________________
૩૪.
[ જિનેપાસના
નાશ કરનાર કરીએ, તો બનેને અર્થ સમાન બની જાય છે અને તેથી બેમાંનું એક પદ અનાવશ્યક ઠરે છે. વાસ્તવમાં આ બંને પદેને પિત પિતાને વિશિષ્ટ અર્થ છે અને એ રીતે તે પૂરેપૂરાં સંગત છે.
૩-જિનને અર્થ
જે જિતે, જય પામે, વિજયી થાય, તે જિન કહેવાય. વિશેષતાપૂર્વક કહીએ તો જે રાગદ્વેષાદિ અંતરંગ શત્રુઓ સાથે લડીને તેમાં જિત મેળવે, જય પામે, વિજયી થાય, તે જિન કહેવાય.
બાહ્ય શત્રુઓ એટલે મનુષ્ય, પશુ વગેરે સાથે લડીને વિજયી થવું, એ સહેલું છે, પણ અંતરંગ શત્રુઓ સાથે લડીને વિજયી થવું, એ ઘણું કઠિન છે. લડાઈના મેદાનમાં એક પછી એક સેંકડે સુભટ સાથે લડનારે અને તેમને મહાત કરીને યશપુંજ પ્રાપ્ત કરનારે રાગ-દ્વેષાદિ મનની વૃત્તિઓ આગળ ઝુકી પડે છે અને તેમને તાબેદાર સેવક બની જાય છે, એ કેણે નથી જોયું?
બાહ્ય શત્રુઓ સાથે લડવામાં મુખ્યત્વે શારીરિક બળ અને ઝનુનની જરૂર પડે છે, જ્યારે અન્તરંગ શત્રુઓ સાથે લડવામાં ઉચ્ચ પ્રકારની સમજ સાથે વૈરાગ્ય ત્યાગ આદિ મહાન ગુણોની અપેક્ષા રહે છે, એટલે અંતરંગ શત્રુઓને જિતનારનું સ્થાન ઘણું ઊંચું મનાયેલું છે.
