________________
=
=
[ જિનેપાસના છઠું રાત્રિભૂજન-વિરમણ-ત્રત
“હે ભદત ! રાત્રિભેજન છેડવું, એ છઠું વ્રત છે (એમ હું સમજે છું). હું સર્વ પ્રકારનાં રાત્રિભેજનને - ત્યાગ કરું છું. અશન, પાન, ખાદિમ, વાદિમ એ ચાર પ્રકારના આહારમાંથી કંઈ પણ રાત્રે ખાઉં નહિ, બીજાને ખવરાવું નહિ તથા ખાઈ રહેલા અન્યને સારે માનું નહિ. જ્યાં સુધી જીવું ત્યાગ કરું છું.
હે ભદંત ! સર્વ પ્રકારના રાત્રિભેજનથી વિમુખ થઈને છઠ્ઠા વ્રતમાં સ્થિર થાઉં છું.”
શત્રિભોજન એટલે સાયંકાલથી માંડીને બીજા દિવસના સૂર્યોદય સુધી કઈ પણ પ્રકારનું ભજન કરવું તે. તેમાંથી અટકવાનું જે વ્રત, તે રાત્રિભેજન-વિરમણવ્રત.
પાંચ મહાવ્રત અને છ રાત્રિભૂજન-વિરમણવ્રતની આ પ્રતિજ્ઞાઓ પરથી સમજી શકાશે કે સર્વવિરતિ ચારિત્ર કેટલું ઉચ્ચ કોટિનું છે! આપણે એક નાનકડો નિયમ ગ્રહણ કરે હોય તે પણ વિચાર કરીએ છીએ, ત્યારે આ તે અસિધારા-સમાં મહાવતે છે અને તેનું પાલન પ્રાણના ભેગે પણ કરવાનું હોય છે.
આ સર્વવિરતિ ચારિત્ર ઈસમિતિ, ભાષાસમિતિ, એષણ સમિતિ, આદાન-નિક્ષેપસમિતિ તથા પારિષ્ઠાપનિકા સમિતિ એ પાંચ સમિતિઓ વડે ભી ઊઠે છે. તેમાં ઈસમિતિ વડે ગમનાગમનને લગતી પ્રવૃત્તિ સમ્યફ પ્રકારે થાય છે, ભાષા સમિતિવડે આહાર-પાણ વગેરે મેળવવાને લગતી
