'truTattadA / kartayadhvaM ziro'syeti nagarA''rakSako'vadat // 1237 // tatastadA''kSayA yAvat kandharAyAM nyadhIyata / khaDgastAvadabhUt puSpa-dAmAsau devatAvazAt / / 1238 // taM dRSTvA puruSairbhAtai rAjJe sarvo nyavedyata / vRttAnto nAgadattasya vismayaM janayan satAm // 1239 / / / tAtvA bhUbhujA proktaM re re !! jhaTiti me'ntikam / samAnayancamIkSa-madamutaM yadi vartate // 1240 // yadA''jJApayati svAmI bhaNitveti niyuktkaiH| Aninye'tha prabhoHpA bhAmadattaH ssNmrmH||1241|| rAjJA saMpUjya saMmokto bhadra ! jJAtaM mayA'dhunA / nAsyA'kAryasya kartA'si tvamIkSaprabhAvataH // 1242 kevalaM kathayedAnIM sadabhAvaM tvaM mmaanto| yenA'haM yasya yatkArya tatkaromi sunizcitam // 1243 // kaba Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati nAgadatto'bravIt svAmin ! yenedRkSaM vyadhIyata / tasmai cedabhayaM datse tato'haM kathayAmyadaH // 1244 // rAhavamastviti prokte tato'sau kuNDalekSaNAd / Arabhya kathayAzake yathAvRttaM mRpA'prataH // 1245 // athA''rakSastvasau pApaH sarvamuddAlya saMpado / agratazca pRSThatazcA-zu rAjJA nirviSayIkRtaH // 1246 // 3 nAgadattena te prANA rakSitAH pApa ! saMprati / tena tvaM na ito'sIti jalpatA'sthAnamaNDape // 1247 // tato'sau nAgadatto'gAd vIkSamANaH smntto| janaiharSAyugabhiNyA zA''tmIyaniketanam // 1248 // tatrAbhinandito'tyartha mAtrA pitrA tthaa'prH| bAndhavairmitravagaizca priyapraznA''gataimudA // 1249 // 5 tatrAgAtpriyamitro'pi sArthavAhaH sasaMmadaH / vAtI cA'kathayatsA devatA''rAdhanAdikAm // 1250 // tAM zrutvA hRSTavaktreNa nAgadattena bhASitam / tAta ! nAgavasuH kanyA pratipamA mayA'dhunA // 1251 // uttiSTha tAta lagnasya zIghraM zuddhiM vidhApaya / ityuktvA nAgadattastaM vyasRjanijavezmani // 1252 / / zreyAMsi bahuvighnAni bhavantIti smaran vcH| vivAhaM kArayAmAsa priyamitro'tha sahine // 1253 // 12 tato vRtte mahAsphItyA satpANigrahaNe babhau / nAgavasvA yuga nAga-datto viSNuriva zriyA // 1254 // aninyAn bubhuje cAso viSayA~zvArU~stayA saha / devarAja ivendrANyA sadbhAvenAnuraktayA // 1255 // kadAciDamamabhyasyan kadAcicArthamarjayan / kadAcidviSayAn kAmaM bhuJjAno'timanoharAn // 1256 // ki TEAS Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OMOMOMOMOMkI sa kAlaM gamayAmAsa bahumevaM sasaMmadaH / nAgavasvA sametAtmA epaurAhAmalAyam // 1257 // sa nizAntasthito'nyedhu-rakasmAdbhItamAnasaH / cintayAmAsa kintveva-mahamAse nirAkulaH // 1258 // yadyevameva saMsakto viSayeSu nijAyuSaH / kSayAntaM prayAsyAmi tataH kiM zaraNaM mama // 1259 // nArthAttAvatparitrANaM na mAturjanakAmavA / nAtivallabhakAntAyA dharma hitvA jinoditam // 1260 // anyajanmanyapi prAjya-makArSa dharmamAdarAt / teneha janmani zrImat-kule jAto mahIyasi / / 1261 // ityAdi bahu saMcintya paramArtha nivedya ca / svapriyAyai maharyA'sau nizcakrAma priyAyutaH // 1262 / / tato'nupAlya saddharma nAgadattamunizciram / devalokaM yayau dhImAn sAdhvI nAgavasustathA // 1263 // bho ! AyuSmanna gRhanti parasvaM zrAvakA api / tapasvinastu lAntIti kaH aDatte sakarNakaH // 1264 // 4 tajjahAhIdRzaM grAha-masaMbhAvyaM tapasviSu / yenA'nyatra vayaM yAmo vihartu samayo ytH||1265 / / . iti nAgadattakathAnam // babhASeca vaNigbhikSo! yAdRzAH syustpsvinH| tAdRzAnapyahaM jAne zrAvakA~zcAtra zAsane // 1266 // tvaM tu tasya kRtaghnatvAt samAno vanavAsinaH / na tvahaM tena naitasmA-nivarte'dhyavasAyataH / / 1267 // idaM hi kila laukikakathAsu zrUyate- yathA kazcin nijakuTumbabharaNavyApArAkulitamAnaso vardha- M Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BABASSES kireka AsIt / so'nyadA zakaTamAdAya dArusaMgrahanimittaM mahATavIM prAvizat / tatracAtibhAsura-rucira-sara-2 maNipati-la lalocanayugalo lIlollAlitalalitalAgUladalitabhUtalo mttmaatnggkumbhnirmNdodbhuutbhuurimuktaaphlaa'lngkR||62||laa tadharaNipIThaH kaThoradaMSTrAkarAlamukhakuharavibhISaNo bubhukSAkSAmakukSitayA bhakSyaM mRgayamANaH kezarI tameva pradezaM jagAma / tato'tikSutkSAmakukSitayA 'mAmeSa bhakSayiSyati' iti saMtrAsasastavasanA, kampamAnazarIrayaSTiH, vegena samopavartinaM mahAntamavaniruhamasau vadharkirAroha yAvat tasyApyupari kapilakezaravisarabhAsurAkArakarAladRSTiH, alaktakasadRzamukharucimahatI vAnaravadhUrAste sma / tato'sau tAM tAdRzImavalokyasaMbhramodbhatavepathuH, 'aho !! pazya, kIdRzamApatitamidam, adhastAt kezarI, upari punariyaM vAnarI, kimidAnIM mandabhAgyaH karomi iti saMcintayan kmpitumaarebhe| tatastayA vAnaryA 'madarzanAdayaM varAko bhItaH' iti saMcintya kRpAparItacittatayA kila mAnuSabhASayA'bhANi-bhadraka ! mA bhaiSIH, nA'haM tava virUpakacintikA / batA stasyAH tamacanamAkaye svasthacetAstadanta evAsAvAsAMcake / siMhastu sadadhastAda anAsAditabhakSyo varSakinibaddhadRSTiH, lAlgalasphAlitamahitalo bahaladhvanivadhiritasakaladikcakravAlo balAdAraTan samasthitaH / atrAntare'syApi varSakeH siMhabhayApasaraNe'samartho'hamiti lajjayevAgamat savitA'stam / 'siMhasya darzanAdamA veSa varAkaH' ityupA misaraNe'samartho'hamiti lajavAladikcakavAlo balAdAra Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahatIrvArA rUDhasya vardhake'rmA pIpAsayA bAdhyatA meSaH' iti zItalIkatumiva samudiyAya zizirarazimaH / evaM ca krameNa praharamAtratriyAmAyAmatikrAntAyAmasau vardhakinidrAtumArebhe / tato vAnaryA'bhyadhAyi-bhadraka ! mamotsaGge ziro vinyasya vizrabdhaH svapihi, ahameva patantamato rakSayAmi tvaamiti| tato'sau 'idaM karomi' iti bruvANastadaGke mUrdhAnamAdhAya sussvaap| tatastaM suptamAkalayya kila siMhenA'bhyaghAyiKK vAnari ! gADhaM bubhukSito'ham, ato muzcedaM mAnuSarUpaM bhakSaNAya, sarvadA'haM tava vane vasantyA mitraM bhvissyaami|saa prAha-zaraNAgataM kathaM jIvantI samarpayAmi ? nahi kulodgatAH kvacicchazaraNAgatadrohiNo bhavanti / tatastannipazcarya vijJAya tUSNIM babhUva mRgapatiH / kSaNAntarAd vivuddho vanecaraH(vardhakiH), kSaNAdUrva tAmasau vanecaravadhU nidivAsumupalakSya vanacara uvAca-bhadre! tvamapi tAvat kSaNamake madutsaGge ziro nidhAya nidrAvinodaM kartumarhasi / tataH sApi tasyA ke ziraH saMsthApyAtmopamayA tamapyadrohiNamAkalayantI nirAkulA suSvApa / atrA'vasare punaH kezariNA'bhANi-bhadra mAnuSa ! kiM tvametayA vAnaryA kariSyasi rakSitayA ? mamAbhimukhametAM prakSipa, yenA'hamenAM K bhakSayitvA'nyatra yAmi, tavA'pi mutkalaH panthA bhavati / tena paryacinti-aho !! yuktamuktametena, yadi paramANaiH svaprANAH rakSyante kiM nA'vAptaM mayA syAt, ata enAM kSipAmi, yenA'yamanayA kRtasthitiH san ito'nyatra yAti, ahamapyuttIrya svakArya karomi, ityayevaM ca ASSESARI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A caritram saMcintya vismRtatadupakAratayA durjanAyamAnena 'zaraNAgato nirupakAryasamarpaNIyaH' iti lokApavAdamapyavagaNayatA mANapati- nijAtabikSepe sA/kapivadhUH kezaryabhimukham / tataH sA kSipyamANaiva vibuddhA, atitaralatayotplutyA'nyasyAM ||6||l zAkhAyAM ni(nyolIyata, ubAca ca-dhik tvAM, manuSya ! 'kimevaM kartu yujyate kulodgatAnAM, yAzaM tvaM kRtavAn ? vismRlo vA'dhunaiva madupakAraH ityAdi yAvat' sA vAnarI sadabhimukhaM jalpati tAvattenA'dhvanA sArthaH samAyayau, tasya ca prabalakalakalamAkarNya tatpradezAdapasasAra kezarI / vanecarastu uttIrya svanagaraM prati yayau / tad bhagavan ! yathA'sau vanecaro yayA putravat saMrakSitastasyA eva vAnaryA vinAzAya vyavasitaH, tathA tvamapi yanmayA svasthatAM nItastasyaiva mama svApateyaharaNadvAreNa nidhanAya pravRtto'si, tat kathamamumAgrahaM parityajAmi // iti varddhakikathA // adhovAca yatibhUyaH zreSTin ! me vartate vasu / muninopAttamIkSAM muzca zaGkAmazatiH // 1268 // zajhyA nakulaM hatvA yathA sA'zocaducakaiH / cArabhacivamevAsmAn vRthA tvaM paritapyase / 1269 // etatkathA zrRNu grAme kvacicArabhaTaH punH| AsIttasyA'bhavatkhyAtA nAmnA cAru(ra)bhaTI priyA // sA'nyadA garbhiNI jajJe svabhA saha liilyaa| bhuJjAnA viSayAn prItyA pratibaddhamanAH priye // 1271 // tasyAzca gRhabATayanta-nakulyekA samAzritA / garbhiNyabhUtsamAsaktA nakulena samaM mudA // 1272 // ISHIBIRBHP ESSA cArabhaTI kathA. ISBI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55555755-- sA punaH pratyahaM tasyA-zvArabhaTyA gRhAGgaNam / AgatyA''gatya cATUni cakAra purataH sthitaa|| 1273 // anyadA suSuvAte te ekadaiva vyathAM vinA / kumAra-nakulau draSTu-dRSTerAnandakAriNau // 1274 // tatazcAru(ra)bhaTI dRSTvA taM nakulyAstanadbhavaM / krIDArtha matsutasyA'yaM syAditIdRzayA dhiyA // 1275 // svasutAyeva dugdhAdi tasmAyapi dadau mudA / prayojanAhate nAho !! kazciddAne pravartate // 1276 // evaM dugdhAdipAnena kumAra-nakulo mudA / vavRdhAte nijA'gArapAGgaNodararikhizo // 1277 / / anyasmin vAsare putraM nyasya paryaMtikAtale / asau cArubhaTI gehAt khaNDanArtha bahiryayo / 1278 / / prastAve'tra samAgatya kutazcid bhujago matim / AroDhuM mazcikA cakre tadbAlagrasanecchayA // 1279 // dRSTazca nakulenA'sA-vabhiyuktena maJcikAm / Arohanathavodyukto hitArthe kiM na pazyati ? // 1280 // tato roSavazAttena nakulenA'sau sarisRpaH / tuNDena khaNDazazcakre vikrAntaH kiM na sAdhayet / / 1281 // mayA'yaM rakSito bAla iti cATuvidhitsayA / cArabhaTyantikaM hRSTo jagAma nakulaH punaH // 1282 / / dRSTastayA bhujaGgA'mRgAliptatuNDaH puraHsthitaH / khaNDanA''kulayA kurvan cATUni vividhAnyasau // tato dRSTvA hato'nena matsutastena guNDitam / tuNDamasyA'sRjA sA'nta-zcArabhanyAkulA'bhavat // anAlocya ca tattvArtha putrasnehavimohitA / hA pApa ! kiM tvayedRkSaM vyadhAyItyAraTantyalam // 1285 // SAESAOMOM tatazca Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HIEWA roSeNA'ndhIkRtA sadyo muzalena jaghAna tam / raTantaM nakulIputraM nirNanA'tarAtmanA // 1286 // paNipati caritram. saMsUrya muzalAntena hA !! hatA'smIti satvaram / krozantyatha yayau putra-mabhivyAkulamAnasA // // 6"tiuikAya bhAvapachikAyA SA kRtam / dadarzA'kSatadehaM ca calaccUDakaM sutam // 1288 // tataH pazya mAyA .. yA nakalamityevaM sA zuzoca muharmuhuH // 1089 // na idaM jJAtvA na bho zreSTinanAlocya tvamahAsa, bhayituM pazcA-chori gAyandazA bahu // 1290 // iti cArabhaTIkathA - gopakathA. athA'rebhe vaNika tasmA-dabhiprAyAdanuttaram / udAttamuttaraM dAtuM tasmai prazamazAlina // 12.1 / / bhagavan ! hastinA yena kRto'sau vallavo dhanI / tasyaiva zatrutAM yAto yathA tadvattvamIkSyase / 1292 // yatirjagAda kaH zreSThin-nayaM dRSTAntyate tvayA 1 puruSo yatsamAnasmAn vidvAnavisamIkSase // 1293 zramaNopAsakaH prAha lobhaM hitvA nizamyatAm / svAmistathA yathA dRzya-mahyamarpayase'dhunA // 1294 // ekasyAmatigupilagurutarataruvisaragahanadharaNIdharadurgamArgAyAM gaganavIthyAmiva sacitrAyAM rohiNIsahitAyAM ca, kSIrodajalatatAviva savidrumAGkarAyAM puNDarIkazatasaMkulAyAM ca, bAravatyAmiva hariNA'dhi-12 SThitAyAM suvarNazAlopazobhitAyAM ca, mahA'TavyAmekasyAM mahad mataGgajayUthaM svecchAvihAritayA'pahasitA'-8/ RECESS taa|64|| Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parasukhijanaM lIlayA prati vasati sma / anyadA kvacidasamIkSitacaraNanyAsena tasya yUthasyAdhipatiH kareNurAjo viddhaH pAdatale khAdirakIlakenova sthitena / tato'sau tatpIDayA na zazAka padamapi calituM, nA''dade kavalaM, na lebhe manAgapi ratim / tatastaM tAzapadamavalokya yUthAdhipamekA kareNukA viziSTayuDiyuktatayA rAtrI jagAma kaJcanaikaM janapadam / tatrakagrAmA'sabakedAramadhye kalamagopamekaM nidrayA suptaM dadarza / tatastaM kareNAdAya skandhe cA''ropya ninAya taM pradezaM yatrA''ste smA'sau yUthAdhipatiH / muktastadantike, darzito yUthAdhipatinotpATaya svakIyacaraNaH / tenA'pi sAttvikatayA kAryArthamihArAhamavazyamanayA kareNukayA samAnItaH, ato'muto na bhayamiti svasthamAnasena tIkSNacchurikayA pAdaM vidArya samAcakRSe khadIrakilakaH mamarda caraNatalam, babandha tatra svottarIyeNa paTTakamasau, kiMbahunA ? svasthIkRtastena yuuthnaathH| . tato'yaM mama mahopakArI vartate, yena jIvitaM dattam, ato'smai kiJcidAmIti saMpadhArya tena mAtaGanA''nAyyasa pumAnekadezaM, darzitAstatrA'nekA'nekapadantamuktAphalarAzayaH / tato'timuditamanasA baDA vallIsantAnena dantapuJjAH, saMyamitAni vastraparyante mahatvIMSi muktaphalAni / tatapunara'sau yUthAdhipo gRhItadanta-muktAbalaM taM manujaM nijaM skandhamAroppa katipayakareNukAparivRtastaM pradeza ninAya, yataH samAnItaH, mumuce ca skandhAt SARSHAN Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrama. maNipati / // 65 // samuttArya prAmAvahiH, pratigato yUthanAthaH svaM vanam / tato'sau kalamagopastadantarmuktAphalaizca dhana-kanakasamRDaH kuTumbI babhUva / anyadA punastena samacintiaho !! kiM na darzayAmyahaM tanmAtaGgayUthaM bhUpataye ? yenA'sau dadAti maya jIvalokam, ityevaM ca saMkalpya kathitaM tena praNAmapUrvaka narapataye / kathanA'nantaramevagato rAjA, gRhItaM hastiyUthamiti / tad bho bhikSo! yathA'sau puruSo yena hastinezvarIkRtaH, pazcAttasyaiva kRtaghnatayA zatrubhUtaH,tathA tatsadRzaH kathaM tvamapi na bhavasi mama jIvitadAyino dhanasyA'pahAreNa zadhrutvaM viddht|| iti gopakathA // athA'vadan muniH zrImAn yathA'sau siMhikA dadau / AlaM sunizcitaM kRtvA tathA tvaM dAtumarhasi // tatkathepam- astyanekaziraNi-vyAptavyomatalo giriH| vaitAkhya iti vikhyAto jambUdvIpe ihaiva hi // 1296 // dhautadhAtudravA''rakta-nijharAmmazchalAdalam / yacchU dAritA raktaM kSarantIva pyomucH|| 1297 // yatra kvacinmahAnAgAH kvacitpazcAnanA mudA / Asate lIlayA'nyo'nya-mapazyanto'tivistare // kUTAtmako'pi yaH sevyaH zikhiyukto'pi zItalaH / saparAgo'pi nili-ojate'bhramUrtikaH // guhAyAM siMhikA tasya bahuzAvasamAkulA / vasati sma bhayA'bhAvA-danubhrAntamanAH sadA // 1300 // siMhIkathA. XEASE SEXASSESSORIES 0636 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasantyAstatra kAlena tasyAH sakhyamabhUt samam / kuraDyA nA'thavA kizci-dasaMbhAvyaM zarIriNAm // kAlenA'nyA'pi tatrAgA-cchRgAlI krUramAnasA / yahistu svacchatA svasya drshyntytimordhytH| sato vilokya tAM siMhyA-bhANi susvAgataM tava / tiSThA'tra nirvRto bhadre ! vayasyeva nirAkulA // evaM tatritayaM tatra kRtvA prANasthiti bahiH / prasupsamupaviSTaM ca lIlayA''ste sma nirbhayam // 1304 // anyadA zAvakAn muktvA suptAyAM mRgayoSiti / siMhI bahiryayo kArya kizcidA''zritya satvaram // tataH kSudhArtayA bADhaM zRgAlyA te hi shaavkaaH| bhakSitA vismRtaprItyA 'kiM na kuryAt kssudhaa''tur'1|| saMzodhya svaM mukhaM dhUrtyA suptamRgyA vilipya ca / rudhireNa tatastasthe tatraiva gatazaGkayA // 1307 // kSaNAntarAt samAyAtA siMhI yAvaddadarza no / AtmIyazAvakAMstatra vIkSyamANA smnttH:1308|| tato'vocacchRgAloM sA bhadre ! kva mama zAvakA? tiSThanti prAha sA mRgyA bhakSitAH pApayA'nayA // mRgImutthApya prapaccha sakhi ! kiM mama zAvakAn / bhakSayitvA sakhidroha-makArSIriti siMhikA 1310 // sA prAha sakhi mA maiva-masaMbhAvyaM vaco vada / siMhI prAha zRgAlyatra pramANa yeha saMsthitA // 1311 // sA''ha yadi bhRgAlyevA kAryasyA'sya vidhAyikA / yekSaM bhASate nindha-mazraddeyaM mRgIjane // 1312 // zRgAlI dADharthamAdhAya prAha duSTe'palappate / kimevaM vaktramAraktaM tadraktena na pazyasi ? // 1313 // OMGARH Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNipati caritrama. siMhIkathA kuraGgI prAha suptAyA yadi ma kenacinmukham / raktenAlimpi pApenAhaM tvidAnI samutthitA // 1314 // zRgAlI prAha duSTe kiM kazcitkRtvA virUpakam / kadAcidaparo'pyanyo mukhena pratipadyate // 1315 // hariNyuvAca yadyasti na pratItiH sukhena te / karomi zapathaM pApe ! yaM brUSe kizcidugrakam // 1316 // zRgAlyAha na te kazcit pratyeti zapathairapi ! akAryakAriNAM te hi saMbhAvyante'nRtA api // 1317 // iti dRSTvA tayoH siMhI vivAda matsarAvaham / kayA kRtaM na vedaitada-nayorityacintayat // 1318 // ahaM tAvat mRgoM jAne tRNAhArAM sadaiva hi / ato'tti zAvakAneSA naitat saMbhAvyate vacaH // 1319 // eSA punaH zRgAlI hi mAMsA''hArA'pi dRzyate / ataH saMbhAvyate prAya etasyAH zAvabhakSaNam // 1320 // kuralyA apyayaM vaktra-lepaH zaGkAM karoti me / ato na jJAyate tattvaM kayApIdaM vyadhIyata // 1321 // athavA prajJayA vyaktaM vidhe'haM yathA tathA / nihornu naiva zaknoti kAcidapyanayornanu // 1322 // iti saMkalpya siMhyA''ha mRgI, vAnti vidhehi me / purato nizcayaM yena karomi yuvayoraham // 1323 // tataH siMhavadhUvAkyA-dapazaGkA'karon mRgii| vAntiM niraparAdhA hi na zaGkAM kurute kvacit // 1324 // yAvaddadarza romantha-cUrNitaM tRNasaMcayam / vAntaM tayA varAkinyA nAnyad mAMsAdi kizcana // 1325 // tataH punaH zRgAlyUce bhadre ! tvamadhunA vama / pazyAmi yena te bhakSyaM dRSTaM hariNayoSitaH // 1326 // raURAKESARKAREAL Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAU sAzaGkA sA'tha tadvAkyAd bhiyA vAnti vyadhAt purH| siMhyAH kaHsAparAdho hi niHzaGkaH syAjjagatraya yAvacchAvakamAMsasyArNitAnyarDacarvaNAt / khaNDAni tatra vAntitaH sA'drAkSIt kezarIpriyA // 1328 // tato nizcitya buddhyaivaM tAM zRgAlIM jaghAna sA / siMhI cakre ca sAraGgayA sArdha prIti sunizcalAm / / tad bho ! yathA tathA siMdyA nirNItA sA zRgAlikA / tathA tvamapi yenA''taM tamupAlandhumarhasi // iti siMhIkathA // kuJcikaH samuvAcA'tha mune ! shiitaartkeshrii| yAdRzastAdRzo'si tvaM mayA nanvadhAritam // 1331 // tatkathA ceyam- ihaiva jambUdvIpAntarvartibhAratakSetre kSititalAlaGkArabhUtahimavagirisamIpe mahA~stApasA''zramaH samasti sma / yatra ca kvacit paThanti sma vedAn paTubaTavaH, kvacijapanti sma mantrAn maharSayaH, kvacidAsate sma maunena vAcaMyamAH, kvacid juhati 'vaSaDindrAya' ityAdi paThanto nyastA''hutividhaye dhUmadhvajam, kvacit siJcanti sma vipulAlavAlAropitavRkSakAstApasakumArakAH, kvacit tiSThanti sma munInAM purata eva vizrabdhaM romanthayantyo mRgaanggnaaH| tasyaivaMvidhasyA''zrampadasya nAtidUra eva himavanmahIdharaguhAyA ekastApasakalpaH pumAn prativasati sma / tasya cA'navaratamahAparicayAdIdRzo bhAvo'bhavad- yaduta "draSTavyA Atmavat sarvajantavaH, na vakta KR-RHPERSHBHBCORKS AISE Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati vyaM satyamapi parapIDAvidhAyi vacanam, nirIkSitavyaM tRNavad buddhyA paradhanam / parihartavyA bhujaGgIva dUrato. yuvatiH, bhavitavyaM svayaM patitapuSpa-phalopabhogakRtasthitikaiH, sarvathA parA'nukampAparairAsitavyam" iti / anyadA tasyaivaMbhAvavartinaH prAkRTakAlabhAvisaptarAtrazItikAyAM tuhinakaNasanmizrapavanajanitazItavila dhurasaGgA'vayavaH kezarI tadguhAyAM samAyayau / tato'sau kRpAparItacittatayA- 'aho !! ayaM varAkaH zItena grastavapurAyAtaH, ataH pravizatu' iti cintayatA tena puruSeNA'nivAritaprasaraH praviSTo guhAmadhyam, sthitastatra sukhAsikayA |kssnnaantre cA'tIte labdhasvAsthyena kSutkSAmakukSiNA tena kezariNA sa eva tApasakalpaH pumAn / bhakSitaH / tad bhagavastvamapi niHsaMdigdhamIdakSalakSaNena ceSTitena vibhAvyase // iti zItArtasiMhakathA // uvAcAtha yatistatra pratipattimakurvati / dRSTAntabahubhirevaM lobhagrastA'ntarAmani // 1332 // bhadra ! dRSTA mayA zrAhAH bahavaH kevalaM tvayA / samAno SaDakakSo'nyo nAsti prAyo mahItale // 1333 // tathApi punarekAgro jJAtamekaM nizAmaya / munInAM vetsi yena tvaM svarUpaM jinazAsane // 1334 // tathA hi- AsIdrAjagRhe zreSTI kASTha ityAkhyayA gtH| prasiddhiM sarvadezeSu NagdharmA'nupAlakaH / / 1335 // tasya vajrA'bhavad bhAryA yauvanodayavartinI / rUpeNa hepayAmAsa yA kAmaramaNImapi / / 1336 // ARE kASTha G // 67 OCTSHAR Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tayovaiSayikaM zarma prItyA bhuJAnayorabhUt / putraH sAgaradattA''khyaH prANebhyopyativallabhaH // 1337 // / tato'sau lAlyamAno'yaM dhAcyA mAtRsamAnayA / vavRdhe'narghyaratnA''khyA-'laGkArakRtabhUSaNaH / / 1338 // kiM ca- tasyA''sIdvaNijo gehe prarvA'paravicArakaH / dharmA-'rtha-kAmazAmyAga pAThakastumimA ekaH // 1339 // d yA sAmanA rilA vAcAlatAguNopetA caturA srvkrymu||2|| jI. kuTastatrA-'jeyo yu mudatI lakSaNopeto dRzyamAno manoharaH // 1341 // etatpakSitrayaM tasya kASTasyA'tyanyavallabham / tasthau yathepsitAhArai-AlyamAnaM mahAsukham // 1342 // anyadA sa vaNig deza-yAtrA kartumanAH priyAm / vajrAM pratyavadat snehAt putrAdiviSaye hydH|| bhadre ! na jJAyate yAtrA kiyatA kAlena sidhyati / ataH zRNvahitIbhUya mAmakaM vacanaM kSaNa :153 // rakSaNIyaM priye ! zIlaM putro dhAtrI dhanaM tathA / etatpakSitrayaM ceSTaM pAlayatyA purA yathA // 1344 // ityevaM zikSayitvA tAM priyAM kASThavaNiggataH / AttabhANToraM dezaM kRtamaGgalakautukaH // 1345 // gate'tha sA nije patyau tatra vajrA manobhukAdhyamAnA visasmAra tatsarvamupadezanam // 1346 / / tatazca bahunA sArdhaM prAtivezmikasUnunA / akArya kartumArebhe vismRtasvAnvayasthitiH // 1347 // tatastena sahA''saktA sAtatyAja samastakam / gRhanyApAramanyatracitte'nyatra matiH kutH?||1348|| A7-%EO Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -% maNipati caritra ||68||maa kaya pratyahaM pazcimAntena sa baTustadgRhaM vizan / zakate smA'dhikaM ko hi nizzaGkaH syAdakAryakRt 1 // tato'sau sArikA nityaM vizantaM vIkSya taM baTum / maukharyAdvAraTItyetat svAmibhaktatayA muhaH 1350 // api ca- ko'yaM pradoSavelAyA-manAryastAtamandiram / vATI pramoTayanirbhI-viMzatyasmAsu satsvapi // 1351 // divApi parageheSu pravezaH kIdRzo vada / bhanabhAve pradoSe tu niSiddhaH sarvathaiva hi // 1352 // zuko'vocadvijAnAno maukharyasya virUpatAm / sArike ! maunamAlambya pIya zItAmbu nirbhayaH // 1353 // yA'mbAyA vallabho bhadre ! jano'smAkamapyataH / kimevamAraTantI tvaM mudhA ghAtayasi svakAm // 1354 // sArikA''hAkRtajJo'si tuNDika tvaM sunizcitam / ya evaM tAtagehe'trA-kAryamIgupekSase // 1355 // zvA'pi yasya gRhe piNDoM bhkssytytininditH| prANairapi nizAntaM sa tasya rakSati santatam // 1356 // tvAM tu putrasamaM tAto yo'pazyat tasya vezmani / pazyatrIzakAryANi kathaM tiSThasi pApaka ! // 1357 // zuko jagAda mugdhe'haM jAne sarva yathocitam / kevalaM kAla-dezAdi paryAlocya nivAraye // 1358 // iyamatra viTe raktA pApe IdRkSabhASiNIm / haniSyati paraM vajrA moTayitvA kRkATikAm // 1359 // tAtastu dUravartI te kiM kariSyati ? mugdhike ! / sarpaH zirasi vaidyastu yojanAnAM zatAt paraH // 1360 // abravIt sArikA kIra ! kimevaM bhASase nanu / akAle'pi varaM mRtyu-na zakyaM draSTumIdRzam // 136 // REFRACHA SAREERESAKESERECASS Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evamuktA'pi kIreNa yAvat sA virarAma na / vyavasAyAttAzAt svAmi-bhaktibhAvitamAnasA // nA''ste tUSNImiyaM pApA maukharyAditi kopataH / gRhItvA nirdayaM tAvadvajrayA'gnau nyadhIyata // 1363 / evaM tAM sArikAM hatvA sAvajJA baTunA saha / niHzaGka lIlayA saukhyaM bubhuje suratodbhavam // 1364 // anyadA prAvizattasyA gehaM sAdhuyugaM bhramat / bhikSArtha zodhayat proccai-rIryApathamanAkulam // 1365 // tatraikaH kRkavAkUnAmAsIllakSaNavedakaH / zrutadRSTayA muniH kiM hi na jaine jJAyate mate // 1366 // tataH pArthAnyasau vIkSya dRSTastadgRhakukkuTaH / munilakSaNavit prAha dvitIyarSi pratIdRzam // 1367 // AryAsya kRkavAkoryaH kazcidatsyati mastakam / so'vazyaM bhavitA bhUpa iti pazyAmi lakSaNam // 1368 // ityuktvopAttabhikSau tau gRhAnniryayatutam / labdhabhikSasya sAdhohi na gRhasthagRhe sthitiH // 1369 // tacca daivavazAt sAdho-rvacastena bijanmanA / kuDyavyavahiteneSa-dazrAvi zramaNApriyam / / 1370 // mutkalena mukhenAho nAta eva mahAtmabhiH / vaktavyamIzaM zrutvA pApaM pApakavarddhanam // 1371 // tataca baTunA tena vajrA praucyata satvaram / priye'sya kukkuTasyAdha mahyaM mAMsaM dhyatIryatAm // 1372 // sA prAha pizitenA'sya kiM ninyena tava priya ! / anyacArvA''hariSyAmi mAMsaM zUkarasaMbhavam // 137 // baTurAha na me'nyena mAMsenAdya prayojanam / avazyaM bhakSaNIyo'yaM kRkavAkurmayA priye ! // 1374 // ACANCOME AryAsya kRkavAkoryaH kazcidatsyAvatam / labdhabhikSasya sAdho zramaNApriyam // 1 %Ata Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati RECE kAha aE-SHAR tatastanizcayaM yaddhvA rAgAndhA'sau nihatya tam / kukkuTa randhayAmAsa nijakAntArthamAdarAt // 1375 // 4 caritrama. atrAntare samAyAta-stasyAH putro bubhukssitH| paThitvA lekhazAlAto daivayogena satvaram // 1376 // tenoktaM rudatA me'mba ! bhojanaM dehi kiJcana / tayoktaM putra ! nAdyApi kinidrAdhyati tAdRzam // 1377 // tato luThanaso bhUmyAM yAcamAno muharmuhuH / Arebhe rodituM tasyA-madadatyA svamAtari // 1378 // athAlokya rudantaM taM putrasnehena sA dadau / rAdhyamAnAttato mAMsAt kRSTvA kukkuTamastakam // 1379 // idaM bhakSaya putra ! tvaM tAvadyAvat prasidhyati / anyadbhojanamityevaM bruvANA mRdubhASiNI // 1380 // tatastadbhakSayan bhUyo lekhazAlAmasau yayau / susaMtoSo hi bAlaH syAt prAyaH sazrutikaH sphuTam / / atha kSaNAd baTuH prAptaH kiM tatsiddha navezam / bhASamANastayApyUce siddhaM bhuzceti saMbhramAt / / 1382 // tatastadvacanAd hRSTaH upaviSTo baTuH paTuH / bhakSite'tra bhaviSyAmi rAjA'hamiti cetasA // 1383 // tayA'pi kaukkuTaM mAMsaM tattasmai paramAmudA / vyatIryAgrataH pAJyAM kRtvA gomayamaNDalam // 1384 // tatrA'sau tacchiro'pazyan mUDho vajrAmabhASatAkva priye'sya ziro jAtaM kukkuTasya nivedyatAm // 1385 / / tayoktaM kimasAreNa tena tacchirasA tava / yatreSadapi bhakSyaM no vidyate jIvitezvara // 1386 / baTunA'vAci tenoccai-mama bhadre ! prayojanam / tayoktaM tanmayA dattaM kSutkSAmAya svasUnave // 1387 // AE Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa prAhAcArvakArSIstvaM dayite yadadAH shirH| svasutAya yatastena martavyamadhunA nanu / / 1388 // tadidAnIM tamAhatya mahyaM dehi priye drutam / sA prAha kathamIkSaM vidhAsye pAtakaM vada // 1389 // so'vocaddayite te'yaM paramArtho nivedyate / yadyarthitvaM mayA kizcit tato'vazyaM haniSyasi // 1390 // tato'sAvanurakteda-mabhANItaM prati priyA / pratIkSasva labhe yAvata kAzcidelA tathAvidhAm // 1391 // sa jagAda kimityevaM kAlakSepaM vidhitsasi / yadidAnI na haMsi tvaM tato'haM te'smi na priyaH // 1392 // 4 atha tanizcayaM dRSTvA rAgAndhA pratyapadyata / adhunaiva nihanmIti hA sarAgasya pApatA / 1393 // tannAsti kurvate yatro rAgAndhAH prANino bata / anyathA svasutaM hantu-mudyacchetsA kathaM tathA // 1394 // idaM ca sarvamazrAvi tayA dhAdhyA kathazcana / kuDathAntaritayA puNya-stasya bAlasya nimelaiH // 1395 // zrutvA cAgAt tataH sAzru lekhazAlA ssNbhrmaa| tasya sAgaradattasya rakSArtha putravatsalA // 1396 / / taM kaTayAM sanidhAyA'sau tato nItvA bahiH purH| sarva nivedayAmAsa tasmai mAtuH samIhitam // 1397 tataH sa prAha saMtrastaH kimamba ! vidadhAmyaham / kva vA yAmyadhunA brUhi mA bhaiSIH sApyabhASata // anyadezamahaM neSye putraka! tvaM sthirIbhava / ityuktvA sA tamAdAya yayau campA'bhidhAM purIm // 1399 // tasyA vahirmahodyAne yAvadvizrAmyataH kSaNam / tAvadyattatra saMpannaM sAMprataM tannibodhata // 1400 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati pha caritram raphara tasyAM puryAM mahinAtha-ratasminnayasuto mRtaH / rAjyayogyaM tato'nveSTuM varazcAzvo'dhivAsitaH // 1401 // sa lokairanvito vaya-ritazcetazca saMbhraman / taM pradezamabhIyAya yatrA''ste sa vaNiksutaH // 1402 // atha tasyAgrataH sthitvA heSAravapurassaram / pRSTa svamarpayAmAsa yogyo'yamiti buddhimAn // 1403 // 18kASThamuniarpayantaM tataH pRSThaM vIkSyAzvaM sacivairaho / rAjyayogyo'yamityantaH sa kumAraH pravezitaH // 1404 // kathA. tato'tivibhavenA'sau stpaurrvrmntribhiH| rAjye saMsthApitaH kiM vA puNyAnAmapyasaMbhavi // 1405 // dhAcyA sArdhamasau prApta iti lokavivekibhiH / dhAtrIvAhana IdRkSaM cakra nAmAsya sArthakam // 1406 // tataH sa kurute rAjyaM vajrA tu baTunA saha / AsaktA draviNaM sarva vubhuje tatra vezmani // 1407 // dAsyAdiparijano'pyuccaiH pratijAgaraNAhate / nanAza nAthavA kazci-devamevAvatiSThate // 1408 // gRhaM ca tadabhUllepA-dhabhAvAdapasaMskRti / dRSTarudvegakRd bhUte-rivodvAsitamuccakaiH // 14.9 // anyadA'sau vaNikkASTho digyAtrAtaH samAyayau / mahAlAbhatayA hRSTo nagaraM svaM dhiyA'nayA // 1410 // dhanamAdAya yAsyAmi nija vezmAhamanasA / kAntayA sahitastatra bhokSye bhogA~stato'nizam // 1411 // yAvattadAtmagehaM sa tAdRzaM zaTitA''kRtim / dadarza darzanIyatva-rahitaM tatra sarvataH // 1412 // // 7 // taM dRSTvA'cintayatkASTaH pravizanneva tadgRham / sazaGkaH kinvidaM zUnya-muta madgRhameva na // 1413 // PESTISSUCC5 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityanekavikalpo'sau gRhamadhye samAvizat / tatra cA''lokya to kAntA pUrvamevedamabravIt // 1414 // vajra! sAgaradattaH kva kva vA dhAtrI kva kukkuttH| sArikA vA kva zeSazca janaH kvAste nivedytaam|| vajrA tu tadabhAvena vilakSA nottaraM dadau / tasmai patye'thavA doSI na zaknoti hi bhASitum // 1416 // tataH prativacastasyA-madadatyAmasau vaNig / babhASe taM zukaM bhadra ! tvamapyAkhyAsi nAdhunA // 1417 // sA punaH pRcchayamAnaM ta-maGgulyagreNa kIrakam / saMjJayAmAsa bhItyartha moTayantI nijAMzukam // 1418 // buddhyA'nayA yathA pApa ! vasanaM moTayAmyaham / tathA kRkATikA te'pi yadyAkhyAsyatra kizcana // 1419 // zuko'bocattatastatra svAmini praznayatyadaH / tvaM brUSe kathyatAM kIra ! vRttAnta iti bhUrizaH . // 1420 // eSA tu svairiNI pazya bheSayatyevamIzvara ! / IdRkSe saMkaTe tiSThan kiM karogyadhunA vada ? // 1421 // tataH kASThaH samutthAya mA varAkaM vadhIdiyam / roSAt pApeti saMbhrAntaH paJjarodghATanaM vyadhAt // 1422 // nirgatyAtha zukastasmA-dAruhya ca latAM troH| tasmai vRttAntamAkhyAtuM nirbhayo'dovaco'vadat // 1523 // svAmistvayyevamApRSThe pitRkalpena sAMpratam / yadyAkhyAmi na saMdabhAvaM kRtaghnaH syAmahaM tataH // 1424 // ataH zRNvatra vipro'sti banAyAstaM pati vadet / yaH so'vazyaM niyetA'zu-yathA'sau sArikA vibho?|| tayaM tAta ! sadbhASo brAhmaNA''saktayA'nayA / kukkuTaH sArikA cocca dantI mAritA russaa|| Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AE%E dArakeNa samaM dhAtrI puryAstAta ! kvacid gtaa| na jJAyate paraM tAta ! svayaM jAnIhi sariyA // 1426 // maNipati tatastattAdRzaM zrutvA vacaH kIreNa bhASitam / kASThaH saMkalpayAmAsa vismayAd dhunayan ziraH // 1427 // 71 // aho !! yadarthamI zi duHkhAnyani sukhepsayA / tasyAzceSTitamIkSa madbhAryAyAH samIkSyate // 1428 // / kara tadyAvadakRtasvArtha mAmapyeSA nihanti no| viprA''saktA hitaM svasmai tAvadeva karomyaham // 1429 // iti saMcintya kIro'sau braja ramyANi sevaya / kAnanAnIti ghRNayA tena sadyo visarjitaH // 1430 // kASThastu svadhanaM dInA-nAthasA(vA)ya srvtH|svbndhubhyshc vizrANya nirnidAnaM svpaanninaa||1431|| kArayitvA ca jainendrasadmasvaSTAhnikAH parAH / kRtazrIsaMghapUjo'sau prAvAjId gurusannidhau // 1432 // vajrA'pi baTunA sAdha mA grahIn medinIpatiH / iti trAsAd gatA campAM yatrA'sau tatsuto nRpaH // itazca kASThanAmA'sau tapasvI gurupaarshvgH| bahvadhItya bhraman prApta-stA dhampAM daivayogataH // 1434 // tatra bhikSAmaTan vajrA-gRhamajJAtacaryayA / kathaMcitpravivezAsA-vIryAsamitisaMgataH // 1435 / / tatastaM pratyabhijJAya mA jJAsIn mAmayaM vaNim / iti buddhyA tayA'kAri yadaho!! taniyodhata // 4 api ca-davA'laGkaraNonmizrA bhikSAM tasmai susAdhave / caurazcauro'yamityuccai-rUce vinaTanecchayA // 1437 // // 71 tatastacchandamAkarNya rakSakAH samupAyayuH / kvAsau kvAsAviti proccai--hirantaH samantataH // 1438 // AANT4291-Ag RESEALUAE Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EXHEN MN5%A5%% tataste'laMkRtiM vIkSya kSipta pAtre tayA'jJayA / cauro'yamiti rAjAntaM ninyuragre vidhAya tam // 1439 // 4 pravezyamAnamAlokya rAjapuMbhirmahIpateH mandiraM pratyabhijJAsIt sA dhAtrI ceTikA''vRtA // 1440 // tato'tivegataH pIThA--dutthAya ptitaa'grtH|haa!! kimetadadhIzeti pArebhe rodituM dhanam // 1441 // rudantIM tAM samAlokya ko'yaM yasya mhiipteH| mAtA'patatkramAmbhoje iti lokaH samAyayau // 1442 // tamAkartha tathAbhUtaM rudyamAnaM tathA nRpaH / kimambataditi proccai-bruvannAgAt sasAdhvasaH // 1443 // sA prAha sAzruNI netre vibhrANA gadgadAkSaram / putrAyaM tvatpitA kASTho gato'vasthAmimAmiha // tamizamya napo hRSTo nyapatat pAdayoH pituH| bhagavannehyagrataH pITha-midamAste iti bruvan / / 1445 // sA punastAdRzaM vajrA gauravaM tasya sanmuneH / rAjJA kRtaM nizamyA''zu baTunA sAdha nanAza ca // 1446 // tato bhUpatinA proce hRSTacittena skssmii| kSaNaM sthitvA mahAbhAga ! kriyatAM madanugrahaH // 1447 // pravrajyA duSkarI hitvA rAjyaM kuru nirAkulaH / yena me saphalo lAbho jAyate rAjasampadaH // 1448 // taM bravANamiti prAha pezalairvacanairmanaH / prAGgAdayabhidaM saadhu-vijnyaataa'saarsNmRtiH||1449 // bhadra tvAM hantumuguktA yadAsIjananI tava / vairAgyeNa tenAhaM viSayecchurna sNmRto|| 1450 / / anyaca-durantamadhuvaM lokaM vyAdhipIDAnirantaram / tuSANAM muSTivasphalgu kiM na rakti prapazyasi ? // 1451 // %ECECA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrama. kASThamuni kathA. tatputra ! mama kArya no tvadrAjyena manAgapi / taporAjye'tra saMprApte sarvasaukhyavidhAyini // 1452 // maNipati tvaM punaH kuruSe vAkyaM mayoktaM yadiHsAMpratam / tato'GgIkriyatAM dharmoM jinendramukhanirgataH // 1453 // // 72 ||maa api ca-pratipadyasva bhagavadahanmukhasarasiruhaprasUtAni jIvADa-jIva-puNya-pApA-''zrava-saMvara-nirjarAbandha-mokSalakSaNAni nava tatvAni, pariharasvA'kalyANakArimitrasambandhaH, kuruSva samastajagajjantuSvanukampAprava NaM cetaH, parityaja durjanamiva davIyasA sakalalokopatApakAriNaM krodham, vidhehi vividhabudhajananamratayA mRdu9 bhAvam, avadhIraya kuTilagamanAM bhujaGgImiva mAyAm, vidhvaMsayAndhakUpamiva duSpUrodaraM lobham, cintayasva saMsArAsAratAm, bhAvayasva svakarmavicitratAm, nirUpayasva ghorAndhakAraparipUritanarakeSu chedana-bhedana-kunadahanA-nAdIni duHkhAni, nibhAlayasvehaiva pApakAriNAM dAridya-daurbhAgya-mauryopahatAnAM kAza-zoka(Sa) bhagandara-galatkuSTAdirogazatAkulatAm, virama niraparAdhaprANiprANaprahANakaraNAt / nivartasva karNakoTarakaTukahai vacanocAraNacaturatvAt, pratyAkhyAhi anyAyena paradravyaharaNapravaNatAm, mAtaramiva parayuvatiM pazya, parimANayahastya-zva-ratha-padAti-kozAdiparigraham, parimuzca viziSTaceSTaziSTAniSTaM divasAvasAnabhojanam, prayaccha dInA-'nAtha-kRpaNAdijanAya kRpayA dhanam, pUjaya dharmabuddhyA sidvivadhUSaDAnurAgabuddhIna brahmacAriNaH / kA- rayasvAhanizaM tridazA'dhIzanikaramukuTakoTitaTapatatpaTugandhadivyakusumareNuraJjitacaraNAravindajinamandireSu maho I // 72 // OM45 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %A 5 % % tsavAna, AkarNaya saMsArasAgarataraNapratyalaM bhagavanmukhavinirgataM dharmazAstram / kiM vahanA kRtena yena saravAnAM cittapIDA manAgapi / jAyate tana kartavya-midaM tattvaM nirUpyatAm // 1454 // etatkurvanavazyaM bho-styaktA'nyasamayAzrayaH / prApsyasyaprAptapUrvatvaM mokSyarAjyamato'dhikam // 1455 // tacchutvA prAha bhUpAlo yadyevaM tAta sNsRteH| uttitArayiSuH satyaM tato'tra sthAtumarhati // 1456 // saMparkAyena yuSmAka-macirAn mama jAyate / yuSmaddharmasya samprApti-mokSarAjyasya siddhaye // 1457 // paropakArazIlena muninA'vAci cettava / kazcitsaumyopakAraH syAt tataH sthAsnurasmyaham // 1458 // tatastadantike dharma samAkarNya sasaMmadaH / zramaNopAsako jajJe jJAtajIvAdivastukaH // 1459 // tato rAjAnuvRtyaiva proccailoko'pi dhArmikaH tatrA'bhUdathavA satyaM yathA rAMjA tathA prajA // 1460 // pravRttA sAdhulokasya tathA'tyartha mahApuri / dAnAdyAH satkRtimithyA-dRSTInA dAhakAriNI // 1461 // tataH pravacanasyoccai-rumatiM vIkSya tAzIm / pradviSTA brAhmaNA bAda prajajalpuH parasparam // 1462 // karya chAyAvighAtaH syA-deteSAM bhoH! tapasvinAm / virakto yena loko'yaM na pUjA vidhAtyalam // tatraikena mahAbuddhi-dhAriNoktaM dvijanmanA / aho / labdho mayopAyo yaH kuryAt sAdhulAuchanam // ruktaM kIdRzaH saumya !sa prAha zrUyatAM sphuTam / kAcidAhayatAM yoSid gabhiNyatra prayojane // 1465 // % %- %Ea Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na pAracama manipati kAThamuni kathA. dhana lobhena ca tadIritamyA / tasyA niryAtumAra lAnAveti sadguNam / / 1 tabaco'nantaraM taiH sA kutshvidtivegtH| AnItA prAyazo nAsti duSpApaM kiJcidarthinAm // 1466 // tAmasAvagrato dhRtvA cAturvidyasya pezalaiH / vacanedarzayan lobhaM kuTilAmidamabravIt // 1467 // api ca-batinyArUpamAsthAya bhadre !rAjJaH piturmuneH| yiyAsoragrato vAcyaM paurapratyakSamuccakaiH / 1468 // 'bhagavan ! garbhamAdhAya mAM hitvA kva nu sAMpratam / prasthito'sIti yenA'sya chAyA_zo bhavatyalam // etatsampAdayantyA hi tvayA bhadre! kRto bhaved / mahAnanugraho bAda cAturvaidyasya sarvadA // 1470 // tatastaduparodhena lobhena ca tadIritam / pratipadya babhUvA'sau laukikavatinI dutam // 1471 // atrAntare'vanInAtha-mApRcchaya vijihIrSayA / tasyA niryAtumArebhe nagaryAH sa munIzvaraH // 1472 // tatastaM bhUpasenAnIzreSThiprabhRtayo janAH / niryAtamanvayurbhaktyA ko vA nAnveti sadguNam // 1473 // prastAve'tra samAyAtA kRSNakhaNDamakhaNDitam / vibhratI vAmahastena karNenyastapavitrikA // 1474 // caJcaccandrakacitrAM ca cArvI cAmarikAM kare / vinyastA ddhatI sAzru lalanA tinInibhA // 1475 // atha sthitvA puraH sAdhoH sA pApA prAha nirbhayA / svAmistvaM garbhamIkSaM kRtvA me kutra yAsyasi ? // tacchutvA'cintayatsAdhuH kenacit pazya kIdRzI / utpAsiteyamasmAkaM 6zane lAghavecchayA // 1477 // tattAvadanayA loka-pratyakSamiti paapyaa| bruvANayA kRtcchaayaa-bhrNsho'smddshnshriyH|| 1478 // mvara-kanyavakacha OMOMOM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aOMOMOMOMOMOMOM kiM ca- varaM mRtyuvaraM bhraMza-stapaso dharmakAkSiNAm / mA soDhamIzaM zaktai-lAghavaM darzanAzrayam / / 1479 // tataH zodhayituM yukta-midaM lAghavamAdarAt / kukSiNo pAtayitvAmuM garbha lokasya pazyataH / / 1480 / / prAyazcittaM samAdAya pApakSAlanamAtmanaH / taducchedya vidhAsye'haM guNApekSA dhanuSThitiH // 1481 // ityAlocya ca tenAsA-vabhyadhAyi mahAtmanA / kimetaditi loke hi lajjayA'dhomukhe sati // 1482 // re bhadre ! yadyayaM garbho matkRtaste tataHkSaNAt / niryAtu yonidvAreNa lokapratyakSameva hi // 1483 // atha kartu mamacchAyA-vidhAtamidamucyate / kukSiM bhivA patatveSa garbho mattapasA'dhunA // 1484 // ityukte muninA tasyAH sa garbhaH patitaHkSaNAt / kukSi vidArya nAstIha tapo'sAdhyaM hi kizcana / / tasmaeNizca patite pApA mUchitA nyapatat kssitii|kssnnaantraac saMprApya saMjJAmidamavocata // 1486 / / svAmin ! kRtvA prasAdaM me prANabhikSA vitIryatAm / idaM hi brAhmaNarebhiH pApaiH pApamakAryata // 1487 / tAtvA pArzvagAH viprAH procuvailakSyamAgatAH / lokapratyAyanArtha ca tanizAmayatA'dhunA // 1488 // bhikSo ! mA sma grahIrasyAH vacaH satyatayA ytH| bhayArtAnAM giro'likA api niryAnti vktrtH|| - api ca- zikhaNDI madhuraM rauti tataH parabhRto'dhikam / tato'pi kalataraM kAryo nanu siddhamidaM trayam // 1490 // kAmayabhiryaduktaM bhoH ! yahaNaM gRhatA tthaa| AtureNa ca yatroktaM pratIti tatra mA kRthAH // 1491 // Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C maNipati // 74 // A5% atha kAritamasmAbhi-ridaM mohAttathApi hi / kSamasveti bhaNitvA te nemuH zApabhayAt kramau // 1492 // pAdayoH patitA bhUyo babhaNuH zaraNA''gatAn / mune'smAn rakSa dAnena jIvitavyasya saMprati // 1493 // tatastAna tAdRzAn dInA-lapato vIkSya sAdhunA / kopo'gnirUpaH saMjahe sAdhavo palpamanyavaH // 1494 // kASThamu tataH prazAntakopaM taM dRSTvA sAdhuM mahIpatiH / brAhmaNAn pratyado'vocat kopAraktekSaNastarAm // 1495 // kathA. bho ! mamaitAvatIM vArA-miyaM buddirbhuubijaaH| zirAMsi kartayiSyAmi bhavatAM nanvahaM russaa|| 1496 // tadidAnImRrSi zAntaM yuSmA~cAlokya manmanaH / vyaraMsId ghAtakaM bhadrA-stathApi zrUyatAmidam // 1497 // yuSmAn pApamatIn draSTuM na zaknomi ytsttH| viSayAnme jhaTityeva niryAta sakuTumbakAH // 1498 // ityuktvA bhUmujA viprA lkssaaddiinmaansaaH| sadyo nirghATitA dezAt pApaM hi phalati kSaNAt // tato lokastadA''lokya mAhAtmyaM tAdRzaM muneH / sthiro'bhUdarhatA dharme viraktaH zeSadharmataH // 1500 // maharSirapi tAM kRtvA zAsanasyobarti tathA / vijahAra svArthasiddhyartha zATayan karmavandhanam // 1501 // iti kaasstthmunikyaa| taskuzcika ! yathA tatra muno ruSTe gatA kSayam / sA pApA strI tathA sA'pi mriyatAM yo'hattava // 1502 // evaM maNipatestasya bruvANasya hRssiiktH| dhUmo niryAtumArebhe dagdhuM taM kucikA'Ggagajam // 1503 // // 74 FASCEAECARE Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaba-CICER tato'sau tatsuto dRSTvA niryAntaM taM tathAvidham / dhUmaM bhImabhayoddhAnto nyagAdIjanakaM nijam 1504 AH !! tAta ! kiM mahAtmAna-menamevamapApakam / pApaM saMbhAvayasyuccai-rAladAnena mUrkhavat // 1505 // arthoM hi tAvakastAta ! mayA'grAhi na sAdhunA / ataH sAdhu mudhA roDuM yAntamitthaM samudyatam // . tatsutasya vacaH zrutvA dRSTvA ca munimuccakaiH / ugirantaM ruSA dhUmaM dagdhaM bhIto'bhyadhAdadaH // 1507 // svAmin kSamasva yanmohAt paramArthamajAnatA / aparAddhaM mayA kiJcidbhavatAM dhvastapApmanAm // 1508 // x iti bruvan bhayAta sadhaH pAdayonya'patana muneH / sa kuzciko'thavA kiM kiM kRtAgA vidadhIta na // 1509 // iti dInaM puro vIkSya kuzcikaM sa muniH kSaNAt / saMjahAra ruSa dIne santo hi syurdayAlavaH // 1510 // tataH saMhRtakopaM taM muni vIkSya sa negamaH / pazcAttApAnuyAtA'ntaH karaNaH sa paryacintayat // 1511 // aho'narthamUlasya mayA'syArthasya kAraNAt / abhyAkhyAnairasadbhUtai-reSa sAdhuH karthitaH // 1512 // dhigmAM yena munIzAnAM guNAnapi vijAnatA / etadgauravamIkSaM vikalpitamanekadhA // 1513 // iyaM cA''laukikI bAda mUrkhatA me yadIze / bodhyamAno'pi dRSTAntai-na buddho'hamanAryadhIH / / 1514 // tathA-aparyAlocya yastattva-mabhyAkhyAnaM prayacchati / sAdhave tasya doSAH syu-rayazaHpramukhA iha // 1515 // caturante' bhramad bhUyaH syAdamyAkhyAnabhAjanam / saMsAra iti siddhAnte sarvajJaiH kila bhASitam // 1516 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati // 75 // ACCEOGRESkalavAla evaM saMcintya tasyaiva sAdhoH pAdAntike'grahIt / pravrajyAM kucikADa-styaktvA saGgaM gRhAdikam 1517 // tatputro'pi ca saMtyajya tAM tAdRkSAM kuzIlatAm / gRhItvA'NuvrataH samyag babhUva zrAvakaH paraH // 1518 // tato maNipatiH sAdhuH sATai kuJcikasAdhunA / ujjayinyA niretyAzu jagAma gurusabhidhau // 1519 // 12 tatrA'nyA api bhikSUNAM pratimAH pratipadya sH| AlocanapratikrAntaH sa krameNa mahAmuniH // 1220 // tataH punaH samabhyasta-dvAzapratimastapaH / kurvan zrAmaNyaparyAyaM pAlayAmAsa nirbhayaH // 1521 // paryante'tha ca saMlikhya svaM samAdhAnasaMyutaH / kRtabhaktaparityAgo devabhUyaM jagAma sH||1522 // tataH cyutvA kilAvApta-samyaktvaH punarapyaso / nirvAdha nizcalaM sthAnaM siddhayAkhyaM praapsytiipsitm|| iti jambUkaviviracitaM zrImaNipatirAjarSicaritam // hastI hAraH siMho metAryaH sukumArikA / bhadrokSA gRhakokilaH sacivA baTuko'pi ca // 1524 // nAgadatto vahakizca cArabhaTathatho gopakaH / siMhI zItAditahariH kASTharSiHSoDazo mtH|| 1525 // kathA saMgrahaH // zubhaM bhavatu // rupavADaSE // 75 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + zuddhipatram. pA. paMkti. acham. zuddham. / , 11 cisa . pisa / 14-113 cAkramada cakamatA 1-2 1 -hitA kIrti-hitA'kIrti-5-1 4 stuti stutiH 15-21. pApaiza- pAparIIN, 2 sadAkIrti- sAcAkIrti-|, 9 kvacidAsane kvacidAste |16-212 vAcaM vAca 2- 14 SoDazakaH SoDazamaH 11 nIjaraje 17-2 6 mAha mAha neha 3-1 3 vadantyaho vahantyaho |6-110 zratvA zrutvA " brAhmaNeneva brAhmaNeneva F 5 Urdhva Urya 7-1 13 pahasita -pahastita 172 13 kAryata kAryate 18/4- 13 yadevA- yadaivA- |7-2 12 tiryak tirym| 18-11 so'dhipaH sodhipaH , tadeva tadeva 8-1 7 vapATayate vipATyate ", snigdha snigdha t, 9 gaNiSyati bhaNiSyati |9-110 siha , 4 vastaH vastaH ,, prAdhUrNakaH prAghUrNakaH , 11 kIdRzaM tAzaM , 4 ninikSiptaH vinikSiptaH 14 vidhitsasi Sidhitsasi |12-210 prAjit prAnidava |, 7 munasya musasya mariye'haM mariSye'haM |13-1 1 kRtArya kRtArtha 12 -kanyA dRzyata -kanyA tvadRzyatA na 9 sthitvA sthitvA I , , tatkramA tatkramau , 13 ghautAndha dhAtAndhaH / ESS siMha RECOR Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maNipati se 19-2 13 yAvat / ___ tAvat , 12 vIkSyamANe vIkSamANe 11 pAdayA pAdayo 2 yAvasva yAcasva 27-26 ramaNIbhyo'rama0 ramagInyorama045- 18 mevaM 'nuna 28. 11. vRSanya puNaNya- 46-212 ceTitAni ceSTivAni rudatI 54.2 1 aSThe / zreSThe , ponakA- yonakA |30- 13 yonajo yAnakA yonako 56-13 bAhmaNI brAhmaNo 56-1 |":11 yaunaya (yonaka)? |57.14 vAcI cApISu 24- 12 ta 30-2 6 yunaH kva no " 11 vikSita ra cIkSitaH 24-2 2.yUba 31-27 bhAvizyavAsane mAvisa te 12 miitii| mitI 13-19 khAvasyA [khaataa| 25- 22 bhrasajhayA bhrasaMdhyA "." ya yitA 6- 19 dIvAkI divAkI M . 6 varSa 34-1 2 yonapAH yonakA 65-112 mahaviSi mahAtviSi 26-1 12 abhuvaM arva | " 11 vidhAyi vidhAyI 66-112 kArya kArya 626-2 4 cikItsA cikitsA | 35-111 bizUraNIya (vicAraNIyaM)| 69-2 1 baddhvA . buddhvA" 10 yoddha yodhuM 40-23 nihitA nihatA - " 10 vyatIryA , vyatIyatA hte BREF // 7 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *ble sakA mA caritranI bhinna bhinna AcAryopa racanA karelI che te nIce mujaba(1) zrIjambUkaSiviracita gadyapadyamaya A prastuta caritra. (2) saMbat 1172nI sAlamAM haribhadrasUripa prAkRta bhASAmA saMkSipta padyamaya racanA karI che. tene ante prazastimA lAyuche ke "nayaNa-muNi-ruddasaMkhe vikkamasaMvaccharaMmi vaJcante / bhahavayapazcamie samatthiraM carittamiNamoti // " mA caritranI gAthA 644 che. ane zlokapramANa 805 ke. (3) A caritra haribhadrasUrinA prAkRta caritra uparatho saMskRta gaca racamAmA bayelu ke. temAM prAkRtacaritrano anupAda mAtra che. caritrane ante prazasti ke AcArya nAma ThAma jaNAtuM nathI. pUrva caritranI peThe A caritra paNa saMkSipta che. (4) A caritra saMskRta gacamA che. tene jAmanagaranivAsI paM0 hIrAlAla haMsarAje mudrita karelu che. temAM prAsaMgika kathAmo vizeSa dAkhala karelI hoSAthI ternu pramANa pUrvoka banne maritrathI moTuM che. manthane ante prazasti ke kartArnu nAma nizAna nathI. A caritrane ante lakhela cha ke-"A prayake jenI mULa bhASA asthavyastha hoSAcI temAM banate prayAse sudhAro padhAro karI zrIjAmanagaranivAsI paDita hIrAlAla haMsarAje svaparanA zreya mATe potAnA chApakhAnAmAM kApI prasira kayoM ke." A sarva caritromA jambUkaSinI kRti prAcIna sundara ane AkarSaka cha, temanI bhASA sarala spaSTArtha yukta ane alaGkAra vibhUSita che. zahaAtamAM sajmastuti, durjananivA, grISmAdiRtu, sAyaMkAla nagarI Adinu bhAkarSaka varNana che. kartA alaMkArapriya che chatAM temanI bhASA prasAda guNavALI che. A caritrano mULa kathA ghaNI saMkSipta che, paNa varNana ane prAsaMgika kathAothI 1. vikrama saMvat 1172nI sAlamA bhAdaraSA mAsanI pAMcame A caritra pUrNa karyu. See less Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BARABAR prastAvanA. mA maNipati caritranA kartA zrIjambUkavinA dezakALAdi tathA jIvana saMbandhI kAMDa paNa hakIkata maLI zakI nathI. parantu temaNe racelA jinazatakakAvya upara saMvat 1025 mAM sAmbamunie eka TIkA racI che, tenI prazastimA temaNe jambUkavine candragacchamAM thayelA che tema jaNAvyu ke bhane temanI vidvattA pratibhA ane kavitAnA vakhANa karelA che. "jambUrnAma gurugurUttamaguNo'bhRzcandragacchAnvayo, vidvatsaMsadi labdhagauravapadaH sAdhukriyAsUdyataH / kiMvA sasya nigadyate matiguNo yasyedRzI nirgatA, muzliSTA padasaMdhibhiH sughaTitaiH spaSTAkSarAlI mukhAt // " "zaradAM sapaJcaviMze zatadazake svAtime ca ravivAre / vivaraNamidaM samAptaM vaizAkhasitatrayodazyAm // " (jinazatakaTIkAprazasti) A uparathI jaNAya che ke zrIjambUkaSi vikramasaMvat 1.25 pahelA vidyamAna hatA. haTripanikAmAM nIceno ullekha cha" munipaticaritra 1005 varSe jambUnAgakRtaM 3200 udhR0 2700" / jambUnAga ane jambUkavi eka hovA saMbhavita che. kemake jambUnAgarnu TuMkuM nAma jambU thai zake. hajI A bAbata siddha karavAne spaSTa ane vRDhapramANanI jarura che. munipaticaritra te Aja 'maNipaticaritra', te temaNe moTA caritra parathI udhRta karelaM hoya tema jANI zakAya che. 1candragacchamAM jambUnAme ucamaguNavALA guru thayA. temaNe vidvAnonI sabhAmAM gaurava prApta karyu hatu, temaja teo sAdhunI sAmAcArImA tatpara hatA, temanI pratibhAnA zuM vakhANa karIpa, ke jenA mukhathI pada ane saMdhinI yojanAmA saMkavitA bahAra paDI. 2 saMvat 1025 vaizAkha sudi 13 svAtinakSatra ane ravivAre A vivaraNa samApta kayu. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J tenuM zarIra moTu thayuM che. temAMnI soLa kathAonA nAma caritrane ante nIce mujaba cha "hastI hAraH siMho metAryaH mukumArikA, bhadrokSA gRhakokilaH sacivA baTuko'pi c| nAgadatto varDakizca cArabhaTyatha gopakaH, siMhI zItAditahariH kASTharSiH SoDazo mtH||" AmAMnI keTalIeka kathAo ghaNI rasika che. bIjA prAkRta caritramA varNana ane keTalIpaka kathAo nathI, to paNa soLakathAo saMkSiptarUpamA che. A caritramA bhaccaMkArI bhaTTAnI kathA vizeSa che, je prathamanA ritramA nathI. teno A caritra sAthe vizeSa saMvandha paNa nathI. trIjA caritramA bIjA prAkRtacaritrano anuvAdamAtra hovAthI kAMDa paNa vizeSatA nathI. cothA caritramA ghaNI navI kathAo umerAi che, ane pUrvanI soLa kathAmAM paNa koi koi sthaLe nAma tathA kayAnA svarUpamA pheraphAra thayelo che. A caritranI racanA saraLa che. parantu temAM proDhatA AdhI zakI nathI. A kathAnuM nAma maNipaticaritra athavA munipaticaritra kahevAya che. parantu jambUkaSinI kRtimA kyAMha paNa 'munipati' paQ nAma maLatuM nathI. tyAra pachInA haribhadrasUriviracita prAkRta caritramA paNa 'maNipati' nAma maLe che. paNa tenI koi koi pratamA 'munipati' evaM nAma che. huM dhAru chu ke maNipatinuM prAkRta 'maNivA' thAya che. tenA uparathI 'muNivaI' thayu ane pachIthI munipati rUpa pracalita thayu hoya. te paTale sudhI nagarInu 'munipatikA' ke 'munipatika nagaraM pavu rUpa prasiddhimAM Avyu hoya. A sarva nIcenA tArAothI spaSTa thaze. (1) zrIjambukaviSiracita caritramAno pATha xx yasmAnmaNipaterAjJazcaritaM varNayAmyataH / p.1||18||x + zrImaNipatikA nAmnA nagarIkSalakSaNA pa. 2 // 31 // x + AIERSAR Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haribharimANapatiH sAdhuH sAhakortinirguNaiH / / ESSASSESSNESAATAAR xx nAmnA maNipatI rAjJA khyaatkiirtinirgunnaiH|+ + evaM maNipatetasya bruvANasya hRSIkataH x + xxsato maNipatiH sAdhuH sATTai kuJcikasAdhunA / x + iti jambUkaviviracitaM zrImaNipatirAjarSicaritam // haribhadrAthariviracita (2) maNipaticaritramA uparanI bAbatane samarthana karanAra pATho nIce pramANe cha ++ atyi bhArahe vAse maNivaiyA nAma niruvamA nagarI / tIe maNivaI rAyA +x ( ante) maNivaicariya eyaM gAhArdika samAsao samuddhariyaM / x x iti maNipaticaritaM samAptaM / (DelAno bhaNDAra, DA. 49. pra. naM. 36 ) ___x + maNivaicariyaM vucchaM susAhuguNarayaNapaDihatyaM / xx atyi bhArahe vAse maNivaiA nAma niruvamA nagarI / tIe maNivaIrAyA x x ( ante )- maNivaicariaM eyaM gAhAhiM samAsao samuddhariyaM / + + ityau maNivaicarie raie saMkhevao mahatya / - jAvaya jiNavara dhammo tA naMdau maNivaIcariaM1x iti maNipaticaritaM samAptaM / (DelAno bhaNDAra, DA. 49. pra. 36.) __ A zivAya vIjI paNa pratomA upara pramANe nAma saMbandhI ullekha maLe che. parantu koi koi pratamA tethI viruddha paNa ullekha jodhAmAM Ave che. jemamuNivaicariaM voccha / atyi iha bharahe vAse muNivai nAma niruvamA nagarI / tIe muNivai raayaa| x ittha a munnivicrie|| (delAno bhaNDAra DA. 49 pra. 39) (4) cothA caritramA nIce pramANe pATha cha+ aMgadeze munipatika nAma nagaramasti / x tatra munipatirAjA x rAjyaM karoti / MONDIMECTRICIra Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tame secanaka hastinI peThe akRtajJa thayA cho ema kahI kuJcike te gajanI kathA kahI. tyAra pachI mumie tene pratibodha karavA hAranI kathA kahI saMbhaLAvI. ema paraspara zeTha ane muni bannee ATha ATha kathAo kahI chatAM zeThane kazI asara na thai. bhane munine vizeSa upAlaMbha ApavA lAgyo. chevaTe munine krodha thayo. munie "jeNe tAru dhana grahaNa karya hoya teno nAza thAo, Ayo zApa Apyo, tapanA prabhASathI muninA zarImAthI tejolezyA nIkaLavA lAgI. kazcika zeThanA patrane bhaya lAgyo, ekadama manine caraNe paDayo ane mAphI mAgI. ane zeThane kahaya ke dhana me lIdhuM che, nirdoSa muni upara zAmATe tohamata mako cho? zeThane ghaNo pastAvo thayo, teNe muni pAse kSamA mAgI. muni zAnta thayA. vairAgya thavAthI zeThe temanI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI maNipati ane kuJcika sAdhu niraticAra cAritra pALI svarge gaNa. ane pachI mokSe jaze. A pustaka mudrita karavA mATe luhAranI poLanA bhaMDAranA kAryavAhaka pAsethI A caritranu eka pustaka maLyu hatu. tenA AdhAre saMzodhana karI chApaSAmAM Avyu che. to paNa dRSTidoSathI ke buddhimAndhathI ke presanAdoSathI kAMha mUlacuka rahI gai hoyato vAcako pAse kSamA yAcanA karI A haghu prastAvanA samApta karu chu. paM0 bhagavAnadAsa harakhacaMda. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ske A pATho uparathI aTakaLa thai zake cha ke 'maNipati' ke 'maNiyaha'nu 'muNivaI' e' rUpa pracalita thavu' jeTaluM zakya che. teTalu munipatinu 'maNipati' thavu zakya nathI. mATe mAruM mAnavu ke ke maNipattinu prAkRta 'maNivA thAya ane tenA uparathI 'muNiSA' parivartita thayu bhane tenA uparathI saMskRta munipati thayu hovu' joipa. pachI bahuzruta mirNaya kare te kharu. caritrano sAra. bharatakSetramA maNipatikA nAme nagarI hatI. tyAM maNipati mAme rAjA rAjya karato hato. tene pRthvI nAme rANI ane guNano bhaNDAra municandra nAme putra hato eka divase mAthe paLI AvelA joi rAjAne vairAgya thayo. teNe potAnA putrane rAjyagAdI upara besADI damaghoSa AcAryanI pAse dIkSA lIdhI. zAkhano abhyAsa karI cha jIvanikAyanI rakSA karavAmA tatpara te maNipatimuni koi kAra pakAkI vihAra rUpa pratimAno svIkAra karI vihAra karatA ujjayinI nagarImA AbyA. tyAM nagarInI bahAranA zmazAnamAM gatre kAussagga dhyAne radyA. rAtrImA ghaNI TADha paDatI hoSAthI govALIAnA chokarAopa bhaktithI munine vana oDhADayu. tyAM citAnA agnithI vana saLagI uThayu. muni dAjyA. paNa dhyAnathI calita na thayA. prAtaHkAle govALanA chokarAoe munine dAjelA joyA ane nagarImA kuJcika zeThane khabara ApI. kuzika zeTha tyAM ASI munine ponAne ghera lA gayA, tyAM auSadhopacAra karI munine sArA karyA. varSAkAla najIka AvavAthI zeThanA AgrahathI muni tene ghera cA. turmAsa ra , kuJcika zeThe putranA bhayathI potA, dhana muninA saMthArA nIce dATayu, paNa chupAine ra helA putrane mAluma paDavAthI tenAthI chAna khodI lai gayo. comAsuM puru thayA pachI munie vihAra karavA rajA mAgI. zeThe pote jyAM dhana dATayu hanuM tyAM tapAsI joyu. dhana nahi maLavAthI zeThe munine kA ke tame mAru dhana pAchu Apo. munie kahayu ke me dhana lIdhuM nathI. 62272-12 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-2 ETASEACANCIALHAIRST * anukramaNikA. * viSaya. pRSTha. maNipateH zmazAne rAtrau dhyAnapratipattiH 10-2 sajjanastutiH, durjananindA ca prasaGgAt tilabhaTTakathAnakam 11-1 maNipatikAnagarIvarNanam, 2-1 maNipatisAdhoragninA jvalanam, 12-1 maNipatirAjasya varNanama. kuMcikazreSThinA cikitsAthai sAdhoH svagRhe Anayanam12-2 palitadarzanena rAjJo vairAgyaprAptiH putrabhayAt zreSThinA sAdhoH saMstArakasyAdho dhanaM nirAho jinamavanapravezaH khAtam, putreNa tadanasyApaharaNam ca. 13-1 municandrakumArasya rAjyArohaNama. zreSThinA sAdhopari dhanacauryasyAbhyAkhyAnam 13-2 damaghoparerAgamanam, nadupadezazravaNaM ca 7-2 tadviSaye zreSThinA istikathAnakasya pratipAdanam. 13-2 sUriNA narakAdidurgatau vipAkavarNanam, muninA svasya nirdoSatAkhyApanAya hArakathAnaka4 rAjJA sUreH pArtha dIkSAgrahaNam. 8-2 sya pratipAdanam 15-2 zItakAlavarNanam, tadviSaye siMhazAdalayoH saMvAdaH 9 zivamuninoktaM kathAnakam. tadviSaye mUladevakathAnakam. muvratamuninoktaM kathAnakam. 24-2 KICIARRBIDISSIBEEKA 8-1 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la dhanadamuninoktaM kathAnakam. yonakamuninoktaM kathAnakam. kuzcikenoktaM siMhakathAnakama, va muninoktaM metAryakathAnakam. zreSThinoktaM sukumArikAkathAnakama. muninoktaM vRSabhakathAnakam. kuzcikenoktaM gRhakokilakathAnakama. maNipatinoktaM vRddhamantrikathAnakam, 27-2 28-1 34-1 37-1 46-2 51-1 53-2 54-1 kuzcikenoktaM baTukakathAnakama. muninoktaM nAgadattakakathAnakam . kucikenoktaM vaIkikathAnakama, sAdhunoktaM cArabhaTIkathAnakama. kuzcikenoktaM gopakathAnakama. muninoktaM siMhakavAnakam. kuzcikenoktaM zItAta siMhakathAnakam. maNipatinoktaM kASThamunikathAnakama. 56-1 56-2 62-1 63-2 64-2 65-3 67-1 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amaUsara prastAvanA. etasya prastutagranthasya nirmAtA zrImAn jambUkavirjanmanA dIkSayA vihAreNa ca kaM janapadaM nagaraM vA'laMkRtavAn ? tasya mAtApitroNurozca kiM nAmadheyam ? tasya jIvanacaryA kIdRzI ? ityanekapaznAnAM samucitottaradAne na kimapi sAdhanaM payAmi, tathApi tatkavipraNIta-jinazatakakAvyaTIkA sAmbamuninA sapaJcaviMze dazazatake vikramAbde vyaraci, sa tadante prazastau zrImajjambUkavezcandragacchatyaM vidatsaMsadi labdhapratiSThatvaM sAmAcArIdyatatvaM kavitAyAH muzliSTatvaM cAbhiSTutavAn , ata etatsattAsamayo vikramAbdAn paJcavizAt sahasratamAtpUrvamavaseyaH / bRhaTippaNIkAreNa " zrIjambUnAgaH pazcAdhike sahasratame saMvatsare saMskRtaM munipaticaritraM maNinAya" ityupadarzitaH / sa eva zrIjambUkaviH saMbhAvyate / anena kavinA maNipaticaritra-jinazatakagranthadvayamRte anye kati granthA viracitA iti na jhAyante / anekagranthakAreNa nirmitAnIdAnI catvAri munipaticaritAni prApyante / (1) prathamamidameva prakRtaM gadyapadyamayaM caritam / asmin sajjanastuti-durjananindAkrameNa nagaryAdInAM grISmAdi-sAyaMkAlAdInAM ca saralaM prasannaM varNanaM kRtamasti, yena zrutimAtreNa sahRdayahRdayAnAM sarasatAmApAdayantrapUrvAnandaM janayati / (2) dvitIyaM haribhadrasUribhisaptatyadhike ekAdazazatatame varSe prAkRtaM padyamayacaritaM vyaraci / idaM cAtIva saMkSiptaM sAratvena sarveSAM prathamacaritravartiviSayANAM pratipAdakam / (3) tRtIyaM prAkRtacaritrAvAdakaM saMskRtaM gadyamayaM kenacidAcAryeNa prANAyi / R-51 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) caturtha masaGgato'nyAnyakathAsaGgaheNa savistaraM saMskRtaM gamayaM kazcidAcAryazcakAra / tacca jAmanagaravAstanyena paMDitahirAkAlena mudritam / eteSu caturvapi cariteSu zrImajjambUkaviviracitamidameva caritaM viSayasaMkalanayA ramaNIyazabdArthatayA ca prAdhyataraM parIvarti / asya caritasya kathA'tisaMkSiptA, paraM nagaryAdInAM varNanena maNipati-kuJcikAbhyAM svAbhimAyasiddhyartha prasaGgAgatASTASTakayAnAM parasparaM atipAdanena gurvI maataa| yadyapyetacaritaM 'munipaticaritaM ' ityetanAmnA prasiddhama, tathApi 'maNipaticarita' ityetamAma vastutaH saMbhAvyate / etaccopapAditamasmAbhirgurjarabhASAnibaddhaprastAvanAyAma, tathaitatkathAsAro'pi tasyAmevAbhihitaH jijJAsubhirtata evAvalokanIyam. etatsaMzodhanaviSaye luhAranIpoLa jJAnabhANDAgArAdekaM pustakaM prAptaM zuhamAyaM, tadavalambya ca saMzodhitaM mudrite'pyasmin yA: kAbanAzuddhayo dRSTidoSAdajJAnAmudrAyantradoSAdA bhaveyustAH sahRdayairmayi kRpAM vidhAya saMzodhanIyAH / iti prArthayate, vikramAda 1978 zrAvaNa kRSNa paJcamI amadAvAda paM0 bhagavAnadAsaH saccaraNopAsakaH