________________
૧૪૯
અને ખીન્નઆને પરાસ્ત કરવાની વૃત્તિ રાખવી એ ક્રમની બલિહારી છે. ઋષભદેવ પૌત્ર મિરથી જેમ કહેતા હતા તેમ સૌ કાષ્ટ પેાતાની ચરણુ શ્રેણી અલગ રાખી સત્ય માગ ભણી વળવાને લેકા ઉપર આગ્રહ રાખતા હોત તે આ બધા ફાંટાઓ જે આજે વિદ્યમાન છે તે :દ્િ ન હોત. પરંતુ જો તેમણે તેમ કર્યું હોત તેમનુ સ્થાન આ પૃથ્વી ઉપર હાત નહિ. કારણ કે તેમને લેકેને આધારે જીવવાનું હતું. એટલે તેમણે સ્વકીય નિબલતાને નિમિ-તે આ મા લીધે છે એમ સ્પષ્ટ જણાય છે.
જો કે તેમાનું કહેવુ' એમજ છે કે વોતરાગતા સત્ય માગ જે છે તેવુજ પ્રતિપાદન તેઓ કરી રહ્યા છે પર`તુ ખરા મા` લેાકેાને બતાવવા જતાં તથા સષ્ટિ અને મિથ્યા દૃષ્ટિ સંબધી વિવેચન કરવા જતાં પોતેજ મિથ્યા દૃષ્ટિમાં કે સમ્યક્ત્વ માહનીયમાં મુઝાયા છે તેને ખ્યાલ તેમને કયાં આવે છે? જો તેમ સમજ્યા હોય કે મુઝયા હેય તે। આવા સુંદર વીતરાગ જૈત દર્શનને સ્પર્ધા થવા છતાં અંદર-અંદુરના મ`ડળ સામે ઈર્ષ્યાગ્નિ શા સારૂ વરસાવે છે? એ ઈર્ષ્યાગ્નિ તેમા વરસાવી રહ્યા છે એ જોઈ તેમના હૃદયમાં સમ્યક્ત્વ છે એવી પ્રતીતિ થતી નથી ઉલટુ, તેમનામાં સમ્યક્ત્વ માહનીયનુ રાજ્ય વ્યાપી રહ્યું છે એમજ માનવું પડે છે. જિતેંદ્ર દેવ ઉપર અનન્ય શ્રદ્દા હૈાય અને આત્માની ઓળખાણ થઇ હોય તે પણ્ સમ્યક્ત્વ માહનીયની પ્રકૃતિ તે ભાગવતા હોય છે. કારણ, વર્તમાનકાળમાં જીવને એ દન મેાહની પ્રકૃતિ છૂટતી હોય તેમ જણાતું નથી. વીતરાગની આજ્ઞાના પાલનની રૂચિ હોય; વીતરાગ ધ ઉપર પ્રેમ હાય; દેવ, ગુરુ અને · ધ તથા આત્માની એ ળખાણ થઈ હોય એટલે સ તેમને કહેવાય પરંતુ તેમનામાં સાથે સાથે અસ્મિતા અને સ્વેચ્છાચાર હોવાથી તેમને દન મેહ હાય છે. આવા લોકા વીતરાગ માના ઉપદેશ દેતા હોય અને વૌતરામ પ્રણીત વસ્તુને ભિ-ન ભિન્ન રીતે સમજાવતા હોય છતાં પેાતાની કલ્પનાને વશ થઇ તેઓ