________________
આવશ્યક ગુણે ]
૪૩ જિનેશ્વરદેવ ઉપર તથા તેમણે સ્થાપેલા સંઘ તથા સિદ્ધાંત પર પરમ શ્રદ્ધા હોય, તે શ્રાદ્ધ કહેવાય.
આહંત એટલે અહંની ઉપાસના કરનાર, શ્રી અરિહંત દેવને માનનાર–પૂજનાર.
ઉપાસકને માટે શ્રમણોપાસક એ શબ્દ પણ વપરાય છે. અહીં શ્રમણ શબ્દથી મહાશ્રમણ એવા શ્રી અરિહંત ભગવાન–શ્રી જિનેશ્વરદેવ અને તેમની નિશ્રાએ ચાલનારા શ્રમણો બંને અભિપ્રેત છે. તાત્પર્ય કે જેમાં સમસ્ત શ્રમણસમુદાયની અનન્ય મને ઉપાસના કરતા હોય તે શ્રમણોપાસક કહેવાય. અહીં એટલી સ્પષ્ટતા કરવી ઉચિત છે કે જે સાચે શ્રમણે પાસક હોય તે આ શ્રમણ મારા” અને
આ શ્રમણ તારા” એવો ભેદભાવ કરે નહિ. એ તે સમત્વની સાધના કરનાર સર્વ શ્રમણોને સરખા ભાવથી વાંદે-પૂજે. જે દષ્ટિરાગથી કઈ પણ શ્રમણની અવગણનાઅવહેલના કરે, તે શ્રમણોપાસક નામને એગ્ય નથી, એટલું જ નહિ, પણ તેને માટે નિકૃષ્ટ ગતિ નિર્માયેલી છે. એઘનિયુક્તિ આગમમાં કહ્યું છે કે જે એક મુનિની અવગણના કરે છે તે અઢી દ્વીપના મુનિઓની અવગણના કરનાર છે. ૩-ઉપાસકનું મુખ્ય લક્ષણ
ઉપાસકનું મુખ્ય લક્ષણ એ છે કે તે નિત્યનિયમિત ઉપાસના કરનારો હોવો જોઈએ. અન્ય શબ્દોમાં કહીએ તે જે અમુક દિવસ ઉપાસના કરતા હોય અને અમુક દિવસ ઉપાસના કરતે ન હોય, અથવા તે તે અંગે સમય