________________
જેટલા ટકા પુરુષોના મેક્ષમાં જાય તેટલા ટકા સ્ત્રીના ન જાય પરંતુ એથી સમાન તને સ્ત્રીમાં આવિર્ભાવ જ નથી એમ કદાપી ન કહી. શકાય. શ્રી. ધરસેન, પુષ્પદંત અને ભૂતબલિએ સ્ત્રીની પુરુષ કરતાં નિકૃષ્ટતા છે એ વિષે મૌન સેવ્યું છે પરંતુ ઉતરકાલીન કુંદકુંદાચાર્યથી સ્ત્રીની નિકૃષ્ટતા વિષેના ઉદ્દગાનું સ્પષ્ટ દર્શન આપણને થાય છે. આચાર્ય કુંદકુંદ સ્ત્રાને કેટલી ઉતારી પાડે છે તે સંબંધે વાંચે તેમની અલિખિત ગાથા –
लिंगनि य इत्थीणं, थणंतरे णाहिकाखदेसंमि ।
મરિયો સુમો વાગો, તાસ જદ હો [] vasઝા |
અર્થ – સ્ત્રીની નિમાં, સ્તનના અંતરમાં, નાભિમાં અને કાંખમાં સૂક્ષ્મ જી રહેલા છે. એને પ્રબંન્યા કેવી રીતે હે ઈ શકે ? એટલે કુંદકુંદાચાર્ય કહે છે કે તેને દીક્ષા ન હોય.
સ્ત્રી જાતિના દેષ કુંદકુંદાચાર્યને જોવામાં આવ્યા હોય અને એ હેતુથી એમણે સ્ત્રીને અયોગ્ય ઠરાવી હોય કે ગમે તેમ છે. વૈદિક બ્રાહ્મણે પણ “સ્વીરા નાપીથીયાતા કહી સ્ત્રીને તથા બ્રાહ્મણને ભણવાનો અધિકાર આપતા નથી. પરંતુ પખંડાગમ”માં સ્ત્રી તરફની આ. ધૃણાના વિચારોનું અંશતઃ પણ નિદર્શન મળતું નથી.
સ્ત્રી છઠ્ઠા જીવસ્થાનકને લાયક નથી તો પછી સંયતાસંયત રસ્થાનક અને ચોથા સમ્યગ્દર્શનને યોગ્ય તે કેવી રીતે થઈ શકે છે એવી શંકા વાંચકે ઉઠાવે છે. સૂક્ષ્મકાય છે તેના શરીરમાં નિરંતર ભર્યા પડ્યા હોય તે તે શ્રાવિકા વ્રતનું પણ પાલન ન કરી શકે. છઠ્ઠા જીવસ્થાનકે જવામાં જે અગ્યતા સ્ત્રીના માર્ગમાં અંતરાય ઉભો કરે છે તેજ અયોગ્યતા તેને પાંચમા ગુણસ્થાનકે જતાં પણ રોકશે તેના હાથની ગોચરી પણ કેમ લઈ શકાય ? સ્ત્રી અશુદ્ધિને, અશુચિને આગાર છે. - ૧. “પાહુડ", સુત્ર પાહુડ.
