________________
સૂત્ર”ના રચનાર શ્યામાચાર્યું છે. બીજા કાલકાચયે વીરનિર્વાણુત ચારસે અને ગ્રેપન વર્ષ થયા જે પિતાની સંસાર પક્ષની બેન સરસ્વતી નામની સાથ્વી ઉપર ગર્દભિલે કરેલ આક્રમણને બદલે વાળવા પારસ દેશમાં ગયા હતા અને ત્યાંના રાજાને સમજાવી ગદષિલના ઉચ્છેદ નિમિત્તે તેને ઉજજયિનીમાં લાવ્યા હતા. તેમણે ચતુથીને દિવસે પયુંષણ (સંવત્સરી) કર્યા. વધારામાં એમ પણ કહેવાય છે કે વિનીત શિષ્યને તેમણે પરિહાર કર્યો હતો.
પહેલા કાલકાચાર્ય અને શાંડિલ્ય પછી અર્થાત ચારસો અને ચૌદ વર્ષ પછી રેવતી મિત્ર, આર્ય મંગુ, આર્ય ધર્મ, ભદ્રગુપ્ત, શ્રી ગુપ્ત, વજ, આર્ય રક્ષિત અને પુષ્યમિત્ર અનુક્રમે છત્રીસ, વીસ, ચોવીસ, ઓગણચાલીસ, પંદર, છત્રીશ, તેર, અને વીસ વર્ષો સુધી પાટે રહ્યા. અહિં સુધીમાં વીર નિર્વાણુત છો અને પાંચ વર્ષો થયા.૧ આ પછી શક સંવત્સરની ઉત્પત્તિ થઈ. આ પ્રમાણે ગણુતાં શ્રી. કલ્યાણ વિજયજીના મતે “સ્થવિરગણુના”અનુસાર તથા “
તિગાલી. પઈન્ના”અનુસાર સ્થવિર ભદ્રબાહુને સર્ગવાસ શ્રી. વીરનિર્વાણા એકસે અને સિત્તેર વર્ષે થયે તે બરાબર મળી રહે છે. આ બે પદ્ધતિ અનુસાર નિર્વાણ સંવત અને શક સંવત્સરને મેળ પણ સધાય છે.
કવેતાંબર શ્રુત સાહિત્યનું સંરક્ષણ શ્રત જ્ઞાનનો હાસ આર્ય રક્ષિતના સમયથી શરૂ થયાના ચિન્હો નજરે પડે છે. આયુરક્ષિતના શિષ્ય સમુદાયમાં શ્રુતસાહિત્યનો અભ્યાસ ધીમે પડ હતો. દુર્બલિકા પુષ્પમિત્ર માત્ર નવ પૂર્વે જ ભણી શકયા હતા. નિયમિત પઠન-પાઠનની અસમર્થતાને કારણે નવમું પૂર્વ તેઓ પણ ભૂલી ગયા અને ઉત્તરેતર આ હાસ વધતો ચાલે.
૧. અહિંયા સરવાળો છો અને સત્તરને થાય છે. બાર વર્ષને તફાવત નિકળે છે. (2)
