________________
ધર્માચરણ ]
૪૭ આવે છે. જંગલમાં માલિકી વિનાનું ઘાસ, કૂવા-તળાવનદી વગેરેનું પાણી ઈત્યાદિ જે વસ્તુઓ પર કોઈની માલિકી ન હોય કે માલિક હેય તે પણ લેવાની મનાઈ ન હોય તેને લેવાથી અદત્તાદાન થતું નથી. ચેથું સ્થૂલ-મેથુન-વિરમણ-ત્રત યાને પરદાદાગમન
- વિરમણુસ્વદારાસંતોષ-ત્રત
પરદાર એટલે બીજાની સ્ત્રી. તેની સાથે ગમન કરતાં વિરમવાનું વ્રત તે પરઠારાગમન-વિરમણવત. સ્વદારા એટલે પિતાની સ્ત્રી. તેનાથી સંતોષ પામવાનું વ્રત તે સ્વદારાસંતેષ-વ્રત. પરદારાગમન-વિરમણ-વ્રત કરતાં સ્વદારાસંતોષ-વ્રત વધારે ઉચ્ચ કેટિનું છે, કારણ કે પરદારાગમનવિરમણમાં કુંવારી કન્યાઓ, વિધવાઓ, ૨ખાતે તથા વેશ્યાઓને ત્યાગને સ્પષ્ટ સમાવેશ સમજાતું નથી. જ્યારે સ્વદારાસંતેષમાં પિતાની સ્ત્રી સિવાય બધી જ સ્ત્રીઓને ત્યાગ હોય છે.
ગૃહસ્થને માટે સ્વદારાસંતોષ એ બ્રહ્મચર્ય છે, કહ્યું છે કે
यस्तु स्वदारसन्तोषी, विषयेषु विरागवान् । गृहस्थोऽपि स्वशीलेन, यतिकल्पः स कल्प्यते ।।
જે પિતાની સ્ત્રીથી જ સંતુષ્ટ છે અને વિષયમાં વિરક્ત છે, તે ગૃહસ્થ હોવા છતાં પોતાના શીલથી સાધુના સરખે ગણાય છે.”