________________
[ જિનેપાસતા સર્વ મહાપુરુષે માટે જિન શબ્દને પ્રવેગ થયેલ છે. તેમાં અહંત માટે આ શબ્દનો પ્રયોગ વિશેષ પ્રમાણમાં થવાથી કાલાંતરે એ અહંના અર્થમાં જ રૂઢ થયેલે છે.
અહીં એ પણ નોંધ લેવી જોઈએ કે બૌદ્ધ, આજીવિક તથા વૈદિક સંપ્રદાયમાં પણ જિન શબ્દ અત્યંત માનભરેલે ગણાયેલે છે અને તે ગસિદ્ધ મહાપુરુષના અર્થમાં જ વપરાયેલો છે. ગૌતમબુદ્ધને તેમના અનુયાયીઓ જિન કહેતા, તે આજ અર્થમાં. ગોશાલકે પણ કેટલીક
ગસિદ્ધિ પ્રાપ્ત કર્યા પછી પોતાની જાતને જિન તરિકે જાહેર કરેલી, તે પણ આ જ અર્થમાં.
ગવાસિષ્ઠના વૈરાગ્ય-પ્રકરણમાં આવતો નીચેને શ્લેક એક કાળે વૈદિક સંપ્રદાયમાં જિન શબ્દનું કેટલું ગૌરવ હતું, તે દર્શાવી આપે છે
नाहं रामो न मे वाञ्छा, भावेषु च न मे मनः । शान्त आसितुमिच्छामि, स्वात्मन्येव जिनो यथा ॥
હું રામ નથી, મને કઈ પ્રકારની ઈચ્છા નથી, ભાવે એટલે વિચારમાં મારું મન ચોંટતું નથી. હું તો જિનની માફક મારા આત્મામાં જ શાંતિથી રહેવા ઈચ્છું છું.’ જ-તીર્થકરને અર્થ
અહંત કે જિન ભગવંત કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થયા, પછી લેકેના કલ્યાણ અર્થે તીર્થની સ્થાપના કરે છે, એટલે તેઓ તીર્થકૃત, તીર્થકર કે તીર્થકર કહેવાય છે.
