________________
૫૮ વેતાંબરે આર્ય મંદિરને એ બન્ને આચાર્યો વચ્ચે મુકે છે. અર્થાત પહેલા આર્ય મંગુ, પછી આર્ય નંદિલ, અને ત્યારબાદ નાગહસ્તિ. બીજી રીતે કહીએ તે આર્ય મંગુના નાગહસ્તિ પ્રશિષ્ય થાય.'
તાત્પર્ય એ નિકળે છે કે શ્વેતાંબર પરંપરા સંમત આર્ય મંગુ, અને નાગહસ્તિ તથા દિમંબર પરંપરા કથિત ધવાહાકાર મહાવાચક આય મંજુ અને જયધવલાકાર મહાવાચક નાગહસ્તિ એક જ છે. બને પરંપરાઓ વિદ્વાન આચાર્યોને આ રીતે કબજે લે છે. એ પણ જોઈ શકાશે કે બને પરંપરામાં લગભગ એકવાક્યતા છે. પરંતુ શ્રી કલ્યાણ વિજયજી જુદીજ વાત રજુ કરે છે. જે એમણે ઘણું પટ્ટાવલીઓ ભેગી કરી એક ઐતિહાસિક નોંધ તૈયાર કરી છે જેમાં તેઓ ભારપૂર્વક પુરવાર કરે છે કે માથુરી પટ્ટાવલી અનુસાર પંદરમી પાટે આર્ય સમુદ્ર, સોળમી પાટે આર્ય મંગુ, અને બાવીસમી પાટે નાગહસ્તિ આવે છે. જ્યારે વાલી પટ્ટાવલી પ્રમાણે પંદરમી પાટે. આર્ય મંગુ, અને બાવીસમી પાટે આર્ય નાગસ્તિ આવે છે. ટૂંકમાં, બને પટ્ટાવલી મુજબ ક્રમશઃ પાંચ અને છ પાટને ગાળો આય મંગુ અને આર્ય નાગતિ વચ્ચે આવે છે. આ રીતે આર્ય મંગુ અને આર્યના હસ્તિ, દિગંબર પરિપાટી અનુસાર, નથી સમકાલીન કે નથી સમી પવતી. દિગંબરો અને નંબર પાટ-પાટ વચ્ચેના અંતરને ટુંકાવવા ગમે તેટલે તનતોડ પ્રયત્ન કરે તો પણ શ્રી. કલ્યાણ વિજય જીના ઉપયુંકત ગ્રંથ ઉપરથી એટલું તે આપાતઃ સ્પષ્ટ થાય છે કે પાટ-પટ વચ્ચેનું અંતર ઘણે સ્થળે ઘણું છે અને કોઈ સ્થળે કેઇપણ અમુક પાટ પુરતી સુસંગતિ કયાંય નથી અને છે તે તદ્દન નજીવી છે.
હવે આપણે દેવદ્ધિગણિ ક્ષમાશ્રમણના સંબંધમાં વિચાર કરી લઈએ. સામાન્ય માન્યતાનુસાર દરદ્ધિ સત્તાવીસમી પાટ થયા. પરંતુ ૧. શ્વેતાંબર સંમત “નંદી સૂત્ર.” ૨. “વીરસંવત અને જેન કાલ ગણના.”
