________________
સાધુઓને કઠે તેમજ સ્મૃતિમાં હતા તે બધાને પત્રાકાર આપવામાં આવ્યું. જે કાંઈ પાઠભેદ હતા તે બધાને વિધિપૂર્વક નોંધવામાં આવ્યા જો કે ઋદિલીવાચનાને દૃષ્ટિ સમક્ષ પ્રધાનપણે રાખવામાં આવી હતી. મુખ્ય મુખ્ય હકીકત કે જેમાં એજ્ય હતું તે બધીને મૂળમાં લેવામાં આવી અને સંદિગ્ય બાબતોને ચૂર્ણ અવચૂરિ અને ટીકામાં સ્થાન આપી આગમના સમગ્ર સ્વરૂપને ઉભું કરવામાં આવ્યું. શ્રી. કલ્યાણ વિજયજીનું એવું કથન છે કે જ્યાં જ્યાં બન્ને આચાર્યો સંમત હતા તે બધી હકીકતને પ્રકીર્ણકમાં ગોઠવી એકવાક્યતા સાચવી. જ્યાં પાઠાંતરે હતાં ત્યાં “ના ITની પૂર્વ પઠતિ” એમ કહી તે બધાને ટીકામાં નધિવામાં આવ્યા. આવા પાઠાંતરે ખાસ કરીને “આચારાંગ” અને
સૂત્રકૃતાંગ”ની ટીકાઓમાં તથા “કથાવલી”માં વિશેષ મળી આવે છે. દેવદ્ધિગણિએ કાંદિલી વાચનાને મુખ્યપણે આધારભૂત ગણી હતી અને સૂત્રજ્ઞાનને લિપિબદ્ધ કરતી વખતે એને પ્રધાનતથા અનુસર્યા હતા. આ વિધાનને અનુમોદતી એક ગાથા “નંદીસૂત્ર”ની સ્થવિરાવલીમાં છે.' એનું તાત્પર્ય એ છે કે આજે પણ અર્ધભારતમાં જેને અનુગ પ્રસરી રહ્યો છે અને જેમને યશ અનેક શહેરોમાં વ્યાપ્ત છે એવા આર્ય સ્કંદિલાચાર્યને વંદુ છું. વાલમી વાચનાનું કેંદ્ર નાગાર્જુની વાચના હેત તો કંદિલાચાર્યની વાચના અદ્યાપિ અધભરતમાં ફેલાઈ રહી છે એવું સ્પષ્ટપણે કહી એને કૂલ ન ચડાવ્યા હતા. વળી વલભી વાચનાના મૂલાધાર કોઈ બીજા સ્થવિરે હેત તે સ્થવિરાવલીમાં સ્કંદિલાચાર્યનું નામ પ્રવેશી શકત જ નહિ. એ ઉપરાંત, નાગાર્જુનના સ્થાને દિલાચાર્યને મુકવામાં આવ્યા છે એ નિઃસંદેહ બતાવે છે કે વાલો વાચના અનુયોગ આર્ય સ્કંદિલને છે.
વાળાંતરે?” એમ કહી કંદિલાચાર્યના અને નાગાજુનના અભિપ્રાય નિર્દિષ્ટ કરવામાં આવે છે. “કલ્પસૂત્ર”માં મહાવીર નિર્વાણ १. जेसिं इमो अणुओगो पथरइ अजवि अड्डभरहमि। बहुनगरनिग्गयजसे तं वंदे स्कंदिलायरियं ॥
