________________
&&M
પ્રકરણ પાંચમુ
ઉપાસના સબંધી કેટલીક વિચારણા
૧–સમજણ અને પુરુષાર્થ
જૈન ધર્મના એ પ્રસિદ્ધિ સિદ્ધાન્ત છે કે માલ્યવય વગેરે સજાગેાને અગે ભલે એમને એમ ધક્રિયા થતી હાય, પરંતુ ચેાગ્ય વય વગેરે અનુકૂલ સંજોગા થાય ત્યારે પ્રથમ ક્રિયાનું સ્વરૂપ ખરાખર સમજી લેવું અને પછી તેમાં પ્રવૃત્ત થઈ ચેાગ્ય પુરુષાર્થ કરવેા, જેથી તે ક્રિયાનું ફળ ખરાખર મળી શકે. ઉપાસના પણ એક જાતની ક્રિયા હેાવાથી તેનું સ્વરૂપ આપણે ખરાખર સમજી લેવુ' જોઈ એ અને તેમાં પ્રવૃત્ત થઈ ચેાગ્ય પુરુષાર્થ કરવા જોઈ એ. જો ઉપાસનાનું સ્વરૂપ ખરાખર સમજીએ નહિ, તે તેમાં અનેક પ્રકારની ભૂલા થવા સભવ છે અને તેથી લાભ થવાની જે ધારણા રાખી હોય, તે ફળતી નથી. તે જ રીતે ઉપાસનાનું સ્વરૂપ સમજ્યા પછી તેમાં પ્રવૃત્ત ન થઈ એ કે તે અગે જેવા અને જેટલા પુરુષાર્થ કરવા જોઈ એ, તેવા ને તેટલેા પુરુષાર્થ ન કરીએ, તે પણ ધારણા મુજબનું ફળ મળી શકતું નથી.
પુરુષાર્થના મહિમા ખૂબ ખૂબ ગવાયા છે અને ખાસ