________________
તીર્થયાત્રા ]
૩૭૧ (તીર્થયાત્રા સમયનાં કેટલાંક કર્તવ્ય આ પ્રમાણે સમજવા) (૧) દાન, (૨) તપ, (૩) ઉચિત વેશભૂષા, (૪) વાજિંત્રવાદન, (૫) સ્તુતિ-સ્તંત્ર અને (૬) પ્રેક્ષણાદિ.
(૧) દાન–દાનનો મહિમા સુપ્રસિદ્ધ છે. ધર્મના ચતુર્વિધ પ્રકારમાં તેને પ્રથમ સ્થાન અપાયેલું છે, એટલે તીર્થયાત્રાના મંગલ પ્રસંગે તેને યથાશક્તિ લાભ અવશ્ય લેવો જોઈએ. એ વખતે અહંકાર કે ઉદ્ધતાઈ આવી ન જાય તે જોવાનું. “લક્ષ્મી ચંચળ છે. તે કેઈની થઈ નથી અને થવાની નથી. તેનાથી જેટલું સુકૃત થઈ શકે તે કરી લેવામાં જ આત્માનું હિત છે.” આટલી સમજણ અંતરમાં ઉતરી જાય, તે અહંકાર કે ઉદ્ધતાઈ થવાનો સંભવ નથી. ભાગ્યશાળીઓએ તીર્થમાં આવીને દાનની સરિતાઓ વહાવી છે. તેની આગળ હું કેણુ?” એ વિચાર પણ માનનું મર્દન કરનારે છે.
સાધુ પુરુષને અથવા સાતેય ક્ષેત્રમાં જે દાન દેવામાં આવે તે સુપાત્રબુદ્ધિથી પરમ ભક્તિપૂર્વક દેવું જોઈએ; જ્યારે દીન, હીન, અનાથ, નિરાધાર, લુલા, લંગડા વગેરેને જે દાન દેવાય તે અનુકંપાબુદ્ધિથી મધુર શબ્દો પૂર્વક દેવું જોઈએ. આક્રોશ, કટુતા, વિલંબ વગેરે દાનને દુષિત કરનારા છે, એટલું હરદમ-હમેશાં લક્ષમાં રાખવું.
(૨) તપ-તપશ્ચર્યાથી ભાવની વિશુદ્ધિ થાય છે અને તેથી અધ્યવસાયે નિર્મળ બને છે, માટે તપનું
