________________
૧૫૬ પુછાવે છે અને તેને તેઓ ઉત્તર આપે છે.
પ્રશ્ન-જૈન શાસ્ત્રોમાં તે રાગ, દ્વેષ, અને મેહ એ છે કરવાનું કહેવામાં આવ્યું છે. તે પછી છિદ્ર દેવ પાસે અષ્ટ પ્રકારની પૂજા કરે અને તેમાં ફલ-પુષ્પાદિ મુકે એવું શા માટે લેવું જોઈએ? એમાં તે નરી હિસા છે.
ઉત્તર- (સોનગઢીએ આપેલ ઉત્તર ઘણો લખે છે. માટે અહિં એને ટુંકાવીને મુકવામાં આવ્યું છે. ત્યાં પણ રાગ ઘટાડવાને જ હેતુ છે. બાહ્ય પદાર્થોની ક્રિયા આત્મા કરતો નથી. પરંતુ વીતરાગકતાની ભાવનાથી તે ઓતપે ત થ છે માટે તે પિતાને રાગ ઘટાડે છે. હે પ્રમે ! જિનેન્દ્ર દેવ! આપ વીતરાગ છે. આપની સાક્ષીએ હું આ ફિલ વગેરે વસ્તુઓ પ્રત્યે મારો રાગ ઘટાડું છું અને મેક્ષફલ પ્રાપ્તિની
ભાવના કરું છું.....જેનધર્મમાં ભગવાનને પ્રસન્ન કરવાના હેતુથી ફિલ, ફૂલ વગેરે મૂકવામાં આવતા નથી...... વીતરાગ થવાની ભાવનાથી ભગવાનની પૂજા કરવામાં આવે છે. આત્માની ઓળખ થયા પહેલાં પણ જિન પૂજા વગેરેને શુભ રાગ કરી અશુભ રાગ ટાળે તેને કાંઈ નિષેધ નથી.....: પ્રતિમાજીમાં વીતરાગ દેવની સ્થાપના કરીને અને તેની પૂજા કરીને વર્તમાનમાં પિતાને અશુભ રાગ ટાળે છે. વગેરે વગેરે.
સોનગઢી કહે છે કે પૂજા રાગ ઘટાડવાનો હેતુ છે. વળી કહે છે કે બાહ્ય પદાર્થોની ક્રિયા આત્મા કરી શકતો નથી. આ બે વાક્યો પાસે પાસે છે. એકમાં રાગ ઘટાડવાને હેવ છે એમ કહે છે; બીજામાં બાહ્ય પદાર્થોની ક્રિયા આત્મા કરી શકતા નથી એમ કહે છે. તો પછી એ પૂજા કરનાર છે કોણ? એ સમજી શકાતું નથી. જીવ પૂજા કરે છે કે જડ પૂજા કરે છે? જે જડ પૂજા કરતુ. હેય તે એ પૂજા થાય જ શી રીતે ? જડ મનુષ્ય પ્રભુને ઓળખવાની તાકાત ધરાવતા નથી. એક બાજુ કહે છે કે હે જિદ્ર દેવ! આ ફલ, ફૂલ
