________________
૧૨૫ જૈન દર્શનના બહાના નીચે “સમયસાર”પુસ્તક અક્રિયા (જ્ઞાન) વાદને પિષી રહ્યું છે. ત્યાગ અને વૈરાગ્યમાં રહેવા માટે જ્યાં
જ્યાં પાંચ સમિતિ, ત્રણ ગુપ્તિ, નવ બ્રહ્મચર્ય, દશ સામાચારી ઈત્યાદિના બનેલા ક્રિયાકાંડની આવશ્યકતા છે ત્યાં ત્યાં એ બાબતો ઉપર ભાર દેવાને બદલે તેઓ મૌન સેવે છે અથવા વિચાર કરે છે તે તે જ્ઞાનવાદને આશરે લઇને કરે છે
એટલું તે ચકકસ પ્રતીત થાય છે કે આ સમયસાર પુસ્તકકાર ત્યાગમાથી તદ્દન પાછા વળ્યા છે. પોતે જ પાછા વળ્યા છે એમજ નથી પરંતુ પોતાના પુસ્તક દ્વારા સમાજને ક્રિયાકાંડ તરફથી પાછા વાળી રહ્યા છે. એનો અનુયાયી સમાજ પિતાને જેને દશનાનુયાયી કહેવડાવે છે પરંતુ ખરી રીતે તે તે જેનદર્શનને ખાડામાં નાખી રહ્યો છે. એ જ કારણે આજના જૈન સમાજના અમુક ભાગે એના અસલી ઘાટ અને વર્ણ ગુમાવ્યા છે. જૈન ધર્મના અહિંસા, સંયમ, અને તપ રૂપી ત્રણ સ્તંભે મૂળમાંથી એજ કારણે ખળભળી ઉઠયા છે. “સમયકાર” ના કર્તા હિંસા ને હિંસા કહેતા નથી. તેઓ તો એમ કહે છે કે કોઈ કેઈની હિંસા કરતું જ નથી, કરી. શકતું જ નથી. અર્થાત હિંસાથી જીવને કર્મ બંધ થાય છે એ વાત સાથે તેઓ સંમત નથી. “કસાયપાહુડ” માં તેઓ આથી વળી જુદી. રીતે કહે છે કે હિસા પ્રમાદથી થાય છે અને અપ્રમાદીને હિંસા થતી જ નથી. જુઓ:--
अत्ता चेव अहिंसा अत्ता हिंसति णिच्छयो समये । . जो होइ अप्पमत्तो अहिंसओ हिंसओ इयरो ॥ .
અર્થત આત્મા જે પ્રમાદી હોય તે હિંસક અને અપ્રમાદી હોય તે અહિંસક એમ જિનાગમ કહે છે.
૧. “કસાય પાહુડ', પૃ. ૧૦૩ ઉપરની ગાથા. .
