________________
અહું મત્રના જપ ]
૩૫૯
-જપથી (ભવસાગર) તરાય તે મંત્ર; અથવા ગુપ્ત' માધ્યતે મન્ત્રવિદ્ધિિિત મન્ત્ર:-જે મંત્રવિદ્યા વડે ગુપ્તપણે કહેવાય તે મંત્ર. વ્યવહારમાં પણ ગુપ્ત વાતને મત્ર કહેવામાં આવે છે.
બધા મંત્રાનું સ્વરૂપ એક સરખુ હાતું નથી. કેટલાક મત્રા માત્ર બીજરૂપ હોય છે, કેટલાક મત્રા માત્ર પદરૂપ હાય છે, તે કેટલાક મત્રા ખીજ અને પદ બ ંનેથી યુક્ત હાય છે, મ`ત્રમાં અમુક જ અક્ષરો હાવા જોઈએ, એવા નિયમ નથી. એકથી માંડીને સેા કે તે ઉપરાંત પણ અક્ષરે હાય છે.
મત્રાના મુખ્ય બે પ્રકારે છે: એક ખીજમંત્ર અને જો નામમ`ત્ર. જેમાં ઇષ્ટ દેવના ખીજાક્ષર હાય તે ખીજમ ત્ર અને જેમાં ઇષ્ટદેવનુ નામ હાય તે નામમત્ર.
યંત્રમાં જેમ જુદી હતુઢ્ઢી કળેા લગાડવાથી તેના કાચમાં ફેર પડે છે, તેમ મત્રના છેડે જુદાં જુદાં પદ્મવે। લગાડવાથી તેના કાર્યમાં ફેર પડે છે. દાખલા તરીકે જે મંત્રને છેડે કે फ લાગે છે; તે ઉગ્ર અને છે; ૩ઃ ૩: પલ્લવ લાગે છે, તે કામળ મને છે; અને નમઃ પલ્લવ લાગે છે, તે શાંતિકારક અને છે.
મત્રને વિધિસર જપ કરવાથી એક પ્રકારની અદ્ભુત-અચિંત્ય શક્તિ ઉત્પન્ન થાય છે અને તેનાથી અનેકવિધ કાર્યો અજબ રીતે સિદ્ધ થાય છે.
