________________
સહર્મથી વિમુખ રાખવામાં એ કારણભૂત હોય છે. તે ભિક્ષુઓ! આવા મિથ્યાદષ્ટિ છે અનેક છે પરંતુ તે બધામાં મેઘપુરુષ ગણાલક જે અન્યનું અહિત કરનાર બીજો કોઈ નથી. સમુદ્રમાં પાથરેલી જાળ માછલીઓને જેમ અપાયકારી, દુઃખદાયી, ઘાતકારી નિવડે છે બરાબર તેમજ આ સંસારરૂપી સાગરની માટે મેઘ (નિષ્ફળ, નકામે, ટે) પુરુષ ગોશાલક ભ્રામક, દુઃખદાયક અને નુકસાન કરનાર છે.” ૧
“હે ભિક્ષુઓ! વળી કામળામાં વાળને બનાવેલે કામળો તદ્દન હલકી કોટિને ગણાય છે; કારણ કે તે ગરમીમાં ગરમ અને ઠંડીમાં
થઈ જાય છે. વળી રંગે પણ તે કાળે છે અને સરળતાથી તે હાથમાં રાખી શકાતો નથી. બરાબર આ કામળા જેવજ અધમ પ્રકારને મકખલિ ગે શાલકને વાદ દરેક પ્રકારના શ્રમણવામાં છે.”
સૂત્રકૃતાંગમાં ગાલકના જે વાદનું આલેખન કરવામાં આવ્યું છે તેને બૌદ્ધ સાહિત્યનું પણ સમર્થન છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે શુદ્ધિ, અશુદ્ધિનું કાંઈ કારણ જ નથી. પ્રાણ નિહેતુકરીને પવિત્ર બને છે અને નિહેતુકરીતે અપવિત્ર પણ બને છે. સ્વ-પરના પુરુષાર્થને જરા જેટલું પણ અવકાશ નથી. તેમાં બલને પણ સ્થાન નથી. એટલે કોઈ કહે કે એમાં બલ, વીર્ય, પૌરુષ કે પરાક્રમની અપેક્ષા છે તો તે ખોટું છે. સર્વ ભૂતો, પ્રાણ, છે, અને સર બલ, વીર્ય અને પૌષરહિત છે. તેઓનું પરિવર્તન પ્રારબ્ધ, જાતિવિલક્ષણતા, અને સ્વભાવને અધીન છે. છમાંથી કોઈપણ જાતિમાં રહીને તેઓ સર્વ દુઃખને ઉપભોગ કરે છે. જિનાગમભાષિત છ લેસ્થાના સ્વરૂપને મળતું ગોશાલક પ્રતિપાદિત છ જાતિનું વર્ણન છે. એ અભિતિનું નિરૂપણ ગેપાલક મતાનુઅર આ પ્રમાણે છે. ખાટકી, પારધી વગે
અંગુત્તર નિકાય, મકખલિ વર્ગ. ૨ એન.
