________________
૩૧૮–૨
[ જિનાપાસના
મ'ગલની રચના કરવી, એ અક્ષતપૂજા છે. અષ્ટમ'ગલ એટલે આઠ પ્રકારની મ`ગલસૂચક આકૃતિઓ. તેનાં નામેા અનુક્રમે આ પ્રમાણે જાણવાં :
(૧) ૬ણુ-આરીસેા. (૨) ભદ્રાસન-બેસવાનું ખુરશી જેવું આસન. ખુરશી ઊંચી હાય છે, ભદ્રાસન તેનાથી ઘેાડુ... નીચુ' હાય છે. (૩) વૃદ્ધે માન–શરાવસ પુટ, જે નીચેથી સાંકડુ' હાય, પણ ઉપર જતાં વધતુ જાય તેને વદ્ધમાન અર્થાત્ શરાવ કહેવામાં આવે છે. ગુજરાતી ભાષામાં તેને કાડિયું કહે છે. એક કાર્ડિયા ઉપર ખીજુ કેડિયુ ઢાંકેલુ હોય ત્યારે તેને સપુટ કહેવામાં આવે છે. (૪) શ્રી વત્સ –એક પ્રકારની વિશિષ્ટ આકૃતિ કે જે તીથ કર આદિ મહાપુરુષાની છાતી પર જોવામાં આવે છે. (૫) મત્સ્ય યુગલ-માછલાંઓનુ જોડકુ. (૬) સ્વસ્તિક-સાથિયા. (૭) કુલ–કળશ અને (૮) નથાવત એટલે જેની પાંખડીઆમાં સુદર આવત હાય તેવા એક પ્રકારના વિશિષ્ટ સાથિયા.
અહી' જાણી લેવાની જરૂર છે કે શ્રી જિનેશ્વરદેવના ક્રીક્ષાકલ્યાણકના વરઘેાડામાં આગળ અષ્ટમ'ગલ આલેખેલે વિશાળ પટ રહેતા. તે ઉપસ્થિત કાના નિવિન સપાદન માટે મ'ગલરૂપ છે. એજ પ્રમાણે પ્રભુના સામૈયા વખતે અષ્ટમ’ગલની ભવ્ય આકૃતિએ રાખવામાં આવતી, તેથી લાકા એમ સમજતા કે કાઈ મહાપુરુષનું મંગલકારી આગમન થઇ રહ્યુ છે અને તે જલ્દી તૈયાર થઈને સામૈયામાં સામેલ થઈ જતા તથા મંગલની સાક્ષાત્ મૂર્તિ સમા શ્રી
•
