________________
મૂર્તિનું આલંબન ] શકાય, એ અમે માનીએ છીએ, પણ તેના નિમિત્તે કઈ પણ પ્રકારની હિંસા થવી ન જોઈએ. શું જૈન ધર્મ અહિં સાના પાયા પર રચાયેલે નથી?” તેને ઉત્તર એ છે કે “જૈન ધર્મ અહિંસાના પાયા પર રચાયેલું છે, પણ તેણે અહિંસાનું જ સ્વરૂપ માન્યું છે, તે આપણે બરાબર લક્ષમાં રાખવું જોઈએ.
તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્રમાં કહ્યું છે કે “પ્રમત્તયોનrg - ચોપળે હિંસા-પ્રમત્તયેગમાં રહેલા આત્મા વડે જીવની જે હિંસા થાય તેને હિંસા સમજવી.” આને ફલિતાર્થ એ છે કે અપ્રમત્ત એગમાં રહેલા આત્માઓને પણ હલન -ચલનાદિ કેટલીક ક્રિયાઓ કરવી પડે છે અને તેથી અમુક પ્રાણીઓના પ્રાણનું વ્યરે પણ અવશ્ય થાય છે, પણ ત્યાં પ્રમત્તગ–પ્રમાદ નહિ હેવાથી કમ નું બંધન થતું નથી. એટલે કે એ દેખાવ માત્રની હિંસા છે, સ્વરૂપ હિંસા છે, તેથી તેને નિષેધ ફરમાવવામાં આવ્યું નથી. જે એવો નિષેધ ફરમાવવામાં આવે તે ગમનાગમનાદિ કોઈપણ કિયા થઈ શકે નહિ અને ગુરુઓને વાંદવા તથા ઉપદેશ સાંભળવા જવું, સાધમિકેની ભક્તિ કરવી, દીક્ષા–મહેત્સવમાં ભાગ લેવે વગેરે બધી જ ધાર્મિક ક્રિયાઓ બંધ થઈ જાય અને તેનું પરિણામ ઘણું અનર્થકારી આવે.
કેટલાક કહે છે કે “મૂર્તિપૂજા મહત્વની હોય તે તેને જિનાગમાં ઉલ્લેખ કેમ નથી?
આ પ્રશ્નનો ઉત્તર એ છે કે “મૂર્તિપૂજા અતિ મહ
