________________
૨૮૨
[ જિનેપાસના
પાલન કરવા જઈએ તે જિનપૂજન જ બંધ થઈ જાય. આજે ન્યાય-નીતિથી કમાયેલું દ્રવ્ય છે કયાં?”
આ પ્રશ્ન ગંભીરતાથી વિચારવા જેવું છે. આજે તે નાના અને મોટા સહુ દ્રવ્યના ઉપાર્જનની પાછળ ઘેલા બન્યા છે, એટલે ન્યાય-અન્યાય કશું જ જોતા નથી. કેટલાક તે સ્પષ્ટ કહે છે કે “જે ન્યાયથી કમાવા જઈએ, તે કમાઈ શકાય જ નહિ અને ભૂખે મરવાને પ્રસંગ આવે.” આજે તેમની શ્રદ્ધા જેટલા અંશે અન્યાય-અનીતિ પર જામી છે, તેટલી-અરેતેના સોમા ભાગ જેટલી પણ ન્યાય-નીતિ પર જામી નથી. તેઓ અન્યાયથી ધન કમાનારને અમનચમન કરતાં જુએ છે, માન-સન્માન મેળવતા જુએ છે, એટલે તેમની વૃત્તિ પણ અન્યાયથી ધન કમાવા. તરફ દેડી જાય છે, પછી ભવિષ્યમાં તેનું પરિણામ શું આવશે ? તેની દરકાર કરતા નથી. એમાંય જેઓ મુનિમહા રાજાઓનાં વ્યાખ્યાને સાંભળે છે, ધાર્મિક પુસ્તક વાંચે છે અને કેટલીક ધાર્મિક ક્રિયાઓ પણ કરે છે, પરંતુ વેપારના થડે બેઠાં કે અન્યાય-અનીતિ આચરવા લાગે છે અને કેટલું કમાયા ? તેનો જ વિચાર કરે છે, તેઓ ધર્મને મહા હીણપત લગાડે છે અને ધર્મ-સાધનાનું એક મહાન ફળ હૃદયની પવિત્રતા, તે ગુમાવે છે, તેનાથી વંચિત રહે છે. આજના યુગમાં જે કોઈ મોટું કામ હોય તે તે લેકેને ન્યાય-નીતિનો પાઠ ભણાવવાનું છે. એ પાઠ-એ સંસ્કાર એ દઢ થે જોઈએ કે તેઓ ભૂખે
