________________
૧૪૮
[ જિનપાસના धम्मो मंगलमुक्किटु. अहिंसा संजमो तवो। । देवा वि तं नमसंति, जस्स धम्मे सया मणो ।"
ધર્મ ઉત્કૃષ્ટ મંગલ છે, તે અહિંસા, સંયમ અને તપરૂપ છે. જેના મનમાં આવે ધર્મ સદાકાળ વસ્યા છે, તેને દેવે પણ નમસ્કાર કરે છે.”
આ પરથી કેટલાક એમ સમજે છે કે અહિંસા, સંયમ અને તપનું આચરણ કરીએ, એટલે બધે ધર્મ આવી ગયે. એથી મેક્ષ અવશ્ય મળે. પણ અહીં જ્યા. સંબંધમાં આ શબ્દો કહેવાયા છે, તેને વિચાર કરતા નથી. શ્રી દશવૈકાલિકસૂત્ર સાધુધર્મનું વર્ણન કરવા અર્થે રચાયેલું છે, એટલે ત્યાં ધર્મ શબ્દથી સાધુધમ કે ચારિત્રધર્મ અભિપ્રેત છે અને તેમાં અહિંસા, સંયમ અને તપની મુખ્યતા છે, એમ કહેવાનો હેતુ છે. તાત્પર્ય કે સાધુધર્મ અંગીકાર કરનારે અહિંસાનું ઉત્કૃષ્ટ પાલન કરવું જોઈએ, સંયમની સુંદર આરાધના કરવી જોઈએ અને જીવનને તમય બનાવી દેવું જોઈએ, તે જ સાધુધર્મ અંગીકાર કર્યાની સાર્થકતા છે.
પરંતુ આ વસ્તુ સમજ્યા વિના એમ માની લઈએ કે અહિંસા, સંયમ અને તપનું આરાધન કરીએ તે બધા ધર્મ એમાં આવી ગયે, કંઈ અવશિષ્ટ રહ્યું નહિ, તે એ ગંભીર ભૂલ છે. સાધુને ધર્મ જુદે છે, ગૃહસ્થને ધર્મ જુદે છે. તે બંનેએ પિતાની કક્ષામાં રહીને ધર્મનું આચરણ કરવાનું છે.