________________
[ જિનાપાસના
હવે વિચાર કરો કે જ્યાં નમસ્કારરૂપી આવી સુંદર નૌકા તૈયાર હોય, ત્યાં સ‘સારસમુદ્રને તરતાં શી વાર લાગે ? તથા અનુષાનાનું જે તે ચિત્તશુદ્ધિને માટે ઉપકારક છે અને કહીએ તે મનુષ્ય
શાસ્ત્રોમાં અન્ય ધક્રિયાઓ વિધાન કરવામાં આવ્યું છે, તે મૂળ જ છે. એટલે નમસ્કારની ક્રિયામાં તેથી નિરક નથી. અન્ય શબ્દોમાં જેમ જેમ ધાર્મિક ક્રિયાએ કે અનુષ્ઠાન કરતા જાય છે, તેમ તેમ તેની નમસ્કાર-વિષયક ચાગ્યતા વધતી જાય છે અને તે આખરે પરમ શુદ્ધ કાર્ટિને નમસ્કાર કરવાને સમથ થાય છે.
૧૯૦
૪-કાયિક નમસ્કારના ત્રણ પ્રકારો
કાયિક નમસ્કાર એટલે શાસ્રનુસારે શરીરનાં અગાની વિનય-બહુમાનાથે શિષ્ટાચાર મુજખ કરાતી પ્રવૃત્તિ. તે જુદા જુદા દેશમાં જુદા જુદા પ્રકારે કરવામાં આવે છે. પણ આ પ્રણાલિકા—ખાસ કરીને જૈન પ્રણાલિકા એવી છે કે બે હાથના આંગળીના ટેરવાં એક ખીજાના આંતરે રાખી કમળના ડાડાના આકારે જોડવા અને મસ્તક નમાવવુ. જો વિશેષતાએ નમસ્કાર કરવા હાય તે અર્ધું અંગ નમાવીને એ હાથ જોડવા અને મસ્તક નમાવવું અને તેથી પણ આગળ વધવુ... હાય તેા બે હાથ, બે ઘૂંટણુ અને મસ્તક એમ પાંચે અ’ગ જમીનને લગાડવા. આમાંથી પ્રથમને અંજલિખદ્ધ, ખીજાને અર્ધોવનત અને ત્રીજાને પ‘ચાગ પ્રણિપાત કહેવામાં આવે છે. દશન-પૂજા વગેરે
