________________
૨૬૨
[ જિનાપાસના
માર અને શ્રીમહાવીરસ્વામીના અનુયાયી શ્રી ગૌતમસ્વામીને મેળાપ થયા, ત્યારે તેમની વચ્ચે તાત્ત્વિક સવાદ થયે હતા. તેમાં શ્રમણ કેશિકુમારે એક પ્રશ્ન એવા પૂછ્યો હતા કે ‘હું ગૌતમ ! આ મહા સાહસિક, ભયકર અને દુષ્ટ ઘેાડા ખૂબ દોડી રહ્યો છે. તેના પર બેઠેલા તમે ઉન્માર્ગે કેમ જતા નથી ? ? ત્યારે શ્રી ગૌતમસ્વામીએ જવાબ આપ્યા હતા કે હું મહામુનિ ! તે વેગભર દોડતા ઘેાડાને શ્રુતરૂપી લગામથી ખરાખર કાબૂમાં રખું છુ', તેથી ઉન્માર્ગે જતા નથી.' તાત્પર્ય કે સજ્ઞ ભગવતાએ પરમ હિતબુદ્ધિથી જે વચને કહ્યાં છે અને શાસ્ત્રોમાં સગ્રહાયાં છે, તેના સ્વાધ્યાય કરીએ, તેના પર ચિંતન-મનન કરીએ તે મનનુ પરિભ્રમણ અટકી જાય છે અને તે જરૂર ખીલે ખધાય છે.
૮
શ્રી ગૌતમસ્વામી સચમસાધનામાં ઘણા આગળ વધેલા હતા, છતાં પેાતાના મનને નિગ્રહ કરવા માટે શ્રુતનુ’–શ્રુતાભ્યાસનુ આલંબન લેતા હતા, તેા આપણા જેવા સામાન્ય મનુષ્યાએ તેનું કેટલુ આલંબન લેવુ જોઈએ ? પર`તુ આજે તે શ્રુતાભ્યાસ એટલે જિનાગમના વાંચન અને ચિંતનનું શાસ્ત્રાભ્યાસને નામે મોટા ભાગે મીડુ' છે અને પાયાનું શિક્ષણ પણ જે પ્રકારનું મળવુ જોઈ એ, તે મળતુ નથી, એટલે મન રવાડે ચડી જાય છે અને પ્રભુ-પૂજન જેવા પવિત્ર અવસરે પણ કાબૂમાં રહેતું નથી.
મનઃશુદ્ધિના મહિમા કેવા છે, તે પણ આ અવસરે