________________
૩૧૮-૧૦
[ જિનપાસના
તરસબાજ, ફીડલ, ગીટાર વગેરે. ચામડાના વેગથી વાગતાં વાજિંત્રે વિતત કહેવાય છે, જેમ કે-મુરજ, મૃદંગ, ડમરુ, પખાજ, ઢેલક, ખંજરી, દફ, દાય, નેબત ત્રાંસા વગેરે. પવનના વેગથી વાગતાં વાજિત્રે સુષિર કહેવાય છે, જેમા કે-વાંસળી, પા, શરણાઈ પુંગી, મુખચંગ કરના, શંખ, સિંગી, તુરઈ, ભેરી, હારમેનિયમ વગેરે. અને ધાતુના
ગથી વાગતાં વાજિ ઘન કહેવાય છે; જેમ કે કાંસ્ય, તાલ, મંજીરા, કરતાલ, ઝાલર, ઘંટા, ઘટિકા,જલતરંગ વગેરે.
આ ચાર પ્રકારના વાજિંત્રોમાંથી શક્ય હોય એટલા વાજિંત્રોને ઉપયોગ પૂજા સમયે કરી શકાય છે.
શ્રી જિનેશ્વરદેવ સમવસરણમાં બિરાજતા હોય છે, ત્યારે દેવે અનેક પ્રકારનાં વાજિત્રે વગાડીને ભક્તિ કરે છે અને તેથી વાતાવરણ ઘણું ભવ્ય બને છે. આપણે પણ એ જ રીતે વિવિધ વાજિંત્રમાંથી ભગવાનની ભક્તિ કરીએ, એ ઈષ્ટ છે. ૬-નૃત્યપૂજા
જિનભક્તિ નિમિત્તે વિવિધ પ્રકારનાં નૃત્ય કરવા એ નૃત્ય પૂજા છે. “નૃત્ય કેને કહેવાય ?' તેને ઉત્તર આ પ્રમાણે સમજવાને છે – देहरुच्या प्रतीतो यस्तालमानरसाश्रयः । सविलासोऽविक्षेपो, नृत्यमित्युच्यते बुधैः ॥
તાલના માપ અને રસના આશ્રયવાળો, સુંદર દેહ વડે પ્રતીત થત, વિલાસસહિત જે અંગવિક્ષેપ તેને
