________________
ધ્યાન ]
૪૧૩ નહિ, પણ સારાં સારાં કામે કરવામાં થાય, ત્યારે તે પવિત્ર થઈ કહેવાય.
દુરાચાર કેને કહેવાય? તેની સ્પષ્ટતા કરવાની જરૂર છે ખરી? જરૂર હોય તે અમે જણાવીએ છીએ કે કાયાથી અભક્ષ્ય ભક્ષણ કરવું, હિંસા કરવી, દારૂ પીવે, ચેરી કરવી, જૂઠ બોલવું, જુગાર રમ, પરસ્ત્રી–ગમન કરવું, વેશ્યા સાથે વિષયભંગ કરે, પ્રાણીઓને શિકાર કરે કે કોઈને કોઈ પ્રકારનું દુ:ખ ઉપજાવવું, એ દુરાચાર છે અને કાયાને ધાર્મિક-આધ્યાત્મિક ક્રિયાઓમાં પ્રવર્તાવવી તથા કોઈ પરોપકારી પ્રવૃત્તિઓમાં જેડવી, એ સદાચાર છે.
હાથ, પગ, આંખ, કાન વગેરે અંગેનો દુરુપયેગ પણ થઈ શકે છે અને સદુપગ પણ થઈ શકે છે. દાખલા તરીકે હાથથી કેઈને કાન પકડીએ, કેઈને ચૂંટી ખણીએ, કેઈને થપ્પડ મારીએ કે લાકડી યા અન્ય હથિયાર ઉઠાવી બીજાના પર પ્રહાર કરીએ અથવા તે તેનાથી છેટાં, ખરાબ કે બિભત્સ લખાણ લખીએ, એ હાથનો દુરુપયોગ છે; અને હાથથી દેવ-ગુરુને પ્રણામ કરીએ, દાન દઈએ, કઈ પણ પરેપકારી કામે કરીએ કે તેનાથી કંઈનું ભલું થાય એવા લેખ વગેરે લખીએ તો એ હાથને સદુપયોગ છે.
• પગથી કોઈને લાત મારીએ, કોઈને કચડી નાખીએ, ન જવાના સ્થાને જઈએ તથા વિષયને ઉન્માદ શાંત કરવા માટે તેને આધાર લઈએ તે એ પગને દુરુપયોગ.
