________________
તાત્વિક ભૂમિકા ]
૧૪૭, શ્રદ્ધાનું-સમ્યકત્વનું મહત્ત્વ બતાવવાનો હેતુ છે, એટલે તેનાથી જે અંતિમ ફળ મળે છે, તે લક્ષમાં રાખીને આવું વિધાન કરાયું છે, પણ તેમાં સમ્યગૂજ્ઞાન કે સમ્યક ચારિત્રને અપલાપ કરવાનો હેતુ નથી.
જૈન શામાં એવું વચન પણ આવે છે કે-“ નાળજિરિયાછું મોરલો-જ્ઞાન અને કિયા વડે મેક્ષ મળે છે.” એને અર્થ કોઈ એમ કરે કે “મોક્ષની પ્રાપ્તિ માટે જ્ઞાન અને ક્રિયા બસ છે; તે માટે સમ્યક્ત્વની આવશ્યકતા નથી. જે આવશ્યકતા હોત તે આ સૂત્રમાં તેને સ્પષ્ટ નિર્દેશ કર્યો હતો. તે એ ગંભીર ભૂલ છે. આ સૂત્ર “જ્ઞાનથી મેક્ષ મળે કે કિયાથી મેક્ષ મળે ? એ પ્રશ્નના ઉત્તરરૂપે કહેવાયું છે. કેટલાક એમ કહે છે કે “માત્ર જ્ઞાનથી જ મેક્ષ મળે, તેમાં ક્રિયા-અનુષ્ઠાનાદિની કોઈ જરૂર નથી; અને કેટલાક એમ કહે છે કે “કિયા એ જ મુખ્ય વસ્તુ છે; ક્રિયા કરીએ એટલે મેક્ષ જરૂર મળે. ત્યાં જૈન મહષિઓ એમ કહેવા ઈચ્છે છે કે એકલી ક્રિયાથી કે એકલા જ્ઞાનથી મોક્ષ મળતું નથી પણ જ્ઞાન અને ક્રિયા એ બંનેના વેગથી મોક્ષ મળે છે. આ સૂત્રમાં મોક્ષમાર્ગની મજલે બતાવવાનો હેતુ નથી અને સમ્યક્ત્વનો સમાવેશ જ્ઞાનમાં થાય છે, એટલે તેમાં સમ્યક્ત્વને અલગ નિર્દેશ કરેલે નથી.
શ્રી દશવૈકાલિકસૂત્રના પ્રથમ અધ્યયનની પ્રથમ ગાથા નીચે મુજબ છેઃ
