________________
૫૧૧
શ્રીસિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસન ભાગ-૨ અનુવાદ - :- મર્યાદાથી શરૂ કરીને પુનર્વચન સુધીના અર્થમાં “મા” અવ્યય આવે છે.
(૧) મર્યાદ્રા :- સીમા અર્થમાં ગોલ્ડ અવ્યય આવે છે. દા.ત. મા પાટનિપુત્રાત્ વૃષ્ટી મેપ: (પાટલિપુત્રને છોડીને અર્થાત્ પાટલિપુત્ર સુધી વરસાદ વરસ્યો.)
(૨) પ્રતિ :- પ્રાપ્ત કરવા અર્થમાં મા અવ્યય આવે છે. દા.ત. માસાવિતઃ (તેણે પ્રાપ્ત
(૩) સ્પર્શ :- સ્પર્શ કરવા સ્વરૂપ અર્થમાં અવ્યય આવે છે. માનિત: (તેણે લેપન કર્યું.) લેપનક્રિયા કરવા માટે શરીરનો સ્પર્શ આવશ્યક છે. તથા સાતમને (તે સ્પર્શ કરે છે.)
(૪) તિક્ષા :- મેળવવાની ઇચ્છા અર્થમાં મા અવ્યય આવે છે. દા.ત. ક્ષતિ (તે મેળવવાને ઇચ્છે છે.)
(૫) જય :- ભય પામવા સ્વરૂપ અર્થમાં “મા” અવ્યય આવે છે. દા.ત. વિનઃ (તે ભયભીત થયો.).
(૬) શ્લેષ:- જોડાવા સ્વરૂપ અર્થમાં અવ્યય આવે છે. દા.ત. મન્નિતિ (તે આલિંગન કરે છે. અર્થાત્ તે બીજાને ભેટે છે.) (૭) છું - સંકટ અર્થમાં મીઠું અવ્યય આવે છે. દા.ત. બાપત્ (સંકટ.)
(૮) ગાર્મિ :- આરંભ કરવા સ્વરૂપ અર્થમાં મા અવ્યય આવે છે. દા.ત. સૂર્તમ્ મારબ્ધ: (તેણે કરવા માટે આરંભ કર્યો.)
(૯) પ્રહણ :- ગ્રહણ કરવા અર્થમાં મા અવ્યય આવે છે. દા.ત. માનવુ છમ્ (ત લાકડીને ગ્રહણ કરે છે.)
(૧૦) નીડ - નિવાસ અર્થમાં અવ્યય આવે છે. દા.ત. માવસથા, ગાય અને માવાસ: (આ ત્રણેયનો અર્થ રહેઠાણ સ્વરૂપ થાય છે.)
(૧૧) સમીપ :- નજીક અર્થમાં તો અવ્યય આવે છે. દા.ત. માસનો ફેવ: (નજીક દેવ.) (૧૨) વિક્રિયા :- ફેરફાર કરવા સ્વરૂપ અર્થમાં “મા” અવ્યય આવે છે. દા.ત. સાવૃત્તમ સુવર્ણમ્ (ભેળસેળ કરેલું સોનું.) તથા બોન્વતિ વીત: (બાળક રડે છે.)
(૧૩) રંગ :- સન્માનપૂર્વક બોલાવવા એવા અર્થમાં “મા અવ્યય આવે છે. દા.ત. નામન્વિત: (તે સન્માનપૂર્વક બોલાવાયો.)
(૧૪) આવૃત્તિ :- પાછા આવવા સ્વરૂપ અર્થમાં “મા” અવ્યય આવે છે. દા.ત. માવૃતો વિવસ: (દિવસ પાછો આવ્યો.)
