________________
, અને મેહપી આસ્રવ આવતા નથી. નહિ તે આવી ઘટના કેમ કહે ?
કુંદકુંદાચાર્ય સમ્યગ્દષ્ટિ થવાથી પિતાને જ્ઞાની માને છે એકલું જ નહિ પરંતુ જ્ઞાની જે ભેગો ભેગવે છે તે તેમના કર્મની નિર્જરાનું કારણ છે એમ તે જણાવે છે. તે અંગે જુઓ –
उवभोगमिदियेहिं दव्वाणं चेदणाणमिदरागं । जं कुणदि सम्मदिट्ठी तं सव्वं णिज्जरणिमित्तं ॥ (૧૨)
અર્થ –ચેતન કે અચેતન કાને ઉપભોગ જે ઈદ્રિયેથી સમ્યગ્દષ્ટિ છ કરે છે તે સર્વ નિજેરાને હેતુ છે.
વિવરણ–મિથ્યાદષ્ટિ જીવો જે પુદ્ગલોને ભગવે છે તેને અજ્ઞાન છે એટલે કર્મ બંધ પડે છે પરંતુ સમ્યગ્દષ્ટિ તે જ્ઞાની છે એટલે તે ગમે તેવા પુદ્ગલેને (ચેતનસહિત પુમલાને અને અચેતન, જડ પુદ્ગલેને ) ભગવે છે તે તેને પાપ થતું નથી પણ ખરેખર નિજા થાય છે એટલે તે ભેગવવું નિજરને હેતુ છે. આગરાવાળા બનારસીદાસ કહે છે કે “જ્ઞાનીકે ભોગ નિજેરા હેતુ હે”
કુંદકુંદાચાર્યના આશયનું સ્પષ્ટ ભાન હવે આથી અભ્યારસીઓને થયું જ હશે. લેકેજિત છે “ભુઓ ધૂણે તે પણ નાલીએર તે પિતાના ઘર ભણી જ નાખે છે.” પિતે માને છે કે પિતાને સમ્યગ્દષ્ટિ થઈ છે એટલે પિતાને પાપ લાગતું નથી. નિગમો સાથે તેમની સ્વૈરવિહારિણુ વૃત્તિને મેળ નથી. જિનાગ કહે છે કે સમ્યગ્દષ્ટિ હેય પણ આસવની પ્રવૃત્તિ હોય તેને કર્મબંધ પડે જ છે અને એ કર્મબંધુજ સંસારનું ખરું કારણ છે. પરંતુ આચાર્ય આત્મજ્ઞાનીને દાવ લાવી કર્મબંધ પડે કે નહિ તેવા વિચારમાં ઉતરી ગયા છે. આખું “સમયસાર” પુસ્તક તેમના પિતાના મનભાવતા વિચારોનું પ્રતીક છે. લેકે કદાચ એમને પક્ષ લઈ એમ કહેવા સુકાં તૈયાર થઈ જાય કે કુંદકુંદાચાર્ય શું એવા મૂર્ખ હતા
